---

[73]

[Vol . 2. No. 11. p. 1]

Mac-Talla.

“An ni nach cluinn mi an diugh cha’n aithris mi maireach.”

VOL. II. SIDNI, C. B., DI-SATHAIRNE, SEPTEMBER 9, 1893. No. 11.

SIOSAL & CROWE,
Fir-Tagridh, Comharlichean Notairean, &c .
SIDNI, C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE.

ARCHIBALD & CO. ,
CEANNICHEAN.
Sealbhadairean Meinean Guail Ghowrie

Murray & Mac Coinnich,
Comharlaichean, Fir-tagraidh, &c .,
SIDNI TUATH, C. B.
H. MURRAY. D. D. MAC COINNICH.

HEARN & HEARN,
Fir-Tagraidh, Notairean, &c ., &c .,
SIDNI & ARICHAT.
J . H. HEARN. D. A. HEARN.

D. A. Mac Fhionghain,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, Eillean Phrionns’ Iomhair.

ORAN.

Le fear d’a leannan air dhi fear eile a phosadh nuair a bha esan air falbh as an aite.

Fhir a shiubhleas mu ’n cuairt,
Beir an t-soraidh so bhuam os ’n aird,
’Dh-fhios na h-ighinn a fhuair
Mi caoin, farasd’, ’s mi cuallach bha.
Thug i gealladh as ur
’S chaidh an comunn air chul a bha.
Sgeula dubhach a chruais
Gun do mhealladh i bhuam gu brath.
Ciod, a nighean, am fath
Mu ’n do chuir thu mo ghradh air chul?
Cha n-fheil cuimhn’ air mar bha
Bho na ghlac thu air laimh ’m fear ur;
Air mar thaisbein thu ’n gaol
’Thug sinn seachad mar aon an tus;
Air do gheallaidhnean blath
’S tu a tarruinn le gradh dhomh dluth.

Ach co aginn dheth ’s fearr,
Mis’ tha fhathasd mar bha san fheill,
No an te ’chuir rium cul,
’S a tha ’m bann aig an umbidh bhreun?
Bidh am maireach bean og,
’S blas na meal’ air a poig, fo m’ sgeith s’;
Te a chridhe gnn gho
’Sa bheoil mheachair nach d’ fhoghluim breug.

NAIDHEACHDAN NA SEACHDAINN.

Tha e air a radh gur ann aigMarquis Londonderrya tha ’n t-each a’s lugha air am beil cunntas. Cha thomhais e ach sia puinnd deug, agus chan eil e ach beagan us fichead oirleach a dh-airde.

Bho’n dh-eug an t-Onarach Mr. Montgomery, a bha o chionn aireamh bliadhnachan na bhall de’n t-Seanadh, bha aite falamh ’sa Pharlamaid: Tha ’n t-aite sin a nis air a lionadh leis an Onarach Domhnull Mac-Fheaghais, Charlottetown.

Beagan uine mu’n d’fhalbh an Dorcas air an turus air an deachaidh a call, fhuair fear de na h-oifigich da’n b’ainm Hanna, a bhean ’sa chlann, an dealbh air a tarruing aig Sidni-a- Tuath, agus bha iad a dol a thaghal ’ga h-iarridh air an tilleadh. Tha an dealbh a nise deiseil, ach chan eil duine de na tha innte beo; bha iad uile, an t-athair, a mhathair agus a chlann, air am bathadh, agus tha iad an diugh fo’n fhod.

Tha ’n t-Urr. Iain Friseal, ministear a Chladaich-a- Tuath, an deigh an gairm a thugadh dha a Hogamah a dhiultadh; ’s fhearr leis fuireach far am beil e an drasd. Tha ’n t-Urr. D. B. Mac Leoid, ministeir Orwell, P. E. I., an deigh an gairm a fhuair e a Sidni a dhiultadh. Gheibhear litir o Mhr. Mac Leoid ann an ait eile ’sa phaipear so.

Dior-daoin air an t-seachdain s’a chaidh, dh-fhalbh gille beag aois thri bliadhna le Eachunn Mac Coinnich, ’san Eilean Mhor, o’n tigh trath ’sa mhaduinn agus cha d’fhuaireas sgeul air gu ceann da latha. Bha mu thri cheud de na coimhearsnaich a siubhal na coille gu maduinn Di-sathairne, nuair a fhuaireadh e mu leth-mhile bho thigh athar. Ged a bha e gun bhlasad air biadh de sheorsa sam bith fad da latha, cha robh choltas air gu ’n robh an sgios no an t-acras a cur dragh air, no gu ’m bu mhisd’ e air doigh sam bith beagan de uine chur seachad air falbh o dhachaidh.

Thanig tri longan-cogidh Fradgach a stigh do’n acarsaid toiseach na seachdain so, agus tha iad a falbh toiseach na seachdain s’a tighinn. Tha iad nan soithichean coltach, agus bu shealladh gle bhoidheach am faicinn a tighinn a stigh, te an deigh te, na dha a bh’ air deireadh mar gum ann a coiseachd an lorgan na te bh’air toiseach. Tha moran ann sa bhaile air am beil eagal gu bheil na soithichean Frangach a dol ’gar cur nar smuid uair no uair eigin, ach cha chreid sinn gu ruig iad a leas eagal sam bith a bhi orra.

A GRAND RIVER.— “Fios o charaid gu caraid.” Bha Maighstir Mac Carthy agus flasgach uasal do’n ainm Coinneach Mac Coinnich a Tuba Pharuig ag amharc air Eas Ghrand River air an t-seachdain romh ’n t-seachdain s’a dh-fhalbh. Tha iad a brath an t-Eas a chuir na smuid, feuch am faigh na bradan suas gu Loch an Airidh. ’Nuair a thachras so, gheibh am fear turuis ’san dol seachad faile cubhraidh a bhradain akitchenna locha mar a ta ’n drasda faile nan giumach deth AcarsaidL ’Archeveque.

A Choinnich thig a ris,
’Se cho beag dhiot ’sa chi sinn ar leon.

---

[74]

[Vol . 2. No. 11. p. 2]

COMA LEIBH CO!

AS AN “EILEANACH.”

“Nach math an t-am an d’ thainig mi,” arsa mise.

“Molaidh tu sin ’n uair a dh’ fhalbhas tu,” arsa fear an tighe, “ach suidh suas.” Bha ceathrar no choignear do luchd cuairt mar a bha mi fein a stigh—Gaill ’us Sasunnaich agus aon ghill’ og Gaidhealach, a bha air folach dhachaidh a Sasunn, ris an abradh iad Maighstir Mac-a’ -Chubair, agus ’s e teisdeanas a bh’ aig fear an tighe air, gu ’n robh e cho carach rir a’ mhadadh ruadh. “Tha.” ars’ esan, “fichead car anns an t-sionnach, ach tha car- ’ar-fhichead ann am Mac-a’ -Chubair.” Bha na Sasunnaich gle ghaolach air a bhi ’n ar cuideachd a dh’fhaodainn ainmeanan nam beann ’s nan gleann, ach bha Mac-a’ -Chubair ag radh gu ’n robh an spuaic-theang’ orra, ’us nach b’ urrainn iad an ainmeachadh gu ceart. Ghabh mi fein ’us Mac-a’ -Chubair sraid mu ’n cuairt an aite. Dh’ fheoraich mi dheth an robh fada o ’n a thainig e do Charraig-a’ -Chaorainn, Thuirt e gu ’n robh coig-la-deug o ’n a thainig e ann.

“Am faca tu, no ’n cuala tu ni mi-nadurra sam bith o ’n a thainig tu ann?” arsa mise.

“Cha chuala,” ars’ esan— “cha’n fhaod e bhi gu bheil eagal nam bochdan ort.”

Dh’ innis mi dha an rud a bha Paruig Ban ag radh rium. Rinn e gaire, ach ann am priobadh na sul, chlap an coileach a sgiathan agus thug e ’n glaodh ud as ann am phoc’ -achlais fein! —thug, a cheart cho soilleir ’s a thug e riamh air an dunan, ’s e ’n deigh ruaig a chuir air a choimhearsnach. Sheas mi ann an larach nam bonn, ’us mo lamh ann am phoc’ -achlais mur gu’m bithinn air mu thatadh ris an talamh ’us mi am sheasamh cho direach ri aon do charrachan nam Fiann. Choisich Mac-a’ Chubair mu thuairmeas dusan slat bh’ uam agus an sin sheas e’ us sheall e thar a ghualainn an rathad a bha mi, mur gu ’m biodh iongantas air gu de bha ga m’ chumail; ach, coma co dhiu, thoisich mi fein air tuigsinn mar a bha gnothaichean gu math, agus thuirt mi ris ’us mi gaireachdaich, ’us a gabhail a null far an robh e, e leigeil burralaich an tairbh a chluinntinn dhomh, agus gu’m biodh agam ri ’radh gu ’n robh an fhirinn aig Paruig Ban an deigh a h-uile rud a bh’ ann. Ach mu ’n do leig mi am facal as mo bheul, chuala mi mar gu ’n cuireadh an tarbh “pudh” as a shroin agus thug e ’n langan ud as air mo chul-thaobh. Shaoil mi gu ’n d’ aithrich mi ’anail g’ a seideadh orm. Ghearr mi cruinn-leum o ’n talamh—thainig e cho clis orm, agus ge b’ e co chitheadh m’ aodan ’n uair a thionndaidh mi mu ’n cuairt, tha eagal orm nach robh fiamh mo ghair’ orm. Bha mi a’ faireachadh coltach ris an duine choir chrabhach air an cuala mi iomradh uaireigin. Bha e ’n a thuathanach, agus bha e latha ag urnuigh air cul garaidh agus ghuidh n gu ’m biodh cogadh ann, lus gu ’n cumadh e suas prisean an treud. Ach bha droch bhalaich air taobh eile a’ gharaidh g’ a eisdeachd, agus ’s e rinn iad meall do ’n bhalla a thilgeadh a sios air a mhuin, agus thug iad fein an casan as. Ach ’s e thubhairt e ’s e ’g eiridh— “A Thi bheannaichte, cha robh mi ’ciallachadh gu ’m biodh an cogadh cho dluth laimh.” Ach a chum sgeul fhada a ghiorrachadh, ’s e bh’ ann gu’n robh a’ bhuaidh shonruichte sin aig Mac-a’ -Chupair ris an abair iad anns a’ Bheurla, no ann an cainnt air chor-eigin“ventriloquism, ”agus bha i gu math aige cuideachd. Tha eagal orm gu bheil iomadh bodach ’us cailleach mu Charraig-a’ -Chaorainn a tha anns an lan bheachd nach d’ fhag sinn latha nan sithichean ’us nan spiorad cho fad as ar deigh as a bu mhath le cuid a thoirt oirnn a chreidsinn. Ach ghabh mi fein ’us Mac-a’ Chupair air ar n-aghaidh. Bha e air son gu ’n rachadhmaid gu ruige tigh Ruaraidh Bhain a chum ’s gu ’m falbhadh e leinn leis a bhata a dh’ iasgach. Bha Ruaraidh ’na iasgair, ’n a fhear aiseig, ’s ’n a chroitear. ’Se duine bh’ ann aig an robh moran do bhriathran a’ chreidich, ach gle bheag d’ a spiorad. Cha nigheadh e aodan ach fior chor-uair, ’s theireadh cuid nach do nigheadh ach ach an da uair e, an latha rugadh e, agus an latha phos e. ’N uair a bha sinn a null a dh’ ionnsuidh an tighe, chunnaic sinn an gill’ aig Ruaraidh ’us e prabagachadh feoir ri taobh a’ cheum-rathaid a bh’ anns an aite. Dh’ innis Mac-a’ -Chubair dhomh gu ’n robh am fleasgach so a bha eadar a bhi ’n a bhalach ’s na ghille, air fasdadh aig Ruaraidh. Bhiodh e ri sgalagachas ’s ri buachailleachd, ’s ri aiseag, ’us ris a h-uile rud a thigeadh ’n a rathad; agus ’s e am “brogach” an t-ainm a bh’ aca air. ’S e mar thugadh am brogach air, latha thainig fear a mhuinntir Pheairt a dh’ iarraidh an aiseig, agus an neach ris an abair na h Earraghaidhealaich ‘balach,’ their na Peairtich “brogach.” ’S e a thachair air an latha bha ’n so, gu ’n robh Ruaraidh trang a’ spealladh feoir, agus bha e air son a’ bhalaich a chur air falbh leis a Pheairteach, ach cha ’n fhalbhadh am Peairteach leis a bhalach air a shon; agus ’s e bh’ ann gu ’n deachaidh Ruaraidh agus am Peairteach thar a cheile gu searbh, salach. Theireadh esan, an drasd ’s a rithisd: “a dhuine, chaill thu do riaghailt! am bheil thu smaointinn gu bheil mise ’dol a dh fhalbh a mach air a’ chuan comhla ris a “bhrogach?”

“Cha chreid mi fein,” arsa Ruaraidh, “na’m faiceadh tu cuan nach foghnadh e dhuit, gun tighinn air falbh air. An e an cuan a their thu ri lub nan tunnag?”

BATHAR SAOR

air a cheannach o chionn ghoirid bho cheannichean a bhrist ann an Nobha Scotia, Aodichean dhe gach searsa, Bratichean-urlair, Beilbheid, Osain, Merino dubh, Sioda dubh, Sgaileanan, Aodicnean-uachdar, &c ., ’s iad uile gle shaor.

ADAN FODAIR

beag us mor bho thri sentichean suas, curraichdean ghillean da shent dheug. Adan air son fir us mnathan, Leintean geals, &c ., air leth pris.

BATHAR UR

air tighinn agus a tighinn. Pailteas de gach seorsa, agus na prisean ceart. Feuch gun taghail thu oirnn.

C . S. JOST, & Co.
Sidni, Iun 1, 1893.

Adan! Boineidean!

THA
Mairi A. Nic Fhionghain
air a bhliadnha so a cumail stor ri taobh na“County Hall”agus tha i deiseil gu bhi feitheamh air aon sam bith a tha ’g iarridh.

AD NO BOINEID,
RIBINNEAN,
FLURICHEAN,
ITEAN NO GEUGAN

no ni sam bith eile a’s o gnath leis na mhathan a bhi cur ma’m cinn. Tha moran de nithean eile aice nach gabh ainmeachadh an so. Thig thusa agus
FAIC DHUIT FEIN

---

[75]

[Vol . 2. No. 11. p. 3]

Ach b’ fheudar do Ruaraidh falbh leis a’ Pheairteach, bho ’n nach earbadh e ’bheatha ris a “bhrogach.” Sin mar a thugadh am brogach air, agus lean e ris, agus tha mi a creidsinn gu ’n lean.

An uair a rainig sinn e thug Mac-a’ -Chubair greis a’ cogadh air. Dh’fheoraich mi fein dheth an seinneadh e oran dhomh, Thuirt Mac-a- ’ -Chubair gu’n deanadh e dhomh e cuideachd, na’n togairinn.

“Seinn dhuinn am fear mu dheireadh a rinn thu,” arsa Mac-a- Chubair.

Sheall am brogach mu ’n cuairt air, mur nach biodh e cinnteach co diu sheasadh e fad ’s a a bhiodh e gabhail an oran, no nach seasadh.

“C’ ait’ am bheil do mhaighstir!” arsa Mac-a’ -Chupair.

“Tha e thall ’s a’ phort a’ caradh lion,” ars’ am brogach.

“O, ma tha, cha’n fhaic e thu.”

“Tha sinn ceart gu leoir,” ars’ esan, “ach feumaidh sinn ar suil a chumail air a’ chunnart nach ’eil sinn a’ faicinn cho math ris a’ chunnart a tha sinn a’ faicinn. Ged a tha fios agam c’ ait’ am bheil am bodach, cha ’n ’eil fhios agam c’ ait’ am bheil a’ chailleach.” Ach co dhiubh thoisich e ’us thug e dhuinn an t-oran.

Ghabh sinn an sin a null do ’n phort, far an robh Ruaraidh, agus dh’ iarr sinn air am bata chuir a mach, gu ’n robh sinn air son dol a dh’ iasgach. “A dh’ iasgach ris a’ mhuir-lan,” ars’ esan, “stadaibh gus an till e air a thrathadh ’us gu ’m bi beagan do sheol-sruth againn.”

“Ma ta ’s ann agaibh fein a’s fhearr a bhios fios,” arsa mise, “ni sinn mar a tha sibh ag iarraidh oirnn.”

Dh’ eirich e agus ghabh e suas gu mullach a’ chnoic, ’us bha e sealltainn mu ’n cuairt air, ach bha Mac-a’ -Chubair ag radh nach b’ ann ris an t-sruth a bha e a fuireach, ach gus am biodh am feur cruinn aig a’ bhrogach, agus tha mi creidsinn gu ’n robh moran do ’n fhirinn aige, a chionn an uair a bha ’m brogach ullamh do ’n obair a bh’ aige, ghlaodh e nall e agus dh’ fhalbh sinn.

An uair a chaidh sinn mu thuairmeas leth-mhile a mach o ’n chladach thoisich sinn air fuasgaladh nam beart. “Ciod an seors’ eisg a bhios e coltach sinn a dh’ fhaotainn an so?” arsa mise. “Seorsa no dha,” arsa Ruaraidh. “Cnodain mar is bitheanta mu ’n am so bhliadhna.” “Nach cuala sibh riamh an cnodan a’ bruithinn?” ars’ am brogach.

“Cha bhiodh iad fad’ a’ d’ chuideachd-sa ’n uair a chluinneadh iad a’ bruithinn thu,” arsa Ruaraidh. “Cha chuala iadsan no duin’ eile an cnodan a’ bruithinn.”

“Gle cheart ma ta, feumaidh sinn tigh’n a dh’ ionnsuidh a chomhdhunadh gur e balbhan a th’ ann,” ars’ am brogach.

“Ciod a bhios e ’g radh ’n uair a bhios e bruithinn?” ars Mac a’ -Chubair.

“Bidh e ’g radh “Na bruth mi,” ars’ am brogach.

Ach thoisich Ruaraidh air slaodadh a stigh, agus thilg e cnodan beo air urlar a’ bhata. “Cha d’ thuirt am fear ud smid fhathast,” arsa mise.

“Dean air do shocair,” ars’ am brogach, “gus am bi torr air muin a cheile dhiubh, agus cluinnidh tu ceol eil’ aca.” A’ cheud fhear a thug mi fein a stigh, rug mi ann am laimh air, ach ma rug, cha robh mi fada g’a leigeal as; bha cho math dhomh breth air a’ ghraineag, * cha robh bior a bh’ ann nach robh tri orlaich air fad, agus cho biorach ri snathaid mhor. Ach thoisich a mhire-chath ann an da-rireadh. Bha Ruaraidh ’s am brogach a’ slaodadh a stigh air gach laimh dhiubh. Bha briogais olla air gach fear aca, ’us bheireadh iad air a’ chnodan eadar an da ghlun, ’us ann am prioba nan sul bha ’n dubhan as, ’s air a thilgeil a mach a dh’ iarraidh fir eile, ach cha robh mise ’s Mac-a’ -Chubair ach gle mhairnealach ’s a’ ghnothach a bh’ ann.

Bha sinn am feum an cnodan a chuir air urlar a’ bhata ’s ar cas a chur air a mhuin, gus am faigheamaid an dubhan as. Chuala mi iomradh air feadhain a bhiodh tapaid, gus am biodh am fuil mu ’n suilean, ach mur a robh i mu m’ shuilean-sa bha gu leoir mu m’ mheoir dhi. Ach an uair a thoisich iad air fas na bu gheinne ’s nach robh a’ tighinn ach fear an drasd ’sa rithist, bha fear aig Ruaraidh eadar a dha ghlun an uair a thug e am mothar ud as, agus, ars’ esan, ann an deadh Ghailig ‘na bruth mi.’ ’S ioma rud a theid a chuir air neach anns nach bi e cionntach, ’us tha eagal orm nach robh an cnodan ciontach ann a bhi bruithinn Gailig cho math ri sud.

Cha d’ thuirt Ruaraidh diog, ach bha e ’cumail a shuil gu math amharusach air an iasg. Bha so am brogach a’ tabaid ri fear ’s a toirt an dubhain as ’n uair a thuirt an cnodan, “na bruth mi ’bhrogaich.” Thug am brogach an urchair ud dha gu ceann eile ’bhata. “Na dean, a shlaoightire,” ars’ an t-iasg. Bha Ruaraidh ’us e ’n deigh fear a thilgeil a stigh a bha g’a aornagaich fein ann am measg chaich, ’us Ruaraidh a’ cumail a shuil dh’ fheuch an robh cainnt aig an fhear so. Is ann aigesan a bha sin. “A Ruaraidh,” ars’ an cnodan, “nach minig a bha fuil mo chinnich air do rudain?” Dh’ eirich Ruaraidh ’n a sheasamh, “dhachaidh sinn,” ars’ esan. Rug e air an da shreang cearta comhla, shlaod e a stigh do’n bhat’ iad, us b’ e sin am bata nach robh fada ’dol ’n a h-uidheam, gun smid a’ tighin as an ceann. Ruaraidh ’s am brogach, fear aig gach ramh dhiubh, ’us mur an robh spionnadh ghairdean g’ a cur bu neonach leamsa. Thoisich cnodan ann an toiseach a bhata air seinn—

“Cul ri m’ leannan thug mis’ an diugh,
Run nan cailin bha mi ’n deigh oirr’ .”

Cha robh roineag fuilt a a bh’ air ceann Ruaraidh nach giulaineadh ubhal air a barr, us cha robh am brogach fein fuathasach cinnteach as na cuisean a bh’ ann.

Thoisich dha no tri do na cnodain a bh’ anns an deireadh air seinn leis an fhear a bha ’s an toiseach. Ghlaodh fear ’s e ’cur nan car dheth aig casan Ruaraidh, “C’ uin a ghlan thu t-aodan, a Ruaraidh?” Chrom Ruaraidh sios agus rug e air, agus thilg e mach air a mhuir e.

“A shlaeightire,” arsa fear eile, “bhath thu mo dheadh charaid. Cha do chuir thusa boiseag do ’n uisg’ air t-aodan o ’n latha rugadh thu!” Thug Ruaraidh a leithid do shlaodadh air an ramh ’us gu ’n do bhrist a’ phutag, ’us dh’ fhalbh e an comhair a chuil, mullach a chinn a sios eadar an da thothta ann am measg an eisg. Ach cha robh e fada ’g eiridh ’s a cur putag eile ann an aite ’n aoin a bhrist e. Thug mi fein suil mhi chiatach air Mac-a’ Chubair, feuch an stadadh e d’ a ioradhltan mu ’n cuireadh e ’n duine as a bheachd. Ach bha sinn a’ teannadh ris a’ phort, ’us mu ’n gann a thug a sron cronan air a’ ghainmheach bha Ruaraidh a mach aisde, ’us cha do sheall e as a dheigh, gus an d’ rainig e dorus an tighe, ach bha na coimhearsnaich ag radh gu ’n do nigh e aodan an oidhche sin mu ’n deach e ’luidhe. Mu ’n d’ fhag sinn am port, thug mi fhein air Mac-a- ’Chubair dol troimh phairt do na h-innleachdan aige a chionn cha robh toil agam am brogach fhagail ann an ioma-cheist mu ’n chuis. Agus an uair a thoisich e air seorsa tuigsinn a dheanamh air a’ ghnothach, ars’ esan— “C’ ainm so a th’ agaibh air.” “Tha,” arsa mise, “ventriloquism.” “B’ e bhi droll e gu dearbh,” ars’ am brogach, “tha e air a dheadh bhaisteadh.” Chaidh innseadh dhuinn gu ’n deachaidh an gnothach a mhineachadh do Ruaraidh le cuid-eigin a chunnaic barrachd do ’n t-saoghal ris fein; ach biodh sin mar a thogras e, cha robh do dh’ or no do dh’ airgiod ’n ar cuideachd-ne na bheireadh air a chas a chur ann am bata leinn gus an latha dh’ fhag-inn Carraig-a’ -Chaorainn, ged a bha e gaolach gu leoir air an da chuid.

FAIC SO.

Tha sinn a cumail uan Amhlan a’s fhearr ann an Sidni ’s tha sinn ’g an reic na’s saoire na neach sum bith eile. Tha ’m Flur aginn leth-dolar na’s saoire na gheibhear aig aon sam bith sa bhaile. Tha ar Ti ro mhath agus gle shaoi; tha gach ni air a reic aig a phris a’s isle.

Reicidh sinn Flur, Min, no bathar sam bith air son Im aig pris airgid.

Taghail aginn nuair a thig thu do’n bhaile agus faic ar Brogan, —an cunn radh a’s fhearr a ghabhas faotinn.

C . H. HARRINGTON & CO.
Sidni, C. B.

---

[76]

[Vol . 2. No. 11. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS BHLIADHNAIL - - - $1 .00

Tha sinn an dochas gun dean ar cairdean an dichioll air an aireamh a tha ’gabhail a phaipear a chur gu mor am meud air a bhliadhna so.

Neach a chuireas thuginn coig ainmean us coig olair, gheibh e bliadhna dhe’n MHAC-TALLA nasgidh.

Neach a chuireas thughinn sia dolar us sia ainmean, gheibh e leabhar Neill ’Ic Leoid, “Claisach an Doire.”

’Se Mac-Talla an aon phaipear Gailig an America agus bu choir do na Gaidhil an uile dhichioll a dheanamh air a chumail suas.

Seolibh ’ur litrichean gu
J . G. MacKINNON,
“Mac-Talla,”
Sydney, C. B.

SIDNI, DI-SATHAIRNESEPTEMBER 9, 1893.

Ma chuireas am “Bachelor” o’n d’fhuair sinn sgeulachd bheag an la roimhe ainm thugainn, bu toigh leinn sgriobhadh thuige. Tha ’n sgeulachd gle eibhinn agus chord i ruinn gu math an am a bhi ga leubhadh, ach tha ni mo dha innte nach dean math dhuinn a chur ’sa phaipear aig an am so. Ma ’se so a cheud oidhearp a thug am “Bachelor” air Gailig a sgriobhadh, thug e oidhearp gle mhath, agus bu choir dha a lamh fheuchinn oirre fhathast. Dh’fhaoidte gum bi an ath sgeulachd nas fearr. Ach cha chuir sinn sgeulachd no ni eile, a aite sam bith, an clo gus am bi fhios againn co a sgriobh i. Tha so na riaghilt aig na paipearan uile, agus is riaghilt mhath i agus tha lan dhuil againne leantuinn rithe.

Maduinn Di-sathairne sa chaidh, an darra latha de’n mhios, bha’m “bill” air son Fein-riaghladh a thoirt do dh-Eirinn air a leubhadh an treas uair, agus chuir Tigh nan Cummantach an aonta ris, tri cheud us aon air a thaobh, agus da cheud, tri fichead ’sa seachd na aghaidh. An latha roimhe sin bha aireamh mhath de dh-oraidean air an liubhirt, am measg chaich aon le Mr. Gladstone fein, a toirt sgriob chainidh orra-son a bha na aghidh agus ag radh aon nair eile nach d’rinn esan sa ’phairtidh ann a bhi toirt Fein-raghladh do Eirinn ach an ni a bha mar fhiachaibh air Breatuinn a dheanamh o chionn fhada. Chosg an Tigh ceithir fichead latha sa dha a tigh’nn gu co-dhunadh a thaobh a “bhill” so. Re na h uine sin bha 458 oraid air a liubhirt air taobh Fein-riaghladh, agus 938 na aghaidh. Thug Gladstone agus a ’phairtidh da fhichead uair ’sa seachd deug air an urlar le’n cuid oraidean, agus thug a phairtidh eile seachd fichead uair ’sa dha dheug. Cho luath ’sa bha Tigh nan Cummantach cuibhteas am “bill,” chaidh a chur gu Tigh nam Morairean. Chan eil fhios fhathast gu de ni iad san ris, ach tha moran de’n bharail gum bi e air a thilgeadh a mach. Ma ni iad sin feumidh Gladstone a chuis a chur air beulaobh an t-sluaigh aon uair eile, agus ma theid an sluagh an sin air a thaobh bi’dh ’n t-olc an dan do na Morairean; ach ma ’s ann a theid iad na aghidh, bi’dh Eirinn cho fada bho Fhein-riaghladh sa bha i riamh.

O’n Urr. D. M. Mac Eamuinn.

Gu Deasaiche ’Mhac-Talla:

A Charaid Ghradhaich, —Ged nach d’ fhuair mi riabh an toileachadh ’d fhicinn, faodaidh mi gun ag no teagamh caraid a radh ribh. ’Chionn le’r n-oidheirp gu MAC TALLA a chumail air aghart dhearbh sibh sibh fein na’r fior charaid do Ghaidheil an t-saoghail gu leir, agus gu h-araidhdh do Ghaidheil Albainn Uir. Gun cinneadh gu math leibh, agus tha mi ’n dochas nach fhada gus am bi MAC-TALLA le naigheachdan gasda, le sgeulachdan eibhinn, agus le orain bhinne a thoirt foghluim agus toileachadh do gach teaghlach Gaidhealach san duthaich.

Tha mi a’ cur thugaibh dolair air son bliadhna do MHAC-TALLA; agus tha mi’n earbsa nach be e ri aithris air Gaidhil ar dutchcha nach b’ urrainn dhaibh aona phaipear a chumail suas. Beannachd leibh.

Bhuir caraid dileas
DOMHNULL M. MAC EAMUINN.
St . F. X. College, Antigonish, Sept. 1.

O’n Urr. D. B. Mac Leoid.

Gu Deasaiche ’Mhac Talla:

A Charaid, —Gheibh thu ’san litir so aon dolar ( $1 .00) air son bliadhna do MHAC-TALLA. Tha mi fada ’nad chomain air son na h aireamh a chuir thu thugam, agus air son an iomraidh a thug thu air a ghairm a thugadh dhomh le EaglaisSt . Andrew’ s, an Sidni. Tha e gle dhuilich dhomh an gairm sin a dhiultadh, ach chan eil mi faicinn gur urrinn domh a ghabhail. Tha mi ’n dochas nach bi ’n uine ro fhada gus am faigh sluagh coirSt . Andrewsministear freagarrach mar a tha dhith orra.

Soirbheachadh le MAC-TALLA! Na’n cluinneadh tu an liuthad moladh a thatar a deanamh air do paipear, agus an liuthad guidhe dhurachdach gum bi piseach air, bheireadh e moran misnich dhuit. Tha e gu math doirbh airgiod a thoirt a cuid de luchd Gailig, ach mur fosgail MAC-TALLA an sporain, bi’dh e na ni gle neonach a bharrachd air a bhi na aobhar duilichion.

Leis gach deagh dhurachd,
D. B. MAC LEOID.
Orwell, P. E. I., Ogust 15mh, 1893.

STANDARD
Life Insurance Company

Cuideachd Chinnteachidh
BEATHA.

Steidhichte an Dun-Eideann an 1825.

Suim an airgid-chinnteachidh aig an am so.. .. .. .. .. $109 ,000,000
Teachd a steach bliadhnail.. 5,000,000
Buanachdan air an roinn. .. 27,500,000
Airgiod ma seach.. .. .. .. .. 38,000,000
Ma seach an Canada.. .. .. .. 8,125,500

Prisean Iosal, Lan Thearuinteachd gum Chumhnant sam bith, Gach Dlighe air a phaigheadh cho luath ’sa dhearbhar bas us coir air an airgiod, gun dail air bith.

W. M. RAMSAY,
Fear-gnothuich an Canada.

SEORAS Mac ILLEATHAIN,
Fear-ionaid, Truro, N. S.

C . B. TRAVIS,
SYDNEY, C. B.

Pianos, Orgain, agus Innealan-fuaighil dhe na seorsaachan a’s fearr.

Stoc math de dh’accordeons, Harmonicas, teudan. fidhle, ’s de leabhrichean ciuil.

Snathadar, Olla, agus gach ni air an cuir Innealan fhuaighil feum, air laimh daonnan.

---

[77]

[Vol . 2. No. 11. p. 5]

Na Sean Sgeulachdan.

LE A. MAC G. SINCLAIR.

“Diomhanas nan diomhanas,” arsa Domhnull Mugach, nuair a leugh e mu ’n fhear a ghoid nighean an easbig. “Nach uamhasach an obair, ars’ esan, a bhi ’craobh-sgaoileadh a leithid sin de bhriagan air feadh an t-saoghail.” Cha do rinn Domhnull briag riamh ach an uair a bhiodh e gu buannachd shaoghalta dha. Mar sin, bha sgeulachdan nan diomhanas fior mhor na bheachd. Chan innseadh e sgeulachd fhaoin mu ghoid eich; ach nuair a bhiodh e creic eich dh’innseadh e gun robh e moran na b’fhearr na bha e. Agus aig a cheart am bheireadh e an deagh aire nach innseadh e cron sam bith a bhiodh air. Nam b’e sean each a bhiodh ann, each a bhiodh fichead bliadhna ’dh’aois, dh’innseadh Domhnull gun robh e ceithir-deug. Cha bu toigh leis a radh nach robh e ach ceithir-deug, ach nan digeadh a chuis teann air theireadh e sin cuideachd.

Bha na sean sgeulachdan Gaidhealach anabarrach taitneach. Bha cuid diu a bha air an cur ri ’cheile gu fior shnasmhor. Cha b’ e bumailairean, no cealgairean, no daormunnan a dhealbh iad; ach daoine tuigseach, firinneach, blath-chridheach. Thigeadh dhuinn a bhi gu mor ann an comain Iain Chaimbail, an t-Ileach ionnsicht, uasal, eireachdail, measail a chaidh gu ’dhichioll gu ’n cruinneachadh. Chuir e am mach ceithir leabhrichean diu, ’s thatar an nis a cur am mach nan leabhrichean sin as ur. Dheanadh e feum mor do Dhomhnull Mugach, an t-snaoim chruaidh a th’ air a sporan fhuasgladh, agus an ceannach, ’s an leughadh gu curamach. Cha chosdadh iad dha ach sia dollair, agus is ni gur bhrigh sia dollair ann an coimeas ri sia fichead sgeulachd mhath. Bha Caimbalach Ile na chliu d’a chinneadh agus do na Gaidheil uile.

Bha moran de dh fhiosrachadh de bhaighealachd, agus de shonas am measg dhaoine ri am nan sean sgeulachdan. Chruinnicheadh buidheann chairdeil an ceann a cheile aig beul na h oidhche. Dh’ innseadh fear sgeulachd mu shithichean, mu bhuidseachd, mu dhruidheachd, mu dhaoine a reic iad-fein ris an droch-spiorad, agus mu chrioch nan daoine sin. Dh’innseadh fear eile naidheachd nu bhochdan, no nu tha ghairm nan cat. Sheinneadh fear eile, no bean no nighean, oran a chuireadh fonn air gach cridhe. Gheibhteadh na h-athinnean, sgaoileadh a chuideachd, agus rachadh an luchd-ceilidh dhachidh gu sunndach, solasach.

Ach chuir an t-stri gu bhi nor agus a chabhag as do ’n cheilidh. Nuair a tha daoine gu dichiollach a feuchinn ri airgiod a chur ri ’cheile, chan fheil uine aca gu dhol air cheilidh. Agus ged a rachadh cha bhiodh moran toileachidh aca. Leis mar a bhiodh an cridhe air an t-saoghal cha b’ urrinn iad labhirt mu ni ann sam biodh brigh no taitneas.

Their cuid nach robh moran fiosrachidh aig na sean Ghaidheil. Chan urrinn mise sin a radh. Na sean daoine air an robh mi eolach cha bu daoine gun fhiosrachadh iad. Gheibhteadh eachdraidh, is sgeulachdan, is orain nam measg. Thug iad uile greis mhor ann san sgoil-oidhche. Sgoil-oidhche! An robh sgoil oidhche aig na bodich a thanig am mach as an t-sean duthich? ’S ann aca fhein a bha ’n sgoil-oidhche. Gu de a bha ’sa cheilidh ach sgoil-oidhche? Agus bu sgoil mhath i. Bha i math gus an inntinn a gheurachadh, gus a chuimhne a neartachadh, agus gu eolas a thoirt do n’ oigridh mu ’n t-sluagh bho ’n danig iad, mu ’n duthich do’m buineadh iad, agus mu euchdan Wallais, Bhruis, agus ghaisgeach eile.

Co dhiu a bha fiosrachadh am measg nan sean Ghaidheal no nach robh, bha sgeulachdan nam measg. Ach dh’fhalbh na sgeulachdan. Chuir an t-aineolas, a mhorchuis, an ti, agus na paipearan naidheachd as daibh. Nuair a sguir na mnathan de ’n bhrochan agus a thoisich iad air an ti cha b’ fhiach na sean sgeulachdan. Chan fhoghnadh an sin ach comhradh mu na fleasgich ’s na caileagan a bhiodh a gluasad an cuideachd a cheile, mu ’n doigh ’san robh ’n te mu dheireadh a phos air a sgeadachadh, mu chuma aodich, mu bhoineidean is adan, mu chearcuill ’s mu shumagan-cuil, mu ’n chloinn a thanig ’s a bha ri teachd, agus gu sonnrichte mu mheud mhor, cabaireachd, struidhealachd, cealgaireachd, agus droch dhoighean am bana choimhearsnach. Nuair a fhuair na daoine na paipearan naidheachd cha robh uine aca air a dhol air cheilidh, agus chan eisdeachd iad ri sean sgeulachd. Cha bhiodh iadsan cho aineolach ’s a bha ’n aithrichean. Bhiodh fiosrachadh aig an fhear ’bu lagha tuir dhiu nach robh riamh aig a sheanair. Bhiodh iad a sas ann sna paipearan naidheachd cha luath ’s a bhiodh e dorcha gu leoir gu coinneal a lasadh. Leughadh iad le solas inntinn mu na mhort eagallach a chuireadh an gniomh an California, mu n aobhar a bha aig mnaoi oig ann an Chicago air litir-dhealachidh a thoirt d’a fear, mu chuilbheartachd tiolpadair-poca ann am Boston, mu ’n doigh ann san do chrochadh am mortair mu dheireadh an Ontario, mu ’n phrionnsa og mu dheireadh a rugadh ’san Roinn-Eorpa, mu chuairtean is oraidean luchd-riaghlidh na duthcha, agus gu sonnrichte mu innleachdan riaghlidh a dheanadh an t-airgiod cho pailt agus gum faodadh daoine a bhi nan tamh leth na h-uine. Nach math an gnothach gun deachidh na sean sgeulachd as! Nach taitneach, blasda beannichte na nithean a thanig nan aite! Nach h-ann aig Domhnull Muguch a tha n t-aobhar ta ingealachd!

Am bheil thu dol a thogail tigh no sabhal ur air an t-samhradh so? Ma tha, ruig

MOORE & JOHNSTON,

far am faigh thu Tairnean, Glianne, Paipear-tearra, Paipear-mullich, Olla, Glasan, Ludagain, agus Acfhuinn-shaor dhe gach seorsa.

Nuair a thoisicheas to air an fhiar, thig thuginn air son, Spealan, Crannan, Sgriobain, etc., etc.

Tha Cruidhean each agus Tairnnean chruidhean aginn do gach aon air a bheil iad a dhith.

Tha sinn a creic Crannuchain, Tubichean, Sguabichean, Slatan-iasgich, Dubhain, Cuileagan, etc., etc.

Taghail aginn agus bidh sinn uile gle riarichte.

MOORE & JOHNSTON,
Sidni, C. B.

THA
“STOR SAOR SHIDNI”
(a dh-fhosgladh le C. Mac-Fhearghis.)
a deanamh malairt mhor am bliadhna.

Breacan Dheiseachan.. $0 .05
Aodach Dheiseachan. .. .13
Bannan-Braghaid, a’s fhiach $5 .00.. .. .. 1.0
Aodach triubhis.. .. . .. .27
Nelsons Liniment (25c.) .15

Sar Chunnradh,
F . A. CROWELL,
Fer-Gnothich.

Bruidhridh na cleirich Gailig.

---

[78]

[Vol . 2. No. 11. p. 6]

Ma tha duine math ri fhaotinn an diugh, se’n duine nach dean gaire ’nuair a chi e ’n t-uisge ’sileadh agus fhios aige gu bheil aig luchd na bainnse nach dug cuireadh dha ri bhi muigh fodh na h-uile boinne.

LeighsidhMinard ’s Linimentamhach ghoirt

LITIR A EMERSON. —Bha mise ’gabhailDr . Fowler’s Extract of Wild Strawberryagus ’se mo bharail gur e leigheas a’s fearr a th’ann air tinneasan samhridh. Rinn e feum mor dhomh fein ’s do m’ chloinn.
MRS . UILLEAM WHITLEY, Emerson, Man.

LeighsidhMinard ’s LinimentCrosdachd.

Anns a Ghearmailt, nuair a thatar a feuch ainn duine air son cionta sam bith, ma bhios au jury air a roinn sia an aghaidh sia, gheibh am piosanach ma sgaoil, ma bhios iad seachd an aghaidh coig, theid a chuis fhagail aig a bhreitheamh, agus ma bhios iad ochd an aghaidh ceithir, bi’dh am priosanach air a dhiteadh.

Bha mi air mo leigheas de dhruim ghoirt leMINARD ’S LINIMENT.
ROBERT ROS.
Two Rivers, N. S.

Bha mi air mo leigheas o’n amhaich ghoirt leMINARD ’S LINIMENT.
IAIN A. FOREY.
Antigonish, N. S.

LeighisMINARD ’S LINIMENTcrupadh fheithean orm-sa.
MRS . RACHEL SAUNDERS.
Dalhousie.

Bha ’n dotair ainmeil air son a chrathaidh a bheireadh e air laimh neach. Aon latha thachai, gille beag air, air an rathad mhor, rug e air laimh air ’s thug e ’m fasgadh abhaisteach dhi, agus dh-fheorich e, “Am beil thu gu math an diugh ’ille!” “Bha mi math gu leor,” arsa ’m fear beag ’s na deoir na shuilean, “gus an d’rug sibhse air laimh orm.

Tha I. Edward Moore, Caledonia, N. S., a sgriobhadh, Dh-fhiach mise K. D. C. air droch stamaig agus cha d’ fhuair mi a leithid riamh. Dh-fhiach mi iomadh leigheas ri m’ latha agus moran dhotairean, ach cha d’rinn aon diubh feum cho mor dhomh ’sa inn K. D. C.

DROCH STAMAG AIR A LEIGHEAS. —Bha droch stamag a cur dragh orm fad cheithir bliadhna. Chunna’ mi B. B. B. air a mholadh ann am paipear, agus thoisich mi air a ghabhail, ’s thuig mi an uine ghoirid nach robh a leithid ann. Leighis tri botill mi ’s leighis iad gu math mi. —BERT J. REID, Wingham, Ont.

LeigsidhMinard ’s Linimentcnatan.

Air a bhliadhna chaidh seachad, chaidh tri mile coig ceud, ’s leth-cheud ’sa naoidh (3559) de shoithichean troimh rathad-uisge Shuez(Suez Canal). Bu le Breatuinn 2581 diubh sin; bhuineadh 292 do’n Ghearmailt, agus 174 do’n Fhraing. Cha deachidh troimhe fad na bliadhna ach da shoitheach leis na Staitean Aonaichte. ’Si ’n Fhraing a chuir mu dheadhinn an rathad-uisge fhosgladh an toiseach, ach chan eil i ’n diugh a faighinn uiread de ’mhath ’sa tha righachdan eile.

LEIGHEAS DO CHEANN-GOIRT. —Tha ceann-goirt mar is trice a tighinn o cheangal-cuim, droch fhuil, droch stamag, no tinneas-a ghruain. Leighsidh B. B. B. na h-euslaintean so uile agus mar sin leighsidh e ’n ceann-goirt. Aon uair ’s gun toirear air falbh an t-aobhar, falbhidh an ceann-goirt.

Storichean Bhaddeck.

Bidh na Storichean am Baddeck air an dunadh a h-uile feasgar Di-luain ’s Dior-daoin aig seachd uairean (7, p, m.) Bi’dh na cleirich fad an comain muinntir ma cheannicheas iad na bhios a dhith orra romh ’n uair sin.

NIALL DOMHNULLACH.
Air son nan Cleireach.

Ma tha Droch Stamag a cur dragh ort gabh
K. D. C
an leigheas a’s fhearr a th’ann. Tha na dotairean a’s fearr ’ga mholadh.
Sampull a nasgidh gu neach sam bith.
K . D. C. COMPANY, LTD.
New Glasgow, N. S., Canada.
Ainmich am paipear so.

DR . WOOD’S Norway Pine Syrup.

Lan de bhuadhan leighis a Ghiuthis maille ri nadar ciuineachidh agus reiteachidh luibhean us chairtean cliabhail eile.

LEIGHEAS CINNTEACH AIR
CASADICH US CNATAN

Tuchadh, Cuing, Amhach Ghoirt, Crup, agus uile THINNEASAN a MHUINNEAL a CHLEIBH ’s an SGAMHAIN. Bheir e buaidh gu h-ealamh air casadich leantallach nach geilleadh do chungidh-leighis sam bith eile.

A Phris 25c us 50c am botull

A. J. PEUTAN,
FEAR-ADHLACIDH.
CISTEACHAN-LAIDHE BHO $2 .00 GU $90 .00.

Anart us Lion-aodach dhe gach seorsa, Deiseachan-Donna, Curraican, Lamhann an, Stocainnan, Gleus Airgid air son chisteachan &c ., &c .

Carbad-Mairbh aig laimh Daonnan.

TAGHAIL AIG
Aonghas Domhnullach,
CEANNAICHE,
SIDNI, - - - C. B
Tha Flur, Min, Siucar, Ti, Tombaca, Coirce, Feur, agus iomadh ni eile aige.
RI’N REIC SAOR.

---

[79]

[Vol . 2. No. 11. p. 7]

Turus a Mharaiche.

LE EOBHAN MAC LAOMUIN, M. A. D. D.

Chaidh na maraichean a thoirt na lathair aon as deigh aon. Be Eudmhor fear acfhuinn na Luinge. Bha ’ghuth mar beucail leomhann; be mac aon Dana o buidhean an teine ann am Babilon Deadh Mhisn-ach—duine cudthronach—thainig esan o bhaile beag da m’ ainm Beo-aig-Socair. Be Ceann-Cruaidh-seoladair foghainteach Mac Diotrephes, fear malairt speuclairean agus sean chraicionn sgriobhaidh; comh-cheangailte air taobh a Mhathair ris na Seasaich ann a Sraid a Cheo.

Thainig Cuilc-bhruite bho baile an “Sion d’ en bheil caol smuid” ’se oganach euslainteach a bh’ ann, agus do bhrigh gu’n d-innseadh dha nach robh a laithean gu bhi buan chuir so gu mor thrioblaid e; agus air cluinntinn da gu’n leighiseadh “Turus” ann a “Sgeul a Mhor Aoibhneis” gach gne sheorsa thinnisean agus eucailean dhaon e rithe chum a dheanamh slan. Bhuineadh Faicill do bhaile Comhairlean-Tarsuinn labhradh e ach ainimig agus sin fein as deigh chaich.

Air do na h-uile bhi nis ullamh gu seoladh, mhol na maraichean an Tighearna aig am bheil a throcairean a maireachduinn gu brath. Thug cuid fainear gu robh Peadar a seinn tuille is ard, am feadh bha tuchan air Tomas, air dha fuachd ghlacadh measg na ’n Creagan; sheinn Dearsadh coltach ri Babilonianach.

Chuir Criosduidh beagan uine seachad na aonar, comhlabhairt na chridhe fein, agus a fantuinn na thosd; an sin dh-feoraich e dhe Tuigse mu thimchioll an t-soithich, fhreagair esan, “Tha i togta de dharach siorruidh gu’n mheang bho toiseach gu deireadh. ’Se Athair ar Tighearn a dhealbh i o thoiseach an t-saoghail, agus a chionn gu’n ’d ’leubh thu ann a Leabhar na Beatha gur h-E Caiptein na Slainte air a dheanamh foirfe tre fhulangasaibh, ’sann chum innse dhuit gu ’n sheol e cuaintean neo-aithnichte a dh-fosgladh slighe nuadh agus bheo. Sheas e roimh ’n chrann, chuir e aghaidh ris a ghaoith, agus chomhraig e ris an doinionn anns an dearbh shoitheach so. Air a chrann toisich tha samhladh creathall, air a chrann mhor crann ceusaidh, air chrann-deiridh mar gu’m beadh uaigh-fhosgailte. ’Siad so ann a samhla Breth, Bas, agus Ais-eiridh ar Tighearna. Nuair theid na siuil a sgaoileadh, chith thu iad geal mar sneachda.

(Re leantuiun.)

Air son bathar math agus bathar saor ruig an stor aig D. I. Domhnullach, air Sraid Wentworth. Tha ’chuid bathair cho math sa gheibh thu an aite sam bith, us tha na prisean gle iosal.

Bha Uilleam ag innse do Dhomhnull mu mhac da a bha air a dhol a mach an Iar, agus nach robh faotainn a shlainte. “Tha,” ars esan, “mo mhac an deigh moran tinneis fhaotainn o’n dh-fhalbh e, agus b’ eigin da moran siubhil a dheanamh o aite gu aite. Ach tha mi taingeil gu bheil e fhathast ann an tir nam beo.” Bha Domhnull latha no dha an deigh sin ag innnse do nabuidh eile mar a bha dol do mhac Uilleam, agus, ars esan “b’fhearr dha’n ghille bhochd nach d’ fhalbh e o’n tigh riamh.” “Agus c’ aite ’m beil e?” arsa ’m fear ris an robh e bruidhinn. “Tha e, ’n drasda” arsa Domhnull, “ann an aite ris an abrar Tir nam Beo, ge air bith de’n taobh a tha sin. Chan urrinn domh fhin a dheanamh mach; cha sgoilear mi.”

LeighsidhMinard ’s LinimentDeideadh.

COMHRADH.

“De’n uair a tha e?”

“Tha e coig mionaidean an deigh tri.

“Ciamar a tha fios agad?”

“Nach do sheall mi air m uaireadear.”

“Dh’fhaoidte gu bheil an t-uaireadear sin ro-luath.”

“Cha’n eil e luath no mall riamh on a chaidh a chuir air doigh mu’n am so ’n uiridh. Bha e roimhe sin cho mi-dhoigheel ’sa bha ’leithid riamh, air aon spoig, ’se cho gliogach ’s nach b’ urrainn dhomh feum sam bith a dheanamh dheth. Ach an drasda ’se uaireadear cho math sa tha san duthaich.”

“Co ’charaich e?”

“O, nach be cheist e? Charaich
GUZZWELL & RHODES,
ann an Sidni, feadhainn da m b’aithne charadh.”

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca de
Bhathar de gach seorsa,
agus e ri reic gu saor.
Math ar Duthcha tha ’nar beachd.

Chan eil air an taobh-sa dhe’n Atlantic ach aon phaipear Gailig. ’Se ’n aon phaipear sin am MAC-TALLA. Chan e sin a mhain, ach chan eil paipear seachdaineach Gailig air an t-saoghal ach e-fhein.

Nach coir, uime sin, do gach neach a leubhas Gailig a bhi gabhail a phaiphear so. Ma tha meas agad air cainnt do shinnsir, ’s ma tha thu deonach a cumail beo, cuiridh tu a dh’iarridh a MHAC-TALLA leis a cheud airgiod a gheibh thu.

Tha ’m MAC-TALLA tigh’nn a mach a h-uile Di-sathairne. Tha naigheachdan na ducha agus an t-saoghil gu leir air an innse ann gu pongail, ann am beagan fhacal, agus cho firinneach ’sa gheibh thu iad am paipear sam bith.

Chan eil am MAC-TALLA a gabhail taobh seach taobh ann am“Politics. ”Chan eil e ’g iarridh a bhi ’sparradh a bharailean fein air duine sam bith. Chan eil e ’dol a thoiseachadh air duine sam bith a chaineadh. Tha e fagail gach gliocas us goriche dhe’n t-seorsa sin aig na paipearan eile.

Ma tha toil agad am MAC-TALLA a ghabhail fad bliadhna, cuir thuginn do dholar, agus gheibh thu a cheud aireamh cho luath sa bheir am posta ’ga t-ionnsidh e, agus leanidh e air taghall agad a h-uile seachdain gu ceann bliadhna. Seol do litir gu

J . G. MACKINNON,
Mac-Talla, Sydney, C. B.

---

[80]

[Vol . 2. No. 11. p. 8]

Mar thug Alastair an Car a Uistean.

SGEULA FIRINNEACH.

Ann an Gaidhealtachd na h-Alba bho chionn ghoirid bha seann duine coir da ’m b’ainm Uistean na chomhnuidh leis fhein. Air feasgair araidh chaidh Uistean a cheilidh air ban-charaid agus a mac Alastair, no mar bu tric a theireadh iad ris “Gorrie.” An deigh cuid mhaith dhe ’n oidhche a chaitheadh ann an seanachas, ghabh an seann duine a chead dhiubh agus chaidh e air an t-slighe dhachaidh. A nis bha tlachd mhor aig Alastair ann a bhi deanamh cleasan gun chron air muinntir, agus gu sonruichte air seann Uistean. An deigh do Uistean a thurus a ghabhail dhachaidh chuir Alastair e fein ann an uidheam cho uasal ’s b’urrainn e agus ghabh e rathad goirrid agus, air dha faotainn air thoiseach air Uistean, thionndadh e na choinneamh. Ghabh e air a bhi na choigreach agus dh’fhaighnich e ann am Beurla, canan air nach robh mor eolas aig Uistean—cait an robh tigh a mhinisteir. Thoisich Uistean air innseadh dha leis a bheagan Beurla a bh’ aige—agus be an seann duine a chluinntinn ris a Bheurla a cheart ni a bha Alastair ag iarraidh. Ach cha b-urrainn an duine coir a sheoladh mar bu mhaith leis, agus roghnaich e tilleadh maille ris a choigreach gus an d’ fhag e aig geata a mhinisteir e. Thug an coigreach ni-egin dha air son a choimhneis agus air faotainn ’ainm agus ’aite-comhnuidh thubhairt e gun faiceadh e fhathast e mun fagadh e an duthaich. Bha e na cheisd mhor air Uistean co an duine uasal a choinnich e agus cha d’ fhuair e neach sam bith a b-urrainn a fuasgladh. Beagan laithean na dheigh so, choinnich Uistean gille og a chuala mar thug Alastair an car as, agus thubhairt e gu’m b-urrainn esan innseadh dha co an duine uasal a bh’ ann agus gu’m b’e sin a charaid fhein Alastair. Dh’ fhalbh e gun dail gu tigh a bhana-charaid ach cha robh Alastair a stigh. “Seadh, a bhoirrionnaich,” ars Uistean.” an cuala tusa an obair a rinn do Mhac Alastair ormsa an oidche roimh? Nach do choinnich e mi air an rathad, agus nach do bhruidhinn e rium ann an Beurla chaol, chruaidh, Shasunnach—Shailoadh tu gur ann an Newcastle a rugadh e—agus, o’n bha e na b’ fhurasda dhomhsa tilleadh gu tigh a mhinisteir na a sheoladh ann am Beurla, thainig orm a dhol a h-uile ceum gus a gheata leis.”

“A nis, Uistean” ars ise “nach eil cuimhne agadsa gun d’ fhag thusa Alastair na shineadh air an leabaidh nuair a dh’fhalbh thu an oidhche bha sin?”

“Air m’ onair, a bhoirionnaich, gur tusa tha ceart. Bha an gille sin cheana.

Gun an corr a radh rinn Uistean direach air a ghille og a thubhairt ris gu’m b’e Alastair a bh’ ann.

“Nach d’ fhuair sibh a mach, a nis, Uistean, gur e ’ur caraid Alastair a bh’ ann?”

Thug Uistean suil choimheach air agus reitich e amhach. “Tha thusa, laochan,” ars esan “breugach, agus cha n’ eil sin iongantach, sann de siol nam breugadairean a thainig thu!”

Cha d’ fhuair Uistean a mach gu la a bhais co e an duine uasal, agus cha mho bha ’chridhe aig neach sam bith a radh ris an deigh sin gum b’e a charaid Alastair leis an deach e gu tigh a mhinisteir.

CABAR-FEIDH.

ORAN.

DO SHIR IAIN MAC-GILLEAIN.

Tha mi ’m shuidh’ air strath-riabhach,
Ho i no hu o;
’S fada, fiadhich mo shealladh,
No ho i no ho i,
No i ri ri no hu o.

’S fada, fiadhich mo shealladh,
Ho i no hu o;
B’ fhearr gum faicinn Sir Iain,
No ho i no ho i,
No i ri ri no hu o.

’S e ’na thighearna thall ud.
’S cha bhiodh bodich an t-sughain
’Gabhail cunntis na t’ fhearann.
B’fhearr gum faicinn an nios thu
An glaic diollid air seang each.

“Mac-Talla ’s an“Scottish Canadian, ”fad bliadhna maille ri leabhar de dh’orain Albannach air son da dholair.

MA RUIGEAS TU STOR
D. J. DMHNULLACH,
AIR STRAID WENTWORTH,

chi thu gu bheil gach seorsa bathair a th’ aige cho math ’sa gheibh thu an stor sam bith sa bhaile, agus gu bheil e ga chreic
GLE SHAOR.

Nuair a thig thu do’n bhaile, ’s coir dhuit a dhol ’ga choimhead, gun fhios nach eil ni eigin aige a tha dhith ort, agus ma tha gheibh thu
DEAGH BHARGAN.

Ma tha dealbh mhath a dhith ort ruig
UILLEAM W. DILLON,
SIDNI, C. B.

Bi’dh e toileach feitheamh ort uair sam bith a thig thu. Dealbhan beaga air meudachadh agus air an deanamh cheart cho boidheach.

Sgathain agus gloine uinneag air a phris a’s isle.

Seallaidhean air Ceap Breatuinn air laimh an comhnuidh ’s air an reic gu saor.

Comunn Long-Smuid a Chuain a Tuath.

Cha chosd e ach coig dolair bho Hawkesbury, atr Caolas Chanso, gu baile mor Bhoston, sna Staitean, air an Long-Smuid “Carrol” no air an “Worcester,” a tha ’seoladh bho Hawkesbury a h-uile DI-HAOINE.

A. BAIN,
Fear ionaid.

Mac Gillies & Mac Eachuin,
Comhairlichean agus Fir-Tagraidh aig Lagh,
Sidni & St. Peter’s, C. B.
Ioseph A. Mac Gillies. A. J. G. Mac Eachuin.