[312]

POEMS 1975– 1977

*229 Òran Maraiche

an fhèathas nan ceòs
cuimhnichidh mi blas do phòg
s mi aseòladh air cuan mòr
soraidh ò, ’eudail. 4

Rubha na Cloichebeannachd leò
na Cinn Gharbha, Eilean Bhòid;
luathaich luaths an einsein mhòir
soraidh ò, ’eudail. 8

Dhfhàg sinn Plada fodhainn fòs;
thùirling ceathach agus ceò;
ris aChuan Siar thog isròn
soraidh ò, ’eudail. 12

Chì sinn bruthach Chluaidh fa dheòidh,
s Rubha na Cloiche gaolach, còir,
falbhs ateachd air achuan mhòr
soraidh ò, ’eudail. 16

[Beurla]


[313]

*230 An Iomagain

Soraidh leis an iomagain,
s mi fadair bhith nam chiomach aic’;
ar leam fhèin gur iongantach
an tinneas tha na h-aoraibh. 4
A-nis on fhuair mi cuidhtes i,
is eutrom, èibhinn, subhach mi.
On dhfhalbh i nis air siubhal uam
is duine mi measg dhaoine. 8

Soraidh leis an iomagain..
Chan fhaic mi fhèin a-rithist i.
Ged chìthear i air iomadh fear,
cha mhì a bhìos focaonnaig. 12
Gum bi mi chaoidh geal-ghàireach ann
le aighear is le àbhachdas;
gum bi miseinn gu màilgheas-sa
gun sgàileteachd air maodann. 16

Thug mi oidhchean fada leath’,
is mi nam mharbhan caithriseach
ationndadh tric, is machaine
gum faighinn saorsa uaipe. 20
Soraidh leis an iomagain;
mo ghuidhe ann gun tilleadh dhi.
Soraidh leis an iomagain;
cha bhì mi nis ach uallach. 24

[Beurla]


[314]

*231 Sìon aChuain

Cluinn geurghuth
mo ghuidh’, a Dhia;
cop is cobhar,
cobhair iad. 4


*232 is a Choilear

Dhomh tha tfhacal-sa drùidhteach,
a rùin, ’s mi gun fhois uaith,
on a ghabh mise ùidh ann
mar chù is a choilear. 4


*233 Do Dhuine a Rinn Cillein

Tha tiùrr air do thràigh fhèin,
gun chàil fon ghrèin ga do dhìth.
Thig an reothairt a-steach
is bheir i leatha gach . 4

[Beurla]


[315]

*234 Ar Làraichean

An Sean Lagans Allt Beithe,
tha iad afeitheamh sheann làithean;
tha iad nas buaines nas sìorraidh
na rìoghachdan stàtail. 4
Air mfhìrinns air mfhacal
tillidh fhathast na Gàidheil;
gheibh an tobhta a chuideachd
is bidh guthan san làraich. 8

Thachuibhle adìreadh,
ged bha sinn ìosal fada.
Tha dualchas is còir ann
s is daoine beò sinn air thalamh. 12
Dùinidh làmh dheas acheartais
le grèim a bhios daingeann.
Bheirear togail mhòr chinn dhuinn
cho cinnteach rim labhairt. 16

S ann tha làraichean loma
sa bheil an tostna fhear taighe
fo gach meall, air gach monadh,
air gach cnocs anns gach glacaig. 20
Tha an raineachs achopag
s iad dosrachs gach achadh.
Bidh cur agus buain annt
aig buanaichean pailte. 24

[Beurla]


[316]

Masa Mac Iain Dheòrsa
s e an dòchas mo churaidh;
anns gach cunnart is cruaidhchas
is e mo luaidh thar nan uile. 28
Teichidh an t-eagal
is an teagamh roimhbhuillean;
cuir e gudhùlan,
e cùisean a bhuinnig. 32

Dìridh deatach nan dachaigh
eadar Cataibh is Àbhann;
o Shrath Spè gu Ceann Bharraigh
bidh taighean is àiteach. 36
Ged tha làraichean loma
air gach monadh an-dràsta,
thèid gach duine guionad
agus tillidh na Gàidheil. 40


*235 Òran Suirghich

Bi falbh is druid achachaileath.
Cluinn, a ghaoil, mo chagar uam.
Nach seall thu frionas mathar-sa, 3
s ecarachadhs acasachdaich,
is cùl a chinn ga thachas aig
s eg amharc air an uair. 6

[Beurla]


[317]

Bi falbh is druid achachaileath.
Thoir do spàgan dhachaigh leat.
Thoir sealladh beag air ais thugam 9
s biodh cuimhnagad air mhadainn orm.
A-màireach thig gun amharas
an rathad seo air chuairt. 12


*236 Rainn Ghràidh

Guidheam piseach ort is rath.
Teann a-nalls na teann air ais.
Tha Dia math. Tha thusa math.
Tiugainn, thalla, ’eudail. 4

Na bi fada. Bi am faisg.
Bi rim thaobhsa. Fuirichs fan.
Tha Dia math. Tha thusa math.
Tiugainn, thalla, ’eudail. 8

min cridhannam a bhrath.
Is tun saoghal dhomh air fad.
Tha Dia math. Tha thusa math.
Tiugainn, thalla, ’eudail. 12

[Beurla]


[318]

*237 Rainn Ghràidh Eile

Tha gach oidhchedol am faide;
tha gach latha adol clì.
Chan eil nas dorra na an cor seo.
Och, a ghràidh ghil, coitich .
Och, a ghràidh ghil, och, a ghràidh ghil, 5
och, a ghràidh ghil, coitich .

Chan i tha buan grian an t-samhraidh;
S dian an geamhradh, fuachd is sìon.
Chan e tha sìorraidh an sonas.
Och, a ghràidh ghil, coitich . 10

Cuir do làmh-sa fo muilinn;
Thoir mo chumasg cràidh gu sìth.
Ceum air cheum bidh sinn acoiseachd.
Och, a ghràidh ghil, coitich .


*238 Na Faoileagan Maidne

Siud a dhùisg mi moch air mhadainn,
gàir fhaoileagan os cionn an taighe,
s iad air tighinn bhàrr na mara.

[Beurla]


[319]

Agoir: “Dhùn Èideann! Dhùn Èideann!
tha gile sear adìreadh speuraibh 5
air chionn èirigh na grèine;
tha dol air ais air na reultan;
tha driùchd air craobhans air feur ann,
tha driùchd air craoibh, air flùr, air feur ann.
Tha solais shràidfàs fann, is èistear 10
ceud fhuaim na trafaigdol nas dèine.
Tha daoinadùsgadh roimhn èirigh.
An cuimhne leò an t-àm a thrèig sinn
s an robh rìghrean an Dùn Èideann,
s cùirtearan air am beulaibh; 15
teachdairean à tìrean cèine;
clàrsach is cruit air ghleus ann;
fìon ga òl is ceòl ga èisteachd?”

Agoir: “Dhùn Èideann! Dhùn Èideann!”


*239 Beachd is Barail

Cluinneam uaibh, ’s chan ann os n-ìosal,
beachd is barail air an tìr seo
sam biodh reachd is rian aig rìghrean,
riaghladh is rèim aig rìghrean
is comhairlichean an gùin den t-sìoda. 5
Cluinneam uaibhse gu cinnteach.

[Beurla]


[320]

Chaill in onair, chaill in t-urram
nuair a thriall ar Rìgh do Lunnainn.”

Chaill i cothrom na cùirte,
leth achrùin is leth an dùthchais. 10
Cheangladh ina ciomach dùthcha.”

An-sin thàin an t-Aonadh dunach
a chuir baoghal ri cunnart,
bliadhna bhuail abhuille buileach.”

Thig feabhas air dìths air deireas. 15
Chan eil galar gun a leigheas.
Nithear suas gach call mu dheireadh.”


*240 AChraobh

Tha craobh anns aghàradh
air an leag mi mo làmh gu tric.
Nuair a bhìos mina fochair
thig uamsa an osna gun fhios, 4
on a bhean mo chiad ghràdh dhi
gu meachair lelàimh mhìn ghil,
on a mhol mo chiad ghràdh i
sona sa Mhàigh le cion. 8

[Beurla]


[321]

A meanglain aluasgan,
is an oiteag gan gluasad ann;
a duilleach buidh’ -uaine
le sporghail agluasad gu mall; 12
a h-eòins iad ri ceilear,
ceòl agus seinn gun cheann;
a feòragan liatha
ri spòrs an dlùths ciar sa chrann. 16

Tha i bruidhneach, nuair shèideas
gaoth fhionnar aChèitein trìd;
tha sgàile san t-samhradh
na h-àrainn fo mheanglain bhinn; 20
tha i ceòlmhor, uain’, eunach;
s i bòidheach, àrd, freumhach brìgh;
bidh boch orm is èibhneas
nuair thig snodhachs gach gèig a-nìos. 24

Bidh mi deireasach, brònach,
nuair a bheanas mo dhòid da rùsg.
Ma tha ealain is ceòl ann,
sheinn mi le deòir a cliù. 28
Ma bhean mo chiad ghràdh dhi,
leanaidh mo làmh rithe dlùth.
Ma mhol mo chiad ghràdh i,
s i a moladh an dàn a bfhiù. 32

[Beurla]


[322]

[Eadailtis]

[Beurla]


[323]

*242 Aig an Fheurlochan

Aig an Fheurlochan uaigneach
air mo chuairtean san fhraoch,
s mi nam sheasamh car treiseig
anns abhreithneachadh chaol, 4
laigh an làmh air mo ghualainn
gu suairc is gu caomh.
Rinn mi tionndadh is amharc,
is chan fhaca mih-aon. 8

Bha na mill is an t-aonach
s iad aonranach ann.
Chan fhaca mi gluasad
mun cuairt dhomh no thall. 12
Cha robh ach osag na gaoithe
anns an fhraoch gu mìn, mall.
Labhair caoin ghuth nam chluasan,
s cha leig mim fuaim sin air chall. 16

“ ’S mi abhàrdachd tha fuireach
air na tuims air na mill.
Is iad mfhuireachan taighe
na cnuic chasa gam dhìon. 20
Is tric a bhà mi afulang
fon uisges fon t-sìn;
is tric a thùr mi mo cheilear
s na coilltean beithe sin shìos. 24

[Beurla]


[324]

Is tric a ghabh mise fasgadh
anns na Lagain ud thall.
Choinnich misthu sa Ghleannan,
ged as fada on àm. 28
Chuir Bòd is an Innis
an lideadh nam cheann;
s gur i Cruach Dhoire Lèithe
dhfhàg èibhinn mo rann. 32

Treis air leacainnean Ghairbh-bheinn,
treis an garbh Choire Laoigh;
an Loch Abar nan stùcbheann
is an Dùthaich Mhic Aoidh; 36
am Both Chuideir, san Apainn
is an Raineach nan craobh;
ag iarraidh phuirt do na facail
air feadh Latharna chaoimh. 40

Ann am Barraighs an Uibhist
s ann cluinnear mo dhàin;
am Muile nam mòrbheann
is an Leòdhas an àigh: 44
feadh nan eileanan uile
mi fuireach is tàmh
ann an Diùras an Ìle,
san Eilean Sgìtheanach àrd. 48

Bha uairs bu leamsa am fearann
eadar Sealtainn is Tuaidh.
An Dùn Èideann nan rìghrean
bhithinn cinnteach à duais. 52

[Beurla]


[325]

Bhiodh teudan gan riaghladh
a chur rian dhomh air duain,
is gum freagradh gach balla
do dhaicill is uaim. 56

An dèidh gach allabains ànraidh,
an dèidh gach tàire bu mhò,
mi fanachd gu h-àraid
aig na Gàidheil fa dheòidh, 60
s chan eil dhaibhsan ach èisteachd
ri gaoth nan slèibhtean le deòin,
agus cluinnear na facail
is casadh acheòil.” 64


*243 Àit air Bith

Tha spiorad san àite
gàire is gul;
e seinns e cagar
le tatadhna ghuth. 4
Tha spiorad san àite,
rud àrsaidh gun chruth.
Bidh mo thilleadh don àite
a-màireach non-diugh. 8

[Beurla]


[326]

*244 [Rann Ionndrainn]

A Dhia nan gràs, sin gàir tha tric na mo chluais,
tuinn Locha Fìne roimh shìn gan iomain gu luath,
nas fheàrr na ceòl pìoba no fìdhle no filidheachd dhuan.
Bidh an cadal gam dhìth leis cho binns tha sitir nan stuadh. 4


*245 Vignette

Chailleadh an còrsas is neònach coltas an speur.
Tha aghaothdol am mòids tha na neòil aslugadh nan reul.
Dùineadh gach aistes biodh astar san einsean gu feum
s fasgadh is acarsaids caladh is cidhe nar rèis. 4


*246 Lag an Aonaich

(òran san t-seann fhasan)

Ise:

A thasgaidh, a ghràidhs a ghaolain,
laigh mi leat fon bharrach bhraonach.
Chunna mi san dùn an-raoir thu,
cha bann idir nad aonar.
Bha còmhradh tairis nam ban caomh riut, 5

[Beurla]


[327]

le pòg am beòils am bilean maotha,
is iad gu beuldearg, cùlbhàn, taobhgheal.
Gheibhte le furan gu saor siud.
An cuimhne leatsa lag an aonaich,
fon bheitheach shlatagachs fo chraobhan 10
is sinn am fasgadh froises gaoithe
nar sìneadh san lagan aoigheil
le cion gun chluain, gun chlaoine?

Esan ga freagairt:

A thasgaidh, a ghràidhs a ghaoil ghil,
laigh mi leat fon bharrach bhraonach. 15
Cha bann abhòn-raoir no an-raoir e,
ach gu minig, meachair, caoimhneil,
ach gu minig, milis, caoimhneil.
Chuirinn tharad cirb de maodach;
chuirinn tharad mo làmh le faoilte. 20
Bu ghoirid leam an oidhchag aomadh;
bu luath leam an ga fhaotainn
na uinneig an ear an t-saoghail.
Ma bha còmhradh nam ban caomh rium,
le pòg am beòils am bilean maotha, 25
cha bann orra bha mo smaointean,
is iad cruinnnan suidhe taobh rium
ri mànrans ri gàire aotrom,
ach ort fhèin is tu nad aonar.
Ar ceum a-nochd gu lag an aonaich! 30

[Beurla]


[328]

*247 Callaidean Shasainn

Bha dealt air aphoilean
is bha clos air aghaoith,
Iuchair sa mhochthrath
an coille dhosrach nan craobh. 4

Ann an iomall na coille
bha boladh feòir mhaoith.
Bha gach àilean fo norran
is bha fois air na raoin. 8

Bha na seilleanan mocheirigh
solars gach taobh.
Bha an lon-dubh amosgladh
s a ghob ri binn laoidh. 12

Bha callaidean Shasainn
fad seallaidh fo chaoir
le dealt amhìn mhochthrath
air oir nan ùr raon. 16

Bha an saoghals e tostach
fo ortha aig draoidh,
Iuchair sa mhochthrath
is gach fochann fo bhraon. 20

[Beurla]


[329]

*248 Òige na h-Aoise

Thig an òiges a faghart
a thadhal na h-aoise.
Aig dol fodha na grèine
bidh an speur air dhath aobhach. 4

[Fraingis]

[Albais]

[Beurla]

[TD 330- 331]

[Eadailtis]

[Beurla]


[332]

[Eadailtis]

[Nirribhis]

[Beurla]

[TD 333- 335]

[Nirribhis]

[Beurla]


[336]

*263 An Oidhche Bhuan

Fosgail uinneag an .
Than oidhche buans an gam dhìth.
Tha na speuran sgreunach, dubh
is tha gul an guth nan sìon. 4

Chan eil gealach ann no reul;
gaoth is neul is duibhre thiugh;
uisges gaothna gaoir on iar,
s i teachd gu dian le caoidh nach sguir. 8


Chan fhaighear cadal no clos.
Than oidhche fada nochd gun tàmh.
Deònaich grian is madainn dhuinn
fosgail uinneag an . 12


*264 “Is Crìon aChùil Às Nach Goirear
(seanfhacal)

Ationndadh san fhànas airaisil,
an saoghal iomadhathach sean,
cadal, mosgladh, solas, ciaradh,
oidhche siar is grian sear. 4

[Beurla]


[337]

Cainnteans cinnidhean thar thomhais,
machairs monadh, sgùrr is raon,
bailtean bruidhneach, fàsach tostach
fàires fàiren domhain aost’. 8

Nuair a thig an o Lochlann,
dùisgear moch le bàrdachd nuadh,
acur fàiltes furain roimhe
or n-àit an-seo sa chruinne bhuan. 12

An Alba chunnaic Aodh MacDhiarmaid
s iciallachadh rudeigin shìor
leseagh fhein am measg nan uile,
gun fhàire uimpe, sin ar tìr. 16


*265 Dùdlachd is Earrach Ar Bliadhna

Is fada, ’s fada, ’s fadan oidhche
s i cho dubh ri gual na goibhne.
Is goirid an geamhraidh doilleir;
is fuar, dian aghaoth is goir aic’.
Samhainns Nollaigs reodhadh boillsgeil5
is geal na slèibhtean, ’s lom achoille.

Is fada, farsaing an t-sìnteag
gus na h-uain is gu Fèill Brìde.

[Beurla]


[338]

Is ann tha dùdlachd dhubh na bliadhna
adùnadh nan àrdan ciara 10
s gaoth an ear le faobhar sgian oirr
troimh Dhùn Eideann asianail,
is fliuch shneachd sgaiteachna sgiathaibh.

Thig an t-earrach. Thig an Cèitein.
Uainichidh gile nan slèibhtean. 15
Than dòchas daonnanna èibhleig
ri anuairs fuachd, ’s tha cinnt à Cèitein.
Chì Alba a grianna speuraibh.


*266 An t-Ùghdarras agus an t-Eòlas

Càit am facas, càit an cualas
ann an Sasainn bhraonach uaine
no an Lunnainn an uabhair
a h-aon a ar ceistean fhuasgladh?

Is faoineas bhuapa gaoth an òraid; 5
is sgleò dhaibh an cainnts an còmhradh;
is iad mar mharaichean air còrsa
nach fhaciad riamh roimhe aseòladh,
air allabans gun iad eòlach.
Stiùirear tìrean len luchd còmhnaidh, 10
s biodh ùghdarras aig an eòlas.

[Beurla]


[339]

*267 [Suas gun Sìos]

Suas gun sìos, buaidh gun bhualadh
buannachd gun chall, gun dìth;
ùr a thann san t-seann shaoghal
buidhinn saorsa le sìth. 4


*268 Uladh

O Shiorramachd Àir gu Àrd Macha ghluais sinn fhèin,
siar nar tàintean bochd cràite gun tug sinn ceum;
is dian a tha làmhach is ràn nam bomba nar dèidh
a Dhia nan gràs, “is láidir an snaoisín e”! 4


*269 Beannachadh

Rìgh nan reuls na grèine gile
bhith gad dhìon o dhìths o thinneas,
bhith gad dhìon o shìns o iomairt,
s tu bhith sìorraidhn sìth nad ionad. 4

[Beurla]


[340]

*270 Fosgail Uinneag an

[Albais]


[341]

*272 Ionndrainn na Sìne

Cian am-bliadhnas cian an-uiridh.
Seo an t-àit a bhann an-uiridh,
is bliadhnis bliadhnis bliadhna buileach.

A Dhia, am faic mi siud tuille,
eagan nan sliabh fon drumach? 5
An t-uisge fiar is an drumach,
an t-uisge ciar is an drumach,
an t-uisge liath is an drumach,
an t-uisge tiamhaidh is an drumach,
an t-uisge cianail is an drumach, 10
is ena fhrasan dian dubha,
oir ga riasladh air a thuras,
aghaoth asianail is atuireadh.
Cha bionnan sin riamh is turadh;
cha bionnans latha brèagh, buidhe; 15
cha bionnan is grian is bruthainn
an sileadh neo-lochdach, fionnar.
An t-uisge riabhachna thuiltean,
uisge àird an iarna dhruma,
uisge nan sliabh is an drumach, 20
eagan nan sliabh fon drumach.

A Dhia, am faic mi siud tuille?

[Beurla]


[342]

*273 Luinneag Thairbeartach

Is àrd a-mach a thà mo ghaol.
Thà an Caol càrsanach.
Is fado fhearann is o fhraoch
a thà mo laoch gu uam. 4

Ringeadh sgadain feadh nan tonn,
treud nan dronn dàsachdach.
Uainis dearg nan solas ann;
luchd nan lann làimh ruibh. 8

Iomachars aChleit is Cùr;
gaoth is stùr bhàirlinnean;
losgadh agus cur mu shùil;
dùrd an duine làidir. 12

Sgibinis is Port aChruidh,
sìos gu ruith Chàradail;
an t-einsean ri fuaims ri fonn
feadh nan tonn gàireach. 16

Arainn eagach àrd nam beann,
ùird gu teann ateàrnadh uaip’;
drumach uisge fiadhaich, fiar
às na ciar àirdean. 20

Is àrd a-mach a thà mo ghaol.
Thà an Caol càrsanach.
Ringeadh sgadain shìos an Caol
till, a ghaoil, slàn rium. 24

[Beurla]


[343]

*274 Guidhe an Iasgair

Fèath is fàbhar agus fortan,
pailteas coltais anns gach bàgh,
reòtach air clàrs air cliathaich
s margadh fial air teachd an . 4

[Albais]

*276 Aubade [1]

Tha driùchd air mullach nan càr
s tha rudhadh an san ear.
Dùisg is bi gluasad, a ghràidh.
Cha bhruadar an na ghreis. 4


*277 Bloigh

Air leathad slèibhes an Cèitein ann,
n àm dùsgadh eunlaith len èigheach fann,
aghrian ag èirighs mo chridhag èirigh
s an dealt ag èirigh bho fheurs bho chrann. 4

[Beurla]


[344]

*278 Lunnainn agus Alba

Tha iad ràbhartach, ràiteach
asmàladh ar misnich
ach a dhaindeoin an sgeulachd
tha eun anns an driseig. 4

[Gearmailtis]

*280 Briseadh na Fàiren Albainn

Bfhada oidhche dhubh nan neul
trast ar speurs gach reul ga mhùchadh.
San ear tha solas ar seann ,
s thà micoimhead mo ghràidh adùsgadh. 4

[Beurla]


[345]

281 Bloigh Lebensraum

Na muillionan than Sasainn fheuraich,
s mòr à meud iad, uain.
Thad ag iarraidh, mas fìor am beul seo,
bloigh Lebensraum mu thuath. 4


*282 Leum gu Taobh Life

Cionnas nach abair mi Och
no Ochain no Och ochain ì?
Than samhradh aboillsgeadh a-steach
air beinn agus Machair nar tìr; 4
thà sinn air raon an t-samhraidh
is taod umainn teann air a shnìomh.
Am fuasgail sinn an t-snaidhm le suairceas,
no uabhar achip an spìon? 8

Spùill iad leth an t-saoghail
is chog sinn rin taobh air a shon.
Ben trànse, is dhùisg sinn an Albainn
air a dearmad glan, ged a chog. 12
Soraidh le cogaidhean thairis
s le gleanntaichean falamhnan tost;
soraidh le sgrùdadh nan eirthir,
le eilthireachd, Aonadh is trod. 16

[Beurla]


[346]

Thèid mi nam leum gu Life
a dhfhadadh cridhe mo chlèibh;
Beinn Eadair is slèibhtean Laighean
s am Balla Tuath fon ghrèin. 20
Ben t-ùrachadh misnich is toile
rannt a thoirt an cèin
don eilean mhaiseach, uaine,
far an do bhuadhaich na Gaèil. 24

title1975–1977
internal date1976.5
display date1975-7
publication date2003
level
parent textPoems and Songs of George Campbell Hay
<< please select a word
<< please select a page