[hs][p.8v](9) Orra an chinn

(10) Ebaid ^[*] chuir colum kille re suilibh a ghille , tin roimh be(11)llach caoille , ar sliochtigh ar slachtigh , ar slanachad , ar chuilten (13) ar brinen ar chalen , ar chinn cinn is ar shlatim guill [...] (14) tri huaran re suilib an daoine agus biag slan

[hs][p.7](22) Ec tnwm pladus ma megas wend twis et asma ^asma tiscisis et (23) tuisici criside si med et meges^us amen sin do cur ada [hs] dhúal 2 [hs](24) shnaidh cluimh gan beith ar aon ndath agus naoi snaomh do cur air (25) agus [']n oirr sin do ^cur ris gac aon snaomh dibh agus snatat do cur [hs] mur [...] [hs](26) cenn a[n] tsnait agus gan sin do tabairt do rist [hs] agus is maith so ar glaic cléibh , no chuil .i. ar muin teinn .i. est rickets

[hs][p.9](1) Adeir galen a leabhar anathomia gurab iad so na (2) boill oiredho .i. inchinne agus criodhe áoi agus uirghe agus is (3) iad so na boill tig o na ballaip oiredha .i. feithe [...] (4) arteri cuislionnadha agus soidhighthi an t[s]ilne .

(5) Nervi .i. na féthe agus is on inchinne tiaghuid agus is iad iom(6)charos leo an spirad ainmhidhi an rannoiph an cuirp (7) co hexamhoil o ndentor an cumhscughadh agus an cumhsanadh ann(8)s na ballaiph

(9) Arteria .i. na harteradha agus is on craoidhi tiagoid ag iomhcor (10) na spiorad beoaighthi a ballaiph an cuirp co h [...] co hex(11)amhuil maille re fuil thseimh rotheasoigh do calmugudh na (12) bethadh agus do choimhlionadh an cumscaoighthí .

(13) Vene .i. na cuislionnadha agus is o na haeiph tiaghuid agus beirid (14) léo an fhuil agus na leannann eile a coimhidecht na spiruid naduire (15) do chalmugudh na hoilemhna isna ballaiph go huilidhi .

(16) Uassa seminaria .i. soithighthi an tsilne agus is o na huir(17)ghiph thionnscnaid agus is annsna soithighthiph sin choimhedar (18) abhor an sperma agus as ionnta fós gabhas an tabhor cedna (19) dath geal chuige agus is trid an tslait fherrdha dail(20)tear é isin mhaclog cum cruthugadh abor na genemhna

(21) Foghailtear na bhoill a ceithri moghuiph do reir galen (22) eadhon boill ainmightí agus boill spioradalta . boill oil(23)emhnacha agus boill geinemhnachain ^[*]. Et adeir galen gurab anns [p.10](1) na ballaiph ainmhighi ata tigharnas ag an incinne agus is iad só na boill (2) glanus í o na hiomarcrachaibh .i. na suile ag ionnarbadh lenna duibh uaithi (3) agus na cluasa ag ionnarbadh lenna ruaidh agus an tsron agus an carbad ag (4) ionnarbadh lenna finn et is iad na boill coimhedus an inchinne o urchoidibh (5) na mball vfoirimiollacha agus co hairighti o urchoid an cloigind (6) mur ataid na breidine re naburtur dura mater agus pia mater (7) Oir as iad sin coimhedus maeth na hinchinne o cruas an cloig(8)inn agus an leathair . et do reir an fhir cedna as eidir na ballaiph (9) spioradalta ata tighearrnus ag an craoidhe . oir is da tsh(10)eirphisid na boill re naburthor flabella cordis .i. builg (11) an craoidhe mur ataid na sgamhain . et as da tsheiruis is tracia (12) arteria agus diastoles agus cistoles agus na hoibrighthi doniter (13) o cumhachtoibh na brighi béoaighthi nach treoruighes a spirad beo(14)aightheach ar fud an cuirp co huilidhi cum follamhnaighti na (15) bethadh agus cum glanta fpulsa et is iad so na boill (16) gluaisios an craoidhe mur ata fistule pulmonis .i. figh(17)isidh an sgamháin . Tracia arteria agus cabhsule cordis .i. (18) cabhain bhíos a comhfogas don croidhi agus cumhdaighter é o suiguigiph (19) anas na gach letha de . Adeir an fer cedna fos gurob (20) eidir na ballaiph oilemhnacha ata tigherrnus ag na (21) haeiph agus as doiph tseirbhisios an gaile ag dileghad (22) na mbiadh . et uenae miseratiae ag iomchor sugh na mbi(23)adh sin cucu on gaile agus glantar na hae o na cuislennaibh (24) go geinearalta [ a ] leith na cceithri leannonn agus uene (25) [...] ares ag breith an fuail lé cum fighisi na d [...] [p.11](1) agus an lesa . Et estis fellis .i. sporan an domblais ae ag breith (2) leanna ruaid leis . Et an tshealg ag breith leanna duib lé . Et sgamhain [...] (3)nd agus uirghe ag breith iomarcraoghi leanna finn leo . Et cumdaigh (4) on da tsreaphuinn darap ainm sirbus agus siphach . Et ata (5) buill eili fos cumhduighes na hae amail adeir galen Et tigher(6)naighid na huirghe eidir na ballaiph geineamhnacha agus a [...] (7) tseiruisis an tshlat fearrgha ag ionnarbadh a hiomurcraoghi leanna (8) finn uatha agus as in sporan na nuirghe choimhedus iad o ur(9)coidibh na mball vfoirimiollacha |. Et adeir galen a leabar ana(10)thomia na feithe do techt on incinn agus na hairthire do techt on (11) craoidhi agus na cuisleannadha do techt o na haeiph agus soithighthi an (12) tshilne o na huirgibh . Et adeir an fear cedna an inchinne do beith . ti .(13) Et adeir drong eile a beith fuar et adeir drong eile a beith seimh (14) bog fliuch a ndath geal agus a beith fada cruinn maille re huile (15) iomghachta na spirid do beith innthi agus da tsreabhuinn na timchioll (16) re nabartar dura mater agus pia mater agus ataid follaighthi (17) go dealuighteach innti : An inchinne do beith seimh na foladh (18) as e as adhbar dhi cum oibrighthi seimhighi na hanma dfollamhnúg (19) innti mur ata resun agus cuimhne agus inntamlugadh An inchinne (20) do beith bog as e as abhar dhi .i. go mbeith si ullamh cum gabhala gach (21) neithe budh diongbala di cuici agus do leigin gach neithi budh diomur(22)[tha]nach di uaithi . An inchinne do beith bog geal as é as aphar di (23). go mbeith si ullamh cum dealbhdha ccacha crotha agus gacha [...] (24) [...] e agus gacha datha do gabhail cuici A beith cruinn as [p.12](1) e as abhor di cum cumscaighti do shior do beith aige | a beit fada (2) [...] as é as abhor di .i. cum {} an c[h]umscaighti adubram(3)ar do beith co measurdha oir aderthar corob maille re cums(4)cagadh bios na neithi cruinn . Tri siolla dealuighthi do beith (5) [...] ti as e as abhor di an da sreobhuinn adubhramar (6) [...] llter iad . a[s] trit hairtiribh agus as andsa cedsiolla diobh (7) [...] ca an siolla re napthuir longastica agus an treas (8) siolla re nabartor memoriales Phantastica (9) uero .i. an cedsiolla adubhramar .i. siolla na hinchinne edui[n] eision (10) Et is e is teghais di lios don brigh iontamhluighi agus ata an siolla so (11) teasaidi tirim ionnas co ngabhonn chuice foirm gaca data agus aignegha (12) gacha neithi a mbolltanuigh agus a nionntsamhlaigthi . Longasti(13)ca uero .i. siolla na hinchinne medhonaigh eision reochas os(14)adh dilios don resun agus ata an siolla so ti fliuch agus is e as (15) abhor do go mbi mbeith mur sin ag degailt i[n]gloin agus iorgloin (16) breig on fhirinne agus maith do deaghuilt re holc agus soc(17)raidhachd re dochraighachd agus deiscreid re nemhdeiscreid (18) gach cumhacht eili fhetor do deanamh o na cailiph so . Me(19)moriales uero i. siolla n[a] hinchinne cuil agus is e as teghuis diles (20) don cuimhne . Et ata se fuar tirim ionnus co vfaisteocadh (21) sé aige na neithi do gabh cuige co cumhachtoch . Phant(22)asdica uero .i. an cedsiolla aduphromor ata sé maille re m [...] (23) an spiorad agus re began inchinde . Et us e as abhor do sin (24) .i. iomgaidh na spiorad ag gabhail eaxamhlacht na ccroth b [...] (25) [...] oir mionn da adubhramar .[p.13](1) Et re began inchinne ionnus comadh usaidi leis na spiroduib (2) luthmaracht do denamh ag dul agus ag techt dfollamnughadh na (3) neithi aduphramor . longastica uero .i. an dara siolla adu(4)pramor ata se maille re moran spiorad agus inchinne m(5)oran na spirad as eigin dfhollamhnugadh an resuin . Et moran (6) na hinchinne cum coimhlionta ccách neithi as esbadhoch { don } na (7) spioraduibh agus memoriales sellula .i. siolana hinchinne chuil (8) neoch ata maille re beagan na spiorad agus re moran in(9)chinne agus as e as auar do sin .i. iomdhugud na spiorad do laoighaoch (10) an brig cuimhneach agus moran na hinchinne cum fostoigh (11) aici na neithi dho treoruigh chuici o cumachtoiph na brighi re(12)sunta . Oir as faidi congbus an foladh { reamhor } aige gach (13) ni gabus chuige in congbus an foladh seimh . Amhoil is follus IS(14)in iarand . Phantasticha .i. an siolla toisionoc (15) agus atait .iiii. doirsi fair agus is trithu teghuid na .u. (16) cedfadha corpurdha . Mur ata uisus .i. ragarc (17) Auditus .i. eistecht . Gustus .i. blasacht . Tactus .i. tagh(18)all . Odoratus .i. bolltanugadh . Et tigid on tsiolla sin (19) na .u. fethe fo cuasocha poiremhla darab ainm (20) nerui censibiles agus tiaghaid o tosoch an tsiolla so da (21) fe [...] th re naputhor nerui obtici agus as ionann (22) obtici agus uisibiles agus as inond uisibiles agus uisus agus as ionann (23) uisus agus ragharc . Oir is trid na fethaibh so tsiubhlas an (24) brigh faicsionach dfollamhnugudh an radhairc agus is ar (25) lar an eduin cenguilltear iad . Et is on ionadh cedna [p.14](1) roinnter iad agus teid féth dioph cum na sula deisi agus (2) feth cum na sula cli maille re móran spiorad agus soillsí (3) dfollamnugudh an radhairc . Et fos tiaghuid on tsiolla (4) cedno sin móran spiorad dfollamnugudh na brighi ionntshamhlaigthi (5) ag siobhol trit fethaibh agus trid ionnstrumointaiph na (6) cedfadh cum calmaighe na brighe resunta isin tsiolla (7) medhonach . Et fós tionnscnóid da fheth eli on tsiolla (8) adupramor cum chnamh chama na ccluas gacha leithi (9) dfollamhnagud an eistechta agus ataid poireamhuil so cuas(10)acha mar adupramar agus as trithu tsiubluighes an (11) brig danadh ainm . Uirtus auditiua .i. an brigh cloisti(12)onach agus is e is ainm do na { fethaibh }. Nerui obtragisi agus as ionann (13) obtragisi agus audibiles agus as iononn audibiles agus eistecht (14) agus tiaghoid ^{da fe} eli on tsioll^a cedna cum na teangadh o vfollam(15)nuigtear cedfuigh an blasachta agus as e as ainm doibh . Nerui (16) gustibiles agus tiaghuid da feth eli on tsiolla cedna cum (17) da { fpoll } na srona agus ataid a cos amh^uil cioch agus as uadhta (18) follamhnuigtear an bolltanugadh agus nerui odorabiles an (19) anmannadha agus tigid fos da féth eile on tsiollaa cedna agus as (20) eadh as ainm doiph . nerui tangibiles .i. fethe an tagh(21)aill agus teit ^feith dioph cum na laimhi deisi agus feth cum na laimhi (22) cli . Et roinnter í mar an cedna agus teid cum dearnuinne gacha (23){ laimhe } cli Et teid feth Et roinnter í mar an cedna (24) agus teid cum dearnuinne gacha laimhe ^deisi . An feth teid [p.15](1) cum na laimhi deisi . roinnter í agus teid géug di cum na (2) coisi deisi co craoidhe na coisi agus an feth teid cum na (3) laimhi cli roinnter í .i. teid geug di chum na coisi cli (4) co craoidhi na coisi . gurab uathibhsin donither an tagh(5)all isna ballaiph sin . Et adeirid drong eile dona doctuir(6)aiph gurab o tsiolla iarthoraidh na hinchinne tigid (7) na fethe so an taghaill . Et gurab uaithi tig nerui (8) motiui .i. fethe an gluasachta . Et giodh ata cedfaidh (9) an taghaill go coitchionn i ngach aen rann don corp .(10) ata se co hoiriodha isna dernannuiph agus ag traoi(11)dhadhaibh na ccos . Et fos atait fethe eile ag techt on inchinne (12) re nabrathor nerui motiui .i. fethe an cumhscaighthe .(13) Et ataid arna cruinnechadh { cruthugadh } cum an cumh(14)scaighthe co hoiredha agus cum an tagaill co taniste .(15) nerui sensibiles ataid arna cruthughadh cum an tagh(16)uill co hoiredha agus cum an chumancscaighthi co tanuiste (17) agus as on rann iararach do cul an cinn tionnscnaidh an ccen (18) galradh an muineil agus an cloiccinn re ceili . Tionnscnoid na (19) fethe re nabruthor motiui .i. fethi an gluasachta (20) lethnaoid ré anuas a coimhidacht na rithech agus sgaoilidh (21) ar na ballaiph cum an chumscaighthi adubhramar . Et (22) as on ionadh cedna tionnscnus nucha .i. an smior sme(23)anntain agus ata dioracha fo cuasiph cnamha an [p.16](1) muineil agus an droma agus rann cruaidh do dura mater (2) agus do pia mater agus do breidinaiph na hinchinne na timchioll .

(3) Et adeir galen a leaphor anatomia go bfuilid .uiii. nuilt dég (4) o cnaimh dealuigthi an muineil . co halt iochtrach na (5) geidi .i. uí . hailt isin muinel agus a .xii. isin druim . Et ata (6) da fethi as gach alt dioph .i. feth cum na leithi deisi agus (7) feth cum na leithi cum n clí . ionnus gurab é líon dfethaibh (8) iad . a .xxxui. agus atait na fethí so go hoiriogha chum (9) an cumscaoigthe agus cum an taghaill go tanuiste . Et siu(10)bhluidh na fethi so cum rann an cuirp co huilidhi agus teid rann (11) do na fethaibh so cum na haithci agus as uatha donithear (12) an chumscugadh isna fabhradaibh agus gach chumscugadh da (13) bfuil isan agaidh .

(14) Et ataid sa rann iochtorach daltaibh an droma moran dfethaibh (15) cruaighi agus sgaoilter na féthe so annsan egosg (16) ferrdha cum an fhordruinn agus cum na slaiti fearrdha agus (17) as annsan egosc bannda tiaghoid na fethi so cum (18) beil an maclaic uair ann ag [f]ollamnugadh agus uair ag dunadh

(19) Et is iad sin calmuighis an toil cum na coimhriachtna . Et (20) nod leat na huile ball aduphramor eidir cruaidh agus (21) bog gurab o fuil dearg gabuid tosach . Oir is í oilios gach (22) ball dioph agus as cruaighe feoil ino an methradh (23) agus is cruaighe an feth ino an feoil agus as cruaidhge (24) an colam no an feth agus as cruaighe an cnaimh no an [p.17](1) colam agus as cruaighe an fheth a vfuil an cumscugudh (2) ino an fheth a bfuil an moothughoadh

(3) Tuismighter da feth on ball re nabarthor nucha .i. an (4) smior smentain agus scaoilter iad gacha leithi cum an da (5) giall agus as úathibh doniter an luthmuiracht cum chogannta (6) na mbiadh cum oilemuin an cuirp dhaenna . Et fos tuismigh(7)ter da feth on ionadh cedna cum na tenga agus as edh as ainm (8) doib lingue nerui motiui agus as uatha sin ata cumscu(9)gadh agus luthmuiracht ag an tenguidh

(10) Et tiaghuid da feth on ionadh cedna cum an scamhain agus as (11) uatha sin ata cumhscughadh acu agus as uatha tuismighter (12) an cuphar bhios ann agus as uatha tuismighter an guth agus as (13) edh as ainm do na fethaibh so nerui uocales .i. fethe (14) an gotha . Oir is iad cruthuighis an guth isan scornach (15) agus criochnaighter iad uair ann a mbarr na tengadh agus an lucht (16) ag a ccriochnuighter iad ann sin ni fethuid enfocall a m(17)bí riam d^o radha agus bí maille re tucht arnaidh mhoir ag radha a cainn(18)ti . Et as eadh as ainm do na daoiniph sin . Truili .i. daoine (19) tucht aranach . Et adeir gailien a leabhar anatomia go (20) bfuiliiid .ui. hearnail ar fethibh [...] na teangadha .i. da fe(21)th re nabortur .{ sensibiles } agus as uadha calmuighter cedfa(22)idhi an blasachta agus is on tsiolla re naborthar phanntais (23) phantastica tighid agus da feth eile cum gluasachta [p.18](1) na tengadha agus is o nucha tigid agus da fethe eile re (2) nabartur uocales agus is on scamhan tigid cum na ten(3)gadh agus as uatha cruthuighter an guth . Gorob uime (4) sin ataid .3. hoiffigeadha ag an tengaigh

(5) An cedoiffig diobh .i. a blas fein dfhagail ar gach ni agus fogh(6)nidhi sin don brigh ainmhighi . an dara oiffic .i. an biadh (7) do luthmuiracht agus do cumusc isin mbel agus foghnidhi sin don brichc (8) nadurdha

(9) An .3. oific .i. cruthugud an gotha agus foghnidhi sin do brig beo(10)aighteac agus do na ballaiph spioradalta . Et adeir galen

(11) Omnis sensus a potentia uir^tutis animalis sentiuntur (12) .i. gach uile cedfaidhe an mothaighti abhram as o cumhactaibh na (13) brighe ainmhighe tigid agus co hairighthie cedfaidhe an moth(14)aidhti Labhram anois do ⁿa ballaiph spioradalta agus don brigh (15) béoaighteach agus adeirmuid eidir na ballaiph spioradallta gurab (16) eancraoidhe ball as uaisle dioph . Et ata se teasaidi tirim (17) maille re foladh reamhar agus ata sé a cosmailas deanmusa (18) le pére .i. cenn caol aige agus bun leathan agus ataid da (19) folmuightacht ann .i. folmuighacht don leith cli agus folmuightacht (20) don leith deis agus bidh fliuchacht ro.ti. ionnta maille re moran (21) do spioraduiph seimhidhe .ti. Et as e so as tepghuis dilios don (22) brigh beoaighteach agus ata da gluasacht aige .i. cumgagadh [p.19](1) agus fhoslagadh agus an tan foslaigios as ann tarrngios an (2) taer cuige da ^fionfuaradh fen agus do measrugadh an teas^a nadur^a Et (3) an tan cumguidhios as ann iondarbus an dethmuiracht neoch (4) cruithuighter o fiuchadh agus o ainntes fol^a deirge agus as eadh as (5) ainm dhó asin laidin cor agus atid tri litrachadha isan ai[n]m so .

(6) An cedlitir dioph .i. c . agus as ionann . c . re radha agus ciuitas agus (7) as iononn ciuitas agus caⁱthir . O . an dara litir agus as iononn . O . re (8) radha agus omnipotens .i. uilecumachtoch agus R . an .3. litir agus (9) as iononn . r . re radha agus regus agus as iononn regus agus rí .i. (10) caithir uilecumachtach riogh . craoidhi gach deaghduine .

(11) Et adeⁱr galen a leabhar anatomia co vfuil cuisle reamur arna tuis(12)megh a ndruim na nae agus as edh as ainm di uena concasa (13) agus siubhlaidh an cuisle so tri lar na sgairti cleiph agus as í (14) beirios fuille doileamuin na mball uachtorach agus foghuiltear an cuilsli so a cceithri geguibh agus an geug (15) buillscenach dioph as i teid co diorioch a taoph de (16) an craoide isin folmuighacht adubhramor ag breith fo(17) oileamna no folla le cum oileamhna an craoidhe agus cum cruthuighthi agus cum (18) calmuighthi an spiorad beoaighthi . An dara geug don (19) cuislinn adubhromor teit a vfolmuighacht a taoiph (20) dheis an craoidhi agus aborthi a hainm ann sin agus foghailter (21) aborti a .3. hairtiriph .i. 2. airtire mora agus airter beg agus (22) teid an tairtire beg co dirach cum caoil na laimhe clí agus [p.20](1) as fris adeirtar an pulsa agus ataid da cumdach uman (2) artire so agus as on artire so do geipther iul agus aithne ar (3) taisceltaibh an craoidhi agus ar bas agus ar bethugh agus tiagh(4)uidh agus ^tiag an da artire eile cum caol na laimhe deisi gurob (5) aire sin as deiscridighi pulsa na laimhi cli ina pulsa (6) na laimhe deisi agus da dearuibh sin adeir arasdotail na briathra so

(7) Uertus unita est fortior seipra dispersa .i. an (8) brigh arna comdlugugudh naenionadh as laideire í ina (9) arna rannscaoileadh a nionadhaibh iomgha agus ^as mo dluthuighter (10) an brigh a naen artire ino a nda artire . gurop aire sin (11) as mo foillsighis an pulsa cli an fhiorinne ino foillsighis (12) an pulsa deas . Et fos treoruighter artire eile (13) on cuislinn cedna cum na mball geinemnach agus artire (14) eili cum na sliasad agus cum na nalt agus siubluidh cum (15) mugharna an da cos gacha leithi agus cum na nalt agus bidh (16) na pulsaiph ionnta sin agus an uair gearrthor iad (17) as deicuir a cosc agus teid an cethramha airteare dioph (18) so dionnsaighí an scamhain agus beraidh leis an spiorad (19) beoaightach tri tratia arteria cum an craoidhe agus isin uair donither an gluasacht re nabartor inspiratio

(20) Et teid geug eile do na artearaibh so on cuislinn cedno cum an muine (21) agus cum na nairr ngiodha agus na diaigh sin cum breidini na hinchinne [p.21](1) agus as trithu follamhnugther an brigh beoaighteach agus as trithu (2) finnfuaraghtar agus furtachtuighther an brigh ain beoaigh(3)teach no hainmidhi agus as trithu glantur í o na hurcoidibh

(4) Pulmo .i. an sgamhan agus as ball fuar fliuch é . na coimplexa (5) agus ata se maeth bog na fholadh agus ata se eitioch focuasac (6) aerdha agus ataid seacht neiti fair as ball so cumscaigthi é (7) agus ataid da gluasacht aige .i. gluasacht do leith a fosluicthi (8) agus gluasacht do leith a cumgaigth agus seirbisidh i don craoidhi ag tarr(9)uinn aeir fhinnfuair cuige agus ag breit aeir . ti . uadha agus fos ionn(10)arbaigthi na habuir deathmura teinntighi o fiochadh na fola mar (11) adupramar o oibriugadh an scamhain . Tracia arteria uero (12) as ball fuar tirim é ^{agus is cosmuil é} risin ccartilago na substaint agus is on sgamhan (13) tionnscnus agus a mbun na tenga crichuighter é agus as é a sslighe (14) dilios don fhuil agus as e as slighe dilios don áer ag dul cum na mball spioradalta (15) agus as annsa rann uachtarach de so thuismighther an ball spior[a]dalta re nabar(16)tar uula .i. an sine seaain agus as mor fhoghnus an ball so do na ballaip ainmi(17)dhi ag glanad leann^a finn uatha . innus nach leigionn cucu é . Et suighighter ball eile (18) ar an rann uachtarach do tratia arteiria agus as edh as ainm don ball sin (19) epiglodum agus as e dhuinios tratia arteiria an tan tsiuplus an biadh (20) [...] d an slighi re nabartar ysophagus chum an gaile agus as e dhuinios ysopha(21)gus an tan teid an taer cum an craoidhe agus cum an sgamhain . Oir is meinig tig (22) bás an tan teid an biadh no an deoch isin slighidh son [n]a hanala acht muna hionn(23)arbtur tre cosachtuigh ino tre cumachtuibh an leighuis Labhram anois do na (24) ballaiph oileamhnacha agus ar tus don gaile agus as amhlaidh ata se fuar tirim agus ecruinn fada ar (25) [...] era no er egor dfethaibh agus do ^thsreaphonnaibh .

is tuirseach atim fein

[p.22](1) a beith fuar tirim as edh as adhbur do .i. do calmugudh na brighe fostaighi (2) neoch ata fuar tirim . A beith cruinn fada as é as adbur do .i. nar(3)b aill leis an naduire cluid cluid ino caphain do bheit ann ina a beith (4) ionglan ino sarcuir o ttiucfad urcoid don corp . Et a beith fada as é (5) as auhur do { ionnus } co bfedfaid a farsaingugudh ino a chungagudh fo me(6)id no fo loighid an proinnighthi . A beith arna egor dfethaibh as e as abhar (7) do .i. cum fostaighthi na mbiadh ann rena ndilegtha . ino as e as adhbur do beith (8) fethach .i. cum na brighe rathuighthi do beith foirtill ann . cum ionn(9)arbtha na niomarcacha . Et adeir galen gurab uime do horduighadh a beith fuar (10) .i. cum fuluing gniomhaighthi an teas^a nadurdha air . oir da mbeith se . ti .(11) do lasfadh o foirtillacht an teas^a a naimsir an diligtha . Et atit da tsligi (12) cum an gaile .i. sligi teid cum an craoidhe ag iarrhaidh teas^a agus ata sin maille re (13) fethibh agus sligi eile a comhfhogus na nae agus ata sin na rann feolmur . ti . sligi cum (14) follmuigthi follamnuighthi an dilegtha . Et ata moran teas^a co haicidioc ag (15) an gaile . Oir an biadh teid ann . tre cumhachtaibh na brighe dilegtha agus an (16) teas^a naduire dileghta ré a maisi tisinerrda .i. an dath geal . et (17) treoruigter ^[*] an maisi trid an tsligi iochdorich adubhramur agus trid an cuis(18)linn re naburthor miseracia uena cum an dara dilegta do deanamh . Et ar (19) criochnugadh an dara dilegtha siubhluig an maisi trid an tslighi re napur(20)thor portnaria .i. slighi choigcriochuis re bel iochtoir an gaile (21) agus turnaighi na diaigh sin isin inne re naburtor duodenum .i. inne (22) diorach caol eision agus as uime adearar duodenam ris .i. d^a orrlach deg an (23) duine r ina mbia an fad {} bios and agus siubhluighi an maisi cedna (24) on ninde so cum an inne re naburtor ieiunium as amhlaid ata an (25) tinne so agus é caol cam agus do gebhar foladh é i ngach uile ainmighe marb (26) agus as ann sin donither dealugadh eidir glan agus ionglan agus an rann as glan [...] [p.23](1) de siuphlaidh trid cuislionnuibh caola ata on inne so cum na [...] (2) teid an rann as nemhglan de cum {} an ninne re nab[ar]tar (3) orbam ino saccum agus siuphlaidh an tionglan cedna on inne so cum an (4) inne re naburthor ilion agus o ilion cum colon agus o colon cum longon .

(5) Et ataid da fighisi cum an inne re naburtor orbum .i. fighis o sporan (6) an domblais aoi do tarruing leann^a ruaid cum an inne so do calmugadh an ionnar(7)ttha cedna do reir a thruma agus a talmugachta agus as amhlaid ata an (8) colon agus é gluinech cam agus as uime adeirthar colon ris on (9) uocul laidne darab ainm colando . oir is iononn colando agus glanadh [...] (10) ino sithlogadh . Oir tar eis gach roinn gloin do deghoilt fris cuirther san (11) inne so é agus as on inne re naburthar longon ionnarbthar é on corp .

(12) Féchum anois ca meid do cuisleannoiph ina siubhluigionn { an } maisi tisinerrdha (13) cum na nae agus adeir galen a leabar anatomia co bfuilid .uiii. cuisleanadha a n(14)geing na nae re naburtur miseracie uene trid an siubhluighionn an maisi (15) t[i]sinerrda cum na náe agus as ionand é re radha agus ni inmedhonach . Oir as co (16) hinmedhonach eidir an gaile agus na hae agus na hinne ataid na cuisleadha so ag sugh(17)muracht agus ag tarruing cum na nae ^[*] teid co dirioch cum an . gaile agus iom(18)coradh le an rann as mo don maisi ti ^tisinerrdha agus an cuisle as mo dioph tig o geing na (19) náe tisinerrdha cum na náe . In dara cuisli tig o geing na nae teid co diorach (20) cum an inne re napurtor portanarium .i. bel iochtuir an gaile . an .3. cuisli (21) tig o geing [ na ] nae . teid cum an inne re nabartur duodenum . Et tiaghuid na (22) cuislionnadha eile co dirioch cum an inne re naportor ieiunium . Doni gach cuisli (23) [...] dioph so a hoific fein co diles agus co dlestanach ag breith na maisi tisinar(24)rdha chum na náe

(25) Na hae gach uero as boill ti fliuch iad arna ccruthugadh cum follamnaighe (26) an diolegtha agus ataid maoth bog na bfoladh agus corcra na dath agus caphanach (27) [...] onnach na suighugudh maille re began fethadh agus re moran cuisli (28) agus airtearadha agus ataid moran teighuis ionnta agus moran srepond (29) [...] cumhdach agus deirid na docctuire gu roba mor isna haeiph [p.24](1) cruthuighter na .iiii. leann^a co cudroma adeirif^d drong eile nach tuis(2)mighter co { habhorda } agus co ^dealbtach isna haiph acht fuil dearg amain agus co (3) ccruthuighter na .iii. leann^a eile co habhordha isna haeiph agus co dealbtach (4) isna ballaiph eile Et adeir drong eile co ccruthuighther na .iiii. leann^a co (5) abhurda agus go dealbtach isna haiph agus adeir auiccen^a co ccruthuighter na .iiii. (6) leann^a so co dealbtach isna haiph mur ata lionn ruaid agus lionn finn agus lionn dub agus an tan cr(7)ichnuighther an dara dilegtha isna haiph as ann tigid c^ucu co luath an (8) da brigh so tseirbhisis do brigh nadur^a mur ata nutritiua .i. an brigh s [...] (9) oileamhnach agus retentiua .i. an brigh follamhnaighthi agus gabhaigh an brigh (10) sin cuici an cedrann don maisi tisinerrda^a ar ndul agne fola agus treo(11)ruightear é atrit cuislionnuiph cum na mball da dilegtha . Et tig an brigh (12) cedna agus beirthor le an rann as cosmail le lionn ruad cum an domlais aei agus (13) berthor fos an rann { aentaighis } le lionn dub cum na seilge agus roinnigh dealugud (14) an brigh cedna an rann as cosmuil le lionn fuar agus berthor rann de cum an (15) craoidhi agus rann eile [ cum ] an scamhain agus rann eili cum na inchinne agus cum na (16) nalt agus as annsna { hionadhaibh } sin cruithuigter lionn finn co dealbtach : oir (17) ata sosad dilios aige isin corp agus saethraighid an brigh oileamhnach is(18)na ballaiph as a haithle sin do taphairt an oileamhna fein do na ball do (19) ballaiph an cuirp dreir a coimplexa agus a naduire

(20) Et nod leat do reir auicenn^a co bfuilid da tslighe ag techt on domblas (21) aoi .i. silg slighi dioph cum doruis iochtoraigh an gaile trina cuirter (22) ann do lionn ruad do calmugadh an dilegtha agus slighe eile trina cuirter (23) ann don lionn cedna cum an inne re naportor orbam do calmugadh (24) ionnarbha o geruighacht an leanna so agus ataid on tseilg da fighis cha [...] (25) fhighisi dioph trid a siubhluighiond rann do lionn dub cum beil an gaile (26) do calmugadh an tolchlaigh agus fighisi eile trina tteid rann eili de cum an inne (27) [...] amar .i. orbus ionnus co medochur an tionnarbadh do dortadh o t [...] [p.25](1) an lionn so Et fos tiaghoid da cuisli aufanna [...] a [...] (2)res agus as trid na cuisleanna so bertor an fual agne fola cum [...] darab ainm chilis uena agus scaoilter chilis uena an da geug [...] (3) cum gach roinn do na hairniph agus as i a fhuil sin {} as oileamhuin don [...] (4) oilter an fuil cum an leasa trid na poiribh darap ainm airide ionn(5)arbtur é trid an tslait fherrdha agus adeir galen a leabur anatomia . [...] [...] tuis(6)migher da cuisli eile o na haiph trid a siuphlaighionn fuil dearg doileamuin ball an [...] (7) cuirp a ccoitcinne agus tiaghaid aen a naenionadh an druim na nae agus as (8) edh as ainm di ann sin uena ramosa agus adeirtur lacteporta (9) fos agus as i an cuisli so gaphus cuici an maisi tisinerrdha an (10) bainne amail adupramar leith tshuas dinn agus as uime adeirtur ramosa (11) risin ccuislinn so . Oir as iononn ramosa agus craophscaoilteach . Oir as (12) uaithi craophscaoilios gac uile cuisli co hoireda agus co tteid (13) cuisli diph cum gach laimhi do na lamhaibh agus cuisli cum gach coisi do [...] (14) do na cosaiph agus scaoiligh an cuisli eile ar fad an cuirp (15) Chilis uena uero foghailter a trith cuislionnuiph agus tiaghoid da cuisli (16) dioph cum an da dubhan amhoil aduphromar an .iii. cuisli (17) [...] innter í fein a moran do cuislionnaiph adhon cuisli dioph c [...] (18) [...] chor fola deirgi cum na mball ngeinemhnach agus cuisli da [...] (19) [...] r cum na ninnedh da noilemhain agus cuisle eile da hiomchor cum na n(20) [...] chta re naparthor emoirhoideis agus fosluigter an cuisli (21) [...] cuig craophhaiph ag ionnarbadh leanna duib maille re fuil amail folmuigter (22) fuil mist^a tre cui cuislennaibh an maclaic . Et {} foghailter (23) [...] ali do chilis uena agus teid geg dioph cum an gluin deisi agus teid (24) an geg eile cum an gluin clí agus as edh as ainm doiph uarices agus [...] (25) [...] dha agus crom . Oir an thi ag a ngerrtar iad bid c [...] [p.26](1) [...] eile do na cuislannoip cedna cum mughdornnadha (2) [...] agus amuig agus astigh agus as riu adeirtar sophena agus (3) [...] mor fhoghnus folmugadh na cuisleadha so an galar na(4) [...] an agus an maclaic agus na ninnadha . ITem tig cuislionadha (5) [...] on cuislinn darab ainm ramosa agus teid rann (6) dioph cum cluaisi in craoidhe ar ndul tri lar na scairti cleip .(7) Et as ann doniter {}{ diph } an tairtire neoch as bun(8)aghus agus as fuinnamaint do gach uile artere da bfuil isin corp (9) amhail aduphramar agus teid geg do cuislinn darap ainm contu [...] (10) agus as on scairt cleiph sus a togras agus teid geg di cum na (11) laime deisi agus geg cum na laimhi clí agus craophscaoilidh ann sin (12) a vfilledh na laimhe agus as cuisli diph cephalica agus leigter í go gna[th](13)ach a cuis an cinn agus as i so cuisli uachtorach na laimhi agus cuisli eile (14) darab ainm cardiaca .i. cuisli medhonach na laimhe agus leigter í (15) a a neslainti na mball spiordallta mar ata pleuiresis agus peir(16)leumo[n]ia . IN .iii. cuisle re napartor baslicona .i. cuisli (17) iochtairech na laimhe re napurtor cuisle na nae agus leigter í co (18) [...] nach a neslainte [ na ] mball oileamhnacha agus ata gég fái (19) cuisli na nae agus leigter í na galraidh tisisi agus empi^ema agus emp [...] (20) [...] cu. Et fos ata geg oili ag dul suas o concaua uena (21) as i beirios oileamhuin don cliabh agus do na ballaiph spioradalta agus do tra(22)cia arteria agus don muineal agus scaoilter an geug so a nda geg (23) agus as iad sin an da corrbragad agus as iad a nanmannadha . Or(24)rgainis agus as uime adeirtur orgainis riu an tan .i. o na horgainibh (25) [...] an tan labras nech lethnuighi^d na cuislionnadha sin [p.27](1) agus as mur sin ram r labhraid na horghuin leathnoigoid [...] (2) agus as iad na cuisleannadh so iomcuras flighighacht fola deirge [...] (3) trati arteria nacha tirim innte fein cum cruthuighti an gota . [...] (4) an tan bios tracia arteria gus an fliughacht so innte bidh an guth [...] (5) [...] garb. amhail as follus isna balachaibh a thaili an tsaotair agus a [...] (6) [...] uocales risna cuisleadhuiph cedna . Oir is iad do beir fligiacht agus mesar(7)dacht dionnstruimaidaiph an gotha .