3 Sabaid nan Oileanach

Thachair gur ann air a’ bhliadhna so chaidh a dh’ fheumadh ceannard ùr air an Oilthigh a thaghadh an àite Iain Mac Ille na Brataich, agus is àbhaist sabaid a bhith ann eadar na feachdan a tha cumail taobh ri fear seach fear de na daoine a ghabh orra seasamh airson Taghadh a’ Cheannaird. Is e an t-sabaid so an rud a b’ annasaiche dhòmhsa de na nithean a chunnaic mi bhon thainig mi gu Obar-Dheadhain, agus bha dùil ri spòrs gu leòr mun faiceadh sinn có a ghabhadh, de na cóig buidheannan a bha fiachainn an aghaidh a chéile.

Cho luath ’s a bha àm bidhidh seachad air feasgar Di-ciadain, theann an fheadhainn nach robh gabhail gnothaich anns a’ chòmhstri ri cruinneachadh ann an ceithir-ceàrnaig té de na colaisdean: cha robh uinneag mun cuairt air an àite nach robh lìonta le gillean is caileagan a’ fiachainn ri sealladh math fhaighinn air na bha dol gu h-ìseal. Cha b’ fhad bh’ againn ri feitheamh gus an tainig a’ chiad bhuidheann san t-sealladh—iad a’ seinn aig àirde an clagainn agus coltas an duine dhuibh air a h-uile duin’ aca. Ach mas e sin an coltas a bha orra an uair ud, bha iad buileach dubh mun do sguir iad.

Chuir na balaich cuid mhath de ’n latha seachad a’ rùileach anns na cùil thall ’s a bhos far am faigheadh iad piollag bhriogais no léine no peitean a dheanadh a’ chùis an àite a bhith salach an aodach ceart. Bu choma dhut ged a bhiodh toll air do léine no air do mhuilichinn ann a shud, oir cha b’ fhada dh’ aithnicheadh tu dath nan sùl fhéin leis na bh’ ann de shalachar.

Bha a h-uile fear diubh a’ giulain uiread ’s a rachadh aige de àirneis-shabaid, a bharrachd air na bocsaichean agus na pocannan làn de ’n stubh a bu mhì-thlachdmhoire na chéile, a bha aig gach buidheann. Am fear aig nach robh stocan càil ’na làimh, bha seann trosg air ghréim aige no stamh bog air choreigin, ris am faigheadh e buille fhiachainn air duine sam bith a thigeadh ’na aghaidh.

Bha cus cabhaig air na balaich gu tòiseachadh, agus fada mun do gheàrr am fear-breithimh fead air an fhìdeig, bha steall de bhuntàta agus uineanan groda, agus uighean agus iasg lobhta gun stad a’ dol o thaobh gu taobh de ’n cheithir-cheàrnaig. An dràsda ’s a rithis shadadh lasair fùdar-teine a measg an luchd-amhairc air eagal ’s gun tuiteadh sinn ’nar cadal, agus fhuair fear no dhà ploc salach mu chùl an h-amhaich.

Cho luath ’s leigear cead leo, theann na buidhinn air màileidean làn min agus sùith a thilgeil air a chéile agus is iongnadh leamsa nach robh na h-innleachdan so aig ceàirdean Steòrnabhaigh o chionn fhada, nuair a bhiodh iad ri sabaid sràide air oidhche Dhi-Sathuirne—cuiridh mi geall gur iad fada a b’ fheàrr na na botuil. Eadar min agus smùid an t-sùith agus ceò nam bomaichean fàilidh, pronnaisg, chaidh roinn mhath de ’n bhlàr-talmhainn ás ar sealladh fo ’n sgò-smùir so.

Bha bratach gach buidheann air am bualadh suas ris a’ bhalla air an taobh fhéin, agus am buidheann a gheibheadh gréim air bratach na nàmhaid agus a dheanadh an gnothaich air a chur suas air a’ bhalla aca fhéin, is iad a ghabhadh. Chaidh an ceòl air feadh na fìdhle buileach

Chunnaic mi dithis no triùir air a dhol ’nam mucan buileach glan le mire-chatha, agus iad a’ slaiceadh air a chéile le na dùirn, gun ghuth air fiachainn ri bratach an taoibh eile fhaighinn. Sud agad fear eile ’na roid, ’s e a’ siapadh stéice-bràghad bà (air a dhathadh le dath fala agus an sgamhan a’ crochadh ris fhathast) os cionn a chinn, agus e toirt brag air a’ chluais a b’ fhaisge thigeadh air.

’S ann mar sin a lean an t-sabaid, agus is coma co-dhiùbh dé am feachd a thug a mach a’ bhuaidh, fhad ’s a chòrd an latha ris a h-uile duine. Is iomadh briogais agus léine a fhuair cùl an teine an oidhche ud, oir cha chathadh ceàrd fhéin iad, le salachar, samh agus fàileadh sabaid nan oileanach.

DOMHNALL MACAOIDH (Cataibh)