---

[121]

[Vol . 2. No. 17. p. 1]

Mac-Talla.

“An ni nach cluinn mi an diugh cha’n aithris mi maireach.”

VOL. II. SIDNI, C. B., DI-SATHAIRNE, OCTOBER 28, 1893. No. 17.

Dr. G. T. Mac Gilleain,
DOTAIR FHIACAL,
SIDNI - - - C. B.

SIOSAL & CROWE,
Fir-Tagridh, Comharlichean
Notairean, &c .
SIDNI, C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE.

Mac Gillies & Mac Eachuin,
Comhairlichean agus Fir-Tagraidh aig Lagh,
Sidni & St. Peter’s, C. B.
Ioseph A. Mac Gillies. A. J. G. Mac Eachuin.

HEARN & HEARN,
Fir-Tagraidh, Notairean, &c ., &c .,
SIDNI & ARICHAT.
J . H. HEARN. D. A. HEARN.

D. A. Mac Fhionghain,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, Eillean Phrionns’ Iomhair.

NIGHECHDAN NA SEACHDAIN.

Tha muinntir Nobha Scotia nas pailte a dh’ ubhlan air an fhoghar so na bha iad o chionn iomadh bliadhna, agus tha iad a faighinn reic mhath dhaibh.

Bhuail da thrain na cheile faisg air Port Arthur, Ont., an la roimhe agus chaidh dithis dhaoine mharbhadh. Bha na carbadan aig an am a giulain luchd ti agus chaidh am milleadh gu dona.

Bha baile a tha faisg air Fredricton, N. B., cha mhor air a losgadh gu lar an la roimhe. Bha coig taighean fichead agus deich buithean air an losgadh. Tha ’n call air a mheas aig tri fichead mile dolar.

Tha fear Nathaniel Huestis a fhireach aig Tyron, P. E. I., a bha ceud bliadhna dh’aois deireadh April sa chaidh. Rugadh e ann an Wallace, N. S., far an tainig a pharantan a Sasuinn. Tha e gu math tapaidh fhathast agus tha e ann an deagh shlainte.

Tha Feill an t-Saoghail gu bhi air a dunadh air an la mu dheireadh de’n mhios so. Cha robh an fheill a paigheadh gu ro mhath a cheud chuid de’n t-samhradh ach o chionn mios no dha dhoirt na h-uiread de shluagh a stigh ’s gu robh i paigheadh gu math

Bha treud de ghillean am Montreal an la roimhe ag amharc air teine mor a las iad air son spors dhaibh fein, agus air dhaibh a bhi cluich mu’n cuairt air thug fear diubh putag do fhear eile agus thuit e san teine. Bha e air a losgadh cho dona ’s gun dh’eug e an ceann da latha ann am pian mor.

Bha da fhichead Hungarian ag obair ann am Pendsylvania agus bha iad an deigh dorlach math airgid a chur ma seach anns a bhanc. Bha eagal orra co-dhiu gu robh am banc a dol a bhristeadh, agus thug iad as an cuid airgid, deich mile fichead dolar air fad, agus dh’fhag iad e an lamhan fear dhiubh fhein gus a ghleidheadh. Dh’eirich iad ’sa mhaduinn an la roimhe, agus cha robh fear gleidhidh an airgid ri fhaotainn thall no bhos, ’s cha mho bha sgial air an airgiod. Tha iad a deanamh a mach gu’n d’ fhalbh iad cuideachd. Tha ’m banc cho slan ’sa bha a riamh.

Aon latha toiseach na seachdain so bha aon a dh’uaislean Halifax a gabhail na sraide ann an carbad, agus ghabh an t-each eagal, ’s theich e, a tilgeadh an duine mach air a chabhsair. Bha te dhe chasan air a bristeadh agus aodunn air a dhroch ghearradh. Cha’n eil na dotairean fhathast cinnteach co dhiu thig e bhuaithe no nach tig.

Thaghail an t-Urr, M. A. Mac-a- Phearsain, sagart a Bhras D’Oir Bhig, ann an oifig a MHAC-TALLA Di-sathairne s’a chaidh. Bidh sinn toilichte bhi faicinn ar cairdean uair sam bith a thig iad do’n bhaile, agus a bhi treis nan seanachas, gu seachd sonruichte ma ni iad mar a rinn an duin-uasal so, dolar fhagail againn air son bliadhna de’n phaipear.

O chionn latha no dha, chaidh cuid eiginn a stigh do stapull Robert Johnstone aig Sidni a Tuath, trath ’sa mhaduinn, agus thug e ionnsuidh air fear de na h-eich a ghoid. Bha ’n t-srian aige na cheann agus bha e deanamh deiseil gu falbh nuair a thainig Mr. Johnstone rathad an stapuill agus a b’fheudar dha a chasan a thoirt leis. Chuireadh fear de mhaoir a bhaile air a luirg ach cho fad so cha d’ fhuair e sealladh air.

Tha duin og a mhuinntir Cheap Breatuinn de’n ainm Iain Mac Aonghais air a dhol air chall am Boston gun fhios dh’ eirich dha. Dh’fhag e ’m baile sin ’sa cheud mhios de’n earrach, ’s e ’n duil a dhol gu Westboro’, agus cha chualas sgial air bhuaithe sin. Chaidh am baile sin a rannsachadh, ach cha d’ fhuaras dearbhadh sam bith gu’n d’ rainig e riamh. Tha cairdean dha am Boston agus tha iad fodh iomaguin mhor dha thaobh.

Thainig duine mhuinntir Bhaddeck gu Sidni-a- Tuath feasgar air an t-seachdain so agus air dha bhi tuilleadh us fada ’n comunn ’Ic-an-Toisich, chaidh e ’chadal ann an seann ghoileadair soitheach smuide a bha aig a chladach. Nuair a dhuisg e ’sa mhaduinn ’se air fuarachadh gu math, fhuair e mach gu robh ’ad ’sa bhrogan air an goid re na h-oidhche. Tha e air a radh nach ann a h-uile la bhios mod aig Mac-an-Toisich, ach ’nuair a bhitheas mod aige fagaidh e cuimhneachan.

---

[122]

[Vol . 2. No. 17. p. 2]

NA TAILLEARAN.

LE IAIN.

(Air a Leantuinn.)

Ged nach robh meas air an taillearachd mar cheaird, bha meas air na taillearnan mar dhaoine. Bha iad mar bu trice anabarrach grinn, glan, speisealta, modhail, measail, uasal ’nan doigh. Cha robh aca ach ceaird a bha aotrom, glan, agus air an aobhar sin bhiodh iad an comhnuidh glan, sgiobalta ’nan eideadh. Mar bu trice cha b’ e paigheadh air son gach ball aodaich a dheanadh iad a bh’ aca idir; ’s e bh’ aca tuarasdal suidhichte. Bheireadh muinntir a’ bhaile, no ma dh’ fhaoidte, muinntir a dha no a tri de bhailtean tuarasdal suidhichte dhaibh, agus bha aca ri bhith ’dol mu’n cuairt o thaigh gu taigh agus o bhaile gu baile, an uair a bhiodh taillearachd ri dheanamh. Gheibheadh iad am biadh agus an leabadh cho math ’s a bhiodh ri’ fhaotainn anns gach taigh anns am biodh iad ag obair. Bhiodh na mnathan-taighe a’ gleidheadh pairt de na h-uile biadh annasch a bhiodh aca dh’ fheitheamh air na taillearan.

Bha cuid dhe na taillearan anabarrach math gu innseadh naigheachdan. Bu gle’ thric leotha earann de’n fheasgar a chur seachad ag innseadh sheann naigheachdan do mhuinntir an taighe anns am biodh iad ag obair, agus do’n luchd-ceilidh. Cha robh solus cho pailt ’s an am ud ’s tha e ’nar latha-ne. A’ bhliadhna nach biodh a’ chudaig agus an suidhean pailt, bhiodh an solns gann; oir b’ e colan na cudaig agus an t-suidhean solus bu phailte a bha ri’ fhaotainn ann am measg nan tuathanach beaga. B’ ainneamh taigh anns nach biodh beagan choinnlean; ach bhithteadh caomhnadh nan coinnlean air eagal gu’n tigeadh coigreach air chuid oidhche do ’n taigh. An uair a bhiodh an solus gann dh’ iarrteadh air an taillear an t-aodach a chur uaithe, agus sgeulachd a ghabhail. Thoisicheadh e air eachdraidh, no air bardachd na Feinne, agus mar bu trice bhiodh e faisge air ceud ghairm a’ choilich mu’n gabhadh iad mu thamh.

Anns am ud cha robh guth no iomradh air paipearan-naigheachd. B’ ann ’s a’ mhuillean, agus anns a’ cheardaich, agus an taigh a’ ghreusaiche, agus far am biodh an taillear ag obair, a gheibhteadh na naigheachdan a b’uire. Bha daoine cheart cho deidheil air naigheachdan ura ’san am ud ’s a tha muinntir an latha ’n diugh. Cha robh naigheachd a b’ fhiach a h-aithris eadar da cheann sa duthcha nach biodh aig na taillearan. Mar so bha iad a’ cosnadh deadh-ghean an t-sluaigh anns gach cearn de’n duthaich le ’n cuid fiosrachaidh.

Dheanadh aireamh mhor dhiubh orain gu leor. Tha iomadh aon de’n cuid oran fhathast air chuimhe. Bha cuid mhor dhiubh mar an ceudna gle eibhinn, abhcaideach. Criochnaichidh sinn ’na th’ againn ri aithris mu ’n timchioll aig an am so le sgeula no dha innseadh de na chuala sinn o chionn dluth air da fhichead bliadhna.

Tha fear de theaghlach Mhic ’is Ailean a bha car socharach. Bha deidh mhor aige air a bhith sealgaireachd. Aig am araidh chuireadh fios air an taillear a chum cota sealgaireachd a dheanamh dha. An uair a bha ’n cota deas dh’ fheuchadh uime e.

“Cia mar a tha e ’cordadh ribh,” ars’ an taillear.

“Bha e gle fhreagarrach dhomh anns gach doigh, ach gu bheil e car fada,” arsa Mac ’ic ic Ailean.

“Am fear a rinn fad’ e ’s e ’ni goirid e,” ars’ an taillear.

Sgaoil an taillear an fhaitheam a bh’ air iochdar a’ chota, agus chuir e faitheam eile air anns an robh cromach a leud. Dh’ fheuchadh an cota air an dara uair, agus thuirt e, “Tha ’n cota gle mhath a nis, ach gu bheil e car goirid.”

“Am fear a rinn goirid e ’s e ni fad, e,” ars’ an taillear.

Sgaoil an taillear an fhaitheam mhor, agus dh’ fhuaigh e faitheam bheag air mar a bh’ air an toiseach. An uair a chuir Mac ’ic ’ic Ailean uime an cota an treas uair, dh’ aidich e gu robh e freagarrach gu leor dha.

Bha taillear eile an am Beinn-a- bhaoghta a bha anabarrach abhcaideach o laithean oige. An uair a bha e ’na ghille ag ionnsachadh na taillearachd, thachair gu robh duine faisge air an aite ’s an robh e, fuireach ris an cainte Domhull Ard. Tha e coltach nach robh “gille an taillear” (mar a theirte ris a h-uile gille og a bhiodh ag ionnsachadh na taillearachd) agus Domhull Ard gle reidh. Coma co dhiubh, thainig air a’ “mhaighstir taillear,” agus air a’ ghille a dhol do thaigh Dhomhuill Aird a thaillearachd. Ma bha gus nach robh ball aodaich eile aca ri dheanamh do Dhomhull Ard, bha “cota-mu’n- cuairt” aca ri dheanamh dha co dhiubh. An uair a bha ’n cota ullamh gu ire ’nam putan, dh’ iarr an taillear air a’ ghille teannadh ri deanamh nam putan. Anns an am cha robh putain cho furasda faotainn ’s a tha iad a nis. Mar bu trice b’ e ’n taillear fhein a dh’ fheumadh na putain a dheanamh. So mar a bhithteadh ’gan deanamh: —Gheibhteadh pios leathair—seana bhonn broige, ma dh’ fhaoidte—agus ghearrteadh na bhideagan beaga cruinn e air chumadh putain, agus fhuaighteadh criomag de ’n aodach mu gach bideig, agus bhiodh iad ’nan deadh phutain. B’ e cuid a ghille de dheanamh nam putan an leathar a ghearradh ’na bhideag cruinne. Ghearr an gille a cheud phutan, agus an uair a thug e d’ a mhaighstir e, thuirt a mhaighstir ris, “Tha ’m

Adan! Boineidean!

THA
Mairi A. Nic Fhionghain
air a bhliadnha so a cumail stor ri taobh na“County Hall”agus tha i deiseil gu bhi feitheamh air aon sam bith a tha ’g iarridh.

AD NO BOINEID,
RIBINNEAN,
FLURICHEAN,
ITEAN NO GEUGAN

no ni sam bith eile a’s o gnath leis na mnathan a bhi cur ma’n cinn. Tha moran de nithean eile aice nach gabh ainmeachadh an so. Thig thusa agus
FICADHUIT FEIN

BATHAR SAOR

air a cheannach o chionn ghoirid bho cheannichean a bhrist ann an Nobha Scotia, Aodichean dhe gach searsa, Bratichean-urlair, Beilbheid, Osain, Merino dubh, Sioda dubh, Sgaileanan, Aodicnean-uachdar, &c ., ’s iad uile gle shaor.

ADAN FODAIR

beag us mor bho thri sentichean suas, curraichdean ghillean da shent dheug, Adan air son fir us mnathan, Leintean geals, &c ., air leth pris.

BATHAR UR

air tighinn agus a tighinn. Pailteas de gach seorsa, agus na prisean ceart. Feuch gun taghail thu oirnn.

C . S. JOST, & Co
Sidni, Iun 1, 1893.

---

[123]

[Vol . 2. No. 17. p. 3]

putan so ro mhor.”

“Cuireadh sibhse ann e mar a tha e; bidh an ath fhear ni’s lugha,” ars’ an gille.

Ach bha ’n ath fhear gle’ bheag; agus thuirt am maighstir, “Tha ’m fear so ro bheag.”

“Cuireadh sibhse ann e; bidh an ath fhear ni’s mo.”

’Se bh’ ann gu robh putan mor is putan beag ma seach anns a’ chota aig Domhull Ard.

Thachair an uair a bha ’n taillear so an deigh a’ cheaird ionnsachadh gu robh e ’g obair ann an taigh araidh. Bha bean-an-taighe cho lan de ’n droch amhrus ’s gu robh eagal oirre gu ’n goideadh e pairt de ’n t-snath-fhuaghail. ’S e rud a rinn i, chuir i a cheirtle shnath anns a chiste, agus dh’ fhag ceann an t-snath aig an taillear a mach troimh tholl na glaise, agus ghlas i ’chiste, agus dh’fhalbh i air cheann-gnothaich dhi fhein. Thuig an taillear gle mhath mar a bha ’chuis, ach cha do leig e dad air. Ach an uair a dh’fhalbh bean-an-taigh bhrist e’n snath.

(Ri Leantuinn.)

Bho Amhainn Dhennis.

A charaid ionmhuinn, —S’ fhad o’n bha duil agam focal a chur do d’ ionnsuidh, ach an diugh ’nuair thainig MAC-TALLA agus a chunnic mi ceist air a faighneachd a b’ urrainn dhomh fhreagairt, smuainich mi nach deanainn dail na b’fhade.

Tha sibh faighneach air son Ailain Mac Gilleain a chuir ri cheile na rannan ma’n t-similair. Feudaidh mi innse gu’m b’ e dluth choimhearsnach dhomh bha ann. Rugadh e ann an Colla agus thainig e dha ’n duthaich so na ghille og. Bha e na sgoilear math Gaelic agus bha toil mhor aige an canan sin a bhi air a chumail suas. Bha e fad an aghaidh cuid de nithean ur an latha ’n duigh, agus choisinn sin dha an rann a dheanamh ma’n t-Similair oidhche thachair dha bhi ann sa coinneamh-chonnsachidh a bha ann an tigh-sgoile sa choimhearsnachd so mar dh’ ainmich sibh sa MAC-TALLA. Bha meadhair math aige agus talann neo-chumanta deanamh rann, agus is duilich leam nach fueil moran dhiu an diugh ri faotuinn, or cha do sgriobhadh riamh iad. Chaidh iad gu tir na di-chuimhne, chaidh esan a bhathadh aig caolas an Narrows Maor mu dha bhliadhna an am so, e fein agus ogha brathair dha us iad a pilleadh bho Shidnidh le bata luchdaichde le gual.

Cha ’n eil moran naigheachdan agam ri innse as an oisinn iomallach so do Cheap Breatuinn, ach feumidh mi aideachadh gu bheil comh-thional a Bhai ’n Iar aig an am so a cur dorran orm le bhi cho follaiseach a briseadh air an deicheamh aithne, le bhi toirt gairm dha ’r minister a tha ro measail aginn fein.

Bha mi ro thoilichte litir fhaicinn ann sa MHAC-TALLA, bho “Khatag” ma sheann ban-chompanach sgoile a tha nise comhnuidh an Columbia Bhreatunnach. Tha i nochdadh nach do dhi-chuimhnich i an canain a labhair sinn gu tric ri cheil’ aig tigh-sgoile bonn na bruthaich.

“Cia cho sgapta ’s am bi sinn measg dhuthaichean cein,
Tha smuaintean ar cridhe mar ghathan na grein
A’ gearradh troimh ’n astar ’s a’ srachdadh tromh ’n cheo.
S’ gar guilan’ san spiorad gu laithean ar-n- oig.”

Se so a cheud litir Ghaelic a sgriobh mi riamh agus mile beannachd air MAC-TALLA bho ’n d’ ionnsuich mi am beagan so fein. Buaidh us piseach air gach am!

Is mise, do bhana-charaid dhileas.
E. D.
October , 21.

LeighisMINARD ’S LINIMENTdruim ghoirt orm sa.
An t-URR. UILLEAM BROWN.

LeighisMINARD ’S LINIMENTgreim cluaise ormsa.
MRS . S. KANLBACK.

Leighis leMINARD ’S LINIMENTdroch sgamhan ormsa.
MRS . S. MASTERS.

Ma tha toil agad do phathadh a chasg, ol an t-uisge fuar, an deoch a bha Adhamh ag ol. Gheibh thu nasgaidh e, agus ged a dh’oladh tu glaine bharrachd dheth, cha’n fhag e do cheann goirt. Rud eile dheth, cha’n fhas thu cho deigheil air ’s gu’n gabh thu dheth na ni cron dhuit.

Minard ’s Liniment, caraid nan tuathanach

Tha ’n t-Urr. M. P. Freeman, Gasperaux, N. S., ag radh: —An deigh K. D. C. a chleachdadh beagan uine tha mi dhe’n bharail gur leigheas math e. Mholainn dhaibh-san aig a bheil droch stamag a ghabhail.

An rud nach binn le daoine cha leig iad orra gu’n cluinn iad idir e. Ach neo-ar-thaing nach bi cluasan dhaoine gle fhosgailte ris an naigheachd a chordas riutha.

IarrMinard ’s Liniment, ’s na gabh an corr.

Air son bathar math agus bathar saor ruig an stor aig D. I. Domhnullach, air Sraid Wentworth. Tha ’chuid bathair cho math sa gheibh thu an aite sam bith, us tha na prisean gle iosal.

Cleachdidh dotaireanMinard ’s Liniment

“Mac-Talla ’s an“Scottish Canadian, ”fad bliadhna maille ri leabhar de dh’orain Albannach air son da dholair.

Ma tha dealbh mhath a dhith ort ruig
UILLEAM W. DILLON,
SIDNI, C. B.

Bi’dh e toileach feitheamh ort uair sam bith a thig thu. Dealbhan beaga air meudachadh agus air an deanamh cheart cho boidheach.

Sgathain agus gloine uinneag air a phris a’s isle.

Seallaidhean air Ceap Breatuinn air laimh an comhnuidh ’s air an reic gu saor.

Comunn Long-Smuid a Chuain a Tuath.

Cha chosd e ach coig dolair bho Hawkesbury, atr Caolas Chanso, gu baile mor Bhoston, sna Staitean, air an Long-Smuid “Carrol” no air an “Worcester,” a tha ’seoladh bho Hawkesbury a h-uile DI-HAOINE.

A. BAIN,
Fear-ionaid.

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca de
Bhathar de gach seorsa,
agus e ri reic gu saor.
Math ar Duthcha tha ’nar beachd.

---

[124]

[Vol . 2. No. 17. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS BHLIADHNAIL - - - $1 .00

Tha sinn an dochas gun dean ar cairdean an dichioll air an aireamh a tha ’gabhail a phaipear a chur gu mor am meud air a bhliadhna so.

Neach a chuireas thuginn coig ainmean us coig olair, gheibh e bliadhna dhe’n MHAC-TALLA nasgidh.

Neach a chuireas thuginn sia dolar us sia ainmean, gheibh e leabhar Neill ’Ic Leoid, “Claisach an Doire.”

’Se Mac-Talla an aon phaipear Gailig an America agus bu choir do na Gaidhil an uile dhichioll a dheanamh air a chumail suas.

Seolibh ’ur litrichean gu
J . G. MacKINNON,
“Mac-Talla,”
Sydney, C. B.

SIDNI, DI-SATHAIRNEOCTOBER 28, 1893.

Naigheachdan as a’ Ghaidhealtachd.

Ma bha ’n samhradh tioram, teith, bha am foghar fliuch agus fuar gu leor. Cha robh ach fior bheagan de laithean tiorma againn o liunasdal. Nan tigeadh latha no dha de thuradh, an drasta ’s a rithist, thigeadh a tri no ceithir de laithean fliucha fiadhaich ’nan deigh. Bha am barr gu math torrach ann an iomadh cearn dhe’n duthaich, ach ged a bha ’bhuain ullamh o chionn coig no sea sheachduinean tha beagan dhe’n arbhar fhathast a mach air na h-achaidhean. Na daoine a ghabh a h-uile almsadh a b’ urrainn iad air an arbhar a chur a steach, chaidh aca air a chur fo dhion gun a bheag de dhomail sam bith.

Tha am buntata pailt anns gach aite. Tha e lionmhar ’san talamh, agus gle thioram. Ach cha do thogadh a bheag dheth fhathast.

Tha cuid mhath de’n sgadan ’ga fhaotainn o chionn beagan sheachduinean ann am moran de na lochannan timchioll na Gaidhealtachd. Fhuaradh moran dheth, ann an Loch Teireardain agus ann an Lochbhrain air an t-seachduin so chaidh. Tha iad a’ faotainn riaghailt mhath dheth anns na lochannan timchioll an-Eilean-Sgiathanaich. A bhliadhna a bhios am buntata ’s an sgadan pailt cha bhi aobhar gearain aig daoine bochda.

Dh’ eirich na prisean gle mhath air crodh agus air caoraich o thainig am foghar. Cha do thill beathach dhachaidh gun reic latha feill Shligeachain. Bha a’ phris dluth air da phunnd Shasunnach an ceann ni b’ airde air crodh ’s air aighean na bha i an uiridh. Aig na margaidhean mu dheireadh bha caoraich is uain mu cheithir no coig de thasdain an ceann ni b’ airde na bha iad deireadh an t-samhraidh. Tha iomadh duine bochd ni’s fhearr suidheachadh agus ni’s riaraichte inntinn an diugh na bha iad toiseach an fhoghair.

Oidhche air an t-seachdain s’a chaidh bhrist neach eigin a stigh do stor Iacob S. Hart ann a Hogamh agus thug e leis aireamh de nithean air an d’ fhuair e greim. Fhuaradh air an urlar an la ’r na mhaireach paipearan an sid san so air am bogadh an kerosene ’s cuid diubh air an leth losgadh. Tha iad a deanamh a mach gu robh e mar so a feuchainn, aonachuid ris an tigh a chur na theine, no gu robh e lasadh nam paipearan air son solus a chumail ris fein fhad ’sa bhiodh e cruinneachadh na bha e toirt leis. An deigh sin bhrist e stigh do’n stapull a bha faisg air laimh agus thug e nach fear de na h-eich. Thug e leis e gu tom coille agus an sin mharbh e ’m beathach bochd, ’ga ghearradh ’s ga chaobadh as a cheile air doigh cho graineil a ghabhadh a bhith. Nuair a fhuaireadh a bhruid, bha na suilean air an spionadh as, amhach air a gearradh agus a chorp air a riabadh as a cheile. Bha badan aodaich lan fala air am faotainn an sud ’s an so mu’n cuairt air an aite san robh e. Cha d’ rinneadh gniomh cho graineil air an eilean so riamh, agus ge air bith co rinn e mar a’s luaithe nithear greim air ’s ann a’s fhear do’n duthaich air fad.

Eachdraidh Beatha Chriosd.

Tha ’n leabhar so, a tha air ur chur a mach, a tighinn o laimh an Urr. Iain Mac Ruairidh ’san Eilean Sgiathanach. Tha ’n eachdraidh air a toirt gu h-iomlan ann an briathran a Bhiobuill air an taghadh as na ceithir soisgeil. Tha gach ni air am beil na soisgealaichean a toirt iomradh air an innse gu simplidh, soilleir o bhreith gu bas Chriosd. Neach sam bith a leubhas an leabhar so o thoiseach gu deireadh, bi’dh e nas fiosraiche mu ghniomharan an t-Slanuighear, agus mu’n ordugh anns an robh e ’gan cur an gniomh, na bha e riamh roimhe. Tha ’n leabhar air a dheagh chlo-bhualadh agus air a chur ann an comhdach math. Tha e air a chur a mach leArchibald Sinclair, 10 Bothwell Street, Glasgow, Scotland.Gheibhear e leis a phosta air son tri tasddain us tri sgillinn.

Tha sinn a faicinn ’saPresbyterian Witnessgu bheil cothional Mhira an deigh a chuid mu dheireadh de na seann fhiachan a bh’ aig an Dotair Mac Leoid orra a phaigheadh. Bha mile dolar de na fiachan so air a cho-thional o chionn aireamh bhliadhnachan, agus tha e nis air a phaigheadh uile. Tha muinntir Mhira ri’m moladh air son an tapachd, agus air son an dilseachd de’n neach a shaoithrich nam measg cho fada, ’sa tha nise air a leagail sios le tinneas ’s le seann aois.

STANDARD
Life Insurance Company

Cuideachd Chinnteachidh
BEATHA.

Steidhichte an Dun-Eideann an 1825.

Suim an airgid-chinnteachidh aig an am so.. .. .. .. .. $109 ,000,000
Teachd a steach bliadhnail.. 5,000,000
Buanachdan air an roinn. .. 27,500,000
Airgiod ma seach.. .. .. .. .. 38,000,000
Ma seach an Canada.. .. .. .. 8,125,500

Prisean Iosal, Lan Thearuinteachd gum Chumhnant sam bith, Gach Dlighe air a phaigheadh cho luath ’sa dhearbhar bas us coir air an airgiod, gun dail air bith.

W. M. RAMSAY,
Fear-gnothuich an Canada.

SEORAS Mac ILLEATHAIN,
Fear-ionaid, Truro, N. S.

ALASDAIR MATHANACH,
Fear-gnothuich an Sidni.

C . B. TRAVIS,
SYDNEY, C. B.

Pianos, Orgain, agus Innealan-fuaighil dhe na seorsaachan a’s fearr.

Stoc math de dh’accordeons, Harmonicas, teudan. fidhle, ’s de leabhrichean ciuil.

Snathadar, Olla, agus gach ni air an cuir Innealan fhuaighil feum, air laimh daonnan.

---

[125]

[Vol . 2. No. 17. p. 5]

Litir as an Eilean Sgiathanach.

Fhir mo chridhe, —Mar a tha fios aig na seana Ghaidheil air gach taobh dhe’n chuan, tha atharrachadh mor air tighinn air beachdan agus air cleachdaidhean an t-sluaigh o chionn leith cheud bliadhna. Tha am fearas-chuideachd ’bu ghnath a bhith aig na Gaidheil ’san am a dh’ fhalbh a nis air a leigeadh a cleachdadh gu beag-ni, agus tha doighean ura aca mar is trice air a bhith ’cur seachad na h-uine. Cha ’n ’eil mi ’dol a radh aig an am so gu’m bu choir do na Gaidheil cul a chur gu buileach ris an fhearas-chuideachd a tha air eirigh ’nam measg o chionn bhliadhnachan, ach is i mo bharail nach bu choir dhaibh na seann doighean a leigeil air dichuimhn idir. Tha cuimhne mhath agamsa air an doigh anns am biomaid a’ caitheamn nan oidhcheannan fada geamhraidh o chionn da fhichead bliadhna. An uair a gheibheamaid am fodar deante rachamaid air cheilidh do thaigh an taillear, no do thaigh a’ ghreusaiche, far am biodh, mar bu trice, comhlan math cruinn. Nam biodh fear dhe na bhiodh air cheilidh gu math gu gabhail sgeulachd, bheirteadh air toiseachadh ri sgeulachd a ghabhail, agus neo-ar-thaing nach suidheamaid gu socrach, samhach ’ga eisdeachd gus am biodh e dluth air a’ mheadhon oidhche. Bhiodh sgeulachdan de gach saorsa air an aithris. Am fear aig nach biodh sgeulachdan air an Fheinn bhiodh sgeulachdan aige air gach treubhantas a bhiodh na Gaidheil a’ deanamh ’s an am a dh’fhalbh. Agus am fear aig nach biodh sgeulachd bhiodh sean-fhacail, no tomhaiseachain aige. Air an doigh so bha morair de sgeulachdan, de shean-fhacail, agus de thomhaiseachain air an cumail air chuimhe. Ach o’n a bha na sgeulachdan mar bu trice gu math fada, cha bhiodh e cho furasda an cumail chuimhne. Tha moran dhe na sean-fhacail air chuimhne fhathast, nar measg-ne anns a’ Ghaidhealtachd. Rinn an Siorram Mac Neacail nach maireann feum mor an uair a chuir e mach leabhar shean-fhacal o chionn aireamh bhliadhnachan. Ged nach d’ fhuair an leabhar luachmhor so faighneachd anns a’ mhargadh cho math ’s a shaoileamaid a gheibheadh e, cumaidh e moran shean-fhacal air chuimhne, a bha air thuar a bhith gu buileach, glan air an leigeadh air dichuimhne. Tha aireamh mhor de dheadh shean-fhacail am measg an t-sluaigh air feadh na Gaidhealtachd nach deachaidh a sgriobhadh riamh fhathast. Cha’n ’eil teagamh agam nach ’eil moran de dheadh shean-fhacail am measg nan Gaidheal ann an America mar an ceudna. Nach bu ghasda an cur seachad uine dhaibh anns na h-oidhcheannan fada geamhraidh a bhith gu curamach a’ sgriobhadh gach sean-fhacal agus ’g an cur a dh’ ionnsuidh a’ MHIC TALLA far am biodh iad air an leughadh agus air an cumail air chuimhne leis na ceudan de Ghaidheil air feadh an t-saoghail gu leir? Gun fhios nach bu mhath le cuid fios fhaotainn air an doigh a ’s fhearr air an teid aig daoine air na sean-fhacail a chuala iad a chionn fada a thoirt a dh’ ionnsuidh an cuimhne, faodaidh mi an doigh a bh’ aig Gaidheal air am bheil mi ro eolach innseadh dhaibh. An uair a thoisich an duine so ri cruinneachadh nan sean-fhacal, b’ e’ cheud ni a rinn e h-uile aon a bh’ air chuimhne aige fhein a chur sios air paipear. Thug e’n aire gu robh moran shean-fhacal air an labhairt mu thimchioll nan ainmhidhean. Mar dhearbhadh air so gabhamaid cu is cat is cearc: “Is fhearr do ’n chu a dh’ fhalbhas no do’n chu a dh’ fhuiricheas.” “Is olc an cu aig nach bi lan a bheoil de dhranndan.” “Ge math an cu cam cha fhreagair e thall ’s a’ bhos.” “Ge b’e bhuaileadh mo chu bhuaileadh e mi fhein.” “Taigh gun chu gun chat gun leanabh beag, taigh gun ghin gun ghean gun cheol-gaire.” “Cu beag is earball mor air.” “Ged a bhiodh an cu ruadh bhiodh a chraicionn geal.” “Cha mhisde a’ ghealach na eoin a bhith comhartaich rithe.” “Is iomadh doigh air cu a mharbhadh gun a thachdadh le im.” “A h-uile cu air a’ chu choimheach.” “Biodh cu agad ach na beathaich cuilean.” “Mire ’chuilein ris an aois.” “Cu gun mhaighstir” &c .

“Is fheairrd an cal an cat a chur ann.” Miann a’ chait ’san traigh ’s cha toir e fhein as e.” Am fear a bhios ’na thamh cuiridh e na cait ’san teine.” “Tha e cho breugach ’sa tha ’n cat cho bradach.” “Fois cait an griasaich.” “Suil cait air siaman.” “Mac a’ chait do ’m bu dual a’ luch a mharbhadh.” “Ciod sam bith ni a chi no ’chluinn thu cum an cat mu’n cuairt.” Leig e an cat as a’ phoca.” “Cho ruidhinn ris a’ chat.” &c .

“Modh na circe gabhail alla rithe.” “Cha b’ e a reiceadh a’ chearc ’san la fhliuch.” “Cridhe na circe ann an gob na h-airc.” “Is beag orm an rud nach toigh leam, eireagan a’ dol ’nan coilich.” “Is math a’ bhliadhna ni am madadh-ruadh searmon do na cearcan.” &c .

Dh’fhaodainn leantuinn air an obair so ni ’s fhaide na rinn mi, ach leigidh so fhein ris dhuinn uile cho furasda ’s a tha e sean-fhacail a chruinneachadh ma ghabhas daoine an doigh cheart gu sin a dheanamh.

Is e fior bheagan dhe na tomhaiseachain a tha air chuimhne am measg an t-sluaigh an diugh an coimeas ris na chuala mise an uair a bha mi og. Thugadh oidhirp ann an duilleagan a Ghaidheil o chionn fhichead bliadhna air cuid dhiubh a chruinneachadh, ach is e fior bheagan a chaidh a chlodh-bhualadh dhiubh. Tha aireamh mhath dhiubh fhathast air chuimhne, agus cha ’n ’eil teagamh sam bith nach ’eil iomadh a h-aon ann an Canada aig am bheil cuimhne air fear is fear dhiubh. Bu choir dhaibh an sgriobhadh agus an cur thun a’ MHIC-TALLA. Nan deanadh iad so bhiodh gach neach aig am bheil meas air seann litreachas nan Gaidheal anabarrach fada ’nan comain. Tha moran teagaisg agus gliocais air ’fhilleadh a steach araon anns na sean-fhacail agus anns na tomhaiseachain. A dh’aindeoin cho moiteil ’s gu bheil daoine an latha ’n diugh as an cuid gliocais agus foghluim, cha teid aca air briathran cho glic ’s cho geurchuiseach a chur an altaibh a cheile ris na briathran a th’ againn anns na sean fhacail agus anns na tomhaiseachain. Dh’ fheuch mi ris gach tomhaiseachan air am bheil cuimhne agam a chur d’ ionnsuidh. Tha mi ’n duil gur e coig deug ar fhichead a tha mi cur ugad, le’n cuid fhreagairtean. Is e bhith ’geurachadh na h-inntinn am feum sonraichte a th’ anns na tomhaiseachain, agus ma chuireas tu ann an clodh iad cha toir thu na freagairtean do d’luchd-leughaidh gu ceann na seachduin air a’ chuid a’s luaithe. Tha eagal orm gu bheil an litir so tuilleadh is fada mar tha, agus mar sin cha’n abair mi an corr an drasta. Ma bhios mi beo agus air chomas sgriobhadh, cluinnidh tu uam an uine gum bhith fada. A la a chi ’s nach fhaic. Is mi do charaid.

IAIN.

MA RUIGEAS TU STOR
D. J. DOMHNULLACH,
AIR STRAID WENTWORTH,

chi thu gu bheil gach seorsa bathair a th’aige cho math ’sa gheibh thu an stor sam bith sa bhaile, agus gu bheil e ga chreic
GLE SHAOR.

Nuair a thig thu do’n bhaile, ’s coir dhuit a dhol ’ga choimhead, gun fhios nach eil ni eigin aige a tha dhith ort, agus ma tha gheibh thu
DEAGH BHARGA.

Storichean Bhaddeck.

Bidh na Storichean am Baddeck air an dunadh a h-uile feasgar Di-luain ’s Dior-daoin aig seachd uairean (7, p, m.) Bi’dh na cleirich fad an comain muinntir ma cheannicheas iad na bhios a dhith orra romh ’n uair sin.

NIALL DOMHNULLACH.
Air son nan Cleireach.

---

[126]

[Vol . 2. No. 17. p. 6]

Turus a Mharaiche.

LE EOBHAN MAC LAOMUIN, M. A., D. D.

CAIB. IV. —Air a Leantuinn.

Air do’n dithis ghillean a’n cladach a ruigheachd, leum iad le gairdeachas; ged thug iad fainear mirein de longibhriseadh agus cnamhan dhaoine marbh air an traigh. Ghluais Tomas air faontradh air feadh na’n creagan air a chladach, ach dh’inntrinn Peadar an fridhe chum a’n cnoc a dhireadh.

Bha e air fuadan a thiort, agus cha b’ fhiosrach o co dhuibh bha e dol air adhart no air ais; gidheadh a smuaineachadh gu ’m be luas adhartachd, ruith e gus na bhuail e ri craobh mharbh agus na shil an fhuil sios air aodan.

Cha chualas torman a chuain nis mo; ni mo cha robh e na chomas beachdachadh air a ghrein.

Bha eoin creich ag iadhadh timchioll air, thuislich e mar duine air mhisg, gus fadheoidh na thuit e sios air badan dris. Chaidil e, agus bhruadair e gun d’ rainig e mullach Gloir Dhiomhain.

Fadheoidh dhuisg e chum bhi cluinntinn gaire, agus a beachdachadh air gnuis shubhach maighdean, sgeadaichte ann a sgeimh ghliongarsaich agus aodach mar a ghealach. Bha i caitheamh slabhraidhean, lamh-fhailean, mutanan, fainneachan, seudan cleoca agus currachd; ghluais i le amhaich sinte mach agus suilean mi-gheimnidh.

Dh’eirich Peadar air a chasan mar gu’m bitheadh e fathasd a bruadar; ghairm e gu h-athaiseach ga chuimhne ciod a thachair, agus dh-fheoraich de’n ribhinn co i.

Fhreagair ise; “ ’Se so Eilean m’ athair ’s aithne dhuinne e fo’n ainm an t-Eilean Sgiamhach.”

Dhamhairc e mu’n cuairt air agus thubhairt e “Ach c’ aite bheil an fhairge?” Fhreagair ise mhain “Ceadaich do thabhairt dh’ionnsuidh Tigh m’ athair agus do chreuchdan a shlanachadh.” Lean e i, agus le mor bhrosgal thug i air gach ni mu “Sgeul a Mhor Aoibhneis” a dhi-chuimhneachadh ga threorach mar dhamh chum a chasgradh.

(Ri Leantuinn.)

Bha Domhnull Ban us Iain Donn ’nan cairdean gle mhor aig a cheile, ach aon latha mhi-chord iad mu ni eiginn, agus throid iad gu salach. Bha beagan fhacail Bheurla an ceann Iain, agus nuair a theirig a Ghailig dha, rinn e ’m feum a b’fhearr a b’ urrainn dha dhiubh. Chuir so Domhnull na thamh ann am mionaid. Air dha bhi ’g innse do charaide mar bha eatorra, thuirt e, “Cha’n abradh e facal rium mu dheireadh ach liar! liar!! agus tha mi cinnteach nach robh sion an sin ach gu robh mi briagach.”

DUANAG.

Tha oidhche na samhn’
A tarruinn oirnn teann,
’S tha mis’ am measg Ghall a tamh;
B’ e m’ aighear ’bhi dluth
Do chomunn mo ruin
A b’ aithne dhomh ’n tus mo la.

Cha chluinn mi aon la
Ga labhirt ’san ait s’
Ach Beurla neo-fhaileach, fhuar,
’S a bharail an ceann
Gach duine gu teann
Gur h-i an aon chainnt do shluagh.

Nam bidhinn-s’ an drasd
Le Aonghus mo ghraidh
Bhiodh aginn ’sa Ghailig bhinn
Gach naidheachd is sgeul,
A b’ aite na cheil’
’S bu sholasach, reidh bhiodh sinn.

Bhiodh othail ’n ar ceann
Ri oidhche na samhn’
’S cha b’e bhi ri call ar miann;
Gum b’ fhearr leinn bhi ’g ol
Na fuaraig mu ’n bhord,
’S a ’g itheadh nan cno gu dian.

1857.

CumMinard ’s Linimentsan tigh.

Glanidh agus neartichidh
K. D. C
an stamag gun milleadh no lagachadh sam bith a dheamh.
Sampull a nasgidh gu neach sam bith.
K . D. C. COMPANY, LTD.
New Glasgow, N. S., Canada.
Ainmich am paipear so.

COMHRADH.

“De’n uair a tha e?”

“Tha e coig mionaidean an deigh tri.

“Ciamar a tha fios agad?”

“Nach do sheall mi air m uaireadear.”

“Dh’fhaoidte gu bheil an t-uaireadear sin ro-luath.”

“Cha’n eil e luath no mall riamh on a chaidh a chuir air doigh mu’n am so ’n uiridh. Bha e roimhe sin cho mi-dhoigheel ’sa bha ’leithid riamh, air aon spoig, ’se cho gliogach ’s nach b’ urrainn dhomh feum sam bith a dheanamh dheth. Ach an drasda ’se uaireadear cho math sa tha san duthaich.”

“Co ’charaich e?”

“O, nach be cheist e? Charaich
GUZZWELL & RHODES,
ann an Sidni, feadhainn da m b’aithne charadh.”

A. J. PEUTAN,
FEAR-DHALCIADH.
CISTEACHAN-LAIDHE BHO $2 .00 GU $90 .00.

Anart us Lion-aodach dhe gach seorsa, Deiseachan-Donna, Curraican, Lamhann an, Stocainnan, Gleus Airgid air son chisteachan &c ., &c .

Carbad-Mairbh aig laimh Daonnan.

TAGHAIL AIG
Aonghas Domhnullach,
CEANNAICHE,
SIDNI, - - - C. B
Tha Flur, Min, Siucar, Ti, Tombaca, Coirce, Feur, agus iomadh ni eile aige.
RI’N REIC SAOR.

---

[127]

[Vol . 2. No. 17. p. 7]

PRIOMH SHIUAGH NA H-ALBA.

LE AONGHAS MAC COINNICH.

Cha’n fhaod teagamh sam bith a bhi a thaobh na h-aidmheil a bha aig seann luchd-aiteachaidh nan eileanan Breatunnach. Bi’n aidmheil Dhruidheach a bha na Ceiltich Phaganach uile a’ leantuinn anns gach aite de’n Roinn-Eorpa ’s an robh iad, araon air tir-mor ’s anns na h-eileinibh. Agus b’ i sin an aidmheil a bha aca ’an Alba mu’n do sgaoil an creidimh Criosduidh ann. Tha cuid de luchd-eachdraidh ag radh gu’n robh na Druidhich air an roinn ’n an tri orduighibh; an ceud ordugh, na sagarta; an dara ordugh na feallsanaich, no daoine glice; an treas ordugh na Barda. Ach ’s e ’s coslaiche, ged a bha ait’ aig an da ordugh so mu dheireadh ’n am measg, gu’m b’ iad na sagarta a mhain na Druidhich, an lan sheadh an ainme. Cha ’n urrainnear dad a radh le cinnteas mu thimchioll theagasgan nan Druidheach air son an aobhair so, nach do chuireadh focal diubh ’an sgriobhadh riamh. Cosmhuil ris na cinnich iodhal-aorach uile a bha ’bonntachadh an aidmheil air sgeulachdaibh a dhealbhadh gu h-innleachdach, bha iad a’ cumail an teagasgan co diomhair ’sa ghabhadh deanamh. Cha’n fheudadh neach air bith dad fhaotainn a mach mu’n timchioll ach ordugh nan sagartaibh og, a dh’fheumach aireamh bhliadhnachan a thoirt air clo bhualadh air an cuimhne na dreabhlainn ud nach feudadh iad a chomh-pairteachadh ri neach sam bith nach biodh dheth ’n ordugh fein. Ach ged nach ’eil dad sgriobhta mu an teagasgan, tha ni’s leoir sgriobhta mu’n gniomharaibh o ’m feudar an teagasgan a bhreithneachadh. Bha ’n aidmheil a bha aig cinnich fhiata an t-saoghail, ’na h-aidmheil fhuiltich, ain-tighearnail. Bhiodh iad ag iobradh dhaoin’ air an altairibh d’ an diathaibh breige. Bhiodh iad a’ deanamh fiosachd o’n doigh an sruthadh an fhuil as an lot an deigh an sgian a chur ann, agus o ’n chradh-chrith a bhiodh a tighinn air an neach a lotadh gus am basaicheadh e. Mar bu trice, ged nach b’ ann a ghnath, ’s ann ri ciontaich, a bha reir an lagh’ air an diteadh gu bas, a bhiodh iad a’ buntainn mar so. Cha robh teampuill idir ac’ air son aoraidh. Bha a’ ghne aoraidh a bh’ aca ’s an deas-ghnathaidhean air am frithealadh ’s an achadh fhosgailte. Ach bhiodh aitean sonauicht’ ac’ air son aoraidh, anns an robh buailtean air an deanamh de chlachaibh mor’ air an cur nan seasamh ’s an talamh. Bha cuid diubh sin bu mho na cheile ’s tha aireamh mor dhiubh gus an diugh, faisg air a bhi co slan ’s a bha iad riamh, air feadh eileanaibh ’us tir-mor na Gaeltachd. Mar bu trice ’s ann a measg nan craobhan daraich a bhiodh an doireachan, far am faighteadh craobhan daraich. Bha ’chraobh dharaich ’na h-aon de’n cuspairean aoraidh. Bha mor ughdarras aig na sagartaibh thairis air an t-sluagh anns gach treubh fa leth. B’ iad na sagrata, araon luchd-deanamh ’s luchd-frithealaidh an lagha. Cha bhiodh e tearuinte do dhuine sam bith, ard no iosal, cur an aghaidh am focail no an reachdsan. Na’n iomsgaradh iad duine o an comunn, bu co maith dha bhi marbh fein ’s a bhi beo. B’ iad na sagarta mar an ceudna luchd-reiteachaidh ghnothuichean eadar na treubhan fa leth ’s na rioghachdan ’an deigh cogaidh. Bhiodh an t-aite na an dreuchd a b’ urramaiche ac’ a measg gach treibh no duthaich ’s an robh iad. Bha iad ag aoradh do ard-dhia, riaghlair an t-saoghail. Fo ’n aimn Bel bha iad ag aoradh do’n ghrein, a bha ’na dia iocshlaint aca, a chionn gur h-ann le teas na greine a tha na luibhean a’ fas. Bha dia cogaidh aca, ’s dia malairt, ’us dia deasbhriathrachd ’us bardachd. Tha e coslach gur h-ann ’s an aird an ear a dh’eirich a’ ghne aidmheil so an toiseach; oir tha luchd-eachdraidh ag innseadh gur h-e ’m focal Greugach, Drus, a tha ’ciallachadh, craobh-dharaich, freum na ainme, Drui no Druidh. Anns an Uilioc bha iad a’ faicinn samhladh neo-bhasmhoireachd—bhiodh ise fa bhlath an uair a bhiodh nadur gu h-iomlan seargta, agus a thaobh coslais marbh. Cha ghearradh iad uair sam bith i ach air an t-seathamh la de aois na gealaich. Sgathadh aon sagart ’an trusgan geal o’n chraoibh i le coran oir, ’s bhiodh sagartan eile a’ cumail brat geal gus a glacadh co luth ’sa thuiteadh i, oir bha iad a’ smuaineachadh nam buineadh i idir do’n talamh gu ’n cailleadh i ’feartan. Bha mar an ceudna an ais-innleachd ris an abrar an sgoil-dubh ’n am measg; ’s cha ’n ’eil teagamh air bith nach robh iad ’ga chleachdadh cuideachd. ’S ann a chionn gur ann acasan a thoisich e, ’s gur iad bu trice a bha ’g a chleachdadh, a theirear druidheachd ris ’n ar canain-ne, ’s e sin cleasachd nan Druidhean. Feudaidh e bhi gu’n do ghabh iad aon leasan o’n diadhachd fhirinnich dheth an d’ rinn iad am feum fein, le bhi ’teagasg do’n t-sluagh gur sith ’us sonas a gheibheadh iad ’an deigh am bais. ’S an aimsir is ro shine re na Linn Chloiche bha treun-laoich a’ chath air an adhlacadh le ’n innealaibh cogaidh s’an, a’ ciallachadh gu’n robh iad gu bhi ’cogadh ’s a’ sealgaireachd ’an saoghal nan spiorad, mar an so. Ach an deigh sin, re na Linn Phrais, thainig iad gu bhi ’g an adhlacadh le ’n armaibh air am briseadh a’ ciallachadh gu’n robh iad gu fois a ghabhail tuilleadh. Ach cha ’n urrainn a bhi againn ach barail co dhiubh is iad na sagarta Druidheach a thug gus an atharrachadh borchd so iad no nach iad, a chionn gu bheil eachdraidh na tosd air a’ phuin e.

Am bheil thu dol a thogail tigh no sabhal ur air an t-samhradh so? Ma tha, ruig

MOORE & JOHNSTON,

far am faigh thu Tairnean, Glainne, Paipear-tearra, Paipear-mullich, Olla, Glasan, Ludagain, agus Acfhuinn-shaor dhe gach seorsa.

’Nuair a thoisicheas tu air an fhiar, thig thuginn air son, Spealan, Crannan, Sgriobain, etc., etc.

Tha Cruidhean each agus Tairnnean chruidhean aginn do gach aon air a bheil iad a dhith.

Tha sinn a creic Crannuchain, Tubichean, Sguabichean, Slatan-iasgich, Dubhain, Cuileagan, etc., etc.

Taghail aginn agus bidh sinn uile gle riarichte.

MOORE & JOHNSTON,
Sidni, C. B.

REIC A MACH
Aodach Dheiseachan is fhiach 20 cts. air son 13 cts.
agus
Cotaichean-uachdar air son ghillean, air an ceannach o cheanniche a bhrist.
“STOR SAOR SHIDNI”
F . A. CROWELL,
Fear-Gnothich.
Bruidhnidh na cleirich Gailig.

---

[128]

[Vol . 2. No. 17. p. 8]

AM FONN.

FONN— “An nochd gur faoin mo chadal dhomh.

O! sid am fonn a chuala mi
An uair a bha mi og,
Mi ’n cluain ri uchd mo mhathar,
Is mo chridhe ’snamh ’na ceol;
’S nuair chuala mi a rithist e,
Aig nighinn ghil nam bo,
Gu’n thalaidh i mo chridhe leis,
S’ mi mireagaich mu’n chro!

Bu tric, o sin, ’ga chlaistinn mi
Mu eadradh, ard-thra noin,
’S mi beadradh, air an airidh,
Ri mo Mhairi aillidh, oig;
No feadh nan glacag faileanta
’S an tarladh dhuinn, gun gho,
Bhi coinneachadh, gu manranach,
Fo sgailean choill nan cno.

Ach b’ eiginn domhs’ an airidh
Agus Mairi chur air chul,
Is siubhal fad o’n aite sin
’S an robh mo ghradh is m’ uigh,
A sheasamh, anns na blair,
An aghaidh namhaidean ar duch’ :—
’S an latha dh’fhag mi ’m Braighe
Righ! bu chraiteach m’ aigne bruit’!

O! sid am fonn a chula mi,
’S a chuaileinich mu m’ chridh’
A’s tric a dhuisg dhomh sealladh
Air mo leannan, ’s air mo thir;
An uair a bhithinn, airtealach,
’Nam chairtealan, le sgios,
Gun taislicheadh e m’ anam
’Nuair a chanainn e leam fhin!

Ach thog am fonn an trasa dhomh
Fath canrain agus broin;
Oir dhuisg e iomhaigh Mairi
Is mo mhathar, ’s iad fo’n fhoid—
Gach caochladh agus sarach
Thainig air na Gaidheil choir,
O n am ’s na bhuail an dan ud mi
Le gradh, ’nuair bha mi og!

EAGAR.

SEARMONAN GAILIG. —Shearmonaich an t-Urr. Mr. Sinclair a Toronto, searmon Gailig ann an Orillia, Ont., air a cheathramh latha deug dhe’n mhios so. Bha ’n latha gu math stoirmeil, ach ged a bha, chruinnich aireamh mhath a dh’eisdeachd, moran dhiubh a thainig astar fada. Tha e taitneach a bhi faicinn an tlachd a th’aig na h-uiread de na Gaidhil de chainnt an aithrichean. —Orillia Packet.

Shearmonaich Dr. Mac Aoidh, ann an Gaidhlig, ann an Toronto air an t-sabaid mu dheireadh, agus bithidh searmon Gaidhlig eile air a toirt air an ath shabaid ’s an aite cheudna leis an Urramach Mr. Iain Ceanadidh, bho’n Eilean Arrain. Tha duil ri coithional mor, —North American Scottsman.

Tha Mr. D. A, Bruce, Charlottetown, E. P. I., air chuairt an Ceap Breatuinn air an t-seachdain so. Tha stor taillearachd aige ann an Charlottetown, agus tha e deanamh moran oibreach, cha’n ann a mhain an Eilean a Phriunnsa ach an Nobha Scotia ’s an aitean eile. Tha e ’n drasda feuchainn ri chur an ceill do dhaoine ’n taobh so gu n dean e obair moran nas fearr s nas saoire na ni na taillearan aca fhein, agus tha aireamh mhath ’ga chreidsinn.

’S math is fhiach dhuit so a leughadh ma ghabhas tu a chomhairle bheirear ort. ’S taitneach an ni ri fhaicinn bean air a deagh sgeadach; agus ’se ’n ni ’s fhaisge thig air sin ann an taitneas duine fhaicinn ’sa chuid aodaich a freagairt air gu math. Agus ma tha thu air son thu fein a bhi mar sin, ma tha toil agad aodach math a bhi ’nad dheise, ’san deise air a sar dheanamh, ’s coir dhuit a dhol gu

IAIN MAC LEOID & CO.

Tha stoc mor de dh’ aodach aca, ’s tha na gearradairean aca cho math sa ghabhas faotinn. Tha iad a deanamh gnothuich aig207 Queen St., Charlottetown, F. P. I.Cuimhnich nach deid thu seachad orra oir reicidh iad riut an Gailig.

STOR MHOR UR!

Tha C. H. Harrington a nis an deigh an stor a mheudachadh ’s tha iad a reic mar a b’abhist daibh,—

MIN US FLUR,
TI US COFI,
AMHLAN DE GACH SEORSA.
SPIOSRIDH US LUIBHEAN,
BRIOSCAIDEAN US NITHEAN MILIS.

A h-uile seorsa Bhrogan,

am measg a bheil na brogan a thatar a deanamh am Factoridh Shidni a Tuath, an seorsa ’s fearr cosg a tha ’sa mhargadh. Brogan Uachdair de gach seorsa.

Gabhidh sinn im us coirce air son bathair aig pris airgid.

Tha pris gach ni cho iosal sa ghabhas e cur.

C . H. HARRINGTON & CO.
Sidni, C. B.

Chan eil air an taobh-sa dhe’n Atlantic ach aon phaipear Gailig. ’Se ’n aon phaipear sin am MAC-TALLA. Chan e sin a mhain, ach chan eil paipear seachdaineach Gailig air an t-saoghal ach e-fhein.

Tha ’m MAC-TALLA tigh’nn a mach a h-uile Di-sathairne. Tha naigheachdan na ducha agus an t-saoghil gu leir air an innse ann gu pongail, ann am beagan fhacal, agus cho firinneach ’sa gheibh thu iad am paipear sam bith.

Tha toil againn an aireamh a tha gabhail a phaipear so a chur gu mor am meud romh thoiseach na bliadhna 1894, agus tha sinn a sealltuinn ri ar cairdean air son cuideachadh. Deanadh gach aon a dhichioll agus theid a chuis leinn.

Cuireadh gach aon a tha gabhail a MHAC-TALLA air a chuid a’s lugha aon ainm ur us aon dolar thugainn eadar so us Bliadhn’ Ur, agus cuireadh e aig a cheart am thugainn a dholar fhein, mur do chuir e thugainn chean’ e. Agus mar is luaithe thig iad ’s ann is fhearr.

Ma tha toil agad am MAC-TALLA a ghabhail fad bliadhna, cuir thuginn do dholar, agus gheibh thu a cheud aireamh cho luath sa bheir am posta ’ga t-ionnsidh e, agus leanidh e air taghall agad a h-uile seachdain gu ceann bliadhna. Seol do litir gu

J . G. MACKINNON,
Mac-Talla, Sydney, C. B.