9

Bha e na sheasamh air beulaibh a’ bhothain ’s bha an ceannard ri thaobh. “Tha mi duilich,” bha e ag ràdh ris, “tha mi duilich, duilich. Dè nis a nì mi? Am fàg mi Miraga mi?” Agus chaidh a chorp air chrith mar gum b’ ann le fiabhras.
“Chan eil fhios a’m, ” ars an ceannard.

Chaidh Dòmhnall air a ghlùinean air a bheulaibh. “Chan eil mi airson a call. Nì mi càil sam bith,” ars esan.
“Tha na daoine feargach,” ars an ceannard. “Cha robh gnothach agam an gunna a thoirt dhut.” Agus thàinig e steach air Dòmhnall: chan eil fhios nach ann a dh’aon ghnothach a thug e an gunna dhomh. Bha fhios aige dè bha dol a thachairt. Ach ann an guth làidir dh’èigh e, “Dè ’s urrainn dhomh a dhèanamh? Nì mi càil sam bith.”

Bha e air a ghlùinean ann an lìon de dh’fhaileasan ’s an ceannard a’ sealltainn sìos ris.
“Feumaidh sinn cogadh a dhèanamh airson ar bìdh,” ars an

Dh’fhairich Dòmhnall e fhèin a’ dol a-steach a dhorchadas às nach fhaigheadh e air èirigh. “Cogadh?” ars esan.
“Seadh,” ars an ceannard. “Cha thill na fèidh gus an ath-bhliadhn’, ’s cha dèan sinn a’ chùis às aonais feòla.”

Tha m’ anam a bha geal a’ fàs dubh, arsa Dòmhnall ris fhèin. Cuin a thig an ùpraid seo gu a ceann?
“Ceart,” ars esan, “faodaidh mi an gunna a chleachdadh anns a’ chogadh.”
“Glè mhath a-rèist,” ars an ceannard. “Glè mhath.” ’S dh’fhalbh e.

Chaidh Dòmhnall a-steach don bhothan, far an robh Miraga na suidhe. Ach nuair a thàinig e steach cha do sheall i ris, ’s cha do bhruidhinn i ris.

Thug e pòg dhi, ach bha a bilean fuar. “Ma dh’fhàgas tu mi, tha mi caillt,” arsa Dòmhnall rithe, ach cha do fhreagair i e. Bha i mar ìomhaigh de mhàrmor dubh.

Thill e a-mach don t-sràid a-rithist is shuidh e air beulaibh a’ bhothain, ach ann an ceann ùine thill e steach.
“Innis dhomh,” ars esan, “dè thachair don mhiseanaraidh eile. Innis dhomh.” Rug e oirre ’s thòisich e ga crathadh. “Innis dhomh.”
“Bhàsaich e,” ars ise.
“Dè thug bàs dha?”
“Mharbh e e fhèin.”
“Chan eil sin ceart,” arsa Dòmhnall. “Tha fhios a’m nach eil sin ceart. Innis dhomh dè thachair.” Bha e cho fiadhaich ’s gu robh e deiseil airson a bualadh. “Innis dhomh, innis dhomh,” bha e ’g èigheachd.

“Nuair nach robh an t-uisge a’ tighinn,” ars ise, “thairg e a chorp mar ìobairt. Chaidh a cheusadh air crois. Anns a’ choille. Bha e ’g ràdh nach robh e dèanamh feum san àite sa, agus thairg e a chorp dhuinn. Nuair a bhàsaich e, thàinig an tuil, ’s bha a’ Ghlasach gorm is fliuch a-rithist.”

Shad e air falbh bhuaithe i, agus thòisich e ri smaoineachadh. Bha i ceart gu leòr: ’s e sin a thachair, oir chunnaic e anns an leabhar-latha e – ’s e sin an rùn a bh’ air inntinn a’ mhiseanaraidh. Bha e cinnteach gur e.
“Is thàinig an t-uisge,” ars esan.
“Thàinig,” ars ise.
“Carson a chuir an ceannard thugamsa thu?” dh’fhaighnich e.
“Thug e òrdugh dhomh,” ars ise.

Sheall e gu domhainn na sùilean.
“A bheil gaol agad orm?” ars esan.
“Gaol?”

Cha robh i a’ tuigsinn dè bha e ’g ràdh. Bha e air an fheòil a chall, agus bha an fheòil cho ceangailte ris a’ ghaol ’s nach robh fhios aice dè theireadh i.
“Chan eil diofar ann,” ars esan, is chaidh e mach is shuidh e anns a’ ghrèin a bha a’ dòrtadh mun cuairt air cho làidir ’s cho borb. Bha fhios aige gur e nàmhaid dha a bh’ anns a’ cheannard is anns an dotair-buidseachd, ’s aig a’ cheart àm bha fhios aige nach b’ urrainn dha Miraga fhàgail.

Bha e domhainn anns an fheòil, ’s bha an t-anam a’ sgiathalaich am measg nan craobh.

Chaidh e steach don bhothan a-rithist. “Chan fhàg thu mi, am fàg?” thuirt e a-rithist. “Ma thèid mi don chogadh. Bidh thu dìleas ’s fuirichidh tu an seo?”

“Tha gach nì nàdarrach,” ars ise ris, agus bha a h-anam dùinte na aghaidh.
“Anns an t-Seann Tiomnadh,” ars esan ris fhèin, “tha e ag innse mar a bhiodh na rìghrean a’ cur ìobairt suas do Dhia mus deigheadh iad a-mach don chogadh. An dùil am bu chòir dhòmhsa sin a dhèanamh?”
“Chuir sinn m’ athair a-mach às an taigh,” arsa Miraga anns a’ ghuth-thàmh.
“Dè rinn sibh?” arsa Dòmhnall le uabhas is le eagal.
“Chuir sinn a-mach às an taigh e. Chuir mo pheathraichean a-mach e.”
“Càit a bheil e nis?” arsa Dòmhnall.
“Tha e anns a’ choille. Chuir sinn a-mach e nuair a thàinig sibhse dhachaigh às a’ Ghlasach Fhada. Dh’aithnich sinn nach biodh biadh gu leòr againn.”

Mo choire-sa, mo choire-sa, arsa Dòmhnall ris fhèin.

Chuir i a gàirdeanan mun cuairt air ’s thòisich i ga phògadh. “Nach robh sin ceart?”

Dh’fhairich e a broilleach air a bhroilleach fhèin, dh’fhairich a cridhe a’ bualadh.
“Cha robh e ceart,” dh’èigh e. Ach bha i a’ feuchainn ri a shlaodadh sìos air an leabaidh.
“Cha robh e ceart.”

Ach bha e a-rithist anns an dorchadas a bha air a lìonadh le fuil is gaoir is toileachas. Bha e a’ tionndadh anns an abhainn.
“Thuirt an dotair-buidseachd rinn gu robh e ceart,” ars ise ’s a bilean air a chluais.

Chaidh e sìos don dorchadas, ’s nuair a dh’èirich e às bha e na aonar. Nigh e aodann le bùrn às a’ pheile ’s theab e dhol air tòir

Chunnaic e na inntinn am bodach anns a’ choille is beagan bìdh ri thaobh. Bu chòir dhomh a dhol ga shàbhaladh, ars esan ris fhèin, ach cha robh e a’ faireachdainn làidir gu leòr airson sin a dhèanamh.

Bha e a’ coimhead mar gum biodh a ghunna fhèin a’ toirt brag às, ’s am bodach a’ tuiteam air an talamh mar eun beag aost anns a’ choille.