Ruban Dearg

Le NIGHEAN SGOILE

BHA Dòmhnall air falbh a dh’ obair a’ mhadainn ud mar a b’ àbhaist. Chìr Màiri a falt dorch a bha a’ tuiteam ’na thuinn air a mala, agus cheangail i ruban dearg uime airson a chumail ás a sùilean an uair a bhiodh i ag obair. “Ag obair,” ars ise, ’s i a’ coimhead a h-aodainn fhéin anns an sgàthan, “chan eil càil an so ach obair bho mhoch gu dubh, ’s chan eil fiù duine agam ris an còmhraidh mi bho chaidh Seonaidh do ’n sgoil. Thàinig gruaim trom air a h-aodann, mar a thig air aodann leanabh nach fhaigh an rud tha e ag iarraidh. Thàinig gruaim cuideachd air an aodann anns an sgàthan.

Chaidh i suas an staidhre a dh’ iarraidh an aodaich shalaich. B’ e madainn Di-Luain a bh’ ann, agus ’se an nigheadaireachd a’ chiad rud air am biodh i a’ toirt làmh. Leig i leis a’ bhùrn ruith, agus chrath i do ’n mhìs bleideagan siabainn ás a’ phacaid mhóir a bh’ anns a’ phreas ri taobh a’ bhùird. Thruisich i a dà mhuinichill agus dh’fheuch i air.

Thug i leum aiste. Tharraing i a làmhan gu grad ás a’ bhùrn. Cha mhór nach deacha a losgadh. Leig i ruith leis a’ bhùrn fhuar, agus dh’ fheuch i a rithist. Cha robh an siabann ud math air na làmhan idir, ach dé a b’ urrainn dhì-se a dhèanamh. Cha robh de dh’ airgead aca air a chur ma seach na cheannaicheadh inneal nighe mar a bh’ aig daoine eile. Ach cha robh diù dhì-se ann. Shuath i a làmhan ’na h-aparan brèagha dearg. Smaoinich i air an seòrsa apran a bhiodh air mnathan eile a’ bhaile, feadhainn air an dèanamh de stuth bog buidhe, ’s a bha a’ dùnadh bho ’n an amhaich sìos chun a’ mheadhoin. Dh’ fheuch i do ’n bhùrn a rithist, ’s thug i fruiseadh nach robh fann air léine uaine Dhòmhnaill.

Chroch i an t-aodach air an t-sreang a-muigh air cùl an taighe. Cha do leig i oirre gum faca i Ealasaid a’ coiseachd seachad. Bha i a nis a’ dol gu té an fhuilt a h-uile seachdain. Mhothaich Màiri gun robh deise ùr dhearg oirre. Thug i sùil air a deise ruadh fhéin, ’sann glé bhàn a bha i fàs. Cha b’urrainn dhi gun sùil eile a thoirt. Chunnaic i ceann donn Ealasaid a’ dol a-mach á fàire. Chuir i suas a làmh gu a falt fhéin. “Ruban dearg,” ars ise, gu brònach.

Chaidh i steach, agus chuir i air am buntàta airson na dìnneir. Bha a’ mhìos air lòn bùirn fhàgail air an làr, agus thiormaich i e! Cha b’ urrainn dhith a chumail a-staigh na b’ fhaide: “Carson,” ars

Chaidh a h-inntinn air ais chun an latha ud o chionn mìos an uair a thàinig Dòmhnall dhachaidh agus a dh’ innis e dhi aig an teine ás déidh na tea “Tha,” ars esan, “ceann na h-oibreach againn a’ sgur air sgàth aois, agus chaidh an t-àite aige a thairgse dhòmh-sa.” Chuimhnich i air mar a bha lasair air tòiseachadh ’na cridhe aig na facail. “Ach,” arsa Dòmhnall, “cha do ghabh mi e, cha robh mi air a shon.” Chaidh an lasair ás. Cha dubhairt i càil ris. Bha e a’ smaoineachadh gum b’ e e fhéin a b’ fheàrr fios. Ach ’s cinnteach gun robh e a’ faicinn cho duilich ’s a bha e dhì-se, ’s cho furasda do ’n fheadhainn aig an robh airgead.

Bha am buntàta a’ goil thairis air an teine. Fhuair i a’ phrais, agus theothaich i am brot a bha a chòrr bho ’n dé. Bhiodh gu leòr feòla ann do ’n triùir aca. Shuidh Seonaidh aig a’ bhòrd cho luath ’s a thàinig e, bha e airson falbh a chluiche cho luath ’s a b’ urrainn dha. Dh’ fhalbh Dòmhnall mar a b’ àbhaist ás déidh a chupain té.

Nigh i na soithichean agus ghlan i an tigh. Thug i steach an t-aodach. Shuidh i le leabhar aice air beulaibh an teine. Nam biodh Dòmhnall air an cothrom ud a ghabhail cha bhiodh ise an dràsd . . .

Thàinig am fuaim chun an doruis, agus leum Ealasaid a-steach, a h-anail ’na h-uchd. Bha brògan oibreach Màiri glé aosda a’ coimhead ri taobh brògan àrda gobach Ealasaid. Chrath Ealasaid a ceann cràiceach coileach agus thàinig na deòir. “Tha mi” ars ise, “seachd mìle sgìth a’ faighinn rudan ùra, an t-inneal nighe ud, an carbaid ùr, an deise ùr so, agus canaidh Iain gu bheil a h-uile càil agam a dh’iarras mi. Nam b’ urrainn dhuinn an sonas a tha agaibhse a bhith againn . . . .”

Cha dubhairt Màiri smid, agus thiormaich Ealasaid na deòir le a h-aparan brèagha dearg. Bha tuar an airgid air a h-aodann.

Sheas Màiri air beulaibh an sgàthain. Smaoinich i air Ealasaid, agus ghabh i nàire airson nan smuaintean a bh’ aice mu Dhòmhnall troimh ’n latha. Bha e an còmhnaidh ceart. Chìr i a falt agus rinn i gàire. Rinn an t-aodann anns an sgàthan gàire cuideachd.

“Dé tha ’n so?” arsa Dòmhnall agus e a’ togail an ruid a bha laighe ’na shlaod air an làr. Choimhead e ri Màiri, agus bha na deòir ’na sùilean, deòir an toileachais. Ged nach robh airgead aca, bha iomadh rud a b’ fheàrr. Chuir i a làmh suas gu a ceann. “ ’S sin mo ruban dearg,” ars ise.