---

[113]

[Vol . 2. No. 16. p. 1]

Mac-Talla.

“An ni nach cluinn mi an diugh cha’n aithris mi maireach.”

VOL. II. SIDNI, C. B., DI-SATHAIRNE, OCTOBER 21, 1893. No. 16.

Dr. G. T. Mac Gilleain,
DOTAIR FHIACAL,
SIDNI - - - C. B.

SIOSAL & CROWE,
Fir-Tagridh, Comharlichean
Notairean, &c .
SIDNI, C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE.

Mac Gillies & Mac achuin,
Comhairlichean agus Fir-Tagraidh aig Lagh,
Sidni St. Peter’s, C. B.
Ioseph A. Mac Gillies. A. J. G. Mac Eachuin.

HEARN & HEARN,
Fir-Tagraidh, Notairean, &c ., &c .,
SIDNI & ARICHAT.
J . H. HEARN. D. A. HEARN.

D. A. Mac Fhionghain,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, Eillean Phrionns’ Iomhair.

NIGHECHDAN NA SEACHDAIN.

Tha fios a Montreal ag innseadh gu bheil Sir Iain Abbott, a bha beagan uine na phriomhair air Canada, gu tinn, cho tinn ’s nach eil moran coltais air gun teid e ’m feabhas.

Dh’eug Iain Mac Fhionghain, duin’ og a mhuinntir a Bhai-n- Iar ann an ospidal am Boston, Di-ciaduinn air an t seachdain s’a chaidh. Bha e na fhear-frithealaidh ann san ospidal agus cha robh e tinn ach beagan laithean mu’n d’eug e. Thugadh a chorp dhachaidh gu bhi air a thiodhlacadh.

Tha bean ghasda de’n ainm Henderson a cur seachad laithean a sean aoise aig Alberton, E. P. I., aig a bheil da dhuine dheug cloinne, tri fichend ’sa sia deug de dh’oghaichean, ochd fichead ’sa deich de dh’iar-oghaichean [ ? ] triuir dh[ ? ] oghaichean; no aireamh a sliochd gu leir, da cheud, tri fichead ’sa h-aon.

Bha side gle bhriagha aginn air an t-seachdain so. Ged a bha moch us anmoch gu math fuar bha chuid eile de’n latha blath gu leor, agus, rud a’s fearr a chordas rinn mu’n am so ’n bhliadhna, bha turadh ann. Cha’n eil teagamh nach e so toiseach na h-aimsir ris an canar Samhradh beag nan Innseanach.

Rinneadh call gabhaidh leis an stoirm ann an Louisiana toiseach a mhios so. Tha iad a deanamh a mach gu’n do chaill corr us da mhile am beatha, agus gu’n do chailleadh fiach muillein dolar eadar taighean a bhristeadh agus barr a bha air a mhilleadh. Tha na miltean gun bhiodh no deoch aca, agus tha e na ni cumanta clann bheag fhaicinn a dol mu’n cuairt ag iarridh greim a dh’itheas iad.

Tha cogadh a dol air adhart an ceann a tuath Africa eadar na Moorich, treubhan leth-fhiadhaich de na naisinnich agus na Spainntich, aig a bheil coir air Morrocco. Air an t-seachdain s’a chaidh thug na Moorich ionnsaidh air gearasdan beag de shaighdearan Spainnteach a sgrios, ach fhuaras le cruaidh-obair an ruagadh air falbh. Cha’n eil fhios de fhad ’sa dh’fhaodas an cogadh leantuinn, ach cha’n eil teagamh sam bith nach tig na Moorich gu striochdadh luath no mall.

Bha ’m barr gu math trom ’san eilean so am bliadhna ach leis cho fliuch ’sa bha chuid mu dheireadh de’n fhoghar cha d’ fhuair na tuathanaich a thiormachadh ’s a thionail a stigh cho math ’sa dh’ fheumadh e. Chan eil curam sam bith orra, dh’ aindeoin sin nach bi pailteas bidh aca da’n cuid spreidhe air a gheamhradh a tha nise gu math faisg air laimh.

Tha fear Hooper anns a phriosan an Ont., an drasda air am bheileas a fagail gun do phuinnseanich e a bhean. Bha bhean as a rian agus chuir e do thigh caothaich i, ach an ceann beagan uine, thug e as i ’s nam b’ fhior dha fein bha e dol ga cur do thigh eile. Dh’ fhalbh e leatha, agus air an rathad dh’fhas i tinn ’s an ceann uair no dha bha i marbh.

Tha duin-uasal da’n ainm P. O’Rafferty a fuireach ann am baile beag faisg air Montreal ris an [ ? ] Hochelaga, agus tha e ’n deigh da cheud tunna de thalamh a thoirt a nall a Eirinn. Leis an talamh so tha e ’deanamh garadh anns a bheil e dol a phlanntachadh chraobhan us fhluraichean briagha, ’s nuair a bhios gach ni na aite fein, bheir e mar ainm air “Garadh Eden.”

Tha gnothuichean gle fhad air ais anns na Staitean aig an am so. Tha chuid a’s mo de na meinnean air an dunadh suas, tha oibrichean eile na’n tamh, no gle fhaisg air, agus tha na miltean de luchd oibreach aig nach eil cuirean ri dheanamh. Tha Cleveland ’s an fheodhain eile ’tha ’gabhail orra bhi giulain gliocas nan Staitean uile nan cinn fein, nan suidhe o chionn mios no dha dh’ fheuch de dh’ fhaodas iad a dheanamh a thaobh an luach is coir a bhi air a chur air an airgiod. Tha Cleveland ’sa phairtidh a deanamh a mach gur coir do ’n luchd-riaghladh scur de chuinneadh an airgid aig an am so, ach tha moran eile air atharrachadh beachd, agus air an aobhar sin tha na coinneamhan aca a tarruinn moran uine, tha moran air a radh leo, agus fior bheagan air a dheanamh. Tha ’n t-eas-aontachadh so a thaobh cuinnidh an airgid an deigh call a dheanamh cha’n ann a mhain air na Staitean, ach ann an tomhas mor air duchannan eile mar an ceudna; bhiodh e uime sin na ni gle mhath do’n t-saoghal air fad nan deanadh seanairean agus daoine glice nan Staitean beagan cabhaig.

---

[114]

[Vol . 2. No. 16. p. 2]

PRIOMH-SHLUAGH NA H-ALBA.

LE AONGHAS MAC COINNICH.

Cha ’n ’eil e comasach a dheanamh a mach le cinnteas ciod t-am de eachdraidh an t-saoghail ’s an tainig daoine do na h-eileanaibh Breatunnach an toiseach. Chaidh, gu dearbh, moran a sgriobhadh, araon ’an Alba ’s an Sasunn o shean, le cuid a bha ’gabhail orra ’bhi lan fhiosrach air a’ phuinc so, agus a chaidh co fada ri bhi ag innseadh ainm a’ cheud righ, no na ceud ban-righ a bh’ air Alba. Ach tha luchd-eachdraidh ar la-ne ’faotainn a mach gu bheil cunntasan an luchd-seanachais ud, le beagan criathraidh, a’ tuiteam gu lar, seadh nach feudar creideas sam bith a thoirt doibh.

Gidheadh cha’n- eil aobhar sam bith a chur an tegam, nach tainig clann-daoine gu maith moch gu bhi ag aiteachadh tir-mor na Roinn-Eorpa, ri oir thir na fairge, araon air an taobh sear ’s air an taobh siar. Bha Noah beo 350 bliadhna an deigh na tuile; agus tha e coslach gu’n robh an talamh air a roinn leis eadar a chuid mac ’s an sliochd roimh am a bhais, ni a tha Eber, an seathamh pears’ o Shem, a’ cur ’an cuimhne leis an ainm a thug e air a mhac fein, Peleg, ged nach do sgaoil iad o cheile gu began uine an deigh sin, ’n uair a leig iad diubh togail Bhabeil. Chuir sliochd Iapheit, an deigh an sgapaidh a bh’ an sud, an aghaidh air eileanaibh nan cinneach, a reir a chrannchuir a thuit orra roimhe sud. Agus o nach robh leithid de ni is cabhlach air domhan ’s na h-amaibh ud, tha e furasd’ a chomh-dhunadh gu’n trialladh iad air an socair troimh ’n Asia Bheag, ri cois na mara, ’n am buidhnibh fo na cinn-fheadhna roghnaich iad fein, gus an ruigeadh iad an caolas ris an abrar, Bosphorus, eadar an Asia Bheag ’s an Roinn-Eorpa, a tha co cumhang ’an cuid de aitibh ’s gu ’m feudadh daoine labhairt r’a cheile o gach taobh dheth air la feathach. Cha bhiodh doirbheadas sam bith, eadhon aig a’ cheud luchd-turuis, ann am faighinn thairis air a’ chaolas so. Aon uair ’s g’un faigheadh iad cas air tir ’s an Roiun-Eorpa, dheanadh iad an ath sgapadh; aon bhuidheann a’ dol an ear ri oirthir na Mara Duibhe, ’s an ceann beagan uine troimh ’n duthaich gu ceann na mara sear, gus an ruigeadh iad an Spainn ’s an Fhraing ’an uine nach biodh fada; na h-uile ceum ri cois na marra. Nis, ’n uair a bheirear fainear cia co luath an deigh Tur Bhabeil ’s a tha luchd-eachdraidh air taobh siar na Roinn-Eorpa, ri cois Muir Meadhontire, tha e sabhailte gu leoir a radh gu’n robh luchd-aiteachaidh air taobh tuath na Spainn ’s na Frainge mar a b’ fhadalaiche 200 bliadhna an deigh na h-oibre ainmeil a bha ’n sud. Agus o’n a tha caolas na Frainge co cumhang ’s gu’n deanadh eithear gle shuarrach e ann an greis de la samhraidh, cha bhiodh iad uine sam bith gu’n tighinn a nail a dh’fhaicinn ciod an seorsa duthcha bha’n sud a tuath orra; agus mar sin sgaoileadh a’ chuid ’s a’ chuid o cheann gu ceann de’n eilean, ’s o thaobh siar an eilein tarsuinn gu Eirinn. Nis ma tha ’n co-dhunadh so cothromach, bheireadh e dhuinn mu’n cuairt do dha mhile bliadhna re an robh luchd-aiteachaidh ’m Breatunn, ’s gun an t-iomradh is lugha, de nadur creideasach, againn air cionnas a bha iad beo ann, no ciod a’ ghne caitheamh beatha a bh’aca. Bu linnean dorch’ iad sud da rireadh, —dorcha ’s na h-uile seadh—re an robh aon ghinealach a’ siubhal, s’ ginealach eile a’ teachd an deigh a’ cheile, mar na fheur machrach no mar dhuilleach nan craobh, gun eadhon beul-aithris fein a bhi ’tilgeadh uiread is gath soluis leis am faiceamaid cionnus a bha ar sinnsearan a’ caitheamh am beatha, no air an riaghladh, agus a reir coslais, nithe gu leantuinn mar so, gus mu dheireadh thall ad de smuainich an t-Impire Romanach air tighinn a nall a dh’fhaicinn cionnus a bha dol doibh.

Ach ged nach ’eil aon chuid beul aithris no eachdraidh sgriobhta ’toirt cunntas sam bith mu cheud luchd-aiteachaidh nan duthchanna so, gidheadh tha daoin’ eolasach a’ foghlum ni eigin de ’n doigh bhi-beo a bh’aca le bhi cladhach anns an talamh. Tha luchd siubhail fad ’us farsuing, air muir ’s air tir, ag innseadh an doigh a bh’ aig Innseanach nao-challaichte cinn a tuath America, ’an toiseach na linn so, mur ’eil gus an la ’n diubh, air gearradh na craoibhe dheth am bheil e ’dol a dheanamh Canu, no feum sam bith eile timchioll air a ghne ionaid taimh a th’aige. Fadaidhidh e teine ri bonn na craobhe, ’s an uair a bheir e lathrach innte sgriobaidh e ’n sin air faibh le ’thuaigh-chloiche na bhios air a ghualadh dheth ’n chraoibh, ’s cuiridh e ’n teine ris rithe’ ’s bithidh mar sin greis mu seach aige ga losgadh, gus an tuit i le ’cudthrom fein. Gabhaidh e ’n rian ceudna gu ’gearradh ’s an fhad iomchuidh, ’s anns na h-uile car eile a dh’fheumar a dheanmah timchioll oirre gus am bi i ullamh air son an uisge ghabhail leatha. Agus ’s ann direach mar so a bha seann luchd-aiteachaidh Bhreatuinn, ’s na ceud linnibh, a’ gearradh an cuid fiodha, ’s a’ deanamh an cuid eithrichean. Fhuaradh eithear beag mar so o cheann tearc bhliadhnachan air taobh deas amhuinn Chluaidh, ’n uair a bha iad a’ cladhach air son port Ghlascho fharsuingeachadh. Tha i air a cladhach a mach a aon mhaide daraich, le teine ’s le tuaigh chloiche, mar a tha na comharraidhean a tha oirre gus an la’n diugh a’ dearbhadh. Fhuaradh moran eithrichean eile cosmhuil rithe so ’an aitibh eile de Alba, co maith is timchioll air Glascho. Bha ’n seana Bhreatunnach mar an ceudna a’ cleachdadh an inneil ud mar thuaigh-chatha. Fhuaradh o cheann ghreis

Adan! Boineidean!

THA
Mairi A. Nic Fhionghain
air a bhliadnha so a cumail stor ri taobh na“County Hall”agus tha i deiseil gu bhi feitheamh air aon sam bith a tha ’g iarridh

AD NO BOINEID,
RIBINNEAN,
FLURICHEAN,
ITEAN NO GEUGAN

no ni sam bith eile a’s o gnath leis na mhathan a bhi cur ma’n cinn. Tha moran de nithean eile aice nach gabh ainmeachadh an so. Thig thusa agus
FICADHUIT FEIN

BATHAR SAOR

air a cheannach o chionn ghoirid bho cheannichean a bhrist ann an Nobha Scotia, Aodichean dhe gach searsa, Bratichean-urlair, Beilbheid, Osain, Merino dubh, Sioda dubh, Sgaileanan, Aodicnean-uachdar, &c ., ’s iad uile gle shaor.

ADAN FODAIR

beag us mor bho thri sentichean suas, curraichdean ghillean da shent dheug, Adan air son fir us mnathan, Leintean geala, &c ., air leth pris.

BATHAR UR

air tighinn agus a tighinn. Pailteas do gach seorsa, agus na prisean ceart. Feuch gun taghail thu oirnn.

C . S. JOST, & Co.
Sidni, Iun 1, 1893.

---

[115]

[Vol . 2. No. 16. p. 3]

ciste-laidhe de chloich, air nach robh obair ghrinn, fo charn mor ann am monadh, ’an ceann a deas Alba. Anns a’ chiste bha cnamhan duine de mheucachd neo-chumanta. Bha aon d a ghairdeanan ach beag air a sgathadh o’n ghualainn. Bha pronnag de chloich gle chruaidh a’ leantuinn ris a’ chnaimh sgaithe. Thugadh am buile a rinn an obair ud le tuagh chloiche. ’Nuair a sheall am fear a bhuadhaich ’s a’ chomhrag air a thuaigh chatha an deigh dol dachaidh, chunnaic e gu’n robh i gu maith cabach leis an sgealb a dh’fhalbh as a faobhar. Tha n sgealb ud a’ tighinn an aird, an deigh miltean bliadhna dhol seachad, a dh’innseadh a seanachais fein. Tha mar an ceudna cinn shaighdean a bha air an gearradh a ailbhinn dheirg aig a’ chrann treabhaidh ’g an dusgadh suas ’an iomadh aite dheth ’n duthaich. Tha iad ’an cuid de aitibh co lionmhor ’s gu bheil e soilleir gu ’n do choinnich cuid de na treubhan a’ cheile gu comhrag air an lathraich. Tha mar an ceudna cinn shleaghan, ’us sgeanan ailbhinn ’g am faotoinn ’s an talamh o am gu h am ’an caochladh aitibh de’n duthaich. Their seanachaidhean an Linn Chloiche ris na h-amaibh ud ’s an robh ar sinnsearan a’ gnathachadh uidheam ’us armachd chloiche. Nis cha ’n urrainnear a thighinn ach gu aon cho-dhunadh a thaobh an loin a bha iad a’ cleachdadh ’s na h-amaibh ud. Ge b’e sam bith deargadh a dheanadh an tuagh no ’n t-sleagh a bha ’n sud air feoil, cha deanadh e dad sam bith air tionndadh talmhainn leo, no leis a’ mhaide dharaich air am mo a b’ urrainn e a chur de fhaobhar; ’s mar sin gur i cleiteag gle bheag fearainn a bhiodh aig an tuathanach bu dichiollaiche ’n am measg, ’s mar bu trice nach biodh iad a’ stri ri fearann idir, ach gu h-iomlan an urra ri measaibh fiadhaich nan craobh, ’s na ghlacadh iad de iasg air aimhnichibh, bliochd ’us buannachd eile an cuid spreidhe, ’s feudaidh e bhi, ni’s mo na riu sud uile, eunachd ’us fiadhach nam beann. Agus mar a bha moran de’n duthaich comhdaichte le coille o shliabh gu sal, ’s nach robh an luchd-aiteachaidh ro lionmhor, bhiodh an t-sitheann gu maith pailt.

Cleachdidh dotaireanMinard ’s Liniment.

Bha duine air a thoirt gu cuirt am Montreal an la roimhe air son cairteal dolair a ghoid air tuathanach a bha stigh sa bhaile. Bha so doirbh a dhearbhadh, agus bha lan dhochas aige gu’m faigheadh e ma sgaoil. Thug e seachad mar leisgeal air son gluasad amhrusach sam bith a rinn e, gu robh e air mhisg aig an am. Thuirt am breitheamh ris an siu nach toireadh e binn sam bith a mach air air son na meairle, ach gu’n toireadh e dha sia miosan dhe’n phriosan air son a bhi air mhisg.

Turus a Mharaiche.

LE EOBHAN MAC LAOMUIN, M. A., D. D.

CAIB IV.

Bha ’n t-eilean “Fein-Earbsa” air a chomharrachadh “Cunnartach” anns’ chairt-iuil. Bha cnoc ard na mheadhon da m’ aim Fein-Ghloir, o’n d-thainig sgal gaoithe gu h-obann, ’na acairsaid—da’n gairmte—Bagh-na-Bosd, bha creagan folaichte dh-ionsuidh robh sruth laidir a ruith; agus ged bha ’n t-Eilean taitneach do’n t-suil, bha e sgriosail dha moran mharaichean.

Nuair chnuasaich Criosduidh a chuis gu math, thuair se e fein ann an droch staid; ach cha do dhiobair mhisneachd e, agus a dh-innse na firinn, cha robh e fior dhuilich airson tighinn gu Fein Earbsa.

Rinn a’m boltrach cubhraidh agus ceilearan na’n eun iarratach dhol air tir ach fathasd cha b-fhiosrach e nach robh na craobhan a giulan ach duilleach a mhain. Bha na sruthanna uisge milis do’n bhlas, ach puinnseanta, agus anns a choill chrub nathrichean agus fiadh-bheathaichean.

Dh’innis Tuigse mar an ceudna do chriosduidh gu’m buineadh an t-Eilean dha fear cladhach uaighean araidh da m’ ainn n’ t-seann nathair, neach bu sheolta, ach a neach bu mharbhtaich, de dhaoine, a gabhail tlachd ann bhi marbhadh mharaichean agus a tilgeadh a’n cuirp mhairbh mach air a chliathaich.

An sin ghabh Criosduidh eagal, an tuille fos do bhrigh gu’n d-sheid a ghaoth dh-ionnsuidh Fein-Earbsa. Chuimhnich e nis air na briathran tha sgribhte: “Tha an cridhe cealgach thar na h-uile nithe, agus tha e do-leigheas; co is urrainn a thuigsinn?”

Mar an ceudna; Is malluichte an neach a chuireas a dhochas ann an duine, agus a ni feoil na gairdean da, agus aig am bheil cridhe tha claonadh air falbh o’n Tighearn.

Oir bithidh e mar phreas seargta san ionad sgaoilte, nach mothaich am maith an uair a thig e; ach a ta ’g-aiteachadh ionada loisgte an fhasaich, fearainn gun toradh agus gun chomhnuidh.

Dh’feuch Criosduidh ri dhol seachad air an Eilean, ach bha na gaothan a’n ceann; le cridhe dubhachn dh-aith o ’n acair a chur a mach:

(Ri Leantuinn.)

LeighisMINARD ’S LINIMENTdruim ghoirt orm sa.
An t-URR. UILLEAM BROWN.

LeighisMINARD ’S LINIMENTgreim cluaise ormsa.
MRS . S. KANLBACK.

Leighis leMINARD ’S LINIMENTdroch sgamhan ormsa.
MRS . S. MASTERS.

Ma tha dealbh mhath a dhith ort ruig
UILLEAM W. DILLON,
SIDNI, C. B.

Bi’dh e toileach feitheamh ort uair sam bith a thig thu. Dealbhan beaga air am meudachadh agus air an deanamh cheart cho boidheach.

Sgathain agus gloine uinneag air a phris a’s isle.

Seallaidhean air Ceap Breatuinn air laimh an comhnuidh ’s air an reic gu saor.

Comunn Long-Smuid a Chuain a Tuath.

Cha chosd e ach coig dolair bho Hawkesbury, atr Caolas Chanso, gu baile mor Bhoston, sna Staitean, air an Long-Smuid “Carrol” no air an “Worcester,” a tha ’seoladh bho Hawkesbury a h-uile DI-HAOINE.

A. BAIN,
Fear-ionaid.

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca de
Bhathar de gach seorsa,
agus e ri reic gu saor.
Math ar Duthcha tha ’nar beachd.

---

[116]

[Vol . 2. No. 16. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS BHLIADHNAIL - - - $1 .00

Tha sinn an dochas gun dean ar cairdean an dichioll air an aireamh a tha ’gabhail a phaipear a chur gu mor am meud air a bhliadhna so.

Neach a chuireas thuginn coig ainmean us coig olair, gheibh e bliadhna dhe’n MHAC-TALLA nasgidh.

Neach a chuireas thuginn sia dolar us sia ainmean, gheibh e leabhar Neill ’Ic Leoid, “Claisach an Doire.”

’Se Mac-Talla an aon phaipear Gailig an America agus bu choir do na Gaidhil an uile dhichioll a dheanamh air a chumail suas.

Seolibh ’ur litrichean gu
J . G. MacKINNON,
“Mac-Talla,”
Sydney, C. B.

SIDNI, DI-SATHAIRNEOCTOBER 21, 1893.

Na Coinnimhean Gaidhealach.

Scottish Highlander.

Bha da chruinneachadh sonruichte ’am measg na coinneamhan Gaidhealach (agus bu lionmhor iad) a chaidh ’chumail re mhios so a tha direach air falbh.

B’ iad so co-thional Muinntir an Fhearainn, ann an Glaschu agus Am Mod Gaidhealach anns an Oban. Is math an comharradh e air staid dhochasach anns a bheil na Gaidheil an drasd—an leithid so de choinneamhan a bhi aca airson an coirichean fein a chur an ceill agus an canain aosda ’chumail beo; ach aig an aon am feumar aideachadh nach ’eil na cuisean gu leir mar bu mhath le neach aig a bheil fior speis d’ a dhuthaich ’s d’ a chanain.

A thaobh a mhoid thugamaid comhairle cairdeil do’n mhuinntir a tha os ceann nan gnothaichean, gun a bhi cumail an ath-choinneimh bhliadhnail anns an Oban air eagal gu ’m biodh barail cuid dhaoine air daingnicheadh, ann a bhi creidsinn gu ’m b’ ann airson buannachd a ’bhaile sin a mhain a chaidh an Comunn Gaidhealach chur air chois. Cha ’n e sin ar beachd-ne agus tha sinn an dochas gu ’n cum an Comunn ri an ciad ghealladh nach gleidheadh iad Am Mod Bliadhnail ann an aon aite da bhliadhna an deigh cheile.

Mi bhios aite freagarrach a dhith far am faighear moran Ghaidheal agus pailteas airgid carson nach teid ar cairdean gu Glaschu? Tha ’m facal dealachadh cho mor ann ar cluasaibh aig an am so ’us nach bi iongantas air duine air bith a bhi cluinntinn mu dhealachadh eadhon ann an Comunn an Fhearainn. Co dhiu is fhearr dealachadh na sior dheasboireachd agus theagamh gu ’m bi e ’na bhuannachd do na croiteirean da chomunn a bhi stri an aghaidh an naimhdean an ait aon chomunn ’us na buill dheth an aghaidh a cheile.

Thugadh gach fear dhiu, ma ta, gun dail ainm fein mar bhall do’n chomunn sin a mheasas e ni’s fhearr, agus a reir ar barail-ne se sin an comunn a tha ni ’s coltaiche ris a chomunn a bh’ againn aig toiseach a’ ghluasaid nuair a fhuaradh gach buaidh us leasachadh a’s airidh air ainmeachadh.

Tha ’n sean bhratach a nis air a togail le na ceart daoinibh a thog i air tus; leanadh na croiteirean i agus gheibh iad buaidhean eile.

Tha co-thional a Bhais’n- Iar an deigh gairm-a thoirt do’n Urr. A. Mac-ille-mhaoll a tha ’n drasda air a shuidheachadh am Malagawatch. Chuir tri eildearan deuga, ochd fichead sa coig deug de luchd-comanaich, a bharr air ochd fichead sa coig deug eile, an ainm ris a ghairm. Tha Mr. Mac-ille-mhaoil na shearmonaiche taitneach, agus ma gheibh muinntir a Bhai- ’n-Iar e, gheibh iad deagh mhinistear.

CEIEHIR LATHA DEUG. —Bha Padruig air a thoirt gu cuirt air son fear de na maoir a bhualadh agus thug am breitheamh dha ceithir la deug priosain. A cheud latha dh’fhan e gu samhach, socair gus ’n do dhorchaich an oidhche, agus an sin thoisich e air bualadh an doruis, agus ’nuair nach robhas a toirt feairt air ghabh e na breaban dha. Thanig fear a phriosain far an robh e, ’s dh’ fheorich e de bha na bheachd. “Nach eil mi,” arsa Padruig, “air son a dhol dhachaidh.” “Air son a dhol dhachaidh!” arsa ’m fear eile, “A dhuine gun tur, ciamar a tha thu ’dol dhachaidh ’s agad ri bhi ceithir latha deug ’sa phriosan.” “Tha fhios ’am fhin air sin,” arsa Padruig, “ach c’aite bheil mi gu bhi air an oidhche?”

Clanna nan Gaidheal an Guaillibh a Cheile.

Iadsan a phaigh am MAC-TALLA:

I. M. Mac Isaic, River Bourgeois.
A. N. Mac Amhlaidh, New Boston.
I. D. G. MacNeill, Acarsaid Chloinn Fhionghain.
Bean Neill ’Ic ’Ille-mhoir, Salem Road.
Aonghas Mathanach, N . Gut, St. Ann’s.
Catriona Nic Ille-mhoire, do.
M. B. Mac Aoidh, do.
Seoras Mac Leoid, St . Anns.
Somhairle Mac Gilleain, St . Esperit.
Seumas Mac Aonghais, Kennington Cove.
Calum Mac-ille-ghuirm, Valley Mills.
An t-Urr H. P. MacPhearsain, W . Arichat.
Iain D. Mac Dhughail, Sowerby , Ont.
D Mac-ille-ghuirm, Bridgeville , N. S.
Calum Mac Leoid, Q , C, Ch’tn, P. E. I.
Aonghas Mac Fhearghais, Newark , N. J.

Tuilleadh anns an ath aireamh.

Storichean Bhaddeck.

Bidh na Storichean am Baddeck air an dunadh a h-uile feasgar Di-luain ’s Dior-daoin aig seachd uairean (7, p, m.) Bi’dh na cleirich fad an comain muinntir ma cheannicheas iad na bhios a dhith orra romh ’n uair sin.

NIALL DOMHNULLACH.
Air son nan Cleireach.

STANDARD
Life Insurance Company

Cuideachd Chinnteachidh
BEATHA.

Steidhichte an Dun-Eideann an 1825.

Suim an airgid-chinnteachidh aig an am so.. .. .. .. .. $109 ,000,000
Teachd a steach bliadhnail.. 5,000,000
Buanachdan air an roinn. .. 27,500,000
Airgiod ma seach.. .. .. .. .. 38,000,000
Ma seach an Canada.. .. .. .. 8,125,500

Prisean Iosal, Lan Thearuinteachd gum Chumhnant sam bith, Gach Dlighe air a phaigheadh cho luath ’sa dhearbhar bas us coir air an airgiod, gun dail air bith.

W. M. RAMSAY,
Fear-gnothuich an Canada.

SEORAS Mac ILLEATHAIN,
Fear-ionaid, Truro, N. S.

ALASDAIR MATHANACH,
Fear-gnothuich an Sidni.

C . B. TRAVIS,
SYDNEY, C. B.

Pianos, Orgain, agus Innealan-fuaighil dhe na seorsaachan a’s fearr.

Stoc math de dh’accordeons, Harmonicas, teudan. fidhle, ’s de leabhrichean ciuil.

Snathadar, Olla, agus gach ni air an cuir Innealan fhuaighil feum, air laimh daonnan.

---

[117]

[Vol . 2. No. 16. p. 5]

NA TAILLEARAN.

LE IAIN.

THA e coltach gur i ’n taillearachd an dara ceaird cho sean ’s a th’ air an t-saoghal. Ach ged a tha i ’na ceaird shean agus ’na ceaird fheumail agus mheasail ’san am a tha lathair, cha robh na Gaidheil ’san am e dh’ fhalbh ag amharc oirre mar cheaird mheasail idir. Co nach cuala na facail so—

“Cha bu duine taillear,
’S cha bu duiue dha dhiubh;
Chuireadh am fitheach le creig
Tri fichead ’s a dha dhiubh.”

Tha e coltach gu robh na Gaill iad fhein ann an tomhas de’n cheart bheachd; oir theireadh iad nach robh ann an taillear ach an naothadh cuid de dhuine.

Bha aobhar aig na daoine a bh’ ann o shean air a bhith ag amharc sios air na taillearan. Tha sinn a’ creidsinn nach robh na taillearan, mar luchd-ceairde, air dheireadh ann an ni sam bith air luchd-ceairde eile na duthcha. Bha iad cho firinneach ’s cho onarach, cho measail ’s cho cliuiteach, cho glic ’s cho deanadach ris a’ chuid eile de shluagh na duthcha. Ach o ’n a dh’ fheumar aideachadh gu robh mi-mheas air an taillearachd mar cheaird, feumaidh sinn fios an aobhair air son an robh so mar so fhaotainn a mach. Cha ’n ’eil so cho duilich ri ’dheanamh ’s a shaoileas cuid.

’S an aimsir a dh’ fhalbh b’ ann le neart agus le treubhantas a bha an earran bu mho de na Gaidheil ’gan cumail fhein agus an teaghlaichean suas. A h-uile fear bu treise ’s bu treine ’s ann air bu mho a bha de mheas. Cha ghabhta anns an t-saighdearachd ach na daoine a bha mor, laidir, deas, dealbhach. Cha deanadh fear sam bith feum anns a’ bheinn-sheilg ach fear a bhiodh luath, laidir. An am a bhith ’marbhadh nam breac ’s nam bradan air an amhuinn, b’ e ’n duine mor, laidir, a sheasadh ri fliuchadh ri fuachd ’s ri anastachd, a dheanadh feum. A dh’ aon fhacal, b’ iad na daoine a dheanadh obair chruadalach sam bith a thigeadh ’nan rathad air an robh meas aig a’ chuid mhoir de’n t sluagh ’san am ud.

Ged nach robh na daoine beaga, meata breoite cho fior lionmhor ’san aimsir a dh’ fhalbh ’s tha iad ’nar latha-ne, bha aireamh ann dhiubh. O nach rachadh aca so air am beo-shlainte a thoirt a mach le treubhantas, agus le gniomharan cruadalach air muir no air tir, dh’ fheumadh iad obair no ceaird eiginn a roghnachadh leis an rachadh aca air iad fhein a chumail suas. Cha robh ceaird sam bith a b’aotruiume air duine beag, lag, meata na ’n taillearachd. Cha ro siosar is meuran is snathad aon chuid trom ri ’n giulan o thaigh gu taigh, no o bhaile gu baile, no idir duilich ri ’n oibreachadh. Mar sin, b’ iad na taillearan mar bu trice daoine cho beag ’s cho meata ’s a gheibhteadh eadar da cheann na duthcha. Gus o chionn ghoirid, agus ann an iomadh aite, is docha gus an latha ’n diugh, b’ ann gle ainneamh a gheibhte duine og a bhiodh deonach a dhol a dh’ionnsachadh na taillearachd. Ach b’ fhearr leis na h-uile fear a dhol a dh’ ionnsachadh na taillearachd na dhol a dh’ ionnsachadh na breabadaireachd, nam b’ eiginn dhaibh roghainn a dheanamh eadar an da cheaird. Tha corr is ceud bliadhna o nach do shuidh firionnach a dh’ fhighe air beairt eadar caolas Bharraidh agus caolas Bhearnaraidh. Bha ’leithid de dhimeas air fear a bhiodh ’na bhreabadair ’s gu robh naire air daoine iomradh a thoirt air an ainm. Nam b’ eiginn dhaibh iomradh a thoirt air, theireadh iad, “Breabadair, le cead na cuideachd.” B’e so a’ cheaird mu dheireadh anns an cuireadh duine sam bith aig am biodh meas air fhein a lamh.

Bha na greusaichean beagan ni bu mheasaile mar luchd-ceairde na na taillearan. Cha mhor spionnaidh a dh’ fheumadh fear a chur an ceill an am a bhith ’deanamh bhrogan Gaidhealach. Cha bhiodh aige ach an iall a tharruinn le a leith laimh troimh tholl a’ mhinidh. Anns an am ud cha robh daoine a’ cur a’ bheag a dh’ fheum air brogan, agus o ’n a b’ ainneamh le daoine laidir a bhith ’g iarraidh bhrogan dionach, dh’fhaodadh an greusaiche toll a dheanamh do ’n eill a bhiodh cho farsuinn ’s gu ’n tarruinneadh e troimhe i gun stri sam bith. Anns an am air am bheil sinn ag iomradh cha robh na greusaichean anns a’ Ghaidhealtachd suas ri deanamh nam brogan le sreing ’s le rosaid—no mar a theirte riutha, “na brogan Gallda.” Agus o’n a bha ’chuis mar so, dheanadh duine beag, breoite, meata, greusachd cho math ’s a dheanadh e taillearachd.

A reir choltais nach robh meas mor anns an am ud air ceaird no air gairm sam bith a rachadh aig daoine air a dheanamh anns na taighean. Dearbhaidh an rann a leanas so—

“Fidhlear is taillear is cat,
Breabadair is greusaiche ’s muc,
Maighstir-sgoile ’s cearc.”

Cha ’n ’eil e duilich dhuinn an t-aobhar a thuigsinn air son an do chuireadh na tri chomuinn so cuideachd. Dh’ fheumadh am fidhlear a bhith aig a’ bhlaths, a chionn nach freagradh fuachd no fliuchadh air an fhidhill. Cha b’ ionnan is “piob mhor nan coig dos,” a sheasadh ri fuachd agus ri fliuchadh, agus a chuireadh brosnachadh anns an t-saighdear an am dha bhith dol do ’n chath. Cha chualas ceol na fidhle riamh ri aghaidh blair. ’S ann a tha i ’n comhnuidh far am bheil sith agus solas agus toil-inntinn.

Dh’fheumadh an taillear a bhith faisge air an teine a chum e fhein agus an t-iarunn taillearachd a chumail blath. Bha tlachd aca riamh a bhith dluth air a’ bhlaths. Mar a thuirt fear a bha ’deanamh orain do thaillear—

“Culaidh-fharmaid an t-saoghail,
Fear nach saothraich aig fearann;
Leithid Eobhainn Ruaidh thaillear
’S a shailean ri teine.”

Bhiodh an cat ’na shuidhe an oir an teine mar bu trice, agus o’n a b’ e’ cheaird a bhith ris a’ mheirle cha ro mor mheas air idir.

Bhiodh am breabadair salach le armadh an t-snath a bhiodh e fighe, agus bhiodh an greusaiche mar an ceudna salach le oladh an leathair; agus air an aobhar sin chuireadh an comunn ris a’ mhuic iad.

Chuireadh am maighstir-sgoile agus a’ chearc ann an cuideachd a cheile a chionn gu robh daoine ’s an am a’ creidsinn nach freagradh fliuchadh air maighstir-sgoile ni’s mo na fhreagradh fliuchadh air circ.

(Ri Leantuinn.)

’S math is fhiach dhuit so a leughadh ma ghabhas tu a chomhairle bheirear ort. ’S taitneach an ni ri fhaicinn bean air a deagh sgeadach, agus ’se ’n ni ’s fhaisge thig air sin ann an taitneas duine fhaicinn ’sa chuid aodaich a freagairt air gu math. Agus ma tha thu air son thu fein a bhi mar sin, ma tha toil agad aodach math a bhi ’nad dheise, ’san deise air a sar dheanamh, ’s coir dhuit a dhol gu

IAIN MAC LEOID & CO.

Tha stoc mor de dh’ aodach aca, ’s tha na gearradairean aca cho math sa ghabhas faotinn. Tha iad a deanamh gnothuich aig207 Queen St., Charlottetown, F. P. I.Cuimhnich nach deid thu seachad orra oir reicidh iad riut an Gailig.

MA RUIGEAS TU STOR
D. J. DOMHNULLACH,
AIR STRAID WENTWORTH,

chi thu gu bheil gach seorsa bathair a th’ aige cho math ’sa gheibh thu an stor sam bith sa bhaile, agus gu bheil e ga chreic
GLE SHAOR.

Nuair a thig thu do’n bhaile, ’s coir dhuit a dhol ’ga choimhead, gun fhios nach eil ni eigin aige a tha dhith ort, agus ma tha gheibh thu
DEAGH BHARGA.

---

[118]

[Vol . 2. No. 16. p. 6]

Litir bheag a Gleann-a- Garraidh.

A Charaid, —Tha an da dholar a tha ’sam litir so air an cur ad ionnsaidh le dithisd chairdean a bhios ann ad chomain air son am MAC-TALLA chur d’an ionnsaidh cho luath sa bhios e goireasach dhuit.

Tha cuid de na tha faighinn a MHAC-TALLA ann sa choimhearsnachd so an deigh dhaibh fein a leubhadh ’ga chur gu feadhainn eile a dh’ fhaodas a bhi toilichte fhaicinn agus cur ’ga iarraidh air an son fein mas math leo e. Tha’n sean-fhacal ag radh gur fearr an t-olc a chluinntinn na fhaicinn, ach tha mi a saoilsinn gu’m beil e air mhodh eile mu’n MHAC TALLA, gur fearr fhaicinn na cluinntinn mu dheaghinn. Tha sinn ro thoilichte bhi faicinn moran dhaoine urramach ann an iomadh aite air tighinn gu bhi ’gad chuideachadh le’m pinn ’s le ’n eiseamplair ann a bhi ’cumail suas na Gailig.

Tha moran a dh’ oigirdh an aite so a bhruidhneas Gailig meadhonach math, ach dha nach aithne Gailig a leubhadh, agus tha mi smaointeacbadh gu’n cuidicheadh am MAC-TALLA iad gus am foghlum sin fhaighinn, rud nach deanadh call sam bith dhaibh, ach a dh’ fhaodadh a bhi feumail dhaibh iomadh uair nach saoileadh iad.

Chi thu ainm nan daoine aig am bheil duil ris a MHAC-TALLA bhuat aig bonn na litreach. Slan ieat a h-uile latha.

Do charaid,

AONGHAS MAC-ILLE-MHAOIL.
An Lagan, Ont,. Oct. 10, 1893.

DUINE SUARACH. —Fhuair sinn sgeula bheag o charaid an la roimhe, agus ’se ar barail gur e ’m bodach mu’m bheil i air a h-innseadh duine cho suarach ’sa tha air ur-uachdar an t-saoghail. Reic e leth mairt ri aon de na coimhearsnich, agus a nis cha leig e leis boinne bainne thoirt uaipe, oir tha e ’g radh gur e ’n leth toisich a reic e ris. Tha aig a choimhearsnach aig a cheart ri biadh us deoch a chumail rithe tri uairean ’sa latha. An la roimhe, thug a bho putag do’n bhodach le h-adhairc a chuir air laidhe na leapa e, agus tha e bruidhinn air am fear eile chur ’san lagh.

Tha Gilleasbig Fenton, South Essex, Mass., a sgriobhadh; —Dh’ fheuch mi iomadh seorsa leighis air son droch stamag, ach cha d’ rinn aon diubh feum dhomh mar a rinn K. D. C. Chan urrinn domh gu leor a radh ga mholadh. Rinn e feum mor dhomhsa ’s do mhuinntir eile.”

Air son bathar math agus bathar saor ruig an stor aig D. I. Domhnullach, air Sraid Wentworth. Tha ’chuid bathair cho math sa gheibh thu an aite sam bith, agus tha na prisean gle iosal.

“INNLEACHDAN MHIC AN DUINE,” arsa Calum Ban ’se leubhadh telegram a thanig da ionnsidh a ceann-a deas America. “Faic sibhse ’m fios so a thanig o aite ’tha miltean de mhiltean as a so, agus an inc leis ’n do sgriobh iad ’m ainm gun a bhi tioram fhathast!”

Minard ’s Liniment, caraid nan tuathanach

Si’m bata Geancach a choisin an reis an New York air an t-seachdain s’a chaidh. Bha i beagan us leth mionaid air thoiseach air an Valkyrie, ach si’n Valkyrie a bhiodh air toiseach mur biodh gu’n do shrac cuid de na siuil aice. Tha Morair Dunraven, ceannard na Valkyrie ag radh nam b’ ann air cladaichean Bhreatuinn a bhiodh iad, nach cumadh an Vigilant faire air a bhat’ aige-san. Tha e deanamh a mach gu bheil an soitheach a bhi aineolach air gaothan ’s air cladaichean America ’ga fagail car coltach ri bo air a h-aineoil, ’s nach eil i cho comasach air deanamh air a son fein ’sa bhiodh i aig an tigh.

CumMinard ’s Linimentsan tigh.

“Mac-Talla ’s an“Scottish Canadian, ”fad bliadhna maille ri leabhar de dh’orain Albannach air son da dholair.

Ma tha thu saor o droch stamaig cha ruig thu leas eagal a bhi ort romh’n cholera. Saoridh
K. D. C
thu o dhroch stamaig ’s o cholera.
Sampull a nasgidh gu neach sam bith.
K . D. C. COMPANY, LTD.
New Glasgow, N. S., Canada.
Ainmich am paipear so.

COMHRADH.

“De’n uair a tha e?”

“Tha e coig mionaidean an deigh tri.

“Ciamar a tha fios agad?”

“Nach do sheall mi air m uaireadear.”

“Dh’fhaoidte gu bheil an t-uaireadear sin ro-luath.”

“Cha’n eil e luath no mall riamh on a chaidh a chuir air doigh mu’n am so ’n uiridh. Bha e roimhe sin cho mi dhoigheel ’sa bha ’leithid riamh, air aon spoig, ’se cho gliogach ’s nach b’ urrainn dhomh feum sam bith a dheanamh dheth. Ach an drasda ’s e uaireadear cho math sa tha san duthaich.”

“Co ’charaich e?”

“O, nach be cheist e? Charaich
GUZZWELL & RHODES,
ann an Sidni, feadhainn da m b’aithne charadh.”

A. J. PEUTAN,
FEAR-DHALCIADH.
CISTEACHAN-LAIDHE BHO $2 .00 GU $90 .00.

Anart us Lion-aodach dhe gach seorsa, Deiseachan-Donna, Curraican, Lamhann an, Stocainnan, Gleus Airgid air son chisteachan &c ., &c .

Carbad-Mairbh aig laimh Daonnan.

TAGHAIL AIG
Aonghas Domhnullach,
CEANNAICHE,
SIDNI, - - - C. B
Tha Flur, Min, Siucar, Ti, Tombaca, Coirce, Feur, agus iomadh ni eile aige.
RI’N REIC SAOR.

---

[119]

[Vol . 2. No. 16. p. 7]

LEATHANICH CHOLA.

Bha da mhac aig Iain Garbh, Iain Abrach agus Lachinn. ’S ann de shliochd Lachinn a bha Lachinn na Galig, Lachinn nan Osan, Lachinn a Chuairteir, no Mactalla. Shloinneadh e e-fein air ais mar so, —Lachinn mac Iain mhic Lachinn mhic Iain mhic Dhomhnuill mhic Ruari mhic Eachinn mhic Neill mhic Chaluim mhic Lachinn mhic Iain Ghairbh. Phos Seanair Lachinn, Lachinn mac Iain mhic Dhomhnuill, Catriona Chaimbal, Catriona nighean Iain mhic Mhurchidh. Phos athir Lachinn, Mac Lachinn mhic Iain a teis meadhon Chola, Fionnaghal Nic-Gilleain, Fionnaghal nighean Eachinn mhic Iain mhic Thearlich. Bha ceathrar mhac aige agus triuir nighean. Rugadh Lachinn am mac ’bu shine ann an Cola. Bha e na sgoilair, na chainntair, ’s na sgriobhadair math. Chaidh e a dh’fhuireach do Ghlaschu. Bha e a creic osan agus dheiseachan ’sa bhaile mhor sin. Phos e Agnes Ashmore, nighean do mhaigstir-sgoil’ a bha ’m baile Pheirt. Bha aon mhac agus triuir nighean aige. Chaidh iad do Mhelbourne an Australia, ach cha n-eil fhios agam ciamar a chaidh dhaibh an sin. Nuair a bha Lachinn air leaba bhais chuir e fios do ’n eaglis gun robh e ag iarridh gun rachadh urnigh a chur a suas air a shon. Nuair a thanig am fear leis an do chuir e am fios air ais dh’ fheoirich e dheth an deach urnigh a chur a suas air a shon. Chaidh, ars’ am fear eile. Co dhuine is ann sa Ghalig no sa Bheurla a bha i? Ann sa Bheurla fhreagir am fear ris an robh e ’bruidhinn. Och, arsa Lachinn ma ’s ann sa Bheurla a rinneadh an urnigh tha eagal orm nach dean i moran feum dhomhsa. Chuir e mach Adhamh agus Eubh sa bhliadhna 1837. Chaochail e an Glaschu an November, 1848. Bu Ghaidheal de na Gaidheil e.

Thanig brathair do Lachinn na Galig, do ’m b’ ainn Iain, do dh-America sa bhliadhna 1848. Tha a theaghlach ann a Wichita, an Kansas, is tha iad a faighinn air adhart gu math. Tha mac peathar dha, D. T. Macdhomhnuill, an Red Jacket, Michigan. Tha Galig, Beurla, a chainnt Ghearmailteach, ’s a chainnt Shuaineach aig an Domhnullach so gu math. Tha e na dhuine gasda; m-asail, is tha mi a creidsinn gun gabhadh e MAC TALLA nam biodh fios aige gu bheil a leithid ann.

Thanig piuthar do Lachinn na Galig am mach do’n duthich so. Bha i posda ri Iain Mor Mac-Gilleain ann a Wallas, Iain Mac Neill Mhic Lachinn. Bha Iain Mor na dhuine cho foghainteach ’sa bha n Cola ri am fhein, agus bhiodh e gu math tric a cur a spionnidh an cleachdadh. Bu bhrathair e do Lachinn Saor ’sa Cheapich, an Antigonish. Ged is ann a Cola a thanig Lachinn Saor is Iain Mor cha b’ ann de theaghlach Chola bha iad. ’S ann do theaghlach Bhoraraig, meur do theaghlach Airdghobhar, a bhuineadh iad. Tha Lachinn air ainme achadh an Aiseirigh Mhic-an-Toisich.

Thig Lachinn Saor a chlisgeadh oirnn,
’S gu bheil mi ’n duil nach misd sinn e,
Gu caradh chorp ’sna cisteachan
Ma tharlas bristeadh cheann ann.

Bha tri mic aig Eachann mac Iain Abrich, Eachann Ruadh, Ailain, agus Iain. Bha Ailain a fuireach ann an Achadh-nan-sabhall. Phos e Anna, nigh-do Mhac-Iain Airdnamurchan. Bha tri mic aige, Eachann, Raonull, agus Domhnull.

Bha Iain Mac Eachinn Mhic Iain Abrich a comhnuidh an Grisipoll. Phos e Fionnaghal, nighean do Mhac Fhionghain an t-Sratha. Bha aon mhac aige, Iain. Bha cethrar Mhac aig an Iain so, Lachinn, Iain, Eoghan, agus Tearlach.

Bha triuir mhac aig Lachinn, an siathamh Leathanach bha air Cola, Iain Garbh, Lachinn, agus Niall. Fhuair Lachinn Eilain nam Muc bho ’athir. Bha da mhac aige, Eachann agus Lachinn. Bha Eachann posda, ach cha robh clann aige. Phos Lachinn Mari, nighean Sheumis Dhomhnullich, Fear Bhail’ -Fhionnlaidh. Bha da mhac aige, Eachann agus Domhnull. Chaochail Eachann gun mhac a thigeadh na aite. B’e Domhnull a bhrathair an coigeamh fear de shliochd Lachinn Chola aig an robh Eilain nam Muc. Dh’fhag Domhnull an t-Eilain sin agus chaidh e a dh’ fhuireach do Chornaig an Cola. Theirteadh mar sin Fear Chornaig ris. Bha da mhac aige, Lachinn Ghrisipuill agus Iain. Tha sliochd Lachinn ann an Dantzig am Prussia agus sliochd Iain an Sasunn ’s an New Zealand. Chaochail Fear Chomaig an Duneideann. Rinn Gilleasbig Laidir marbhrann da, agus bu mhath a b’fhiach dha sin. Bhiodh Gilleasbig ga fhaighinn fhein ann an trioblaid gu math tric, ach sheasadh Fear Chornaig leis. ’S e sin a thug air a radh,—

Ged a theid mi do Chola
Dh’iarruidh cothruim san eucoir,
Cha n-fhuiluig iad m’ fhaicinn
Ach mar aiteal na greine.
’S ann a tha mo chul-taice
Ann sa chaibeal gun eirigh,
Far a bheil mo luchd-eolis
Air an comhdach le cheile.

A. MAC G. SINCLAIR.

IarrMinard ’s Liniment, ’s na gabh an corr.

CAIRDEAS FAD AS. —Bha caraide do Sheumas Cubair latha feorach deth an robh cairdeas sam bith aige ri seann duine de’n aon ainm ris fein a bha air ur tighinn do’n choimhearsnachd. “Tha seorsa de chairdeas fad as ann,” arsa Calum. “De cho fad as ’sa tha e.” “Bha coig duine deug cloinne aig m’ athair,” arsa Calum; ’s esan an duine ’s sine, agus ’s mise ’n duine ’s oige.”

Am bheil thu dol a thogail tigh no sabhal ur air an t-samhradh so? Ma tha, ruig

MOORE & JOHNSTON,

far am faigh thu Tairnean, Glianne, Paipear-tearra, Paipear-mullich, Olla, Glasan, Ludagain, agus Acfhuinn-shaor dhe gach seorsa.

’Nuair a thoisicheas tu air an fhiar, thig thuginn air son, Spealan, Crannan, Sgriobain, etc., etc.

Tha Cruidhean each agus Tairnnean chruidhean aginn do gach aon air a bheil iad a dhith.

Tha sinn a creic Crannuchain, Tubichean, Sguabichean, Slatan-iasgich, Dubhain, Cuileagan, etc., etc.

Taghail aginn agus bidh sinn uile gle riarichte.

MOORE & JOHNSTON,
Sidni, C. B.

REIC A MACH
Aodach Dheiseachan is fhiach 20 cts. air son 13 cts.
agus
Cotaichean-uachdar air son ghillean, air an ceannach o cheanniche a bhrist.
“STOR SAOR SHIDNI”
F . A. CROWELL,
Fear-Gnothich.
Bruidhnidh na cleirich Gailig.

---

[120]

[Vol . 2. No. 16. p. 8]

An Ti Uaine aig Domhnull Mac-Gilleaghlais.

Fhuair mi na duilleagan uaine
A chuir sibh an nuas do m’ ionnsaidh.
’S iad fein na duilleagan luachmhor,
Is aimmeil buadhan an sughidh.
Cuiridh e cailleachan gu boilich,
’S nigheanan oga gu sugradh;
Cuiridh e bodich gu seanachas
’S iad a dealradh ’sa ghnuis leis.

’S mise ’tha ’n diomb ris na luchaidh
Thug iad cuid bhuam de’n ti chubhridh;
Ghabh iad fath oirr’ ann san oidhche,
’S b’ ard an straighlich le ’n cuid burich,
Ach bheir mise do na biastan
Duais an deanadis sa chuis so;
Gheibh mi cat gun iochd, gun truas ann.
’S theid an ruagadh as na cuiltean.

Ach ged is math an ti uaine,
’S ge tric aig uaislean na duthch’ i,
Is mor gur fearr ann am bheachd sa
An ti a chleachdadh an tus leinn.
Tha i taitneach do na mhionach,
S e gu gionach, dian ga sughadh;
Tha i fallan, blasda, milis
’S cha mhor tinneas air nach druidh i.

Buaidh do na cheanniche ghasda
’Nochd cho tlachdmhor a dheagh run dhomh,
’Nuair a chuir e an ti uaine
Gam ionnsaidh an nuas le curam.
Bhon a chaidh an t-ol a cleachdadh
Cuiridh mi seachad an cuil i,
’S olidh mi dhi a dheoch slainte
’Nuair a thig la na bliadhn’ uire.

Nov . 8, 1882.

DUANAG.

A chuireadh gu Domhnull Mac-Gilleghlais air dha pasgen de nithean blasda a chur a dh-ionnsidh an ughdair.

Gur mis’ an duine sunndach,
Gun churam dheth tha mi;
Tha caraid air mo chulthaobh.
Nach diult ann am chas mi;
Mac-Gilleghlais a bhutha,
Fear cluiuiteach na ghnathan;
Fear fiosrach, tuigseach, turail
Nach muchadh a Ghadhlig.

Chuir e ’n nuas do m’ ionnsaidh
Ti ur a ’s math faileadh
Is punnd no dha de shiucar
Na chuirneinean aillidh.
Bha ’ghilead mar an sneachda
’N am teachd air an fhasach;
’S mar mhil an t-seilein lachduinn
Bha bhlas do na chairean.

Min Innseanach bha comhl’ riu,
’S mar or bha i dearrsadh;
Stuth fallan do dh-fhir bhreoite,
Do dh-oigridh ’s do shar-laoich.
Gur h-iomadh gaisgeach deante
Measg ciad shluagh an ait so
A thogadh air a fuaraig
Gun nachdar, gun bhlathich.

Am pasgadh ann am paipeir,
Bho laimh an fhir bhaigheil,
Bha cuid de mheasan cubhridh
Nan duthchannan blatha.
Gur math air deireadh cuirm iad,
’S fir shuilbheara, chairdeil,
Gu h-aighearach neo-chealgach
A seanachas mar bhraithrean.

Ge taitneach leam da-rireamh
Gach ni ’rinn mi ’aireamh,
’S e ’m bradan chuir gu sonnraicht’
Ann bron as mo lathir.
Nuair chunnaic mi ’chruth ceutach
’S ann leum mi mar phaisde
Le aighear is le eibhneas;
’S e-fein am bradh sar-mhath.

O cumidh bhur cuid airgid,
’S bhur seirbheisich thraillu’l,
A thighearnan ’s a righrenn,
Is iompairean straiceil,
Bidh agam-s’ air mo dhinneir
Toilinntinn na’s airde
Na dheoghlas sibh ri ’r saoghal
Bho phlaosgan ur n-ailleis.

Dec . 20, 1882.

STOR MHOR UR!

Tha C. H. Harrington a nis an deigh an stor a mheudachadh ’s tha iad a reic mar a b’abhist daibh,—

MIN US FLUR,
TI US COFI,
AMHLAN DE GACH SEORSA.
SPIOSRIDH US LUIBHEAN,
BRIOSCAIDEAN US NITHEAN MILIS.

A h-uile seorsa Bhrogan,

am measg a bheil na brogan a thatar a deanamh am Factoridh Shidni a Tuath, an seorsa ’s fearr cosg a tha ’sa mhargadh. Brogan Uachdair de gach seorsa.

Gabhidh sinn im us coirce air son bathair aig pris airgid.

Tha pris gach ni cho iosal sa ghabhas e cur.

C . H. HARRINGTON & CO.
Sidni, C. B.

Murray & Mac Coinnich,
Comharlaichean, Fir-tagraidh, &c .,
SIDNI TUATH, C. B.
H. MURRAY. D. D. MAC COINNICH.

Chan eil air an taobh-sa dhe’n Atlantic ach aon phaipear Gailig. ’Se ’n aon phaipear sin am MAC-TALLA. Chan e sin a mhain, ach chan eil paipear seachdaineach Gailig air an t-saoghal ach e-fhein.

Tha ’m MAC-TALLA tigh’nn a mach a h-uile Di-sathairne. Tha naigheachdan na ducha agus an t-saoghil gu leir air an innse ann gu pongail, ann am beagan fhacal, agus cho firinneach ’sa gheibh thu iad am paipear sam bith.

Tha toil againn an aireamh a tha gabhail a phaipear so a chur gu mor am meud romh thoiseach na bliadhna 1894, agus tha sinn a sealltuinn ri ar cairdean air son cuideachadh. Deanadh gach aon a dhichioll agus theid a chuis leinn.

Cuireadh gach aon a tha gabhail a MHAC-TALLA air a chuid a’s lugha aon ainm ur us aon dolar thugainn eadar so us Bliadhn’ Ur, agus cuireadh e aig a cheart am thugainn a dholar fhein, mur do chuir e thugainn chean’ e. Agus mar is luaithe thig iad ’s ann is fhearr.

Ma tha toil agad am MAC-TALLA a ghabhail fad bliadhna, cuir thuginn do dholar, agus gheibh thu a cheud aireamh cho luath sa bheir am posta ’ga t-ionnsidh e, agus leanidh e air taghall agad a h-uile seachdain gu ceann bliadhna. Seol do litir gu

J . G. MACKINNON,
Mac-Talla, Sydney, C. B.