[48] SGRIOB BHO’N TIGH—VII.
FHIR MO CHRIDHE,
Sin, ma tha, mar a fhuair mise Ruairidh coir. Chuir mi orm an stoc-amhach ur mu’n d’ fhag mi a’ bhuth aige, agus chuir e fhein, an duine gasda, snaoim de ’n fhasan ur air, agus rinn e duine dhiom aon uair eile. “ ’S e an duine ’n t-aodach,” arsa mise. “O,” arsa Ruairidh, “is beag is d’ fhiach an riomhadh mur h-eil an cridhe gun cheilg.” Lean e mi gu dorus an ionaid-charbaid—chan fhaigheadh e na b’ fhaide—agus dhealaich sinn an sin. Gheall e dhomh gu’n toireadh e sgriob do Bhearnaraidh troimh ’n gheamhradh ’s gu’m biodh oidhche chridheil chaidreach againn fhathast comhla ri cheile. Rinn mise direach air carbad-iaruinn Obair-Dheathain agus fhuair mi oisean air eigin—bha
[49] gach carbad cho lan ’
s a thoilleadh mac mathar annta.
Rinn a’
bhruid fead tuchanach agus sud air falbh i ann an tiota,
agus bha mi toilichte gu robh mi aon uair eile air an t-
slighe gu fear na speuclaran.
Thug mi mach “
paipear an druggist”
agus thoisich mi air cnuasach troimhe,
a’
leughadh naidheachdan Bhearnaraidh, ’
s mi a cheart cho sona ri Carnegie agus ’
s docha moran na bu shasuichte.
Bha’
n carbad a’
stad aig moran de bhailtean beaga agus mora,
bha iomairt agus ruith gu leor a’
feitheamh stad a’
charbaid,
ach bu bheag agam-
sa sin,
cha robh duine ’
n am measg air an robh eolas mionaid agam,
agus bha iad mar sin a’
falbh ’
s a’
tighinn gun làrach sam bith a dheanamh air m’
inntinn.
Mu dheireadh sheol sinn a steach do ionad-
charbad Eiliginn,
far an robh sinn a’
stad car tacain.
Chaidh mi-fhein a mach as a’ charbad fiach a’ faighinn “copan tea air mo bhois,” mar a chanas muinntir Challanis, agus am paghadh orm. Fhearaibh, an t-atharrachadh a thainig air an aite ud bho ’n a bha mise ann mu dheireadh air an rathad gu iasgach Bhòcaidh. Sin bliadhna nach di-chuimhnich mi fhad ’s a bhios mi beo. ’S ann comhla rium a bha ’n sgioba gasda, Bha Domhnull Eilidh nach maireann, a Mangerstadh ann, is Aonghas Ruadh a Roulinis, Tomas Alasdair a Bragair, agus Aonghas Neill a Croulistadh, agus is lag air laimh cuid aca an diugh. Cha chreid mi gu robh iasgach riamh cho soirbheachail
[50] agus a bha e a’
bhliadhna ud.
Thug mi-
fhein tri fichead punnd Sasunnach de airgiod tioram dhachaidh,
agus ’
s ann direach an oidhche chuir mi mo chas air laimhrig mhor Steornabhaigh air an t-
slighe dhachaidh,
a cheannaich mi an t-
uaireadair a tha fhathast air mo chliathaich ann am buth Mhic Ghille Bhràth,
agus b’
i fhein an deagh uaireadair.
Cha do chaill i mionaid riamh,
agus leis cho deidheil agus a tha i air siubhal ’
s ann is toigh leatha air uairibh a bhi buinnig,
ach chan’
eil an t-
iomrall sin ro mhor na ’
s mo.
Chan’
eil uair a bhios mi dol seachad nach bi Mairi Mhurchaidh ag eigheach as mo dheidh. “
De ’
n uair cheart,
Alasdair Mhoir?”
Obhan,
Obhan,
sinne fhuair an soisgeul glan a’
bhliadhna ud.
Bha Domhnullach Mor Chille-
Mhoire againn an toiseach,
duine tomadach an corp agus an inntinn,
agus searmonaiche sgairteil.
Bha e cho gasda,
cairdeil,
carthannach ris gach duine agus cho deidheil air uile dhichioll a chur an cleachdadh as ar leth.
As a dheidh-
san thainig Mac Aoidh Thir-
iodh,
agus abradh sibh-
se coinneamhan gu leor an uair sin.
Cha mhor gu robh oidhche dol seachad gun choinneamh a bhi againn an talla nan iasgairean shios air an laimhrig—
agus b’
e sin na coinneamhan.
Saoilidh mi gu bheil e deanamh feuma dhomh fhathast a bhi cuimhneachadh orra.
Bhiodh Aonghas Ruadh a’
seinn,
agus an uair a thogadh an coimhthional a bha sud an guth, —
moran diubh a Leodhas againn fhein—
shaoileadh tu gu robh ’
n tughadh gallda a bha air an talla ag
[51] eirigh dheth.
Bha Mac Aoidh uamhasach deidheil air am fonn sailm “
Steornabhagh,”
agus cha bhiodh oidhche nach biodh e againn.
Thigeadh an sin a’
choinneamh-
urnuigh agus rachadh gairm air Aonghas Neill am measg chaich. “
Da fhacal,
Aonghais,
da fhacal,
two words,”
arsa Mac Aoidh,
agus chan fhaca mi Aonghas riamh a’
diultadh.
Bha seann nighean a Grabhir aig a’
chutadh a’
bhliadhna sin agus bhiodh Mac Aoidh a’
deanamh direach oirre-
se an comhnuidh.
“Tha ’n tìd agad a bhi ’g amharc suas, a bhean,” arsa Mac-Aoidh. “ ’S mise tha feumach air sin,” ars’ ise. “Cha dean sin an gnothuch,” ars’ esan, “feumaidh creideamh a bhi agad agus greim daingeann a dheanamh air a’ bheatha mhaireannaich.”
Chaidh mi fada fada thar mo sgeoil mar an droch shearmonaiche nach urrainn cumail ri a cheann-teagaisg, ach feumaidh sibh lethsgial an aineolais a ghabhail. Tha m’ inntinn-sa ’n comhnuidh a’ bùrach am measg nan laithean sona a dh’ fhalbh, agus mar sin is maith leam a bhi luaidh orra gach fàth a gheibh mi. Coma leibh-se, ruigidh mi mo cheann-uidhe uair-eigin.
Mise agaibh,
ALASDAIR MOR.