3. AM BOSCA

Tha fichead bliadhna o phòs Murchadh is Màiri. Tha deagh chuimhne agam air là na bàinnse. Feumaidh mi aideachadh gu robh mi duilich air an son. Cha robh aig Murchadh a chuireadh e air ach a sheann deise ghlas, is deàrrsadh aisde leis an aois. Chunnaic gùn Màiri là na b’fheàrr, ach, le a h-ad ùir, bha i bòidheach. Phòs am ministear iad anns an eaglais bhig aig ceann shuas a’ bhaile. Dh’òl sinn an slàinte an taigh a mhàthar-san, agus thug an dotair iad na charbad gu taigh beag croiteir air taobh na beinne.

Cha robh mòran fearainn aig Murchadh, ach bha dà mhart aige agus beagan chaorach. Reic e bainne agus clòimh, agus, mar chaidh na bliadhnachan seachad, chuir e beagan mu seach.

Thàinig an cogadh agus bha feum air Murchadh air an fhearann. Dh’oibrich e-fhèin is Màiri a là is a dh’oidhche, agus thàinig là, nuair bha an cogadh seachad, a cheannaich Murchadh tuathanachas air an robh taigh mòr geal. Bha iad math dheth a-nis. Cha robh duine cloinne aca, ach bha iad sona le chèile.

Ach cha d’innis mi dhuibh mun bhocsa dhubh!

Air là àraidh, fichead bliadhna bhon là a phòs iad, bha Murchadh a’ dol gu fèill anns an ath bhaile. Dh’fheumadh e na brògan ìosal spaideil a chur air. Fhuair e aon bhròg ìosal, ach càit an robh an t’èile? Sìos aira ghlùinean chaidh Murchadh feuch an robh i fon leabaidh. Cha d’fhuair e a’ bhròg, ach fhuair e bocsa—bocsa dubh nach fhaca a shùilean riamh. Tharraing e a-mach e, ach bha e glaiste.

“A Mhàiri,” dh’èigh e, “gu dè a th’agad sa’ bhocsa dhubh?”

Thàinig Màiri is greann oirre.

“A Mhurchaidh,” arsa ise, “ma chuireas tu corrag air a’ bhocsa dhubh, cha bhruidhinn mi riut gu sìorraidh tuilleadh.”

“Agus,” fhreagair Murchadh, “mur innis thu dhòmhsa gu dè a tha thu a’ cleith, cha bhruidhinn mise riutsa.”

Fhuair Màiri a’ bhròg eile, agus thilg i air Murchadh i. Gun ghuth gun ghabadh chuir e uime a chuid aodaich agus dh’fhàg e Màiri leatha fhèin.

Shuidh Màiri air cathair, is na deòir a’ ruith o a sùilean.

“A Mhurchaidh, a Mhurchaidh,” ghlaodh i, “nach robh de

Chaidh an là seachad agus thàinig ciaradh an fheasgair. Cha robh sgial air Murchadh. Bha cridhe Màiri bhochd briste. Is dòcha gu robh e air a bhàthadh anns an Abhainn Mhòir! Is dòcha gun mharbh carbad e air an rathad air ais.

“Till, a Mhurchaidh, is innsidh mi dhut gu dè a tha anns a’ bhocsa! Carson nach do loisg mi am bocsa is na tha ann o chionn fhada?”

Bha Murchadh air an rathad dhachaigh, ceum san uair aige agus coltas glè mhì-thoilichte. Cha b’fhiach prìsean; chan fhaca e mòran eòlaich; b’fheàrr leis nach d’fhalbh e riamh. Ach cha robh cabhag dhachaigh air gu Màiri is a bocsa dubh! Dè an sonas a bhiodh aige mur cluinneadh e guth Màiri tuilleadh? Shuidh e air cloich ri taobh an rathaid, agus le a cheann na dhà làimh rinn e suas inntinn gum b’fheàrr leis Màiri le a bocsa na bhith às a h-eugmhais buileach.

Dhìrich e e-fhèin agus le ceuman fada rinn e air a dhachaigh. Chunnaic Màiri e a’ tighinn agus ruith i ga ionnsaigh.

“A Mhurchaidh,” ars ise, “thig còmhla riumsa is chì thusa dè a tha anns a’ bhocsa dhubh.”

“A Mhàiri,” fhreagair Murchadh, “tha mi coma ged a bhiodh tu a’ gleidheadh cuirp ann!”

Le chèile chaidh iad a-steach, agus le a h-iuchair dh’fhosgail Màiri am bocsa. A measg phàipearan thug i gùn brèagha geal!

“Gu dè a tha thu a’ dol a dhèanamh le sin?” arsa Murchadh.

“Bheil cuimhne agad air là na bainnse?” arsa Màiri. “Rinn mi an gùn seo le mo dhà làimh fhèin, ach bha fhios agam nach robh agadsa ach do sheann deise ghlas, is cha b’urrainn mi do nàrachadh. Ghlèidh mi riamh e, agus is iomadh uair a sheall mi air nuair bha mi leam fhèin.”

“Lean mise, a Mhàiri,” arsa Murchadh, agus thug e i gu ceann shuas an t-sabhail. A-mach às an fhodar, thug e bocsa—bocsa dubh glè choltach ri bocsa Màiri. Dh’fhosgail e e, agus a measg phàipearan thug e deise bhriagha ghorm!

“Thachair dhòmhsa mar thachair dhutsa. a Mhàiri,” ars esan. “Rinn an tàillear an deise dhomh, ach bha sinn bochd le chèile, agus cha d’innis thu dhomh gu robh gùn agad. Ach èisd rium a-nis, a Mhairi! Chì

Mar a thubhairt, b’fhìor. Chunnaic Murchadh am ministear, agus bha am ministear deònach. Air oidhche Sàbaid cheangail e a-rithist am paidhir a bha ceangailte fichead bliadhna—Màiri na gùn briagha geal, agus Murchadh na dheise bhriagha ghorm. Cha dùnadh an gùn air Màiri, agus bha putan an siud is an seo fosgailte air deise Mhurchaldh, ach cha robh fiamh a’ ghàire air aodann a’ mhinisteir.

Catrìona Storrar