An Sgeilp Leabhraichean

Tales From Barra Told by the Coddy,deas. le Iain L. Caimbeul, clò-bhuailte le W. & A. K. Johnston, agus G. W. Bacon Ltd., 10/6.

Tha cuimhne mhath agam fhathast air an t-uabhas a ghabh mi o chionn iomadh bliadhna agus ban-charaid dhomh an ceann a deas Shasainn a’ sgrìobhadh gu h-athair a bha air chuairt am Barraidh, agus b’ e an seòladh a bha air céis na litreach “Tigh a’ Choddy.” Bha mi ’n dùil gur ann a bha i air i fhéin a chall, ach ’s e bha maol mise. Cha robh Coddy ann ach an aonfhear.

Thugadh an Coddy mar fhar-ainm air Iain Mac a’ Phearsain agus e ’na bhalachan òg, agus mar is minig a thachras anns na h-Eileanan lean e ris fad a bheatha. Rugadh is thogadh e am Barraidh, agus b’ ann an sin a chaochail e sa’ bhliadhna 1955 a’ dol ’na cheithir fichead bliadhna. Bha e ’na dhuine tùrail toinisgeil agus ’s iomadh seòrsa obair anns an robh e ’n sàs ’na la—bha e ’na iasgair, ’na cheannaiche-marsant, ’na cheann air oifis-postachd, agus ’na bhall de Chomhairle na Sgìre, agus de Chomhairle Siorrachd Inbhir-nis.

’S iomadh neach a ni toileachas ris an leabhar so, chan ann a mhàin Gaidhealtachd na h-Alba ach an iomadh ceàrnaidh air feadh an t-saoghail, oir bha Tigh a’ Choddy ’na cheann-uidhe aig móran samhradh an déidh samhraidh. A chùl air bòidhchead an Eilein, bha aoidhealachd agus coibhneas an teaghlaich a’ tarraing luchd-tadhail, agus bha fear-an-tighe ’na sheanchaidh sònraichte, agus measail cuideachd aig luchd-ionnsachaidh na Gàidhlige.

Tha còrr is tri fichead sgeulachd air an toirt am follais le Fear Chanaidh mar a chaidh an aithris facal air an fhacal leis a’ Choddy sa’ Bheurla, oir bha e cheart cho fileant sa’ chainnt sin ’s a bha e an cànan a shinnsearan, Tha móran chuspairean air an togail san leabhar, agus ma tha ùidh aig neach an eachdraidh, am beul-aithris no ann an seann uirsgeulan nan Gaidheal gheibh e an so gu leòr a chòrdas ris. Tha seanchasan éibhinn ann mu dhaoine air an robh e eòlach, agus có nach cuala mu ’n Pholitician, an soitheach a chaidh ’na clàran le luchd uisge-beatha faisg air Eilean Erisgeidh an 1941? Cha b’ann a h-uile là bhiodh Mòd aig Mac an Tòisich. Bha an Coddy ’na shùil-fhianuis air an othail ’s an ùpraid a bh’ ann, agus ’s ann dha fhéin a thigeadh a dhol a dh’ innse mar a bhà, agus fhacal an còmhnaidh cho faisg air. Tha e toirt ionnsaigh cuideachd air ainmean àitean, agsu seanchasan gasda ’nan cois, agus air cuid de na Naoimh aig an robh dlùth-cheangal ri Eilean Bharraidh. An toiseach an leabhair gheibhear geàrr-iomradh cothromach o’n Fhear-Deasachaidh air seann eachdraidh an Eilein a tha cur soluis air na leanas, agus notaichean fiachail air an co-chur ris na sgeòil. Tha sinn uile an comain an Fhir-

A. N. N.