---

[129]

[Vol . 2. No. 18. p. 1]

Mac-Talla.

“An ni nach cluinn mi an diugh cha’n aithris mi maireach.”

VOL. II. SIDNI, C. B., DI-SATHAIRNE, NOBHEMBER 4, 1893. No. 18.

Dr. G. T. Mac Gilleain,
DOTAIR FHIACAL,
SIDNI - - - C. B.

SIOSAL & CROWE,
Fir-Tagridh, Comharlichean
Notairean, &c .
SIDNI, C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE.

Mac Gillies & Mac Eachuin,
Comhairlichean agus Fir-Tagraidh aig Lagh,
Sidni & St. Peter’s, C. B.
Ioseph A. Mac Gillies. A. J. G. Mac Eachuin.

HEARN & HEARN,
Fir-Tagraidh, Notairean, &c ., &c .,
SIDNI & ARICHAT.
J . H. HEARN. D. A. HEARN.

D. A. Mac Fhionghain,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, Eillean Phrionns’ Iomhair.

NAIGHECHDAN NA SEACHDAIN.

Rinn Canada gle mhath aig Feill an t-Saoghail. Thug a cuid caise ’sa cuid ime mach moran dhuaisean, agus a nise tha na cearcan a cosnadh an cuid fhen dhiubh.

Chaidh duine da’n ainm Iain Conroy, a mhuinntir New Brunswick a chur do’n tigh-oibreach air son crodh us eich a choimhearsnaich a phainnseanachadh. Tha e gu bhi ann ceithir bliadhna deug.

Tha muinntir Ontaria, air la na bliadhn’ uire so tighinn a dol a thoirt dhuinn am barail air an deoch laidir, co dhiu is coir i bhi air a reic mar ni sam bith eile, no air a bacail air fad. Tha dochas mor aig cairdean na stuamachd gu ’n teid an latha leotha.

Cha robh ach aon mhulchag chaise a Ceap Breatuinn ri faicinn aig feill an t-saoghail ann an Chicago, agus bha i sin a factoridh chaise Mhabou. Cha robh ach aon mhulchag a Nova Scotia na b’ fhearr na i, ged a bha aireamh mhath ann dhiubh.

Di-sathanne s’a chaidh, chaidh Carter Harrison, Mayor Chicago a mhoirt le duine caothaich d’an do dhuilt e oifig. Thainig e dh’ionnsaidh an taighe aige, chaidh e stigh, agus chuir e tri peilearan ann. Bha Harrison marbh an ceann fichead mionaid.

Ranig soitheach-smuid San Francisco an la roimhe, agus bha aice air bord seachd duine deug a tilleadh as na meinnean oir an Alaska, aig an robh air an siubhal tri fichead mile dolar ’sa deich de’n ’stuth phriseil sin. Chladhaich iad an uiread sin leotha fhein ann am bliadhna.

Dh’eug Ioseph Peutan, duin’ og a mhuinntir Leitche’s Creek, ann an Sidni-a- Tuath oidhche Di-haoine air an t-seachdain s’a chaidh. Bha e o chionn fhada tinn le tinneas-a- chridhe, ach bha e aig obair Di-haoine agus chuir e seachad am faasgar gun ghearain gu robh ni sam bith cearr air, ’s ghabh e mu thamh mun am a b’abhaist da. An ath mhaduinn fhuaireadh marbh ’san leaba e. Bha e na ghille ciuin stuama ris nach robh dad dona ri radh.

Ged do bhruicheadh tu na clachan ann an im, bhiodh iad cho cruaidh s’a bha iad riamh. Air a cheart doigh, ged a bhiodh droch dhaoine air an cuartachadh le saoibhreas agus urram, bhiodh iad fhein cho cruaidh-chridheach sa bha iad riamh.

Thug cleireach an aon de bhuithena Montreal lamh air botull de dh’olla truisg an la roimhe, agus dh’ol e lan a bheoil dheth. Cha do chord am blas ris, agus dh’ol e deur beag a botull eile gun suil a thoirt air de ’n stuth a bh’ann. Thachair gur e bh’ ann puinnsean gabhaidh, dh’fhas e tinn agus an ceann da uair bha e marbh.

O chionn beagan uine bhrist duine ann an Port Dalhousie, Ontario, a stigh do thigh agus bha roimhe a reir gach coltais, rud sam bith a thigeadh na rathad a ghoid leis. Thug am fear a bha stigh fa-near dha a tighinn troimh ’n uinneig, loisg e air, ’s mharbh e a [ ? ] . Thug e e-fhein suas do’n lagh, ach an deigh an cas a rannsachadh ’sa reusanachadh a mach, thug an luchd-lagha saor e.

O chionn treis a dh’ uine bha luchd-dreuchd an rathaid iaruinn aig Mulgrave a faotainn dragh mor le meairlich. Bha bocsaichean gu tric air am bristeadh, agus nithean air an toirt asda a bha ’cur call mor air an fheadhain da’m buineadh iad. Air an t-seachdain s’a chaidh rugadh air triuir dhaoine a dh’aidich gu robh iad ciontach, agus chaidh an cur a stigh a dh’ fheitheamh air cuirt an ath shamhraidh.

Tha Cleveland ’sa phairtidh an deigh a chuid eile de luchd-deanamh-lagha nan Staitean a thoirt gu striochdadh, agus bi’dh nise gach cuis air a ceartachadh a thaobh cuinneadh an airgid. Nuair a theid gnothuichean a shocrachadh mar sin, cha’n eil teagamh nach tig cuisean gu bhi na’s rianaile air feadh nan Staitean na tha iad. Bha moran boil us breislich am measg cheannaichean us luch-oibreach ’san duthaich sin o thoiseach an t-samhraidh s’a chaidh, agus bha chuid mhor de’n choire ri chur air na laghannan a bh’air an deanamh a thaobh an airgid. Tha iad so a nis air an tort air falbh agus tha e na aobhar dochais gu’n teid gach ni na aite fhein, agus gum bi na Staitean an uine ghoirid cho soirbheachail ’s cho pailt s’a bha iad roimhe.

---

[130]

[Vol . 2. No. 18. p. 2]

SUIRIDH PHARUIG- ’IC-AN-TUAIRNEIR.

Tha Paruig Mac-an tuairneir aithnichte gu math cheana feadh na duthcha ’s cha ruigear a leas moran a radh mu thiomchioll. Theagamh gur aithne dhuibh e moran na ’s fhearr na mi fhein; ach cha chreid mi nach ’eil mis’ eolach air cuid d’ a eachraidh air nach ’eil fhios aig a h-uile h-aon. Bha Paruig, mar is math is aithne dhuibh, na dhuine diuididh, athach fad a laithean, a rachadh a steach do na frogan roimh fhuaim gath ard na droch fhacail; agus bha e ’n a ioghnadh do na tri sgireachdan aig am a phosaidh c’ aite ’n do ghlac e a mhisneach Ciorstan-nic-a’ ghlaisein iarraidh mar mhnaoidh; agus tha e na ioghnadh fhathast anns an aite do’n ghineal a rugadh bhuaith sin. Bithith sibh fada ’n am chomain, ma ta, ma dh’ innseas mi dhuibh mar ’thachair a chuis—ach air a chumhnant so—nach feoraich sibh co dh’ innis dhomh e. Cha robh aiteach Pharuig na ’s mo na s lugha na tha e an drasd—air aon seisearach (ach sin eadar da sgeul.) An deireadh na bliadhna da fhichead thainig earchall air aon do na h-eich aige leis a ghalar-ghreadhainn. Bha e gle dhuilich mu dheidhinn so, araon airson luach an eich, air sgath a bheothaich fhein agus an dragh a bhitheadh aige fear eile fhaighinn a lionadh ’aite. Thachair dha ’bhi ’g innseadh do’n ghobhainn mar a dh’eirich dha. A, dhuine so” ars’ easan bu choir dhuit dol a nunn do Bhail’ -an-fhuarain a d’ fhaicinn Dhonnachaidh ’Ic-a- ghlaisean mu’n lair bhig ghlais aige. Bha e direach ag radh rium a la roimhe gu’n robh i tuille ’s aotram air son na h-oibre aige-san; agus gu’n robh e a smaointeach a creic. Tha i ’na beothach faicilleach, smiorail agus bhitheadh i anabarach freagarach dhiutse. Tha mi fhein a dol ceum an rathad an deigh mheadhon latha, agus ma’s math-leat theid mi a-stigh anns an dol seachad, agus innsidh mi gu bheil thu tighinn a nios agus ciod air son.” “Gu dearbh, Chaluim,” arsa Paruig, “bithidh mi fuathasach toilichte ma ni thu sin air mo shon. Bha mi smaointeachadh timchioll a’ bheothaich sin mi fhein; ach a thaobh na coimhearsnaich a bhi gun stad a tilgeil Ciorstan a nighean orm—ged nach d’ thubhairt mise riabh na ’s mo na “la math” anns an dol seachad. Naile! dheanainn rud ’s am bith mu ’m faiceadh iad mi dol do Bhail’ -an-fhuarain na ’s lugha na bhith ’s leisgeul sonnruichte agam.” Tha an gobhainn ’na dhuine pratach, abhachdach mar is aithne dhuibh uile, agus de ’ur barail, ’nuair a chaidh e do Bhail-an-fhuarain agus gu ’n do dh’ innis do Dhonnachadh gu’n do chuir Paruig Mac-an-tuairnear e suas a dh-aon obair a dh’innseadh dha gu ’n robh e tighinn anns an anamoch a dh’ iarradh Ciorstan air mar mhnaoidh; agus gu’ robh aige gu bhi smaointeachadh air a chuis eadar an da am agus freagradh cinnteach a thoirt dha ’nuair tigeadh e. Chaidh an gobhainn fhailteachadh gu cridheil, caoimhneil; dh’ iarradh a thighinn-a- stigh agus fuireach gu thrath-feasgair; agus bha a h-uile urram air a thoirt do gach facal a thubhairt e, gach ceisd a chuir e agus gach barail a thug e.

“Tha Paruig Mac-an-tuairnear ’n a ghille coir grunndail” ars’ an seann tuathanach, agus ’s e bheatha gu laimh mo nighinn la ’s am bith anns an t-seachduin. Thigeadh e air aghart, a Chaluim, gun chuireadh, gun iarraidh air a ghnothach air a bheil aire. Ged a bhitheadh agam ceud nighean, gun ghuth air nach ’eil agam ach an t-aon, cha ’n iarrainn a dh’aon dhiubh posadh na b’ fhearr na Paruig Mac Dhonnachaidh Mhic-an-tuairnear, —mac an deagh athar.” ’Nuair a bha ’m feasgar dorcha gu leoir chuir Paruig a bhreacan m’ a ghuaillibh agus chaidh e suas taobh na callaide rathad Bhail’ -an-fhuairain. Air bualadh dha aig an doras chaidh a bheatha dheanamh le bean an-taighe agus bha e air a stiuireadh gu modhail a staigh da ’n t-sheomar-shuidhe far an robh fear-am-taighe garadh a ladhran ris an teine, sgeadaichte ’na dheise chaomhanta agus ann an gean math a feitheamh air a theachd. An deigh a bhi treis a cnacaireachd mu’n t-side, mu phrisean, galar a bhuntata, agus iomadh ni de ’n leithid sin, thug Paruig os cionn buird an gnothach mu ’n d’ thainig e le bhi ’g radh. “Tha mi am beachd gu ’n do dh’inns an gobhainn dhuibh gu robh mi tighinn a nios an nochd, a Donnachaidh, agus de ’bha mi tighinn ma dheidhinn.” “Gu dearbh dh’ innis e sin ars an tuathanach, “an da chuid gu’n robh thu tighinn agus a ni mu’m robh thu tighinn ma dheighinn; agus so tha mi ’grath gu’n do chuir bean an tighe ’s mi fhein ar cinn ri cheile an deigh ar trath-feasgair agus tha sinn araon lan-thoilichte mu ’n gnothach.” “O ’s math leam sin” ars Paruig, oir, a dh’ innseadh na ’m firinn, bha suil agam oirre bho chionn treis air ais, agus bu ro-mhath leam a faotainn. Tha i ’na creutair boidheach, soitheamh; agus tha ’n gobha ’g radh gu ’m bheil i math gu obair aig rud ’s’an bith ris an cuirear i. “Bho ’n is leam fein i, a Pharuig, theagamh nach bu choir dhomh so a radh” ars’ an tuathanach, “ach tha i cho math ’s a tha i cho boidheach. Cha ’n ’eil ann am maise ach blath a sheargas ri uine co-dhiu; agus tha mi toilichte nach ann airson a boichead a mhain a tha thu ’g a sireadh ach gu bheil thu cuir an urram a’s airde air a deagh bh[ ? ] . Thubhairt thu gu sonnraicte gu robh i na deagh orbriche agus tha mise ’g a dhearbhadh; bha i ’na cuideachadh agus bha comhfhurtachd dhomhsa ann an sin. Tha i’n siod, ’s cha ’n fheum i ’n ath-iarraidh ni ’s am bith a bha dhith orm a dheanamh.

Adan! Boineidean!

THA
Mairi A. Nic Fhionghain
air a bhliadnha so a cumail stor ri taobh na“County Hall”agus tha i deiseil gu bhi feitheamh air aon sam bith a tha ’g iarridh.

AD NO BOINEID,
RIBINNEAN,
FLURICHEAN,
ITEAN NO GEUGAN

no ni sam bith eile a’s o gnath leis na mhathan a bhi cur ma’n cinn. Tha moran de nithean eile aice nach gabh ainmeachadh an so. Thig thusa agus
FICADHUIT FEIN

BATHAR SAOR

air a cheannach o chionn ghoirid bho cheannichean a bhrist ann an Nobha Scotia, Aodichean dhe gach searsa, Bratichean-urlair, Beilbheid, Osain, Merino dubh, Sioda dubh, Sgaileanan, Aodicnean-uachdar, &c ., ’s iad uile gle shaor.

ADAN FODAIR

beag us mor bho thri sentichean suas, curraichdean ghillean da shent dheug, Adan air son fir us mnathan, Leintean geala, &c ., air leth pris.

BATHAR UR

air tighinn agus a tighinn. Pailteas do gach seorsa, agus na prisean ceart. Feuch gun taghail thu oirnn.

C . S. JOST, & Co.
Sidni, Iun 1, 1893.

---

[131]

[Vol . 2. No. 18. p. 3]

Bithidh sinn ’ga h ionndrainn gu goirt, ach—” “Tha mi saointeachadh gu bheil i slan, fallain, gun mheang” arsa Paruig, “cha n eil i sean co-dhiu; tha cuimhn’ agam gu math nuair a fhuair sibh i, agus—” “Tha e fior gu bheil i og na ’s leoirach ’s e sin coirre ’bhios daonnan a leasachadh,” thubhairt an tuathanach mar gu ’m bitheadh e bruidhinn ris fein,” ach cha’n ann a h-uile la ’thig Paruig Mac-an-tuairneir air a toir.” Bha samhchair ann eatorra car tacain am feadh a bha Paruig a tionndadh a bhoineid bho ghlun gu glun: ach ma dheireadh, gun e thogail a chinn thubhairt e, “agus cia meud a bhios sibh a sireadh oirre Dhonnachaidh?” A sireadh oirre! a ghaoil a Mhaithis, a Pharuig, na cluinneam facal air a leithid sin idir! —ged a fheumas mi aideachadh gu bheil tuilleadh barail agam ort nach ’eil thu diultadh a ceannach direach mar a rinn Iacob roimhe so Rachel. Tha e leigeil fhaicinn dhomh gu bheil i a dhith ort air a son fhein a mhain. An aite bhi ’g iarraidh airgid air a son rinn sinn suas ar n-inntinn rud-eigin a thoirt leatha, agus rud-eigin is fhiach an t-saothair, ged nach abair sinn an nochd gu de bhios ann.”

Air cluinntinn so dh’ eirich Paruig ’n a sheasamh air a chasan agus dh’fhosgail e a shuilean le iongatas air fiughantachd a chairid, agus sin na bu mho’ gu’n robh e modhachail air nach b’ urrainn da a thairgse a ghabhail. Mar bu dual dha bho athair tha spiorad na neo-eismeileachd ann nach leigeadh leis a bhi ’n eismeil duine beo am faodadh a leasachadh; agus fhreagair e mar so, “Dhonnachaidh-Mhic a-ghlaisein, tha mis air bheag bhriathraibh ach seasaidh mi ris na their me. Tha do thairgse tuille ’s riasanta agus cha ’n urrain dhomh ghabhail. Cha duin’ aig a bheil moran saibhris mi ach, bheir mi ann do laimh £20 air a son; agus cha’n iarr mi leatha, ’s cha ghabh mi leatha ach seann bhrangas m’a ceann g’ a toirt air leathad thun an rathaid mhoir.” “Dean suidhe, Pharuig, dean suidhe, a dhuine, ’s leig leinn cur a mach air a cheile m’a tochradh. Ach tha do bhriathran a cur ioghnadh orm. C’ ar son brongas?” “C’ar son tochradh?” dh’fhaodadh Paruig fhoighneachd, ach cha thubhairt e diog; dh’fhairich e fhein troimh cheile. An deigh tacain thainig e g’ a ionnsaidh fein agus thubhairt e. “Dh’fhaodamaid solus fhaotainn ’s a dhol do’n stabull g’ a faicinn agus theagamh gu ’n tig sinn gu cordadh an deigh sin.” Cha ruigear a leas dol an sin, a Pharuig; tha i gu h-ard an staidhir.” “ ’S neonach an t-aite sin a ghleidheadh na laire glaise” smaointich Paruig, ach mu’n robh uin’ aige facal a radh chaidh an tuathanach gus an dorus agus ghlaodh i.” ’Chiorstain, a Chiorstain, trothad a so.” Thainig Clorstan a-stigh mar gu ’n robh faraire ’s an tigh agus i fo rudha gruaidh bho chlar a h-aodainn gus a smig. “So agad Paruig Mac-an-tuairnear” ars’ a h-athair, “agus is docha leam gu’n do dh’ innis do mathair dhuit de tha ’g a thoirt an so—” Dh’ fhairich Paruig a chridhe maothachadh an taobh a stigh dheth agus mulc ’na mhuineil cho mor ri dha dhorn— “ged nach robh sibh riamh ri suiridhe b’ aithne dhuibh a cheile a h-uile la d’ ur beatha agus le ’r deagh cheill ni sibh caraid freagarach d’ a cheile, tha mi creidsinn. Tha Paruig ag radh gu bheil easan fior-thoilichte d’ fhaotainn, a Chiorstan. Bheil thusa toileach mar an ceudna? Fhreagair i gu foill. “Tha” anns an osna bu chaomhaile, nach mor nach do chuir Paruig ’n a bhreisleach. Thainig fuaim ’n a eanchainn mar gu ’m bitheadh nead seillean ann, thionndaidh a shuilean ’n a cheann, thuit a chean-naodach as a mheoir agus sheas e mar sin fad choig minaidean cho neo-ghluasadach ri bean Lot ’nuair a dh’fhas i na carraig shalainn. De ’s am bith a bharail a bh’ aige, gu brath cha ’n fhaighear a mach, ach ’se so na thubhairt e, agus b’ fhearr leam gu’n cluinneadh sibh e. “Gu dearbh a chairdean, ’s i so a mhearrachd a’s sona leam a thachair dhomh uile lathain mo bheatha. Thainig mi ’n so an cinnseal na lair ghlais a cheanneach, ach na h-aite fhuair me an nighean. Ach, ma tha sibhse toilichte, ’s amhuil tha mise.”

Bheir sibh fainear gu bheil am mac a ’s sine aig Paruig air ainmeachadh air a ghobhainn.

V.

LeighisMINARD ’S LINIMENTdruim ghoirt orm sa.
An t-URR. UILLEAM BROWN.

LeighisMINARD ’S LINIMENTgreim cluaise ormsa.
MRS . S. KANLBACK.

Leighis leMINARD ’S LINIMENTdroch sgamhan ormsa.
MRS . S. MASTERS.

Cha ’n ’n eil iuchair ann a’s fhear a dh’ fhosglas cuid de ghlasan na iuchair airgid. Ach an dorus nach gabh fosgladh ach le iuchair airgid, feumaidh gu bheil ni eiginn cearr air a ghlais aige.

Tha ’n t-Urr. M. P. Freeman, Gasperaux, N. S., ag radh: —An deigh K. D. C. a chleachdadh beagan uine tha mi dhe’n bharail gur leigheas math e. Mholainn dhaibh-san aig a bheil droch stamag a ghabhail.

Rugadh gille ann an Kentucky an la roimhe, gille boidheach, lurach, aig a bheil athair a tha tri fichead bliadhna ’sa dha dheug a dh’aois, agus mathair a tha tri fichead ’sa h-ochd. Thugadh Grover Cleveland mar ainn air. Tha braithrean aig an urra bheag so a tha nan seanairean o chionn aireamh bhliadhnachan.

Ma tha dealbh mhath a dhith ort ruig
UILLEAM W. DILLON,
SIDNI, C. B.

Bi’dh e toileach feitheamh ort uair sam bith a thig thu. Dealbhan beaga air meudachadh agus air an deanamh cheart cho boidheach.

Sgathain agus gloine uinneag air a phris a’s isle.

Seallaidhean air Ceap Breatuinn air laimh an comhnuidh ’s air an reic gu saor.

Comunn Long-Smuid a Chuain a Tuath.

Cha chosd e ach coig dolair bho Hawkesbury, atr Caolas Chanso, gu baile mor Bhoston, sna Staitean, air an Long-Smuid “Carrol” no air an “Worcester,” a tha ’seoladh bho Hawkesbury a h-uile DI-HAOINE.

A. BAIN,
Fear-ionaid.

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSED & CO. ,
agus faic na tha aca de
Bhathar de gach seorsa,
agus e ri reic gu saor.
Math ar Duthcha tha ’nar beachd.

---

[132]

[Vol . 2. No. 18. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS BHLIADHNAIL - - - $1 .00

Tha sinn an dochas gun dean ar cairdean an dichioll air an aireamh a tha ’gabhail a phaipear a chur gu mor am meud air a bhliadhna so.

Neach a chuireas thuginn coig ainmean us coig olair, gheibh e bliadhna dhe’n MHAC-TALLA nasgidh.

Neach a chuireas thuginn sia dolar us sia ainmean, gheibh e leabhar Neill ’Ic Leoid, “Claisach an Doire.”

’Se Mac-Talla an aon phaipear Gailig an America agus bu choir do na Gaidhil an uile dhichioll a dheanamh air a chumail suas.

Seolibh ’ur litrichean gu
J . G. MacKINNON,
“Mac-Talla,”
Sydney, C. B.

SIDNI, DI-SATHAIRNE, NOBHEMBER 4, 1893.

Tha eagal oirnn gu bheil cuid de’r cairdean gar di-chuimhneachadh. Tha moran diubh nach do phaigh air son a MHAC-TALLA fhathast. Tha sinn an dochas nach bi sin againn ri radh moran nas fhaide. Deanadh gach aon a dhleasanas fhein ’s bidh gach ni ceart.

Tha e ro choltach gu bheil na h-Arabich a cur rompa cogadh cruaidh agus searbh a chur ri muinntir na Roinn-Eorpa. Tha iad fhein ’s na Spainntich aig obair cheana agus cha’n eil fhios de fhad ’sa leanas iad mur cuir Breatuinn ’s rioghachdan laidir eile an cinn cuideachd gus na h-Arabich a chumail fiodha. ’S iad so an sluagh a chaidh an ire mhath air an Roinn-Eorpa uile chur fodh’ ’n casan corr us mile bliadhna roimhe so, agus bha chuis a dol leotha gu math gus an d’ fhuair iad garg thilleadh o na Frangaich. Riamh uaithe sin tha iad a dol air ais, agus tha ’n cumhachd a dol nas lugha gach latha gus a bheil iad a nis air an aireamh am measg threubhan fiadhaich Africa us Asia.

Dh’ eug Sir Iain Abbott ann am Montreal feasgar Di-luain s’a chaidh. Bha e tinn uine fhada. Bha e na Phriomhair air Canada an deigh bas Shir Iain Domhnullaich, agus bha ’n obair cho trom air ’s an iomgain cho mor ’s gun na bhrist air a shlainte cho dona ’s gu’m b’ fheudar dha an onair a leigeil uaithe. Bha e o’n uair sin air falbh ’s an Fhraing, ’s anns an Eadailt, an dochas gun rachadh e na b’fhearr le bhi air chuairt anns na duchannan blatha sin, ach cha b’ ann mar sin a bha, agus ’nuair a thill e ’san t-samhradh s’a chaidh bha fhios aige fhein ’s aig muinntir eile nach robh ’uine fada. Bu duin’ e a chuir moran de laithean seachad ann an tigh na parlamaid, agus a rinn moran oibreach ri latha fein. Rugadh e faisg air Quebec ’sa bhliadhna 1821, agus bha e mar sin tri fichead bliadhna ’sa dha dheug a dh’aois. Rinn a Bhan-righ ridire dheth air a latha breith fein an uiridh.

Clanna nan Gaidheal an Guaillibh a Cheile,

Iadsan a phaigh am MAC-TALLA:

Domhnull Dewar, Laggan , Ont.
Iain Mac ’Ille-mhoire, “ “
Tormod Mac Leoid, New Victoria, C. B.
Domhnull D. Mac Leoid, Framboise .
Raonul Domhnullach, Loch Side.
Alasdair Friseal, Dunbheagain, Ont.
Calum Dewar, do.
Iain Mac Coinnich, Nyanza , C. B.
Tormod Domhnullach, Addington , N. S.
Calum Buchanan, Bradalbane , E. P. I.
Donnacha McKinley, do.
Domhnull Caimbeul, Kinross , E. P. I.
Mairi Nic-Gilleain, Victoria Mines.
Seumas Mac Coinnich, Marsh Lake.
An t-Urr. M. A. MacPhersain, L . B. d’ Or
Muracha Mac Fhionghain, Glen ’y Valley.
Lachuinn MacFhionghain, Margaree Har.
Aonghas Mac Aonghais, Georgeville , N. S.
Seumas Mac Ille-mhaoil, Wood Islands E. P. I.
A. B. Domhnullach, Meat Cove, C. B.

Tuilleadh anns an ath aireamh

ThaMiss Jane Young,aon de ribhinnean oga Thoronto an drasd a cur as deigh fear Seumas Smith air son gealladh posaidh a thug e dhi ’s nach do cho-lion e. Tha i ’g agairt coig mile dolar. Tha i deiseil gus a dhearbhadh gu robh ’n reiteach air a dheanamh o chionn da bhliadhna, ach air dhasan a bhi ’san oilthigh ag ionnsachadh na dotaireachd, thachair te eile ris, air na ghaabh e meas, agus phos iad.

Dh’eug Ailain Domhnullach, seann duine coir a rinn a dhachaidh sa bhaile so o chionn aona bliadhn’ deug, maduinn Dior-daoin air an t-seachdain s’a chaidh, an deigh dha aois mhor a ruigheachd. Rugadh a ann an Uibhist a chion a deas ’sa bhliadhna 1802, agus ’nuair a bha e coig bliadhna fichead a dh’aois thainig e air imrich do’n duthaich so. Shuidhich e air Beinn Abhainn Dhennis an Siorramachd Inbhrinis, far na thog e teaghlach mor. Tha dithis d’a chuid mhac air a bheil gach aon an taobh so de Nova Scotia gle eolach, an Dotair Domhnullach, comhla ris an robh e fuireach anns a bhaile so, agus an Senator Domhnullach. ’Sa mhaduinn Dior-daoin s’a chaidh air da ’nighean a dhol a dh’ ionnsaidh na leapa le bhiadh-maidne fhuair i gu robh e air caochladh re na h-oidhche. Cha robh coltas gu robh trioblaid sam bith air mu’n d’ eug e. Bha e na dhuine air an robh deagh chliu aig gach aon do’m b’ aithne e, agus mu nach b’ urrainn neach sam bith labhairt gu h-olc. Bha e ceithir fichead bliadhna s’a h-on deug a dh’aois.

“Mac-Talla ’s an“Scottish Canadian, ”fad bliadhna maille ri leabhar de dh’orain Albannach air son da dholair.

STANDARD
Life Insurance Company

Cuideachd Chinnteachidh
BEATHA.

Steidhichte an Dun-Eideann an 1825.

Suim an airgid-chinnteachidh aig an am so.. .. .. .. .. $109 ,000,000
Teachd a steach bliadhnail.. 5,000,000
Buanachdan air an roinn. .. 27,500,000
Airgiod ma seach.. .. .. .. .. 38,000,000
Ma seach an Canada.. .. .. .. 8,125,500

Prisean Iosal, Lan Thearuinteachd gun Chumhnant sam bith, Gach Dlighe air a phaigheadh cho luath ’sa dhearbhar bas us coir air an airgiod, gun dail air bith.

W. M. RAMSAY,
Fear-gnothuich an Canada.

SEORAS Mac ILLEATHAIN,
Fear-ionaid, Truro, N. S.

ALASDAIR MATHANACH,
Fear-gnothuich an Sidni.

C . B. TRAVIS,
SYDNEY, C. B.

Pianos, Orgain, agus Innealan-fuaighil dhe na seorsaachan a’s fearr.

Stoc math de dh’ accordeons, Harmonicas, teudan. fidhle, ’s de leabhrichean ciuil.

Snathadar, Olla, agus gach ni air an cuir Innealan fhuaighil feum, air laimh daonnan.

---

[133]

[Vol . 2. No. 18. p. 5]

OIDHCHE SHAMHNA.

Ceadaich dhomh focal no dha ’chur sios mu oidhche Shamhna. Ma chi thu nach toir iad mi-chliu, bi ’mise gle thoilichte ma bheir thu oisinn daibh, oir tha mi an droch staid, agus ma tha leigheas domh air thalamh, ’si mo bheachd gur h-ann am measg do luchd-leughaidh a gheobh mi e; air an aobhar sin bi trocaireach mar bu dual duit o d’ shinnsearan.

Mar tha fios agadsa, tha mi gun cheile, agus, a reir cleachdadh mo dhuthcha, smaoinich mi gu’m feuchainn de ’m fortan a bha romhan, air oidhche shamhna. Le sin na mo bheachd dh’ fhalbh mi fein agus mo charaid “Mac-Shimidh,” gu taigh sean bhoireannach a tha ’san aite leis an cleachdach a bhi leughadh na’n copan: ach air an oidhche seo, ’s ann a bha i ’leughadh na’n uibhean. Bha triuir nighean a steach maille rithe agus gach te dhiubh air “bhiod” air son a fortan a chluinntinn. Cha bu luaithe rainig sinne na riuth an triuir a mach air an dorus chuil; agus ma dh’ innseas mi ’n fhirinn duit-se cha robh sinne bronach, oir cha bu toigh leinn a bhi ’g eisdeachd na caillich a’ leughadh na’n uibhean, agus gu ’n robh sinn cinnteach gu’m bitheadh na caileagan a magadh a ris oirn. Bhrist a chailleach ubh, agus gu curamach leag i leis a ghealagan ruith do’n ghloinne (aig an am cheudna gle thoitheach nach gluaiseadh am buidheagan, oir na ’n tuiteadh boinne dheth sa ’ghloinne maile ris a’ ghealagan ’s ris an uisge, cha bhiodh a’ chuis cho math.) An deigh do’n ghealagan a bhi mar bu mhiannach leis a’ chaillich, chuir i a bois air beul na gloinne ’s chrath i i gu h-iollagach aig an am cheudna ’g ainmeachadh araon “Mhic-Shemidh” (air ainm ’s air a shloinneadh) agus an fhir nach tig an comunn nan criosduidhean. Leag i ’n sin leis na bha ’sa’ ghloinn stoladh, ’s shin i-fhein air aithris rann no ubag air chor-eigin. Leugh i ghloinne, ’s dh’ innis i do “Mhac Shimidh,” ni, ma tha e fior, a ni ’na dhuine sona e, cho fada ’sa bhios ’anail a’ dol sios a’s suas. Air a mhodh cheudna, leugh i mo ghloinne-se ach ’s duilich leam nach d’ thug i misneachd sa bith dhoth. Dh’ fhalbh sinn an sin a tigh na caillich a’s dhealaich mi-fein ’s “Mac Shimidh,” agus chaidh mi do thaigh eile, agus air dhobh dol a steach, bha fear ann an sin ’sa cheann gu ruig a ghuaillean ann am ballan uisge, feuchainn an tugadh e sea sgillinn de ’ghrunnd. Theirteadh na’n tugta an t-sea sgillin a grunnd a bhallain uisge, leis na fiaclan, gu’m faigheadh a neach a dheanadh sin ceile, luath no mall. Chuir mi fhein mo cheann ’san uisge, agus gach uair a dh’ fheuchainn ri chur fodha, thigeadh an aileag orm, ’s ged a bhithinn a stri ris an t-sia sgillin a thogail a fhathasd cha bhithinn dad n’a b’fhearr; agus sguir mi, oir bha e cho fasa dhobh snaoisean fhaighinn o “Dhomhnull na Gealaich” ’sa bha e dhoth greim ’a dheanamh air an t-sea sgillinn. Dh’fhiach mi’n sin ri ubhall a thoirt as a’ bhallan, ach cha b’e dad a b’ fhasa dheanamh; a’s gheill mi. Chuireadh an sin brat air m’ eudainn, gus an robh mi cho dall ri fath; agus chuireadh tri triunnsairean air mo bhial-thaobh, fear falamh, fear lan a dh uisge glan, agus, le do cheadsa, am fear eile lan a dh uisge salach. Bha agam ri mo lamh a chur ann am fear diubh, agus a rear an fhir ’san cuirinn i, bha m’ fhortan’ ’sa bheatha seo gu bhi air a thaisbeanadh. Tri uairean an deigh cheil chuir mi mo lamh ’s an triunnsair fhalamh; as le corraich thilg mi ’m brat de ’m aghaidh. Fhuair mi an sin ubhall agus chaidh mi leis gus an sgathan; oir chuala mi, na’n ithinn ubhall ag coimhead ris an sgathan agus coinneal a’ lasadh na’m lamh chli, gu’m faicinn iomhaidh mo leannain. Rinn mi mar dh’iarradh orm, ach an truaighe iomhaidh a chunnaic mise ach m’ iomhaidh fein! Shin iad an sin air losgadh chnothan; ’s a chiad dithis a loisg iad (Mac Shimidh ’s a mhaighdeann) “ghabh” iad cho aillidh agus gu’n eilticheadh tu fein riutha, fhir mo chridhe. Loisgeadh an seo mi-fein agus an te air an robh mi ’n toir o ghlun mo mhathar, —s ma loisgeadh “ghabh” mise, ’s “chrag” se. Cha b’urrainn mi seasamh ris a’ chorr, ’s dh’fhag mi ’n taigh le corraich agus thug mi ’n iolainn orm, a spionadh dhias as a’ chruaich choirce. Bha fadal mor orm gus an tigeadh an dias, agus mi ’n dochas gu’m biodh i tarbhach, torrach, ach mo dhiubhail! cha robh aon siallan oirre! As an iolainn thug mi ’n ath orm, agus thilg mi ceirsle shnatha ’ghoid mi air mo mhathair suas do chro na h-athainn, a’s dh’eigh mi “co tha siod air ceann mo shnathain?” Ach cha d’fhuair mi freagairt; a’s gu dubh-chridheach b’ eiginn tilleadh dachaidh. A’ dol dachaidh smaonaich mi air oidheirp, eadhon an oidheirp dheareannaich; mo mhuilicheann a bhogadh ann an allt sa bith air an robh beo a’s marbh a dol seachd. Rinn mi seo, chaidh mi dhachaidh, a’s chaidh mi ’laidhe. Chuir mi mo mhuilicheann fliuch fo mo cheann agus mi ’n duil gu’m bruadairichinn air ailleag air chor-eigin; ach cha do bhruadair, agus air dhomh eiridh ’sa mhaduinn bha mi “sgith trom airtneulach.” Nise a charaid dh’innis mi dhuit mar dh’ eirich dhomh oidhche shamhna. Cha bu mhath leam a bhi na mo sheann fhleasgach, agus sin gu h-araid o’n tha ’n sean-fhocal ag radh “gur fada bu choir dol a dh’fhaicinn fear nach fhaigheadh bean.” Theagamh gu’m faighinn-se te, ach ’se ’m mi-shealbh a bh’ orm riabh—an te a gheobhainn cha ghabhainn. Bha mi ’n toir air iomadh te ach de dheth sin, cha ghabhadh iad mi. An nis a tuigeas tu-fein mo staid a’s theagamh gu’n cuir thu focal math a steach air mo shon ri aon de na h-oighean maiseach a tha leughadh do phaiper. Ma gheobh thu eolas air te a shaoileas tu ’thaitneas rium, abair rithe gur ann innte-se tha ’n eis, ’s nach ann annam-sa. * * Seall mo dhealbh do the ’sa bith leis am miannach fhaicinn! —MAC-DHOMHNUILL DHUIBH, ANNS ’A GHAIDHEAL.

’S math is fhiach dhuit so a leughadh ma ghabhas tu a chomhairle bheirear ort. ’S taitneach an ni ri fhaicinn bean air a deagh sgeadach; agus ’se ’n ni ’s fhaisge thig air sin ann an taitneas duine fhaicinn ’sa chuid aodaich a freagairt air gu math. Agus ma tha thu air son thu fein a bhi mar sin, ma tha toil agad aodach math a bhi ’nad dheise, ’san deise air a sar dheanamh, ’s coir dhuit a dhol gu

IAIN MAC LEOID & CO.

Tha stoc mor de dh’aodach aca, ’s tha na gearradairean aca cho math sa ghabhas faotinn. Tha iad a deanamh gnothuich aig207 Queen St., Charlottetown, F. P. I.Cuimhnich nach deid thu seachad orra oir reicidh iad riut an Gailig.

MA RUIGEAS TU STOR
D. J. DOMHNULLACH,
AIR STRAID WENTWORTH,

chi thu gu bheil gach seorsa bathair a th’aige cho math ’sa gheibh thu an stor sam bith sa bhaile, agus gu bheil e ga chreic
GLE SHAOR.

Nuair a thig thu do’n bhaile, ’s coir dhuit a dhol ’ga choimhead, gun fhios nach eil ni eigin aige a tha dhith ort, agus ma tha gheibh thu
DEAGH BHARGA.

Storichean Bhaddeck.

Bidh na Storichean am Baddeck air an dunadh a h-uile feasgar Di-luain ’s Dior-daoin aig seachd uairean (7, p, m.) Bi’dh na cleirich fad an comain muinntir ma cheannicheas iad na bhios a dhith orra romh ’n uair sin.

NIALL DOMHNULLACH.
Air son nan Cleireach.

---

[134]

[Vol . 2. No. 18. p. 6]

Oran Dealachaidh.

SEID.—
Eirich agus tiugainn o!
Eirich agus tiugainn o!
Eirich agus tiugainn o!
’Se crioch gach comunn dealachadh

An cuimhne leats’ an gleannan uain’
Far an robh sinn og a’s luath,
A’ buain nan sobhrach feadh nam bruach,
’S gun luaidh againn air dealachadh.

A’s far an robh sinn ait le cheil’,
A’ ruith a’ bhradain leis an leus,
’S a’ sealg a’ choilich air a’ gheig,
Mu’n d’ thog sinn ceum an allabhain.

Ach ’s cian bho’n sgaoil sinn deas a ’s tuath,
Chaidh cuid thar bheann a’s cuid thar chuan,
Cha chluinn mi ’n diugh an coileach ruadh,
Ged bheirinn duais nach canainn air.

Ach far do lamh mo charaid ciuin,
A’s cuir an smalan so air chul,
Oir chi sinn fhathast tir nan stuc,
A’s bidh sinn sunndach aighearrach.

O, eiribh ’illean, lionaibh suas,
A’s cuiribh farumach mu’n cuairt,
Do thir nan beann, nan gleann, ’s nan cruach,
Gun ol sinn cuach ’s an dealachadh!

Turus a Mharaiche.

LE EOBHAN MAC LAOMUIN, M. A., D. D.

CAIB. IV. —Air a Leantuinn.

“Ach cha d-innis thu dhomh t’ ainn,” thubhairt Peadar gu baigheil,

“ ’Se ’s ainm domh Delileh; ’s mi nighean an t’ sean Nathair, agus ann an duchas do na teaghlaichean as fearr mar a ta na Luciferan bho Hades a Ridire Esan, fear tionndaidh mu’n cuairt, na h-Iscariots o Ierusaleim. Tha mo phiuthar Iesebel posda ri Righ. Dh’fas Peadar fuidh naire a thaobh deise Seoladair bhi uime agus nuair chunnaic Delilah so, thubhairt i: “Nach tusa Mac Talamh Dearg” a dh-fhag Babilon ann a Sgeul a Mhor Aoibhneis?” Rinn Peadar aicheadh le mionnan, ag radh gar e b’ainm dhasan Simon “Ciod!” thubhaird i, an t-usa caraid Simon Mor Magus, lighiche na Teaghlaich againne?”

Dh’fhan Peadar na thosd. An sin air dha Delilah fios bhi aic gu robh e g-innse bhreug dh-fuathaich i e na cridhe—am feadh a ghair i na aodann, agus i ga threorach gu sgrios.

Am feadh bha iad coiseachd air adhart, dh-amhairc Peadar an sid ’s an so airson luchairt aluinn; ach co a chuireas an ceill uamhas-san nuair threoich Delilah e dh-ionnsiudh cladh far an robh seann duine crotach a lomadh gheugan dheth craobh sheargta?

Thubhairt Delilah“ ’S e so m’athair, Chriothnaich Peadar agus theicheadh e, ach dh-fhailnich a threoir e. Air do’n t-Seann Nathair guth a nighinn a chluinntinn thionndaidh e mu’n cuairt agus choisiche na codhail. Dh’fhas fuil Pheadair fuar thuiteadh e, ach rinn strac de chuip glaodh ard agus goirt a thoirt as. Thainig aon da ionnsuidh da m’ ainm Tighearna na Cogais, Sealgair cumhachdach a labhair le guth garg: “Ciod tha thu deanamh a so a Mhic Crosduidh?” Chriothnaich an talamh; bha eagal air Peadar gu fosgladh e ’s gu sluigeadh e e.

(Ri Leantuinn.)

Air son bathar math agus bathar saor ruig an stor aig D. I. Domhnullach, air Sraid Wentworth. Tha ’chuid bathail cho math sa gheibh thu an aite sam bith, us tha na prisean gle iosal.

Cleachdidh dotaireanMinard ’s Liniment

Ma thig ort a dhol a dhireadh beinne, cha’n eil doigh is fhearr dhuit na gabhail ceum air cheum air d’ aghaidh air do shocair fhein gus an ruig thu am mullach. Mar is lugha a ni thu do ghearain air na tha agad ri dheanamh, is ann is eutruime a dh’ fhairicheas tu an obair.

Glanidh agus neartichidh
K. D. C
an stamag gun milleadh no lagachadh sam bith a dheamh.
Sampull a nasgidh gu neach sam bith.
K . D. C. COMPANY, LTD.
New Glasgow, N. S., Canada.
Ainmich am paipear so.

COMHRADH.

“De’n uair a tha e?”

“Tha e coig mionaidean an deigh tri.

“Ciamar a tha fios agad?”

“Nach do sheall mi air m uaireadear.”

“Dh’fhaoidte gu bheil an t-uaireadear sin ro-luath.”

“Cha’n eil e luath no mall riamh on a chaidh a chuir air doigh mu’n am so ’n uiridh. Bha e roimhe sin cho mi-dhoigheel ’sa bha ’leithid riamh, air aon spoig, ’se cho gliogach ’s nach b’ urrainn dhomh feum sam bith a dheanamh dheth. Ach an drasda ’se uaireadear cho math sa tha ’san duthaich.”

“Co ’charaich e?”

“O, nach be cheist e! Charaich
GUZZWELL & RHODES,
ann an Sidni, feadhainn da m b’aithne charadh.”

A. J. PEUTAN,
FEAR-DHALCIADH.
CISTEACHAN-LAIDHE BHO $2 .00 GU $90 .00.

Anart us Lion-aodach dhe gach seorsa, Deiseachan-Donna, Curraican, Lamhann an, Stocainnan, Gleus Airgid air son chisteachan &c ., &c .

Carbad-Mairbh aig laimh Daonnan.

TAGHAIL AIG
Aonghas Domhnullach,
CEANNAICHE,
SIDNI,- - - C. B
Tha Flur, Min, Siucar, Ti, Tombaca, Coirce, Feur, agus iomadh ni eile aige.
RI’N REIC SAOR

---

[135]

[Vol . 2. No. 18. p. 7]

NA TAILLEARAN.

LE IAIN.

(Air a Leantuinn.)

Agus mar a bha e leis an olc, thoisich e air chur char de’n chiste. Chuir e air a taobh i, agus chuir e air a ceann i, agus chuir e ’mas os a cionn. Nam b’ fhior e fhein, bha e ’feuchainn ri greim fhaotainn air ceann an t-snath. B’ i so a’ chiste anns an robh a h-uile ni a b’fhearr a bha staigh. Bha baine agus uachdar agus im agus uighean agus min innte, agus na soithichean a b’ fhearr a bha ’n taobh a staigh de ’n dorus. Bhristeadh na soithichean ’nan criomagan beaga, agus chaidh am baine ’s an t-im ’s an t-uachdar ’s na h-uighean ’s a’ mhin air feadh a cheile. An uair a thainig bean an-taighe dhachaidh bha ’n taillear ’na shuidhe aig an teine ’s a chasan bac air bhac, agus langan aige air gabhail oran. Ghabh a’ bhean bhochd ioghnadh an uair a chunnaic i nach d’ rinn e car obrach fhad ’s a bha i air falbh.

“Tha eagal orm, a bhean, gu’n d’ rinn mise barrachd de chron na rinn mi de mhath o ’n a dh’fhalbh sibh. Bhrist an snath-fuaghail ann an toll na glaise mu’n do tharr sibh a dhol a mach, agus o nach robh toil agam a bhith ’nam thamh gus an tigeadh sibh, chuir mi car no dha de’n chiste feuch am faighinn greim air ceann an t-snath. Cha do smaoinich mi gu robh dad ’na broinn a ghabhadh bristeadh,” ars’ an taillear.

Cha mhor nach do thuit a’ bhean bhochd as a seasamh far an robh i an uair a chual i mar a bha. Bhuail i na basan, agus thoisish i ri tuiream ’s ri caoineadh. Ma bha tur innte cha do ghabh i amhrus meirlich air duine coir, onarach gu brath tuilleadh.

Bha gille og ann aon uair, agus an uair a bha e ’g ionnsachaidh na taillearachd thachair gu ’n deachaidh e fhein agus a mhaighstir a dheanamh deise chlo do thaigh duine choir, chothromaich a bha ’fuireach ann am baile a bha began mhiltean a ’n aite anns an robh iad a’ fuireach. Tha e coltach gu robh nadur mosach, neonach, anns an taillear. Ged bu ghle mhath leis fhein biadh math fhaotainn anns gach taigh anns am biodh e ’g obair, cha robh e idir deonach gu faigheadh a ghille a h-uile seorsa bidh a gheibheadh a fhein. Bhiodh e’n comhnuidh ag innseadh anns gach taigh anns am biodh e ’g obair nach itheadh an gille an ni ud no ’n ni ud eile. Bha fhios aig a ghille air so gle mhath, ach bha e car coma teannadh ri ’mhaighstir a dheanamh breugach ann am fianuis muinntir an taighe. Ri uine bha ’n gnothach a bh’ ann a’ saruchadh a naduir. Mu dheireadh, chuir e roimhe nach cuireadh e suas le cuisean mar a bha iad ni b’ fhaide. An latha thoisich e fhein ’s a mhaighstir ri obair anns an taigh so, thuirt bean-an-taighe ris, “Is mi a tha duilich nach ith thu im no caise idir. Cha ’n ’eil annlann eile pailt againn aig an am so. Tha eagal orm nach teid agad air biadh gun annlann a ghabhail.”

“Ithidh mise im is caise cho math ri fear dhe mo sheorsa anns an duthaich,” ars’ an gille.

“Is mi a tha toilichte sin a chluinntinn. Is e do mhaighstir fhein a thuirt riumsa nach itheadh tu im no caise,” arsa bean-an-taighe.

“Na tugadh sibhse geill ciod a their mo mhaighstir; oir bidh e ’dol iomadh uair as a rian. Feumaidh sibhse ’bhith air bhur faicill roimhe. Cha toigh leam an coltas a th’ air an diugh fhein. Cha chomhairlichinn a dh’ fhear-an-taigh no do na gillean a dhol fada o ’n taigh an diugh, gun fhios ciod a dh’ fhaodadh tachairt,” ars’ esan.

“Ach am fas e gle fhiadhaich?” arsa bean-an-taighe.

“Fasaidh mur a grad cheangail iad e cho luath ’s a bhuaileas e a dhorn uair no dha air a bhord,” ars’ esan.

Coma leibh an ceann greise chuir an gille an siosar am falach, agus an uair a thoisich an taillear ri iarraidh an t-siosair agus nach robh e ’g a fhaotainn, bhuail e dhorn uair no dha air a’ bhord. Ach ma bhuail, bha fear-an-taighe agus a dhithis mhac air am bonn cho ealamh ris an fhudar; agus ann an tiotadh rinn iad ceangal nan tri-chaol air an taillear. Cha robh fhios aig an duine bhochd ciod a theireadh e; oir cha b’urrain e ni sam bith a dheanamh. Mu dheireadh ghuidh is ghrios e ris a’ ghille e ’ga fhuasgladh. Bha truas aig a ghile ris, agus fios aige gle mhath gu robh e cho rianail ’na ’inntinn ri fear ’s an duthaich, ged a bha muinntir an taighe an duil gu robh e air an dearg chuthach. Mu dheireadh thuirt an gille ris gu fuasgladh e nan gealladh e nach biodh e ’g innseadh tuilleadh nach itheadh esan im no caise. Gheall e so, agus fhuair e air a bhonn, agus riamh tuilleadh leig e leis a’ ghille am biadh a thogradh e itheadh.

IarrMinard ’s Liniment, ’s na gabh an corr.

Na b’ fhiach leat a bhith ’toirt geill do gach facal suarach a theirear mu do thimchioll. Cha mhisd a’ ghealach na coin a bhi comhartaich rithe. Cha mho na sin is misd thusa daoine suarach a ith ’g ad chaineadh.

Minard ’s Liniment, caraid nan tuathanach.

Faodaidh gu’n tuirt a chaora anns a’ pholl; ach tha tlachd aig a mhuic a bhit anns a’ pholl an comhnuidh. Faodaidh duine math olc a dheanamh uair us uair ach bi’dh an droch dhuine ri olc a ghuath.

CumMinard ’s Linimentsan tigh.

Am bheil thu dol a thogail tigh no sabhal ur air an t-samhradh so? Ma tha, ruig

MOORE & JOHNSTON,

far am faigh thu Tairnean, Glianne, Paipear-tearra, Paipear-mullich, Olla, Glasan, Ludagain, agus Acfhuinn-shaor dhe gach seorsa.

’Nuair a thoisicheas tu air an fhiar, thig thuginn air son, Spealan, Crannan, Sgriobain, etc., etc.

Tha Cruidhean each agus Tairnnean chruidhean aginn do gach aon air a bheil iad a dhith.

Tha sinn a creic Crannuchain, Tubichean, Sguabichean, Slatan-iasgich, Dubhain, Cuileagan, etc., etc.

Taghail aginn agus bidh sinn uile gle riarichte.

MOORE & JOHNSTON,
Sidni, C. B.

REIC A MACH
Aodach Dheiseachan is fhiach 20 cts. air son 13 cts.
agus
Cotaichean-uachdar air son ghillean, air an ceannach o cheanniche a bhrist.
“STOR SAOR SHIDNI”
F . A. CROWELL,
Fear-Gnothich.
Bruidhridh na cleirich Gailig.

---

[136]

[Vol . 2. No. 18. p. 8]

LEATHANICH CHOLA.

Bha Niall, treas mac Lachinn, an Siathamh Leathanach a bha air Cola, a fuireach an Druimnacroise. Bha da mhac aige, Eachann agus Ailain Ghrisipuill. Chaidh Eachann a mharbhadh aig Dunchaillinn. Bha Lachinn a mhac posda ri Mairearad nighean do Mhr Alasdir Mac-Dhomhnuill, agus piuthar do dh-Alasdir mac Mhaighstir Alasdir, am bard. Phos Ailain Ghrisipuill Catriona, nighean Eoghin Mhic Gilleain am Bailephetris an Tirithe. Bha sianar chloinnne aige, Lachinn, Iain, Niall, Ailain, Fionnaghal, agus Mari. Bha Mari posda ri Iain Mac-Gilleain ann an Giudal an Rum. Bha sianar chloinne aig Iain Ghiudil, Tearlach, Ailain, Niall, Catriona, Anna, agus Seonaid. Bha tri mic aig Tearlach, Ailain, Eachann, agus Alasdir. Thanig iad do Cheap Breatunn. ’Se ’s docha gu bheil cuid de’n sliochd aig a chaolas no am Margari.

Bha Iain, darna mac Iain Ghairbh, seachdamh Leathanach Chola a fuireach ann an Tota-Raonuill. Chaidh a leon gu trom ann am blar Ionarchetein sa bhliadhna 1651. Bha da mhac aige, Ailain agus Eoghan. Bha ceathrar mhac aig Ailain, Eachann, Ailain, Iain, agus Ruari.

Cha n-eil fios agam co bhuaithe a thanig Ailain Mac-Gilleain a bha ann an Crosapoll an Cola. Cha mho a tha fios agam co bhuaithe a thanic Tearlach mac Lachinn. Bha mac aig Tearlach do ’m b’ ainm Lachinn. Bha e na dhoctair, sa Ghallanich, agus ’s e doctair na Gallanich a theirteadh ris am bitheantas. Phos e nighean do dh Fhear na Comrich. Bha tri mic agus da nighinn aige. Tha Tearlach, am mac bu shine, na sheanailair ann san arm. Tha e posda, agus tha seachdnar chloinne aige. Bha e an Cola ’sa bhliadhna 1889. Tha e na dhuine eireachdail, na fhior dhuin’ uasal. Ach co e? Tha fios agam gur h-e Tearlach mac Lachinn mhic Thearlich mhic Lachinn e tha ann, ach na’s fhaide na sin cha n-urrinn mi a shloinneadh air ais.

B’ ann de theaghlach Chola a bha Iain mac Eachinn Bhuidhe a bha a fuireach ’san Eilain mhor am Picto. B’e e-fein agus Lachinn clann na da pheathar. Bha brathair mathar dhaibh, Iain Mac-Isaic, Iain Saor, a fuireach ann an Rudha an t-Saoir an Shudic an Ceap Breatunn. Bha sianar chloinne aig Eachann Buidhe, Eoghan, Niall, Iain, Gilleasbig, Eachann, Calum, Mor, agus Mari. Bha brathair dha do’m b’ainm Lachinn a fuireach ann an Arichat.

Chaidh Leathanach de Theaghlach Chola do dh-Illinois bho chionn corr agus da fhichead bliadhna. ’S e Eachann a b’ ainm dha, Eachann mac Iain mhic Thearlich. Bha e greis mhoir ann an Glaschu na chlachair. Tha mic dha ann an Ilinois.

Cha n-aithne dhomh ach dithisd de Leathanich Chola ann san aite so, Aongus Mor agus Niall. Tha Aongus na Chlachair ’s na phiobaire. Tha Niall na chaptin air bata-smuid a tha ruith eadar Belfast agus Baile-Shearlot. ’S e Lachinn a b’ ainn da’n athir, Lachinn Mac Eoghin Mhoir mhic an Dotair. Bha Eoghan Mor na shaighdear ann san Reiseamaid Duibh. Bha e de ’n dream ris an abairteadh Clann Eachinn mhic Dhomhnuill, ach cha n-eil fios agams co bhuaithe a bha Domhnull.

Tha mi dhe ’n bheachd gun danig Eachann Johnstone, piobaire Thighearna Chola, do Cheap Breatunn, agus gun d’ fhag e mac na dheidh a bha na phiobair. A bheil duine sam bith ann a ’s urrinn iomradh a thoirt dhomh air Eachann ’s air a shliochd?

Ma leughas duine sam bith an litir so, a’s urrinn e-fhein a shloinneadh air ais gu teaghlach Chola, bidhidh mi gu mor na chomain ma chuireas e do m’ ionnsidh ainm ’s a shloinneadh. Ma tha e da rireadh de theaghlach Chola bu choir gun rachadh aige air so a dheanamh. Thoireadh e dhomh co dhiu na th’aige de ’shloinneadh. Dh’ fhaoidte gu h-ann da a bhuineas a bhi na cheanntaighe. Ma ’s-ann, faodidh e da it a chur na bhoineid, ’se sin na tha uibhir de dh-fhuil Iain Ghairbh ann ’s gu bheil boineid aige.

A. MAC G. SINCLAIR.

STOR MHOR UR!

Tha C. H. Harrington a nis an deigh an stor a mheudachadh ’s tha iad a reic mar a b’abhist daibh,—

MIN US FLUR,
TI US COFI,
AMHLAN DE GACH SEORSA.
SPIOSRIDH US LUIBHEAN,
BRIOSCAIDEAN US NITHEAN MILIS.

A h-uile seorsa Bhroan,

am measg a bheil na brogan a thatar a deanamh am Factoridh Shidni a Tuath, an seorsa ’s fearr cosg a tha ’sa mhargadh. Brogan Uachdair de gach seorsa.

Gabhidh sinn im us coirce air son bathair aig pris airgid.

Tha pris gach ni cho iosal sa ghabhas e cur.

C . H. HARRINGTON & CO.
Sidni, C. B.

Chan eil air an taobh-sa dhe’n Atlantic ach aon phaipear Gailig. ’Se ’n aon phaipear sin am MAC-TALLA. Chan e sin a mhain, ach chan eil paipear seachdaineach Gailig air an t-saoghal ach e-fhein.

Tha ’m MAC-TALLA tigh’nn a mach a h-uile Di-sathairne. Tha naigheachdan na ducha agus an t-saoghil gu leir air an innse ann gu pongail, ann am beagan fhacal, agus cho firinneach ’sa gheibh thu iad am paipear sam bith.

Tha toil againn an aireamh a tha gabhail a phaipear so a chur gu mor am meud romh thoiseach na bliadhna 1894, agus tha sinn a sealltuinn ri ar cairdean air son cuideachadh. Deanadh gach aon a dhichioll agus theid a chuis leinn.

Cuireadh gach aon a tha gabhail a MHAC-TALLA air a chuid a’s lugha aon ainm ur us aon dolar thugainn eadar so us Bliadhn’ Ur, agus cuireadh e aig a cheart am thugainn a dholar fhein, mur do chuir e thugainn chean’ e. Agus mar is luaithe thig iad ’s ann is fhearr.

Ma tha toil agad am MAC-TALLA a ghabhail fad bliadhna, cuir thuginn do dholar, agus gheibh thu a cheud aireamh cho luath sa bheir am posta ’ga t-ionnsidh e, agus leanidh e air taghall agad a h-uile seachdain gu ceann bliadhna. Seol do litir gu

J . G. MACKINNON,
Mac-Talla, Sydney, C. B.