A Chaora.— ’Si Chaora an t-ainmhidh tighe a tha a’ seasamh an deigh an eich a thaobh feumalachd, ged nach ’eil i gu cumanta ri bhi air a moladh ann an tuathanais bheag a chionn gu’m bheil iad gu nadurach na’n seors seachranach, gu h-araidh na seorsan cruaidh, agus cinnichidh iad ni’s fearr air grunn farsuing far nach ’eil an aomaidhean nadurach buailteach do bhi air am bacadh. Ach ma tha agaibh ionaltradh farsuing am fagus duibh faodaidh beagan chaoraich a bhi feumail, ged nach biodh ach a mhain airson na cloimh, agus bheir sin oibir airson feumalachdan do bhoirionnaich ’ur teaghlaichean anns na feasgarean fada geamhraidh. An ait an t-seors bheag fhiadhaich a bhuineas a theagamh do n-ar duthaich fein, no an seors dubhoadainneach a’s fearr, mholainn gu laidir dhuibh seorsan a thoirt a steach bho sheorsan Leicester no Chebhiot, agus sin airson na’n reusonan cuideamach so a leanas; gu’n cothromaich iad 6 uiread ri caoraich na duthaich so: gu’n ruig iad moran ni’s luaithe aig meudachd, air dhoibh a bhi iomchuidh airson an fheoladair aig aois 18 mhiosan no 2 bhliadhn, gu’m bheil an teachd a mach ni’s mo bho ’na bheireas iad 2 uain gach te aig aon bhreith; gur iad a’s neo-sheachranaiche na’n cail, agus uime sin nach fheum iad uiread de bhuachailleachd: gu’n toir iad a mach tomhas mor de chloimh a bheir barrachd air cach; agus cha’n ’eil mi a’ faicinn reuson airson nach b’urrar, leis na meadhonan a th’agaibhse, an arach an eatoras mhaith, agus a chum buannachd ni’s mo dhuibh na an seors ainmhidhean goirteach a th’agaibh an traths’. An ni a tha an aghaidh toirt a steach seorsan finealta le tuath mhor chaorach, is e gu’m biodh e do-dheanta an aire sin a thoirt dhoibh a dh’fheumadh iad aig am breith uain, no anns an t-sneachd. Ach maille ribhse, cha’n ’eil a leithid sin de dhoilcheas, oir an uair nach ’eil aig duine ach 2 no 3 chaoraich ’s urrrar gu furasd’ an caithris ann an
[178]sneachd, no an cuideachadh ’an am breith uain. ’S urrar an cuir a steach ’san dion’ bho stoirmean; ’s urrar an cobhar air uairean le lamh-bheathachadh, agus aire a thoirt do chiad thaisbeanadh brisidh ’mach, no euslaint air bith eil gun dail. Ach cha’n ’eil sibh gu duil a bhi agaibh ris na buannachdan bu choir sruthadh bho sheorsan luachmhoir, ma mhaireas sibh an doigh a th’agaibh an traths’ air cumail cus stocadh, agus air lorg sin goirte. Feumaidh sibh dealachdan ri 3 de n’ar 6 chaoraich bhochd thruagh, agus reith Cheviot, no reith maith eile fhaotainn airson chaich. Feumadh sibh an lomradh a mhain aig an am a chomharraicheadh ’mach le nadur, ’nuair a thig an aimsir bhlath a steach, agus cha’n ann mar an traths’ ’ur dicheall a dheanamh gu reubadh barr bochda cloimhe da uair ’san aon bhliadhna. Cha’n fhaod sibh a leigeadh le ’ur clann sugradh dheanamh dhoibh-fein, no eadhon le ’ur buachaillean dragh a thearnadh dhoibh-fein, le cleachdadh choin air gach aobhar air bith mu’n timchioll. Oir ma bhuineas sibh ri ’ur caoraich gu caoimhneil, caillidh iad am fiadhaichead nadurach, agus bu luaithe a chaillinn caora an traths’ ’sa ris leis an t-sionnach na mo threud fhaicinn 3 no 4 uairean ’san la air an cuartachadh le coin, agus dragh air a chuir orra bho an ionaltradh. Gu dearbh tha comhartaich choin na phuision do shoirbheachadh treibhe shiothachail chaorach, agus cho eagallach a ta iad, ’san uair a chuirear a steach iad air sneipean airson am biathadh, cuiridh latharachd choin a mhain aig sailean a bhuaichaill stad orra bho bheathachadh gu caoimhneil agus gu luaith. Cha’n ’eil agam ach beag amharus nach faod sibh le curam ’us aire caoraich arach cho maith ’s gu’n cuireadh iad iongantas air a ghinealach a ta lathair, cho mor ’sa chuireadh moran de na treudan a tha’n tras air moran de n- ’ur cnuic air n- ’ur sinnsirean bho chian 60 bliadhna, ach cha’n ’eil mi idir an an-earbsa’ nach fhaic mi leasachadh mor air a dbeanamh ’san earrainn so de thuathanas. Faodaidh nach faic mi caoraich de’n aon mheud riu-san a th’air an arach ann an raointean shaibhir dhuthaich Leicester; ach tha duil agam fhaicinn agaibhse ainmhidh moran ni’s luachmhoire anns na h-uile puinc na na creutairean acrach lom a tha nis a’ ruith air feadh ’ur n-ionaltraidh.
title | A’ Chaora |
internal date | 1838.0 |
display date | 1838 |
publication date | 1838 |
level | |
reference template | Beachd-Chomhairlean airson feum do Thuathanaich ... %p |
parent text | Crodh, Eich, Mucan, ’s an Euslaintean |