Sean Eolas-Luibh

(3) AN SGITHEACH GEAL

Le ALASDAIR MAC ’ILLE MHAOIL

ANN an aon seagh tha droch chliù air an sgitheach, oir their cuid gur ann deth a bha air fhigheadh an crùn droighinn a chuireadh mu cheann an t-Slànaighir. Gheibh sinn iomradh air a so ann an iomadh cànain. Thug Dàibhidh MacEalair luaidh air a’ cheart nì so ’na laoidh fhéin:

“Crùn sgithich an àite crùn rìgh
Mar thailceas ’s mar dhì-meas mór.”

Ann an Caisteal Chaladair a tha fhathast ’na thogalach dhìonach làidir, mu sheachd mìle deas air Inbhir-narunn gheibh sinn sean chraobh sgitheich a’ fàs shìos san t-seòmar dhubh fo bhunait na h-aitribh sin. Bha ciad thriath Chaladair fo iomacheist ach càite a suidhicheadh e an daingneachd a bha e an dùil a thogail. Ann an aisling chomhairlicheadh dhà luchd òir a chur air beathach asail, agus an caisteal a stéidheachadh far an stadadh a’ bhrùid. Rinn e sin agus mu dheireadh, sgìth le a h-eallach, laigh i fo phreas sgitheich. Thog am morair an ciad thùr leis a’ phreas ’na theis meadhon. Ged tha iomadh linn bho ’n uair sin tha an sean bhun ri fhaicinn fhathast.

Agus cha do rinn na bàird dìochuimhne air “Preas na sgeachag”:

“Mìos bog nan ùbhlan breac-mheallach,
Gu peurach, plumbach, sgeachagach,
A’ luisreadh sìos le dearcagaibh,
Cìr-mheallach, beachach, gròiseideach.”