33. FEOIL A’ GHEAMHRAIDH

Bha e a’ miannachadh gun tàradh a’ chaora às, agus gun dèanadh i airsan, na sheasamh eadar tòin an taighe agus an gàrradh. Ach bha an cù math, bha athair eòlach is a’ chaora a’ fàs sgìth. Sheasadh i, chuireadh i aghaidh air a’ chù, agus shaoileadh am balach gu robh i a’ cur eagail air, ach cha tigeadh stad an ceumRexagus b’fheudar dhi a casan a thoirt leatha.

B’e latha soilleir geamhraidh a bh’ann, is beanntan an iar-dheas mar-tha a’ cnàmhadh na grèine. Cha robh gaoth ann ach uspagan nach teicheadh facal no fuaim às an rathad. Ged bha athair ceud slat air falbh chluinneadh e cho goirid ’s a bha anail; chluinneadh e faram casan a’ choin, is glugadaich na caora a’ ruith.

Cha thrèigeadh a’ chaora an aon slighe. Fad a’ ghàrraidh, timcheall taigh-nan-cearc agus air ais chun a ghàrraidh.

Bha athair mar a b’àbhaist, na sheasamh la chasan sgèabte, a cheann roimhe agus a dhà ghàirdean làidir mar gheugan bho a chliathaich, mar gum biodh e a’ dèanamh oidhirp gun dìreadh air gluasad.

“Te-ADD a mhadaidh! Laigh-anna-sin! Sin thu, back there now.Mach à sin!”

Bha e iongantach, shaoil am balach, cho cruaidh ’s a bha athair airRexa-muigh, is cho rèidh ’s a bha iad a-staigh ris an teine.

Cha mhòr nach robh i air a mhuin mun do dh’fhidir e. Leum e thuice, agus ghreimich e ri a sliasaid. Bha an cù fliuch ri thaobh, agus am beathach a dhraghadh.

“Faigh grèim oirre! Thig a seo, a choin! Sin thu, bhalaich.”

Chual e lachanaich athar nuair thuit e. Ach cha do leig e ise às. Bha e-fhèin is a’ chaora a’ sprùillich air an talamh, agus i ro neartmhor dhà, ’s na casan caola cruaidhe a’ buiceil, ga bhualadh. Bhuail esan aon uair i le dhòrn. Chaidh gath fuath troimhe. Lùig e a marbhadh le fhiaclan.Lùig e na sùilean a spìonadh aisde. ..

Cha robh aige na ghrèim ach sop cloimhe. Dh’fhosgail e a shùilean agus chunnaic e casan fada athar agus a nàmhaid glacte mu chùl a h-amhaich le aon làmh mhòr chomasach. Sheall e suas, is chunnaic e an t-aodann le gàire agus na sùilean gorma blàtha.

“Sin thu, bhalaich, èirich. ’S math gu robh thu ann.”

Dh’èirch e agus chuir athair a làmh air a ghualainn.

“Cuiridh sinn suas i. A, a bhalgair, cha shàraich thusa duine tuilleadh, mura bi d’fheòil, righinn!”

Rinn an dithis gàire, ach bha fuath aige fhathast nuair shealladh e rithe. ’Se bhiodh toilichte ga faicinn a’ strì agus a’ breabail nuair a bhiodh an sgian ri tighinn! Cha toireadh i buaidh air athair-san, tà, nas motha na bheireadh gin air fhèin nuair dh’fhàsadh e mòr treun mar athair.

Air do athair am bann a cheangal mu chasan na caora, shuidh e sìos agus rinn e cigarette de thombaca a bh’aige ann am bucas faileasach. Shuidh esan air a bhuinn mu choinneamh.

“Bheil a h-uile càil againn? Mias, sgian, òrd—cà ’il an t-òrd? Ruith suas air a thòir, Alasdair, a ’ràidh.”

“Na marbh i gus an till mi, ma-thà.” Agus ruith e suas dhachaigh. Cha do shaoil athair gu robh e ach air falbh nuair thill e, an t-òrd aige, agus a shùil a’ sireadh na caora.

“O, tha i mar a dh’fhàg thu i,” ars athair le fiamh-gàire. “Well, ma-thà.”

Thog athair a’ chaora agus chuir e na sìneadh air a’ bhòrd i.

“Cumaidh mise stòld i!” dh’èigh am balach, ach cha robh sin iomchaidh. Laigh a’ chaora sàmhach, gun ghluasad, a sùilean balgach, cruinn gan coimhead.

Thilg athair a sheacaid gus lom e a ghàirdeanan gu uilinnean. Thug e draghadh mu dheireadh às ancigaretteagus chuir e car dhith fo bhròig. Thog e an t-òrd. Thàinig e a-null chun a’ bhùird.

Bha am balach a’ coimhead an caora agus ag ràdh rithe—Gheibh thu a-nis e, gu-tà, is ’s math an airidh. Ach ch do dh’atharraich an t-sùl chruinn, aineolach, a bha ga leantainn, agsu cha do charaich cas no ceann ach an sìneadh mar chlosaich ged a bha a h-anail gu dubhadh sìos is suas. B’fheàrr leis gun gluaiseadh i, gun dèanadh i strì sam bith, gus an leumadh e oirre is gun tachdadh e i.

“Tog, an-dràsd. As a’ rathad, a ’ràidh.”

Sheas athair ri a taobh, rug e air adhairc oirre, agus thog e a ceann gu a cùl. Bha esan na sheasamh mu coinneamh, geur, a’ sireadh faileas an eagail anns na sùilean. Ach cha do lorg.

“Well. Seadh, dìreach an seo” —agus bha corrag athar, leis na h-uilt chnapach, eadar dà shùil a’ bheathaich— “sin ’m bad am buail sinn i, agus

Chuir e dhà làmh na phòcaidean, agus chaidh iad nan dùirn bheaga gheala. Sheall e air a’ chaora a-rithist. Sheall a’ chaora air ais gu sèimh. Thog athair an t-òrd. Thrèig an gamhlas na fèithean, agus chaidh fhuil na uisge anns na cuislean—cha robh eagal air a’ chaora idir. Cha robh i a’ breabail no a’ feuchainn tabhairt às. Gu grad bha an truas ga thachdadh, agus dh’fhosgail e a bheul.

Cha do leig an t-òrd brag idir, ach fuaim mar uinneig a’ sgàineadh air cùl aodaich. Cha bu dùraig dhà sealltainn ri athair, ach cha do dh’fhàg a shùil ceann na caora. Bha na sùilean bòcach maothghlas fhathast ga choimhead seachad air gàirdean dubh athar. Cha do ghluais e.

Chuir athair sìos an t-òrd, sgioblaich e mias air an ùrlar, agus thagh e àite an amhach na caora. Chunnaic am balach na crògan mòra neartmhor ag obair anns a’ chloimh, agus an làmh dheas a’ togail na sgine. Cha robh inntinn aige ach na sùilean ’s na cluasan. Bha athair ri dèanamh cagair fheadalaich gun fhonn ris fhèin, agus na làmhan eòlach a’ gluasad. Chaidh faobhar na sgine a-steach am-measg na clòimhe.

“Bheil i marbh?”

“Tha gu dearbh,” ars athair, agus an sgian a-nis a’ gearradh glan.

Thuit a’ chiad sruthan de bhoinneagan dearga le faram luath, agus thog athair a cheann.

“ ’S i tha. Robh dùil agad nach robh?” agus rinn e gàire.

Chunnaic esan a’ ghàire, is rinn e-fhèin fiamh lag. Chunnaic e aig an aon àm an sgoltadh dearg às an robh fuil a-nis a’ sruthadh.

Cha do charaich e gus an robh athair deiseil airson falbh, nuair a bha a’ chlosach gun cheann, gun chloimh, gun chas is gun mhionach, crochte bho na sailean. Chuir athair uime a sheacaid, agus rinn e cigarette eile, breac-dhearg.

Thug am balach aon dhearcadh gu oisean far an robh an ceann air an làr. Bha sgàile sgleòthach air na sùilean, ach bha iad maoth, socair.

“Thugainn, a ’ràidh. Siud siud seachad.”

Chuir e a làmh mu ghualainn a mhic. Thug am balach sùil air an làimh. Agus choisich iad a-mach don fheasgar, a-nis a’ fàs fuar.

Iain Moireach