Sean Eolas-Luibh

(5) AN T-IUBHAR

Le ALASDAIR MAC ’ILLE MHAOIL

BHA an t-iubhar lìonmhor gu leòir sa’ Ghaidhealtachd aig aon àm, ach an diugh ’s ann tearc a chithear e, co-dhiùbh air an achadh fhosgailte.

Is ann de a bha am bogha-saighde, am bitheantas, air a dheanamh agus a chùm gum biodh am pailteas fiodha ri làimh, airson an aobhair sin, bha e mar fhiachaibh air gach sgìre craobhan iubhair a chur anns gach clachan.

Ann an ‘Dàn an Deirg’ gheibh sinn iomradh air luaths an fhir a bha “mar shaighead o ghlacaibh an iubhair bha chasan a’ siubhal nam barra-thonn”. Agus nuair a chuala Diarmad fuaim na seilge am Beinn Ghulbhann mhiannaich e a bhith sa’ chomhlan,

“A chraosnach dhearg ca’ bheil thu,
’S ca’ bheil m’ iubhar ’s mo dhòrlach?”

B’ e roghainn an t-sealgair air fireach an fhéidh,

“Bogha dh’ iubhair Eas-ragan,
Is ite fìreun Loch-an-Tréig,
Céir bhuidhe Baile na Gailmhinn,
’S ceann o’n cheàrd MacPheidearan.”

Ruigidh a’ chraobh so aois shònraichte. Aig Fartairchill, baile beag air taobh tuath Loch Tatha, tha cunntas air craoibh-iubhair a tha, réir barail oileanach, còrr air dà mhìle bliadhna dh’ aois.