Sean Eolas-Luibh

(17) AN UBHAL

ALASDAIR MAC’ILLEMHAOIL

DH’ FHAS an ubhal-fhiadhain, no a’ chuairteag, anns a’ Ghaidhealtachd bho shean. Chan e a mhàin gu bheil an ubhal ’na meas taitneach blasda, ach bha rùsg na craoibhe feumail gus a’ chlòimh a dhath buidhe, agus bha sùgh na cuairteig air a chur mar leigheas ri sgotha féithe.

Bho bhriathran ann am bàrdachd Oisein faodar a thuigsinn gu robh na Gaidheil fiosrach gu leòr mu ’n ubhal. Tha Pliny, an seann sgrìobhaiche Ròmanach, ag ràdh gu robh na craobhan-ubhal am Breatainn fìor thorach, agus tha cunntas air cho pailt ’s a bha iad ann am Moireibh anns an treas linn.

Ge be àite san robh na manaich air an suidheachadh thogadh iad ubhal-ghoirtean, agus chithear fhathast faisg air manachainnean, a tha ’n diugh fàs, sean chraobhan a chuireadh leotha. Tha sin gu h-àraidh fìor mu Abaid Mhanachainn Mhic Shimidh.

Tha ’n ubhal gu tric air a h-ainmeachadh ann an litreachas is bàrdachd iomadh tìre, agus sin gu minic ag aithris air bòidhchead is cruth pearsa.

“Mar chrann-ubhal am measg chrann na coille is amhail mo rùn-sa am measg nan òganach: fo a sgàil mhiannaich mi, agus shuidh mi sìos, agus bha a thoradh milis do ’m bhlas.”

Sheinn Donnachadh Bàn mu na cuairteagan a dh’ fhàs “mu ’n Ruadh-aisridh, clùmhor, cuachanach, cuannar àrd.”