Caindigeact in bídh .i. condlighear a chaitimh intan tochluightear e oir adeir arustotul in Epistula ad Alexandrum Dum adhuc apetitus durat manum retrahe .i. tarruing do lamh chugatt ocus in tochlughadh ar marthain agut. Ocus adir auicina sa caibidil laburus dfollamhnughadh na neithedh itther ocus ibhter Ita comede quod sint reliquie desiderii .i. gurub amhlaidh caithfir fuighlech tochluighthi dobeith agut oir is ferr na huaire dimdughadh na in cainndigecht mór ocus is ferr began do caitimh fadhó na móran an én uair oir in biadh caithear an éinfhecht améidh móir ni héidir a dhileaghadh ocus seachrainughi brigh dileaghthach an gaili annsin ocus in sechran doniter sa chét dileaghadh intan is mór e ni certaighter sa dara dileaghadh mar adeir comentator damasenus sa cét partegul sa seathadh comint dég ocus is uime sin nach oilenn se go dlistinach annsin ocus is ar in adhbur sin adeir auicina sa treas leabhur nach fhásaidh na daoine ginacha. Et fós an biadh thosgaighes a méid andlistinaigh doní duinte ocus is cúis sin don mhorgadh tre esbhuigh an indfhuartha doréir hali sa tres partegul dothegni. Et is e is comurtha go caithind neach goleór innach tig o caithem an bhídh méid and sa puls na loighett and san anail oir ni thegmhand so acht arson go cumhgaighind an gaile ar in sgairt ocus is uime sin bis an anail beg minic ocus do beir égintus innfhuartha incroidhi an puls do médughadh o nach bi anmfhaindi ar in mbrigh. Comhurthaighi eile gan claochlogh dobeith ar in fual na ar in feradh ocus gan na hindedhi goháirighthi ypocondria


[19]

COLUMN V.

dorigheadh ocus gan cuirrineacht na gaothmairecht na truimidecht na anmfainne domothughadh ocus gan urlugadh na apititus caininus na tuitim tochluighthi dobeith air na leisgi indtlechta acht gof[é]tfadh stuider do dhenamh déis bídh mar do denadh roime acht amhain intan tuitius an biadh ocus tinnsgnus dileaghadh dogabhail oir éirghitt na dhetaighi inmolta intan sin ocus donít codladh ocus toirmisgit an stuider. Et fós gan nem-codladh do beith air ocus gan blas an bídh dfhaghbhail a cind aimsiri ar in mbrúchtaigh oir dambiadh na neithisi mar adubhrumuir foillsighter an biadh dobheith mesardha ina caindigeacht. Gidhegh dlighear an gnathughadh do coimet andso muna ro-olc e mar do cithfighter. Et adeirim mar in cétna don digh nach dlighind si beith an méidisin gombeith an biadh ar snámh sa ghaili mar bis ag lucht na meisgi ocus is uime sin aní adeir drong gurub maith beith ar meisgi uair sa mhí is brég e mar foillsighius auerois sa dara partegul dona cantichibh sa treas cantic dég ar fhithit mar an abair Assensus ebrietatis simel in mense est erroneus .i. as seachrannach aontughadh na meisg aon uair is in oir ge do na neithibh is tarbhaighius don tes nadurra an fín arna gabhail go mesardha is do na neithibh is urcoidighius ocus don incind ocus dona cétfadhuibh é intan tosgaighius go himurcrach ocus is uime sin adeir annsin gurub ferr uisgi na meala don droing ag ambit feithi anmfhanda na e gidhegh féttar began dfhín deghbalaidh dotabairt do na sen-daoinibh mar adeir annsin gidhegh adeir auicina sa caibidil labrus dfhollamhnughadh an uisgi ocus infíona Pueris dare uinum est addere ignem igni in lignis debilibus .i. is tine do cur a cenn tinedh a conadh anmfand fín dotabhairt dona macamhaibh. Gidhegh tabair go mesardha dona daoinibh óga e ocus don tsendaoine an méid is áil lis maseadh is améid moir is imchubhaidh doibh e. Adeirim

COLUMN VI.

condligher anméid is áil lis do tabairt dona tshenduine on thsendacht ocus is e sin an senduine mesardha thochluighes an méidh fhédus do dileaghadh ocus bis ina duine rodheisgribhidech. Gidhegh an senduine on thsenordhacht ni dlighear an méidhi sin dotabhairt oir bidh in drong sin dibenta ocus bidh rabhaile orra ocus is beg a teas oir bidh mar lóchrand bis ullamh cum báithi mar a deirur sa cét partegul damforismorum ocus is uime sin adeir g[alen] an sa partegul cétna a comint na canonaso Potus indigenciam soluit, et cetera. Is uime sin fiarfuighim in roimh in chuit dlighear atabairt no inadiaigh ocus docíter nach roimpi oir adeir auicina sa caibidil labhrus dfollamhnughadh an uisgi ocus an fína Sapiens debet sibi prohibere ne ieinunus uinum bibat .i. dlighi in duine égnaidhi a caomhna féin ar fhín dól ar cét longadh ocus ni dlighear atabhairt déis na coda oir adeir auicina sa caibidil cétna Uinum post quodlibet omnium ciborum est malum .i. is olc an fín taréis gach uile bídh ocus adir a caibidil follamhnuighthi an neith itter ocus ibhter Uinum post cibum est ex rebus magis impedientibus digestionem .i. dona neithibh is toirmisgius an dileaghadh fín dól taréis bídh arson cotabhair ar an mbiadh tolladh sul dileaghta e. Et ni himchubidh an fín ar in cuid doréir auicina sa caibidil labhrus dfollamhnughadh a neithe itter ocus ibhter mar an abair Oportet ut post comestionem bibat quis et non in hora comedendi is hégin gurob taréis an caithmhe ibhus nech deoch ocus nach an uair proindighti. Et adeir began roimhe sin Non est bibendum donec cibus de stomaco descendat .i. ni dlighear deoch dhól no go tuitinn an biadh is an ghaile. In opossitum .i. ata in gnathughadh coitchind ina aguidh so ag ól an fína ar in cuid ocus tara héis. Adeirim nachimchubidh


[20]

COLUMN VII.

an fín roimh an cuid an aimsir na sláinti. Gidheadh is imchubidh e uair ann an aimsir na heslainti .i. intan is is egail uireasbhaidh na bríghi na urchoid an fína mar is folluis isin tsingcoipis tig o anmhfainne na bríghi ocus adeirim gurub imchubidh e intan sin roimh in cuit ocus tar a héis. Ocus intan doniter mar argamainti nach imchubaidh ar in cuid e adeirim doréir auicina sa caibidil labhrus dfollamhnughadh an uisgi ocus an fína nach urcoidigheann bhriala dól ar in cuid don nech dognathuigh e ocus mar in cétna don duine shlán déis cuislindi. Gidhegh dlighear an gnathughadh do coimeidh annso mad arrsaigh e muna fa ro-olc e ocus dleghar a treigen antan sin déis a céile ocus ni gohoband. Et iseadh tuigim trid in foculso briala .i. misur ina tuillfedh oirett éndighe amain .i. an méidh doghebadh nech gan claochlogh anala .i. den anail gan coimhéigniughadh gan fostogh ainndeonach. Adeirim fós gurup olc an fín déis gach uile bídh acht taréis an bídh dobeith dileaghta ocus athuitme acht a caninus apititus mar an dlighear neithi meithi dotabhairt artús ocus fín aindsein ocus is dlighi leighis sin. Gidhedh ni himchubaidh an fín déis bídh onginter droch leann na roimhe na intan caither e mar adeir auicina san inadh cétna oir dobhir ar in droch linn sin tolladh cum foirimill an chuirp ocus is uime sin thsheacranaoid an drong lerbáil fín dól déis nan droch biadh dan dileaghadh oir imighi roimh in ndileaghadh ocus tromaighi an corp is uime sin adeirim gocumair gu féttar an fín dotabairt a méid big déis na coda ocus ni a caindighecht móir ocus a tabairt do nech dognathuigh e ocus do neach déis cuislindi ocus gan a tabairt do neach eile acht an aimsir tharta móir ocus is na cásaibh eile curtur sa caibidil labrus dfollamhnughadh an uisgi ocus an fína. Et intan adeir nach imchubidh an fín ar in cuitt adeir-

COLUMN VIII.

im gurob mar so dlighear briathra auicina dotuigsin antan adeir gurub taréis na coda dlighear an deoch dól ocus nach uirri .i. gurub taréis thsluigthi an grema ocus nach e trath ata sa bél dlighear a hól. No(no)gan imurcraigh dhól antan caithius biadh ocus is ris sin adeir auicina caindighecht. Is tarbhach don biadh nach dlighind nech dól ar in cuitt acht ni doberadh siubhal ar an mbiadh no gan ni do beradh siubhal ro-obond air dól no do denadh dealughadh atturra ocus an gaile no do beradh ar snámh e. Gídhegh féttur began dól daéis indus gombiadh an biadh arna comusg ocus arna timprail gumaith ocus gan fundamint romór do denamh ocus gan móran do ól as a háithle acht na huaire dimdughadh ocus gan an caindighecht continoidech do médughadh. Et is uime sin adeirim gofuilit tri deocha and .i. Potus alteratiuus .i. deoch claochluightech ocus Potus permixtinus .i. deoch cumuisgthech ocus Potus delatiuus deoch imairctech. An deoch claochluightech is roim an mbiadh is imchubidh i mar ataid na sirioipighi ocus na deocha leighis, ocus an deoch cumuisgtech is ar an cuid dlighear i ocus began do caithemh ocus began dól indus conderntar an cumusc dlistinech. An deoch imairctech, umorro, taréis na coda ocus ar ndenamh an dileaghtha ocus ar dtuitim an bídh as a gaile dlighear i no intan bhes ag a fágbhail. Et is uíme sin adeir auerois sa dara partegal do na cantigibh sa naoimheadh comint fithed mar coisgius an t-uisge doirtter a croccan fhiuchach afiuchadh in t-uisgi no an deoch curthar acend an bídh bhis ag a dileaghadh sa gaile coisgidh an dileagha ocus is uime sin nach maith móran dól taréis na coda no combia in dileagha imslan sa gaile. Acht is tarbhach cum an dileaghtha tart dfhulang déis


[21]

COLUMN IX.

na coda gidhedh ni héidir caindighecht na neithead is intabhurta dfoillsiughadh o leitreachuibh cindti mar a deir g[alen] sa treas partegul do megathegni maseadh dentur doréir mhesa bus fogus don fhírindi ocus daingnighter doréir dherbhtha ocus gnathuighthi e. In treas caibidil don Ord.

titleOf the Quantity of the Food
internal date1563.0
display date15..
publication date1911
level
parent textRegimen Sanitatis
<< please select a word
<< please select a page