AODACH NO EIDIDH.
Feumaidh gne an ni so a bhi do reir ’ur n-aite-comhnuidh, oir tha e dearbhte gu’m biodh an t-aodach a tha freagarach airson na’m beanntaichean againn gle mhi-fhreagarrach do fheum an iasgair. Airson fear-saothrachaidh air tir, no buachaill chaoraich gheibhear gur e san eididh na duthcha, am feileadh, an t-osan, am breacan, agus am bonaid maille ri cota gearr de
[46]chlo laidir blath an eideadh a’s feumaile, a chionn gu’n ceadaich e subailteachd anns na casan ’sna lamhan gle fhreagarrach airson saothair no streap n-ar cnoic lom fhraoicheil. Cha’n urrainn cunnart sam bith eirigh bho rusgadh nan iosgaidean do’n fhliuchadh no do’n fhuachd fhad ’sa bhios na leasraidh ’san druim air an dion le dlu phleatan an fheilidh ’us leis a bhreacan bho gheurad na h-aimsir. Faodaidh mi cuideachd, gun ’bhi buailteach do fhaoineachd uailleach dhuthcha a chuir as mo leth a radh, ge sam bith cho mor ’so bha eideadh ar sinnsireann bho chian ghoirid air a cuir a cleachdadh’ gu’m bheil i a’ toirt sealladh duineil agus maiseach aig na h-uile am do’n fhear a tha ’ga caitheamh. Thug mi fainear a buaidhean talaidh ’am measg mic agus nigheanan na sith, anns gach duthaich de’n Roin-Europe, agus chomharraich i ur treubhantas ann an cath ge b’e ait ’sna thaisbean breacan. Tha ughdarras na sinnsireachd ann a fabhair, tha i co’ cheangailte ri cruadalan ’us buaidhean luchd-aitich na Roimhe, agus bu doilich leam i a bhi air a cuir a cleachdadh; a chionn gu’m bheil mi gu suidhichte de na bharail gu’m bheil eideadh dhuthchasach anns gach ait na h-aobhar laidir anns an aon a tha ’ga caitheamh gu seachnadh masladh a tharruing air an tir as am bheil e a’ deanamh uaill mar dhuthaich a bhreith.
Air machair ’se clo laidir no stuth taiceil olladh air a dheanamh na thriubhais agus na sheacaid chruinn, stocaidhean olladh, leine de figheadh iersidh, agus am bonaid gorm an eideadh a ’s freagairiche. Ris sin faodar a chuir airson aimsir gharbh cota mor goirid a ruigeas am fagus air na gluinean, agus gu cumaint air ainmeachadh seacaid fhuasgailt; oir bu choir n- ’ur cotaichean mora mhi-eireachdail a bhi gu tur air an tilgeadh a seachad: tha iad a’ cuir eis oirbh ann an imeachd, agur air muir tha iad air leth draghail. Anns na h-uile cuis bu choir flanein a chaitheamh araon a shamhradh ’sa gheamhradh ris a chraiceann, agus na leintean a bhi de chotan stiallach air muir agus de chotain ban air tir. Bu choir a bhi aig gach neach aig a chuid a ’s lugha da phaithir bhrog; paithir laidir airson oibir chruaidh, lan thacaidean le iarun air na sailean ’sair toiseach nam buinn, agus paithir eile airson na mara, oibir eutrom no taobh stigh na’n dorsain. Gu dearbh na’m b’urrar ceithir paithrichean fhaighinn, bhiodh e mu dheireadh air fhaotainn na chaomhnadh; oir mairidh brogan a dha fhada ’nuair a ghleidhear ’sa chuirear a seachad iad an uairean an deigh an cleachdadh. Cha choir do bhean an tighe brogan salach a leigeadh a steach air an starsaich, far am bu choir paithir thioram a bhi a ghna ullamh.
[48]Tha cho liugha de chaochladh seorsain ’gan taisbeanadh fein airson eididh bhoirionnaich ’s nach furasd leam a roghnachadh co dhiubh a ’s fearr a fhreagras airson ’ur n-aite-taimh agus ’ur dreuchdain-sa, ach an cumantas mholainn duibh stuth olladh coslach ri camlaid garbh laidir a roghainn air cotan, gu h-araidh ’san fhoghar, ’sa gheamhradh, agus ’san earrach; oir ged tha cotan briadh agus soar caillidh e gu luath dath agus caithidh e a mach gu luath.
Tha na neapaigean tartain, dorch, uaine, no purpuir a gheibhear ann ’ar buitean uile eireachdail cho maith as co’fhurtach a muigh, agus tha bonaidean gle fheumail dhoibh-san uile air am bheil curam gu dion an gnuisean bho an-iochd na h-aimsire agus bho phreasaidhean roimh ’n am. Bu choir na h-uile seors eididh uallach spaideil gu puncail a sheachnadh ach na bheir taisbeanadh cumair sgiobalta do’n deis. Cha ’n ’eil ni sam bith a ’s mo a dh’fheuchas blas taireil agus inntinn fhaoin na briadhachd neo-iomchuidh: tha dathan boilsgeant gle thric a’ cuir an ceill eutromachd mhi-chiatach ’san neach a tha ’gan caitheamh, an fheadh a tha dathan ni’s doirche a’ toirt a ghna beachd eireachdais ’us speis, no meas.
Ma tha aig deagh bharail nam firionnaich a cuideam fein, faodaidh mi boirionnaich mhaiseach mo dhuthaich a dheanamh cinnteach as nach ’eil ni sam bith cho mor a’ tarruing ar mor mheas no a’ druigheadh oirnn le beachd air iomchuidheachd ’sa tha doigh stuaim agus fhreagarach eididh, agus gu’m bheil sgiobaltachd chumar a’ toirt taitneas a tha cha’n’ e ’mhain aig an toiseach a’ tarruing deagh mheas, ach a tha a’ mairsinn gu toirt taitneas an uair a dh’ fhalbhas gu nadurach dathan seargaidh am mais oigeil gu brach.
Airson clainne is coir blathas bodhaig a bhi gu h-araidh air a mheorachadh, ach faodaidh an ceann ’s na casan a bhi air am fagail ruisgte le tur thearuinteachd. Is urrainn bean chaontach a tha na deagh bhean snathaid a clann eideadh gu sgiobalta bho earrainnean de a h-aodach fein agus de aodach a companaich, a dh’ fhaodas bho chaochladh aobhairean a bhi neo-fhreagarach tuille airson am feum fein, agus is urrainn a clann bheaga ’bhi mar so gu h-eireachdail air an eideadh air bheag cosdais ann an airgiod. Tha so gidheadh gu mor an crochadh air seoltachd bhoirionnaich, agus cuiridh mi a mhain ris, ge air bith cho mor ’sa dh’fhaodas mi faoin-bhriadhachd a dhiteadh cha ’n urrainn dhomh gu ro laidir a mholadh do na bhean agus na h-inghinnean an aire a ’s mo ’chum araon sgiobaltachd ’us glaine ’nan clann agus ’nam pears’chan fein. Aon fhacal a thaobh dleasanais na mna ann an aire a thoirt nach coir tuill taisbeanadh ann an aodach aon sam bith a bhuineas do’n teaghlach gun an t-snathad agus
[50]snath a chleachdadh air ball. Tha an sean fhacal a radh, gu’n caomhain aon ghreim ’na thrath naodh, agus faodar earbsa air ge b’e uair a thaisbeanas aire na mnatha annan caramh gu curamach aodach na teaghlaich nach bi easbhuidh co’fhuirtean air chor-eigin an taobh stigh de dhorsain an fhir-aitich. Tha seann aodach an leinibh no cota oibrichidh an duine gu grinn air a charamh na chomharradh cinnteach air soirbheachadh, fhad ’sa tha an t-aodach luideagach na chomharradh cho chinnteach air mi-churam ’sa tha e air a luchd-feitheimh, eadhon uireasbhuidh ’us truaighe.
title | Aodach |
internal date | 1838.0 |
display date | 1838 |
publication date | 1838 |
level | |
reference template | Beachd-Chomhairlean airson feum do Thuathanaich ... %p |
parent text | Beachd-Chomhairlean airson feum do Thuathanaich ’us Choitearan |