agus gu’n do sgap se iad mar fhogairich air aghaidh an t-shaoghail? C’ait am bheil na cridheachan a bha aon uair aighearach ’us sona a ghabh tlachd ann a bhi ’an seilbh air gleann briagh agus faoilteach Shrath-chonain? Air siubhal ann am bochdainn ’us eigin ’am meadhon oilltean phriosuinean a chum na criche sin as nach pill fear-turuis air bith, no mar fhogairich agus luchd-fuadan gun dachaidh no ainm maith gu toirt dochasan airson fois thalmhaidh. C’ait am bheil na teaghlaichean a bha aon uair measail na’n tuathnaich air grunn soirbheachail na Toisidheachd? Thachair an aon truaigh dhoibh uile. Tha an dearbh ainmean ’us aitean-comhnuidh an ire a bhi neo-aithnichte. Tha mi a’ sgribheadh so ann am bron. Tha mi a’ faireachduinn gu gle dhomhain airson a ghinealach bhriagha uair-eigin a dh’aitich ’ar sliosan ’sar gleinn tharbhach; ash cha’n urrar an fhirinn a cheil; agus tha m’urnuigh gu durachdach ris na flaitheanas nach tachair a leithid ceudna dhuibhse, mo chairdean. Seallaibh air an smugailear, seallaibh air a theaghlach, air abhaistean cumanta, a dhachaidh, air gach ni mu’n cuairt da, agus coimeasaibh iad anns gach ponc ri taisbeanadh an tuath’naiche, no’n t-iasgair, shaothrachail a tha gu h-onorach an sas. Tha curam, tha iomaguin a mhealltair a’ suidhe air gruaidh an smugailear. Rinn oibir uairean mhi-nadurach mheadhon-oidhch a shnuadh shlainteil a shlugadh, agus a cruth a ghearradh le preasaidhean no sreamaidhean roimh mhithich. Tha a phears agus ’aodach air an deanamh duachnaidh le ceo agus salchar a’ cuir an ceill isleachadh thaireil. Faodaidh orainean ruidhtearachd no poitearachd tearc uairean a bheatha a bheothachadh. Faodaidh eifeachdan chaothaicheil na neo-mheasaireachd re seal sonas mac-meamnach a thoirt d’a, ach an uair a dhuisgeas e bho a mhearan, ciod a chi e mu’ thimchioll? Bean thruagh ’us mhi-shona, —theagamh teaghlaich ghoirteach agus neo fhoghluimte,— ’aite-taimh air a mhilleadh le easbhuidh curam, —a bharran a dh’easbhuidh aire, —uile dhochasan an crochadh air na dh’fhaodas a bhi air a thoirt uaithe ann an aon uair le seirbhisich a righ ’sa dhuthaich, a tha fiosrach air a chleachdaidhean eu-coireach, ’feitheamh a mhain airson cothrom gu peanas’chadh a chreachadair mhi-laghail. Cha’n’ e dealbh dathte a th’ann an so. Cha ’n’eil e a reir no co’ionann ris na tha ri radh mu dheighne beath an fhior smugailear; oir tha sin a’ gabhail a steach deanamh bhreug, meirle, misg, neo-gheamnuidheachd agus uile uamhasan cho’strigh agus dhroch nabuidheachd. Dh’fhaodainn so

uile aithris gu mean ann an caochlaidhean gun chrioch, ach is fearr leam iarraidh oirbh beachdachadh air an atharrachadh a rinneadh bho chian beagan bhliadhnaichean auns an earrainn sin do’n ainm an t-Eilean Dubh, ann ’ur duthaich fein, far an robh uair-eigin uile dhroch bheusain ’us thruaighean na smugailgidh, agus as an robh e air a sgrios le dichiollan na’n uachdaireanan agus deagh thoinisg an t-shluaigh fein a thainig mu dheireadh gu faicinn peacadh agus amaideas an cleachdaidhean. Ciod a bha air lorg sin? An robh iad air an claoidh le bochduinn? Feoraichibh ris an t-seann sluagh, no eadhon ris an t-sluagh og aig am bheil cuimhne air an t-suidheachadh ’san robh iad bho chian 20 bliadhna, agus innsidh iad dhuibh gu’n robh an t-atharrachadh dhoibhsan na atharrachadh beannuichte a rireadh? Tha’n tighean, an aodach, am barr, an sealladh, an co’fhuirtean de gach seorsa, cho maith ’san ath-nuadhachadh modhail a’ cuir an ceill atharrachadh a tha taitneach do gach fear a tha ’gradhachadh a chinnidh dhaoine, agus bu choir sin a bhi air a dhrughadh air inntinn gach aon do’m bheil eucoir an smugailgidh a’ tairgse buaireadh. Do iomadh dhibh dh’aithris mi na tha mi an traths air sgribheadh agus fhreagair sibh, “Ciod a tha gu bhi air a dheanamh ri’r n-eorna?” Tha mise ’freagairt, am bheil sibh a’ gabhail fearuinn bho ’ur n-uachdaran airson a bhi a’ smugailgeadh? Am bheil e ag earbsa airson a mhail air buannachd malairt mhallaichte? Nach ’eil sibh le ’ur cumhnant-gabhaile air n’ur toirmeasg bho bhi a’ smugailgeadh? Agus ma bheir sibh thairis ’ur fearuinn nach faighear duine onorach a’s urrainn a mhal a phaidheadh gun an lagh a bhriseadh? A dhearbhas dhuibhse gu’m bheil an fhearuinn agaibh air mhal a’s fhiach i airson a h-aiteach gu dichiollach, ’us cha’n ann airson togail bhothainean dubha agus cladhach tuill gu folach toraidhean an smugailgidh. Ma dh’fheoraicheas sibh fathast ciod a ni sibh ris an eorna. Freagaiream, leanaibh eisempleir ’ur luchd duthcha ’san Eilean dhubh a fhuair cho mor a dh’fheum de’n atharrachadh, agus a tha na’n eisempleir bheo a’s urrainn dhuibhse a leantuinn. Lughdaichibh ’ur barran eorna agus na’n ait biodh agaibh coirc, seamrag, agus sneipean, leis am bi sibh ni’s fearr air n- ’ur beathachadh agus ni’s iomchuidh airson tuille oibir. Thoiribh tuille aire do’r barran gorm, agus meudaichibh ’ur buannachdan le luach mheudaichte ’ur cruidh. Thoiribh thairis cleachdadh smugailgidh le ’ur n-eorna fein agus gheibh ’ur n-eorna gu luath ceannaiche, ge b’e

uair a gheibh e gur fhiach e a shaothar a thighinn ’n- ’ur measg. Gabhaidh mise mi-fein na h-uile grainne a dh’fhasas dhuibh, cuiridh mi e gus an fheill, agus bheir mi cunntadh dhuidh as gach tastan a ni e. Ach eadhon ged nach biodh feill ann, tha mi treibh-dhireach a’ creidsinn, na’n robh an ti-omlan de na tha-ar an trathsa a’ caitheamh ann an deanamh uisge-beath dheth, air a chaitheamh na mhin ann ’ur teaghlaichean, gu’m biodh sibh n- ’ur luchd buannachd; oir cha’n’ eil aon bhliadhna a nis a’ dol a seachad gun sibh a bhi an coman ’bhi a’ ceannach moran mine agus chum a’ ceannach’ tha ’ur n-uisge-beath air a chuir do’n Eilean Sgiathanach agus feilltean eile.

A nis tha mi a’ cuir an ceill na’n robh an t-eorna air a bhleith a chum min, no na’n robh an deigh bhuntata coirc Hopeton air fhas an ait eorna, bhiodh agaibh gu leoir de ghrainn airson ’ur caitheimh fein gun a bhi an uidheam unnsa de mhin choirc a cheannach bho dhuthchan eile. Gu dearbh dh’fhaodadh Gearloch a bhi na duthaich a reiceadh ’mach coslach ri Inbhirnis, a thug mu 20 bliadhna ’roimh so a steach 20,000 bolla mine ’sa bhliadhna bho a coimhearsnachd fein. Agus cha’n’ eil mise a’ faicinn reuson airson nach faodadh luchdan de choirc a bhi air an cuir as so gu feilltean Ghlasgo agus Libherpool, ma’s e’s gu’n atharraich sibh an doigh a thagaibh agus dichioll a dheanamh, smuainichibh air an uin a tha air a caitheamh ann am bleith n’ -ur braich le bradh, an t-saothar a chaillear ann am bogadh, ann an tarruing ’sann an giulan ’ur n-uisge beatha. An caitheamh air brigh le ’ur doigh chabhaigeach ’us neo-iomlan air brachadh ’us oibre eile. Cuiribh ris so an cunnart calla a bheir sibh oirbh fein le ’r glacadh, agus cha’n urrainn amharus a bhi nach mi-bhuannachdail a mhalairt e, ged nach luaidhear a dhroch toraidhean mhi-mhodhail idir.

Eadhon ged nach faodadh uiread de dh’airgiod a bhi air a bhuannachd leis an fhear-malairt onorach, gidheadh bithidh na gheibh e air fhaighinn gu h-onorach, gun bhioradh cogais a ’s fheudar a bhi air fhaireachduinn le gach duine onorach; cha toir e leis am mi-shealbh sin a leanas maoin air fhaighinn gu docharach. Ach cuiribh smugailgeadh as an tir, agus ni an caochladh ath-nuadhachadh ann ’ur cor, bithidh sibh air ’ur n-ardachadh ceum ni’s airde ann an inbhe na siobhaltachd, agus air do oibir an ath-leasachaidh a bhi aon uair air toiseachadh cleachdaidh sibh dh’ibh fein gach uile dhichioll gu spionadh a mach a leithid de phlaigh gu brath bho an duthaich air am bheil agaibh cho mor de mheas

A nis tha mi ’gearbsa nach buin sibh gu suarrach ris na thuirt mi air a cheann-teagaisg so. Dh’fhaodar leabhraichean a sgribheadh gu dearbhadh eifeachdan millidh-air-deagh-bheusan na malairt mhi-laghail so, ach cha’n urrainn mi ’shaoilsinn gu’m bheil sibh fathast ag iarraidh argumaidean gu a dhearbhadh oirbh, agus cabhaigicheam gu mo phonc a cho’dhuineadh; eadhon an tur fheum atha air aire mhaith roimh dhol an sas ann an cumhnant cho chuideamach agus cho chunntach ’sa tha cumhnant staid phosda. Tha’n t-abstol Paul a radh 1 Cor. vii. 3, 8,— “Esan a tha toirt ann am posadh tha e a’ deanamh gu maith, ach tha esan nach ’eil a’ toirt ann am posadh a’ deanamh ni’s fearr;” agus a rithist, Eabh. xiii. 4, tha sinn a leughadh, “Gu’m bheil am posadh urramach anns na h-uile.” Mar sin ’nuair nach ’eil coire sam bith air a chuir as leth a phosaidh leis a cheud cheann teagaisg, agus gu’m bheil e air a chuir an ceill urramach anns an dara ceann, ’se sin theagamh an reuson airson am bheil cho liugha ’cabhaig’chadh gu bhi aonaichte airson beath gun bhi toirt fainear gu dligheach na’n cinn theagaisg ud, agus a dh’fheuchainn mur eil iad a’ gniomhaireachadh chum an eas-urram fein. Oir ann an cuir an ceill a phosaidh urramach, tha e cinnteach nach do bheachdaich an t-abstol air cuthach agus amaideas a bhi a’ tarruing co-strigh, broin, tinneas, agus cruaidh-chas oirnn fein agus air n-ar sliochd le a leithid de cheum. An ceart aghaidh sin tha gach earrainn de’n t-soisgeul a tha so-fhreagarrach ris a cheann so a’ saoilsinn staid a phosaidh a bhi na staid ghlaine, na staid ghraidh, na staid shonais mheudaichte ann an uile dhaimhean na beatha. Agus tha mi a’ feorachd ribhse, an iad an leithide sud a tha mar thoradh air lorg an di-curam leis am bheil sibh cho minig, cho og, a dol an coinneamh ’ur cinn anns a chumhnant a’s solaimnte de chumhnantan air thalamh. An urrra sibh a thionail bho’r Biobul gu’m bheil am posaidh urramach a dh’easbhuidh a ghaoil sin a tha na chomharradh air fior Chriosdaidh? Agus nach ’eil an sean fhocal saoghalta sin fior, “ ’Nuair a thig bochdainn a steach air an doras theid gaol a mach air an uinneag?” Cionnus a reisd a’s urrainn sibh sealtuinn airson gaol anns an staid phosda, mur dean sibh sibh-fein fiughail air le sughaireachd, toinisg, ’us deagh ghiulan? Tha e na dhearbhachd air amaideas dhaoine, gu’m bheil a chuid a’s liugha de dhaoine og a’ smuaineachadh gu’m bheil iad-fein sean agus glic gu leoir gu posadh agus gu riaghladh teaghlaich mus ’eil iad comasach gu riaghailteachadh an tograidhean cheann-laidir fein; agus tha e bronach gn’m bheil cho liugha a’ saoilsinn a phosaidh a bhi na thaiteanas, agus a’ ruidh an comhar an cinn do na cheangal as cuideamaiche de na h-uile cheangail, gun ullachadh a dheanamh airson coimhlionadh

deasnas na staide sin. Cia cumanta a ta e ’bhi faicinn dithis a’ posadh agus a’ toirt bithean a chum an t-saoghail aig am bheil an teachd-an-tir bho dhearbh, thoiseachadh an aonachd an crochadh gu h-iomlan air culaidh-chobhair a dh’fhoadas droch shlaint agus mile tubaist a dheanamh neo-fheumail dhoibh. Faodaidh an leithide sin de mhuinntir an neo-churam a chuir fo fhasgadh a ghabhail orra ’bhi ’g earbsa ri Freasdal, agus gu’m bu fada uam-sa a bhi mi-mhisneachadh a leithid sin de mhuinntir; ach an e earbsa air Freasdal a thug dhuinn reuson airson riaghailteachadh n-ar giulan, a bhi a’ dearmad comhairl an reusoin sin, a bhi a’ toirt dulan do riaghailtean cumanta na toinisg, agus a reisd a’ gairm air Dia gu oibreachadh miorbhuil air n-ar son, agus n-ar duaiseachadh airson ar n-amaideas? An e fior earbsa air Freasdal a dhol cho iosal ri bithean mhi-reusonach, agus ar sliochd a thilgeadh air an t-saoghal le cho beag smuain mu dheighne a shonais an deigh sin, ’sa tha an ostrich a feuchainn ’nuair a leigeas i a h-ubh ’sa ghainmheach, agus fhagail gu bhi air a ghuir leis a ghrian ’s na gaoitean? ’Sann a tha a leithid sin do mhi-fhreasdal na thoradh a mhain air truaillidheachd ar buadhan as airde. agus a’ feuchainn dealbh a dh’fheumas a thoirt air duine truacanta ’bhi ’guil. Oir tha mi g’a mheas a bhi soilleir nach ’eil aig duine coir air bithean dhaonna a thoirt a dh’ionnsuidh an t-saoghail, nach ’eil comasach gu ullachadh airson an cumail suas agus am foghlum, agus esan a thig gu bhi na athar gun ni air bith na bheachd gu chlann a chumail bho thruaighean uireasbhuidh agus iarraidh dheirc, tha a ciontach a coire a tha gle bheag ni’s ilse na a leanabh fhagail ruisgte air na sraidean.

Ann am Babharia, a tha na duthaich air dheagh riaghailteachadh agus shona, le ach beag bhochdainn, cha’n fhaod duine posadh gus an dearbh se e fein ann an seilbh air tomhas araidh de mhaoin, agus tha an lagh suidhichte air an steigh cheartais so, —gu’m bheil a chomuinn ag agairt urras bho na pairtidhean nach bi an slioohd nan eallach d’i oir lorg an aonachd-san. Theagamh gu’m bu choir dhuinn a leithid de lagh a shuidheachadh ’n ar measg fein, agus gidheadh b’fhearr leam a sheachnadh lagh a thoirt air a leithid. Cha dheonaichinn aicheadh do’n fheadhainn a’s bochda na taitneasan ud a tha ’g eirigh bho chleachdadh ar mothaichidhean a’s fearr agus a’s

cuideachdaile; ach gu cinnteach tha mi ’g iarraidh air gach aon a thograidhean ainmhidheil a chuir fo smachd reusoin, agus gun a shonas fein agus sonas mhuinntir eile a mhilleadh, le e fein a leagadh cho iosal ris na bruidean, agus le mi-speis do dheachdaidhean comhnard na toinisg. Dh’fheoraichinn ribhse a tha deigheil gu dol a steach do na staid phosda, am bheil fhios agaibh air na h-eallaich a bheir i oirbh? Agus am bheil beachd reusonach agaibh gu’m bi sibh comasach gu’n coinneachadh? Oir mur’eil tha sibh ag ullachadh beath thruagh agus uireasbhuidheach air n- ’ur son fein agus ’ur sliochd. Tha sibh a’deanamh dochar do ’ur nabuidhean le tilgeadh orra eallach cumail a suas an fheadhainn bu choir duibh-fein a chumail suas. Tha sibh a toirt luchd-oibir a chum an t-saoghail a tha a cheana fo chus stoc dhiubh. Tha sibh a toirt oibir ’us biadh bho’n fheadhainn aig nach’eil mar-tha gu leoir; agus tha mi a ’feorachd ribh mar bhithean diadhaidh, am bheil a leithid sin de ghiulan a reir ’ur dleasnais dhoibhsan mu’n cuairt duibh? Am bheil e a’ cordadh ri bhi a’ deanamh mar bu mhaith leibh ’bhi air a dheanamh dhuibh? Tha mi ’an dochas n’ -ur faicinn a’ smuaineachadh ni’s glice air an ni chuideamach so. Tha mi ’g earbsa gu’m bi sibh air n- ’ur seoladh le reuson ann ’ur gabhailean os laimh, agus gu’n creid sibh ’gu’m bi ’ur gniomhairean ni’s taitniche do’r Cruthaidhear thoirbheartach ’nuair a sheachaineas sibh gach ni a’s urrainn aomadh gu meudachadh peacadh agus truaighe shaoghalta a chinnidh dhaoine mu’m bheil againn reason gu chreidsinn gu’m bheil ar n-Athair neamhaidh a’ deanamh gairdeachas na’n sonas eadhon ann ar staid air tuiteam. Mo chairdean the mi ’nis a’ co’dhuineadh. Tha eagal orm gu’m faod e bhi gu’n do shaltar mi anns an earrainn dheiridh dhe’n oibir so air grunn nach buin do mo cheud run. Dh’fhaodadh gu’n d’oidhirpich mi air cus do phuincean, agus gun a bhi mean a leoir air aon air bith dhiubh, ach b’e mo bheachd-chusbair bho’n toiseach labhairt ribh gu dachaidheil saorsail air caochladh nithe, a tha co’cheangailt ri’r suidheachadh, air an do mheas mi mi fein a bhi le foghlum, aire, agus fein-fhios-rachadh, comasach gu toirt dhuibh ni’s mo a dh’ionnsachadh na a bha agaibh fein cothrom air ruigsinn air fhaighinn a roimh so. Tha mi a’ faicinn iomadh dh’ibh an traths’ a chomhnuidh ann am bothanan salach a tha araon a thaobh taisbeanadh an leth-muigh agus goireas an leth-stigh ni’s suarraiche na ni air bith a’s aithne dhomh ’san Roinn-Eorpa. ’Ur teine air a thogail air an urlar a’ cuir cheo dheth a tha a’ dol tre gach earrain de’n ionad-chomhnuidh ’a’ cuir mi-dhreach air agus a’ salachadh araon ’ur n-aodaich ’s ur n-airneis, agus

an deigh an fheadhainn a tha ’stigh a leth thachdadh, a teicheadh gu cumanta a mach air an doras ’s air na h-uinneagan a roghainn air a dhol a mach air an toll a tha air fhagail anns a mhulach ann an riochd iosal air simleir. ’Sann a tha ’ur n-uinneagan freagarrach a mhain gu leigeil a steach an fhuachd, air neo gu cumail a mach an t-sholuis; oir an uair a tha na buird-dhuinidh fhiodha fosgailte cha’n’ eil iad ach na’n simleirean cliathaich airson ceo, agus ma dhuinear iad, tha sibh ann an dorchadas aig meadhon-la. Tha mi doilich le fios a bhi agam gu’m bheil ’ur lon na leithid ’sa dhiultar ann an duthchan eile le muinntir nach’eil os-cinn ’ur suidheachaidh fein. Tha mi faicinn easbhuidh sgiobaltachd ann ’ur n-eididh, easbhuidh toigh air eadhon na h-aodaichean garbh a th’agaibh. Mu’n cuairt do ’ur n-ionad-comhnuidh cha’n’ eil lios feumail no fliur thaitneach do’n t-suil. Cha’n’ eil craoibhean ann a’tairgse ’an aon uair sgail ’us fasgadh. Tha na h-uile lom, —na h-uile na fhasaich, —na h-uile a’sealltuinn mar nach d’robh sibh ach n- ’ur malanaich airson la, mar gu’m biodh duil agaibh ri namhaid borb a chuir bacadh air na h-uile churam ’us aire do na sheilbhich sibh. ’Ur fearuinn a dh’easbhuidh cha’n’ e mhain garaidhean ach drainichean, agus a dh’easbhuidh na h-uile a ta feumail do dheagh thuathanas, an fheadh a ta ’ur spreidh fein ag innseadh gu’m bheil athleasachadh iomlan air n’ur doigh araich tur fheumail. Tha mi ro thric a’ faicinn ’ur clann a’ caitheamh an uine sin ann an diomhanas, mur’eil ann an eucoir, bu choir a bhi air a thoirt do sgoil agus do leasachadh an inntinn. Tha mi ’g aideachadh gu’m bheil sibhse, mo luchd duthcha an ire ’bhi anns gach ni (ach tha mi ’gearbs faireachduinn cheart dhiadhaidh) air dheireadh air luchd-aitich na’n duth’chan ud eile a ’s eol domh agus tha mi ’g iarraidh atharrachadh airson ni’s fearr. Dheanainn gairdeachas ri faicinn sibh ag aiteach tighean suilbhir air an nigheadh geal le aol, anns am biodh aig a chuid a’s lugha tri seomraichean no rumaichean, leis an leth-stigh a’ toirt barrachd ann an glainead air taisbeanadh an leth-muigh, ri faicinn craobhan a ghealladh araon sgail agus fasgadh, ri faotainn an t-suil air a toileachadh le briaghachdan agus soghalachdan liois mu thimchioll ’ur n-aite-comhnuidh. Bu thaitneach leam fios fhaighinn gu’n robh n’ur biadh ni’s beathachaile cho maith ri ni’s blasda na sin a th’ agaibh an traths’, —fios fhaighinn nach d’fhairich sibh toraidh an fhuachd bho easbhuidh aodaich cho’ fhurtach, agus a bhi faicinn an aodaich Shabaid a’ leigeadh ris sgiobaltachd ’us eireachdas a chomharraicheadh ’ur n-urram airson an la naomh fois, agus dheanainn gairdeachas ri faicinn gu’n d’ rainigear air criochan an uile fhoghluim le

fianuis’chadh dichioll, umhailteas agus fas dheagh-bheusain ’ur sliochd. Ann an aithghearr bu mhaith leam fhaicinn aig a chuid a’s lugha na seolaidhean a tha mi a nis a tairgse dhuibh air an cuir ’an cleachdadh, agus cha’n ’eil mi a’ faicinn reuson airson nach faod tiom agus mairsinn an t-atharrachadh a tha mi cho dian ag iarraidh a choi’lionadh.

Suidhichidh gach uachdaran toinisgsach fearuinn fhearuinn air a leithid de chumhaichean ’s nach leig leibh call le leasaichidhean a ni sibh air ’Oighreachd-san; oir a bhi beo agus leigeadh a bhi beo, ’se’n raighailt ghiulan bu choir a bhi anns gach broilleach dheagh riaghailtichte, agus cha’n’ eil amlaidhean nadurach air bith ri buaidh fhaighinn orra aon chuid ann ’ur suidheachadh, ’ur grunn, no ’ur staid aimsire gu toirmeasg a leithid de leasachadh.

Ann an comharrachadh ’mach dhuibh meadhonan an leasaichidh, cha’n’ eil mi ach a’ coi’lionadh dleasnas dhomh-fein cho maith as dhuibh-se; oir tha mi a’ meas mi-fein a bhi ’an seilbh air na th’agam a mhain ann an earbsa’ agus a chum gu’m b’urrainn domh na ruintean ud airson an robh mi air mo dheanamh nam’ stiubhart anns an fhion-lios so a choilionadh le cuir air aghairt slaint agus sonas na’n uile mu’n cuairt domh.

Nach ’eil mi a’ faicinn an t-sail a tha ’nam shuil fein an fheadh a ta mi a’ comharrachadh ris an smuirnean a tha ann ur suil-sa, is failligeadh e a tha cumanta do dhaonnachd, agus tha eagal orm nach ’eil mise saor bho sin. Tha sibhse a’ faicinn iomadh de mo mhi-fhoirfeachdan-sa do’m bheil mi fein air mo dhalladh, agus bithidh dearmaidean, anabarr, agus iomadh coirean eile air am breithneachadh, eadhon anus an leabhar so nach h-urrainn dhomhsa fein fhaighinn a mach Ach tha mi ’g earbsa’ gu’n toirear do mo dheagh ruintean creideas, agus gu’n creid sibh mi ’nuair a tha mi a’ toirt cinnteachas dhuibh gur ann leis na h iarrtuisean a’s treibh-dhirich airson ur sonas a sgribh mi an obair bheag so, agus anns an am so guidheam gu caoimhneil agus gu teo-chridheach, slan leibh.

A CHRIOCH.