2. POSADH MAIRI

Cha robh fhios aig Seònaid bho rian gu dè seòrsa litir a thug am post thuice bho chionn ghoirid an seo. ’S ann a bha i an toiseach den bheachd gur e sumanadh a bha ann airson nach robh i air cìs na rèidio a phàigheadh. Chan e gu robh Seònaid chòir a’ dol a phàigheadh airson na rèidio. Mar thubhairt i-fhèin, “Mur a bheil iad airson mise a chluinntinn faodaidh iad a ghearradh dheth.” Agus bha i-fhèin is Curstaidh Nèill glè chinnteach nach b’urrainn dhut an rèidio a chreidsinn, no uaireannan co-dhiù. Thàinig iad uair no dhà chun a’ cho-dhùnaidh nach e an aon rud a chuala an dithis air an rèidio a bha staigh aca. Ach cha b’ e sumanadh a bha seo idir ach fiathachadh gu pòsadh Màiri nighean a peathar ann an Glaschu. “Abair pròis,” arsa Seònaid, “nuair phòs mi-fhìn agus Ruairidh cha robh càil mar seo ann.” Cha do thuig Seònaid bhochd air fad gu dè a bha sgrìobhte air a’ chuireadh, gu seachd àraid dè a bha R.S. V.P. a’ ciallachadh, ach bha Ruairidh a’ smaoineachadh gur ann ceàrr a chaidh iad agus gur e R.I. P. a bu chòir a bhith an—“Write in ink please. ”

Cha tàinig smaointinn gu Màiri gun tigeadh Seònaid chun a’ phòsaidh; nan robh tha mi glè chinnteach nach robh i air an cuireadh fhaighinn. Ach smaoinich Seònaid gun deidheadh i-fhèin is Ruairidh ann chionn bha comanachadh ann an Glaschu an aon seachdain, agus “bha cheart cho math dhuinn seachdain mhath a dhèanamh dheth,” arsa Seònaid.

Abair ùpraid nuair thòisich Seònaid air ullachadh airson a turais. Fhuair i aodach ùr—còta dubh a dhèanadh an comanachadh agus am pòsadh, ad liath agus ite bhuidhe innte a bha aig Mèarag Chaluim anns a’ bhùth bho linn cogadh nan con, brògan dearga agus bucaill ruadha annta bho fhear a chunnaic i anns anExchange and Mart.Fhuair Ruairidh deise ùr dhubh agus brògan buidhe.

Mu dheireadh thall thog iad rithe an dèidh a’ bhò agus na cearcan fhàgail fo chùram Curstaidh Nèill, ach chan fhaigheadh iad duine aig am fàgadh iad an cù chaorach agus b’fheudar dhaibh a thoirt leotha.

Ràinig an triùir aca Glaschu gun tubaist. Bha Màiri nan coinneamh (bha i air tulagram fhaighinn anns a’ mhadainn sin fhèin— “Tha mi

Bha Ruairidh agus Seònaid latha anns a’ bhaile ron phòsadh, agus a chionn gu robh Màiri cho trang ag ullachadh bha iad air an treòirostean fhèin. Bha Seònaid airson a dhol a thadhal air seann fhear ga feadhainn. Dh’innis Màiri dhi mar a gheibheadh i ann—ansubawaymar a theireadh Seonaid fhèin a ghabhail gu Kelvinbridge. Dh’fhalbh i-fhèin is Ruairidh agus an cù—am beathach bochd bha e gus a dhol às a chiall. Chuir Màiri air ansubwayiad, ag ràdh rithe fhèin nach b’ urrainn iad a dhol ceàrr, ach is beag a bha fhios aice cò bh’aice. Chaidh Seònaid agus Ruairidh a chath dhith anns an dearbh àite anns na thòisich iad an dèidh a bhith timcheall trì uairean. Bha Seònaid glè chinnteach nach deach iad seachad air Kelvinbridge, ach cha robh bodach nan ticeadan den bharail sin idir.

Bha e tàmailteach le Ruairidh agus Seònaid a’ tilleadh dhachaigh cho tràth, agus seach gu robh aig Ruairidh ri lìon sgadain a cheannach dh’fhalbh iad air a tòir. Mu dheireadh ràinig e bùth mhòr uabhasach a bha, ann am briathran Seònaid “na bu mhotha na Eaglais Cheann a Loch.” Dè bha seo ach bùth mhòrLewis, agus chuir Seònaid agus Ruairidh seachad am feasgar innte a’ lorg lìon sgadain, rud nach robh innte. Ach gu tubaisteach nuair bha iad a’ dol a dhèanamh air an taigh ’s ann a leig Ruairidh às an cù agus e dol a lasadh a phìob, agus an ath shùil a thug e cha robh sgeul air. Sheall iad thall ’s a-bhos, shìos agus shuas, a’ faighneachd do dhuine an siud is an seo am faca iad “Caileag.”

Mu dheireadh thall thàinig àm dùnadh na bùthadh agus cha robh for air a’ chù. Nuair chaidh Ruairidh agus Seònaid a-mach chun na sràide chunnaic iad poilisman an sin agus còta fada geal air, agus chaidh Ruairidh a dh’fheòrach dheth am fac e Caileag. Cha b’e freagairt a b’fheàrr a fhuair e. “Feumaidh,” arsa Seònaid, “gur eCommunista bha ann.”

Cha robh aig Seònaid agus Ruairidh ach a dhol dhachaigh gu trom

Bha Ruairidh airson SOS a chur air awirelessairson a’ choin, ach cha leigeadh Màiri leis, ach chuir iad dhan phàipear e agus madainn a’ phòsaidh bha fear aig an doras leis.

Chaidh Ruairidh agus Seònaid chun a’ phòsaidh ann an tacsaidh, agus b’fheudar don duine a bha leis a’ charbad seo a’ charbad a thionndadh agus a dhol a-mach ceann eile na sràide, oir cha deidheadh Seònaid thairis air pìos den rathad a bha aig a’ cheann eile, chionn gu fac i daoine ga chur sìos air latha Sàbaid an uair mu dheireadh a bha i anns a’ bhaile ann an 1926.

Cha robh Màiri air a dòigh an seòrsa aodaich a bha air Seònaid ach cha b’urrainn i càil a dhèanamh dheth. Ach cha leigeadh i leotha an cù a thoirt leotha idir. Cha do chòrd an t-searmon ri Seònaid idir. Cha b’urrainn i faighinn seachad air a’ phiàno a bha iad a’ cluiche anns an eaglais.

An dèidh a’ phòsaidh chaidh iad do thaigh-òsda mòr agus “abair thusa,” arsa Seònaid, “fidenalls.” Bha duine ann thall agus a-bhos ag èirigh a bhruidhinn. Cha robh Seònaid gu bhith air a fàgail air dheireadh, agus dh’èirich i-fhèin is thug i facal comhairle air an òigridh agus dh’innis i don chuideachd mar chaidh i-fhèin iompachadh leis a’ Mhinistear Ruadh.

Bha Màiri air a maslachadh ach bha ’n còrr gu tighinn. Chuir Seònaid crùn air a h-uile càil a bha ann nuair shèid i sròin leis a’ phìos pàipeìr a bha anns a’ ghloinne air a’ bhòrd.

Ach feumaidh sinn Seònaid agus Ruairidh fhàgail anns a’ bhaile, oir tha iad ann fhathast agus tha e a’ còrdadh glan riutha mura biodh an t-eagal a tha orra gun caill an cù a’ Ghàidhlig.

Aonghas T. MacLeòid