’S E SEO DO BHEATHA
Stiùidio TV
Dà shreath shèithrichean, taobh na stèids, air an làimh dheis.
Doras air an làimh chlì.
Doras air an làimh dheis.
Sgrion, cùl na stèids, air an làimh chlì. Bòrd is sèithear air a beulaibh. Slide projectorair a’ bhòrd.
DUINE a’ tighinn air tron doras clì, ’s a’ suidhe aig a’ bhòrd le chùl ris an èisteachd. A’ cur air a’ phrojector. An sgrion a’ dol geal. An uair sin, luath, às dèidh a chèile, cairtean le FIOS, FIANAIS, FARAM sgrìobht’ orra, tè le aodann Napoleon, cairtean le LASAIR, LÒCHRAN, LUIN sgrìobht’ orra, agus mu dheireadh tè le ’S E SEO DO BHEATHA. An sgrion a’ dol geal.
TRIÙIR BHOIREANNACH ’s DÀ FHIREANNACH a’ tighinn tron doras air an làimh dheis. Tha iad a’ stad am meadhan na stèids, a’ bruidhinn nam measg fhèin. Aodach ceart orra.
TÈ 1 ... ’s cha do shaoil mi mòran dhen a’ bholt air a’ bhalla a bharrachd, am pàtran craobhach ud ...
TÈ 2 ... ’s am faca tu, bhrònag, na bha de bhotail anns an rùm eile. .. ’s a’ mheud a bh’ anns na sgàthain ... ?
TÈ 3 (ri FEAR 1) ... agus leth-làn na spàin cinnamon. Agus uaireannan bidh mi a’ cur ugh.
FEAR 1 B’ e ’n duff i! (ri FEAR 2) Mineral felt, ’s bha e daor. Thafelttana a cheart cho math. Ach na cuirmasticair, mura h-eil an tiormachd ann ...
FEAR 2 (ceann crom) Cha robh mise ’g iarraidh a bhith an seo ann ...
TÈ 3 Dùin do bheul!
D.A. a’ nochdadh tron doras clì. Deise fhaileasach ghorm. Leabhar mòr dearg aige fo achlais. Tha iad a’ sgur a bhruidhinn.
D.A. Fhathast na ur seasamh? ... Suidhibh! Suidhibh!
Iad a’ dol a-null chun a’ chiad shreath shèithrichean.
FEAR 1 Seo mise, nach e, anns a’ mheadhan?
TÈ 1 Chan e!
TÈ 3 Theirig far an deach cantainn riut.
TÈ 2 Ri mo thaobh-s’ .
FEAR 1 Ma, thuirt riochdaire a’ phrògraim rium ...
TÈ 2 Suidh ann! Thusa ri thaobh, Etta.
TÈ 3 Bidh ’n camara oirnn fad na h-ùine, nach bi?
FEAR 2 Cà’il mise?
Iad a’ suidhe anns a’ chiad shreath, anns an òrdugh, FEAR 2, TÈ 3, FEAR 1, TÈ 2, TÈ 1.
D.A. H-uile duine na àite? . .. (mas fhaigh FEAR 1 air bruidhinn) . .. gast’, gast’! . .. (a’ tionndadh, le gàire proifeiseanta, ris an luchd-èisteachd) ... Oidhche mhath, a chàirdean, tha mi ’n dòchas gu bheil sibh gu frogail a-nochd ... D.A. an seo, aithnichidh sibh uile mi. .. (a ghàirdeanan a-mach) ... D.A. ! Cò ach e? ... a’ cur fàilte oirbh aon uair eile gu ’S e Seo Do Bheatha! ... am prògram air am bi sinn, gach seachdain, a’ tighinn air Gàidheal ainmeil ... fear no tè ... fireann no boireann ... gun fhiost dhaibh! ... gun dùil aca ris! ... ’s a’ cantainn riutha na facail bheaga air a bheil sibh uile eòlach: ’S e Seo Do Bheatha!
’S E SEO DO BHEATHA air an sgrion. I dol geal.
(làmh gu chluais) ’S tha mi dìreach air cluinntinn, a chàirdean, tron a’ phlug bheag eileagtronaigeach na mo chluais ... chan eil mi dol a dh’innse dhuibh co mheud plug beag eile eileagtronaigeach a tha slaodadh rium! ... (a ghàirdeanan a-mach) D.A. ! Cò ach e! . .. gu bheil an duine ris a bheil sinn a’ feitheamh ... duine a th’ ann. .. fireannach. .. dìreach a mhionaid seo fhèin ... (làmh gu chluais) ... gabhaibh mo leisgeul ...
TÈ 2 (ìosal) Gabh beachd air an deise!
TÈ 1 (ìosal) Cha b’ e sin an tè a bh’ air nuair a choinnich e sinn.
TÈ 3 (àrd) Cha b’ e deise bh’ air nuair a choinnich e sinn! Ach flanails!
D.A. (guth àrd) ... Dè? Ah! . .. (a’ toirt a làimh sìos) . .. tha e air a thighinn a-mach à tagsaidh ... (làmh suas) ... an draoibhear air a thighinn a-mach às a dhèidh? ... buaireadh mu fharadh? ... (ag èisteachd) ... Sabaid, cò? ... Ma tha, cuir stad orra! ... Seadh, thusa! ... (àrd) ... Pàigh fhèin an tagsaidh! ... (ag èisteachd) . .. Tha ’n draoibhear flat fuar air a’ chabhsair? . .. Cuir an t-airgead na phòcaid àrd! ... ’S thoir am fear eile ... an duine. .. a-steach an seo! . .. (ag èisteachd) ... Bhuail e thusa cuideachd? ... an fhuil riut ’s do shròn brist’? ... Coma leat ’s trobhad leis! ... (ag èisteachd) ... Tha e staigh mar-thà? ... an doras-aghaidh glainne bho na còmhlaichean? ... a’ dèanamh air an stiùidio? ... (a’ toirt a làmh sìos ’s a’ bruidhinn, ann an guth luath, ris an èisteachd) Tha e smaoineachadh ... an duine a th’ ann ... duine a th’ ann. .. gu bheil e a’ tighinn an seo a-nochd dhan an stiùidio a ghabhail com-pàirt anns an deasbad mhòr leantainneach mu shuidheachadh na Gàidhlig. (anail) Anns an fharsaingeachd. (anail) Ach chan ann. Ach tha e smaoineachadh gur h-ann! Thug sinn a’ char às! (a ghàirdeanan a-mach) D.A. ! Bu tu e! ... (làmh gu chluais) Istibh! Seo e tighinn!
A’ tionndadh chun an dorais air an làimh chlì. A’ feitheamh.
AN DUINE – CAILEAN – a’ nochdadh tron doras air an làimh dheis. Ad mhòr gheal crochaite mu amhaich le còrd. Lèine thartain, am broilleach aice reubte, an earball a-mach air a thòin. Denims .Brògancowboy .Tha e a’ coiseachd seachad air D.A. gun sùil a thoirt air.
CAILEAN (ri FEAR 1) Bugair de thagsaidh-driver. Mì-mhodh, an tuirt thu?
D.A. (làmh ri cliathaich a bheòil ... ris an èisteachd) Chan fhac’ e mi!
CAILEAN (ris an fheadhainn eile a tha nan suidhe) Dè tha sibhse dèanamh an seo?
D.A. (a’ tighinn gu taobh CHAILEIN ... a ghàirdeanan a-mach) D.A. ! Cò ach e!
CAILEAN (ga theich às an rathad gun sealltainn ris, le aon ghàirdean, ’s a’ bruidhinn ri FEAR 1) Chuir iad an tagsaidh seo air mo thòir. Bha mi anns anLegionaig a’ Chountry an’ Western. Mi-fhìn, Niall Bromaidh ’s Kenny Dan a’ Bhruiser. “Hang on to your hat, cove, ”ars an draoibhear. ’S a-mach à seo leam aig 90. “Here, ere, ere, ”
thuirt mi ris ann an guth reusonta, modhail. “Dèan air do shocair!” Na ghabh e mo chomhairl’?
FEAR 1 Thug thu dha i, a Chailein?
CAILEAN B’ fheudar sin dhomh.
D.A. a’ coimhead gu oir na stèids, ag obair le ghàirdean.
TÈ 1 A bhuidheach na tig, no idir an dìobhairt. (ri CAILEAN) Dè chuir an seo thu leis an aodach sin? (ri TÈ 2) Ga mo nàrachadh am fianais an t-saoghail!
CAILEAN Chan e, ach dè tha gad fhàgail-s’ an seo? Carson nach eil thu aig an taigh, a’ deasachadh mo shuipeir ’s a’ blàthachadh mo shliopars ris an teineelectric ?
D.A. a’ dol a-rithist gu taobh CHAILEIN. A’ cur a làimh air a ghualainn.
D.A. (ris an èisteachd) Nis, tha Cailean a’ faighneachd ...
CAILEAN Teich a làmh.
D.A. (a’ toirt a làimh air falbh. .. ris an fheadhainn a tha nan suidhe) ... a’ faighneachd, le beagan iongnaidh na ghuth, dè tha sibhs’ a’ dèanamh an seo? Dè, tha e faighneachd, a tha Flòraidh mo bhean –
TÈ 1 (FLÒRAIDH) (ri CAILEAN) Agus cuir an lèine sin air ais a bhroinn do bhriogais!
D.A. Tormod, do nàbaidh bun-na-h- ursainn ...
FEAR 1 (TORMOD) (a’ dèanamh dòrn) A’ rightdhan a’ solar plexus,a Chailein, dè? ... man Bob Fitzsimmons ...
D.A. Normana, a bhean ...
TÈ 2 (NORMANA) (ri CAILEAN) Agus dùin do bhadi!
FLÒRAIDH Mo mhionnan! (ri NORMANA) Nach math gun mhothaich thu!
TORMOD Sin seòrs’ rud dham mothaich i!
FLÒRAIDH Air mo nàrachadh, a bhrònag ...
NORMANA Tha fios a’m ...
TORMOD (ri NORMANA, a-mach à còrnair a bheòil) Sguir thus’ a ghabhail gnothaich!
NORMANA ’N ann dhuts’? Chan fhaic thu latha!
TORMOD (còrnair a bheòil) Na tom do liop ann an lite nach fheàrrd thu. .. (stad ghoirid) Na tom do spàin an càl fear eile ... (stad)
D.A. (ri TORMOD) ’N e siud e? Hmm?
TORMOD (fhathast ri NORMANA, a-mach à còrnair a bheòil) Mise do dhuine. Còir agad mo chomhairl’ a ghabhail anns gach nì. Cuimhnich earail an abstoil. (ri D.A. ) Dè?
D.A. Faod mi cumail orm leis a’ phrògram? Mo phrògram? An ùine a’ ruith?
TORMOD Faodaidh gu dearbh!
D.A. Tapadh leat.
TORMOD Duine seo a’ cur stad ort.
CAILEAN (a th’ air a bhith a’ coimhead gu geur ri FEAR 2, a tha na shuidhe air oir anns an t-sèithear, le cheann na làimh) John Modo? ’N tu th’ ann?
D.A. Agus mar tha Cailean, le shùil gheur ...
CAILEAN (a’ dol a-null, ’s a’ seasamh os cionn FEAR 2) John Modo! ’S tu th’ ann!
J. MODO (guth ìosal) Hallo, Chailein. (a cheann crom) Duilich a bhith seo.
CAILEAN Ille ... Ille, cha do dh’aithnich mi thu gun amboilersuit !
J. MODO (ceann crom) Thug iad orm a thighinn ann.
CAILEAN ’N e sin an t-seacaid a thug mi dhut ann an 1974?
TÈ 3 (àrd) Cuin a thug thusa seacaid no eile dha John Modo agamsa?
D.A. Mar a thuirt Cailean, ’s e John Modo ...
TÈ 3 ... no càil eile an-asgaidh, a-riamh, dha duine tha beò?
D.A. ... agus Etta, a mhàthair, maille ris ...
ETTA A throc!
D.A. Nise ...
ETTA ’S dùin putanan do lèine! Duine seo ag iarraidh a bhith coimhead ri d’ imleag odhar-sa fad na h-oidhche!
FLÒRAIDH Mo mhionnan! (ri ETTA) Nach math gun mhothaich thu! (ri NORMANA) Mo nàire!
NORMANA Tha fios a’m ...
ETTA (a’ putadh J. MODO) Suidh thus’ an-àirde!
D.A. Nise, chàirdean, nam urrainn dhuibh ... mar gum biodh ...
CAILEAN (èighe) Hoi!
Sàmhchantas.
Dèanabh air ur socair! (ri D.A. ) Cùm ort, D.A.
D.A. (a ghàirdeanan a-mach. .. ris an èisteachd) Dh’aithnich e mi!
CAILEAN Ille, ’s caomh leam an deise a th’ ort. Deise mhath tha sin.
Cà ’n fhuair thu i? (feuchainn an aodaich eadar òrdag ’s a sgealbag) Robh i daor? Geall gu robh. Nise. .. (suathadh a làmhan) Cà’ suidh mi?
D.A. (gàire) Uill, a Chailein, tha e mar chleachdadh againn air a’ phrògram seo ... mo phrògram ...
CAILEAN Ri taobh John Modo? Chaidh sinn dhan sgoil an aon latha. Mi-fhìn ’s e fhèin ’s Tormod.
D.A. Uill, a Chailein ...
CAILEAN A’ cluich còmhla anns a’ phlayground. Sabaid an aghaidh balaich a’ Chinn Shìos.
D.A. Uill ...
CAILEAN Far an togair mi-fhìn, OK? Stuth math a th’ anns an deise sin. Inns a-nis dhomh. Mas suidh mi. Cò tha gu bhith air a’ phrògram agad a-nochd?
D.A. (gàire) Sin a tha mi feuchainn ri innse dhut. ..
CAILEAN Na can smid! Leig dhomh tomhais! ... Duineigin le buinteanas dhan a’ bhaile againn fhìn, tha fios gur e ... (stad. A
shùilean a’ dol mòr) Na can rium! ... (a’ crathadh a chinn, ga fhreagairt fhèin) Chan e ...
D.A. (a ghàirdeanan a-mach) ’S e!
CAILEAN (a shùilean a’ dol mòr a-rithist) Biffar? Mo shean charaid sa chùirt? Cuin a leig iad a-mach e? (guth luath, dòigheil) Tha tè mhath agam dhut mu dheidhinn ... Na thòisich am prògram? Bha e na sheasamh air bàrr simileir a’ mhans aon mhadainn bliadhn’ ùir, smùid a’ choin air, dol a chur sgrath air a’ ghoc ... (D.A. a’ crathadh a chinn) ... An Dotair Jojo? (D.A. a’ crathadh a chinn) Gillemhoire MacCianan MacMhuirich? (D.A. a’ crathadh a chinn)
FLÒRAIDH Thusa, amadain! Thusa tha gu bhith air! (ri NORMANA) Mo mhasladh!
NORMANA Tha fios a’m ...
CAILEAN (ri D.A. ) Mise? Ist! ...
D.A. Thusa, Chailein! (a’ sealltainn an leabhair mhòir dhearg dha) Cailean Iain MacIlliosa ... ’S e Seo Do Bheatha!
CAILEAN (a’ suathadh a làmhan) Dhuine bhochd! . .. (ri D.A. ) Cailean MacIlliosa. Cha bhi mi a’ cleachdadh an Iain.
D.A. Nach bi?
CAILEAN Cha bhi.
ETTA Agus carson nach bi? (ri D.A. ) Às dèidh Iain, bràthair athar, duine na b’ fheàrr na esan – (ri CAILEAN) – an latha b’ fheàrr a bha thu!
CAILEAN (ri D.A. ) Thoir às an Iain.
D.A. (a’ cur a làimh air a ghualainn) Nì sinn sin, a Chailein.
CAILEAN a’ coimhead ri làmh D.A. D.A. a’ toirt a làimh air falbh.
CAILEAN (a’ suathadh a làmhan) Ach ... Carson mise?
D.A. (ris an èisteachd) Carson mise? An cuala sibh siud, a chàirdean? Carson mise? ars esan. Carson mise, ’s gun mi airidh? Sin a tha a’ cheist ud a’ ciallachadh. Carson mise, a bharrachd air duine eile san t-sreath? ... Eil fhios agaibh dè th’ againn an seo, a chàirdean? Irioslachd! Irioslachd a’ Ghàidheil! . ..
TORMOD An Leòdhasaich.
D.A. (a’ coimhead ris) An Leòdhasaich ...
TORMOD An Nisich.
D.A. An Nisich. (mas fhaigh TORMOD air bruidhinn) Irioslachd is stuamachd ...
TORMOD Is uaisleachd.
D.A. (a’ toirt sùil chaiseach air) – is uaisleachd ...
TORMOD An Nisich!
D.A. – an Nisich. (stad ghoirid) Agus an Leòdhasaich. (stad ghoirid) Nach math fhaicinn, agus nach math a chluinntinn. Nach math gur e daoine iriosal a th’ annainn, agus gur ann bho dhaoine iriosal a thàinig sinn. Gu bheil sinn fhathast a’ toirt feart dha na dh’ionnsaich sinn ris a’ ghlùin ... Nach mòr an togail ’s an toileachas-inntinn ...
GUTH (dheth ... còmhradh Ghlaschu) Get on with it!
CAILEAN (ris an fheadhainn a tha nan suidhe) ’S mi tha gu bhith ann? ... An fhìrinn a th’ aige? ...
NA BOIREANNAICH (còmhla) ’S tu.
Cò eile?
Co mheud Cailean Iain MacIlliosa a th’ ann?
J. MODO (a cheann sìos) Cha robh mise ’g iarraidh a bhith an seo idir, a Chailein ...
ETTA (a’ toirt sgal dha mullach a chinn) Can a-rithist e!
D.A. a’ smèideadh riutha le dhà làimh, mar gum biodh e gam beannachadh. Iad a’ dol sàmhach.
D.A. (ris an èisteachd) A-nochd, a chàirdean, tha e na mhòr thlachd ’s na thoileachas-inntinn dhomh cantainn ri Cailean ... uh ... MacIlliosa ... Cailean na Crùbaig, mar as eòlaich sinn air anns an eilean ... Colin Crude, mar a dh’aithnicheas an còrr dhen t-saoghal e ... ’S e Seo Do Bheatha!
Stad.
Carson mise? (a’ crathadh a chinn) Chan fhaigh mi seachad air a’ cheist ud. Bho dhuine, cuimhnichibh, nach tug a-riamh a-mach foghlam foirmealach, mar gum biodh, ach a tha an-diugh na cheann air companaidh-iomairt cho mòr ’s ... cho ainmeil ’s a tha ... Mar eisimpleir! Co mheud làraidh a th’ agad, a Chailein?
CAILEAN (a’ suathadh a làmhan) Uill ... tha aon no dhà ...
TORMOD Tha ’s fichead!
D.A. (sùil dhan leabhar) Sia làraidhean deug thairis air an fhichead, a chàirdean!
TORMOD ’S cuimhnich air na busaichean! Natransits !
D.A. (sùil air TORMOD. .. ’n uair sin a’ cumail air) ... a’ siubhal fad is farsaing air feadh na Gàidhealtachd. .. ’s Alba ’s Èirinn, tuath is deas ... ’s gu ruige tòin Shasainn, agus baile mòr Hamburg anns a’ Ghearmailt.
CAILEAN Agus Barcelona.
D.A. Agus Barcelona ...
CAILEAN Anns an Spàinn.
D.A. Ceart. (stad ghoirid) Cò againn, a-muigh, air an rathad, a’ draoibhigeadh a’ chàir aige fhèin, air nach deach tè de làraidhean Chailein ... Colin Gillies Haulage ... seachad, le fluis, uair no uaireigin?
TORMOD Cò nach robh steigt’ air an cùlaibh, uair no uaireigin?
J. MODO (togail a chinn) An àit’ no ’n àiteigin.
TORMOD Eadar Steòrnabhagh ’s an Tairbeart.
J. MODO Ulapul ’s Inbhir Pheofharain.
TORMOD Cockbridge is Tomintoul. (a’ togail a làimh) Dibhearsain, a Chailein!
D.A. a’ coimhead ri TORMOD. A chorrag ri liopan.
TORMOD (ri D.A. ) Duilich, duilich ... (a’ cur a chorraig gu liopan fhèin) Heesht! ...
Stad.
D.A. (sùil dhan leabhar. Air TORMOD. Air ais dhan leabhar) Ach ’eil Cailean riaraichte, a chàirdean, le companaidh-iomairt a-mhàin? Companaidh cho mòr ’s a ... cho ainmeil ’s a tha ... ? Bhiodh tusa. Is mise. Ach ’eil Cailean? Ann am facal: chan eil! Cò tha ’n diugh na fhear-seilbhe, na fhear-stiùiridh agus na fhear-cathrach, chan ann air aon, chan ann air dhà, ach air trì companaidhean eile ...
TORMOD Agus garaids. Cuimhnich air a’ gharaids.
D.A. (às dèidh sùil air TORMOD) ... Cailean Earranta, C.G. Enterprisesagus Fraochan plc ... le còrr is ceud duine ... neach ... fireann is boireann. .. ag obair dha, agus fodha. (ris an èisteachd) Carson mise? ... (a’ crathadh a chinn. Stad. Làmh gu chluais) Dèwhat ? ... (ainmeineach) Dè mu dheidhinn? ... Can ris a dhol dhan ospadal ma tha shròin brist’! ... Con a tha thu cur dragh ormsa le sin ’s mi meadhan prògraim? . .. mo phrògram? (stad ghoirid) Tha draoibhear an tagsaidh fhathast càit’? ... Tilg plaide air uachdar! A choire fhèin a bh’ ann, can ris, nuair a thig e timcheall ... (làmh sìos, a’ tionndadh le gàire) Nis, a Chailein ...
CAILEAN (a’ suathadh a làmhan) Nise, D.A.
TORMOD Pioc feagail air Cailean roimhe.
D.A. (sùil uamhalt air TORMOD) ’S e Seo Do Bheatha!
TORMOD Bhruidhneadh Cailean ris anArchibishop of Canterbury!
NORMANA a’ toirt giodsag dha le h-uilinn.
D.A. Agus tòisicheamaid, aig toiseach tòiseachaidh, aig toiseach do bheatha. Rugadh agus thogadh tu, a Chailein, anns a’ bhothan bheag chòir ... (a’ tionndadh chun a’ sgrion) ... am Bogha Dhonn na h-Àird. .. (dealbh bò Ghàidhealach a’ tighinn air an sgrion) ... (a’ tionndadh a chinn ... guth caiseach) ... Am bothan beag còir! . ..
GUTH GHLASCHU (dheth) The wee hoose!
Dealbh taigh beag flat a’ tighinn air an sgrion.
ETTA Ochan ’s a ghràidh! Taigh na Crùbaig!
D.A. ... anns a’ bhliadhna naoi deug, dà fhichead ’s a dhà ...
CAILEAN ’S a ceithir.
D.A. Dhà tha shìos an seo.
CAILEAN (a’ coimhead ris) Ceithir.
D.A. ... an dàrna mac aig Cailean Iain agus Peigi Gilios. Bha d’ athair air falbh anns a’ chogadh aig an àm ...
Dealbh: saighdearan a’ dolover the top.
... an dàrna cogadh ...
Dealbh: Hitler.
ETTA (ri NORMANA) Chan e Chrùbag tha sin.
D.A. ... agus cha do thill e dhachaigh ...
ETTA Ach tha mi ga shamhlachadh ri na daoine. An aon fhalt slìobach ’s sùilean man neas.
D.A. ... chuir bàt’ -aiginn Gearmailteach an soitheach air an robh e ... na sheòladair ... an soitheach. .. (Dealbh: Quinquereme of Niniveh) ... fodha chun ghrunnd, agus chaidh a bhàthadh anns a’ chuan tha farsaing, mòr.
Dealbh: Tràigh Shanndaidh.
Mar sin, a Chailein, cha d’ fhuair thu riamh eòlas air d’ athair ...
ETTA (ri NORMANA) Cha b’ e sin dhuinne e!
D.A. ... cha do ruith thu riamh, na do rud beag, “to meet your dad, wi’ flichterin’ noise and glee, ”cha do shreap thu riamh, mar do leithid eile, air glùin d’ athar, “the envied kiss to share. ”
ETTA Ist, mas dìobhair mi.
D.A. Ach tha dealbh againn. .. tha. .. d’ athair ’s do mhàthair ... an latha a phòs iad, anns naCooperative Tearoomsan Glaschu ... (faileas cròig a’ tighinn air an sgrion) ... ma chumas tu do shùil air a’ sgrion ...
GUTH GHLASCHU (dheth) The teuchtar weddin’ .
An dealbh-pòsaidh a’ tighinn air an sgrion.
D.A. Sin iad! D’ athair ’s do mhàthair.
ETTA Bha mi oirre. Mi-fhìn ’s Catrìona Bheag Dhòmhnaill Chaluim.
An dealbh a’ falbh.
D.A. (a’ tionndadh duilleag anns an leabhar) Tha mi nise dol ga do thoirt, a Chailein ...
An dealbh a’ tilleadh. Bun-os-cionn.
... còig bliadhna air adhart ... gu ’n a’ chiad latha a chaidh thu dhan a’ bhun-sgoil ...
CAILEAN Dè sgoil?
FLÒRAIDH An sgoil bheag! Amadain! (a’ crathadh a cinn ri NORMANA)
NORMANA Tha fios a’m. ..
CAILEAN (ri na boireannaich) ’S con nach tuirt e sin? (ri D.A. ) Na h-infants. Mi-fhìn ’s John Modo.
TORMOD Mise cuideachd, a Chailein.
D.A. (ri fear a’ phrojector) A’ bhun-sgoil. (guth nas àirde) A’ bhun-sgoil! (chan eil càil a’ tachairt) A’ chiad latha anns a’ bhun-sgoil, a Chailein, eil cuimhn’ agad air an nighinn bhig bhòidhich, bhàin le na figheachanan a bha ri do thaobh anns an t-suidheachan?
GUTH (dheth) Please miss,shluig Cailean a shleapan!
D.A. An-diugh, Mrs. MacPherson, pòst’ na dachaigh fhèin le teaghlach ’s dà chù ann am Baile Chloichridh, ach an uair ud. .. cò eile ach Anna Bheag Thormoid ’Ain Alasdair, cùl Chrois an e? ... Trobhad a-steach, Anna.
ANNA a’ nochdadh. Boireannach mòr, reamhar.
ANNA (gàirdeanan a-mach) Caileandarling !
I tighinn a-null no trotan ’s a’ toirt giosag mhòr dha. CAILEAN a’ cur a làmhan suas, mas dèan i rithist e.
(ri D.A. ) Cha b’urrainn dha a shandshoes a chur air leis fhèin, na bhòtannan. Clueaige dè chas cheart ’s dè chas cheàrr. Mise dh’fheumadh sealltainn dha. Clueaige.
D.A. ’S dè bha seo mu dheidhinn sleapan, Anna?
ANNA (lachan mòr) Shluig! Leis am biodh sinn a’ sgrìobhadh air na sglèatan. Thusa ro òg ’son cuimhne bhith agad air sleapan. B’ fheudar dhaibh falbh leis dhan ospadal an càr Sheonaidh a’
Phuist. Uair eile, steig e sleapan suas na choinnlean. (lachan mòr) Nise, cha b’ e an aon shleapan idir! Ud ud! (lachan, ri CAILEAN) Cuimhn’ agad? Theab e thighinn a-mach air do shùil! (ri D.A. ) Clueaige. B’ fheudar dhaibh falbh leis a Bhorgh, chun doctair. Uair eile -
D.A. Agus tapadh leats’, Anna!
ANNA a’ falbh. A’ mothachadh dhan fhear a tha na shuidhe, le crùib, aig oir an t-sreath shèithrichean.
ANNA John Mododarling !
I toirt giosag mhòr dha. J. MODO air a dhruim anns an t-sèithear. Ris an fheadhainn eile…
Chan eil mi dol a shuidhe còmhla ribh idir. Chì mi muigh an cùl sibh, anns a’ hospitality suite.Am branndaidh ceart a th’ ac’. An cognac.
I dol a-mach air an doras air an làimh cheart.
D.A. (leis an leabhar) Agus mas cùm sinn oirnn, tha aon ghuth eile air an robh thu gu math eòlach anns a’ bhun-sgoil ... A Chailein! Èist ri seo!
Fead maicreafòn, DHETH, ’s an uair sin ...
GUTH GHLASCHUTherr you go, Dad.
CAILEAN a’ coimhead ri D.A.
D.A. (a chorrag suas) Fuirich!
GUTH (crochanach, aost) Come out here! You rascal that you are!
D.A. Aguscome out here Mr Macaulay,am maighstir-sgoile!
MR MACAULAY – bodach le bata ’s glainneachan cruinn – a’ nochdadh.
Nurs òg, bhrèagha còmhla’ ris. .. grèim aice air fo ghàirdean.
FLÒRAIDH Thia! Seallaibh air Slashar!
NORMANA Cho beag ’s a dh’fhàs e!
Iad a’ gluasad le ceumanan slaodach a-null gu D.A ’s CAILEAN. MR MACAULAY a’ coimhead ri CAILEAN, ’s a’ togail a’ bhata mar gum biodh e ’g iarraidh a bhualadh leis.
MR M. Gillies, isn ’t it?
CAILEAN (a’ teiche) Yes , sir.
D.A. ’S am b’urrainn dhuibh innse dhuinn, a Mhaighstir MhicAmhlaigh, cò ris a bha Cailean coltach, na bhalach, anns an sgoil-bheag?
MR M. Anns a’ bhun-sgoil? B’ urrainn. Tha mi aost, ach chan eil mi fhathast air mo shubhailcean a chall.
AN NURS a’ suathadh nan roillean bho bheul.
Tapadh leat, a Mharsaili. Haraam! Tha cuimhne glè mhath agamsa air Colin John Gillies ... haraam! ... nuair a bha e anns a’ bhun-sgoil, far an robh mi nam mhaighstir-sgoile. .. airson ochd bliadhna ... (a ghuth a’ dol fann) . .. bha. .. (togail air) ... thairis air an fhichead ... gus na leig mi dhìom mo dhreuchd. .. haraam! ... anns a’ bhliadhna ... (a ghuth a’ dol fann) . .. ’s ann. .. (togail air) ... agus a h-aon.
AN NURS a’ suathadh a bheòil.
Ged nach robh Gillies, Colin John, na sgoilear ... haraam! ... agus gu feumainn tric a bhith ga shràiceadh ... leis a’ chuip ... an Lochgelly ... (a’ togail a’ bhata) ... You rascal that you are! ... gidheadh. .. (ag obair sìos is suas leis a’ bhata) . .. agus lemetre stickma mhullach a’ chinn. .. iomadh slàradh ... ’s mi dh’fheumadh ... bhiodh e ruith nan clann-nighean anns a’ phlayground ... (a’ coimhead ris AN NURS) . .. bhiodh iad a’ sgreuchail ... (air ais gu D.A. ) ... agus le rùlair mòr, trom ... brag mun druim. .. (ag obair leis a’ bhata) ... Take that, you wretch! ...
AN NURS a’ toirt dha pile
. .. Balach salach a bh’ ann. .. le cliob lom ... glùinean sgreabach ... bhris e uinneag a’ chanteen. .. dithis eile anns an aon bhaile. .. bha mi trom, trom air an triùir. .. dh’fheumainn sin ... mo dhleastanas a bh’ ann ... fear Macleòd ... John Murdo Macleod. .. fear lìgeach, sàmhach. .. bhithinn gan toirt dha mun a’ cheann ... le na dùirn ... O, bhitheadh! ... haraam! . .. ’s a’ bhròg dhan fhear eile ... Smith ... Norman Smith ... fear beulach, cabach ... bus na
bròig Ballata ... Can a-nis nach dèan thuvulgar fractions! ... e roiligeadh air an làr. .. b’ fheàrrd iad e. .. b’ fheàrrd ’s mi-fhìn ... ochd bliadhna deug ... haraam! ...
Stad.
D.A. Agus tapadh leibhse, Mhaighstir MhicAmhlaigh!
AN NURS a’ falbh leis. E tionndadh aig an doras ’s a’ togail a’ bhata.
MR M. Bithibh modhail! Mas marbh mi sibh! (ri J. MODO) Macleod! Suidh an-àirde! What is man’s chief end? (J. MODO a’ toirt leum às) Smith! ’N e tofaidh-bò tha sin, a tha thu cagnadh? (TORMOD a’ slugadh rudeigin a tha na bheul. MR M. a’ maoidhean air CAILEAN leis a’ bhata) Are you calling me a liar, Gillies? ... (a’ feuchainn ri tilleadh a-steach. AN NURS ga shlaodadh a-mach)
Stad.
CAILEAN (a’ coimhead a-mach às a dhèidh) Duine math! Theab e ’n ceann a chur dhìom latha, le siofal a’ ghuail.
TORMOD Chuir e fiacail asam uair. Dè ma chuir?
J. MODO Dh’fheuch e ri mise thachdadh. Chaidh an saoghal dubh. Mo choire fhìn a bh’ ann.
D.A. An t-ionnsachadh òg, an t-ionnsachadh bòidheach ... (gàirdeanan a-mach) D.A. ! Bu tu e! ... A’ cumail oirnn ... (a’ leughadh bhon leabhar) Rugadh ’s thogadh tu ann am Bogha Dhonn na h-Àird ... (map de Leòdhas a’ tighinn air an sgrion, le X gheal a’ comharrachadh a’ Bhogha Dhonn) . .. gille òg, tapaidh. .. glan, gasta. .. (ETTA: Ha!) ... sin a tha e ’g ràdh an seo, a Chailein. .. aon bhliadhna bha ghriùthlach ’s an triuthach ort, bliadhn’ eile thug iad asad natonsils ,ach son adhbhar air choreigin cha do bhuin iad dha na h-adenoids .Ann an 1954, nochd d’ ainm dà uair anns a’ Ghaseat. Aig Mòd ionadail na bliadhna sin, anns a’ Bhoys Own Choice, balaich dhà-dheug gu ceithir-deug, bha thuthird ... sin an treas àite ... às dèidh Peter Angus MacIver (Lochcroistan) firstagus Alasdair Murdo MacKenzie (Fidigarry) second ... Eil cuimhn’ agad dè ’n t-amhran a sheinn thu, a Chailein?
CAILEAN ‘Théid mi null gu tìr mo rùin’.
FLÒRAIDH Cha b’ e ach ‘An tèid thu leam, a rìbhinn mhaisich? ’.
NORMANA Cha b’ e ach ‘Cha tèid mise chaoidh ri m’ bheò’.
ETTA Cha b’ e ach ‘Thèid is gun tèid i leam’.
TORMOD Tha sibh uile ceàrr. An amhran a sheinn Cailean. .. cuimhn’ agam air mar an latha ’n-dè ... ’s e, ‘Thèid sinn, thèid sinn, le suigeart agus aoidh’.
CAILEAN (a’ gnogadh a chinn) Thèid. Tha mi meanigeadh, ’s e. (ri TORMOD) An e?
TORMOD Nach eil fhios agad gur e! (stad ghoirid) Amhran math Leòdhasach!
D.A. ‘An tèid thu leam, a Mhàiri?’ a tha shìos an seo. (luath) Co-dhiù no co dheth ... Cà’ robh mi?
GUTH GHLASCHUThe fifties.
D.A. Ah! (a’ leughadh) . .. agus anns an t-Samhain, 1955, nochd d’ ainm anns a’ Ghaseat a-rithist. .. eil cuimhn’ agad carson ... ?
CAILEAN (car na cheann) Chan eil gnothaich aige seo ri cuibhle mhòr tractair, a bheil?
D.A. (a’ leughadh) . .. eadar dà ainm eile ... N. Smith agus J.M. Macleod ... na triùir agaibh ann an taigh-cùirt Steòrnabhaigh, fo chasaid ...
TORMOD (air a dhòigh, ri D.A. ) Sinne bha sin! Mise N. Smith, N for Norman, esan J.M. Macleod, J for John Modo.
ETTA Con a tha thu cur sin air feadh an t-saoghail? . .. gu robh am balach agamsa ann an làmhan an lagha?
TORMOD Cha b’ e na aonar, Etta!
D.A. (a’ leughadh) ... “feuchainn chlachan air uinneagan Taigh a’ Bhùirn, càin deich tastain an duine, ’s na dèanamh a-rithist e.”
CAILEAN Uill, tuigidh tu fhèin, D.A. Boys will be boys.
TORMOD Balach fireann ’s e ri fàs ... Dè?
J. MODO (a’ togail a chinn) Na casg dha duine òg aimhleas. (a’ cromadh a chinn a-rithist)
D.A. (a’ coimhead bho dhuine gu duine) ’N e siud e? Cumaidh mi orm? Faodaidh mi? ... (a’ leughadh às an leabhar) ... Am bothan beag còir, agus sibh a bha dòigheil ann ...
DealbhBalmoral Castlea’ tighinn air an sgrion.
... thu fhèin agus do bhràthair mòr Diggon ...
CAILEAN (sgeun) Chan eil esan an seo, a bheil?
D.A. (a’ leughadh) ... a tha an-diugh an Astràilia, ’s a dhùilt a thighinn air a’ phrògram ... Agus do phiuthar Ealasaid Anna ...
CAILEAN (sgeun) Chan eil ise an seo, a bheil?
D.A. ... a tha an-diugh na dachaigh fhèin le teaghlach ’s trì coin ’s each am Baile Ùr an t-Slèibh, ’s a dhùilt a thighinn air a’ phrògram mar an ceudna ...
A’ tighinn air an sgrion luath, às dèidh a chèile:
Camilla Parker-Bowles.
Atomic bomb.
Pin-up.
D.A. a’ feitheamh. An sgrion a’ dol geol. Stad ghoirid. D.A. a’ coimhead dhan leabhar. Ris an sgrion. Air ais chun an leabhair.
D.A. Ach tha aon thè nach do dhiùlt a thighinn air a’ phrògram. .. mo phrògram ... prògram D.A. O tha! (gàirdeanan a-mach) D.A. ! Bu mhòr am beud! (ri CAILEAN) A Chailein! Cò ’n guth tha seo?
Fead àrd bho inneal a choreigin, DHETH, ’s an uair sin GUTH GHLASCHU
GUTH GHLASCHU ... no’ got a spare tenner, by the way? ... (fead àrd eile bhon inneal) ... Wha ’? ... Aye, right ... Yir oan, Ma!
Fead. Casd. Iad a’ feitheamh.
GUTH CAILLICH Dè chanas mi? ... Teich leis an stob sin! ...
Fead àrd. Brag. Aodann caillich a’ nochdadh anns an doras. I tighinn a-steach. Tha AN NURS còmh’ rithe.
D.A. Guth air a bheil thu gu math eòlach, a Chailein! Do mhàthair!
CAILEAN (sgeun) Dè tha ise dèanamh an seo?
ETTA (air a casan) A Pheigi! ’N e d’ aghaidh a tha mi faicinn?
PEIGI (a’ coimhead gu cùlaibh) Etta! ’N e do ghuth a tha mi cluinntinn?
D.A. Bhon an Taigh-Eiridinn phrìobhaiteach dha na chuir thu i, a Chailein ...
PEIGI (a’ togail a làmhan) Etta! Seall orm!
ETTA (a’ togail a làmhan) Tha mi gad fhaicinn, a Pheigi!
PEIGI Etta! Chuir am balgaire ann anHomemi!
ETTA Tha mi thall an seo, a Pheigi.
PEIGI (a’ tionndadh) Tha mi gad fhaicinn, Etta! Etta ...
ETTA Tha mise gad fhaicinn-sa cuideachd, a Pheigi. A Pheigi ...
PEIGI Cha robh mise ag iarraidh a dhol a ghin aHome ,Etta. Nach robh mo dhachaigh bheag fhèin agam?
Air a’ sgrion: Balmoral a-rithist.
A mhàthair! A rug ’s a thog e! Etta –
ETTA Chan fhada gu ’m bi mi innte còmh’ riut, a Pheigi.
J. MODO (a’ togail a chinn) Carson a tha thu ag ràdh sin, a mhàthair?
ETTA Mac neo-ar-thaingeil agamsa cuideachd.
J. MODO Chan eil, a mhàthair.
ETTA Na shuidhe an tac an teine, a Pheigi, a’ smaoineachadh leis fhèin ’s a’ toinneamh a chorragan.
CAILEAN (ri PEIGI) Riabhach ort, fhuair thu ’n cothrom a thighinn còmh’ rinn dhan an taigh ùr! Thuirt mi riut a thighinn còmh’ rinn! An tigeadh tu ann?
FLÒRAIDH ’S fhada chitheadh i!
CAILEAN Do rùm fhèin shìos an staidhre, le sinc is sgàthan, pàipear-srianach air a’ bhalla, teilidh bheag anns a’ chòrnair ’s poit mhùin fon leabaidh.
FLÒRAIDH Cha tigeadh dha duine tha geal.
PEIGI Cluinn, Etta! Mise dol dhan aon thaigh ri nighean ’Ain Duinn!
ETTA Na shuidhe an tac an teine, a Pheigi, a’ coimhead ris an t-slabhraidh ’s a’ toinneamh a chorragan.
FLÒRAIDH Agus dè rinn nighean ’Ain Duinn ortsa a-riamh? Ach gun phòs i do mhac?
PEIGI Mise dol fon aon mhaide-droma ri ogha Iseabail Ruaidh!
ETTA “Ciamar a chuireas mi mo mhàthair a-mach às an taigh?” Siud a tha e cnuasachadh leis fhèin, gach oidhche, an tac an teine.
J. MODO Chan e, a mhàthair.
PEIGI Sin a rinn mo mhac orms’, Etta.
ETTA Agus sin a nì mo mhac orms’, a Pheigi.
J. MODO Cha dèan, a mhàthair.
PEIGI Dh’fhàs sinn aost, Etta.
ETTA Chan eil iad gar n-iarraidh.
PEIGI Tha sinn às an rathad.
ETTA Nar h-uallach.
PEIGI (glaodhaich) Tha bhuil, Etta! Seall oirnn!
ETTA Tha mi gad fhaicinn, a Pheigi.
PEIGI Aig deireadh mo latha, Etta!
CAILEAN Riabhach ort, thu fhèin a dh’iarr a dhol dhanHome !Thu fhèin a fhuair lorg air a’ Home !
FLÒRAIDH Cha b’ urrainn dhuinne a cumail às!
CAILEAN (ri D.A. ) Dùil agam gur e mo bheatha-s’ a bha seo? (bragail le chorrag air an leabhar) Cailean Iain MacIlliosa gun an Iain, ’S e Seo Do Bheatha?
TORMOD (air a chasan) Tha fios agad dè tha tachairt an seo, nach eil, a Chailein?
NORMANA (ga shlaodadh sìos air cùl a sheacaid) Suidh thus’ air do thòin!
D.A. (às dèidh sùil uamhalt air TORMOD) A’ cur nan gearanan sin an-dràsta gu aon taobh, mar gum biodh ...
ETTA (àrd) Carson a chuireas? ’S gun agam ach an fhìrinn? (a’ putadh J. MODO) Siuthad! (ag obair le meòir) Tòisich le na corragan pìobaire!
PEIGI Beachd agad, Etta, na tha tachairt riums’ anns an taigh-ud!
ETTA Eil thu ’g ràdh, a Pheigi?
PEIGI Cha leig iad dhomh car a dhèanamh. Soitheach a nighe no làr a sguabadh ...
ETTA Tch tch tch ...
PEIGI ... mo leabaidh a chàradh anns a’ mhadainn, ’s e chanas iad rium fuirich innte cho fada ’s a thogras tu. Fad an latha, mas e sin mo thoil.
ETTA Rud nach robh riamh na chleachdadh agads’, a Pheigi!
D.A. Ma dh’fhaodas mi ceist bheag a chur oirbh aig an ìre seo, a Pheigi ... ?
ETTA (a’ tionndadh air) Ist
PEIGI Sàth putan ri taobh na leap, thig iad thugad le do bhracaist air treidhe.
ETTA Càil cho mì-chailear ...
PEIGI Lit is bainne, hama ròst, marag dhubh Charlie Barley ’s dà ugh eireig, tost, poit teatha ’s anDaily Record. ’S an Gaseat, mas e Diardaoin.
D.A. ... facal fhaighinn a-steach air oir, mar gum biodh ...
ETTA (a’ tionndadh air) Ist thuirt mi riut!
PEIGI Nuair sin, cho math èirigh. Spideag de nurs ga mo chuideachadh chun na poite ’s le mo chuid-aodaich. Nuair sin, sìos dhan andayroom .Dà sgoil chairtean a’ dol an sin, agus sgoil snap dhaibhsan, man Slashar, a th’ air na subhailcean a chall ...
ETTA Eil Slashar anns a’ Homecuideachd?
PEIGI Tha, na bhuidheach. Fad na maidne an sin, dè ’n còrr a th’ agam ri dhèanamh, cumail chearcan air a thoirmeasg dhomh ... Nuair sin, an diathad. Trì cùrsaichean, Etta, ith e ma tha thu air a shon, mura h-ith fàg, is glainne Baileys. Nuair sin norrag ann an sèithear bog son uair a thìde ma choinneamh an teilidh, gu ’n tig iad timcheall le slaidh an fheasgair ... Mo bheath’ a’ dol seachad mar sin, Etta, na th’ air fhàgail dhith. Gabh beachd orm, agus gabh truas rium. Sin an ceàrd a chuir ann mi!
ETTA (a’ togail a dà làimh) Bidh mi còmh’ riut a-màireach, a Pheigi!
J. MODO Cha bhi, a mhàthair.
ETTA Tha e air a’ chùis a dhèanamh orm!
J. MODO Chan eil, a mhàthair. Chan eil mise ’g iarraidh ort falbh idir.
ETTA Cluinn, a Pheigi! Cluinn na breugan!
J. MODO Cò dh’fhigheas geansaidh dhomh, a mhàthair, ma dh’fhalbhas tu?
ETTA Cha chaomh leam Baileys, a Pheigi, bidh e toirt orm brùchdail.
J. MODO Cò bhruisigeas mo bhrògan dhomh?
ETTA Eil Atholl Brose aca, a Pheigi?
D.A. Nis, a chlann-nighean ...
ETTA Cluinn, a Pheigi! A chlann-nighean!
PEIGI Chuala mi e.
ETTA An cuala tu e, a Pheigi?
PEIGI Chuala, Etta. Le mo dhà chluais.
ETTA A chlann-nighean, thuirt e.
PEIGI Cò air tha clann-nighean aige, Etta?
ETTA Tha òirnne, a Pheigi.
PEIGI Cò e, co-dhiù?
TORMOD (air a chasan ... ri D.A. ) Tha fios agad dè tha air tachairt an seo, nach eil? Dìth planaigeadh!
NORMANA O, suidh sìos!
TORMOD Dìth smachd ’s dìth planaigeadh! Sin a tha air tachairt an seo.
D.A. (sùil uamhalt air TORMOD) Tapadh leibh-s’ , a Pheigi ... Etta ...
PEIGI Mi falbh a-nis, Etta. Bingo a-nochd aig naoi uairean ...
ETTA (a’ seasamh) Fuirich rium, a Pheigi. Tha mi tighinn còmhla riut ...
J. MODO Chan eil, a mhàthair!
ETTA (ga bhualadh lehandbag) Iarnaig fhèin a’ bhriogais uallach à seo a-mach. Faigh fhèin lorg air a’ phraidhpan!
D.A. (a’ cumail air ... a’ leughadh às an leabhar) Ged a phasaig thu anQualifying ,a Chailein ... (Air an sgrion ... càr le L-plates) ...
TORMOD (a’ coimhead a-mach dhan an èisteachd) Fios aig duine dhe na daoine sin dè bh’ anns a’ Qualifying !
D.A. ... dhiùlt thu dhol a sgoil Steòrnabhaigh ... (ri TORMOD) Thèid do chur a-mach!
J. MODO (a’ seasamh) Mam! Chan fhaod thu m’ fhàgail! (falbh às a dèidh)
D.A. (ri TORMOD) Aon fhacal eile! (làmh gu chluais) What ?
J. MODO (a’ stad ri taobh D.A. Car na cheann) Uh ... choinnich mi Cailean ... duilich, a Chailein ... uh ... dh’aithnicheadh sinn a chèile ... chaidh sinn dhan sgoil an aon latha ... agus uh ... thug e dhomh t-seoba ... nuair a chaill mi am bàta-iasgaich ... anns a’ chuaraidh ... air a’ chrushar ... cha robh mi ’g iarraidh a thighinn an seo a-nochd ... mo mhàthair a thug orm ... agus air an làraidh ... a’ draoibhigeadh na làraidh ... agus tha mi fhathast ag obair dha ... feumaidh mi dhol às dèidh mo mhàthar ... agus sin na th’ agam ri ràdh ... (a’ feuchainn ri làmh CHAILEIN a chrathadh) ... duilich, a Chailein ...
D.A. (ris an èisteachd) John Modo, a chàirdean!
J. MODO (ag èigheachd) Fuirich rium, a mhàthair! Na falbh às m’ aonais! (tionndadh anns an doras) Na pilichean a rinn seo! Pilichean ùr a thug an dotair Spàinneach dhi! ... bha dotair Spàinneach ann an Nis cuideachd! !!
E dol a-mach.
FLÒRAIDH is NORMANA a’ seasamh.
CAILEAN Cà ’il sibhse a’ dol?
FLÒRAIDH Sinne falbh.
NORMANA Duine bruidhinn rinne.
FLÒRAIDH Sinne mar nach biodh sinn idir ann.
NORMANA ’S mar sin, tha sinn a’ falbh.
TORMOD (ri NORMANA) Càite?
NORMANA Dè dhut-s’ ?
D.A. Tà tà tà tà tà, a chloinn-nighean ...
FLÒRAIDH (a’ dol a-mach) Tà tà tà, gu dearbh ... Thighearna, an deis’! ... (ri NORMANA) Na dh’fhàg thu càil?
NORMANA Cha do dh’fhàg ... Dè ’n taobh tha anhospitality suite?
Iad a’ falbh.
TORMOD (a’ seasamh) Uill, a Chailein, mar tha fios agad, chan e duine th’ annams’ a bhios ag ràdh mòran, ach nuair a chì mi cùisean a’ dol budar-a- sgeing, ceò air a’ bheinn ’s an cat air feadh na fìdhle ...
D.A. (làmh ri chluais ... e ga toirt sìos, ’s a’ dol a-null gu TORMOD) Eil thu ’g iarraidh an leabhair?
TORMOD (suidhe air ais na shèithear ’s a’ coimhead suas ris)
Chan eil ...
D.A (a’ tabhachd an leabhair air) Siud e agad!
TORMOD (beagan iomagain) Chailein ... ?
D.A. Tha thu ’g iarraidh a’ phrògraim ... mo phrògram ... a ruith? Seo dhut e, ma-thà!
TORMOD a’ crathadh a chinn.
Gabh às mo làimh e!
TORMOD Cha ghabh ...
D.A. Greas ort! (ga phutadh anns a’ bhroilleach leis an leabhar) Ma tha thu smaoineachadh gun dèan thu nas fheàrr ... (put eile) Uill?
TORMOD Sguir dha mo phutadh! ... Can ris sgur, a Chailein ...
D.A. Seo! (put eile)
TORMOD Sguir dheth, thuirt mi riut! ... A Chailein ... ?
D.A. (ga dhèanamh fhèin dìreach) Ah! Cailean!
A’ dol a-null gu CAILEAN. Grèim aige air an leabhar le dà làimh. TORMOD ga leantainn a-null. A’ seasamh ri taobh CHAILEIN. J. MODO a’ tilleadh a-steach. Seasamh air taobh eile CHAILEIN.
J. MODO Dh’fhalbh i. Thug i dhomh a’ handbagma thaobh a’ chinn. (ri CAILEAN) Tha thu coimhead ri dìlleachdan.
Stad. Na triùir aca a’ coimhead ri D.A. Air an sgrion: aghaidh SANDY MATHESON. An sgrion a’ dol geal.
D.A. (grèim air an leabhar le dhà làimh. Guth sgìth) Cailean MacIlliosa ...
TORMOD Cailean Iain MacIlliosa ... (toirt brag air an leabhar le chorrag) ... air a’ chiofar, seall! ...
D.A. (coimhead ri TORMOD. Osann sgìth Fosgladh an leabhair) Gàidheal ...
TORMOD Leòdhasach!
CAILEAN Niseach!
D.A. (osann sgìth) Fear-gnothaich ...
TORMOD Croitear!
J. MODO Grèighear ? (ri TORMOD) Tha crodh aige.
TORMOD Conastabal baile!
D.A. ag obair le ghàirdean ri cuideigin air taobh-muigh na stèids.
’S iomadh ainm a bh’ air! ... (coimhead ris an doras) ... na dh’fhalbh na boireannaich? ... (ri CAILEAN) ’S iomadh ainm a bh’ ort, a Chailein, dè?
D.A. A’ cur ainmeannan gu aon thaobh -
TORMOD Cailean Crude! ... Nach robh, John Modo? ...
J. MODO Bìdean na Crùbaig.
TORMOD Balach beag a’ mhamaidh.
J. MODO Cailean againn fhìn.
D.A. (osann, a’ leughadh) Fear-seilbhe ...
TORMOD Colin John Gillies, absent .
J. MODO ’S e ’n cù tha ’n Cailean.
TORMOD Am bleigeard air a chasan. (ri J. MODO) Siuthad! Mac a’ choin! Mac na galla!
J. MODO Mac na bids’? ... Duilich, a Chailein ...
TORMOD Àigeach na h-Àird! ... (ri J. MODO) Nach robh?
J. MODO Buaireadair nam banntrach.
TORMODThe cock of the north.
J. MODOExcused shorts.
D.A. (osann, a’ leughadh) Fear-stiùiridh ...
TORMOD Cailean na Cloinne.
J. MODO Cailean a’ Phlungair.
D.A. (osann throm) ... fear ... fear ... (a’ dùnadh an leabhair le clab)
’S e Seo Do Bheatha!
A’ toirt an leabhair dha CAILEAN. A’ dol gu beulaibh na stèids. A ghàirdeanan a-mach ris an èisteachd.
D.A. a’ crathadh a chinn. A’ falbh.
Iad a’ coimhead às a dhèidh.
TORMOD Dè tha ceàrr air an duine-ud?
Cà’il e dol?
(ag èigheachd) Haoi! D.A. ! Till! Cha tuirt mise mo phìos fhathast! Mo rud!
Iad a’ coimhead ri CAILEAN.
DHETH, a’ tighinn tron doras air an làimh cheart, tòrr gàireachdainn is èigheachd ... guth fear Ghlaschu nam measg.
FLÒRAIDH (a’ seinn) Tha mi tinn ’s mi ri caoidh mo dhòchais
Nochd ’s a-raoir ’s fad na h-oidhche mhò-raoir ...
ANNA D.A. darling !
NORMANA Tha branndaidh, a bhrònag! LeAmerican ginger!
D.A. Haoi, bioch! Fàg mo dheis’ orm!
SLASHARBehave yourselves! ... Cà’il mo bhat’ ... ?
D.A. Watch the material! ... HAOI!
FEAR GHLASCHUNaw ... Hey! ... Wait a wee minute! …
FLÒRAIDH Thug thu ’n ear agus thug thu ’n iar bhuam,
Thug thu ghealach is thug thu ghrian bhuam ...
CAILEAN a’ leigeil às an leabhair. A làmhan a’ dol nan dùirn.
CAILEAN (a’ tionndadh ri J. MODO ’s a’ togail na cearrag) Eil thu faicinn an dùirn sin? Sin sia mìosan anns an ospadal. (J. MODO a’ teiche pìos air falbh bhuaithe)
(a’ tionndadh ri TORMOD ’s a’ togail a làimh dheis) Eil thusa faicinn na tè sin? Sin am bàs. (TORMOD a’ teiche pìos air falbh bhuaithe)
Iad a’ coimhead ris. A’ coimhead ri chèile. CAILEAN a’ coimhead a-mach dhan an èisteachd. Sgeun na shùilean
DHETH:
ANNA Dè seòrsa drathars a bha siud a bh’ air, Normana?
NORMANA Molach purpaidh, a bhrònag. Man meileabhaid fo mo làimh!
FLÒRAIDH Do chòmhradh meallt’, fad a’ gheamhraidh dhòmhsa ...
TORMOD (guth socair) Tugainn dhan Legion, a Chailein.
J. MODO Bidh e fhathast fosgailt’.
TORMOD Dè mu dheidhinn? Pinnt no dhà?
J. MODO Dhà no thrì nips?
Stad.
TORMOD (a’ tighinn nas fhaisg air) Faodaidh tu dòrn a thoirt dhan tagsaidhdriver .Air an t-slighe sìos.
J. MODO (a’ tighinn nas fhaisg air) Dhan duine air an doras. Air an t-slighe steach.
TORMOD (làmh fo uileann CHAILEIN) Tugainn!
J . MODO (làmh fon uileann eile) Còmh’ rinn fhìn.
Iad a’ falbh leis. Dol a-mach air an doras air an làimh dheis.
GUTH GHLASCHU (dheth) Hullaw therr, boys, yous gaun – (Fuaim buille)
Sàmhchantas.
Air an sgrion: A’ bhò Ghàidhealach.
An sgrion a’ dol geal.
AN DUINE a tha na shuidhe ma choinneamh na sgrion a’ cur dheth a’ phrojector. A’ seasamh ’s ga dhèanamh fhèin dìreach. A’ tionndadh ris an èisteachd.
AN DUINE Chan ann à Nis a tha mise ann. Buinteanas agamsa ri sgìre Nis.
Às na Hearadh a tha mise.
AN Nurs a’ ruith tarsainn na stèids, a bloubhs reubte, SLASHAR às a dèidh, ann am bocsair-shortsisvestgun ghàirdeanan, a’ feuchainn ri breith oirre mu na h-adhbrannan le cromag a’ bhata. Iad a’ dol às an t-sealladh.
Taing do Dhia!
E falbh.
| title | ’S e Seo Do Bheatha |
| internal date | 2011.0 |
| display date | 2011 |
| publication date | 2011 |
| level | |
| reference template | Caimbeul Sia Dealbhan-Cluiche %p |
| parent text | Sia dealbhan-cluiche |