14. Murchadh agus Ùistean

B’ ann san àrd-sgoil a thàinig Ùistean agus Murchadh air a chèile an toiseach. A-riamh bho chuir Mgr Caimbeul iad nan suidhe còmhla bha iad gu math mòr aig a chèile, an dà chuid nuair bhiodh iad a’ cluich ’s nuair bhiodh iad ag obair. Bha iad glè fhaisg air an aon aois, ’s ged nach aithnicheadh iad a chèile roimhe cha b’ fhada gus na thuig iad gun robh ùidh aca anns na h-aon nithean. Agus bhiodh iad daonnan còmhla. Le chèile bha iad math air obair na sgoile, ’s cha robh fear seach fear na mheadhan air trioblaid do neach eile a-riamh.

Ach mus tàinig a’ chiad bhliadhna gu ceann, thòisich Ùistean a’ gearain le sgìths. Bhiodh e uaireannan cho sgìth ’s gun robh e na dhuilgheadas dha coiseachd don sgoil. Ach chùm e air gus na dh’fhuasgail an samhradh na saor-làithean fan comhair. ’S nuair dh’fhosgail an sgoil a-rithist, thill Ùistean mar a thill càch, agus gu dearbha b’ ann a bha Murchadh a’ smaoineachadh gun robh Ùistean a’ coimhead na b’ fheàrr. Cha robh teagamh am beachd Mhurchaidh nach robh saorsa an t-samhraidh air feum a dhèanamh do Ùistean, mar a rinn i dhaibh uile. Bha Ùistean dìreach mar fhear sam bith eile de ghillean na sreatha.

Ach cha do mhair sin ro fhada. An ceann còig no sia sheachdainean, thòisich Ùistean a’ fàs sgìth a-rithist. Agus rè cuid de làithean cha b’ urrainn dha an sgoil a fhrithealadh. Bha e ro sgìth airson gluasad bhon taigh. Chuir a mhàthair a dh’iarraidh an dotair, agus thuirt esan gun robh tinneas air Ùistean. Bha sin follaiseach, shaoil a mhàthair,

Bhiodh Murchadh a’ dol a shealltainn air Ùistean gach cothrom a gheibheadh e, agus bhiodh màthair Ùistein ag ràdh gun robh a bhith a’ faicinn Mhurchaidh a’ toirt togail inntinn do a mac. Ach cha robh Murchadh fhèin cho cinnteach, ’s ged nach robh e ach trì bliadhna deug a dh’aois, bhiodh e ag ràdh gum bu chòir Ùistean a chur gu ospadal no gu àiteigin airson tuilleadh rannsachadh a dhèanamh mu a thinneas.

Ann am mìos no dhà dh’fhàs Ùistean mòran na bu laige, agus a dh’aindeoin iarraidh, bha an dotair ag ràdh gun robh e a-nis ro lag airson a ghluasad, gur ann a dhèanadh e cron air ’s gu dearbha nach b’ e sin fheum. ’S bha dragh mòr air Murchadh mu staid a charaid.

“Dè nì mi dhut?” theireadh Murchadh ris, ’s e na shuidhe air oir na leapa san robh Ùistean na laighe.

An toiseach cha robh Ùistean ag iarraidh càil ach cuideachd Mhurchaidh. Bhiodh e a’ faighneachd dè bha a’ tachairt san sgoil, ’s ciamar a bha na caraidean eile a bha còmhla riutha. Bhiodh Murchadh ag innse nan naidheachdan air fad dha, ach uaireannan cha bhiodh naidheachdan ann.

Ach mu dheireadh sguir Ùistean a dh’fhaighneachd mu naidheachdan na sgoile. Bha cho fada bho bha e innte, smaoinich Murchadh. Agus chuir e iongnadh air Murchadh aon fheasgar, agus e ag innse mu rudan a thachair san sgoil an là sin, nuair chuir Ùistean stad air ’s a thuirt e ris nach robh e ag iarraidh naidheachdan na sgoile a chluinntinn tuilleadh. Cha b’ e a-mhàin gun chuir e iongnadh air Murchadh, ach rinn e dragh dha cuideachd. Ach cha do chuir sin bacadh air bho bhith a’ tadhal air Ùistean. Bha an càirdeas a bha eatarra làidir, daingeann agus, ged bha iad le chèile gu math òg, bha tuigse shònraichte aca mu cho cudromach ’s a bha fìor chàirdeas. Agus mar a b’ fhaide a bha cùisean a’ dol air adhart, bha tuigse aca mu nithean eile cuideachd.

Gach uair a thigeadh Murchadh bhiodh e a’ faighneachd do dh’Ùistean an robh nì sam bith ann a dhèanadh e dha. Mar bu trice

“Tha,” ars Ùistean ann an guth sèimh. “Tha rud ann a nì thu dhomh.”

“Rud sam bith,” fhreagair Murchadh. “A bheil thu ag iarraidh orm rudeigin a thoirt thugad às a’ bhùth? Chan eil agad ach innse dhomh.”

“Chan eil,” ars Ùistean, “Chan eil mi ag iarraidh càil às a’ bhùth.”

Cha tuirt e facal eile airson mionaid.

’S an ceann na mionaid: “Nach leugh thu dhomh dhà no thrì earrannan às a’ Bhìoball.”

Cha robh fios aig Murchadh dè a theireadh e. Ach chunnaic e gun robh Bìoball air bòrd beag fon uinneig, agus shìn e a làmh a-mach ’s rug e air a’ Bhìoball. Chùm e na làimh e airson greiseig.

“A bheil cuibhreann shònraichte ann a bu mhiann leat a chluinntinn?” dh’fhaighnich Murchadh.

“Chan eil,” fhreagair Ùistean. “Fosgail e an àite sam bith, agus leugh dhomh na chì thu air an duilleig.”

Dh’fhosgail Murchadh am Bìoball. B’ e Leabhar an Taisbeanaidh a bha fa chomhair, agus an dàrna caibideil mu dheireadh. Agus thòisich Murchadh a’ leughadh:

Agus chunnaic mi nèamh nuadh agus talamh nuadh; oir chaidh an ciad nèamh agus an ciad talamh thairis …

Thug e sùil air Ùistean. Bha e follaiseach gun robh e ag èisteachd ri gach facal a bha Murchadh a’ leughadh. Lean Murchadh air, agus ràinig e an ceathramh earrann:

Agus tiormaichidh Dia gach deur on sùilean; agus cha bhi bàs ann nas mò, no bròn, no èigheachd, agus cha bhi pian ann nas mò …

Thug e sùil eile air Ùistean. Bha a shùilean dùinte, agus nàdar de shìth do-ainmichte air a ghnùis. Ach bha e follaiseach gun robh e fhathast ag èisteachd … agus ag èisteachd. Chùm Murchadh air gus an do ràinig e am facal mu dheireadh san leabhar mu dheireadh sa

“Tapadh leat,” ars esan san aon ghuth shèimh. “Ach is fheudar dhomh brath a ghabhail air do chàirdeas, agus aon ghealladh iarraidh ort.”

“Dè tha sin?” arsa Murchadh, ’s e a’ coimhead ri Ùistean tro na deòir agus e na laighe san leabaidh.

“Geall nach bi thu a’ sileadh dheur air mo shon-sa, agus geall dhomh cuideachd … geall gum bi thu a’ leughadh a’ Bhìobaill dhomh às dèidh dhomh bàsachadh. Ged nach bi mise ann, bidh mi gad èisteachd.”

Thug Murchadh dha an gealladh. Thug e an gealladh do dheagh charaid, do charaid a bha a’ crìonadh agus esan a’ fàs. Ach, ann an dòigh, bha Ùistean a’ fàs cuideachd, a’ fàs mòr ann an cridhe Mhurchaidh, a’ fàs gu inbhe an fhìor chàirdeis.

Là an amhlacaidh sheas Murchadh còmhla ri càch anns a’ chladh. Bha crith air leis an fhuachd. Choisich e dhachaigh na aonar, fada an dèidh do chàch falbh. Agus air an t-slighe dhachaigh, bha cuideigin no rudeigin ag èigheachd ris, a’ leughadh nam briathran a leugh e fhèin do dh’Ùistean.

Bhon uair sin, bliadhnaichean na dhèidh, b’ iomadh adhradh a chuairtich Murchadh aig beul uaighe san dearbh chladh ud. Ach cha do dh’fhàg e an cladh a-riamh gun a dhol a thadhal air Ùistean. Agus gach uair, dh’fhàg e facal beag na dhèidh.