3
Dosser
Chuidich Murphy agus an dràibhear mi a-mach às an tagsaidh agus a-steach clobhsa agus a-steach doras a bha air falbh bho na cùl-cheanglaichean agus tarsainn seòmbar-suidhe – chamber of horrors – far an robh triùir ann an ceò air sòfa agus fear fraochanach ann an oisean ga sgròbadh fhèin.
—Bugger this,ars an dràibhear, a’ dèanamh às. Agus chaidh Murphy leam sìos cùis-uabhais de staidhre gu seòmar ìosal agus bobhstair rubair air ùrlas fuar cloich. Dh’fhàg e mi air mo dhruim nam shìneadh, gun chomhdach gun chlaidheamh, sgìth agus lag.
Nuair a dh’fhàs mo shùilean cleachdte ris an dorchadas, thog mi mo cheann a’ sireadh poit-mhùin, agus chunnaic mi gu robh bobhstair eile tarsainn bhuam, ùpraid de phlaideachan odhar ’s am pailteas phiullagan nan sprùilleach air uachdair. Ghuidh mi ris an Tì as àirde gun e duine mar an sgarbh a chur orm a-rithist – a bhràthair no a mhàthair no duine sam bith a bhuineadh dha
Dh’fheumainn èirigh agus uisgeachadh. Mar a thuirt an t-seann tè: feumaidh duine a mhùn a dheanamh ged a bhiodh crùn aige san latha. Dhearc mi air peile plastaig anns a’ chùil bu duirche agus dh’fheuch mi gu mo chasan. An ùine a thug mi, an osnaich. Bha guth mo mhàthar na mo cheann ’s mi a’ falbh dall ris a’ bhalla: Dè, a bhalaich, a rinn thu ort fhèin?
Sheinn mi anns a’ chùil bu duibhe, a’ cinnteachadh air a’ pheile:
An rud a bh’ aig a’ choileach-fraoich,
Thug an naosg am bàrr dheth…
Ach seach nach robh agam ach siud dheth, sheinn mi fear eile:
…ann an geòl’ Iain Thormoid, geòl’ Iain Thormoid…
Cha robh cuimhne agam a-nis air mòran dheth, ach gu robh na deargadan uimhir ri na geòidh anns a’ gheòla:
Bha na deargadan uimhir ri na geòidh
An geòl Iain Thormoid, geòl’ Iain Thormoid…
agus gu robh am fonn rudeigin colach ri ‘Dè nì mi ma shèideas a’ ghaoth?’
Shèid a’ ghaoth le fead fann caol, ’s gun fhios nach robh cuideigin san èisteachd thòisich mi feadalaich‘The Flowers of Edinburgh’agus às dèidh sin ‘Kate Dalrymple’. Aighearach ’s gu robh iad, cha do chùm iad am fuachd air falbh. Bha mi air chrith.
Chaidh mi air mo ghlùinean, ’s gun facal ùrnaigh dh’fhalbh mi air mo spògan a-null chun nam plaideachan. Tharraing mi tè ’s thàinig na bh’ ann nan aon ultach thugam. Bha nighean chaol, cho seang ri seileach, na laighe an sin. Bha stud na sròin, fàinne òir na h-ilmeag.
Leig i sgreuch.
Leig mise sgreuch.
Thàinig sgreuch bho gu h-àrd.
Shad mi na plaideachan oirre agus theich mi air ais. Thàinig ise gu luath an uachdair. Cha do dh’fheòraich mi cò bu leis i.
—Hell ’s teeth,thuirt i, an sgeun a bha na sùil air a sùil fhàgail. Who the hell are you?
Thuirt mi rithe gu robh i a-nis air ‘Hell’ a dh’ràdh dà uair, agus carson? Agus thuirt i:
—How the hell do I know?
Well, chan e a h-uile rud a tha ag iarraidh freagairt, agus ghabh mi taobh eile le mo rannsachadh.
—Robh sin goirt, dh’fhaighnich mi, an stud sin agus an rud a tha nad ilmeag?
Thuirt i gu robh e gu dearbha goirt gan cur ann, ach nach robh e a leth cho goirt ris an dul a bha innte shìos far am biodh an othail ’s an imcheist.
Cha robh fios a’m cà seallainn.
Mu dheireadh, dh’fhaighnich mi dhi an robh fios aice dè bh’ ann an dìth na nàire. Cha robh. Cùis-mhaslaidh? Cha robh a bharrachd, mura b’ e an stiùpaire a riaraich e fhèin sa pheile agus a bha a-nis a’ snagardaich os a cionn, a spèithear fosgailte.
Las an fhuil a bha nam cheann. Bha mo ghèillean a’ biorgadaich nuair a labhair mi:
—Tha e soilleir, arsa mise, gu math soilleir, nach do dh’ionnsaich thusa mòran ris a’ ghlùin, ris a’ ghualainn, arsa mise, ach mì-mhodh.
—Tha do bhàdaidh, ars ise, fosgailte.
—Na mo latha-sa, arsa mise, bhiodh i ort mun tòin, a leadaidh, mark my words, Diluain a’ bhreabain.
—Oo! ars ise, lovely .
—Buail do chù, ’s ann thugad a ruitheas e.
—Woof!
Dh’fhairich mi an droch nàdar a’ sileadh air falbh, agus na àite bha gàireachdainn a’ lìonadh mo mhionaich. Chan fhaodadh i sin fhaicinn. Laigh mi sìos air a’ bhobhstair, a’ meòrachadh mun ghinealach sin – sìol na nathraiche nimhe – nach tug urram dhan aois; agus a’ meòrachadh mun fheirg a bha ri teachd, nuair a chuimhnich mi air anDetective -sergeant (retired) ,fhiaclan agus meud a dhùirn.
Dh’fhàg siud falamhachd nam bhroinn.
Dh’fhàg siud acain nam cheann.
Mìle marbhphaisg air a’ ghràisg a rinn an dò-bheart.
Bhiodh iad fo rùm a-nis, ‘the Emperor’s drunken soldiery’ ,Donati’s dùinte airson oidhch’.
Thàinig i a-nall le plaide thugam.
Sae luely, luely…ged a bha a casan caola casa-gòbhlaganach air an làr, le tionaGolden Virginiana h-uchd. Rinn i fag a bha fada, le craiteachan math dhan a’ mhara-tiugh-hàna.
—Want some, you old grump?
Thug i dhomh gearradh dheth a stob mi fom fhiacail – chow, mar a bh’ aig na maraichean o shean, ach gur e an tombaca dubh a bh’ acasan, am betel ann amBombay . Sglong!
Chuir i thuige coinnlean agus chuir i ceòl san àit’ -èisdeachd:
Sitting in the morning sun
And watchin’ all the birds passing by…
Bha i toilichte, nighean nan geug.
Ann an solas nan coinnlean, thug mi fa-near agus fa-niar staid na fàrdaich. Cha robh lìnigeadh air na ballachan; a’ chlach ’s a’ chrèadh le liacradhdistemperagus drùis ruadh a’ sileadh troimhe. Bha an làr lom, fàsgadh às fo do chasan; daolagan gu leòr agus bògaisean an ceann an gairm, agus cò na treubhan a bha sìolachadh fon dà bhobhstair, am measg nam plaideachan, uimhir ri na geòidh, uimhir ri na geòidh? Chuimhnich mi airKeating ’s PowderagusParazone, dheigheadh an nighean gan iarraidh mus deigheadh ar n-ithe beò, lotan is lobhadh. Dh’fheumainn innse dhi. Ach bha i cho toilichte a’ dannsa, deàlradh na sùilean agus na gàirdeanan biorach bioranach aice an-àirde, meòir a’ bragadaich.
Chunnaic mi am peile plastaig ri taobh sinc ri taobh clòsaid. Gu h-àrd aig bàrr a’ bhalla os cionn na sinc bha uinneag chaol chumhang. Bha solas na sràid oirre orains. Bha an t-uisge oirre. Dh’fheumainn faighinn chun na sràid agus falbh. Dhèanainn plana, planaigeadh. Agus an nighean seo, seileach an cois aibhne, chuidicheadh ise mi.
Mu thimcheall na leap, na leid aice, bha a caiseart, a còta agus a cleòca, a gùintean sìoda ’s a bann-broillich agus an it’ a bh’ ann an stiùir a’ choilich. Chuireadh i uimp’ iad uile agus rachadh i mach a dh’fhaicinn an robh an t-slighe còmhnard glan, a’ ghaoth soirbheachail. Bhithinn air a cùlaibh na mo bhrògan breòite, còta mòr an Airm. Agus dh’fhalbhadh sinn mar na h-eòin a dh’fhalbhas, gu siùbhlach caithreamach.
Dh’innsinn dhi. B’ e sin a’ chiad cheum.
Ach an toiseach, dh’fheumainn am peile fhalmhachadh agus a ghlanadh. Lysol. An toiseach dh’innsinn dhi mu dheidhinnLysolagus am peile-sinc a bha againn anns an sgularaidh nam òige. Dheigheadh fhalmhachadh na steall dhan drèana a bha aig an doras. Agus na miasan le bùrn an t-siabainn, RinsoagusSunlight, iadsan cuideachd – fras bho fhras a bha cur deann às an talamh, nan tigeadh siud sìos mud chlaigeann, cha dèanadh tu ’n còrr a-chaoidh. Bha lìth ghorm air uachdair na drèana agus as t-samhradh bha am feur a’ fàs taisealach mun cuairt dhith agus bha am fàileadh gorm lìtheach, marseptic - tancAlasdair Mhurchaidh Smiot, ort mun amhaich. An uair sin a’ Lysol .
Dh’innsinn dhi. Dheigheadh i a dh’fhaighinn botal beag donn dheth, agus an stuth a thachdadh an dubh-shnàigeach, a chlàbhadh na deargadan nan cadal.
An toiseach, ge-tà, dh’fheumte èirigh agus gluasad.
…gotta pick myself up,
Dust myself off
And start all over again…
B’ e sin car a’ mhì-thalamh: ‘start all over again’, Mrs Car-mellors.
Thuit i na clod ri mo thaobh ’s chaidh a h-uilinn, a bha mar bhior giuthais, a-steach nam chliathaich.
Leig mi èighe.
Leig ise èighe.
Thàinig èighe bho gu h-àrd.
—Aw, thuirt i, dè tha ceàrr?
Chuir i a làmhan tana orm agus dh’fhairich i am bann a bha teann mum asnaichean.
—Aw, thuirt i, dè thachair?
—Am bruthadh a lèir mi, arsa mise, tha mi cur feum air cobhair.
—Aw.
—Bha mi san t-sloc uamhainn.
—Dearie me.
—An clàbar crèadha tiugh.
—You poor soul.
—Ach an toiseach am peile. An toiseach, arsa mise, Lysol. NoParazone .NoPine Disinfectant.
—Right,ars ise. Thug i tarraing às an fhag agus dhòmhsa grèim eile a chagnainn.
An tugainn iomradh air an drèana ghorm lìtheach agus am feur gorm a dh’fhàsadh aiste nach cliobadh caora, nach reubadh bò no each nan treun-neart samhraidh?
Am peile sinc a bh’ anns an sgularaidh, an toirinn luaidh air gus soilleireachadh dhi mar a chaidh mi chun a’ pheile aicese, plastaig ann no às?
— ’S fheàirrde ceàrd fras, thuirt mi. Cha b’ e siud a bha dùil agam a dh’ràdh ach ‘An t-ionnsachadh òg’ no ‘An car a bha san t-seana mhaide’ – briathran iomchaidh – ach siud a thàinig a-mach: “S fheàirrde ceàrd fras’, agus an uair sin dh’innis mi dhi mun dìobhairt a dhìobhair mi os cionn a’ pheile, mo làmh teann ri mo bheul a’ dol sìos seachad air rùm mo mhàthar agus tron chidsin, ann an dorchadas Dùbhlachd, a’ mhadainn ud a bhurst mo mhionach.
—Spùt e bhuam, arsa mise, aig160 miles an hour.
—Projectile,thuirt i, anns a’ cheò.
Bha i ag èisdeachd.
B’fhada bho nach d’ fhuair mi èisdeachd. Dh’innsinn an sgeula bho thùs gu èis, toilichte sin a dhèanamh – mar Iain bràthair mo mhàthar an Ceann Loch Mòr: ‘Làidir, an duirt thu? Tha cuimhn’ agamsa… ’ – daoine a’ mèaranaich, daoine a’ teiche.
—Tha cuimhn’ agamsa, arsa mise, a’ sgaoileadh a-mach, b’ ann air an t-samhradh roimhe sin a thòisich e.
—An spùt, ars ise.
—Cha b’ e, cha b’ e! Èisd rium.
Rinn i mèaran.
—An grèim-mionaich. Na bu mhiosa na ’n dèideadh. Ach bha piuthar m’ athar ann, bean-eiridinn a bh’ ann am Burma, bha ise aig an taigh à Glaschu, cha chreid mi – tìd’ a’ Chogaidh a bha i ann am Burma – boireannach aig an robh ùghdarras agus comas: cà robh mi?
—Ah , you poor soul,thuirt nighean nam meangan.
—Gar bith dè an leigheas a bh’ ann co-dhiù, fhuair mi seachad air, ’s bha mi cho fallain ri fiadh nam bràighean siùbhlach a-rithist, breac na linne. Aidh.
—Hi, thuirt i.
Rug mi air làimh oirre.
—Gus an tàinig Dùbhlachd gharbh a’ gheamhraidh, arsa mise, ’s cha b’ e sin an t-àm bu ghann ar spòrs. Bha sinn mìle bho baile ’s cha b’ urrainn dhomh cumail ri càch, a’ beatadh an aghaidh na gaoith, a’ call m’ anail. Chaidh mi gu fasgadh balla cloich ri taobh taigh mòr lestorm windows.
Chunnaic agus dh’fhairich mi e dìreach mar a bha e an uair sin: a’ ghairbhseach, beul na h-oidhche, eagal gun tuiteadh am balla orm, lamp a’ dol thuige san taigh mhòr.
—Chaidh mi chun dorais agus ghnog mi.
Thug mi sùil air an nighean.
—Ghnog mi, arsa mise ann an guth ìosal, grìs tron fheòil.
—Well? ars ise, a’ teannadh suas rium.
Cha duirt mi dùrd. Chrath mi mo cheann, ag osnaich trom shròin. Pregnant pause.
—Well? Well?
—Thàinig guth bho staigh, guth aosd caillich: ‘Cò th’ ann?’ ‘Mise,’ arsa mise. Agus dh’fhosgail e fìogair, agus an uair sin gu chùl, nuair a chunnaic iad an t-ànrach bochd a bha muigh sa ghailleann. Bha dithis dhiubh ann, agus thug iad chun teine mi ’s thàinig iad le mias bùrn teth dhan cuirinn mo chasan agus deoch a bhlàthaicheadh mo thaobh staigh.
—Do mhionach.
—Mo mhionach.
—Do mhionach a bhurst.
—Yup.
—Leis an spùt.
—Yup.
—Thàinig sin ormsa, ars ise.
’N e nach tigeadh…
—Thàinig, ars ise, eadarDubaiagus Bandar Abbas.
Thuit an cùrtair air dràma m’ òige: m’ antaidh Peigi a bh’ ann amBurma, na cailleachan dubha agus am peile-sinc; nurs Dhànaidh agus an dotair dotty MacEanraig – villain of the piece – agus an lannsairJamiesonagus an nurs bheag bhòidheach a bha gam choimhead nuair a shaoradh mi à màg an leòmhainn agus mar an ceudna à màg a’ mhath-ghamhainn. Thriall iad, mar shneachd an earraich. Exeunt .
Leig mi às a làmh agus ghluais mi air ais air a’ bhobhstair gus sùil cheart a thoirt oirre.
Bha a falt cho dubh ris an fhitheach; bha a sùilean, air chùl speuclanan, làn dhan donas.
—Càit, a chreutair, an duirt thu an robh thu?
—Air bàta, ars ise, nàdar dhow. Twenty -four hours,a’ dol guBandar Abbas.
Leig i gàire – a’ faicinn m’ aodainn-sa, ’s iongantach, balbh le iongnadh – agus thuit i air a druim air a’ bhobhstair, a casan fada an-àirde. Nuair a thill i ’s a ghlan i na glainneachan ’s a shèid i a sròin, dh’innis i dhomh nach robh taigh-beag idir air an iùbhrach.
—Basgaid gun thòin, ars ise, crochaichte ri deireadh.
—Robh iad gad fhaicinn?
—Bha thu a’ crùbadh sìos innte, ach bha do cheann ’s do ghualainnean an-àirde.
—Chitheadh iad thu a-rèisd, dearg a’ ditheadh.
—Cha leiginn a leas ditheadh. Bha e a’ falbh na shruth, dhan a’ Phersian Gulf.
—Thighearna.
—Cha deigheadh mo phalBella Jessidir dhan bhasgaid. Leig i mothar eile aiste, ’s an àite a h-aodainn bha mi a’ coimhead nan casan a-rithist. Dà bhròg iallach, siubhal frìthe, dìreadh mhonaidhean. An toirinn a’ bheinn orm? Agus tilleadh le sgeulachdan mòra? Bandar Abbas.
Thill i.
—Tha mi cho duilich, thuirt i, a’ tilgeadh a làmhan mum amhaich. Bha thu dol a dh’innse dhomh…
—Never mind!
—Do mhionach, nach e, my poor darling.
—Ist!
Chagainn mi gu cabhagach.
Mus do dhruid an dorchadas gu buil, dh’innis i dhomh gu robh i ann anRabat , IstanbulagusBeirutcuideachd. À, nan robh mi air a bhith ann, mise nach robh an àite, smaoinich orm an uair sin aig cuntair a’ bhàir a’ sgaoileadh a-mach, a’ sgaoileadh!
Mus do dhruid an dorchadas, dh’innis i dhomh mu rud a thachair ann amBeirutanns a’ Hotel de la Revolution.
—Nuair a thig a’ revolution, arsa mise gun fhios carson, ciamar no càite.
—Inshallah, ars ise, a’ pasgadh a làmhan.
Cha robh ach dà rùm anns a’ Hotel de la Revolution.Bha rùm aig an dithis bhalach a bha còmhla rithe – Frangach agus Austrianach – ach cha b’ urrainn dhi a dhol an sin seach gu robh Èipheiteach air gluasad a-steach. Dheigheadh i dhan rùm eile. Bha dà leabaidh ann: tè dha aon duine agus tè a ghabhadh dithis, triùir – nam b’ fheudar, seisear.
Cha robh ach dithis anns an rùm: nighean ’s a màthair.
Chuir Ali Marout, an t-òstair, air an solas agus ruaig e an nighean às an leabaidh chaol a-null dhan leabaidh dhomhainn san robh Aosta nan Làithean. Bha i diombach, an nighean. Rinn i mòran osnaich.
— ’S chaidh mise dhan leabaidh aice, fhathast blàth agus tachaiseach fo aona phlaide. Cha d’ fhuair mi cadal, a’ smaoineachadh air deargadan.
—Deargadan! Bruidhinn air deargadan! Chunna mise…
—Co-dhiù, bha agam ri falbh aig ceithir gus am beirinn air a’ bhus – 4.30 guAleppo .Dh’èirich mi air mo shocair agus chuir mi orm m’ aodach agus chuir mi mo ghùn-oidhche agus na trealaichean eile, T - shirtsagus rudan, air mo shocair sàmhach
dhan a’ bhaga. Nuair a dh’fhairich mi gu robh cuideigin gham choimhead – sùilean orm – ’s nuair a sheall mi, bha iad nan suidhe an-àirde anns an leabaidh taobh ri taobh mar dà chailleach-oidhche. Cha do leig mi sgreuch, mus dùisginnAli Baba.
—Ali Bali.
—Thug mi dhaibh pacaid fags, ’s bha iad toilichte, agus dh’fhalbh mi. Good riddance.
—Seachd siubhal sìdhe.
—Yeah, yeah.
Cho luath ’s a bhiodh i às an t-sealladh, bheireadh an t-seanabhun a’ bhròg dhan tè òg a-mach às an leabaidh.
—Vamoose !chanadh i, a’ lasadh fag.
[Arabais] , chanadh i.
—Well, an riabhach ormsa, arsa mise, ag amharc gu sgleòthach air an nighean dhubh air an robh am falt agus aig an robh an stud na sròin agus a bha a’ tighinn ’s a’ falbh agus a’ falbh ’s a’ tighinn. Agus tha cuimhn’ a’m gu robh mìle ceist agam nach do dh’fhaighnich mi agus planaichean nach do phlanaig mi, ’s gu robh i a’ dannsa a-rithist, bragadaich nan òrdag ris a’ cheòl a bh’ aice air an teip-reacòrdair:
If you just put your hand in mine
We’re gonna leave all that troubles behind,
Gonna walk
And don’t look back.. .
Agus chluinninn an gàire aice.
Agus an ceòl.
Agus thàinig an cadal mu dheireadh thall; dh’fhalbh an
t-slacadaich a bha na mo cheann, na mo chorp, thàinig fois. Cha robh an gadaich cho feumach air a’ chroich.
* * *
Chan eil fhios agam dè cho fada ’s a thug mi anns an uaigneas ud. Chaill mi latha; lathaichean a’ dol nan oidhcheannan. Bha cuimhne agam air duine aig bonn na staidhre gun fhiaclan a’ guidheachdan. Guidheachdan gun fhiaclan; bog fliuch, roileach.
—Dè tha cur ort? Thàinig mo ghuth bhon bhobhstair fon phlaide. Theab e tuiteam. Dh’fhosgail a bheul:
—ÀÀÀÀ! Agus thàrr e às.
Uair eile thàinig biast de chanastair brot-oxtail sìos, cruinn donn a’ roiligeadh. Cha tàinig duine às a dhèidh ach chuala mi osnaich aig bàrr na staidhre. Sheall mi ris a’ chanastair. Cha duirt e facal. Bu mhath nach dubhairt.
Cha do thill an nighean.
An-dràsta ’s a-rithist chluinninn bruidhinn os mo chionn, uaireannan brunndal a’ dol gu bòilich agus glainneachan gam briseadh agus botail agus brunndal a-rithist, agus nam biodh boireannach ann, bhiodh an diabhal anns an teant an uair sin, all hell let loose. Cha deach mi faisg orra a dh’aindheoin acras, ’s cha tàinig iad faisg orm. ’S cha do thill Murphy. Bha mi na mo laighe ag èisdeachd ’s bha mo chreuchdan a’ slànachadh. Agus a dh’aindeoin ’s na thachair, ghlèidh mi mo chiall, mo chiall ’s mo reusan, bha iad agam ge b’ oil le bourbon agusdopeagus tachais. ’S thuirt mo chiall rium gum bu mhithich dhomh a-nis èirigh agus falbh. Co-dhiù, bha an t-acras gha mo tholladh cho mòr, dh’ithinn bò.
Thòisich mi le sgàig a’ sgioblachadh, ’s an uair a bha mi an impis rùchd mo chaolanan a chur a-mach, sguir mi. Bha an nighean air na plaideachan aice a phasgadh; cha do dh’fhàg i aon làrach no comharradh gu robh i a-riamh ann. Bhiodh i air an imrich a dhèanamh tron oidhche, càch nan cadal. Sae luely was she gaen,am bus aig 4.30 guAddis Ababa.Bha mi duilich gun dh’fhalbh i.
Chuir mi boiseag air m’ aodann aig an t-sinc agus dh’fhairich mi an fheusag a bha air ùr-fhàs le bàrr mo mheòir agus, ged nach robh mi ga faicinn, chunnaic mi gu robh i maith ’s gum biodh i na teàrnadh dhomh anns na lathaichean ri teachd. Cha robh mi cho cinnteach mun bhonaid-chluasach, aona chluais Shìonach a dhìth air. Bhiodh an sgarbh air fhaicinn anns an ospadal, agus dh’innseadh e orm, an cù. Cheangail mi gu teann barrallan nam bròg, agus leis a’ chanastair brot fom achlais, dhìrich mi an staidhre.
Cha robh a-staigh ach dithis, ’s bha iad air fuarachadh ris an t-sòfa a’ feitheamh rium.
—Cà ’il càch? arsa mise gu càirdeil, mar bu ghnàth sin dhomh agus dhaibhsan a ghin mi.
Cha do fhreagair. Bha iad ga mo choimhead agus bha mise gan coimhead-san. Cha robh sin furasda taobh seach taobh. Bha iad mar dhithis a chuireadh muir-geamhraidh a-steach ann am beul fuar na h-oidhche. Bha na làmhan gorm-phurpaidh, spuireanach mu chana leannSuper Lager, a’ toirt ùine nan creach a’ dèanamh fag.
—Nì mise sin dhut, arsa mise gu bàidheil mar bu chòir, a’ toirt a’ chanastairOld Holbornbhon fhear bu chnàmhaiche, fàileadh a’ mhùin ’s an t-salchair, rùchd rùchdail. Cha tug mi
diog, agus bhuail e thuca an uair sin nach b’ e idir tàbharnadh a bh’ annam, samhla no manadh, agus ghrad-thionndaidh am fuachd gu blàths agus na sùilean a bha sgeunach a-nis a’ snàmh nan ceann agus fuaimean a’ tighinn bhuapa mar iorghallaich a thigeadh à broinn lèig-chruthaich.
—Sssghlomh!
Ach cha b’ e an toil-inntinn no eadhon an ceòl-gàire a bha air m’ aire-sa. Ach suaipeadh: bonaid na h-aonaflapairson bonaid snàth; còta mòr an Airm airson anarag. Shaoileam gu robh an anarag beò le biastan beaga biorach, gath nan tòin; bha sracadh sìos aona chliathaich, an cop glas a bh’ anns an lìnigeadh air a sgeith a-mach. Ach dè ’n diofar, dè, ghràidh, an diofar: bha mo bheatha an crochadh ris a’ phlàigh ud a bhith crochaichte air mo dhruim.
—Suaip, arsa mise. An anarag sin air còta mòr an Airm.
— Tioch…
—Do bhonaid air mo bhonaid Sìonach a thaguaranteed .
—Ch-ich!
Ghluais iad an sin gu cabhagach do-riaraichte bho chèile, a’ smèideadh rium mar gum bithinn fad’ às. Le slugadh leanna chaidh m’ fhàilteachadh eatarra air an t-sòfa – sin a rinn mi dheth co-dhiù, cha thuigeadh an cànanaiche bu ghrinne claisneachd an dranndan dubh dùbhghallach a bha aca, ach rinn mi dheth mar a thubhairt mi agus shuidh mi eatarra agus thug mi tarraing às a’ chana agus thog mi an cuspair a thog mi anns a’ chiad dol-a- mach, a’ dol gu dòchasach nan còmhradh.
—Suaipeadh, arsa mise. Cha d’ fhuair mi na b’ fhaide na sin. Thàinig gàirdean an fhir bu chnàmhaiche mar spàg stàilinnn gun iochd mum amhaich ’s chaidh mo cheann a tharraing a-null
fo smiogaid far an robh na roillean agus cuimhneachain làidir air seann dìobhairt.
Cha mhòr gun creidinn mo chluasan nuair a thàinig ràn tro shròin a thug air mo chraiceann èirigh. Bha e a’ seinn:
Y ’ aaalways hurt
th’ waan
y’ love,
th’ waan
yoo shouldn’t
hurt
at aaal!
Chuir e car nam cheann, dìosgail an cùl m’ amhaich.
—Aobh!
—Chl-ich.
Bhris air a’ casdaich, ach thog fear na h-anarag am fonn: bu cho math dhut sgiamhail chat oidhche na gealaich ùir:
So , daaahling, if I
hurt yooo last night(a’ dol na òran-càraid a-nis) ,
it was because
I loved yoo
most
of
aaaaal!
Chaidh mo shadadh air falbh agus thuit iad an gàirdeanan a chèile:
It was because
I loved yoo
most
of
aaaaal!
Agus thàinig às dèidh sin, mar a bha dùil, sileadh shùl, snighe sròine.
Thàinig cuideachd boireannach mòr cogaidh air an robh aghaidh mar sgona le beilleagan fliuch agus tiugh agus sopan fuilt an siud ’s an seo, chaidh a’ mhòr-chuid dheth dha na tuill na dhlòthan. Briseadh-cridhe. Dh’innis i dhomh mu dheidhinn ann an làdachlageragusgin .
—The bastard,thuirt i. I could uv strangled him wi they two hands, son.Chuir i na làmhan salach an-àirde; na h-ìnean air am bìdeadh chun a’ ghiorra, pluc mì-chneasta pinc air chùl an dùirn taisgeil. Bha iad a’ greimeachadh mu amhaich an duine aice agus a’ fàsgadh ’s a’ fàsgadh gus na thuit na fiaclan uachdrach aiste.
—But I couldnae, son,thuirt i gu liotach, spiorad na murt ga trèigsinn – I loved the bastard, you know.
Thuirt mi rithe anns an fhreagairt nach bu chòir dhi leigeil dha na rudan cac sin a stampadh fo na casan, boireannach treun mar i fhèin a ghlèidh an calpa – nam biodh i agam sa pholl-mhònach, nach sinn a dhèanadh an sgapadh, cò theireadh nach dèanadh?
Sheall i rium.
—Yer a nice boy,thuirt i. They peats, where are they?Agus rinn i mar gum biodh i dìreach a’ falbh dhan bhlàr gun ullachadh gun ugh bruich.
—Och, och, arsa mise, och, och.
—Wha ’ the fuck is och och?
Bha an dà chadàbhar air an t-sòfa ga mo choimhead, ’s cha b’ ann le rùn math sam bith.
Thuirt mi rium fhìn: An diabhal ort, an urrainn dhut idir srian a chumail air do theanga? Agus riuthasan gur h-ann as t-earrach
a bhiotar a’ gearradh na mònach nuair a thigeadh an ola innte toiseach an t-samhraidh, a’ riachadh, a’ rùsgadh, a’ glanadh, am barrfhad chun druim, an gàrradh ’s an caoran. ’S bha iad air an casan a’ tighinn thugam:
—Wha ’ a load o’ shite.
Bha an tè mhòr a’ dubhadh an dorais orm.
Dh’èigheadh a’ chasaid ann an droch cainnt is toibheum: thuirt fear na h-anarag gun ghoid mi an anarag aige; thuirt am fear bu chnàmhaiche gun dh’fhalbh mile bhonaid; thuirt fàth a’ mhulaid a bh’ aig an ursainn gur e cealgaire agus fìor bhastard a bh’ annam.
’S mar sin chaidh mo dhìteadh: mar sin, breitheanas.
—Where the offence is, arse mise rium fhìn, let the great axe fall.
Bha mi làn braich, cha robh diù Fhionnlaigh Ruaidh agam.
Thàinig am fear cnàmhach le glaodh botail. Tharraing e an gàirdean stàilinneach gu chùlaibh, dòrn mar chlach-theine – nam biodh an tè ud air bualadh, bhiodh mo chùrsa tron bhalla. Ach tharraing e air ais i le uimhir a neart ’s gun chuir e fhèin car, agus thuit e an comhair a chùil, cùl a chinn a’ toirt brag air an làr. Leig e osann agus chaidil e.
Thàinig fear na h-anarag le spàirn eagalach, a cheann crom a’ toirt ionnsaigh aig 60° ris a’ chòmhnard, theab mi a dhol à cochall mo chridhe. Ach bha dìon iongantach a choireigin orm: theich mi às a rathad ’s chaidh e seachad aig 60 mph sìos leis an staidhre air a’ cheann-dìreach.
Leig amBouille de Soeufsgreuch, ’s mus do sheall mi rium fhìn bha mi air mo ghlacadh aice air sgòrnan.
—I ’ll show ya, ya bastard!
—Ist dha‘bastard’, arsa mise gu fann.
—Ya trash, ya bastard,gam chrathadh, gam thachdadh.
Cha robh air ach leigeil orm gun mharbh i mi, mar a rinn Alasdair Mhurchaidh Thormoid ann amMesopotamiaa’ cogadh nan Turcach.
Sheall mi rithe le sùilean claon, an teanga a’ tuiteam a-mach às oisean mo bheòil mus do lùb mo ghlùinean, mus do dh’aom mi thuice cho trom ri closach mairt.
—Oh , ma Goad!thuirt i le goiriseachadh, gam thilgeadh bhuaipe ’s a’ dèanamh às aig peileir a beath’ – balg-sèid na bochdainn, dh’fhalbh braidhm oirre a-mach an doras.
Agus dh’fhan mise nam shìneadh greis mhath foetal air an làr ag èisdeachd. Silent night.Marbhanachd na h-oidhche. Dh’fhalbhainn a-nis. Dh’fhalbhadh. 4.30 guAlabama .
| title | Dosser |
| internal date | 2006.0 |
| display date | 2006 |
| publication date | 2006 |
| level | |
| reference template | Caimbeul Shrapnel %p |
| parent text | Shrapnel |