“Bàrdachd Mhurchaidh a’ Cheisdeir.” Clo-bhuailte le John Grant, 31George IV Bridge, Edinburgh,1. (7/6) .

An-uair a bha mi ’na mo bhalach, bhiodh muinntir nan comanachaidhean a’ cromadh air tigh mo sheanar agus ’gam bualadh fodhpa bho mhadainn Di-ardaoin gu madainn Di-màirt. Ach a mhàin cho fad ’s a bha h-altachaidhean aig na bodaich—an dara fear na b’fhaide na ’m fear eile, ’s an t-iadach a’ deanamh an treabhaidh—bu toigh leam fhéin àm a’ chomanachaidh glan. Agus bu toigh leam gu h-àraidh na coinneamhan-ùrnuigh a bhiodh aig na h-aoidhean anmoch feasgar an déidh nan seirbhisean, rudeigin coltach ri céilidhean a’ Mhòid, an-uair a thigeadh An Taobh Beag ’s An Taobh Mór còmhla, mar nach tainig na h-Iùdhaich ’s na Samaratanaich riamh, agus a bheireadh iad sgal air laoidhean Mhurchaidh a’ Cheisdeir.

“O éisd, anam, éisd, gabh an cuireadh tha o Nèamh
’S na bi fuireach ’nad reubal an Sòdom;
Thig fo chrathadh fuil na réit’ ann an sealladh a’ chruinn-chéusaidh,
’S bi sagartachd Mhic Dhé dhuit mar dhòchas.”

Bhon a bha mi rudeigin lapach anns a’ Bheurla, bha mi seulaichte gu robh iad a’ seinn eadar-theangachadh Gàidhlige de ’n òran a bha aig Harry Lauder air gramofon m’ athar, ach tha fios ’am a nise nach do rinn Murchadh a’ Cheisdeir ach fonn “Loch lomond” a chur gu ìre na b’ fheàrr. Bu toigh leam cuideachd “Airc a’ Coimh-

“ ’S a dh’ aindheoin cho àrd ’s a théid bàrcadh nan tonn
Tha ’n àirc os an cionn an còmhnaidh.”

Chan fhaca mi na laoidhean sin ann an clò riamh gus an tàinig thugam, an là roimhe, leabhar grinn air am bheil mar ainm “Bàrdachd Mhurchaidh a’ Cheisdeir.” Leabhar anabarrach tlachdmhor, air a chur r’ a chéile le dithis iriosal nach eil ’gan ainmeachadh fhéin ach mar “A.D. ” agus “J.M. D.” Tha iad a’ fàgail na glòrach aig Murchadh a’ Cheisdeir mar bu chòir.

Tha an leabhar ’na cheithir roinnean. Roimh-ràdh, Orain, Laoidhean, agus Orain Eile. Anns an Roimh-ràdh tha cùnntas shìmplidh ghasda air a’ bhàrd agus air a bheatha. Am measg nan òran tha “Eilean a’ Fhraoich” agus “Tha mo cheisd an nighean donn.” Am measg nan laoidhean tha na dhà leis an do thòisich mi.

Am measg nan òran eile tha “Ionndrainn air an Urramach Domhnall Moireach” agus puirt chloinne bige. Eatorras iad tha na ceithir roinnean a’ nochdadh ceithir taobhannan de Mhurchadh a’ Cheisdeir ach a’ dearbhadh gu robh e rud sam bith ach “sgueathar” anns an t-seagh sam bi na h-Amaireaganaich a’ cleachdadh an fhacail Bheurla bhon tàinig am facal Gàidhlig bho thùs!

Chan eil an leabhar a’ cosg ach seachd is sia sgillinn, agus tha mi ’ga mholadh agus ’ga fhaochnadh oirbh. Tha e math.

F. McD.