NA COSAMHLACHDAN

AN SIOLADAIR.
(MATA, xiii. 1-9, 18-23.)

CIOD e cosamhlachd? ’S e am mìneachadh as fhearr as urrainear a thoirt air mìneachadh na caileige bige anns an sgoil Shàbaid— “Sgeulachd thalmhaidh le brìgh neamhaidh.” C’arson a ghnàthaich an Tighearna a leithid so de sheòrsa teagaisg aig an àm so? Air son caochladh de aobharan. Bha e ’g iarraidh aire an t-sluaigh a ghlacadh. Bha an sluagh, mar a tha sinn uile, toigheach air sgeulachdan, gu h-àraidh an uair a bha iad air an tarruing bho nithean air an robh iad eòlach—cur agus buain, bainnsean, cuirmean, fion-liosan, iasgach, fuineadh, agus mar sin air adhairt. Ach a thuilleadh air an aire a ghlacadh bha e ’g iarraidh an dùrachd a dhùsgadh chum nach biodh iad riaraichte leis a’ chosamhlachd a mhàin, ach gu’m biodh iad ag iarraidh a bhi faotainn a mach a brìgh agus a teagasg.

Tha sinn, mar a thuirt mi, uile toigheach air sgeulachdan, ach dh’fhaodta gu’m bheil cuid

againn riaraichte leis an sgeulachd a mhàin, gun a bhi ’g iarraidh tuillidh, cleas a’ ghille bhig a thuirt ris an Urramach Uilleam Arnot, nach maireann, a bha an Dun-éideann, air dha sgeulachd innse dha agus a radh, “Nis air son càraidh na sgeulachd,” “Coma leibh an càradh, thoir dhuinn sgeulachd eile.”

Tha a’ chosamhlachd cosmhuil ri cnò—feumaidh tu am plaosg a bhriseadh mu’n ruig thu air a’ bhiadh.

Bha an Tighearna, mar sin, ag iarraidh dearbhadh a chur air an luchd éisdeachd, cò aca bha da-rìreadh a’ cur meas air teagasg nan cosamhlachdan, agus cò nach robh. Bha iad, mar sin, chum breitheanais agus ditidh dh’an mhuinntir a bha coma co dhiùbh, dìreach mar a tha an Soisgeul fhathast ’n a “bhoìtrach beatha chum beatha” airneo ’n a “bholtrach bàis a chum bàis.” ’S e so is brìgh dh’an fhreagairt a thug an Tighearna dh’an cheisd a chuir na deisciobuil air, “C’arson a tha thu a’ labhairt riu ann an cosamhlachdan?” (Mata, xiii. 11-15).

Tha a’ cheud chosamhlachd so a’ seasamh anns an aon dàimh ris na cosamhlachdan eile ’s a tha a’ cheud mhiorbhuil a’ seasamh ris na miorbhuilean eile. Tha i ’n a h-aon de na trì cosamhlachdan mòra a tha coitchionn dha na trì Soisgeulaich, Mata, Marcus, agus Lucas. ’S

iad na dhà eile, cosamhlachd an t-sìl mhustaird, agus cosamhlachd nan droch thuathanach.

’S ann mu éisdeachd a tha a’ chosamhlachd a’ toirt teagaisg dhuinn—cionnus is còir éisdeachd a thoirt dh’an Fhacal (Lucas, viii. 18); agus sin fo shamhladh ceithir seòrsachan fearainn. Faodar, mar sin, ainm eile a thoirt oirre seach “Cosamhlachd an t-Sioladair” ’s e sin “Cosamhlachd nan ceithir seòrsachan fearainn.” Chi sibh nach ’eil atharrachadh sìl aig an t-sioladair; ’s ionnan an siol agus an sioladair troimh ’n churachd gu léir— ’s ann ’s an fhearann a mhàin a tha ’n t-atharrachadh. Tha so a’ teagasg gu soilleir gur e a tha ’n amharc an t-Slànuighir caochladh sheòrsa de luchd-éisdeachd, agus caochladh dhòighean anns am bheil daoine déiligeadh ris an fhacal a tha air a shearmonachadh dhaibh. Beachdaicheamaid air na caochlaidh seòrsa fearainn a tha anns a’ chosamhlachd a chum gu’m faigh sinn a mach gu soilleir an seòrsa luchd-éisdeachd, no an seòrsa éisdeachd, a tha air a chiallachadh a chum ar n-earail no ar n-eisimpleir.

Am Fearann Cruaidh.

“Thuit cuid dheth ri taobh an rathaid, agus thainig an eunlaith agus dh’ith iad e.” Cha’n e rathad mòr a tha air a chiallachadh an so, ach

rathad coise suas eadar na h-iomairean, mar a chì sibh fhathast gu tric, far am bheil fearann chroiteirean gun ghàradh eadar na lotachan. Bha an talamh maith gu leòr ann fhéin, reamhar agus domhain, ach bha e air a shaltairt cruaidh fo chasan dhaoine agus ainmhidhean. Cha d’fhuair an siol idir a steach ann. Tha so ’n a shamhladh air dà bhuidheann de luchd-éisdeachd: An fheadhainn aig am bheil an inntinn làn de smuaintean faoin, saoghalta, agus iad fad an t-siubhail a tha am fear-teagasg a’ labhairt agus an aire air nithean eile; agus an fheadhainn aig am bheil an inntinn agus an cridhe làn de roimh-bhreith, no de chlaon-bhaigh, no de dhroch smuaintean an aghaidh an fhir-labhairt. Dhe’n cheud chuid tha an tuathanach a tha a’ meas ’n a inntinn na gheibh e air na caoraich, no air a’ chrodh, aig an fhéill air Di-luain so a’ tighinn; no a’ bhan-tighearna a tha ’g amharc fad na seirbhis air bonaid, no earrasaid, a bana-choimhearsnaich, neònachas oirre c’àit an d’fhuair i a leithid, agus dé thug i oirre; no a’ chaileag a tha a’ smuaineachadh air a’ chuirm a dh’ionnsuidh an d’fhuair i cuireadh, ciod e an deise a chuireas i oirre, agus cò bhios aice—saoil am bi am fear ud ann. Chuala mi mu thé dhe’n t-seòrsa so a chuir a bana-mhaighstir dh’an t-searmon. Thainig i dhachaidh agus moladh mòr aice air an t-searmoin

agus air an t-searmonaiche. “Ciod e an ceann-teagaisg a bh’aige?” ars’ a bana-mhaighstir. “Ma tà cha’n ’eil fhios agam,” ars’ ise, “ach thoisich e agus chaidh e air adhairt, agus sud far an robh an searmonaiche breagha.” “Ciod e na cinn a bh’aige?” “Ma tà, cha’n ’eil cuimhne agam, ach thoisich e agus chaidh e air adhairt agus chuir e dheth agus na’n cluinneadh sibhse e.” “Ach am bheil dad idir agad dhe’n t-searmon?” “Ma tà, le ’r cead, cha’n ’eil, ach thoisich e agus chaidh e air adhairt, agus chuir e dheth, agus chuir e dheth, agus na’n cluinneadh sibhse e—sud far an robh an searmonaiche breagha—cha chuala sibh a riamh a leithid.”

Dhe’n fheadhainn cheudna bha fear a thachair uair ri Ceisdeir nan Loch, nach maireann, aig Port an t-Sroim. “An aithne dhuit,” ars’ an Ceisdeir, “an t-Urramach— ?” ag ainmeachadh ministeir urramach anns a’ Ghàidhealtachd. “ ’S aithne” ars’ am fear eile. “Nach foghainteach an searmonaiche e” ars’ an Ceisdeir. “Coma leam dheth,” ars’ am fear eile, “chaill mi mo bhlas dheth aig àm an Aonaidh.” “Tut,” ars’ an Ceisdeir, agus e tionndadh a chùlaobh ris, “tha thu cho cumhang ri faochaig.” Sin agaibh fear dhe’n cheud sheòrsa luchd-éisdeachd, fear làn roimh-bhreith.

Am Fearann Creagach.

“Thuit cuid air ionadan creagach, far nach robh mòran talmhainn aige.” So agaibh talamh a bha maith fhad’s a chaidh e. ’S e bha dhìth air doimhneachd. Tha dà chomhara air a’ mhuinntir so—tha an aignidhean furasd an gluasad, agus tha an toil neo-sheasmhach, tha iad luath gu maith no olc a dheanamh. Cha teid an crann troimh chreig— ’nuair a bhuaileas e a’ chreag leumaidh e an àird. Cha deachaidh inntinn no coguis na muinntir so a threabhadh a riamh. So a’ mhuinntir a lionas na tighean-coinneimh an diugh agus na tighean-òsda am màireach. Tha iad cosmhuil ri Socharach ann an Turus a’ Chriosduidh, aig an robh inntinn gu h-anabarrach air a ghluasad le bhi cluinntinn mu na nithe glòrmhor a bha r’am mealtuinn aig crioch an turuis anns a’ bhaile neamhaidh, agus a dh’fhalbh car tacan comhla ri Criosduidh ach a thill dhachaidh air ball an deigh dha tachairt ri làthaich an eu-dochais. Cha’n ’eil doimhneachd nàduir sam bith aca so, doimhneachd inntinn, no coguise, no cridhe, no toile.

Am Fearann Salach.

“Thuit cuid am measg droighinn.” Bha an talamh so maith agus domhain ach bha e salach—cha deachaidh a ghlanadh ceart. An uair a

bhatar ’g a ghlanadh chaidh freumhaichean nan luibhean agus an droighinn fhàgail fo ’n talamh, agus mar sin dh’fhàs iad suas comhla ris a’ bharr. Cha deachaidh am barr so a dhothadh, mar a chaidh am fochann a dh’fhàs air uachdair na creige, ach chaidh a thachdadh leis na dh’fhàs suas ’n a mheasg. Agus cha do thachair so air ball, ach aig tarruing ùine am feadh ’s a bha am barr a’ fàs. Bha corr agus fochann an so—bha barr ann—ach, mar a tha Lucas ’g a chur, cha d’thainig e gu foirfeachd. ’S ann anns a’ h-uile talamh as roimhre a dh’fhàsas mar is tric, droighionn agus luibhean salach. ’S ann anns na h-àitean as fhearr a gheibh sibh foghannain agus luachair a’ fàs. Nis tha so a’ còrdadh ri staid cuid de luchd-éisdeachd an t-soisgeil. Bha iad aon uair, aig toiseach an turuis, glé ghealltanach, dùrachdach, eudmhor, gniomhach, ann an obair an Tighearna. Lean iad mar sin car ùine gu maith fada, ach mu dheireadh thainig atharrachadh orra, ach cha’n ann air ball, ach a lion cuid is cuid, mar a tha Lucas ’g a chur, “air dhaibh dol a mach” ’s e sin ri radh, ré an caithe-beatha. ’S ann an deigh greise a thoisich na nithean dh’an d’thug iad àite ’n an cridheachan, còmhla ris an fhacal, a bhi nochdadh an toraidhean ’n an caithe-beatha, agus ’n an giùlan. Beagan air bheagan dh’fhàs iad meagh-bhlàth, agus an sin fuar, ann an seirbhis an Tighearna, agus ’s

maith a dh’fhaodta gu’n do sguir iad mu dheireadh dhe’n t-seirbhis gu buileach. Ciod e b’aobhar? Trì no ceithir do nithean—ro-chùram an t-saoghail so, mealltaireachd beartais, ana-miann nithean eile, sàimh na beatha so. Bochdainn, beartas, ana-miannan, sàimh!

Nach lionmhor iad a thoisich gu maith, ach nach do bhuanaich chum na criche? Nach lionmhor iad a thuit ann am bochdainn agus le cùram na bochdainn sin a tha air an giùlan air falbh bho mheadhonan agus eadhon bho chleachdadh na diadhachd. Bhruidhinn mi gu tric riu-san a bha aon uair ’n am buill-chomanachaidh, agus ’n an luchd-teagaisg anns an sgoil-shàbaid, ach a tha nis ’n an truaghain bhochd gun diadhachd, gun mhodhalachd, gun chliù. Bha mi aon uair aig cruinneachadh an Glaschu air maduinn sàbaid, aig an Raon, far an robh cruinn air son breacaisd corr air mile dhe na truaghain bu mhò a chuir truas orm dhe na chunnaic mi riamh. Bha an eachdraidh sgriobhta air clàr an aodainn, far am faiceadh tu comharan na h-uaisleachd a dh’fhalbh, agus na bochdainn a bha làthair, a’ cosamhlachadh a chéile anns an aon aghaidh. Cha mhòr nach do chuir an sealladh a ghul mi, agus gu dearbh bha cnap ’n a mo mhuineal an uair a dh’éirich mi a bhruidhinn riu. B’e sud cruinneachadh de luchd-éisdeachd an fhearainn shalaich anns an

deachaidh an siol maith, agus a thoradh, a mhùchadh, le ro-chùram na beatha so. Oir bha mòran, tha mi cinnteach a’ chuid mhòr, an sin an lorg an cuid gòraich fhéin, troimh mhisg agus ruidhteireachd dhe gach seòrsa. Sud agaibh na mic struidheil.

Ach tha cuid eile ann nach do thuit a riamh anns an dòigh sin, ach chaidh an siol maith agus a thoraidhean a thachdadh annta a dh’aindeon sin. Thachd mealltaireachd beartais e. Chuir gràdh an airgid a mach gràdh Dhé agus dhaoine. Sin agaibh am bràthair as sine; sin agaibh Demas a thréig seirbhiseach an Tighearna, “air dhà an saoghal so a tha làthair a ghràdhachadh.” Tha cuid ann agus bu leòr leò an uair a bha iad bochd an crannchur eaglais an athraichean anns an deachaidh an àrach, ach a nis air dhaibh fàs beartach, cha ’n fhoghainn leò, ma’s fhior, ach eaglais Shasunnach, far am faigh iad a bhi suathadh gualainn ri uaislean na sgìre. Mar a thuirt neach aig àm an Dealachaidh, an uair a chuir cuid-eigin a’ cheisd air, an robh esan a’ tighinn a mach. “An e,” ars’ esan, “gu’n tréiginnse eaglais na Bàn-righinn, agus nan daoine uaisle?” Mar a thuirt sinn, ’s ann anns a’ h-uile talamh as fhearr a dh’fhàsas na luibhean. ’S iad an fheadhainn as beartaiche agus as roimhre nàdur a tha buailteach dh’a bhi tuiteam fo bhuaidh nan nithean so. Cha bhi ro-chùram

ni sam bith air muinntir an fhearainn ao-domhain. Tha iad sin gu’n smuain dhomhain air ni sam bith. Tha iad cosmhuil ris na dealanan-dé a bhios ag itealaich bho bhlàth gu blàth air là samhraidh. Agus ’s ann mar is treise nàdur neach is buailtich e do bhuairidhean nan ana-miannan agus sàimhe na beatha. Mar sin, mar is beartaiche an nàdur a bhuilich an Cruithear ort ’s ann is faiceallaiche is còir dhuit a bhi an aghaidh cumhachd nan ceart nithean sin. Tha feum againn uile air a bhi cur suas urnuigh an t-Salmadair, “Ransaich mi a Dhé, agus aithnich mo chridhe; dearbh mi agus tuig mo smuaintean. Agus amhairc am bheil slighe olc air bith annam, agus treòraich mi anns an t-slighe shiorruidh” (Salm, cxxxix. 24).

Am Fearann Maith.

“Ach thuit cuid eile ann am fearann maith.” So talamh fosgailte reamhar, domhain agus glan. Chaidh a threabhadh agus a ghlanadh. Mar sin thug e barr gu foirfeachd. Tha ceithir cliùthan air an toirt air an luchd-éisdeachd, a’ co-chòrdadh ris an talamh mhaith so. Chual iad am facal, thug iad fainear e, ghabh iad e, agus choimhead iad e. So agaibh a nis a’ mhuinntir a tha a’ cleachdadh am buadhan uile air facal an Tighearna. So agaibh obair na cluaise—

“éisdeachd”; obair na h-inntinn— “toirt fainear”; obair a’ chridhe— “gabhail”; obair na toile— “coimhead.” Cha’n ioghnadh ged a bheireadh iad so uapa deagh thoradh! Tha uile bhuadhan an inntinn agus an anam air an cleachdadh air an fhacal. Cha dean na’s lugha an gnothuich ma tha sinn a’ dol a dh’fhaotainn buannachd bho éisdeachd an fhacail.

Chì sinn, mar sin, bho ’n chosamhlachd gu léir, nach ann ’s an fhacal, no ann am fear-labhairt an fhacail, a tha an dealachadh a thaobh buaidh an fhacail air caochladh sheòrsa dhaoine, ach anns na daoine fhéin, agus anns an rathad anns am bheil iad ’g an cleachdadh fhéin a thaobh an fhacail. Mur a toir éisdeachd an fhacail a mach deagh thoradh ann ar cridheachan, agus ’n ar caithe-beatha, cha’n ’eil a’ choire air an fhacal, ach a mhàin oirnn fhéin. Cia cho cudthromach, ma tha, a tha earail an Tighearna a tha ’g radh,

“THUGAIBH FAINEAR CIONNUS A DH’EISDEAS SIBH” (Lucas, viii. 15).

Sin brìgh teagasg na cosamhlachd so.

Aon ni eile. Am bheil e comasach, their neach, do mhuinntir nan ceud thrì sheòrsa fearainn a bhi air an atharrachadh gu bhi ’n am fior luchd-éisdeachd? Tha e comasach, cliù do Dhia, oir dhà-san cha’n ’eil nì sam bith do-

dheanta. Is urrainn dhà-san an cridhe cruaidh a bhriseadh sios. Buinidh esan air falbh ma dh’iarras sinn air, an cridhe cloiche as ar feòil agus bheir e dhuinn cridhe feòla, cridhe nuadh, agus “o ’ur n-uile shalchar agus o ’ur n-uile iodholaibh glanaidh mi sibh.” Nach glòrmhor a’ naidheachd agus nach luachmhor na geallaidhean a tha ’n so! Nach dean sinn ar cuid fhéin diubh? Tha cruas agus salchar gu leòr an cridhe gach aon againn, tha fhios aig Dia. Nach cuir sinn suas ma tha a’ h-uile là urnuigh an t-Salmadair,

Dhia cruthaich annam cridhe glan,
Ath-nuadhaich spiorad ceart;
Na tilg o d’ shealladh mi, ’s na buin
Do Spiorad Naomha leat.
SALM, li. 10-11.