Collasa

Le DOMHNALL A. MACNEILL

(Tom Weir)
Gilbeart MacNèill a’ togail a’ choirce ann an Cill-Chatain air taobh siar Chollasa.

Collasa, àilleagan nan eileanan an iar! Co-dhiùbh, ’s e sin a bhios na Collasaich ag ràdha, agus tha cho math dhuinn ar pìob fhéin a shéideadh cho math ri eileanaich eile!

Tha an ceart-uair an Collasa ceud agus trì fichead duine, ach ged nach eil an comunn ach beag seach mar a bha e aig aon àm, fhathast tha e sùnndach agus a’ faotainn toil-inntinn as gach cruinneachadh àraidh a th’ ann.

’S e tuathanachas fearainn obair as motha tha san dùthaich a nise, agus tha ’chuid mhór dhe so air a dhèanamh le innealan ùr an latha ’n diugh. Leis a sin, chan eil na tuathanaich comasach air obair a thoirt do mhóran de na daoine òga, agus feumaidh feadhainn dhiùbh an t-eilean fhàgail cho luath ’s a dh’ fhàgas iad an sgoil.

’S e a’ Ghàidhlig as deasa leinn ann an Collasa ach feumaidh sinn tacan a thoirt sa’ Bheurla san t-samhradh a chumail an luchd tadhail toilichte.

Thionndaich Collasa amach thar nam bliadhnachan a roinn fhéin de luchd marachd, lighichean, maighstirean sgoile agus luchd ceàirde.

Ainmeil ameasg luchd ionnsachaidh bha an t-Ollamh Dòmhnall MacFhionghuin a shuidh anns a’ chiad chathair Gàidhlige a bh’ ann an Oilthigh Dhun-éidinn. Ameasg oibreachan sònraichte a rinn e tha a h-aon a tha mi a’ smuainteachadh a bu chòir a bhith air ainmeachadh an so. ’S e sin gun do chruinnich e am fòghlum a rinn comasach dha leabhar fiosraichte a chur ri chéile de na làmh-sgrìobhaidhean a bha

[Dealbh]
Tom Weir.
A’ chiad là anns an sgoil. Màthair Curstag NicNèill ’ga cur air a’ bhus fo chùram Elsa Jones, a’ bhana-sgoilear.

anns anAdvocates ’ Libraryann an Dun-éideann, agus ann an àiteachan eile ann an Alba.

Chan ann gun dragh mór a rinn e an obair so, chionn bha cuid de na sgrìobhaidhean anns an t-seann Ghàidhlig Eireannaich air a sgrìobhadh eadhon air craicinn chaorach agus b’ ann le solus deàlrach agus le gloinne-sùil làidir a thog e iad.

Air seacaid Gairm chì sibh an sgoil mar a tha i an diugh. Air an làimh chlì tha Catrìona NicNèill; air a cùlaibh Eóghan MacConaill, agus air a chùlaibh-san a charaid, Dàibhidh. Gu mì-fhortanach thug

Dàibhidh sùil amach air an uinneig an uair a bha an dealbh ’ga togail. Tha a’ bhana-sgoilear, Elsa Jones, a’ bruidhinn ri Curstag Darach fhad’s a tha Màiri NicAlasdair dìon a’ sgrìobhadh leis a’ chearraig. Air an cùlaibh-san, Sìne Nic a’ Bhreatanaich agus Eóghan Mac a’ Bhreatanaich, ach tha dithis am falach—Fionghal NicDhòmhnaill agus Eanruig Mac a’ Bhreatanaich.

Chan eil an dràsda ach aon sgoilear deug anns an sgoil. Ach tha fiughar gun téid an cùnntas suas gun dàil.

Tha iad air an toirt do’n sgoil ann an carbaid ola.

Tha na rathaidean ’gan tearradh agus tha sinn an dòchas gum bi an obair so réidh ann am bliadhna no dhà. Tha ceithir bàtaichean san t-seachdain bho Thir-mór a’ tadhal agus ged a bhitheas sinn a’ cur diomb air MacBrayne, tha seirbhis nas fheàrr againn na bha againn riamh.

Tha sinn fortanach gu bheil uachdaran math againn a tha daonnan a’ gabhail còir air na daoine. Tha dachaidhean math againn le uisge fuar agus teth, agus tha solas an dealain anns a’ chuid as motha de thighean an eilein.

Tha móran anns an eilean a tha sinn moiteil as: tràighean bòidheach, gàrradh àluinn, agus abaid ainmeil ann an Orasaidh.

Tha sinn duilich mu aon rud. ’S e sin gun deachaidh sgrìobhaidhean an aon bhàird a bh’ againn air chall mun d’ fhuair iad an cur còmhla. Mar sin, ’s fheudar dhuinn—ann an òran—a bhith moladh eileanan eile ’s chan eil sin ceart idir!

[Dealbh]
(Tom Weir)
Ann an Cill-Chatain. Na tighean ùra le solus an dealain; na seann tighean ’nam bàthchannan.

[Dealbh]
(Tom Weir)
Crois ainmeil Orasaidh ri taobh na seann Abaid. So Crois Cheilteach cho brèagha ’s a tha an Alba.