---

[16]

CAGAR-ATHAIR.

FHIR IONMHUINN,

Tha sean-fhacal ann a tha ’g radh “gur math an naidheachd a bhi gun naidheachd idir” ach sin direach mar a tha mise nochd. ’S ann agaibh fhein a tha naidheachdan Leodhais gu leir, agus ’s ann dhuibh is aithne an cur an deagh ordugh, agus gu dearbh bu choir dhuinne bhi ’n ’ur comain airson ’ur saoithreach. Cha chreid mi nach d’ innis mi dhuibh cheana gu bheil mi ann an eithear Chaluim Sheorais bho chionn greise nise. Bha sinn ’s a’ chuan toiseach na seachduineach leis na lin-mhora, ach ma bha, cha mhor a bh’ againn airson sin. ’S uamhasach mar a chaidh an t-iasgach an Leodhas air ais bho ’n thoisich clann na mallachd, na bataichean-sgriobaidh, air saoibhreas na doimhne ghoid uainn. ’S iomadh te dhiubh ghlac Calum Sheorais fhein ’n a latha a’ sgriobadh ris a’ chlaich

---

[17] agus bha sasuchadh aige gach uair a rinn e sin gu’n deachaidh cain throm air gach aon diubh an Steornabhagh, ach de math sin, cha chum sin air falbh iad—cha b’ fhada gus an deanadh iad suas gach call air truisg agus langanan Loch a Rog. Chan’eil leithid an eisg sin an cuan air bith eile ’s an t-saoghal. “Ma bhios sinn beo chi sinn, ’s mur a bi cluinnidh sinn,” mar a thuirt am bodach, ach chan’eil da dheanamh air a’ chuis, nach fheum muinntir Leodhais dion na ’s fhearr a chur air iasgach nan cladaichean an uair a ghairmear sith, agus cha bhi sinn ceart am feasda gus am bi an Cuan-Sgith gu leir air a dhunadh ’s air a ghlasadh air gach bata-sgriobaidh fo ’n ghrein.

Nach mise bh’ air mo dhoigh Di-mairt an uair a thainig fios gu’n tug Seoras Chaluim Sheorais cunntas cho math air ealantachd ann an ionnsachadh “cagar athair” —sin a’ Ghaidhlig a thuirt an taillear rium a chunnaic e ’s an Fhoclair air “Wireless Telegraphy.” Chan e mhain gu bheil againn am Bearnaraidh “Alasdair Mor,” duine bochd nach d’ fhuair cothrom air sgoil ’n a oige, ach buinidh do ’n eilean a nise gille og tapaidh cuiseach a ni comhradh ’s na neoil ri luingeas-chogaidh miltean de mhiltean air falbh. Nach fhaod sinn uaill a dheanamh a nise as ar n-eilean ged a tha sinn fichead mile mach a “Steornabhagh a’ Chaisteil.” Tha e direach a’ sealltuinn dhuibh-se nach’eil eilean beag no mor anns a’ Ghaidhealtachd anns nach’eil diulaich

---

[18] acfhuinneach na’n robh cothrom na Feinne aca bho’n oige. Bha mo charaid, Tomas, a’ deanamh beagan mineachaidh dhomh air an ni iongantach so a chuir an cruithfhear ann an suilibh dhaoine— “Cagar-athair.” Bha mi-fhein de’n bheachd nach robh ni air an talamh cho iongantach ri bhi cluinntinn an taillear a’ bruidheann an glan Ghaidhlig ri Donnchadh Challanis agus ri Iain Chaluim Iain Bhain an Carlobhagh, ’s nach fhaiceadh tu dad ach seorsa de phreasa mor anns an robh bocsa beag le clag no dha os a chionn, toll cruinn ’n a mheadhon agus seorsa de lion thairis air, agus adharc le sreang crochaichte ri taobh na h-uidheam.

So na chitheadh duine gun eolas co dhiu, ach bha na bh’ ann ’g ar ceangal ri Australia ’s ris an t-saoghal gu leir, agus tha sin fortanach dhuinne aig an am so, ged is iomadh sgial dubhach a thug an adharc ud thugainn bho’n thoisich am buaireadh.

Tha na h-orduighean gu bhi againn an Uige bho chionn seachduin, ’s tha mi creidsinn gu’m bi mi togail orm gu ceann an rathaid Di-haoine. Chuala mi gu robh duil aca ri Mgr. Mac Artair as na Lochan, seann charaid do Bhearnaraidh, agus fior shearmonaiche a bheir as an Fhirinn nithean nuadha agus sean. Tha meas mor aige air Leodhas agus uidh cho mor aig Leodhas air, ’s tha mi-fhein an dochas gu faic sinn e am Bearnaraidh mu’m fag e an sgire.

---

[19]

Fiach an leig sibh fios thugam de phris a tha ’m buntata agaibh am Baile-chail. Tha beagan de shiol-cura dhith orm.

Gu robh mile math agaibh.

’S mise gun bhriag gun fhiaradh,

ALASDAIR MOR.