[80] TEAGASG IV.
Dhaighnich an Tighearna dhuinn le a Mhionna, nach bheil tlachd air bith aig-e ann am bas dhaoin’ aingidh, ach gur roighniche leish gu pilleagh iad agus gu bitheagh iad beo; chum as nach bitheagh abhar ag duine do ’n t sluagh an fhirinn sho a churr an teagamh.
Ma chuirreas shibh focall an Tighearna ann teagamh gu h an-dana, ta duil ag-am nach cuirr shibh cunnuil an-dan’ air a mhionna. Mar a
[81] mhionnaich Criost gu follasach,
nach fead an dream nach bheill aith-
ghinte agus iompoichte doll chum rioghachd neamha gu brath.
Mat.
18.
3.
Join.
3.
3.
Mar an ceadna,
mhionnaich Dia nach taitneach leish bas luchd-
aingidheachd,
ach an iompocha agus am beatha:
agus ars’
an t Apstol,
Eebh.
6.
13—
18. “
Do bhridh nach fead Dia mionnachadh air neach a ’
s mo na e-
fein,
mhionnaich e air fein,
&c. Mionnaichidh daoine gu dimhin,
air neach a ’
s mo na iad fein,
agus is e am mionna-
daighneachaidh crioch gach conspoid.
Air bith do Dhia deonach,
neamh-
ch’
aochlaidheachd a chomhairl’
a thaishbineadh do oighribh a gheallaidh,
dhaighnich e le mionn’
i.
Chum as trid da ni neamh-
ch’
aochladhach ann nach fead Dia breag a dheanamh,
gu bith comh-
fhurtachd laidir ag-
ainn,
ag teicheagh a ghreammachadh rish an dochas a ’
ta roimh-
inn,
agus a ’
ta ag-
ainn mar acair ghreammail chinteach anama.”
Ma ’
ta duin’
air bith do ’
n t sluagh nach urrr’
a reiteachadh sho re teagasg reamh-
ordochaidh,
no fior-
dhamnaidh dhaoin’
aingidh,
is i sho coirre ain-
eolaish fein;
ni bheill abhar air bith aig-
e an fhirinn sho a sheanadh,
no a churr ann teagamh:
oir dhaighnicheagh i le mionna Dhe,
agus air an abhar shin cho ’
n fheadar
[82] a lubagh a choimh-
shineadh re barr’
ailibh mearrachdach,
ach barr’
aile neimh-
chinteach a lubadh d’
a h ionsuidh,
agus is eigin a chreidshinn gu bheill firinne araid ag comh-
fhreagradh dh’
i,
giodh nach urra ar n anama criochnaicht’ -
ne an coimh-
reit’
a thuigshinn ach gu gann.
FEIM
Guidhim or-t, ma ’s peacach neimh-iompoichte thu, co’ -thromaich feadh tammail bheig na teagasga shin a chualadh tu, agus smuaintich co leish an taitneach do pheaca, agus do dh’orainn? is cinteach nach taitneach le Dia iad: oir mhionnaich e mar is beo e nach bheill tlachd air bith aig’ ant-a. Agus is dimhin leam nach b’ i do run Dia a thoilleachadh le peaca. An abbair thu gu h an-dana, gu d’ ol gu do mhionnaich, gu do dhearmaid thu dleastanas naomha, agus gu do mhuch thu comhairl’ an spioraid a thoilleachadh Dhe? Mar gu tugadh tu an-chaint do ’n riogh, eas-umhlachd d’a reachd agus ionsuidh mhilteach air fein; agus gu ’n abradh tu, rinn mi sho uille d’a thoilleachadh.
Co eille leish an taitneach do pheaca agus do bhas? cho taitneach le dream air bith air am bheill dreach na diadhachd, oir is eigin gur ionnann
[83] intinn dhoibh’ -
sin agus do Dhia fein. ’
Ta fioss ag Dia,
gur mio-
thlachd le d’
luchd teagaishg dileas,
amharc or-
t ag toirt geill do d’
namhad milteach,
gu h e-
ceilidh ag curr do shonnaish shioruidh ann cuntart,
agus ’
g-
at thilgeadh fein ann lassair ifrionn.
Is abhar dubh-
broin leo bith ag amharc air an dorainn a rinneagh air t anam,
le h ain-
eolas,
cruas-
croidhe,
an-
toilleileachd,
leishg agus neamh-
churam mu thriall trid an t saoghail sho air slighe na beathaidh agus na shith;
is aithne dhoibh,
gur comhara baish,
agus feirg Dhe iad shin;
is aithne dhoibh o fhocall De ciod e is crioch chosmhail doibh:
agus air an abhar shin,
cho taitniche leo iad,
na le leigh tiom-
chroidheach neasgaide plaigh fhaicshinn air daoine tinn a ’
ta fa a laimh.
Is truagh bith ag leirsinn ar dorainn shioruidh roimh-
laimh,
agus gun sheol’
ag-
ainn a gabhail roimp-
e!
Bith ag faicshinn cia dluth shibh air ifrionn,
agus gun sheol’
ag-
ain a thoirt oir-
ibh shin a chreidshinn,
agus a thoirt fa dearr!
bith ag leirsinn gu b’
urrus dibh tearnadh,
gu cinteach,
nam b’
aithne dhuinn ach ar deanamh toilleach,
a ghnathachadh nam meadhona!
cia dluth shibh do shonnas bioth-
bhuan,
nam pilleadh shibh,
gu curamach,
saothaireach,
agus le uille dhi’
cheall ar beathaidh!
ach cho phill shibh.
[84] Giodh do chuirreamaid ar n anama ann geall, cho ’n urra shinn impidh a churr oir-ibh sho a dheanamh. ’Ta shinn ag dealbh gach oich agus la, ciod e a theagaishgeas shinn dibh a churr impidh oir-ibh, ach chaill shinn ar saothair. ’Ta shinn ag dearbhadh dhibh o fhocall De, nach teassairgir shibh mur pill shibh; ach is eigin duinn cuidd mhor ag-aibh fhag’ail neimh-iompoichte mar a fhuair shinn shibh. ’Ta duil ag-ainn gu creidd shibh focall De, giodh nach creidd shibh shinne, agus gu toir shibh fa dearr e, ann uair a chi shibh sgriobht’ e; ach is diamhain ar duil, agus is diamhain ar saothair mu atharacha slainteil ar n anama. Agus an saoil shibh gur taitneach leinne sho? is tric bu mhaith leinn cruas ar croidh’ a ghearran re Dia, ann an urnaidh dhiamhair le dubhachas anama, ag radh, “Och a Thighearna, labhair shinn reu ann a t ainm, ach is beag a thug iad fa dearr shinn; dh’innish shinn doibh na dh’iarr thu oir- ’n mu chuntart an staidd neimh-iompoichte, ach cho do chreidd iad shinn; dh’innish shinn doibh gu do mhionnaich thu nach bheill shith do ’n duin’ aingidh; ach is gann a chreidmheas an dream a ’s meassa dhiu gu bheill iad aingidh; thaishbin shinn doibh t fhocall, ann an dubhairt thu, ma
[85] chaitheas iad am beatha do reir na feola gu basaich iad;
Romh,
8.
13.
ach is caint doibh gu creidd iad thu,
giodh nach creidd;
agus gu ’
n earb iad ass-
at,
ann uair nach creidd iad smidd do t fhocall,
ann duil gu bheill do bhagra breagach;
agus deirr iad gur dochas diadhaidh sho;
agus giodh do nochdas shinn doibh an t ait ann an dubhairt thu,
gu basaich uille dhochas an duin’
aingidh,
an uair a bhasaicheas e-
fein;
gidheadh cho ’
n urra shinn an iompochadh o an dochas mealtach;
Sheanr.
11.
7.
Dh’
innish shinn doibh,
cia screattaidh mio-
tharbhach am peaca,
ach is ionmhuinn leo e;
agus uim-
e shinn cho treig iad e.
Thoirmishg shinn doibh gun an sonnas shioruidh a churr gu dana ann geall solaish dhiom-
buain pheacaich,
d’
an crioch do’
rainn bhioth-
bhuan;
agus shean,
agus choishrig iad iad fein,
agus cho d’
thug iad fa dearr ar toirmeasg;
ach ni iad mar a ni am mor-
shluagh peacach:
do bhridh gu bheill Dia trocaireach,
cho chreidd iad a bhagra,
ach cuirridh iad an anam’
ann cuntart,
ciod e air bith a tharlas.
dh’
innish shinn doibh gu bheill Dia deonach a ghabhail reu ma philleas iad;
agus cho d’
thug sho orr-
a ach dail a churr ann aithreachas,
agus peacachadh le tuille danadaish.
[86] Is caint do chuidd diu gu bheill aithreachas ann an run an anama,
ach ’
ta iad do ghnath air aon doidh;
arsa cuidd eille dhiu,
ghabh shinne aithreachas cheanna,
gidheadh ’
ta iad neimh-
iompoicht’
o am peacaibh.
Ghuidh agus ghrios shinn orr-
a pilleadh,
agus thairg shinn cuiddeachadh leo,
ach cho b’
urra shinn impidh a churr orr-
a;
ach an dream a bha mishgeach ’
ta iad mishgeach;
an dream a bha ailgheasach feol-
mhor, ’
ta iad ailgheasach feol-
mhor;
an dream a bha an-
saoghalta, ’
ta iad an-
saoghalta;
agus an dream a bha ain-
eolach,
borb,
agus fein-
speisheil, ’
ta iad mar shin,
gun atharacha.
Is tearc iad a chi agus a dh’
aidmhicheas am peaca;
agus is teirce iad a threigeas e,
ach is abhar mishnich leo,
gu bheill na h uille dhaoine peacach;
mar nach bitheagh peacach iompoichte agus peacach neimh-
iompoichte eidir-
dheallaichte.
Cho tig cuidd diu am fogasg dhuinn,
giodh do bhitheas shinn toilleach an teagasg,
ach saoilidh iad gu bheill iad fein lan-
fhoghlomta cheanna,
gun fheim air tuille.
Eishdidh cuidd eille r’
inn,
ach ni iad an an-
toill fein. ’
Ta cuidd mhor dhiu mar dhaoine marbh gun mhothacha;
cho ’
n urra shinn a thoirt air teagasg an t sonnaish shioruidh
[87] gu druith smidd dh’
e air an anama,
no gu faicir a dhreach air an giulan.
Mur geill shinn doibh,
mur freagair shinn an ain-
iartas,
mur baisht shinn clann dhaoin’
aingidh ro dho-
lubaidh,
mur toir shinn dhoibh suipper an Tighearna,
agus mur dean shinn gach aon ni a ’
s ail leo,
sheadh ann aghaidh focaill De,
bheirr iad fuath agus an-
chaint dhuinn;
ach ma ghuidheas shinn orr-
a am peaca aidmheachadh,
agus a threigshinn,
agus an anama a theassairginn;
cho dean iad shin.
Dh’
innish shinn doibh,
ma philleas iad,
nach diult shinn baishte d’
an clainn,
no suipper an Tighearna dhoibh fein;
ach cho ’
n eishd iad r’
inn:
b’
ail leo gu tugamaid eas-
umhlachd do Dhia,
agus gu leir-
sgriossamaid ar ’
n anama fein air an iartas- ’
san,
gidheadh cho pill agus cho teassairg iad an anama fein air iartas De.
Is glice iad ’
n an suilibh fein na an luchd teagaishg uille; ’
ta iad air mirre le buirb,
agus ro earbsach ass an slighe fein;
giodh do chuirreamaid ar n anama ann geall,
cho b’
urra shinn an atharachadh.
A Thighearna,
is i sho staidd ar treada truagh,
agus cho ’
n urra shinn a leassachadh;
chi shinn iad ann cuntart tuittim ann ifrionn na dorainn,
agus cho ’
n urra shinn am bacadh: ’
ta
[88] fioss ag-
ainn ma philleas iad gu neimh-
chealgach,
gu teassairgir iad;
ach cho ’
n urra shinn an impidh shin a churr orr-
a;
giodh do ghuidheamaid orr-
a air ar gluna,
pilleadh,
cho druith ar n impidh orr-
a,
giodh do ghriosamaid sho orr-
a le dearaibh,
chaill shinn ar saothair:
agus am bheill tuille ann ar commas?”
Is e sho an gearran diamhair, a ’s eigin d’ar luchd teagaishg a dheanamh le h osnaibh mhulladach, agus an saoil shibh gur taitneach leo abhar an gearrain? an taitneach leo ar trialls’ ann an slighe peacaidh chum ifrionn agus dorainn, agus gun sheol’ air ar baca? bith ag amharc oir-ibh ann am meadhon truaigh’ gun chommas ac-a thoirt mothacha dhibh air ar cuntart? bith ag amharc oir-ibh re sugra, agus gun fhioss ag-aibh am bheill uair eidir shibh agus ifrionn? bith ag smuainteachadh ciod e is eigin dibh fhullang gu shioruidh, do bhridh nach do phill shibh ann an la tairgshe nan grasa? agus bith ag smuainteachadh ciod i a bheatha shioruidh ghlor-mhor a thilg shibh uaibh, le di-meass toilleil? an urra shibh a dhealbh ni air bith a chuirreas tuille campair air luchd teagaishg na sho?
Co anoish ata shibh ag toilleachadh le ar peaca agus le ar bas? cho taitneach le ar deagh
[89] chairdibh tuigsheach iad.
Och,
is campar intinn leo bith ag amharc air ar truaigh,
is tric a ghuilleas iad air ar son,
an uair nach toir shibh dhoibh ach ro bheagan buidheachaish,
agus an uair nach bheill mothacha ag-
aibh a chaoidheagh ar staidd fein.
Co anoish leish an taitneach ar peaca? co ach tri naimhde mor an Tighearna Dia; na naimhde shin a threig shibh ann ar baishte, agus rish an do phill shibh anoish, a thoirt lain-gheill doibh.
1. Is dimhin gur taitneach leish an diabhol ar peaca agus ar bas: oir is i sho fir-chrioch uille bhuairidh, agus fhuirrreachraish oir-ibh gach oich agus la. Cho ’n urra shibh a dhealbhadh ni a’s taitniche leish an diabhol na shir-ghiulan peacach. Nach aitt leish an uair a chi e shibh ag doll chum tigh mishge, no peacaidh eille? am bheill ceol a’s binne leish na bith ag eishdeachd do mhionnachaidh, do mhallachaidh, agus t an-chaint? cia taitneach leish bith ag eishdeachd reut, ag toirt an-chaint do t fhear teagaishg, leish an ail do philleagh o shlighe peacaidh a threoraicheas chum ifrionn, agus do sduireagh air slighe an t soisgeil chum fhlaitheish na gloire? shin solas an diabhoil!
[90] 2. Is solas le luchd-aingidheachd do pheaca agus do thruaigh; oir is ionmhuinn leish gach neach a cho’s’ lass.
3. Ach gidheadh, ’ta fioss ag-am nach i do run an diabhol a thoilleachadh, sheadh an uair a thoillicheas tu e: ach is i do run t fheoil fein, an namhad a ’s mo agus a ’s cuntartaich’ a ’ta ag-at, a thoilleachadh. Is taitneach leish an fheoil a diol do bhia, do dheoch, agus do thruscan, d’a deanamh tlachd-mhor ann cuiddeachd, agus creiddeasach aluinn ann suilibh an t saoghail. Is taitneach leish an fheoil sugra, ain-mianna, agus diamhanas; sho am poll ann am bathar daoin’ aingidh nach iompoich; agus an Dia d’an geill iad; oir is e am bolg an Dia. Phil. 3. 18.
Ach guidhim oir-ibh fannaibh tammall beag agus smuaintichibh air na nithe sho.
CEIST I.
An coir dhibh ar feoil a thoilleachadh roimh ar cruthai-fhear? am mio-thoillich shibh an Tighearna, ar luchd teagaishg, ar cairde diadhaidh, agus gach duine, chum ar n ain-mianna bruideil a thoilleachadh? am fiu leibh Dia a riaghlachadh
[91] ar feola?
mur riaghlaich e i,
na bitheadh duil ag-
aibh gu teassairg e i.
CEISHT II.
Is taitneach le ar feoil peaca: ach an taitneach le ar coguish e? nach bheill i ag gearran air ar staidd, agus gu tric ag insheadh dhibh, nach bheill shibh coimh-tearuint’ as a shaoileas shibh? agus nach coir dhibh ar n anama agus ar coguish a thoilleachadh roimh ar feoil?
CEISHT III.
Ach nach sollair ar feoil a solas fein? is ionmhuinn leish a chorp am bia, ach an ionmhuinn leish an dubhan? is ionmhuinn leish deoch laidir, greim blasta, socair, cluich, agus sugra; is ionmhuinn leish saibhreas, deagh alla, agus aird-inbhe shaoghalta; ach an ionmhuinn leish mallachd Dhe? an ionmhuinn leish sheassamh le geilt-chrith an lathair cathair a bhreitheamhnaish, gus an toirir breith a thilgeil anns an teinne shioruidh? an ionmhuinn leish bith air a chloidh leish na diabhlaibh gu brath? gabhaibh iad sho uille le cheille; oir cho sgarrar ifrionn o pheaca, ach le fir-chreiddeamh
[92] agus iompocha amhain;
ma choimheadas shibh ar peaca,
is leibh ifrionn gu cinteach.
Ma ’
s solas leibh bas agus ifrionn,
cho ’
n iongantas giodh do thriallas shibh ann slighe peacaidh:
ach mur solas leibh iad,
mar is cinteach leam nach eadh,
cia taitneach air bith am peaca,
an diong e call an t sonnaish shioruidh?
am bheill bia,
no deoch,
no socair;
am bheill deagh alla o pheacachaibh,
no saibhreas saoghalta ni ’
s luach-
mhoire na solas neamhaidh?
no an diong iad cloidh an teinne shioruidh?
a dhaoine!
nach coir do gach neach ag am bheill reason a chreidshinn gu bheill anam aig-
e r’
a chall no r’
a theassairginn,
smuainteachadh air na ceishte sho,
mun triall e ni ’
s faidde?
Sheadh anoish, mhionnaich an Tighearna ann sho, nach solas leish ar bas, ach gur roghainn leish gu pilleadh agus gu bitheadh shibh beo. Gidheadh, ma thriallas shibh chum baish, mar roghainn air pilleadh; cuimhnichibh nach ann a thoilleachadh Dhe, ach d’ ar toilleachadh fein agus an t saoghail, a rinn shibh shin. Ach ma chuirreas shibh am mugha shibh-fein, d’ar toilleachadh fein, agus ma ruidheas shibh chum cloidh shioruidh ag iarraidh solaish, agus mur bheill do cheill, do chroidhe, no do ghras ag-aibh, eishdeachd re Dia, no re daoinibh leish an ail ar pilleadh; na bitheadh duil
[93] ag-
aibh re tearmann,
ach meallaibh duaish ar droch-
thoilteanaish,
agus gabhaibh aithreathas air modh eille,
an uair a bhitheas e ro an-
moch.
Mun gabh mi ni ’s faidd’ air m’ aghaidh chum tuille feim a dheanamh do na nithibh shin a chualadh shibh, thugamaid fa dearr an teagasg a ’s foigshe; agus bheirr shin tuille faith dhuinn.