[p.11](1)[hs] [...] dég dho innte do chuaidh ar sáor(2)chuairt d['] eirinn go bfuair bás (3) an temhruigh na ríogh annó (4) domíni [*].335. Ceithre mic mhaithe (5) ag colla úais .i. eochuidh agus f(6)iachra tort agus feradhach agus (7) maine ar sliocht eochuidh ata (8) clann domhnuill a nalbuin agus a (9) neirinn uile . ar sliocht fiachraidh (10) tort atáid turtruighe (11) agus fir lúirg ar sliocht fer(12)aghuid atáid fir lí agus fir (13) lacha ni heol duinn sliocht ar (14) mhaine . do fhás sliocht maith (15) a neirinn ar cholla da chrioch .i. (16) mág uighir na chenn ar cunndaoí (17) fhérmanach [p.12](1) mág maghghamhna na chenn ar cuinntaoi (2) mhuineachain ó hannluain agus o ceallaigh (3) agus morán oile ni fhacha mé a bheg (4) sgriobhtha do sliocht cholla menn acht (5) a ndechidh san egluis diobh do (6) dhaoinibh naomhtha do bi o iomad (7) do dhaoinibh naomhtha na halban (8) agus na heirenn ar sliocht na tri (9) colla .
ag so an líne dírech (10) anúas [ ó ] colla úais .
do ginedh (11) eochaidh o colla úais . do ginedh (12) carrann ó eochaidh do ginedh earca ó (13) charrann ; do ginedh maine o earc ; do ginedh (14) feargus o mhaine ; do ginedh goth(15)fruigh o ferghus ; do ginedh niallgus (16) o ghothfruigh . biad fios agad (17) a léigheir go foil móran [p.13](1) do fhreamuibh ag fás as an (2) chraoibhsi nac bi sgriobhtha ann so (3) c[h]a misde cuideigin do chór (4) sios diobh .
geinealach mhic domhnaill (5)[ agus ] chlainni ceallaigh
Flannaghán mac taoidhg (6) mic fir mhara mic taoidhg mic lochlainn (7) mic airt mic fiannacht mic domnaill o fuilid (8) clann domhnuill clainni ceallaigh mic colgan mic ceallaigh (9) mic tuathail mic maoli dúin mic tuadáin (10) mic tuathail mic daimhín mic cairbre (11) an doim airgid mic niallgusa .(12) do ginedh suibhne o niallghusa (13) do ginedh mearaghach o shuibhni (14) do ginedh solamh o mherghach (15) do gined giolla ogamhnán (16) ó sholamh as e an giolla =(17) oghamnán sa o ntainic (18) clann domnuill ros láogh o [p.14](1) dhearbrathair do giolla bríde (2) mac giolla oghamnan agus is é giolla (3) ogamhnan do thógh mainistir na (4) sgríne an tír [fh]íarach a cunntáoi (5) shligech a ccoigidh chonnacht agus ata (6) ainm féin agus annaladh { aimsire }(7) sgriobhtha innte fósd agus da cuirfinn (8) romham e do fhéduinn do cur am (9) chuimhne an uair do bhi me san tir (10) sin agus ata gnathchuimhne muintire (11) ni tíri da chonnmhail ar cuimhne do ghnath (12) agus go háiridhe na daoine ata ar (13) sliocht ghiolla oghamhnain sna tiorraibh (14) soin agus biadh fhios agad gur(15)bh e tiodal gnáthach dobheartháoi (16) do chenn na treibhe ó raghnall [p.15](1) mac somhuirle súas (2) go colla úais .i. Ó colla (3) agus taoisech earr ghaoidheal
(4) Giolla bríde g mac gille ogh(5)amhnain mac agus úath toisigh earr (6) gaoidheal agus o colla . ar mbeith dhó (7) a measg a chinnigh a neirinn eadhón (8) clanna na ccolladh mar atáid (9) manchaigh agus mathdhamnaigh .i. cinneadh (10) még uighir agus még mhathghamhna (11) tarrla don aicme soin (12) coinne agus comhdhail do (13) bheith eatartha a férmanach (14) a ndúithigh még uighir agus ba da (15) nadhbharuibh ma ghnoidhighibh ghille (16) bhrighde go cuid dúichthe do (17) thabhair dhó da tír féin o do [p.16](1) bhí sé air díobra óna dhúchus (2) o nert lochlannach agus fhionnghallach (3) do { chonnuirc } gille bride sluagh (4) mór do daoinibh óga urrunnta fa (5) san oireachtus agus iad fabharach dho fein (6) as í chomha do iarr se ar a chairdibh an -(7) tuillfedh san lios do bi a bfogas (8) san aite do dhaoinibh do leingen leis (9) d['] alban mur dhúil go ttugadh se (10) sealbh a dúcha agus a coda féin di .(11) amach do connuig me an leas dered daoine (12) do bhi da thaisbenadh do thuillfed (13) a ceithir na cúig do cheduibh fer (14) ar na cur a nórdughad agus a rang (15) ann do ghluais giolla bride (16) dionnsuigh na halban agus an chuideachta (17) sin leis agus tangadur ar tir tug [...]
[p.33](1) Aongus og mac aonguis mhoir (2) mhic domnuill mic raghnuill mic (3) Somuirle ar[d]fhlath uasal eghnamh[ach] (4) innsi gall do pós sé ingen (5) cunn bhuighe í chathán as í fa (6) máthuir d['] eoin mac aonghuis (7) agus is le tainic an tshochra (8) neamhgnathach a heirinn .i. (9) cethrar ar fhíchead do clannuibh (10) lucht oirachta or shíolaigh ceithre (11) teglaigh fichead a nalbain . do bhí (12) mac oile ag aonghus .i. eoin (13) óg an fhraoich or shiolaigh (14) clann Eaáin ghlinne comhan (15) re an ráitear clann domnaill an (16) fhraoich an taongus og sin (17) dég a níle a corp cur a ní ano (18)1306
[p.34](1) Gabuis eoin mac aoinghuis (2) oig ionadh athar ardceann(3)us innsi gall do bhi sliocht maith air (4) .i. triuir mac eidear é et anna . inghen (5) ruaighri mhic ailin ardfhlath (6) lagharna . agus aoninghen .i. maire (7) agus dob í an mhaire sin ben pósda (8) echdhuinn mhic giolla eóin tighearna (9) dhubhaird agus lochlainn a bhrathar tigearna chola agus haghnaicedh { i }(10) a ní an tempall na ccAillech [*](11) dubh . Céad mhic eoin raghnall (12) agus gothfruig agus aonghus giodh(13)edh nior phós se o altóir math(14)air na bfersa agus do cuir roimhe (15) a pósadh a naimsir a báis óir (16) do bhí a dhiol do mhnaoi innte (17) agus táinic a chomhairligh na aghaidh [p.35](1) uime sin óir do conngas (2) doibh nac fuighedh se a dhíol (3) cleamhnuis da mbiadh óighre (4) dénta ar a shliocht ar tús ge (5) do bi se óg iomlán . uime (6) sin do rinne beatha m da (7) mhac raghnall . as í sin a bfuil (8) o chill cuimin a nobuir thairbh (9) go abhuinn seile agus o abhuinn (10) tseile gus an bhélleith fa (11) thúaith , eige , agus , rum agus da (12) uibhisd agus na diaigh sin do (13) gluais se go bun abhann (14) glaschu agus tri fichead long (15) fada leis re agus do pós (16) margred ingen roibert sdiubart (17) re a nabramuid ri alban [p.36](1) ocht as e do bhi ann roibert (2) ialrla faif .i. dearbrathair (3) do roibert seoin fernghiora [*](4) .i. an ri agus is e fa guibhirneoir (5) an alban agus do rug si d['] eoin (6) triar mac mathe .i. domhnall (7) a híle an toighre agus eoin mór (8) an tánaisde agus alasdair carrach (9) an treas mac . do bhi mac oile (10) ag eóin .i. marcos or ghin (11) clann domhnaill chnoic an chluithi (12) an tír eoghain do fuair (13) an teoin si saoghal fada as e fa [n]a seghnamh [*](14) an í colaim chille na aimsir féin (15) agus is e uero do cumhduigh caibel (16) a noilen eorsáigh agus caibel (17) a noile[n] fionnlagain agus caibel (18) a noilen tsuibhne cona nuile [p.37](1) ionnsdruminnt dleasdanac (2) dochum uird agus aithfrenn agus (3) séirbhisi de agus dob fer connm(4)ala chleirech agus mhanach agus shag(5)art an tigerna { nemnaigh } do (6) gnath na choimhidecht agus as e do (7) chumhduigh mainisdir croch (8) naom fada rena bás dó (9) agus do eg sé na caislen féin (10) a naird toirinis er mbeith (11) do manchuibh agus do shagartuibh (12) os cionn a chuirp ar caithemh (13) cuirp chriosd agus ar cor ola f(14)air tugadh go hí cholaim chille agus (15) tainic ab agus manuidh agus bio(16)coiredh na chomhdháil amhail mur (17) do dhleasdaois techt a cho(18)mhdháil i cuirp riogh [p.38](1) fionnghall agus do rinnadur a sheirbhis (2) agus a thoruimhe go honorach ocht (3) la agus ocht noichte agus do chuiredh an (4) aoinleabuidh rena athair an (5) tempall oghrain san bhliagain (6)13801380 míle tri chéad ceitre fichead
(7) Do bí raghnall mac eoin na airdsd(8)iubhor ar innsibh gall a naimsir ath(9)ar do bheith na aois arsuigh agus (10) ag riagladh os a cionn dó ar (11) neg da athair do chuir tion(12)ol ar uaislibh innsi gall agus ar a (13) bhraithribh go haoinionadh agus t(14)ug se slat an tigernais (15) Da brathair a ccill donnain a (16) neige agus do goiredh mac domh(17)nuill de agus domhnall a híle a na(18)ghuidh baramhla fher innsi gall [p.39](1) Dob fer meduighe cheall agus (2) mhainisdreach an raghnall sa (3) mac eoin mhic aonghais óig ó(4)na lenmuid clann raghnaill (5) do rágh rena sliocht do b(6) bhronn se tírumha dferann (7) a nuibhisd do mainisdir ie (8) sioruidhe go bráth a non(9)oir dé agus choluim chill do bhí (10) se na uachtarán ar an oirear (11) a tuath uile agus ar na hoile(12)nuibh no gur ég sé an (12) bliaghna daois chriost (14).1376. na mhainer féin (15) san caislen tirim ar fág(16)bháil chuiger a fearannus [p.40](1) ar a shliocht ,
tigmid anois ar (2) Domhnall a híle mac eoin (3) mhic aongais óig .i. brathair (4) raghnaill mar do gabh tigearnus (5) le toil a bhraithrech agus uaisle (6) innsi gall do bhi cách oile a umal (7) dhó agus do phós se máire (8) inghen iarrla rois agus is da t(9)aoibh sin tainic iarlacht rois (10) ar chloinn domhnuill do goir(11)eadh iarrla rois agus mac domnaill (12) agus ardfhlath . innsi gall dhe (13) ataid iomad caithremh [*] agus ghniomh(14)artha arna chur síos sgriobhtha (15) airna nionuighibh [*] oile do (16) brisd se cath gaifech (17) cairfech ar diúc murchadh [p.41](1) ag sesamh a chiorrt féin air fa (2) iarrlacht rois agus ar techt don chéad (3) ri Semus o bhraighdenus r(4)iogh sagasan fuair domhnall a (5) hile toil agus daingen an gio(6) riogh ar Ros agus ar an cuid oile (7) da inbhe agus do cuiridh an cenn (8) do diuibhge murchad agus da (9) mac . dob fer connmhala cléireach (10) agus sagart agus mhanach na choimhdecht (11) agus tug se feruinn a muile agus a níle (12) do mainisdir í agus gac saoirsi da (13) rabh ag mainstir ie óna (14) sinn[s]earuibh roimhe agus do rinne (15) cumdach óir agus airgid do [p.42](1) thaisibh laimhe choluim chille (2) agus do gabh se fein braithres (3) an uird ar fághbhail oigre dl(4)easdanach . diongbhála a bf[l]aith(5)es insi gall agus rois .i. alasd(6)air mac domhnaill . do ég se iar soin (7) a níle agus do haghnaicedh a (8) chorp lanuasal san taobh (9) a deas do thempall oghráin
(10) Do ghabh Alasdair a mac (11) ionadh athar .i. iarrlacht rois (12) agus tighearnus innsi gall do pós (13) Mairgréd liuisdon .i. in(14)ghen iarla litcu mathair eoin (15) mhic alusduir re nabarrta eoin [p.43](1) a hile mac alusduir a híle (2) mhic domhnuill a hile . AO(3)nghus óg mac - eoin re nabthar atherna a ag .(4) oighre eoin do phós se ingen (5) mic cailín agus fásuidh aimhre(6)ighe eidir e agus athair fa chomh(7)roinn a crichthe agus feruinn tain(8)ic cogadh dhe sin eidir airm(9)uinn innsi gall agus cinnedh mic domnaill (10) an cinnedh ar taobh aonghuis (11) agus na harmuinn ar taobh eoin ionnus gur (12) oibrigh an chúis go ndechaidh (13) eoin a cenn mhic cailín go (14) tug dho an raibh eidir abh(15)uinn fhada agus ált na sionnach (16) a mbraighe chinn tire ar dul leis [p.44](1) an lathair an riogh dho chas(2)aoid ar a mhac . aimsir athghoirid (3) na dhiaigh do bhi coinne mhor (4) ag an aongus og sa re feraibh (5) an taoibh tuaigh a ninbher nis (6) do murtadh le mac í cairb(7)re a chlairseoir fein é . gur (8) gherr a mhuinel le sgín fhada (9) do bhi athair beo bliaghna da eis agus do (10) aontad na chriocha uile dho (11) gidhedh tug tairis don (12) ri móran díobh .
do bhi inghen (13) mhic cailin ben aonghuis torrach (14) fan ám ar marbhadh { e } agus do gabh(15)adh no gur tuismedh í agus do (16) rug si mac agus tugadh [p.45](1) domhnall dainm fair agus do (2) cunnbhadh ar laimh e gur fhágh(3)uibh a deich bliaghna fichead dao(4)is agus no go tug fir ghlinne comhan (5) le nimertus féine amach ar techt (6) a laimh dhó
tainic d['] innsibh g(7)all agus do chruinnidh uaisle inn(8)si gall uime ~ re feadh na (9) haimsire an rabha domhnall (10) dubh ar laimh do bhí buaighirt (11) mor eidear gaoidhealluibh ag dreim re (12) cennus ionnus gur sgrios mac (13) ceaáin ard na murchann (14) sliocht eoin mhoir mhic eóin (15) a hile agus a cinn tire {}[p.46](1) a bheg oir do mac ceáin agus a chlann (2) do cuir eóin cath[anach] (3) domhnuill bhallaidh mhic eoin mhóir (4) go dún edan agus do crochadh [*](5) Do gabhadh eoin chathanach (6) mac eoin mhic domhnaill bhallaidh mhic (7) eoin mhoir mhic eoin mhic aongus óig (8) .i. tigerna shliochta eoin mhoir (9) agus eoin mór mac eoin chathanaigh agus (10) eoin og mac eoin chathaniagh (11) agus domhnall ballach óg mac eoin (12) chathanig do ghabhail le feill le mac ce(13)ain . a noilen fhionnlagain (14) a níle agus rug leis go . dún (15) éiden íad agus do thogbhadh [p.47](1) croch doibh féin ann da ngoirthear (2) baramiur agus do chrochadh iad (3) agus do cuiredh an tempall sant (4) proinnseis a ccuirp da nghoir(5)ther an tempall nua an tansa (6) nior fhagbhadh duine do chloinn eoin (7) chathanaigh acht alasdair mac eoin (8) chathanaigh agus aongus ílech agus iad (9) da bfolach sna glinnibh a neirinn (10) agus innister ar mhac cheaain gur (11)cei caith se an oireadsa da (12) ionnmhus re denamh thuagh go (13) coilltibh na glinneadh do (14) ghearradh ar dhóigh go sgriosfadh (15) se alasdair mac eoin chathanaigh (16) as na glinnibh agus as an saogal (17) uile .
tainic faoi dheireadh [p.48](1) go nderna mac ceaáin agus alusdair (2) clemhnus agus reite re cheile (3) do phós alas[d]uir ingen agus do (4) rug clann maith dó . ar an (5) cor ccéadna do bhi an choramh (6) ar chloinn domhnaill san taob tuath (7) oir an diaigh báis eoin a hile (8) iarrla rois agus marbhaidh aonghuis (9) do ghlac alasdair mac ghiolla ea(10)sbuig mhic alusduir a hile sealbh (11) agus poisseoin a niarrlacht rois agus (12) annsan oirire tuath go hio(13)mlán agus do bhi ingen morbhair (14) moireogh pósda aige giodh(15)edh tainic cuid dferuibh dferuibh [p.49](1) an taoibh a túaigh gur eir(2)idh clann choinnidh agus iad sin (3) a naghaidh alasduir gur bh(4)risdedh blár air re an ab(5)air siad blár na pairce ni r(6)abha do dhaoinibh ag alasdair acht (7) an rabh aige dferaibh rois T(8)ainig alusduir go traigh na (9) diaidh shin diarraidh niorrt d['] innsi g(10)all agus do chuaidh ar luing fhada (11) don oirir a des dfeachain a (12) bfuigedh a bheg beo do slecht (13) eoin mhoir do eirghedh leis (14) do mhothuidh mac { eoin } árd (15) na murchann do ag séoladh (16) seacha do lean ar a lorg (17) e [p.50](1) go hórrannsaigh cholbhannsáigh (2) agus do chúaid fa thigh air agus do (3) mairbhadh ann alasdair mac gille (4) esbuig le mac eanain agus le (5) halusdair mac eoin chathánuidh .
do (6) bhí sin mur sin seal daimsir no go (7) ttainic domhnall gallda mac alusdair (8) mhic gille easbuig dochum aoisi (9) agus tainic se ón ghaltacht le se(10)oladh morbhair moiréogh go tt(11)ainic se d['] innsibh gall agus do tho(12)guibh mac leoid leoghais leis (13) agus cuid mhaith dúaislibh innsi gall (14) do chuadur amach ar rudha aird (15) na murchann agus tarrla alusdair (16) mac eoin chathanuig doibh íar [p.51](1) sin agus do rinne se fein agus domnall (2) mac alusdair cengal agus reite (3) re cheile agus do ionnsaighdar dáon(4)laimh mac ceanain san monadh re (5) nabartur creag an airgid agus do (6) marbhadh e fein agus a thriuir mac ann agus (7) morán mor da muinntir do (8) goiredh mac domhnuill do domhnall (9) gallda don daobhsa do ruga air(10)da na murchann agus do umhluigh fir (11) innsi gall do agus nior mhair beo (12) na dhiaigh sin acht a secht no hocht (13) de sechtmhunibh .-
Fuair se bás (14) an cerna borg a muile gan (15) sliocht gan oighre acht (16) triuir deirbhsethrach do bhí (17) aige .i. triur ingen alusdair (18) mhic ghiolla esbuig agus do rinnedh [p.52](1) inbhe an oirir tuath (2) ar na hingenuibh sin agus do sgar (3) ros riú . do bhí mac diolmhuin (4) ag alusdair mac ghioll easbuig (5) ar a bfuil cáileigin sliochta (6) .i. eóin cám mac alusdar air a sliocht (7) ata fer achuidh na cothaichen (8) san bráighe agus domhnall gorm mac (9) ragnuill mhic alusdair dhuibh mhic eóin (10) cháim
(11) Iomthus dhomhnuill duibh mhic aonghais (12) mhic eóin a híle mhic alusdair a híle (13) mhic domhnuill a híle mhic eoin a hile (14) mhic aonghais óig .i. oigre dírech (15) dleas[t]anach innsi gall agus rois ar (16) techt a laimh dhó tainic d['] innsi .(17) gall agus do chruinnigh fir innsi (18) gall [p.53](1) uime agus do ríne fein agus iarrla (2) lemhnacht coimhchengal fa árm mór (3) do chur ar a chois ar slighidh a (4) dhul an seilb coda fein agus táin(5)ig long o shagshan cuctha (6) le cungnamh ionnmhuis d gho cogadh (7) go caol muile agus tugadh an (8) tionnmhus do c mac giolleoin (9) dubhaird rena roinn ar úachtaranaibh (10) an airmh . ni fhuaradur an riarughadh (11) mur bhúdh mían leo ionnus gur sgaoil (12) an tárm mur do cúalaidh iarrla lemh(13)nocht soin do léig sgaoileadh (14) da árm féin agus do rinne a reide (15) ris an rí gluaisis mac domhnaill (16) go heirinn diarraidh neirt do chogadh [p.54](1) agus ar a shlighidh go baile átha clíath (2) fuair bás an droichid áth le (3) fíabhrus chúg oichthe gan mhac no (4) inghen ar a shliocht
(5) Sliocht raghnaill mhic eoin (6) mhic aonghuis óig ann so
(7) Ailín mac raghnaill an (8) toighre agus inghen iarrla (9) athfall do mathair aige (10) ón ailín si aderar síol (11) ailín . agus domhnall mac ragh(12)naill an tanaisde ó nab(13)rar síol domhnall mhic raghnaill (14) eoin dall o nabrar sliocht (15) eoin mhic raghnaill aongus (16) riabhagh o fuil sliocht [p.55](1) aongais riabhuidh agus dubhghall (2) o fuil siol dubuill aois an tigerna (3) an bhliaghuin tesda an tailin si (4) mac raghnaill san chaislén tirím (5).1419. agus do cuiredh a chorp a n(6)aonleabuidh rena athair an (7) roilic oghrain a ní choluim chille (8) aois an tigerna an bliaghuin testa domhnall (9) mac raghnuill .i. sdiubhart loch (10) hapar eg uero an loch hapar (11) agus a chorp do thabhair go hí agus (12) adhnacal an enleabuidh re(13)na athair agus rena bhratha[ir] (14) an reilic odhráin .1420.(15) gabhas ruaighri mac ailín (16) mhic raghnuill tighernus (17) a athar agus a shenathar agus [p.56](1) inghen sdiubhirt na hapann do (2) mhathair aige . do bhi mac eile ag (3) ailin re nabarthaoi eaáin ó f(4)uil sliocht eaain mhic cailín (5) Ánó an bliaghain tesda . áonghus (6) riabhach mac raghnaill .1440.(7) .i. tigherna gairbhthreine chlainni (8) raghnuill raghnaill ar ngabhail (9) braithris uird muire do a (10) negluis íe do hadhnaicedh (11) a nenleabuidh rena athair (12) an roilic odhrain é (13) Ánó .1481. ag so an bhliaguin (14) tesda ruaigh[ri] mac ailín tigherna (15) chlainni raghnuill tugadh a -(16) chorp go hí agus do hadhnaicedh (17) an roilic odhráin [p.57](1) a neinleabuidh rena athar e (2) anó domni .1426. an bliaghna . tesda (3) dubhghall mac raghnuill na mha(4)iner féin an reispoll agus tu(5)gadh a chorp go hí agus do h(6)adhnaicedh maille rena bh(7)raithribh an roilic odhráin (8) anó domini .1460. san bliagha(9)insi { fuair } tigerna trén t(10)ennbhághach do chloinn ragn(11)aill bás .i. alusdair mac domh(12)naill mic raghnuill a noilén (13) abhorrlaimh agus tugadh a chorp go hí agus (14) do hdhnaicedh a naoinleabuid (15) rena athair an roilic odh(16)ráin san bhliaguin chéadna f(17)uair rí alban bás lé [p.58](1) geinn geinn gunna mhóir do (2) bhris a chos agus e ga sheóladh (3) ar chaislén rosbrog .i. an d(4)ara rí sémus san bliaghain céadna (5) tesda alasdair mac g(6)othfruigh mhic raghnuill mhic (7) eóin .i. tigerna an chinn th(8)uaith d['] uibhisd san bliaghain (9) chéadna do chreachadh arcamh le (10) huisdiuin mac mhic domhnuill san (11) bliaghain chéadna do marbhadh eóin (12) mac lochlann mhic giolleóin le (13) catánachuibh a naird ghobar (14) mac maith ag ruaighri .i. ailín mac (15) ruaighri agus inghen mhic domhnaill a (16) noirir a des do mhathair . a(17)ige .i. mairgréd inghen [p.59](1) domhnaill bhalluigh mhic eóin mhóir (2) do bhí mac oile ag ruaighri .i. donnchadh (3) garbh agus inghen tigherna chola do (4) mhathair aige agus clann díoluin eile (5) .i. fearchar agus eóin gabhais ailin (6) tigernus agus budh maith an airigh ar (7) inbhe an tailin sin oir do chuir se (8) a úamhan agus eagla ar a escáirdibh (9) agus ar mhoran don chuidsi d['] albuin (10) do fhuair se saoghal fada (11) agus do fháguibh sliocht maith na (12) dhíaigh . Raghnall bán an (13) toighre agus alasdair da mhac in(14)ghine mhic eóin aird na mur(15)chann clann oile .i. ailin riabhach (16) mac ailin eoin beg mac ailin eóin (17) bronnach mac ailin eóin mholach [p.60](1) domhnall mac ailin . semus mac ailín (2) agus raghnall gallda mac ailín (3) mhic ruaighri an mac is óige do (4) bhí ag ailín agus inghen mhic simigh do (5) mhathair aige . an tailin si mac (6) ruaighri ar techt a cenn an rí dó (7) agus ar ngabail córach ar dhúchuigh on (8) chethramh ri Sémus Ánó domini (9).1509. do eg se a mblár an athfall (10) agus do chuiredh a corp a mainisdir an (11) baile sin
| 1. |
(12) Míle bliaghna s a náoi leis (13) cúig céad bliaghuin re aithris (14) on te do chabuir gach tír (15) go hég ailín mhic ruaighri |
(16) Gabhais raghnall bán mac ailín (17) tighernus an diaigh a athar [p.61](1) agus budh maith ann soin é óir (2) budh hard a haignedh agus fa mór (3) a smacht agus fa maith recht agus ria(4)ghuil a thíre an seal athghoir(5)id do mhair acht ar ndul a ccenn (6) an ríogh do chur criche ar na (7) gnoidhighibh nar fhéad a athair do ch(8)riochnughadh fuair se bás a m(9)baile Pheart áno .1514.(10) an bhliaghna do marbhadh ri semus (11) an cethramh a ccath . do fhág(12)uibh raghnall a mhac an tigh(13)ernus .i. dubhghall mac r(14)aghnuill . acht leigfed (15) a chuimhne ar fer eigin eile (16) ciunnus do chaith agus do criochnaigh (17) a bheatha
[p.62](1) marbhna Ailin agus raghnaill . mac muiredh[aigh] (2){ cechin }
| 1. |
(3) Alba gan díon an diaigh ailín (4) oighrecht ragnaill na rosg ngor[m] (5) mo chor ar nég an da fhersoin (6) crodh da méad nach esbhuidh orm |
| 2. |
(7) Laoch ler cothuidheadh clár monuidh (8) mac mairgréide ca mó béd (9) ni haghur lé díoth budh doilghe (10) giodh é crioch gach oighre ég |
| 3. |
(11) Ailín ler coisneadh clár fionnghall (12) fine cholla fa chnes mín (13) go tainig bás oighre ó nechaidh (14) nior chás oirne an dechaidh dhinn |
| 4. |
(15) Ég raghnaill as an reimh chéadna (16) cennus ghaoidheal do ghabh súd . (17) fuair tre ég urruim gac aoinfhir (18) gég don choilligh fhaoilidh úd |
| 5. |
[p.63](1) Caoinedh raghnaill na renn ccorcra (2) cor mo chroidhe ni céim soirbh (3) ge be la is lugha da egnach (4) ata achumh a negcruth oirn |
| 6. |
(5) Ni ferr fhuilim tar éis ailin (6) oigheadh raghnuill ni roinn mhín (7) cinn ar slóigh cconchlann ccuradh (8) comhthrom bróin do bhunadh bhim |
| 7. |
(9) Cumha na deisi dáil chomhthrom (10) cennach duinn ar dáil a séd (11) ni damhna dfhaigsin a hardmadh (12) gabhla gaisgidh alban deg |
| 8. |
(13) Tásg raghnaill do rochtain inbhe (14) deis ailín dob oirrdhearc nós (15) do chaith i a ré rinn a tesda (16) truagh nach sinn do theasda ar tós |
| 9. |
[p.64](1) Raghnall ar ndul an díaigh ailín (2) dég einfhir ni fhuil mo sbéis (3) rainig a theisd tar ghniomh ghaoidheal (4) ni ceisd diobh aoinfhir da éis |
| 10. |
(5) A mbreath an bháis ni bert chothrom (6) ar chloinn colla nar ghabh geis (7) a ég is a oighre a neinecht (8) gég moirne gan leirecht leis |
| 11. |
(9) Cantar uaim ret
ucht mur eala (10) a ua ruaighri na renn ngorm (11) mo mhuirn red chois a dhéd dhaithgheal (12) tég anois da aithfer orm |
| 12. |
(13) Do theisd go brách biaidh ar cuimhni (14) conchlann teinigh ard an clú (15) tég na cháraid re hég ailín (16) gég nach ráinig taibheim tú |
| 13. |
(17) A cheinnbhile chloinne cobhaigh [p.65](1) crioch bur naisdir anba an béad (2) an dearrna sibh urra dargain (3) truma na sin d['] albuin tég |
| 14. |
(4) Úir gan ioth a aithle a éga (5) oighrecht raghnaill ni roinn mhion (6) mur táid ar ccroinn chno gan toradh (7) coill da ló folamh gach fiodh |
| 15. |
(8) Tarrla ar an ghréin do ghlais cumhadh (9) nar chuir blath tre barruibh géc (10) anfadh na síon ann gan niomláid (11) gurobh [*] bharr go nionnmaoid a ég |
| 16. |
(12) Na náimser fa ghormfhonn ghaoidheal (13) nior ghuth gort a ngeall re sín (14) go fuil da ég as a aithle (15) gur bhrég muir a tairthe ó thír |
| 17. |
(16) Crioch fhionnghall a naimsir ailín [p.66](1) oirdherc do chách an céim rug (2) fuair re ré treall da gach taradh (3) tar leam ni hé an talamh tug |
| 18. |
(4) Foisgel agam ar choin cculuinn (5) sar chathfadh draoi diochra an lén (6) a cheinél ni fhuair gach aoinfher (7) deigheol úaim sgaoileadh a sgél |
| 19. |
(8) Cu culainn do cháirdes ulltac (9) ollamh temhra ar ar thuit brón (10) an tég araon ag a sgarrthain (11) nior fhéad gáol chathfuigh do chlód |
| 20. |
(12) Urchra an éigsi fa choin chuluinn (13) crioch a mbróin ni beg an cheisd (14) ni cumhain giodh cian o thainurigh (15) curadh ríamh ráinig a tarruigh a theisd |
| 21. |
[p.67](1) Brón chathfaidh nior chuirthe a niongnad (2) doighedh na con cnes mur thuinn (3) mur ta méad treisi mo thoirrsi (4) dég deisi don chlonnsi chuinn |
| 22. |
(5) Toirsi chathfaidh fa choin chuluinn (6) ga mhes rer ccor ni céim tnuith (7) urchra da gheig fheinneadh annla (8) enfher dég ni damhna dhuinn |
| 23. |
(9) Samhuil an bhroin do bhi ar chathfadh (10) crioch na chumhad ler thuit sinn (11) teid an chumha tar cheill cumtha (12) s ni lugha a bpéin urchra inn |
| 24. |
(13) Thar chumha cáigh do chuir cathfadh (14) ceim tar gach brón borb an grádh (15) ránag mur soin uainn a fhulann (16) fuair fa con culainn a chrádh |
| 25. |
(17) Nior b ferr cu chulainn do chathfadh (18) caidtreabh raghnaill na rosg ngorm (19)arm ar muirn on chloinnsi dfuil fhiachaidh (20) do chuir tuirrse dfiachaibh orm |
| 26. |
[p.68](1) Cu chulainn nar eitigh iomghuin (2) eiges fodla fath gan bréig (3) cathfadh do chuaidh d[a] ég da orchra (4) gég mur sduaigh tholca nior thréig |
| 27. |
(5) Da mesda dhuinn tre dhioth einfhir (6) ég na deisi doirbh an lén (7) ni faghthar barr broin ar chathfadh (8) am chóir re sgarrthain a sgél |
| 28. |
(9) Ni fhuil na ndiaigh dermad cumhadh (10) nar chuimhnigh dhuinn dáil a séd (11) trom linn a cclaisdin ga ccaoinedh (12) da rinn ghaisgedh gaoidheal greg |
| 29. |
(13) Cu chulainn feithfeoir na fodla (14) feidhm oirrdheirc an uair do mhair (15) díon a threabh tar chach a ccliathaibh [*] (16) do ghabh gac tráth dfhiachaibh air |
| 30. |
(17) An cú sin ag coimhéd alban (18) ailín eachtach anba an béd (19) ag díon a hoinigh s a hardmaigh (20) gniomh doiligh d['] albain a ég |
| 31. |
[p.69](1) Raghnall ar nég tar eis athar (2) aithris na con [']ga chnes seng (3) ag coimhéd crioch chlair na gcolla (4) ni frith dhaibh orra badh fherr |
| 32. |
(5) Eaghnamh ailín mur choin ccullainn (6) cródhacht raghnuill na ruag ndíon (7) barr ar bás gach fhir a oighre (8) ag sin cás is doilge dhiobh |
| 33. |
(9) Mairigh go brach búan a chuimhne (10) cumha a charad giodh ceim doirbh (11) dég an da fer sain dfuil eimhir (12) ni chuir easbaidh einfhir oirn |
| 34. |
(13) Tarrus a raghnuill rinn cumhadh (14) dod chomann a chnes mur bhláth (15) crioch ar a clódh nir chuir murchra (16) ni fhuil acht bron cumpta ar chách |
| 35. |
(17) Beo blagh daile a naithle gac aoinfhir (18) a ailín nar iongaimh ngliaidh [p.70](1) ge fíor tég is tu nac tesda (2) fech do chlú badh deasda ad dhiaigh |
| 36. |
(3) Líon catha na chaidreabh teglaigh (4) timcheall ailín na narm sen (5) iongnadh e a nuaigh ina aonur (6) s mur fuair se an saoghal re seal |
(7) Do gabh alusduir mac Ailín (8) tighernus an deóigh báis dubghoill (9) mhic raghnaill do chaith a sheal feinn (10) fuair se bás san chaislén tirim (11) clann mhaith ag alusdair .i. Eoin (12) múideórdach agus aonghus agus ruaighrí -(13) ruagh agus domhnall an locháin an (14) chéad chlann do bhi eidear é agus derbfáil (15) eoin árd agus ailín oghar agus ruaighrí (16) person clann inghine tormóid mhic (17) giolla phádruig . fercar mac [p.71](1) alusduir inghen fherchuir thóisigh (2) do mhathair aige . Gabhais Eóin (3) múidéordach mac alasduir tighernus (4) duine fortúnach re cogadh agus re (5) sith ionnus gur chuir crith ar na criochaibh (6) da eagal go minic ar ghalluibh agus (7) ar ghaoidhealuibh do bhrisd se blár (8) ar mac simigh ag cenn locha lóchaidh (9) da ngoirther blár léine tuairím (10) na bliaghna daois chriosd .1545.(11) fuair an teoin muideordach sa saoghal (12) fada agus do bhí aimsir bhuaigherrtha (13) rena linn oir do bhí rioghacht (14) na halban rannta a bfacsonuibh (15) eatartha féin agus is urusda leis (16) na sgribhneoiribh labhart go (17) trom ar gac duine nac bi ar én(18)fhacsoin leo féin agus do chlunim (19) go fuilid ag labart ar eoin [p.72](1) múideorach agus go háirig bócannain (2) acht fiathfroigh do shior Seorus (3) ciunnus is mian leis labhairt air an bhainph(4)riunnsa dar chóir d['] eóin mhúideordach (5) a bheith díles acht ge be cháines (6) an cenn ni gnáth leis na buill do (7) mholadh acht do thaobh eoin mhúidéordaigh (8) do chaith deiredh a bhetha go dia(9)gha trocairech do thogaibh tempall (10) a ccill maoil ruibhe a nárasáig agus temp[all] (11) a cill donnáin a neige agus do fháguibh (12) maoin dochum caibéil do thóghmail (13) an hoghmór a nuibhisd bhala ar (14) cuiredh a chorp san bhliaghnasa (15) daois chriosd .1574.
(16) Gabhuis ailin mac eoin mhuideordaigh (17) tigernus duine fial farsuing fiuanntach (18) agus e carrannach ciallmhur [p.73](1) fonnmhur ar chlu do chur agus do ch(2)osnamh as e tug a bhriathar nac (3) geallfadh se ar meisge ni nach (4) coimhghealladh ar céadlonguidh uime sin (5) fa gnath leis an diaigh óil (6) no póite mionna do chonnmhail (7) re a bhuachalluibh agus re locht f(8)riotholmha ar cumhain leo ní (9) ar bioth do gheall se uaidhe (10) nar coimhlion sé Ag so an ch(11)lann oile do bhí ag eoin muideordach (12) .i. eoin óg agus domhnall gorm agus ru(13)aighrí óg clann inghine tigerna (14) chnóideórd . ruaighrí dubh (15) agus raghnall agus eoin dubh agus aonghus (16) clann ingheine neill mhic tearr(17)laigh [p.74](1) aois an tigherna an bliaghain (2) tesda ailín mac eoin mhúideordaigh (3) .i. 1590. do chuiredh a chorp an (4) oilén fhíonain . Clann mhaith ag (5) ailín .i. ailin óg agus inghen mhic leóid (6) na hearadh do mhathair aige as é (7) a chéad mhac e tug se na diaigh sin (8) inghen mhic ghiolla eoin dubhaird (9) agus fuair clann maith ria .i. . eóin (10) an tsróim do marbhadh e le toirm(11)esg lena bhuachall fein le cl(12)oich agus iad ag lámhach macnuis (13) as chranntábhail san sróm ch(14)arannach oir is ann do bhí da (15) oilemhuin ag tigerna an tsróim (16) agus ghlinne garadh Aonghus mac (17) ailin do ghabh tighernus an [p.75](1) díaigh báis athar nior mhair acht (2) athghoirid do mortadh le (3) haonghus mac sémuis e agus e na pr(4)íosónach aige an dún naomhoige (5) do ghabh domhnall mac ailin tighernus (6) da éis agus do bhi gach mathes (7) rena linn agus do ég san (8) chaislén tirím san bhliaghain (9) daóis chriosd .1617. agus do (10) ég raghnall mac ailin a ccan(11)aigh san bhliaghain .1636. do chuiredh (12) a chorp an hoghmór san (13) bhliaghain chéadna agus annsan a náithe (14) chéadna tesda raghnall óg mac domhnaill (15) mhic ailín agus tugadh a chorp (16) d['] oilén fhíonáin san bliaghuinsi (17) tesda eóin mac ailín [p.76](1) a gcanáigh agus tugadh a chorp (2) d['] uibhisd agus do hádhluicedh an togh(3)mór san bliaghain chéadna do ég (4) domhnall gorm mac aonguis mhic (5) ailín a nuibhisd agus do chuiredh a ch(6)orp an toghmór as mór dán(7)bharr arna huaislibhsi do chloinn (8) raghnuill do ég san bhliadhuin sin
(9) Gabhus Eóin múideordach mac (10) domhnuill mhic ailin tighernus an (11) diaigh bais athar máire inghen (12) Aonghuis mhic sémuis do mhathair (13) aige .i. árdfhlath íle agus (14) chinn tire dhiúraigh ghiodháigh (15) agus colbhannsáigh dias mac oile (16) dhomhnaill .i. raghnall óg adu(17)bhramur roimhe agus alas[d]air óg (18) fuair síad bás gan sliocht
[p.77](1) cathal mac muirigh do rinn so do domhnall mac (2) ailin
| 1. |
(3) Foraois éiges innsi gall (4) ni thréigter an inbhe is fherr (5) do bhreith aoidhedh déis ar bhronn (6) léisi tar fhonn ghaodheal geall |
| 2. |
(7) Mac ailín on tiormfhonn tuaidh (8) ni rairéid a iodhlann áigh (9) tug tuairím ar tegh an trír (10) sleagh síth ar luaighill na láimh |
| 3. |
(11) Títhe dearga í thrágh go tráigh (12) an láibh séalga a gcíghibh cúain (13) mur bíadh innstecd [*] é o eón (14) s e le ceol ag imthecht uaidh |
| 4. |
(15) A lion fedhma ar ttechta a ttir (16) gach déarna ag donnadh bhruaigh (17) do adaimh sníomh na nedh nóir (18) an fedh do chóidh do chígh cúain |
| 5. |
[p.78](1) Aithfer ag miledh ar mhaoi (2) mun naicecht do dhiridh dhí (3) fáth nach guaillidh dinghin é (4) imridh sé ar uairibh is í |
| 6. |
(5) Síol gcolla le a gconfadh nglíadh (6) an dirnchair ag donnadh lámh (7) cuma séla an recht ríoghtío (8) go techt do shíol énna ón ágh |
| 7. |
(9) Laoich chródha nach meallfa móid (10) treabhthaigh na bóchna ar a mbíd (11) iúl doirche na tuinne a ttéit (12) bréid luinge ni thoirnfe thríd |
| 8. |
(13) Clann raghnaill ag triall s gach tír (14) da bfághlaim an grían gach gelóidh (15) síad ó iarruidh chen a gcein (16) na niathuibh féin gan fher neóil |
| 9. |
(1) Laoich dar conchlann táin na tráoi (2) um dhomhnall san bháirce a mbí (3) an ttiobhradh sin dfoghladh e (4) do fholuigh se treibh dha thí |
| 10. |
(5) Nar [*] beithe ag tégar threabh naoil (6) más fér bhóith do thegh a ttráigh (7) gaoi ga bfighe ar faichthe fuair (8) bur tige suain daitle an aigh |
| 11. |
(9) Damradh re doidhenme [*] sioth (10) ag coimheirge o chláraibh sgáoth (11) le gaoith bfeirge ós tféin áar áth (12) snáth ga bhéine a meirge máoth |
| 12. |
(13) Treigther libh na leaptha clúimh (14) do thoil deachtra ar neimige síd (15) sibh mur fher foghla go foill (16) do chóir colbha na sreab sídh |
| 13. |
(17) Siubhal mall ag eigni úadh (18) féige na gcall mur do chlám [p.80](1) snadmthar leat an riaghal ríogh (2) líon re mbreac do chíabh craobh |
| 14. |
(3) Smúal robhras dod ghormloinn ghéir (4) a dhomhnaill fa dhoras dúin (5) ceilter ré os cholbha cúain (6) do chuaidh dé na foghla fúibh |
| 15. |
(7) GRuaidhe aghnadh ionnta fein (8) re nguasacht nach gabhuid dhiaigh (9) ni he sin do ghoir do ghruaidh (10) a bfuair sibh do ghoil a ngliaidh |
| 16. |
(11) Bró mhíledh do bhennuibh bárc (12) um thiribh ag tabhair chúar5 (13) grís shleagh na aghuidh mun écht (14) ar ghabh crecht { o } tfoghuacht dfuacht |
| 17. |
(15) Rioghan ni reighidh a huaim (16) on díorma teighe re a taoibh (17) crú a méruibh ar maighre sróil (18) do chóir ainnre ar ndenamh dhaoibh |
| 18. |
(19) Ni brath síthe a dheiredh dháibh (20) na críochtha o theine do théigh [p.81](1) berthaoi arís um chalbha cúain (2) ar ghrís smuail bur foghla féin |
| 19. |
(3) Síol ailin is ésguidh náigh (4) eigin an raireir do rígh (5) teid ar faghluibh na iath fein (6) giall le bfeinn go hádhbhuigh nír |
| 20. |
(7) Cláon o chnuas a bféigibh fiodh (8) giodh suas do éiridh an tar (9) ceol o theduibh niorb ferr dfhior (10) sriubh seang tro gheguibh do ghabh |
| 21. |
(11) Ferthain meala an tíre thúaigh (12) do rinne feacadh a feoir (13) o sin ar eitil ni éir (14) idh do cheir fa eitibh eóin |
| 22. |
(15) Ar dhénamh na mbogha bhias (16) gac geig fiodh ag dola an dlús (17) seóid a buinne na bharr súas (18) cnuas ar chall na thruime |
| 23. |
(19) Slat roireigh go ninneal náigh (20) mac ailín thilleas gach tóir [p.82](1) dearbhadh feidm í earca a uaimh (2) búain na healta as an fheil óir |
| 24. |
(3) Fios aignidh inghine ríogh (4) braiter ar siubhlaidhi a sul (5) ben bhias tar leat gan a luagh (6) grís a ghruadh do reic a rún |
| 25. |
(7) Le lainn tana teighidh laimh (8) mur fheinnidh nach ana ag cóir (9) do ni sin ríghe da reimh (10) bein an líne as anidh óir |
| 26. |
(11) Mna ler dhóigh a thecht a ttír (12) ar echtuibh do chóir an chúain (13) ben ag deilbh a tigh a ttráigh (14) do cháidh an deilbh oighe uaidh |
| 27. |
(15) Sgáoth donnlaoch dar aomh gach iul (16) le domhnall san taob a ttriall (17) créd fa mbéraidh grís a gruaidh (18) sgís on chúan is denamh dhiagh |
| 28. |
(19) Grr lionadh geimil da ngliaid nior (20) nior dheiledh re diorma a shluaigh (21) giall biodhbhadh nar bennuidh dhoibh (22) iongnadh le mnaibh earruidh óir |
| 29. |
[p.83](1) Triall oidhche ni lochthair leo (2) ge madh dorcha o dortadh clá (3) soillsi an renn do chur a gcrú (4) ni ferr le crú logha an lá |
| 30. |
(5) Créd nac forlann dfhainnibh óir (6) domhnall { ni } gnaith mbeilt a ngliaidh (7) sleadh da cur asttegh an toir (8) an edh óir ag dul na díaigh |
| 31. |
(9) Go tabhach na mbreth fa mbíodh (10) ga nech le nichtar a bháigh (11) teid a mhér[a] asdegh na taobh (12) slegh chaoil í enna san ágh |
| 32. |
(13) Aoide brogha an ua sin eóin (14) fuaidter a bfochest an tsáili (15) cupla fogha re fedh sluaigh (16) tegh suain í logha na laimh |
| 33. |
(17) Sgeith donna le ndluthaid gliaidh (18) ar dhúthchas ó colla is cóir (19) a gairm os na tiribh thúaidh (20) fuair an línibh a nairm óir |
| 34. |
[p.84](1) Guidhthe mathair de dar díon (2) go lathair chuiridh sé slógh (3) lor méd a miorbhuile dunn (4) gég úr is priomhghloine pór |
| 35. |
(5) Ionghen aonghuis rosg mur réog (6) le caolbhois do chosg gac cúan (7) do chuir sin tes in gach trágh (8) o mbí daimh s gac lios ga lúagh |
| 36. |
(9) Lor dhísi do thuillemh tol (10) na chíche nac curra an tug (11) ciabh naoidhe go nilmhéd negh (12) tirmdhéd geal is caoine cur |
| 37. |
(13) Fuil chuinn do ghabhlaigh na gruaidh (14) na tuinn gan anfagh mur fhíon (15) lór don chleir do sgaoiledh sgél (16) aoinfhiodh a frémh san reim ríogh |
| 38. |
(17) Maire on chleir gan bernadh mblagh (18) ag leanmhuin don chré or chin (19) sí fa mhéla uaidh ni fhuil (20) séla don tsuibh na gruaidh ghil |
[p.85](1) catal cédna cecinit
| 1. |
(2) Cumha cethrair do measg mé (3) dom dhercuibh ni ceilt ar chaoi (4) ga truime chumha dom chlí (5) s í ag dula a luinne gac laoi |
| 2. |
(6) Cchum da dheisi ar mbrath búan (7) is meisi gach trath ga ttúr (8) tuar tesda an chumha dom chrádh (9) mo shlán feasda a cur ar gcúl |
| 3. |
(10) Easbaidh na ndeaghaidh ar dhaim (11) cethrar nac gabhtha re ngliaidh (12) daithle a ccorp do chor a uir (13) olc dhuinn gan ar ndol na ndiaigh |
| 4. |
(14) Meic ríogh do gabhadh a ngreim (11) o earrach gan duik don dróing (16) nior chuir an samhradh lámh linn (17) ámhghar sinn dar ccradh fan ccloinn |
| 5. |
[p.86](1) On chethrar do luigh fán lia (2) na ndeghaidh as olc atú (3) ni linn brosnagh gill na gleó (4) acht sinn beo gan chosnamh chlú |
| 6. |
(5) Deis dha raghnall do dol dinn (6) gan chur re faghluim ag fáidh (7) eg dhomhnuill ina linn leoin (8) sinn tre eoin fa chomhroinn chraidh |
| 7. |
(9) Ceithre seabhaic chrichthe cuinn (10) sinte fa chlochaibh san chill (11) cnúas a méid ni choimhreic coill (12) ar nég don chloinn oirdeirc fhinn |
| 8. |
(13) Ceithre slata dfoidhbadh úir (14) o themraigh bhratghloinn o bhoinn (15) an dul deitnibh íle a núaigh (16) sluaigh ar ttire a mbertuibh bróin |
| 9. |
[p.87](1) Ceithre leoghain criche breagh (2) budh díon do deoradhaibh sgol (3) croinn caomhfaltach nar choill mhionn (4) coill dfhiodh chaomanntach crodh |
| 10. |
(5) Linn tar ghrein ar samhradh sioc (6) dég raghnaill is rinn dar nolc (7) roileir gach aoines ag at (8) fa mac ailin chaoines crot |
| 11. |
(9) Ar gcuruidh gan tosd atád (10) an chumha ag mosgladh a méd (11) cloch bhuaidhe ar narmlann fa fhód (12) tre raghnall óg uainne dég |
| 12. |
(13) Nochan fhoghtur cnuas ar choill (14) gan bhuain re torchar ag tuinn (15) tre mac aonghuis do lorg linn (16) bolg tinn ar gach caolbhois chuir |
| 13. |
(17) Eoin mac ailín ar nég uainn (18) glac roreigh fa tren ar thóir (19) s gach aoinchéim na dheghaidh duinn [p.88](1) deabhaidh dhluith fa bhaithráim bróin |
| 14. |
(2) Nior fuilgedh d thrá heg hé gan fhios (3) a nég do chach mur do chlos (4) tug ar slúaigeadh [*] thuaidh is tes (5) treas fan uaigh ar bualadh bos |
| 15. |
(6) Teasda na toinech uainn badh dhéin (7) gan dúas na ndeghaidh ag dáimh (8) tugsad leo an fheile san uaigh (9) buaigh gleo is buaigh chéille choigh |
| 16. |
(10) Dera on aidhbhra ag tocht om thuinn (11) deaamh a mdharbhna is leasg linn (12) beg umhla na ndiaigh don droing (13) ar ccoill chumhra a ccriaidh san chill |
| 17. |
(14) Daithle tuirsi an bhuaidhreadh bhuirb (15) ni luaighder suighe go seilg (16) mo chíos bhróin rem chois dom chailg (17) mair anois do chóidh rem cheird |
| 18. |
[p.89](1) Cróbhuing chairmoga chloch mbúadh (2) ni dhernadur olc fa ór (3) ar gach taobh d['] albain fá rior (4) ni laghduigh fion braon dom bhron |
| 19. |
(5) Brón mur sin daa ghabhadh greim (6) cóir anois a labhairt linn (7) tonn tuisligh fan mbanbha ag buing (8) fa chloinn uisnigh ámhra fhinn |
| 20. |
(9) Marbais conchobhair séimh sáor (10) tre éd anbfosuidh fa ól (11) mic uisnech badh damhna dér (12) sgél dar tuismedh banbha a brón |
| 21. |
(13) Naoisi is ainnle is ardán úr (14) do marbhadh an gabhlaibh glíadh (15) tug sin do chréidhím s do chrádh (16) a lán d['] eirinn soir is síar |
| 22. |
(17) A modh ar fhedh innsi gall [p.90](1) medh don chaoisi chlair na bfionn (2) cuirther gach laoi go léir lóm (3) ar ccaoi thróm céim os a chionn |
| 23. |
(4) Gan fáth téid a ccruitibh ceoil (5) teid an tuirsi ata nar ttír (6) roilein is cumhuin don chléir (7) ceim tar chumhaid oilein ír |
| 24. |
(8) Ég chloinne raghnuill farior (9) or isge bhanbhann ar ccoinne a ccúan (10) is gerrún tuile go trág (11) crádh a élugh uile uainn |
| 25. |
(12) An balsuim tug cod ar chúan (13) ach nac fuil aguinn fa rior (14) coill oinidh do aomh an téol (15) s braon a mbeol gach deigfhir dhiobh |
| 26. |
(16) An dágha ar eitill s gach aird (17) do tháirsin leighis le a luirg [p.91](1) ni dhuinn nar chosmhuil gan cheilg (2) tnuth re ceird an bhosghuin bhuirb |
| 27. |
(3) Teasda curaidh cloinne chuinn (4) roineimh da ccumhuidh fa ccóim (5) na ndeghuidh ni saoghlach sinn (6) baodhlach linn deaghail on droing |
| 28. |
(7) A nédach nior cheilte ar chleir (8) a sdéda no [ a ] neasgra óir (9) ar ttreagdagh a ccleith fa chríaidh (10) bheith na diaigh is biodhgadh bróin |
| 29. |
(11) O do fholaigh a núir íad (12) gan dúil re toradh ag tréd (13) coillte folbha súas mur sud (14) ni lúb an cnuas gabla gég |
| 30. |
(15) Da nég ni torchartach traigh (16) seis le searbhghothuib ag sín (17) beg a tarbha ar fhedh a hóil (18) an fhleadh bhroin tarla nar ttir |
| 31. |
(19) Foghar caoine an srothuibh sliabh (20) faoidhe gola a gothaib én [p.92](1) gan socar o linn ag líon (2) do mhill síon fochan is fer |
| 32. |
(3) Nocha fes turadh nar ttir (4) an chumha dom chur o cheill (5) caoi na sgol ó cheilt do chóidh (6) o [ a ] mbeirt bhróin do chur fa chleir |
| 33. |
(7) Ar naibhne gan iasgac ttróm (8) gan fhiadhach um ghabh gleann (9) beg toradh ata ar gac fnn (10) do cná an tonn go bonuibh benn |
| 34. |
(11) Umptha ni sguir confadh cuain (12) gach muir gan torchar na thráigh (13) fa fhíndigh a nám an óil (14) barr broin ag m[i]lidh ar mhnaibh |
| 35. |
(15) Fuacht na ninbher lor dar lot (16) gan uain inghealt ag eon mbrioc (17) is áth gac abhann lan leac (18) ni lamhann breac snámh ag sioc |
| 36. |
[p.93](1) Deimenma a bfuighlib le fíoch (2) ni chluinnter ceileabradh cúach (3) nert gan cheill do ghabh an tháoth (4) sreabh os fhraoch ag béin a bruach |
| 37. |
(5) Tre chloinn raghnuill dímthecht uainn (6) dfhoghluim ni hinnleanta duinn (7) trath don ollam dul na diaig (8) biaidh bronnadh ga chur a ccúil |
| 38. |
(9) Críoch ar ccomhraidh uainn fa fhód (10) ar norgháin is ar nuaill líag (11) drong gan chás do cháochludh séd (12) tréd do fhás a haonphór íad |
| 39. |
(13) Uainn ge dheachaidh go día (14) ar nuaithne gaisgidh an gelo (15) na deighfir gach tráth fa ttú (16) mairidh a cclú go brách béo |
| 40. |
[p.94](1) Grás an athar on tigh thall (2) dom thabhairt ar nimh anunn (3) nech is doilghe cor na cheann (4) ferr toil an coimhde romchúm |
(5) cuma fethrair do measg
(6) ag sin agad marbhna an chethrair (7) sin do dhaoinibh maithe .i. Ragh(8)nall mac ailin agus raghnall mac (9) domhnuill mhic ailín d[*] agus domnall (10) gorm mac aonghuis mhic ailín (11) agus eóin mac ailín do fháguibh (12) gac duine diobh so sliocht (13) acht raghnall óg mac domhnaill (14) mhic ailín
Raghnall mac (15) ailín duine maith do re(16)ir na haimsire ina ttarrla (17) se [p.95](1) go fíal { farsuing } agus e cruadhálach (2) carrannach tug se do chéad mhnái (3) inghen raghnaill mhic sémais .i. (4) tánaisde an oirire a des (5) agus rug sí mac maith dhó . Aonghus (6) mór mac raghnaill do léig (7) se í agus is í do bhi pósta (8) ag colla mac giolla asbuig (9) na dhiaigh sin as i fa mathair (10) do chloinn choll[a] .i. gioll asbuig (11) agus raghnall agus alas[d]air agus clann (12) mhaith inghen do pósadh (13) re daoinibh uaisle maithe (14) tug ragnall mac ailin íar cur (15) inghine raghnuill mhic sémuis (16) úadha Fionnsgoth a búrc (17) ben úasal do bhurcachaibh [p.96](1) choigedh connacht o chunntáoi (2) moigh eo agus do rug triuir (3) mhac dho .i. alasdair agus rua(4)ighrí agus ferchar do leig se (5) uadha fionnsgoth agus do phós (6) se mairgréd inghen torm(7)oidh mic leóid na hearadh . an (8) bhen . do bhí ag torcaill óg mac (9) leóid leoghais rug si clann do (10) mac ailín .i. ailín óg mac raghnaill (11) fuair an bhen mhaith sin bás uadha (12) tug na diaigh sin maire inghen (13) giolla easbuig mhédhe cónaill (14) agus do rug mac dhó .i. domhnall górm (15) mac raghnaill agus do léig se í (16) Do phós se na ndiaigh sin (17) uile mairghréd ingean [p.97](1) aonguis mhic sémuis agus do rinn(2)edh oighrecht da sliocht sin ar binne (3) bhaghla agus air aird nis do rug sí (4) clann mhaith do .i. raghnall óg (5) an toighre agus eoin óg agus aongus (6) óg raghnall agus ruaighri . clann (7) ag domhnall mac aonguis mhic . ailín (8) domhnall do marbhadh ag filipfách (9) a narm marcuis mhontrós . agus alasdair (10) dar mhathair seonóid inghen domnaill (11) mhic ailín . do baithedh se fein agus (12) a bhen agus theglach ag techt a cola (13) d['] oilen na muc do bhi clann (14) diolmhuin oile ag domhnall mac ao(15)nghuis - Clann mhaith ag E(16)oin mac ailin eidir e agus sile (17) inghen torcaill óig mac leoid (18) leoghais .i. domhnall do baithedh [p.98](1) ar cúan uibhisd an bliaghuin (2) tar éis báis athar . Alusdair do ghabh (3) a hoigrecht déis . eoin dubh agus (4) ruaighri agus clann diolmhuin oile (5) Clann ag ruaighri mac ailín .i. (6) eóin óg do ghabh a ionadh da (7) éis agus clann oile
[p.99](1) Tráchduim ar ni eigin dar eirigh (2) re linn maimsire fein as e fa (3) RIGH re linn mo chéad chuimhne .i. (4) an céd Sérlus mac don 6 (5) Sémus don treibh sdíubhardaigh (6) Ag so cuid dona huachtránuibh (7) do bhí ar ghaoidhealuibh fán rí (8) san aimsir sin .i. Raghnall óg (9) mac raghnuill arannuigh marc(10)ós aontrom ar an rúta (11) agus ar na glinnibh a neirinn agus g(12)iolla asbuig cáoch mac ghiolla (13) asbuig ghruamaidh mhic giolla es[b]uigh (14) dhuinn .i. marcós earr ghaoidheal .(15) sior lachluinn mac giolla eóin tigearna (16) dubháird . Eoin múídeordach (17) mac [p.100](1) domhnaill mhic ailin caipdín (2) cloinne raghnuill agus tigearna mhúid(3)eord agus uibhisd . eoin mac rua(4)ighri mhóir mic leóid na hearadh (5) Sir domhnall gorm mac giolla =(6)- asbuig mic domnuill triath (7) shleibhte agus thróntarnis . cúirt(8)éir mór aig ri sérlus . agus (9) niall an chaisléin mac neill (10) bharraigh lachluinn mac eoin (11) bhailbh mic fionghuine an tsra(12)tha eoin garbh mac ghiolla (13) choluim raarsaigh : eoin garbh mac (14) { eóin } abruidh tigearna cola murchadh (15) mac giolla eoin loch bh(16) bhuighe [p.101](1) domhnall an tsróim mac aonghuis (2) mhic alasdair tigherna ghlinne garaidh (3) agus chnoideabhart na shenláoich an (4) tosach mo chuimhne agus a úa na (5) ógana ar láimh an dún édan (6) agus na dhiaigh sin na mhorbhair chloinni (7) domhnaill .i. aonghas mac alusdair (8) mic domnaill .i. Ailin mac domhnaill (9) duibh na uachtaran ar chloinn (10) chamshroin agus a úasan na (11) óganach .i. eoghain mac eaáin (12) mhic ailin mhairfes fós .(13) agus seorus donn mac u coinnid [p.102](1) óig iarrla síthphort (2) uachtarán chloinne coinnidh (3) agus domhnall dúabháil mac (4) aodha úa maghnuis .i. mo(5)rbhair meghrath na chenn ar (6) mhorgannachuibh agus móran d(7)o daoinibh maithe oile do (8) bhi na nuachtaran san aimsir sinn (9) acht nac sgriobhthar ann so acht na (10) daoíne do connaic me fein (11) agus fes coda da ngniomtharuib (12) ar cuimhne agam .
(13) Giodhedh is furusda dhuit [p.103](1) as an tenguidh choitchinn ina bfuiler (2) ag sg[r]iobhadh san rioghacht fios (3) ar thriobloid na haimsire (4) dfaghail . acht so amháin gur(5)ab cuimhnech liom gurab íad na ha(6)lbanuidh is taosga [*] do thionn(7)sgain cogadh { sna } tri r(8)ioghachtuibh agus narbh íad sag(9)sanuigh no eireannaigh . oir (10) tair eis coibhinent no coimh(11)chengal do ghenamh an aghaidh (12) an ríogh agus shagsanach umna (12) heasbaguibh do chur ar (14) cúl agus presbei presbetri (15) do [p.104](1) chur na nionad gur chuiredar fios (2) air an rabh doifigechuibh albanach (3) sna rioghachtuibh oile taobh tall d[fh]áirge (4) agus go ndernadur árdchommandair (5) d['] alusduir leisli .i. sennsaighdeir (6) do bí fada a ccogadh ar choig(7)chrich do ghluas an tarm sin air (8) an aghaidh go sagsan as e sin (9) an céad arm do cuiredh ar chois (10) an aimsir ri Serlais agus is na (11) aghaidh do bi se ~
do cháigh na (12) rioghachta trena cheile o shin (13) amach san bliaghain do (14) nannaladh tarrla sin .1639.(15) agus an tes na ngnoidhigh sin [p.105](1) Do chuir marcos aontrom .i. Ra(2)ghnall óg mac raghnuill arannuidh (3) pártaigh áirm a heirinn le hordughadh (4) an riogh go halbain agus daoine uaisle (5) da chinedh leo .i. alusdair mac cholla (6) mhic ghiolla asbuig agus coileneil (7) sémus mac somuirle mhic semuis na (8) banna agus daoine uaisle oile . do (9) chuadur na loinges i mbaile hac (10) a mí iuli san bliaghain .1664.(11) nior ghabhadur cala no tír go (12) rangadur caol muile agus do cheadur(13) chuiredur léigeir ma chaislen chenn locha alainn (14) agus do ghabhadar e do bardagh [p.106](1) fhágsad bardagha air do ghlua(2)isedur as a sin go chaislen mhioghairí (3) do ghabhadur e le mhorshaothar agus (4) do fagbadh daoine da muinn(5)tir do ghluais alasdair mac cholla (6) agus an phartaigh da ccois go caol (7) reite . do seol an luinges go (8) loch eiseord n san srath go (9) sior domhnall do bhi ordughadh an rí agus mh(10)ar[c]ois aontrom um cennus na ndaoine do (11) ghabhail chuige agus deirghe leo . agus (12) gach duine do eirghedh leo leath(13)bliadhain roimhe sin fuair sir domnall (14) bas : tairges alasdair mac cholla [p.107](1) cennus na ndaoine do sior Sémus (2) mac domhnaill agus diultais sior semus (3) sin oir badh beg leis an chuidechta (4) agus an riogacht uile na naghaidh agus gan (5) san chuidecht acht cuig céad deg fer (6) gurb e comhairle do chuir alasdair roimhe (7) filledh ar ais go heirinn o nar fregradh (8) ordughadh an ri uagha
fan am sin (9) tangadur tri longa móra do (10) loinges coguidh na l parrla(11)meinte albanuidh timceall (12) o lithe gur sheoladar go ra(13)ngadar bun locha heiseórd (14) agus luinges alasdair astigh san loch [p.108](1) tugadur troid doib gidedh (2) do gabhadh luinges alasdair . ionnus gur(3)bh eigen d['] alusdair anmhuin san riogacht (4) ina tarrla olc ar mhaith leis e (5) Gluaisis roimhe tar chaol reithe tar (6) mhonadh chuaich as a sin doibh go glenn (7) garadh go nernadur campa ann (8) agus fuaradar martacht go saidhbhir (9) da muinntir agus nior eiridh a bheg do (10) daoinibh asa sin doibh go báidinech (11) agus do rinnedar campa ann soin (12) do fhogradar do mhuinntir na tire (13) sin techt astech a narm an riogh no go (14) loisgfedh agus go creachfadh [p.109](1) an tír do taisbenadh an (2) tordughadh dhoibh agus do thógbhadar (3) leis an ordughadh clann muirigh (4) báideineach agus caipdin agus cenn (5) fedhna maith da fuil fein rompa (6) .i. eoghain óg mac andra mhic eghain (7) tug tri chéad fer da fhuil fein (8) leis an arm an ri agus do bhadar rosesmach (9) san narm an fedh do mhair an cogadh (10) do eiridh clann fhionnlaig bhra(11)ighe mharr leo agus cenn fedhna da (12) fhuil fein rompa .i. domhnall (13) óg mac domhnaill mhic fionnláigh do (14) ghluaisadur as a sin d['] afall (15) agus tarrla iarrla muntróas doibh (16) a mblar an { afall } a ccruth [p.120][sic][*](1) cennuidh cláraige agus mailín (2) fana bhraghuid ar ttecht o sagsan (3) agus ordughadh an riogh leis um ginleir(4)echt na harmairaile do bheith aige agus (5) alasdair mac colla na maisdseoir sinirél aige agus do ghlacadar go (7) toilemheil chuca e . do ghabh urmhór (8) fer afall leo clann donnchaidh agus sd(9)iubharduigh afall do bhi tosach an (10) fhoghmhuir aca mun am sin do ghluais (11) dochum an machuir ghallda tug arm(12)ail mór dona coibhinentars coinne (13) dhoibh a ngar do phert ann a roibh ocht mile (14) fer agus ni rangadur fein 2 míle (15) coisighe do shluagh acht gidedh (16) rugadur buaigh orrtha ni dechaidh [p.121](1) as diobh acht an rug luas each (2) uatha do ghabhadar Pert agus (3) do badh as édalach ionnmhusach (4) iad tair eis an catha soin phert (5) ni rabh acht cuig la deg eidir an cath (6) sin do thabhairt agus cath oile do brisded (7) ag obuir dhegh[ain] ar na coinenters (8) aite a bfuaradar cumasg cruaidh (9) agus troid tenn torannbhorbh . do mhéaduidh (10) buaigh an da chatha sin misnec agus menma (11) ghaoidheal o sin amach ionnus nac tugdis (12) cul da namhaid .
ar chóram na ar anchor(13)uim tarrla do mac cailin .i. iarrla (14) earr gaoidheal a bheith na chenn don (15) presptri agus na urruigh mhóir (16) dona covinentears agus an aghaidh (17) an riogh agus tainic se [p.122](1) d['] aird na murchann agus do chuir sídsi ma (2) chaislén miodhairidh agus nior chinn leis (3) do thabhairt amach . tainic Eoin múidh(4)eordach on chaislen tirim [a] dionnsaigh an champa (5)ds sin mhic chailin air iarradas mhic cailín (6) oir fa dóigh le mac cailín go (7) neirghedh éoin múideordach agus clann (8) raghnaill leis na arm féin an aghaidh (9) airm an riogh . ni fada do an(10)san champa do fhill tar ais agus (11) do thionoil fecht uibisd agus eige (12) mhuideórd agus arásaig agus is í céad (13) sheirbhis do rinnedh leo .i. shúineord (14) do { chreachadh } gan bhó gan caora (15) dfhagbhail innte agus an tabhairt go (16) faichte an caislein tirim agus do (17) chuir se domhnall a mhac le cuid [p.123](1) don chreich shin dochum na (2) mbárd do bhí ar chaislén mhiodhairigh (3) agus san ám chéadna tainic alasdair (4) mac cholla anuas ó mhuntróas (5) do thabhairt relif do chaislén (6) mhiodhairigh agus tarrla alusdair agus domnall (7) mac eóin mhuideordaigh da cheile ann (8) agus fa luathghairech íad fana cheile (9) dfaicsin oir dob e sin tús an eolais (10) ar a cheile tangadur as a sin don (11) chaisle[n] dirim ar fagbhail athr(12)ughadh bard ar caislen mhiodhairidh (13) do ghluais eoin muideordach agus i(14)ad féin d['] arasaig agus do mhorsh(15)rón agus do chuiredar techta [a] dionnsaigh [p.124](1) mhic leóid diarraidh air techt astech (2) a nárm a rí do reir a dhlighidh (3) agus do dhiult se dhoibh agus tangadur (4) do chnoideord agus tarrla aonghus (5) mac mhic alasdair riu ainn sin agus do bh(6)adar ag iarraidh air eirghe leo s(7) agus ni dearrna san uair sin giodhedh (8) do eiridh domhnall gorm derbhrathair (9) athar leo agus an chuid badh mo dferaibh (10) chnoidheord agus glinne garadh do (11) thrialladur o chenn locha neimhis amach (12)[ thar ] mám chlach árd go loch habar agus (13) don bhraighe agus do eirigh domhnall (14) glas mac mhic raghnaill agus fir an (15) bhrághad leo agus tainic [p.125](1) sdíubhordaigh na hapann chuca ann soin (2) agus clann eaain ghlinne comhan agus fer (3) ghlinn neimheis { agus } an raibh taobh [t]ho(4)ir do lóchuidh do chloinn chámsroin (5) do ghluasadar as a soin go biáidinec (6) agus tar mhonadh dhruim úachtair agus go blár an =(7) afall agus tarrla marcus muntrós (8) riu ainn sin agus fa buighec é don (9) toigheasdal sluaigh sin do chuaidh (10) le heoin muideordach chuige (11) do gheanamh seirbhísi a riogh (12) shaoghalta Do chuiredh chomh(13)uirle choguidh na suighe san (14) bhall sin agus dfheigsin caite (15) a ceth ccaithfedh síad an [p.126](1) geimhredh as e sháoileadh an sinireil gurab (2) ar ghalldacht dob ionchaithmhe an (3) gemhradh agus do mhios cách gurab ar gh(4)aoidhealtacht fa dainge dho an (5) tárm do bheith do aontaigh muntros (6) an ni sin ar choingheall go fuighedh (7) an tarm biadh agus loisdmedh ann agus (8) do chuiredh fios ar aonghus mac ailín duibh (9) go láthair na comhuirle .i. duine (10) uasal dferuibh ghlinne comhan (11) do chuir muntróus n- ceisd ar aonghus (12) narbh eolach ann a ttiorruibh mhic (13) cailín no an fuigheadh an sluagh (14) biadh no faslongart ionnta (15) san gheimhreadh do fhreagair aonghus (16) an morbhair agus is edh adubhairt [p.127](1) nac raibh baile na leithbhaile (2) fa thighearnus mhic cailín narbh eol dó (3) agus da foghnadh tighe dionach agus (4) bath remhra mur bhiadh re chaith(5)emh ionnta go fuighedh doibh e (6) do thaitin an fhregra ris an (7) marcós agus do áom triall (8) d['] earr ghaoidheal do ghluais an (9) sluagh a braighe afall agus do chua(10)dar go hapuinn an meinnéinigh (11) agus do loisgedur í agus as a sin doibh (12) go cenn loch tatha agus do loisg (13) síad ar gac taobh dhe agus tainic (14) clann griogoir agus clann an aba (15) chucha do chungnamh le hárm (16) an rí do chuiredh eoin [p.128](1) muideordach agus a muinntir fein agus fir (2) an bhrághad ar slighidh ar leith ón (3) chuid eile don arm do ghenamh creachadh (4) ar fedh gac tíre ionnus nar tharrla (5) re muntróus e go rangadur (6) cill martain a glasraigh agus tug (7) an f cuidechta sin mile bó ar aonsiubhal (8) do chreith astech go campa (9) mhuntróus ni fuil re ragh (10) air acht gur loisgedh (11) tiorrta mhic cailín uile don (12) toisg sin agus gur marbhadh .800.(13) agus ceithre fichead agus cuig fir (14) dhég sniribh sna tiorruibh (15) gan bhlár gan machuire do (16) tabhairt ionnta do [p.129](1) ghluais an tárm a hear ghaoidheal (2) tar an chonguil ladharnuigh ag (3) siubhal gac tíre co rangadur (4) inber lochuidh an loch habar ni (5) roibhe mac cailín diomhaoin (6) oir do chuir se iarraidh ar thigherna (7) achaidh na mbreac as eirinn (8) chuige oir do bhi an fer sin (9) a neirinn o thosach na choguidh (10) agus duithaigh iarrla áontrom aige (11) agus a bailte móra ar a laimh agus (12) árm na sheasamh aige ionnta (13) do chuaid an marcós féin (14) go dún éiden da chasáid (15) re comhuirle na halban nac (16) roibhe muntrós no alusdair [p.130](1) mac cholla ag fuirec ris dochum (2) catha do tabhairt doibh . agus do (3) chuiredar réisimeint chúig (4) céad leis do shoighdeirib mur (5) chungnamh agus mur fiadháin tainic (6) tigherna achuidh na mbreac (7) as eirinn chuca agus do ghabh mir (8) agus dásacht e mur fuair se arna (9) losgadh agus arna creachadh a dhuthaigh (10) ar a chionn do chruinnigh se clann mhég (11) dúimhne go lionmur lerthionoilte (12) agus do thrialladur ar lorg an airm (13) sin muntrós agus alasdair mhic (14) cholla acht ar techt do mhontr(15)ous go hinbher lóchuidh tain(16)ic sior lochluinn mac gioll eoin (17) cuca ann agus aongus mac mhic [p.131](1) alusdair tigerna glinne garadh (2) acht do bhi daoine mhic mhic alasd(3)uir san árm roimhe sin do gnath (4) agus ar ngluasacht as inber lóchuidh (5) don taob tuath ni fada d(6)o chuadur an uair tainic sg(7)ela chuca go ttainig mac C(8)ailin agus an mhorsluagh sin go h(9)inbher lochaid agus gur loisgedar br(10)aigh loch habar Do fhilladar (11) a cill chuimin an obairtairbh (12) an tarm sin riogh sérlus sa(13)n uair sin agus marcos montrós (14) na ginileir aga agus alusduir (15) mac colla mhic giolla esbuig na maigh(16)eoir ginireil agus na [p.132](1) hauisle sin chloinne raghnuill agus (2) chloinn domhnaill .i. Eoin múid(3)eordach mac domhnaill mhic ailin agus a c(4) mhach domhnall agus aonghus mac alusdair (5) mhic domhnuil mhic aongais tigerna (6) ghlinne garadh agus a ccinnedh agus an d(7)aoine muintire fein leo agus na (8)n tri reisimeinte eirennacha (9) do dherbhdaoine muinntire iarrla (10) aontroma do bi ann agus a ccinn (11) fhedhna fein romptha .i. corn(12)eil semus mac somhairle mhic sé(13)imuis na banna mhic somairle bhuighe (14) agus raghnall og mac alasdair mhic alusduir (15) mhic aonghuis uaimhrigh agus maghnus (16) mac an ghiolla dhuibh i chatan derbh(17)chomhalta iarrla aontrom [p.133](1) do taoibh mhic giolla eoin sior lochlann (2) ni roibhe da dhaoinibh na fochair (3) acht tuairím da fher dheg da (4) muintir da choimhdecht do bhi (5) duine maith ann duislibh alb(6)an .i. morbhair oglabí agus a mhac (7) duine gasda .i. sir tómós (8) Do ghluaisadur o chill chuimín (9) tar lairc thuiraid agus astech go (10) gleann ruaigh agus tairis ar (11) sbethain agus tarrla pártuidh don (12) namhuid doibh ann soin agus do le(13)ansad iad agus do marbhadh an ur(14)mhor agus di an drong do chuaidh (15) as doibh tugadar sgeala (16) don champa agus do bhi anmach día (17) sathrainn ar techt orrtha an (18) tra rangadar ar [p.134](1) comhuir a namhad . do chuaidh an (2) sluagh sin mhic cailín ar a ccoimhéd (3) agus do bhi foraire gac slúaigh dhíobh ag (4) lamhach ar a cheile ar fedh na hoich(5)the do chuaidh mac cailín féin (6) na luing agus do fhágaibh tigherna (7) achaidh na mbrec re haghaidh na (8) hiorghaile . acht a bfhiorthósach (9) na maidne do chóirghedh na (10) catha an eagar agus an órdughadh (11) dia domhnaigh la feile bríde (12) an chéad lá dearach . aonó .1645.(13) do chuiredh amach a harm an rí (14) cuidechta agus maghnus mac an ghiolla -(15) dhuibh í chathan rompa agus do chuiredh (16) cuidechta eile na naghaid as (17) arm mhic cailín agus gioll easbuig (18) mach giolla esbuig óig [p.135](1) tigherna na mbingingedh (2) tug an da phártuidh troid (3) da cheile nior fhada gur br(4)isdedh ar an phártuig sin airm mhic (5) cailin gur cuired na corp fein go (6) haimdheonach iad do chuaidh corp (7) a nairm tríd a cheile dhe sin (8) tugadh an aduannsa orrtha (9) agus do brisedh uile do marbhadh (10) úrmhór an tslúaigh agus do bathadh (11) iliomad diobh ar bhun neimeis (12) Do mharbhadh tigerna achaidh na m(13)breac agus tigerna charaduil (14) agus próuisd chilli munna (15) do gabhad tigerna an (16) barr bhric tigerna óg cáraduil mac iomhár (17) na pinginge moire [p.136](1) do gabhadh an chuid nar marbhadh (2) do chinedh mhic cailín uile an (3) lá sin . easbaidh airm an ri .i. tómos mac morbar oglabi caip[d]ín brain agus seiser do soigheiribh
gluaisis muntrós (4) tar eis an chatha sin agus árm an (5) rí don taoibh a túath agus tain(6)ic mac coinnidh .i. iarrla sithp(7)ort chuca agus tug a bhriathar (8) go tiucfadh féin agus a dhaoine (9) leis a nárm an rí da chuidiughadh (10) do chuir se tionol agus tiumsachadh (11) ar a mhuinntir a leoghus agus as (12) gach tír oile da rabh aige (13) iomthós muntrós do chaith (14) se an terrach annsa taobh a tuath (15) ag nertughadh a hairm fein (16) agus tainic na górdonuigh [p.137](1) da ccommoradh agus (2) morbhar górdon mac marcuis hunntli (3) agus dob ferde íad ~ fán am sin (4) tainig arm na comhairle albannuigh (5) as an taobh a des agus tainic (6) mac coinnidh e agus a arm fein o thraigh (7) fir leoghuis agus an oirire a tuath (8) as e ni do rinne mac coinnidh e féin (9) agus a mhuinntir dol dionnsaigh airm (10) na parrlameinte agus fhocal do (11) bhrisdedh ar muntrós agus ar arm an (12) rí . tarrla ag alt eirenn muntrós (13) agus arm an rí man am sin agus morbhair górd(14)on agus a mhathsluagh agus a shluagh coisi . tain(15)ic natáiníal górdon on (16) foraire chuca agus tug [p.138](1) sgela dhoibh go rabha an (2) namhuid a ngar dhoibh marcach maith (3) an fear sin lamhfhuiltech áthasac (4) an gordonach caoch ainm oile (5) dhó ~ do cóirighedh catha glesda (6) glanairmach ghaoidheal ar chomair (7) an escharad agus tugadh an lamh dhes (8) don marcshluagh ghloinnmhir gordónach (9) agus da morbhair . agus sdiuradh cuirp an (10) chatha don Mharcus mhear mhorr(11)dhalach muntrós et gabhus (12) Sior Alasduir armdherg échtmh(13)inig .i. mac calma curannta cholla (14) chiotaigh mhic giolla esbuig mhic cholla (15) mhic alusdair mhic eeoin chathanaigh (16) lámh chlé an airm cuige (17) fá chomhair laimhe deisi na námadh [p.139](1) agus ar mbeith d['] alusdair ag córughadh a mhuinn(2)tire tainic duine úasal ón mhorbh(3)air le techtairecht chuige agus do labhair (4) san bfoirmsi do chualamur a mhic (5) domhnaill go rabha coimhcengal agus (6) caradradh ag ar sinnseruibh re cheile (7) agus nar bhuailadur buille a naghaidh (8) a ceile ge be ar bioth cennairc do (9) bhiadh edur an chuid eile dalbanachaibh (10) agus íad agus nár mhó clú crúadáil (11) ar threabhaibh oile na orrtha ar a(12)n adhbhar sin dathnúaghad an coimh(13)chenguil budh mían leam a chónadh (14) dfaghbhail uaibhsi agus as í sin (15) malairt choisighidh an céadlá (16) dom sheirbhis dom rí saogalta [p.140](1) as é sin mo shluagh coisi féin do (2) ghabhail chugad agus do choisighesi (3) do chur chugam . do rinned go (4) hathlamh le alusdair mac cholla an (5) ni sin do chuir deichneamar agus ceithre (6) fichead dionnsaigh mhorbhair górdón (7) do na sennsoighdeoiribh . arna (8) ndearbhadh go minic a mor(9)dhochraibh a iomad daitibh (10) agus táinic chuige nan ait sin (11) tri chéd coisidhe do muinntir (12) bhug na gaoithe agus sratha bhalgaigh (13) agus bhraighe an machuire nar chlecht (14) cumasg na cruaidhechomhlann (15) na torann treathangharbh (16) troda .[p.141](1) acht gerbh olc d['] alusduir an malairt (2) sin fa maith da muinntir í oir (3) ni rabhadar a mblár no an sg(4)eirmis riamh fa saoire dhoibh (5) na é . tar leo nac roibhe do chúr(6)uim ar mharcshluagh na ngordonach acht (7) a bheith ag tesairgin na ccoisighedh (8) on uile chunntabart . iomthús al(9)usdair tairnges a mhuinnter amach a gh(10)arrda ina ttarrladur agus nior chonnaibh aige (11) da ghnáthmhuinntir fein acht teich(12)neamhar agus da fhichead da dhaoinibh (13) uaisle agus cuiris cuiger ar fhichead (14) diobh sin san chéad ranga agus cuiger (15) ar fhichead san ranga deighenach (16) dhiobh agus do tharruing a thri céad [p.142](1) coisighidhe gordónach na (2) meaghóin agus do ghluai[s] féin (3) romptha agus is iad daoine t(4)arrla ar a ccomhair réismeint thigerna (5) labhair daoine trénailt denta (6) agus daoine uaisle leoghuis {(7) a } ccuidechta chéile do tionnsg(8)ain torann na troda ammail (9) is gnath san uile mhachuire agus (10) nior mhaith fulann sin ag na coisighibh (11) do bhi a ndiaigh alasdair mhic (12) cholla oir ni chluinnfedh cuid (13) diobh sionnsa soighde na fed (14) peileir nac dénad cromadh (15) cinn no iomrall aisdir as e (16) fa cosnamh d['] alusdair [']n uair sin [p.143](1) ag imdhecht an diaigh (2) a chúil ag sméidedh a laimhi air (3) a mhuinntir misnech maith agus méirs(4)éil athlamh do ghenamh agus gan dfh(5)eidhm ag a dhaoinibh uaisle da (6) ghenimh acht a connmhail a ccuidechta (7) na nordughadh no gur sháruidh (8) orrtha dob aithnigh damh d(9)aoine do rinne marbhadh ar na (10) coisighibh gordonach da cc(11)onnmhail o brisdedh do ghabháil (12) mur do chonnaic an námhuid an ni si[n] do =(13) eibhghedur [*] an ionnsuigh . agus an (14) tasalt do tabh do thabhairt
(15) tug alusdair ordugh an garrdha (16) as ar thrialladar roimhe sin [p.144](1) do thabhairt orrta agus tang(2)as orrtha faoi sin le pícib (3) agus le sóighdibh do bághus ag (4) dénamh marbhtha orrtha ar gach (5) taobh don garrda ma fuair an (6) chuidechta astech ann do bhrís (7) cloidhemh alusdair [*](8) agus fuair se cloidhemh (9) eile na laimh agus ni l roibh cuimhni (10) aige fein cia tug dho e (11) acht daoine ag tabhairt { baramla } gurb e (12) a chliabhain mac cáidh aird na (13) croisi tug do a chloidhim (14) féin agus do thuit mac cáigh (15) san uair sin agus an fer doirche (16) mág aodha agus daoine uasle [p.145](1) maithe oile ma dhoras (2) an gharrdha do bhi ag fanmhuin (3) re halusdair do chur astech (4) romp[a] agus ar ndul d['] alusduir (5) astech san gharrdha do chuir gl(6)és troda ar an roibh ast(7)igh ann do tabhair relífe (8) da mhuinnter do bhi amhuigh agus (9) fa diobh raghnall mac d(10)omhnuill mhic aonghuis mhuiligh (11){ mic } ceanain ni leigim thor(12)am an begansa do cur sios (13) da ghriomharthaibh do rala (14) dho a bheith ar siubhal a mea(15)sg na ngordonach agus ni (16) hionann taobh don gharrdha (17) gus ar ghabh e agus an chuid [p.146](1) eile do dhaoinibh uaisle (2) alusdair do bhi a measg na (3) ngordonach ar siubhal no gur (4) mhothuidh se an teapar da (5) chur ma na slinnenaibh aige (6) do iompaigh a aghaidh re(7)na namhaid do bhi a chloidh(8)emh ma bhraghuid agus sgiath (9) air a laimh chle agus gunna glaice (10) na laimh dheis do chuir se (11) an gunna riu agus do sdad ar cuidecht (12) do lucht pícedh do bhi na diaigh (13) mur tarrla slighe cumhang rompa (14) les sin ni rabha duine da chuid(15)echt fein do bhi na dhiaigh gan (16) dul roimhe do bhi marbhad tiugh (17) ag lucht bóghadh ga dhénamh [p.147](1) ar coisichibh gordonac man ám (2) sin tarrla dfior bogha a bheith (3) ag rioth seachad ar raghnall (4) agus e ag chur shoighed ar gor[d]onachaibh (5) tug suil tar a ghualuinn agus do (6) connaich an fuirech do chuir ragh(7)nall air lucht na bpicedh agus (8) do iompaigh a lamh on bfer (9) do bhi roimhe do sheol a shoigedh (10) ar raghnall do bhuail san ph(11)eirceall do chuir dorn dí (12) amach ar an bpeirceall oile (13) ainn sin do sgaoil raghnall an (14) turch[ar] agus ni ar fer an bhogha (15) tilgis an gunna úagha agus (16) cuiris lámh a ccenn a chloidhimh (17) do bhí lamh a sgeithe a bfad [p.148](1) úagh amach da imdhíden (2) ar phícibh tug iarraidh da chloidhimh (3) agus ni tháinic leis oir do rioth an (4) crois timcheall leis agus ni (5) tainic an cloidhimh amach tug (6) an dara fecht agus ni tainic tug (7) an tres fecht leagadh ar laimh na (8) sgeithe fan[a] asgail ar truaill (9) an chloidhimh agus tugadh amach e (10) giodhedh do cuiredh cúig píce (11) eider an chíoch agus an smeig ann leis (12) an bfolbhughadh sin acht ni rabha (13) oirlech ar doimhne a nén aladh (14) da ndernadur air ann soin . seal (15) ar an seol soin ag gerradh (16) phícedh agus an méid do chuirrr(17)thaoí an sás na sgeithe [p.149](1) díobh , do tharr se a dhruim ris (2) an gharrdha dochúm a choimhéada agus (3) do bi ag dénamh imechta ar eigen (4) dionnsaigh an doruis . do bi lucht na (5) mpicedh ag dol a nédánacht (6) air ón mhéad do bhí ag gearradh dhiobh (7) acht aoin fer do g do bhi da (8) thuargain go harrannta iom(9)arcach tar leis an bfer soin go (10) ccoimhéadadh a píce gan gherradh agus go (11) tuitfedh a fher comhloinn leis .(12) do bhi raghnall ag eisdecht re (13) halusdair ag gabhail do bhatha (14) ar ghordonachaib fa olcus an lámhaidh (15) do bhádar da ghenamh do thabair (16) relíf dho fein as an ionadh [p.150](1) ina roibh acht do bhi se ag triall go (2) dorus an gharrdha céim ar ceim agus an uair do (3) sháoil bheith a ngar don dorus tug leim (4) árd athlamh ó fher na píce agus tug (5) a chúl do agus aghaidh ar an doras agus do (6) chrom a chenn . leanais fer na píce (7) e gur chróm a chenn féin faoi an do(8)rus do bhi alusduir san uairsi da bfeithemh (9) agus tug buille dfior na píce (10) agus ger bathlamh [*] do chum iompóigh (11) arís is edh tarrla cenn an óglaigh da bhualad fa (12) na heasgadhuibh ar raghnall on bhuille tug A(13)lasdair dhó . tuites a chorp san a chenn (14) dorus agus a chenn san gharrdha . ar ndírghedh (15) a dhroma do raghnall agus ar namharc na dhíaigh (16) ar an dorus ag sin mur chonnairc a chom(17)pánach [p.151](1) do gherradh an tsoighead do bhi an raghnall (2) agus tugadh as í agus fuair a thenga (3) go maith agus comus labhra ni nar shaoil (4) Do burusda rágh nac go tím(5)diomhaoín do bhadar an chuid oile (6) darm an rí san uair sin .i. M(7)arcós mermenmnach {misnech}mhor (8) muntrós agus morbhair cródha curannta (9) gasda galannta gaisgemail gordón (10){ gona } uaislibh na fharrad . agus an (11) cuid oile don drong dhana dá[s]acht(12)uidh domhnallaigh agus don reimh runbhuirbh (13) rochalma reachtaigenntaigh raghn(14)aillaigh . acht tugsad a naghaid a namhad (15) go harracht urronta gan uamhan gan (16) imeagal buille na urchaire . et -(17) tarrla do muntrós a gionarrál (18) go rabha rena shlúagh agus e ar árd (19) cnoic [p.152](1) agus do chonnairc an guasacht (2) agus an gabhadh mór ina rabha alusdair (3) agus as e ni do ríne do léig gláodh (4) mor as ag brosnughadh na nuaisle (5) agus an tsluaig do bhí a nait eisdechta (6) do agus is ed dubairt is mor a náire duinn (7) an daonduine ag tabhair ar clú dhinn (8) do ghnáth mur bhrisdes ar nuile (9) namhuid romuinn ag sin alusduir ar breith (10) búagha ar an muinntir do bhi as a chomhuir (11) fein don cath agus tugaibhsi an ad(12)bhannsa go glesda gradathlamh (13) do freagradh go furachar an fho(14)gra sin on ardgheinirél ionnus (15) nac rabha marcach nar tenn a sháil (16) re haisgail eich . no coisidhe (17) nar cruaidhigh a chéim go ta(18)lcmhur troighesguidh agus go [p.153](1) sanntach solamhach ionnus go ndechadur (2) a measg a namad don ruathar sin (3) agus do brised ar mathsluagh na namhad (4) gur cuiredh a measg na ccoisighed (5) íad iomtus alasdair . do mhothuidh (6) do mheirge mhoir an riogh ag (7) techt ar cúl na reidsimeinte (8) do bí ag tabhair troda dhso (9) ainn sin do chuir gles ar a mhuinntir (10) do tarraing amach as an garrdha do(11) chum troda agus tainic marcach (12) o muntrós chuige faoi sin (13) tug alusdair a dhaoín as an (14) gharrda in mhéid do bhí infhedmdha dhiobh (15) giodedh do fhaguibh secht bfir (16) deg do bhí buailte astigh (17) da dhaoinibh uaisl[e] nar fhéad (18) techt amach tairis ar marbhadh [p.154](1) dhiobh do chuir gles troda ar an (2) ccuidecht agus do ionnsaigh a namhuid (3) an fecht tanaisde agus do ionnsaigh (4) muntrós ar an laim eile iad (5) ionnus guu thuit an reidsiment (6) sin thigerna bhair agus urmhor fher (7) leoghais maraon riu na rangaibh (8) do leanadh an rúaig orrta (9) gur theisirg inbher nis an chuigd (10) do tharr as diobh agus is ar eigen do (11) chuaidh mac coinnid as ar each ar (12) call a dhaoine agus chliú do biom(13)dha lamh athasach do domhnallachaib (14) agus do ghordonachaibh do bhi san (15) latar sin gan iomrágh ar a heaghnamh (16) na ar hardchosgar amhail adeir (17) muntrós ag techt ar an la (18) a nait oile gurabh aige féin (19) do connaic an seiser as mó [p.155](1) do ghabh mire agus dásacht (2) go marbhadh daoine da faca (3) se aige féin na ag duine (4) eile roimhe no na dhiaigh agus fa (5) díobbh natániel gordón agus r(6)aghnall óg mac alusdair mhic al(7)usduir mhic aonghais uaibhraigh (8) agus morbhair gordon fein agus (9) triuir oile ge be iadh -(10) an tús samhraidh tugadh (11) an cath sa úilt eirenn san bliadna .1645(12) tar eis cur an bhlair do léig (13) siad an sgios tamhall an dhúthaigh (14) morbhair marsail do bhi na couínet(15)air agus na eascara dhoibh tain(16)ic alasdair mac cholla [p.156a](1) go tráigh do thógbhail (2) daoine ar gaoidhealtacht agus di(3)arraidh mhic gille eóin agus eóin muid(4)eorduigh is ann do chuir an chomairle (5) albannach árm ar a chois agus sineir(6)eil beilidh romptha agus mac (7) cail[in] na ccuidecht do bhí sgéla aca(8)sin go raibh alusdair ag traigh do cuiredar (9) romptha coinne do thabhairt do (10) muntrós ni is taosgfa na thi(11)ucfadh alusdair agus an chuid oile (12) do ghaoidhealuibh da chungnamh agus tarrla (13) an ní sin . tugadur coinne da chéile a n(14)alport .i. siniréil beillí agus mac (15) cailín agus arm na comhuirle albanuigh go (16) go lionmhur leirthionoilte agus is [p.156b](1) iad so do bhí a bfarradh mhúintrós (2) dárm an rí .i. morbhair górdon agus (3) a mharcshluagh glésda groidhésgaidh (4) górdonach na fhochair agus aonghus mac mhic (5) alusduir tigherna ghlinne garadh sa(6)n uair sin agus an rabha do chloinn (7) Raghnaill na fhochair agus fir bhai(8)dinech agus pairtigh dferuibh afall (9) et ar bfaicsin a chéile do na sluaghaibh (10) do chuiredur gles fiachdha fuathmhur (11) fíorathlam orrtha leith ar leth (12) do chuiredh o arm an rí buighen dferuibh (13) baidinech dfogra na deabhtha (14) agus do thionnsgnamh na troda agus do chuired (15) buighen oile na naghaidhsin o árm na (16)loc parlamainte ann sin do [p.157](1) labhuir aon do na couinenterse (2) rena arm féin agus is edh adubhairt (3) is gnathach leis na daoinibh ata (4) in bur naghaidh tus gach ionnsuighe (5) do bheith aca oruibh agus na tuguibhsi (6) an tosacch sin doibh aniugh acht ionnsai(7)ghibh iad go hatlamh aigenntach (8) agus do labhair fer eile a narm an rí (9) .i. morbhar gordon na biadh faitches (10) ar aon aguibh nac tiubhra misi (11) beilli chuguibh ar mhuinel a meghoin (12) a chuidechta As ann soin tug an da (13) cuidechta sin da rúatur rechtmur roi(14)thinnisnech a gcertchomdhail a cheil (15) baoi do lúas na marsala do rón(16)sad go ndechaidh cuirp an da airm (17) na ceile sul loisg an da phartaidh (18) do chuaidh uatha do dhusgad (19) na [p.158](1) troda aon urchar do losgedh air (2) a cheile gurab é ni do rónsad béil (3) a ngunnadh diúmpugh ar chorp (4) a nairm agus an ladh do bhi ionnta do th(5)abhairt doibh agus is uatha tainic (6) an turchar tupaisdech ler th(7)uit morbhair gordon . agus e ag cur (8) a laimhe san chrios chloidhimh do (9) bhi fa bhraghaid Shinireil beilli (10) do bhadar na sluaigh an dosanuibh a (11) cheile san uair sin an mathtsluagh agus a n(12)gruaga [*] a ndornuibh clei a cheile (13) agus iad ag gabhail da mpiostalaibh (14) a ccloignibh ar oile agus an sluagh coisi gan f(15)ios aca cred do geindis o [p.159](1) bhuaighreadh a nech dob fhiaghain ar (2) sin alusdarr mac raghnaill mhic ailín (3) oir is e féin agus ailín óg mac mhic alusdair (4) dob foifigidh doan chloinn raghnaill (5) do bhi san latairsi oir do bhi mac mhic (6) alusdar féin san turpa farre muntrós (7) adeir alusduir mac raghnaill go (8) rabha fein tamall agus biorrdhias (9) a choidhimh re lár gan fios (10) aige cia ar a mbuilfedh buille (11) gan aithni aige ar caruid sech (12) namhuid do bhadur mur sin no gur (13) sgairt an toificech tapaidh mai(14)ger lidus san tenguidh bhearla na heich (15) uile do sherrughadh nior chuala (16) an focal sin aon mharcach nar [p.160](1) ghlan a ech fein amach o na (2) coisighibh . o shin amach fuair an -(3)- uile dhuine comus fedhma do ghe(4)namh lena laim agus lena loinn agus nior (5) leigedh athiompsogh do mharcshluagh (6) na covinentars acht a leanmuin ar (7) an druim da siormharbhad go do (8) chuir tuitim mhorbhar górdon (9) do chrád orrta gur fogr(10)adar gan cethramh do tabhair do (11) duine ar bioth an la sin nior fhill (12) duine ar bioth on ruaig do (13) mhathshluagh muntrós no gur sg(14)ith a eachraidh agus do bhi tigerna ghlinne (15) garadh san ruaig aige ar mhar(16)cós earr ghaoidheal no gur [p.161](1) sgithedh ech fáoi agus e an aite fragh(2)airc do ghnath gur mhalair an marcós trí (3) heich an la sin ag teichedh roimhe (4) go ndechaidh as le lúas a echraidhi (5) Iomthós alasdair mhic cholla do (6) gluais se o thraigh agus o na garbh(7)chriochaibh agus cuidechta mhór mhaith (8) leis : an rabha ag baile ag Eoin (9) muideor[d]ach do daoinibh óga (10) a dhúcha agus a chinnidh agus domhnall (11) a mhach rompa agus clann gilla (12) eóin o mhuile agus sdiuarrduigh na (13) hapann agus clann griogoir agus (14) foirenn oile . Ar rochtain doibh (15) campa muntros do bhi (16) failte mor agus agus luathair [p.162](1) ag muntros agus ag cách oile (2) rompa do thaisbenadh gac cuidecht (3) ar leath diobh don ghinireil agus tug (4) an chuidecht sin mhic eoin mhudeordaigh (5) agus domhnall fer niamhdacrothach narach(6)taisbeanach [*] nemhshodalach a bfiaghnaisi a char(7)ad an fer soin agus e nertmhur (8) nemsgathmhur ar aghaidh a eascar(9)ad agus a ccenn a fhichead bliadna da (10) aois fan am soin . tarrla com(11)ragh an oichthe sin an teint (12) an ghinireil eider an ginireil (13) et an maigeir gionaral .i. (14) Alusdair mac cholla go { ndubh(15)airt } montrós nar a mhor an [p.163](1) chuidecht do chaipdín chlainni (2) raghnaill gan lion creichthe [*] do (3) tabhairt astech go harm an rí (4) do chur lena mhac chuige (5) do fhregar Alusduir gur cuir se sin le(6)is do eiridh alusdair as an te(7)int amach rainic an lóisdín ia(8) ina rabha domhnall agus do ra(9)igh ris a dhomhnaill a mhic ar se (10) dein { ullmhugh } ar do mhuinntri (11) dochum chreach do tabhairt (12) do champa agus bidísd reigh (13) agad go gluasacht ar mad(14)ain amárach agus ni racha le(15)at acht do mhuinntir fein agus lucht (16) eoluis don tír a mbí ar [p.164](1) nordughadh . do fuaradur an ordughadh (2) ar maidin na diaigh tugadar crecha (3) mora don champa a naimsur athghoirid (4) do thaitin sin le muntrós agus leis (5) an arm uile ionnus gur be domnall agus mhuinntir (6) is mo do roinn do chrechuibh da raibhi (7) san narm uile . cuid daghbharuibh (8) na ccreach sin do thuit air tar daoinibh oile (9) do bhíodh moran do ghaoidhealuibh (10) oile do chuirthaoi do thogmháil chreach (11) ag imdhecht leis na crechuibh (12) do nidís dionnsigh an ttiredh (13) gan ched da nginiral ni ghénad (14) mac eoin mhuideordaigh an ni sin do (15) oir ni leigfedh nech da mhuinntir (16) le creich na le cobhartach úadha [p.165](1) eider adhbhur oile narbh urusda da (2) mhuintir dferaibh na noilen techt le creachadh (3) dionnsuigh an tiorrtha féin on mhachaire (4) ghalda ó na hadhbhuraibhsi do thuit (5) trom na ccreach do chur don champa (6) ráighthe an tshamhraidh sin air tug se ch(7) creach mhór a dúthaigh mhorbhar mharsal agus (8) chreich o machar aongus agus is e do chrech na Maoinnne (9) a tarrla sennduine onórach dhoibh agus (10) íad ar an chreich sin do bhi ag innisin (11) sgeala agus is senchais doibh a ccenn (12) gac sgéil eile dar innis doibh adubhairtt (13) nar creachadh an mhaoirne on aim(14)sir do creachadh le domhnall a híle í (15) an bhliaghain tug se cath gairbthec (16) do diuibhche murchagh agus saoilim (17) ógánaig gur ar sliocht na ndaoine (18) ata sibhsi mása sibh caip[d]in Chlainni (19) Ragnaill [p.166](1) Man amsa do chruinnidh comuirle (2) na halban a ccenn a ceile do mios s[i]a[d] gur nar agus (3) gur sgannalach dhoibh partuigh bheg (4) airm do ghaoidhealuib do cíosachadh (5) na rioghacht . uime sin do chuiredir (6) cruinniughadh ar sluaghaih na ríoghachta (7) uile an méid do bhi ionairm dhiobh (8) do ghluaisadur an diaigh muntrós (9) agus ghaoidheal an mhorshluagh sin na (10) halban . a nuaisle agus a noificidh (11) a mairscennuidhe agus a mairnealaighe ionnus (12) go raibhe cúig míle maruighe (13) na cuidechta nar throid ar tír (14) riamh gus an uairsi an uair do (15) mothuigh an begsluagh sin . riogh bretan (16) agus ghaoidheal an ni sin do chuiredur glés [p.167](1) coimhéda orrta fein da ndiden o thír (2) go tír agus ratréta orrta gach aon (3) la agus imghecht ar eigen acasan ga (4) ghenam go hurrunnt eolghusach . la (5) dhoibh o choill mheadhoin agus ratreth (6) go tenn agus imghecht ar eigin aca . do be (7) la fa mo an tarm namhad do chongadur (8) riamh na ndiaidh . tarrla do mac eóin (9) mhuideoruigh agus da muinntir a bheith (10) san rir ar an la agus an maigheir sinireil (11) ag seasamh a posta fein araon riu (12) agus troid do ghnath ag a namuid da (13) chunnmhail orrta . do bhi aon mharcach (14) arannta roim chách ag techt astech (15) do shíor ionnta innus nach tegmhadh bél (16) átha na abhann riu nac cuirfedh [p.168](1) an mar[c]ac sin buaighredh mór iunnta (2) agus tair le mhuinntir agus leis féin gurbh e (3) aon lámh fhedma na halban e coirnilar (4) [...] do bainm agus boific dho tug (5) se a tri no cheithir do na heachaibh (6) bagaisde diobh an la sin . do bhí (7) aoghus mac ailin duibh ar deiredh a -(8) chuidechta fein ar muin eich gan phillín (9) gan diallad agus gunna fada trasda (10) na ucht ar a bhelaimh . ni do muin eich (11) fa gnath leis congnam do ghenamh (12) acht da chois tar leis gur mhothaigh an(13) marcach ag deinemh uair no dhó air (14) uair duairibh da ndainic an díaigh (15)an aonguis tug aonghus an cos (16) re lár agus do leig a each fein [p.169](1) úaidh do chuir a ghunna (2) ar cloich go hathlamh agus do loisg (3) an turchuir agus do thuit fear an (4) trusgain deirg faoi chosaibh a eich le a sgarbhuibh (5) sróil agus le lásduibh airgid tug (6) a mhuinntir gair mhor da chaoinedh (7) do faobhuighedh e agus fágbhadh ann (8) sin agus ni thainich an namhaid ni budh dána (9) na sin orrtha an la sin no an la na dhia(10)gh . do bhadur an nordughadh sin a tri (11) deg no ceitir dég do laoithibh (12) gan suamhnes ar bioth acht ruaig (13) do gnath orrtha . muntrós ag (14) denamh díchill gliocais dfechuin an -(15) fédadh an tarm mor do bhi na dhiaigh do (16) sgithiughadh ar bharamail go sgaoiledh (17) cuid diobh uatha an doigh go (18) fédadh blár do tabhairt doibh [p.170](1) gededh do bhí na soigdeire (2) da sgitiughadh le díth bídh agus codalta (3) ar techt a ngar do chill saoif doibh (4) ar siubhal oidhce do ghabhadur campa (5) agus longport leongport san ionad sin (6) moch na maidni arnamhárach (7) cred do chídis acht an tarm mor eider (8) mharcsluagh agus choisighe . as e ni do bhi (9) ann gur bheigen darm an ri an campa (10) dfhagbhail gan fheoil gan aran (11) do chaithemh ma bhi se aca agus (12) gles trota no teichidh do chur (13) orrtha . ar tarruing na cuidecht (14) do chuadar a nuaisle agus a noifighigh (15) a ccomairle cia aca do gheindis (16) blar do tabhair no an ráthret (17) do iarr muntros an [p.171](1) chúis do leigen faoi bhreithemhnus (2) na soighdeoire agus an airm uile (3) as e ni adubairt an slúagh uile (4) daitheasg aoinfhir gur bferr (5) blar do thabhair ar mhéd a chunntabhart (6) no ruaig do bheith orrtha do la (7) is doichte do ghnath . Cuires (8) muntros trompadair dionnsuigh (9) an airm mhoir le sgéla go bfaighdis (10) machaire do chonnmhaoil riu mur (11) do chuala an morshluagh a ni sin badh (12) mor a meanmna ionnus gur leigedur (13) garrtha mora aoibhnis agus luaithaire (14) os áird asda do choirghedh (15) a negar agus a nordughadh iad Do chuiredh (16) tri mile do lucht phíced agus mhosgad (17) ar a mbélamh ar tri sgonnsuibh [p.172](1) agus do tárrnedh aon mhile dég fer (2) nam pataillenuib air chúl sin (3) agus tar leat budh cruaidh an obuir do (4) bhegan buighne aghaidh do thabairt (5) orrta man am sin . Do coirighedh (6) cath cosanntach chruadhchroidhec (7) glanarmach gaoidheal agus is é an uibhur (8) ceithre mile coisighe agus cuig céd (9) marcach as e inneal do chuiredur (10) orrta coslomnocht agus leinte (11) a ngobal gac aoin aca . agus leinte (12) geala ar uachtar earraidh a mharcshluaigh
(13) Do ghluaisadur na foirne feramhla (14) fergaibhsec sin a naghaidh mhosgadh (15) agus mhorghunnadh badar rena (16) nucht san nuair sin do tionnsgain (17) an troid le togha reisimeinte (18) do ghaoidealuibh eirennac agus albanach [p.173](1) do bhi téanta ar lamhach agus teghmar (2) ar troid agus máidseoir lachannáin rompa (3) agus alusduir mac choll[a] ga seóladh agus ga ngres(4)acht do bhi da reidsimeint oile re (5) relif do thabhairt d['] alusdair agus don bhuigh(6)in do chuaidh sios ar ttus .i. reidsime(7)int mhic giolla eoin . agus reidsimheint (8) dhomhnuill mhic eoin mhuideor[d]uigh acht (9) do bfhoisge do throid da tabhair (10) clann ghiolla eoin do taoibh an orduighe (11) na clann raghnuil agus do bhi do thes na (12) troda air maidseóir lachannain gur sgairt (13) alusdair mac cholla go deifirech relíf .(14) tarrla cáil fheicemhnuis san uair sin eider (15) domhnall mac eóin múideordaigh agus domnall (16) mac eachainn óig mhic gilli eáin um th(17)osach dul síos . giodhedh gerruis (18) clann raghnuil an tslighe tar [p.174](1) bhrághuid chlann ill eóin agus do ionnsuig (2) na sgonnsuig ar a rabha an namhuid (3) domhnall mac eoin mhuideordaigh rena (4) muinntir agus padraig cáoch mac griog(5)oir agus a mhuinntir agus amui an aon reidsim(6)eint agus clann raghnuil tugadur an tasalt (7) daonreim le harm rathmur ri breata[n] (8) san uair sin agus is e a mac sin eoin mhuideordaigh (9) cédduine do leim sgonsa na naomhad (10) diobh agus a mhuinntir na dhiaigh do cuiredur (11) na ruaig mhadma a measg an tsluaigh (12) mhóir do bhí rena ccúl iad agus do lean(13)adur cách go dion dasachtacch íad (14) agus do brisid ar an tsluagh mhór uile (15) go rabhadur fedh an laoi an (16) ruaig orrt da leadairt agus (17) da lánchosgair agus ar ccriochnughad [p.175](1) ar cur an blair do ghabhadur (2) camp in hamalt dún agus tainic eochracha (3) an chaislein mhoir o dhun eiden (4) chuca agus do sdríoch alba uile (5) dhoibh ~
do gheibhinn moran re(6)na sgriobhadh do sgeluibh ar gnoidhibh (7) na haimsir da ccuirrinn romham e (8)ar acht as e tug oram an uradsa fein (9) fein do sgiobhadh mur do connairc me (10) gan iomragh air bioth ar ghaoidhealuibh (11) ag na sgriobhnoiribh ata ag techt (12) ar gnoidhibh na haimsire an mhuinntir (13) do rinne an tseirbhis uile
(14) Iomthos mharcuis mhuntrós (15) do ghluais agus cuid da (16) arm leis ar slighidh dul (17) go sagsan do tabhair [p.176](1) relíf don rí agus e a eigen (2) ag sagsanachaibh san uair sin (3) agus do brisedh ag filipfach (4) air agus nior fhed furtacht do (5) thabhair don rí . tainic alusdair (6) mac colla ó champa hamalt(7)on go cinn tire agus do glan (8) do fein í agus do fhoghair aisde (9) clann mheg dhuimh[n]e do thóguibh (10) dun abhartuigh mur dhaingean (11) tainic domhnall mac eoin (12) muideorduigh on champa sin (13) hamaltun da thir fein agus (14) do bhí muntrós ar techt on (15) bhriseadh filipfach san (16) taobh a tuath agus ar mhair aige (17) da dhaoinibh ar an seol sin dhoibh [p.177](1) seal daimsir . muntros (2) san taobh tuait d['] albain agus
(3) Alasdair mac cholla a cinn tire (4) ag cor dithe ar earr ghaoidheal (5) agus ar chomhgall agus ar na chriochuibh (6) agus eoin muideordach sna gairbhchriochaib (7) an tenta re traigh . Do chuaidh (8) eóin muideordach agus a mac domhnaill (9) go híle agus a feacht féin leó agus (10) do fhógradur eisde an raba do (11) cloinn meig duimhni innte . Fa na (12) haimsir sin tainic iarrla aontrom (13) a heirinn do chinn tire dfios (14) an airm sin do bhi aige fein innte (15) agus do chuir fios ar an raibh maraon (16) re muntros agus tangadursin (17) chuige don céid iarruigh [p.178](1) tainic dhe sin muntrós do (2) dhul as an rioghacht diarruigh congannta (3) ar righibh agus ar phriunnsuibh oile (4) do chongnamh le ri Serlus agus ar (5) filledh do on turus sin do mileadh (6) go heasonorach le comhuirle na (7) halban leis na couinenters é féin (8) agus marcós hunntlí agus moran duaislibh (9) oile do bhi ar taobh an riogh do (10) chruinnidh cuid mhaith duaislibh innsi (11) gall go hiarrla aotrm mur ta (12) clann ghiolla eoin agus clann raghnuill (13) do bhadur ar tí airm do chur ar (14) a chois aris a leith an rí (15) san aimsir chedna tainic (16) ordugh an riogh go hiarrla aontrom (17) sgaoiledh do leigen don arm oir [p.179](1) do bhí an ri san nam sin ar laimh (2) ag a naimhdibh .i. parlameint shagsan (3) agus alban daonlaimh na aghaidh . Do (4) léig iarrla aontrom sgaoiledh don árm (5) agus do chuaidh féin d['] eirinn do an (6) alusdair mac colla an cinn tire agus do leas (7) dainnedh innte agus a níle . do { fhuiridh }(8) na gaoidhil oile do bhí a leith an (9) riogh an timcheall a bferann fein (10) ga sesamh ar namuid . Tangas (11) ma ccuairt orrtha fa dheoigh (12) le harm mor . sir dabhad lesli (13) agus mac cailín go cinn tire dhoibh (14) gan bhrath dfaghail ar am bheit (15) ag techt no go rangadur an (16) learg aite ina raibh alusduir (17) agus a muinntir sgaoilte ona [p.180](1) cheile do chuiredur as a cheile (2) an chuidecht sin alusduir do (3) gabhadh raghnall óg mac (4) alusduir mhic aonghuis uaibhrigh (5) agus do chuired go bás a ninber ághráth (6) é tamall na dhíaigh sin
(7) Do chuaidh alusduir mac colla (8) go heirinn agus do mharbhadh a ccnoc (9) na ndos e agus moran duaislibh (10) oile do chloinn domhnuill san (11) Cath tug mu[r]chadh o briain (12) doibh san bliadhna .1647.(13) Tainic an tarm mor sa dabhad (14) leislí agus mic cailin leo go (15) híle agus go muule agus do sdr(16)ioc an uile dhuine dhoibh acht (17) Eóin muideordach na (18) aonur agus ar l ghabh leis
[p.181] cathal mac muiredhaigh cecenit
| 1. |
(1) Coir failte re fer do sgéil (2) a fhir le ttangus on tráigh (3) sgela liom os iseal uaibh (4) da ttiosadh muaill os cionn cháigh (4) sgela liom |
| 2. |
(5) binne na ceol crot do sgél (6) a ghilli gan lot gan leon (7) ataoi mur orghain os fhíon (8) mas comhrágh fior do bhi ad bheol |
| 3. |
(9) Ro ferrde an eisdecht rem bheó (10) an sgel sin le a ttanag tu (11) do mheduigh cert lem gach lá (12) tenn ota mo nert a nú |
| 4. |
(13) Moghenar do riacht am riocht (14) deisdecht red bhriathruibh go becht (15) od sgél sídh ni thagruim thort (16) tribh anocht caidlim go cert |
| 5. |
[p.182](1) Fríth leat do nuighidhecht náoi (2) a buachuill is gasda gné (3) séla ler cengladh mo chlí (4) sgela on tí ler meadhradh mé |
| 6. |
(5) Domhnall mac eóin cúl na ccladh (6) rún do sgeoil a gasda ghloin (7) techt tar chúan iomlán don fhior (8) cion da iomragh is dual damh |
| 7. |
(9) A thecht slán go harnadh óg (10) fáth sin dom menam ar méd (11) slat a Cioimhlios crann nach lub (12) ag súd maoibhnes ann go még |
| 8. |
(13) Da fhéchain tiaghaim ar tús (14) do riaghail ma ghebhaim gnás (15) me am léim co chadregur gan crúas (16) s céim suas re maignmh ag fás |
| 9. |
[p.183](1) Do chim e ga fhosgladh súl (2) an te ler bronnadh mo bhriogh (3) do nim tar muir daithne uaim (4) a ghruaidh garrtha dfuil mur fhinn |
| 10. |
(5) Cred nac naithninn a chul cas (6) go aithgherr {}(7) do dol [*] re mhaicne do mheas (8) gradh troiminghen rioghna o ros (9) bos mhiolla dhoinningned ndes |
| 11. |
(10) Aithneichadh féin briathra A bheoil (11) s an déd mur neiminn ar neimh (12){ nach }{ nochtar } go duilbhir dhuinn (13) s an tshuil shuilbhir sholta sheimh |
| 12. |
(14) Aithnighimsi fhedh nurchair uaim (15) an malaigh gcert ccumpa gcaoil (16) giolla saor re an decair dreim (17) san taobh reigh mur eatail aoil |
| 13. |
(18) Do aithneochuinn céim a chos (19) go hathlám [*] ag leim na lios [p.184](1) do bhrég croidhe na mbuadh mbras (2) glas mo thoile uam gan fhios |
| 14. |
(3) Ua domhnuill mo meisnech mhór (4) mo sheisi comhlainn rem chúl (5) mo shéd e da ngabham grádh (6) mo re lán is mabhall ur |
| 15. |
(7) Mo bile bugha fo mheas (8) mo chridhesi an cuanna cas (9) mac flatha air nár foilghedh fes (10) mo chrios catha an bhoinngheil bras |
| 16. |
(11) Ar nuisge tobuir nac traigh (12) ar nurra coguidh do chlód (13) fath ar mire ar muirn shaor (14) ar cuirm daor ga hibhe a hór |
| 17. |
(15) Mo chloidhemh mo chaoilshleagh chorr (16) mo thogha ghaoidheal is ghall (17) ata ag sgaoiledh taisgidh a rún riúm (18) s mo mionnshúl mh re fhaicsin ann |
| 18. |
[p.185](1) Sinn riam re duth[ch]us ag dreim (2) do nim as do duracht dóigh (3) mo nert ni cheilim od chím (4) tríbh dogheibhim ceart is cóir |
| . |
(5) coir failte re fer do sgeil |
[p.186](1) Iomthús eoin mhúideórduigh (2) mhic domhnuill mhic ailín tighern (3) chlonne raghnaill arna threi(4)gsin don uile dhuine tar éis (5) muntrós agus mharcóis hunnt(6)li do chur chum báis . agus ar mha(7)ir beo do na huaislibh do bhí (8) a leith an rí . ar diobra a ccrioch(9)uibh cíana comhuighech . do bhí (10) seisen na áonur ag fanmuin a(11)muigh ón rioghacht agus an tíarsma (12) do mhair don mhuinntir do bhí (13) a leith a ríog ar tionól ma { thimch(14)all }. di bhi techtairecht le cumhada (15) do ghnath ag techt chuige on rio(16)ghacht da atach um reitec riu (17) agus nior ghabh . acht do chuir a mhac [p.187](1) domhnall go heirinn (2) agus ar mhair aige ig deirennchaibh (3) agus cuid da daoinibh uaisle al(4)banach leo agus do fhan fein agus (5) an chuid eile don muinntir ag s(6)esamh a dhutcha . Iomtós dhomh(7)naill do ghluais sé a uibisd (8) ar fligert glésda do luing (9) ghálda do bhí aige agus ar luing (10) fhada ghaoidhealuigh an timchell (11) thri chéd do soigdeiribh denta (12) dulchannacha san bliadhain .1648.(13) as a sin doibh go caol muile (14) go colbhannsaig agus go cáol (15) íle tarrla long mhor doibh ann (16) agus ghabhadur í fana lucht do (17) shíol eorna do ghlacadur [p.188](1) long oile san chúan ni fhuairad (2) édail ar bioth innte do leigadur (3) uata í agus sheolsad go heirinn (4) rug sdoirm orrtha ar an oirir (5) ionnus gur sgaradh o cheile a nard(6)ruidhe ráinic cuid aca cúan (7) na cceall beg do chúaidh domhnnaill (8) agus ar lean ris ar tír chorrán aird (9) mhég giollagain do leig úaigh na (10) hardraigh go halbain . Do ghluais (11) go hachagh da charad ait ina (12) tarrla gerresdon cairdemhail doibh (13) as sin doibh go cuntaoi an chabh(14)ain ait ina tarrla filip ó r(15)aibhill riu .i. tigerna na tíre (16) sin agus cara dhoibhsion do ghluais (17) as a sin go muilenn cerr na midhi [p.189](1) agus do fháguibh a mhuinntir ar (2) chethramh san bhaile sin agus do ghluais (3) re fein co cill choinnigh baile ina (4) raibhe comhuirle na heirenn na suighe (5) fuair sé órdugh e fein agus a muinn(6)tir do dhul astec a nárm na comhuirle (7) fa chúmanda Sinirel Priosdon (8) as e sin árm ina raibh alusduir mac (9) iarrla aontrom agus ar mhair dalbanacaibh (10) agus deirennchaibh do chuaidh le halusduir (11) mac cholla go heirinn do chloinn domhnnaill (12) agus da ndaoinibh muinnterdha . ni roibhe (13) an reidsimeintsi gan chúig céd -(14)- deg do thogha daoine uaisle (15) innte . domhnall mac eóin múideorduigh (16) na liftenant Coilineil innte (17) agus aonghus mac alusdair tigherna na [p.190](1) lergan ceinn tiridh na chéd ch(2)aipdín innte seal san arm sin (3) fa chlú agus fo onóir ag tabhairt (4) bhailte ora amach ona n(5)aimhdibh no gur bhris síad amach [*](6) a harm an priustúnidh go ru(7)gadh orrtha san cunndaoi r(8)iabhuigh [*] do bhi buighen mhor (9) dérrenchuibh do cháomhanachuibh (10) maille riu agus is íad fa lucht (11) eoluis doibh agus an uair rang(12)adursin eolus a ccrioch fein (13) agus fragharc coilledh do bhí a (14) foisge dhoibh do theicedur agus d(15)o fhágsad ris cách ionnus go (16) táinic an namhuid na mios(17)g astech orrta gur chuiredh (18) as a cheile íad gur gabhadh [p.191](1) domhnall tigherna chloinne (2) raghnaill agus Aonghus tigerna ghl(3)inne garadh do chuiredh ar láimh do chill choinn(4)idh íad do bhádur ainn sin seal an -(5) príosun no gur fuasgladh no go (6) fuair Marcós aontrom slighe (7) air a bfuasgladh . is luaithe tainic (8) mac mhic alusduir amach na mac eoin -(9)- mhuideórduigh agus do thriall anunn (10) ar fairge an diaigh an rí agus do (11) fhág domhnall san prísún agus d(12)o bhi seal ann nogo ndechuidh (13) tuilledh airgid da { fuasgladh } o D(14)uitses bucingea5 .i. Ben pho(15)stá mharcóis aontrom do ch(16)uaidh se as sin go loch gármann (17) do cuiredh long le marcus aon(18)trom leis no gur chuir fa thír [p.192](1) a cáolus sdálaigh a nuibhisd (2) e agus aonghus mac mhic alusdair tigerna (3) na leargadh muraon fris fa (4) luathghairec a cháirde fana (5) techt da nionnshuigh . tangadur a (6) dhaoine uaisle go grod na (7) dhiaigh ar luing do ghabhadur (8) ar an oirir errennach do bíad (9) na daoine sin do chuaidh leis (10) d['] eirinn .i. murchadh mac mhic neill (11) bharraigh duine mor maisech agus e (12) treighech deghthabhartha súas -(13) alusduir mac eóin mhic ailin na bh(14)uaillog domhnall gorm mac ailin (15) domhnall ruagh mac me(16)ic lochluinn mhic muiredhaig eoin mac (17) domnuill faghlach meig bethad [p.193](1) aonghus mac alusduir mhic mhic gothraidh (2) tainic eoin mac briain mheig (3) mhuiredidh agus cuid oile do na daoinibh (4) ar slighidh eile doibh fein (5) ar techt do domhnall on turus sin do (6) chaith a athair agus e fein a naimsir (7) ag sesamh an duthcha no go bf(8)uair síad siothain on rioghacht gee(9)edh do bhí ainbhfhiacha ag a nesc(10)airdibh ag fás orrtha fedh na (11) haimsire sin gur fhaguibh fa letrom (12) do ghnáth íad fein agus an sliocht (13) na ndíaigh . Ano doimni .1670.(14) an bliadna tesda eoin muideordach (15) a néirisgáigh a nuibhisd agus do cuir(16)edh a a churp an {thogh}mór [p.194](1) ar fagbháil aon mhic .i. domnall (2) agus triur inghen . mór bainntigerna (3) chola agus catriona bainntigherna (4) bharraigh agus anna bainntigern bhenn i (5)= mhaola Domhnall mac eoin mhuideordaigh (6) se bliaghna dég edir bas athar agus a bhás (7) do chaith se na sé bliaghna dég (8) sin re gnoidhibh siothchána seal ag (9) feithemh cúrta lán do chen agus do(10)noir tre fheabhus a bés agus a deghi(11)omchuir agus seal oile ag baile re (12) diol ainbhfiach do eg se a cca(13)naigh san bliagain .1686. an bliaguin (14) chédna tesda an dara rí Serlus (15) do chuiredh corp an domhnuill sí (16) an toghmór a naonleabuigh (17) re a athair . ar fágbhail dia [p.195](1) dias mac agus triuir inghen na dhíaigh (2) agus Ailin an tigherna agus raghnall (3) mór agus senoid agus maire na hinghena (4) mór ingen eoin mhic leóid a mathair (5) agus mor ingen ruaighrigh moir mhic (6) leóid mathair a nathur .i. domhnall (7) Fa mor an truime agus an turrdhubhadh (8) do chuir bás an deigfhirsi ar (9) innsi gall amhuil thaisbentur (10) na mharbhnuidh
| 1. |
(11) Deiredh daoibhnes innsi gall (12) ég aoinfhir an losgadh lóm (13) tosach cumhadh gededh ann (14) dubhadh nac fedh |
| 2. |
(15) Ó bhás fhéinnidh fhola chuinn (16) ni fhoil croide gan chneidh tinn (17) gan onóir ó chách don chloinn (18) oirbh go brach gabhail an ngill |
| 3. |
[p.196](1) Mac eoin mhúideórduigh mhóir mhir (2) giorra a ré is gér romguin (3) truagh mo toisg an deoigh an fhir (4) do loisg sin mfeoil agus mfuil |
| 4. |
(5) Nocha nacus aon mur é (6) ar gasdacht ar gloine a gne (7) ar fhéile ar fheabhus um ní (8) s reighe ar rí mo chrech san chré |
| 5. |
(9) A[r] naltra e is oide ar sgol (10) ar nantrom a dhé a dhul (11) do ghéd a shaoghal mo shegh (12) ciodh acht béd baoghail nar mbun |
| 6. |
(13) Leomhan é ar ghairge a ghríomh (14) acht nac taghladh ni budh nár (15) fer { cennsa } ag seoladh na síod (16) mannsa díon dheóradh is dhámh |
| 7. |
[p.197](1) Leon ar m chroidhe ga cháoi (2) deóiruidh is duine gan ní (3) misi ar buile ge be mé (4) a dhe mam ruire s man rí |
| 8. |
(5) Mer a mhenma ar ghort ghlíadh (6) cenn fedhna gan eitech náigh (7) lamh nar thais san comhlann chruaidh (8) domhnall go mbuaigh na bhais bháin |
| 9. |
(9) Ar ionchuibh rodhaimhe a riogh (10) arm diomchur on uair do aomh (11) budh freslach ar fraoch na mblár (12) laoch mur mo ghrádh sesmhac saor |
| 10. |
(13) Coinnle budh braisi s gach blár (14) budh soirbhe thaisi [*] re truagh (15) ag so an croidhe budh cert grádh (16) na loighe ar lár serc na súagh |
| 11. |
[p.198](1) Éo seile sa bradan bras (2) is deiredh na riogh o ros (3) so an tírsi tíar na { ngleann } nglas (4) mo gheall as is cían do clos |
| 12. |
(5) On chorpsa cuiredh a núagh (6) is bocht mfuirech ar bioth bán (7) nach féighim gur lém a luagh (8) cenn na sluagh da ndeinim dán |
| 13. |
(9) Iomdha fer a nuibhisd fhinn (10) agus ben a mbuile bhróin (11) ma triath do chléith isin chríaid (12) sgiath na { bfian } nar teich o thóir |
| 14. |
(13) Nior bhac domhnall díom re dhul (14) ni riamh do mhaoidhfinn mur mhogh (15) a mbeirn bhaoghail ni bhiadh lemh (16) mo ghrian gheal nar caomuin crodh |
| 1. |
[p.199][hs](1) do ttuirlinn seasuimh sioll ccuinn (2) s diratha ar degh fhuil domhnuill (3) le ccradh ag bfasgnad a bfhear (4)1 a brisd baire ar gcaisgadh gaoidheal |
| 2. |
(5) Disligh solas clonn a colla , (6) dfairigh foirm a bfeaghmonna (7) ata na chás doiligh don droing (8) bás hoighir riog clann raghnaill |
| 3. |
(9) Sioll chuinn fa { chuma } croidhe , (10) a neasbhuigh haoibh en duinne (11) s laoic fa bron a mbailtibh bregh (12)3 maggloir gaisgidh na gaoidheall |
| 4. |
(13) S easbhuidh ar uaislibh a bheann breagh (14) as baire ar gaisgadh na gaoidheall (15) bualadh i chuinn don cosgar (16) uabhan linn is lomlosgadh |
| 5. |
[p.200](1) bas ailin san bhlar do bhrisd (2) na har ar fhearuibh uighisd (3) go beacht o cradh a chneaduibh (4) gan neart mna nar miladhuibh 5 |
| 6. |
(5) Ar morthir gan luaigh a leas (6) ma ceann sluaigh seile fearguis (7) gac haon da cradh da cuma (8) s glaodh gach mna ar mearuighadh 6 |
| 7. |
(9) O mhaoil go harcuibh ni fhuil (10) fear gan hacuin da hiarguin (11) s liath gach ban da niarmuisdar (12) ma thriath uighisd na haonar |
| 8. |
(13) Gaoidil o ghaisgadh do chuir (14) ttuitim ar triath san lathuir (15) fag breith sealbh don arm oile (16) o bheith marbh san machoire 8 |
| 9. |
[p.201](1) O seis ar uaislibh alba (2) bas meic domhnuill deagcalma (3) go sneidm síth no ccuis ccoguidh (4) os i an fhaill do fhuairaduir |
| 10. |
(5) Da fhuil fein is ttuair ttime (6) a beith ag luagh griom gaisganda (7) a laoic nar choigil baigh re bocht (8) mur hobuir haigh is umhlacht |
| 11. |
(9) A neagna do chuaidh thar ccúl (10) orrtha do { bhfioll } a fortun (11) laoich ghlannharmach a cloinn cholla (12) as domenmnach ccaoith a ccomcuma |
| 12. |
(13) Na { sbeithra } ag silladh fa sech (14) snechta fuacht agus flieacht (15) s gan bláse a fearthuin fesda (16) ó bás hailin shiorcneasda |
| 13. |
[p.202](1) An ghaoth go garbhghlorach gcas (2) s muir da freagra go fiorbras (3) ttromgair na ttuine ag ttuitum (4) s lomlan ttuil ag tiormbhailtibh |
| 14. |
(5) bás oigre an fhuinn ghrianuigh (6) ccuimne ar ccor ma doghbliaghna (7) S nac bfuigh do cnuas ar choilligh (8) acht fiog suas ar siorghabail |
| 15. |
(9) eigre a lintibh na luige (10) a lar na leacht noighrighe (11) ccur { eir } gach fearuin gan fás (12) s nac clannuigh ein on uabas |
| 16. |
(13) Da fheart o ranuig ar riogh (14) nert rdsaruigh gac soghriom (15) s ar ttoradh na ttalbhann hairc (16) s teirc ár harbhar o imeirc |
| 17. |
[p.203](1) O bás cormuic caoim mheic hairt (2) do bhi eirinn gan urtacht (3) ga shiorcuma feagh na fonn (4) slan hoirchrada a iath eirrronn |
| 18. |
(5) do chuir flathriri mc fithill (6) a mianne fa mhaith griom e (7) an ndiaigh uath ccuin ar ccuimne (8) o fuair roinn da rioghinbhe |
| 19. |
(9) orruinn na fhiachib dlighach (10) o bhás na riogh ragnallac (11) cull re cceoll gan ccodlagh cceart (12) s leon nar nagnadh gan fhurtacht |
| 20. |
(13) S Doilge na dol na naithrech (14) ég na noigre deighonnach (15) a chuir ccruasach mo croidhe ar chall (16) a gcluasacht slighe na senrann . |
| 21. |
[p.204](1) Mian cormuic o tigh temrachte (2) do chuir uath eoin go deagmeanmna (3) na mheabuir go med meanmna (4) ag mallairt séd suathenna |
| 22. |
(5) Cuid da mhianuibh mheic moire (6) uaislean an ttrath tteanola (7) a bheith deighbhraithrach seim socuir (8) coimriarech reigh riaghalta |
| 23. |
(9) Mian oile nar chor a cheilt (10) a baigh cceann sluaigh na necht noirder[c] (11) riar gach maithe re meanma (12) s lion catha lucht leanamna |
| 24. |
(13) seirm chiuill is deachtadh dána (14) cleachtad uird gach eallana (15) s { lucht } ghreagh ar merleabhraibh [*] laoch (16) s coin go feidmdearbhtha ar fiagh |
| 25. |
[p.205](1) A dhuine ni subhach ar seal (2) s dubhach ar suil re siorghal (3) bás i chuinn na nearradh noirr (4) do dealigh ruinn ar riaghloir |
| 26. |
(5) Inn uile a neitribh ége (6) o dhul ccinn ar ccoimhede (7) ar nionmuin an fath ma bhfuil (8) s ar nar a nionmuir peafruigh |
| 27. |
(9) Iomda ccruadal s ccliocus (10) feile uasle agus hoirdhearcs (11) ata sínte na leic loighe (12) ar nairc cinnte an comhluitghe |
| 28. |
(13) o dhruit brat ar chneas i chuinn (14) a thuit ar neart gan doigh ddich (15) echt ghaoidheal na ngleas gaiscigh (16)[ a ] ndeis haonfhir ni harisdir |
| 29. |
[p.206](1) Ar mac feighlimig mhoir mheir (2) a cualas sgela arna sgriobhadh (3) mas fior as ccoisbuil go cceart (4) re griomh ccosguir ar ccennmui[r]t |
| 30. |
(5) A ccenn deich bliagna deirthar (6) gluais mac horrdeirc fheighleimigh (7) go ccoinnibh re ccaithir mór (8) gan bharath feille na fainoid |
| 31. |
(9) bhrisdear ar ccaithar le cconn (10) a magh haga na ccrecht ccomtrom (11) ler thuit laighnigh buige (12) o haibhreigh huilc iorrghuile |
| 32. |
(13) fuair mac feighlimigh rechtmhuir (14) buaigh s gac blar le cruadhcosghar (15) fa ched am blíagna a beathe (16) o med riaghle is rioghratha |
| 33. |
[p.207](1) re linn chuinn mur do cuala , (2) tug éire an fhuinn fhioruaine (3) lanthoradh ccedach da ccrúas (4) a mholadh ebhacht is athtrúas |
| 34. |
(5) meic mhilada ccenn na cceann (6) a siol chuinn re gcosgar gherlann (7) clann colla sa griom re goil (8) sarrogha diobh ar deiradh |
| 35. |
(9) Oighre seile na sroth glan (10) do fuair fhine haimsir (11) cothrom da rethech le reacht (12) s coradh ccédach da ceannsacht |
| 36. |
(13) Ar cconn gan iomrall agha (14) s ar ccean socuir siochána (15) s ar nuaisleacht chinneil ar call (16) as cruasach sirigh na saorclann |
| 37. |
[p.208](1) Meic miladh fein s gan iad ann , (2) sioll chuinn is colla ar chomhchall (3) clann domhnuill na ndiaigh ag dul (4) s ar ndoghruinn rioghfhuil raguill |
| 38. |
(5) Aicmhe ghaoigeal na necht naigh . (6) do chuir ar cciall ar ccaochlagh (7) iad uann a niathuibh hainuil (8) gan luaigh iarruigh hairreamuil |
| 39. |
(9) A chuid nar nag uainn dar rioguibh (10) s cion do chuaidh ar chóighriocuibh (11) gan suil re sealbh a nalba (12) no ndul re nainm athardha |
| 40. |
(13) Teirce saoithadh cloinne chuinn , (14) do dúisgh easbuig dar nfoghlumh (15) ar feagh comhclair na ccruinne (16) ttreabh an ghormfhuinn gaoighelug |
| 41. |
[p.209](1) Gan suaimneas ccúil no ccluice (2) gan uaingnes iuil oideacht (3) on iorguile ar aicmhe bhregh (4) gan iomragh mhaicne mhileadh |
| 42. |
(5) Dí haoinfhir os chach oile (6) do chaill fios a fiathroighe (7) go brat gan labhra leabhuir (8) don fhoghlum ghnath gaoidhluig |
| 43. |
(9) o mbheit ag meas a marbhna (10) enleannan lucht ealaghna (11) sugh mabhra ag dalladh mo derc (12) samhla doiligh ar docracht |
| 44. |
(13) gach fear s a chradh na chroidhe (14) s gan ttreabh don raimh rioghroige (15) re cheile o chuiradh a corp (16) deiradh feine gan furtacht |
| 45. |
[p.210](1)b
La an tleibhe ag techt ron ttuill (2) ni fuair haon na targuire (3) go michoinn maicne a breagh (4) a digerradh aicme halban |
| 46. |
(5) An bás do mhuch ar meanmuin (6) on ló a theasd ar ttigherna (7) od ghlach san choinnibh chrosda (8) ar lot doiligh díchoisge |
| 47. |
(9) haladh uchta an ghaoidhil ghloin , (10) da lucht measguis is meanmhuin (11) am brosnagh buaigh dar mbiodhbha (12) a thosuigh ar tuar ttímenmma |
| 48. |
(13) Fiorgaoidill o thuinn go tuinn (14) ó bhás chaibtín chlann ragnuill (15) s a naoghuire gan dion daibh (16) o tthri[a]ll hénnurra [ a ] neadra[i]n |
| 49. |
[p.211](1) Gcasgadh uaile chloinn cholla , (2) a cciste ag bpun bpefrogha (3) ar naisgidh s ar naisdir háigh (4) an ttaisgidh ag dtorsibh dtruman |
| 50. |
(5) Seacht ccéd dég bliagna go beacht (6) is gcuig mbliagna go dirrech (7) o bhreith dé go hég hailin (8) giod be é do fhiathraighadh |
| 51. |
(9) Ar ttabhann [*] don thtriath tar nemh (10) ar achuing a mhuire mhaigden (11) a bhi ar neam na nord nai[n]glidh (12) mas i toil ar ttighearna |
| 52. |
(13) Go haros na nai[n]geal nglan (14) ó se as haister da hánam (15) ni ccoir duilge na dheaghuigh (16) lor ccuimne ar air ccédcheanuibh |
| 53. |
[p.212](1) Ar han aghuinn da rioghfuil (2) Rí na ndul da ndeaghrioguil (3) s da niarrigh le ccert go ccuid (4) s da ndionadh ar nert nabud . |
| 54. |
(5) Raghnall óg ar ttriath ttiortha (6) a threcht le run roriogha (7) go ducus selbha na sean (8) a dusgadh menma na miladh |
| 55. |
(9) an ri dfhuasgil na huile , (10) do cur gcnuas nar grathguid (11) s da gluasacht dar ngore ar thtuinn (12) s uaisleacht ar ttoile ag ttuirlinn |
| . |
(13) o ttuirlinn seasuimh sioll ccuin[n] |
[p.218][hs] o henna do rinne so d eoin a hile
| 1. |
(1) Cennus ghaoidhel do chloinn colla . coir a fhógra (2) síad arís na gcathuibh cédna . flata fodla |
| 2. |
(3) cennus eirenn agus alban an fhuinn ghrianaigh (4) ata ag an dréim fhuilidh fhaobhraigh (5) chuiridh [*] cliaruidh |
| 3. |
(6) Fuair cennus na haicme uile (7) eoin a hile fuair alusdair flath na feil (8) rath na ríghe |
| 4. |
(9) Domhnall eoin agus da aonghus (10) man fhíal fhaoilidh (11) cethrar do bhen riar do rigibh (12) s dar ghiall gaoidhel |
| 5. |
(13) Domhnall is raghnall don rioghradh (14) riamh nar tughadh (15) Somhairle nar mheall a moladh (16) cenn na ccuradh |
| 6. |
(17) cethrar o shomhuirle shulghorm [p.219](1) súais go suibhne cethrar sin nac foill (2)[ a ] ninbhe cóir a gcúimhne |
| 7. |
(3) Seisior o suimhne o riomh rathmur (4) go rígh colla (5) fion aca fa bhruachuibh banna (6) a gcuachuibh corra |
| 8. |
(7) Da nairfinn an ttainig uime (8) duaislibh ghaoidheal (9) beim ar enghluin úadh go hadhuimh (10) ni fhuair aoin fher |
| 9. |
(11) Ag so tres do ginealach ghaoidhel (12) mur do gheallus (13) an drémsa ris nar chóir coimes (14) s dar chóir cennus . |
| . | cennos |
(15) As ainn sin tangadur na hármainn (16) ghlioca ghloirfhithe dhlúthfhoclach (17) dheghchomairleach uaisle adhbhall [p.220](1) orrdherc échtbhéoga ardaigentach (2) orarmac fhionnghall .i. clanna suaith(3)ennta sénamhail sróilmheirgech gasda (4) gairgbheogha giolla eoin agus mai(5)cne mhileannta mhearchalma mhic eaáin (6) gona naicmedhuibh dísle deghoinidh (7) an timceall an tigher[na] do thegusg (8) an trenfh[l]atha agus do chomairliughadh (9) an chaithmhilidh .i. curaidhe chlisde chrannruadha (10) agus buighni beógha brioghmura bratchorc(11)ra agus oirechta aibhle fhosgardha fhiochmura (12) airdmheanmnacha agus dronga dathaille (13) dásachtacha dionionnsuighec dúrchroidech (14) danardha deghshluag agus iad na ccathaibh (15) coirithe .i. clanna díomsacha drech(16)sholus dathaluinn dásachta deghbhretac (17) dúasmhora Domhnuill agus clanna (18) réighe rathmhura ruaighmhera -[p.221](1) rodhána ribhrethacha raghnuill (2) agus clanna ionnsoighech oirsgiathach alasdair (3) agus clanna díona dúra dannardha degh(4)fhuluing duibhshíthe agus na fir lonna (5) láidire lochlannach agus clanna béogha (6) brioghmur bogbronnta dédla díoghaini (7) doinnsgiathach dubhghuill agus clanna (8) meghracha clíaracha catharmacha cám(9)sroin agus clanna naimhdemhla neimhneca neitamhla [*](10)- neill agus clanna ferrdha fuilecha fioruais(11)le fionghuine agus clanna garga gusmura (12) gniomhechtmura guaire agus clanna cróghdha (13) cosnamhacha creachmhora calma (14) curanta cuirmlionmhura coinnidh (15) agus clanna mera menmnac masgalacha (16) morbhronntach morguinn agus catuigh (17) na coimhidecht do rochtainn an ríoghfhlatha (18) agus clanna tréna tairbeogha (19) toirtemhla tóigheasdalach [p.222](1) an tóisaigh ina mbróin aghmhuir (2) urrunnta an tiomchall an tigherna (3) catánuigh na ccóiridhibh mír(4)crúadhach da ccuradhuibh . tangadur (5) a gcomhluadar na ccuradh soin . Iarrlaidh (6) agus ardfhlatha rioghraidh agus ridireadha (7) taoisigh agus { tighernadh } baróin agus bóbhiatuidh (8) go haonionadh áirighe go mac oir(9)dheirc alusduir ar tionol agus ar tiums(10)ughadh don laochraidh lionmhuir luath(11)ghairidh sin agus don tochruid thréin (12) thinnisnigh thorannbhuirb . Ag so mur do (13) ghabhusdur áirdrígh gusmur (14) gairgbheogha gniomhechtach gealarmach (15) gaoidheal .i. an tiarrla aghmhur on(16)conta aigmheil fhuilech úrchairdis (17) airmgheir fiachmhuir ionnsaighech [p.223](1) urrlamh [*] athlamh urrunnta fhailghech oirn(2)ech orchloithmhech fhraochdha roiréidh (3) ribhreithech amhail mur do ghabh (4) earrradh áigh agus iorghuile uime re (5) gach imresna .i. a leine caol chaomh(6)ghresach don tsról tana threabh(7)luighe arna huaim go hinntlechtach (8) do mhnaibh uaisle is dinghenraidh agus do (9) chuiredh ar an deighleinidh sin Cotún (10) síoda soinemhuil socair saidhbhir (11) saoirghresach alainn illbhreach (12) iollánach eangach iallach usgarach (13) go ndealbhuibh nen nallmurdha ar thaobaibh (14) go craobhuibh óir orloisce go niomad (15) gach nuile ghrés ar taobhuibh an thaorch(16)otún . do chuiredh ar an chotún sin (17) da choimhéd ar chunntortuibh . luithrech (18) fharrsuing úrmhaillech edtrom [p.224](1) fhallan iarrannchruaidh akuinnfhithe óir(2)chiumhsach liogtha lonnrach lochlannach (3) do ghabh laoch a leitheadhséin luithrech (4) mar an luiridh sin ag lugh luthmur lámh(5)fhada an linnech an lunaech sin do ghabh (6) eoin a hionnamhail uime a nanim a naon(7)athair da dhiden an iorghalaibh roimh armuibh (8) a easgarad et do cuiredh ar an gcath(9)luirigh sin crios cumhachtach cathbhuaghach (10) coinnleach clachghorm cumhachtach cúanda (11) craobhach ceardamhail druimnech díoghuin (12) deghchenguil arna ghenamh don oirealtuin (13) na imlibh ar eitealaibh (14) do chaith cérd a chomhachta re denamh (15) an deighchríosa agus do chuiredh ar a (16) uachtarsin sgaball uinnleac óir(17)chiumhsach chomhnart chlochghorm choil(18)erach bennach bhuaghach bhuclannach (19) dluithmhín thairnech thaitnmhach [p.225](1) óirtach iallach usgarach [ do ] leaghadh (2) súil ag sírfécain le tait[neamh] [*](3) an treansgabuill Et do to(4)irbheóradh an tráth tochair donn (5) treinmhilidh ceinnbheirt shocuir (6) shenamhail bhennach bhuaghach bheoghamh(7)uil ghealghorm ghasda ghraineamhail (8) cuanna chiorchorr chraobhbhleagach (9) rella aigh a niorghaluibh an mionn (10) cumhtuigh clochghorm sin nar claoidhegh (11) a ccomhlannuibh tig fraoch ar na (12) fedhnachuibh re faicsin na feilme(13)sin agus táruigh ar taobh taitnemhach (14) an treinfhir sin cloidhemh faobhrach (15) forranach fada fiorchruaidh f(16)ulannach direch dreichmhín diasfada (17) agus e chomhnart cert choimhshinte (18) mac an luin a leitheid sein do bhí (19) ag fionn an flaithfheinnidh no co [p.226](1) colg osguir áthusuigh a ccath orrdherc (2) fhionntrága no lann oile a hiontamhuil (3) do bhí ag coin na craobhruaighe (4) ag mac seimigh subhaltuidh no chloidhem (5) caomh cosgartach chonaill chernach cath(6)bhuaghuidh ler cuiredh an dergrua(7)thar agus ga ge horrdheirc an anmanna (8) tarrla ag Eoin a naonrogha agus do (9) ghabh fa na gealghacuibh a lamhanna (10) lainmhilidh go magh díon da dhern(11)annuibh ar ndornchur ndéd noilf(12)int re hanbhuain a niombuailte (13) ag tuarguinn na ttreinmhiledh agus (14) do ghabhasdair tuagh taobhghorm (15) tanaighe édtrom bhelgher bhun(16)annta diarann fhiorchruaidh aith(17)leaghtha do bhí ag formhoir fer(18)amhail ag barún na piaide [p.227](1) ler brisedh le borbbuillibh na taoith [*](2) ar na treinferuibh tarla a nám na heasaonta (3) an tuaghsa ag a thigerna ag mac domhnuill (4) derrlaicech
Air criochnughad a gcomairle (5) agus ar nollmhaghadh a nímreasna agus ar neirghe (6) da narmannuibh agus ar tógmháil da ttegmháluibh (7) tugadur go haontaghach le mac (8) alasduir le rí fionn ghall foirniata (9) a naghaidh ar echtrannchuibh na naicmibh na (10) niolbhuighnibh na ndronguib na nd(11)iarmadhuib na ttaintibh na ttromshluaghuib (12) na ccathuibh na ccoirighibh na iptibh (13) na cheiteirnibh na ruagthuibh na r(14)uaghchathuibh ni thainic re naghuidhséin (15) a duintibh na a daingnechuibh a díamhruibh (16) no a droibheluibh a cuirtibh na a (17) caithrechuibh a margadh na morbh(18)ailtibh go bfuair an ri roibhrétec [p.228](1) gach ríar um a rabhasdar gurab da (2) dearbhadh sin do chan an file na focuil si
| 1. |
(3) Fior mo mholadh ar mhac domhnaill (4) cur le gcengluim (5) cur gac comhluinn . croidhe leomhuinn (6) lamh nár tughadh . |
| 2. | Guaire gaoidheal (7) aoinfher ladh táth na pobal (8) rosg le rugadh . cosg na ccogadh |
| 3. |
(9) Grian na ngaoidheal . gnúis í cholla (10) fa bhruach banna . luath a longa |
| 4. |
(11) cuilen confuigh choisges foghla (12) croidhe cunnla bile banbha |
| 5. |
(13) Tir na tennal deirg na dheghaidh (14) a bhert bunuidh techt go temhair |
| 6. |
(15) Measgadh midhe onchu íle (16) freim na feile trén gac tíre |
| 7. |
(17) nior ér aoinfher no daimh doiligh (18) craobh fhial oinigh ó fhiadh noiligh |
| 8. |
(19) níor fhás uime acht rioghna is ríogha (20) fuighle fíora |
| . | fior mo mholadh |
[p.229](1) Aois ar tigerna .1473(2) an bliadhna fuair Giollaeasbuig (3) mac alusdair a híle bás agus do adh(4)naigadh a chorp an ros mharcni (5) .i. brathair d['] eoin a mac alasduir a (6) híle agus athair alasdair mhic ghiolla(7)asbuig do mharbhadh le mac cenain (8) a norbhannsáigh colbhánsaigh agus inghen (9) mhic duibhsíthe a loch habar máthair (10) an ghiolla asbuig si mhic alusdair (11) a híle
(12) Aois an tigherna .1437.(13) an bliaghain si do marbhadh Ri alban (14) .i. an céd rí Sémus a mbaile phert (15) go fealltach le derbhrathair a (16) athair .i. morbhair athfall
(17) San áimsir cédna tésda Anghus (18) easbag innsi gall .i. mac domhnuill a [p.230](1) híle mhic eoin mhic aonghuis óig (2) ro hadhnaicedh a chorp lamuas(3)al le bhachaill agus le chulaidh easbag (4) san chruisde as ttaobh des don (5) choruidh mhóir amhuil do thogh (6) fein dho rena bheó . do bhí mac (7) oile ag domhnall a íle na ma(8)nach agus is rena linn do bronnadh (9) baile an mhanuidh a nuibhisd do(10)n eagluis .
Anó domini .1440.(11) san bliaguinsi teasta Máire (12) Leislí bánmhorbhair Rois agus (13) bhainthigherna innsi gall .i. (14) ben phósta domhnaill a híle
[p.234](1) Tugus cuntus duit s gach (2) ni is riasdanus duit fhios (3) do bheith agad do (4) chraobhsgaoladh (5) chloinn na ccolladh agus chloinne domh(6)naill . go bas dmhnaill duib an (7) droiced ata .i. an líne dírech (8) do shealbhadh innsi gall agus ros (9) agus gairbhchriocha na halban .
(10) As e an domnall sa mac aonghui(11)s do mharbhadh a ninbher nis lena (12) chlairseoir féin mac í chairbre (13) mac eoin a híle mic alasdair mic (14) domhnuill a hile mac eoin a hile mic AO(15)NGHUIS OIG ET ni (16) fuil fios agmsa cia (17) da chinedh no da charduibh is (18) oighre dleasanach air (19) Acht an cuiger mac sa Eóin mhic (20) Aonghuis oig do cur [p.235](1) sios duit .i. Raghnall agus Goth(2)froighi dís mac inghine mic (3) dubhguill lagharna . agus domhnall (4) agus Eoin mór agus alasdair carrach triuir (5) mac mairghreide sdiurord iarrla (6) fif agus goibhireir no ri alban
(7) Sliocht raghnuill . tigh[er]na chloinne (8) ragnuill .i. tigh[erna] an oilen tírim agus tigerna (9) ghlinne garadh ni fhuil sliocht ar ghothfruigh acht (10) began do dhaoinibh bocht ata san chenn tu(11)ath d['] uibhisd . Sliocht domhnuill a hile (12) céd mhic mairghreide sdiubhord Alus(13)duir a híle iarrla rois agus morbhair na noilén (14) do phós an talusduir sa mairgréd lí(15)uisdon inghen iarrla litcu agus do rug (16) dho Eoin an tiarla . Clann oile ag (17) alusdair .i. huisdiún . inghen ghille (18) phádraig ruaigh ri mhic ruaigh rí [p.236](1) mhic an aba uaine mhic iarrla rois (2) dona rosachuibh a shloinneadh agus (3) trian leoghuis a bheatha agus f(4)earuinn oile ar tír mor agus is e (5) do marbhadh sna rannuibh gall(6)olach an gcuidecht mhic domnuill (7) .i. domhnall a hile oir cethrar (8) do chuadar amach as an arm (9) roimh chuidechta no partuigh dó[n] (10) tsluagh do chuaidh leó .i. (11) Tormód mac leoid agus torc(12)uill a bhrathair . lochluinn { mac }(13) giolla mhaoil giolla pád(14)ruig mac ruaighri do (15) marbhadh giolla padruig (16) mac ruaighri agus lochluinn mac (17) giolla maoil agus tainic tormod [p.237](1) agus torcuill as an rúaig slán ANNO domini
(2) As é an tuisdiun sa mac alusduir (3) do creach arcum agus uilliam mac (4) leoid na hearadh agus ogmhuigh innsi (5) gall na fochuir ar an siubhal sin (6) do rinne huisduin domhnall (7) Gallach [*] mac huisduin re hingin (8) chruineir ghall [*] agus do ghuinnechadh (9) a sloinneadh chlann mhaith oile (10) ag huisduin .i. domhnall hearach (11) mac huisdiuin agus inghen mhic leoid (12) na hearadh do mhathair aige agus (13) Eoin mac huistiuin agus ingen mhic (14) ceanáin aird na murchann do (15) mhathair aige agus ni roib sliocht ar (16) an eoin sin agus do bi seal na tigerna (17) giolla asbuig mac huisdiuin (18)(19) agus mic oile nach airfighter ann so [p.238](1) Domhnall gruamach (2) mac domhnuill galluidh agus (3) domhnall gorm mac domnuill grumaich (4)gall agus catriana inghen (5) alusdair mhic ailin tigerna chloinni (6) raghnaill do mathair aige (7) agus is ar a sliocht ata (8) tigernus fós
(9) Giolla easbuig mac Alusdair (10) a hile inghen mhic duibsithe (11) a loch habar a mhathair agus alusd(12)air mac giolla easbuig (13) do chuaidh an sealbhadh iarrlacht (14) rois agus domhnall a mhacsin (15) fuair se bás gan sliocht
(16) Eoin mór mac eoin mhic Ao(17)nghuis óig .i. tanaisde (18) mhic domhnuill do phós se [p.239](1)do sé máire biséd agus is (2) le tainic na seacht tuaithe (3) glinneach
(4) Alusduir carrach an treas (5) mac do phós se inghen (6) mhorbhair leamhna agus ni rug (7) si clann dho aonghus mc al(8)usdair is i fa mathair dho (9) ingen mhic duibshleibhe agus ni (10) roibhe si posda aige alusdair (11) mac aonghuis o fuil sliocht (12) alusduir mic aonguis san (13) bhraighe an loch habar
ag (14) sin agad sliocht an cethra (15) mac sin eoin mhic Aonghuis óig
| title | NMS MS 39 (The Red Book of Clanranald) |
| internal date | |
| display date | |
| publication date | |
| level | |
| parent text | MSS Collection |