---

[192]

Comh-radh, mar go b’ ann eider caraid agus namhaid an Uisgebheatha.

Caraid. MO ghaol an lasgaire spracoil,
Fear na ’n gorm-shuile maiseach,
Chuireadh foirm fa na macamh,
’Nuair a thachradh iad ris:
’Nuair chruinnichidh do chóisir,
Cha b’ i chuilm gun a chó’ -radh;
Gheibhte rainn agus órain,
’S iomad stóiri na measg:
Gille beaddarrach, súgach,
Tha na chleasaiche lúthor;
’S ro-mhaith bhreabbadh an t úrlar,
Agus tiunntadh go brisg;
’S e dhamhsadh go h uallach,
Go h aucaideach, guanach;
Gun sealltainn air truailleachd,
Ach uaisl’ agus meas.

Namhaid. ’S mairg a dheanadh an t óran,
’S nach deanadh air chóir e;

---

[193] Gun bhi moladh an doi-fhir,
Bha na rógaíre tric:
Fear a sheargadh an conach,
Thiunntadh mionach na ’n sporan
Dh’ fhágadh lean’ba air aimh-bheirt,
Ann an caraid ’s an drip:
An struthaire dio-bhuain,
Tha go brosgolach, briagach;
Fear crosta mi-chiallach,
Gun riaghailt, gun mheas:
Call mor tha gun bhuinnig,
Ann sólas ro dhiom-buain;
’S fear stórais a ’s urra
Bhi cummontas ris.

Car. Mhic toisich, mhich bracha,
Fhir chomhraig na ’n gaisgeach,
Chuireadh bóilich ’s na claignibh,
Chuireadh casabh air chrith:
Ba tu cleochda na h aittibh,
’N aghaidh rót’ agus sneachda,
Dheanadh notion do fhrasamh;
’S chuireadh seachad an cith:

---

[194] Dheanadh dána fear saideolt’;
Dheanadh lag am fear neartor;
Dheanadh dai-fhear do’n bheirteach,
Dh’ ain-deoin beirtis a chruigh;
Ann ceart aghaidh na th’ aca,
Do mhúirn, no mheoghail, no mhacnas,
’S tu roighin a ’s taitnich,
Do chúis mhacnais air bioth.

Namh. A dhuin’! an cuall u no fac’ u
Riabh ni ’s miosa chuis mhacnais,
Na bhi ’n a d’ shíneadh ’s na claisibh,
Gun chlaisteachd, gun rith?
Air do mhúchadh le daoraich;
’G a do ghiulan ag daoine,
’N a d’ chúis bhúrd ag an tsaoghal,
For nach faodar a chleath:
’S e bhi ’g coinneachadh Ratti,
Ni do lomadh ma d’ bheirteas;
Luchd a chommuinn, ’s a chaidríbh,
Rinn e ’n creachadh gun fhios:
’S i ciall-sguir a bhio’s aca,
Bhi ri buillibh, ’s ri crappabh;

---

[195] Go ’m bi fuil air an claignibh,
’S bi’dh am battacha brist.

Car. Mo ghaol an lasgaire suairce,
Chleachd bhi ’n caidribh na ’n uaislibh;
’S lionar tlachd, is deagh bhuaigh,
Ata fuaite ri d’ chríos:
Biorach, gorm-shuileach, meallach,
Beachdoil, colgarra, fallain,
Laidir, caoin, air deagh tharraing
Go fógra gaillinn a chuirp:
For an cruinnich do phaistibh,
Go ’m bi mír’ ann is márran,
Augus iomad ceolgáire;
’S iad neamhchraite ma ’n cuid:
Bheir e ’n t umbi go sólas;
Ni e glic am fear górrach;
Ni e suntach fear brónach;
’S ni e górrach fear glic.

Namh. ’M b’ e sin roighin na ’m macabh,
Bhi gun fhragharc, gun chlaisteachd;
’Nuair ba mhiann leó dol dhachaidh,
’S e ni thachras ni a ’s mios’;

---

[196] Gur e ’n ceann a ’s treas cas dhoibh,
Lomlan mheall, agus chrappa;
Gach aon bhall go ’m bi aca,
Gaid a neart uath’ gun fhios:
Iad na ’n taffaisg gun toinisg;
Iad a labhairt an donuis;
Iad ro lamhach go conus,
’S nach urr’ iad cuir leis:
Bi’dh an n aoidnibh ’g an scróbadh,
Bi’dh an aodach ’n a shróicibh;
Cha ’n fhaod iad bhi stolda,
’S iad an comhnai air mhisg.

Car. Nach boidheach a spórs,
Bhi suidhe ma bhordabh,
Le cuideachda chóir,
Bhio’s an tóir an digh!
Bi’dh mo bhottul air sgórnan,
Ri toirt cop air mo stópan;
Nach toirtteil an ceol lium
An cronan, ’s an gliogg!
Go ’m bi fear air an daoraich;
Go ’m bi fear dhiu ri baoireadh;

---

[197] Go ’m bi fear dhiu ri caoineadh;
Nach beag a shaoileadh tu sid!
Ni e fosgaoilt’ fear dionach;
Ni e crosta fear ciallach;
Ni e tostach fear briarach,
Ach am blialum nach tuig.

Namh. Nach dona mar spórs,
Bhi suidhe ma bhórdabh;
Na bhi milleadh mo stórois,
Le górraich gun mheas!
Le siaraich, ’s le stáplaich;
Le briath’ra mio-ghnáthaicht’;
Ri spearadh, ’s ri sáradh
An Abharsair dhuibh:
Bi’dh an donus, ’s an dólas,
Do chonas, ’s do choi’ -strith;
’S do tharraing air dhórnamh,
Anns an chomhail nach glic:
Ri fuathas, ’s ri sgannuil;
Ri gruaidhibh ’g an prannadh,
Le gruagabh ’g an trarraing
Le barrachd do ’n mhisg.

---

[198]

Car. Mo ghaol an gille glan éibhinn,
Dh’ fhás go cineadail spéiseil;
Dh’ fhás go spioradail tréadhach,
’Nuair a dh’ éiridh an driop;
Bhiodh do ghillibh ri sólas,
Iad go mireagach bóidheach,
Iad ag sireadh na ’s leoir,
’S iad ag ól mar a thig;
Iad go h aidhireach fonnor,
Iad gun athadh, gun lompais;
Iad go maith air an rongais,
’Nuair a b’ antlachd an cluich:
Cuid d’a fasan air uairibh,
Duirn, is batt, agus gruagabh,
Dh’ aithn’t a dhreach air a spuacabh,
Go roibh bruaidlein ’s an mhisg.

Namh. Tha mhisg deonai ’n a nádor,
Lomlan mórchuis, is árdain;
Lomlan bósd agus spáraig,
Anns gach cás air an tig;
Tha i tuair-shreapach, fiaghaich,
Tha i murtai ’n a h iarbhail;

---

[199] Tha i dustach, droch-nealach,
Lan do dh’ fiabhras, ’s do fhriodh.
Go ’m bi fear dhiu ’n a shíneadh;
Go ’m bi fear ’n a chúis-mhío-loinn;
Go ’m aithlise líonor;
’S iad am maoidheadh na ’m pluic’:
Tha i tuarrapach foilleil;
Iomad uair an droch oilen;
’S gun do dh’ fhuasgladh fa dheireadh,
Ach ’s i ba chaireach a mhisg.

Car. Mo ghaol an cleasaiche lúthor,
Fear gun cheasad, gun chúna;
Fear gun cheiltinn air cúineadh,
’N am bhi dlúthachadh ris:
Bheireadh tlachd as a mhúigen;
Dheanadh gealtair do ’n diúmhlach;
Dheanadh dán’ am fear diúid,
Chum a chúis a dhol leis:
Fear a ’s fearr a ’s tigh óst’ u;
Fear a ’s urbhailteach órain;
Fear nach fuilgir ’n a ónar,
Ach a bhóilich ’s an driop;

---

[200] Fear tha bárranach ceolar;
Crioghoil, cáirdeach le pógabh,
’S a lamh dheas air a phóca
’S sgappadh stórois le misg.

Namh. A chinn-abhair a chonais,
’S tric a dh’ fhaobhaich na sporain;
Fhir nach d’ fhaolum an onair,
’S i bhiodh ’g a d’ mholadh a bhleid:
’Nois o ’s búanna ro dhaor u,
Tha ri buaireadh nan daoine,
Dol mancuairt air an tsaoghal,
Chum na dh’ fhaodas tu ghaid,
Fear ri aithreachas mór u;
Fear ri carraid, ’s ri coimhstrith;
Fear ri geallam; ’s cha tóram;
Thug sid leonadh do d’ mheas:
Ni u ’m póit-fhear ’n a striopoich,
Ni u striopoich ’n a póit-fhear;
’S iomad mile droch comhail
Tha ’n tóir air a mhisg.

Car. Go b’ e thionnsgain, no dh’ íntrig,
Air an ionnstramaid phríosoil,

---

[201] ’S duine gruntoil ’n a intinn,
Bha go h intinneach glic;
Thug o arbhar go siol e;
Thug o bhraich, go ni a ’s brigheil’;
Thug a prais ’n a cheo-liath e
’Mach roimh chliath na ’n lúb tric;
Thug a buiddeal go stóp e;
Rinn e ’n tsusbainte cómhlan;
Thogadh slioggach an róta,
Far fir bhreóite gun sgridd:
’N donus coinnimh no cómhail,
No eireacas mór-shluaigh;
Gun do cheileireadh boidheach,
Cha bhi sólas na measg.

Namh. Go b’ e thionnsgan an aimlisg,
’S olc an grunt bha ’n a inchinn,
’S mor a dhúisg e do dh’ arg’maid,
’S do dhroch sheanchas marr ris;
Dheilbh e misg agus daorach;
Rinn e breisleach ’s an tsaoghal;
B’ fhearr nach beirte go h aois e,
Ach bás na naoidheachan beag;

---

[202] Dhúisg e triobblaid is coimh-strith;
Rúisg e bioddag’ an dornamh;
Chuir e piobar fa ’n deobhnachd,
’Nuair a thoisich a mhisg:
Cha chúis bhuinnig a leanbhainn;
Ach cúis ghuil agus fhalamhaich;
’S a chaoi cha ’n urr’ u ’g a sheanchas,
Cia mar dh’ fhalbh do chuid leis.