[Vol . 2. No. 29. p. 1]
Mac-Talla.
“An ni nach cluinn mi an diugh cha’n aithris mi maireach.”
VOL. II. SIDNI, C. B., DI-SATHAIRNE, FEBUARIDH 10, 1894. No. 29.
Dr. G. T. Mac GILLEAIN,
Dotair Fhiacal,
SIDNI, C. B.
D. A. Mac FHIONGHAIN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, E. P. I.
SIOSAL & CROWE,
Fir-Tagridh, Comharlichean Notairean, &c .
SIDNI, - - - - C. B.
Cailean Siosal. W. Crowe.
Gillios & MacEachuinn,
Comhairlichean agus Fir-Tagraidh aig Lagh,
Sidni & St. Peter’s, C. B.
J. A. Gillios. A. J. G. Mac Eachuinn.
HEARN & HEARN,
Fir-Tagraidh, Notairean, &c ., &c .,
Sidni & Arichat.
J . H. HEARN. D. A. HEARN.
Leabhraichean Gailig.
RI N REIC AM BADDECK.
Tha Leabhraichean Gailig dhe gach seorsa ri’n reic aig Niall Domhnullach, anns an stor aig D. F. Mac Rath. Gheibhear Mac Talla gach seachdain ’san aite cheudna.
NAIGHEACHDAN.
Bha ’m barr fiona cho pailt anns a Fhraing air a bhliadhna s’a chaidh ’s gu bheil ann an caochladh aitean am fion air a reic air an aon phris ’sa tha ’m bainne.
Chaochail Domhnull Mac Aoidh, a bha na phiobaire aig Priunnsa Wales o chionn cor us fichead bliadhna, air a mhios s’a chaidh. Aig a thorradh bha ochd piobairean a cluich, agus bha ’m Priunnsa fhein ’sa theaghlach a lathair.
Fhuaradh seann duine, Uilleam Jeffrois, marbh aig Petit de Grat, faisg air Airchat, Di-haoine air an t-seachdain s’a chaidh. Tha iad a deanamh a mach gu robh n daorach air agus gu robh e air a mheileachadh leis an fhuachd.
Tha ’n t-Urr. J. F. Forbes an deigh an gairm a chuireadh thuige a Sidni a ghabhail, agus tha Chleir ri bhi cruinn Di-ciaduinn, an ceathramh letha deug, chum a phosadh ris an eaglais. Bidh an t-seirbheis a toiseachadh air seachd uairean feasgar.
Tha foghlumaichean oga Cheap Breatuinn an deigh aireamh mhath dhuaisean a thoirt am much anns an Oil-thigh ann a’ Halifax. Anns a chlass a’s airde, choisinn Domhnull H. Caimbeal a Arichat a cheud duais, agus Jeane A. Benoit as an aite cheudna, an darra duais; agus anns an ath chlass thug I. W. A. Mac Neacail, duin’ og a mhuinntir an Obain am mach a’ cheud duais. Tha sinn toilichte chluinntin gu bheil gillean Cheap Breatunn a deanamh cho math.
Ma ’s fior na thatar ag innseadh, tha duine ann an Sydney Mines air ’m bu choir do’n lagh greim a dheanamh. Deireadh a mhios s’a dh’ fhalbh, phos Uilleam Bonner, Barbara Nic Amhlaidh, nighean og a mhuinntir na meinne, agus a nis tha e air fhagail air gu bheil bean eile aige ann an Nanaimo, an Columbia Bhreatunnach, agus gu bheil i aig a cheart am air an rathad gu Ceap Breatunn. Cha d’rinneadh dad, fhathast gus a chur an greim; tha ’n luchd-ceartais a feitheamh gus an tig a cheud bhean air lom, oir mur tig i cha’n urrainnear a chionta dhearbhadh air.
Chaidh aireamh mhath dheth na caribous a mharbhadh air a gheamhradh so anns ma beanntan a tha tuath air Ingonish, ach tha’n t-am dhe’n bhliadhna ’sam faodar na beathaichean sin a mharbhadh, seachd, agus faodaidh na sealgairean an cuid ghunnachan a chrochadh air na tairnnean gu toiseach an ath gheamhraidh.
Tha speuradair ann an Austria a deanamh faisneachd gu bheil runnag-smuide dol a bhualadh anns an talamh toiseach a gheamhraidh s’a tighinn. Tha daoine nis air fas cho eolach air an t-seorsa fhaidhean so ’s air an cuid faisneachd, ’s nach creid a mhor chuid dhiubh gu bheil olc sam bith ri eirigh do’n talamh gus am faic iad e tachairt.
Cha’n eil gu bhi ’m parlamaid Eilean a Phriunnsa ’san am ri tighinn ach aon tigh. Tha tigh nan Comhairleach air a chur as gu buileach. Tha deich buill fhichead anns a pharlamaid uir, agus dhiubh so is Gaidheil us Gaill Albannach an darra leth, is Sasunnaich deichnear, Eirionnaich triuir, agus Frangaich dithis. Rugadh a h-uile mac mathar dhiubh air an eilean ach aon fhear.
Tha Riaghladh Chanada an deigh laghannan ura ’dheanamh a thaobh glacadh nan eisirean. As deigh so cha’n fhaodar gin a ghlacadh eadar a cheud latha de mhios meadhonach an t-samhraidh agus an coigeamh latha deug de mhios meadhonach an fhoghair. Agus cha’n fhaodar gin a ghlacadh a tha fodh thri oirlich a dh’fhad, agus cha’n fhaodar poll-maoraich a thoirt a aite sam bith ma bhios eisirean beo cho faisg ri da cheud slat dha.
Cha’n eil sluagh air an domhan, ach muinntir China a mhain, a tha ’g ol uiread ti sa tha sluagh Bhreatuinn. Tha cuid dheth na fir-parlamaid an drasd ag iarraidh a chis a thoirt bhar na ti air son an tuilleadh cothrom a thoirt dhaibh air a h-ol. Tha ceithir sgillinnean am punnd de chis oirre ’n drasda, agus ma bheirear sin dhith caillidh an rioghachd tri muillein gu leth punnd Sasunnach ’sa bhliadhna. Tha mar sin, da cheud us deich muillein (210,000,000) punnd ti air ol am Breatuinn gach bliadhna.
[Vol . 2. No. 29. p. 2]
Taillear Ghearraidh-bo-stig.
LE IAIN.
Bha taillear Ghearraidh-bo-stig ’na dhuine gun bhith mor ann am bodhaig; agus bha e cheart cho luath ris an nios. Cha robh mac aig ’athair ach e fhein, agus cha robh mac aig a sheanair ach ’athair. Chaochail a mhathair an uair a bha esan beag. An uair a thainig e gu dad a dh’ ire ’s gu’n deanadh e feum leis an t-snathaid, thug ’athair air toiseachadh comhladh ris fhein ris an taillearachd. Cha b’ ann mar a tha taillearan an latha ’n duigh a bha iad an uair ud air am beathachadh no air am paigheadh. Bha aca ri taillearachd na duthcha mu ’n cuairt a dheanamh ge b’ e uair a chuirteadh fios orra. Bha mearg ’sa’ bhliadhna aca ri ’fhaotainn o na h-uile teaghlach aig an robh fearann uachdarain; peice de mhin fhurraraidh, agus peice de mhin ghradanaidh, agus tri bidh ’san latha comhladh ris an teaghlach, ge b’e air bith seorsa bidh a bhiodh an teaghlach a’ cleachdadh a bhith aca.
Mar a bha ’n taillear a’ fas suas ann an laithean agus ann an neart duine, bha e ’tighinn air agart anns a’ cheaird mar an ceudna. Cha robh taobh a rachadh an t-athair nach biodh am mac maille ris. Cha robh breid a ghearradh an t-athair nach fuaigheadh am mac. An uair a bhiodh obair an latha seachd, agus a bhiodh an solus gann, b’ e ’n cur seachad oidhche a bhiodh aig daoine ’s an am ud, ’gabhail oran agus sgeulachd, a’ bruidhinn air droch-shuil ’s air droch run ’s air tathaisg ’s air treubhantas ghaisgeach, agus air mort is marbhadh.
Mar a bha am mac a’ fas suas ann an laithean agus ann am bliadhnachan, bha ’n t-athair a’ cromadh sios le aois agus le lapaiche. Dh’fhas an t-athair bliadhna dhe na bliadhnachan cho lapach ’s nach b’ urrainn da a dhol a mach air dorus fad a’ gheaamhraidh agus an earraich. Ach gidheadh fhuair copag na Feill Padraig greim air ’s an anail am barran nan cluas aige, agus leis cho fior mhath ’s a bha e ’cordadh ris an tuath-cheathairn, cha robh bean aig an d’ rug mart no gobhar eadar dha cheann na duthcha nach robh ’dol le im agus le bainne thun an taillear. An uair a thainig an samhradh a steach gu math bha ’n seann taillear cho mireagach ri piseag chait, agus cho math gu seinn ri seillean ann an gathan na greine. Bha ’n taillear og o thaigh gu taigh mar eun o thom gu tom. Ach do bhrigh gu robh an seann taillear air fas mall ’na fhradharc, cha b’ urrainn e taillearachd a dheanamh ged a bhiodh e cho dluth air a mhac a h-uile taobh a rachadh e ’s a bhiodh ’fhaileas as deigh a shalach ri latha grianach. Fad aireamh bhliadhnachan ’na dheigh sin bha am mac ’ga chumail fhein agus a’ cumail ’athar ann am biadh agus ann an aodach cho math ’s ged a bhiodh ’athair slan, fallain.
Cha robh fear iomanach anns na tri duthchannan a dh’ fhaodadh breith air caman, no b’urrainn a dhol as deigh buill cho math ris an taillear og. Bha e cho beachdaidh ann an sealladh a shul, agus cho cinnteach a buille a laimhe, agus cho supailte ris an casgainn; agus an uair a gheibheadh e aon uair am ball roimh ’n chaman, cha bhiodh fear ’s a’ chuideachd a ruigeadh a leas a dhol g’a thoirt uaithe. Cha bhiodh latha Fheill Micheil, no latha Nollaig, no latha Bliadhn’ uire, no latha Tri Righrean nach biodh an taillear aig iomain an ait-eiginn.
Bha e ’na dhuine aig an robh deadh nadur, agus nach gabhadh fearg ri nighinn no ri gille, ri bodach no ri caillich no ri cromaich. Ach nan rachadh tuaireapadh sam bith a chur air a nadur, b’ann le a chomadh fhein. Gidheadh bha aon ni fuaighte ris le dualchas a thaobh nan aithrichean o ’n d’ thainig e, agus na ceairde a bha e leantuinn, agus b’e sin, gu robh beagan de bhleid agus de sgeig ann an uair a bhiodh a chridhe a’ mireag ris.
Bha ’athair an comhnuidh ag iarraidh air posadh, ach cha robh buaidh sam bith aig briathran ’athar air ni ’s mo na bhiodh aig smugaid air iarunn teith tailear. Bha ’athair a’ fas mall agus lapach, agus a’ nochdadh nan comharran a bha gu nadurra ’leigeadh ris gu robh e’ dluthachadh ris an dachaidh bhuain; ach ged a bha, cha’n aontaicheadh an taillear og gu’m posadh e. Cha robh nighean bodaich chur-sil no bodaich ruith-spreidhe nach robh cron aige oirre. An te’ nach robh fiar-shiuleach bha i stream-shuileach, agus an te nach robh stream-shuileach bha i croma-shronach, agus an te nach robh croma-shronach bha i storach ’san deud. An te’ nach robh beag bha i mor, agus an te’ nach robh mor bha i aobrannach, uinneanach, ordagach, failmeanach gun chalpa fo’ gluin. Cha robh tochra sam bith ann a thoilicheadh an taillear, do bhridh nach robh e air a thogail ri obair fearainn, no ri sealbh, no ri spreidh.
An uair a chunnaic an seann taillear gu robh deireadh a latha dluth air, chuir e fios air a ghoistidh, Micheal Mac Lachlain, a chum gu’n tugadh e beannachadh mairbh dha fhein, agus beannachadh beo dha ’mhac, agus comhairle gu posadh. Thainig a ghoistich air DIhaoine am beul an ath ’s an anamoich; agus an uair a chrom e fo’n ard-dorus, thug e dheth a chomdach-cinn, agus thuirt e ann am briathran seimh, ciun, “Dia So.” Thuirt am fear a bha ’na laidhe air leabaidh na h-iarguin agus an tinneis, “Dia ’ga dheonachadh sin.” Ghabh e suas a dh’ ionnsuidh na leapadh, agus chaidh e air a dha ghluin a ghabhail urnuigh, agus ghuidh e as leith na muinntir a bha marbh agus a bha beo. An uair a chriochnaich e a dhleas-danas mar ghoistidh do’n fhear a bh’ air leabaidh an tinneis, dh’eirich e, agus rug e air laimh air, agus dh’ aidich an seann taillear dha uile lochdan cho fad ’s a b’ fhiosrach e. Dh’ aithn is dh’earbh an sean taillear ri ’ghoistidh comhairle dhileas agus dhiomhair a thoirt air a mhac gu posadh; agus nam b’ e ’s gu’m bu bhas dha fhein e mu’n rachadh an Domhnach seachad, a chorp a charadh ri taobh ’athar ann an Cladh Challuim Chille, am Baile-Mhanaich, agus am ploc mu dheireadh a charadh le a laimh fhein air an naigh os cionn a shroine. Mar a thubhairt b’fhior. Chaochail e mu’n deachaidh an Domhnach seachad. Gu moch Diluain rinn iad gach ulluchadh a b’ urrainn iad air son an taillear bochd a charadh fo’n phloc air Diciadain a reir gne agus cleachdadh na duthcha. Moch ’s a’ mhaduinn Diciadain cha robh bodach, no lasgaire, no gille og ann am meudachd fir eadar da cheann na duthcha nach robh cearta, crninne, comhladh gun chuireadh gun iarraidh aig taigh an taillear an Gearraidh-bo-stig. Chuireadh an corp ’sa’ chistidh le ’mhac agus le ’ghoistidh, agus bhuail saor beag nan ordag na tairnean gu h-ain-deonach, a lamh air chrith agus na deoir o’ shuilean ag ionndrainn an taillear. Bha a’ chiste air a giulan o’n dorus air tri laimh-chroinn, agus iall ghlas ’gan ceangal, leis an t-sianar bu
[Vol . 2. No. 29. p. 3]
shine a bh’ anns a’ chuideachd; agus bha a mhac aig a cheann agus a ghoistidh aig a chasan.
Dh’ fhalbh iad leis a’ ghiulan a dh’ ionnsuidh na cille le ceum socair, comhnard, agus an cridhe trom, bronach. Olc ’s mar a bha ’n rathad agus an t-side rainig iad gun tuisleadh gun sgiorraig a dh’ eiridh dhaibh. Ghearr a mhac agus a ghoistidh a’ cheud phloc an ainm an Athar agus a’ Mhic agus an Spioraid Naoimh, agus thug iad na sluasaidean do ghillean calama, tapaidh, nach robh fada ’treachaid na h-uaghach. Cha robh snaithle air duine a bha air an torradh ach aodach a ghear ’s a dh’ fhuaigh am mac ’s an t-athair; agus mu ’n deachaidh a’ ghrian as am fianuis fad’ an iar air Bunacha-bac bha am ploc mu dheireadh air a charadh gu ciatach le’ ghoistidh air uaigh an tailleir.
An deigh dhaibh a dhol air an gluinean air an lic agus an urnuigh a ghabhail, agus iad dalla-bhronach, chuir gach seann duine agus duine og ’aghaidh air iuil ’s a chul ri ainiuil, gu bog, balbh, samhach, gun ghuth mor gun droch fhacal.
O’n a bha taigh an taillear gun teine gun tuar, thug Mhicheal Mac Lachlainn leis a dhalta dha thaigh fhein ’sa Ghearraidh-Bhuidhe. An uair a rainig iad bha gealbhan mor, briagha air cagailte Micheil mar a b’ abhaist, agus biadh gun ghanntur bruich, blath aig a mhnaoi a’ feitheamh orra. An uair a ghabh iad na chunnaic iad fhein iomchuidh de’n bhiadh, bhruidhinn Micheal ris an taillear gu seimh, socair, agus chomhairlich e dha posadh. Ach am bog no’n cruaidh cha gheilleadh an taillear dha gu sid a dheanamh. Bha bean Mhicheil mar gu’m biodh balgum fala ’na beul, gun smid a’ tighinn as a ceann ag ionndrainn a goistidh, agus i fo throm churam ciod a dh’ eireadh dha’ mhac mur posadh e. Ged a bha i ’na boirionnach aig nach robh moran ri radh uair air bith, bha spiorad na bardachd innte le dualchas. Bha’ cainnt cho geur ’s gu ’n tigeadh gach facal o a beul le leithid de chudthrom ’s gur gann nach gearradh i an t-iarunn fuar air a tharsuinn. An uair a chunnaic i nach robh eifeachd aig cainnt Mhicheil air a dalta, thuirt i ris gu robh ise agus Micheal fo bhoidean mar a mhuime agus ’oide gu sealladh iad as a dheigh gus am faigheadh e bean dha fhein; agus gu feumadh e geilleadh dhaibh; agus gu faigheadh ise bean dha a chordadh ris gun teagamh. An sin labhair i anns na briathran a leanas:—
“Maighdean bhan an fhuilt shleamhuinn;
Croma-shron fo chaol-mhala;
M-oirean mar iteachain bainfheich
Fiaclan fad, air dhath a’ chanaich;
Gun chalpa le luirg dhirich, thana,
Aobran mor os cionn sail bhirich;
Cha ghabh thusa, ’ghraidh nan gillean.
Te chrasgach, ruadh, nan sul geala,
Cha bhi buar aic’ ’s cha bhi glain’ aic;
Breacadh sionain air a malaidh;
Druim cho direach ri crann-galain;
Spleadhach, pliathach, pleatach, fearail:
’S fuathach leam gach fear a sheallas
Air an t-seors’ an cuirt nan ainnir.
Te dhubh, shliogach, shleamhuinn, lachdan,
Ailleagan a cluais’ mar chairtear;
Inean crom’ mar spuir an fhithich;
’Dh’eadraigeas am poll o nigheadh;
Nach dean sniomh no card’ no fighe;
Cha robh gin riomh dhiubh sgith de bhruidhinn;
Cha ’n eisd iad ri ceol le bruidhinn;
Chluinnear a gloc air bhair tobhta,
Aig bun gach tuim ’s air bharr gach cnocain;
Cha toir deirc do na bochdan,
No biadh a dh’ fhear-turuis gortach;
Bidh i tric ’s a’ chiris chaithris;
Banarach gun im gun bhainre;
Bidh a laoigh a’ dol do ’n bhuailidh
’Nan cuis-cagail ’measg spreidh tuath-chearn;
Am blian ac’ mar fheanntag bealtuinn;
Le geum caol mar cum an calltuinn;
Cha bhi sonas te dhe samhladh.
Maighdean shiobhalt’, shocair, chomhnard;
Falt tiugh, donn, le stiom ’ga chomhdach;
Suil ghorm, mheallach fo rasg mothar;
Glan-chraicneach mar eun geal mointich;
Gun ghuth mor o’ beul Didonaich;
Siobhalta ri aois ’s ri oige;
Fiaclan goirid, geala, comhnard;
Bilean ’s gruaidh air dhath nan rosan;
Smig ghoirid os cionn a sgornain;
Tiugh-uchdach mar tholman coinich;
Seang mu’n chneas ’n uair theid i ’n ordugh;
Calpannach, taiceil, ’s ceum mothar
A leumas thar linne an fholaich;
Bas min, geal, tana, le meoirean goirid
Air an comhdach le inean cruinne;
Gun roc an deireadh a sul;
Gun phreasadh ’na gruaidh;
Gun chlaise ’na bathais;
Nach dean gaire ri mart a nabuidh
A bhith ’m poll no ’n eabar;
A chromas a ceann an uair a
Chluinneas i gloc gaire
Chaidh ’s an eadradh.”
An uair a chriochnaich i an rann dh’ aontaich an taillear gu’ m posadh e nam faigheadh e te’ a reir a mhiann; ach gu tur dona, bha ’n taillear duilich a riarachadh. Beagan uine ’na dheigh sin shonraich a mhuime a mach nighean deadh athar agus deadh mhathar air an robh na subhcailean a dh’ ainmich i a’ gabhail comhnuidh.
An uine ghearr ’na dheigh sin dh’ fhalbh Micheal Mac Lachlainn agus an taillear aig deireadh seachduin a chordadh ris an nighinn; agus chaidh gabhail rompa ’san taigh le lamhan sgaoilte. An uair a chuireadh aird’ air an taigh, agus a shuidh iad sios aig a’ bhiadh, chuir Micheal an geill a theachdaireachd a dh’ fhear an taighe agus do bhean an taighe. Agus thug iadsan an lan-aonta gu’m biodh gach cuis mar bu mhiann leotha, nam b’ e s gu ’m biodh an nighean fhein deonach. Aig an am cha robh an nighean a staigh. Bha i ’n taigh na baineich ag iarraidh aodaich a bha ’ga fhigheadh ann. Agus mar a bha chama-chodhail an dan co a thigeadh dhachaidh comhladh ris an nighinn ach a’ bhaineach, a chum gu faigheadh i an greim gearr. Oir mur faigheadh i an greim gearr cha bhiodh rath no sonas air an neach a chaitheadh an t-aodach.
Chaidh teachdaireachd Mhicheil innseadh do’n nighinn. Agus an uair a chual’ a’ bhaineach an teachdaireachd ’s duil aice fhein ris an taillear, ’s ann a thuirt i gu dalma ri fear an taighe gu ’m bu bhochd an rud dha a dhol a thoirt ’aon ghineil seachad do mhac ’s a dh’ ogha fir aig nach robh mart no caora; agus gu robh an truaighe ’s an dolas a’ feitheamh oirre mur faigheadh i fear a b’ fhearr na taillear aig nach robh de chrann-arain ach siosar is meuran is snathad; agus ged a gheibheadh e i, nach biodh e tri oidhche gu brath an deigh a cheile aig a cagailte comhladh rithe; agus gur ann a bha e coltach ri cu o ghleann gu gleann as deigh chlosnaichean.
Dh’ eisd an taillear ris na chual’ e gu math foighidneach, agus thuirt e, lapach ’s mar a bha a chrann-arain-san, agus ged a bha e gun stoc gun mhor storas nach d’ thainig a’ ghorta steach riamh air dorus ’athar no ’sheanar; agus nach b’ ionnan sin ’s mar a bh’ anns an duthaich, gu robh’ ghorta ’gabhail comhnuidh aca seachd bliadhna fo chasachain nam beartan-fighe.
An uair a chual’ an nighean agus a mathair na chuir a’ bhaineach dhith, o nach robh moran eolais aca air an taillear, ’sann a chaidh iad a mach a dh’ iuchd ri taobh na cruaiche moine. Chuir iad an cinn ri’ cheile agus ge b’ e air bith comhradh a bh’ eatorra cha d’
Air a leantuinn air taobh 6.
[Vol . 2. No. 29. p. 4]
MAC-TALLA.
A PHRIS.
Bliadhna, - - - $1 .00
Sia miosan, - - - .50
Tri miosan, - - - .25
Tha ’phris ri bhi air a paigheadh toiseach na bliadhna.
Cuirear am paipear gu luchd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an duthchannan eile air son $1 .52, neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna.
Tha sinn an dochas gu’n dean cairdean na Gailig an uile dhichioll air am MAC-TALLA ’chumail suas, oir ’se ’n aon phaipear Gailig a tha ri fhaotainn.
Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gailig g’ ar ’n ionnsaidh an aire nach sgriobh iad ach air aon taobh d’an duilleig, agus nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.
Biodh gach litir us eile air a seoladh gu
J. G. MacKINNON,
Editor “Mac-Talla,”
Sydney, Cape Breton.
SIDNI, DI-SATHAIRNE, FEB. 10, 1894.
THA muinntir China a cur dragh mor air na duthchannan a tha air cladach an iar America. Tha iad a tighinn na’n sgaothan thairis air a Chuan Chiuin gach bliadhna, agus bha choltas orra aon uair gu’n cuireadh iad na daoine geala a obair gu buileach, oir ged nach dean aon diubh faisg uiread oibreach ri duine geal, gidheadh oibrichidh iad air tuarasdal cho beag ’s nach bi ach fear gle ainneamh dhiubh gun obair, air cho lionmhor ’s gu’m bi iad. A bharr air sin cha’n eil iad, mar mhuinntir dhuthchannan eile, na’n daaoine a shuidhicheas agus a ghabhas comhnuidh ann an duthaich d’an tig iad, agus a bhios mar sin na’m buannachd dhi; ’s ann a tha h-uile h-aon diubh a cruinneachadh ’sa gleidheadh gach sgillinn air am faigh e greim gus a thoirt leis air ais da dhuthaich fhein, ’s cha cheannaich e ach ni nach urrainn dha deanamh as aonais. Tha uime sin, muinntir nan duthchannan mu’n do labhair sinn, a gearan gu mor orra, agus fior dheonach air an cumail air falbh gu buileach. Tha na Staitean an deigh cluas a thoirt da’n sluagh fein agus an deigh laghannan a dheanamh a tha cha mhor a’ dunadh muinntir China a mach. Tha Canada an deigh cis a leagail orra, agus cha’n eil a chridhe aig aon dhiubh cas a chur air tir gun a dhol troimh ’n tigh-chuspuinn mar bhathar eile, agus leth-cheud dollar am fear a phaigheadh. Ged tha chuis mar sin fein, tha iad a sior thighinn, agus tha riaghladh Cholumbia Bhreataunach, mor-roinn a tha air a sarachadh leotha, a cur impidh air Riaghladh Chanada tuilleadh cise ’leagail orra; tha iad a smaoineachadh gu’m bu choir, air a chuid bu lugha, ceud dollar am fear a bhi orra. Tha moran ann an Canada a bhios an aghaidh so, ’sa tha cur an aghaidh an lagh a th’ann cheana le ’n uile neart, ag radh gu bheil e neo-airidh air sluagh a tha ’gabhail orra bhi riaghladh an duthcha le laghannan cearta, Criosdail. Faodar moran a radh taobh air thaobh, agus cha’n eil teagamh air bith nach bi e air a radh ’nuair thig iarrtus parlamaid Cholumbia Bhreatunnach air beulaobh parlamaid Chanada. Tha fhios gu’n sealladh e na b’ fhearr ’s na bu choire do’n duthaich so lan chead a thoirt do na daoine buidhe tigh’nn ’nar measg, ach cha’n urrainn do neach sam bith a radh c’uin a gheibh iad an cead sin, no gu’m faigh iad idir e.
A Acarsaid Chloinn Fhionghain.
FHIR DHEASACHAIDH, —Ceadaich dhomh aig an am so beagan fhacal a sgriobhadh gu do phaipeir luachmhor, an dochas gu toir thu oisean beag do m’ litir ann an sreathamh a MHIC-TALLA.
Tha tinneas gu math pailt air feadh an aite so, a nis bho chionn corr as mios.
Tha ’n galair mosach sin, an grippe fuasach pailt air feadh na duthcha.
S’ ann le fior bhron a tha mi a toirt iomraidh air bas a ghille ghrinn, Domhnull R. Caimbeul, a chaochail air maduinn Di-donaich an ochdamh latha fichead d’an mhios s’a chaidh. Bha e ma ochd bliadhn’ fichead a dh’ aois, ’s na shar ghille modhail siobhalta, o thus oige. Cha robh e tinn ach beagan laithean.
Tha sneachda neo-chumanta trom air an talamh am bliadhna, agus an t-side cho stoirmeil ’s gu bheil e cumail nan rathaidean cruachte le sneachda, ’s na’n cuis eagail. Ach an deigh so, bithidh e na’s docha an t’side a dhol air a h-ais. Ged a tha ’n t’ each iaruinn cho luath laidir s’a tha e, gidheadh, tha’m beathach bochd a faotuinn a leoir sarachaidh iomadach latha o chionn mhios.
Tha iasgairean nan cladaichean so an dochas gu faidh iad a mach a dh’ iasgach an truisg air an deigh mhor am bliadhna. Ma dh’ fhanas an t-side reota, bithidh deadh dheigh air Loch mhor a Bhras d’Oir an uine ghoirid.
Chaidh each a ghoirteachadh gu dona aig Beinn Chain an latha roimhe. Bha gille beag a tarruinn connaidh leis agus air dha a bhi tighinn dachaidh an am a bhi a cromadh le beinn chas a bha gle shleamhuinn aig an am thainig an t-each ’sa h-uile rud a bha ann le luaths dealanaich a nuas leis a bhruthaich, gus na bhual iad san tigh. Chaidh a beathach bochd a chur as a ghullainn leis a bhuille.
Thainig aireamh mhor de ghillean ’s do nigheanan dachaidh as na Staitean Aonaichte air a geamhradh so, na measg faotaidh sinn ainmeachadh Ambrois S. Mac Fhionghain a thainig dhachaidh le bean og, air ur phosadh, te Mairi Nic Eachairn a mhuinntir Mhira. Bidh sinn a guidhe-saoghal fada ’s toilachadh laithean do’n charaid oig.
Ged nach robh sinn idir a tallach air an deise a bha air MAC-TALLA roimhe, tha sinn ro thoilichte chluintean gu bheil an tailleir a deanamh deis ur dha, ’s gum bi i deiseil air an t-seachdain so. “Gu’n meal ’s gu ’m caith e i!
Is mise do charaid,
IAIN D.
Leighseadh mise o’n Ghrip leMINARD ’S LINIMENT.
C. I. LAGUE.
Sydney, C. B.
Leighseadh mise o chall guth leMINARD ’S LINIMENT.
TEARLACH PLUMMER.
Yarmouth, N. S.
Leighseadh mise o’n loinnidh leMINARD ’S LINIMENT.
LEWIS S. BUTLER.
BURIN, Nfld.
Di-luain chaschail Bean Thearlaich ’Ic Fhionghain, boirionnach og cliuiteach, aois cheiteach bliadhna fichead. Chachail e air a cheart latha na mhios air na phos i o chsonn bliadhna.
LeighsidhMinard ’s LinimentGrip.
Bha’m bas gu math trang ’nar measg air an t-seachdain so. Dior-daoin s’a chaidh, chaochail ceathrar; Martin Howley, Bean ’Ic Amhlaidh, gille beag le Alfred Boutillier, agus leanamh gille le Tearlach Townsend.
[Vol . 2. No. 29. p. 5]
Litir as an Eilean Sgiathanach.
FHIR MO CHRIDHE. —Is mor an toilinntinn a tha mi ’faotainn o bhith ’leughadh a’ MHIC-TALLA o sheachduin gu seachduin. Ach fhuair mi mor-thoileachadh eile air a thailleamh, air am bheil mi a nis a’ dol a thoirt beagan iomraidh. Anns a’ cheud litir a chuir mi do’r n-ionnsuidh, dh’ innis mi co mi. Thug mi mar an ceudna iomradh gu robh moran chairdean agam araon ann an Eilean a’ Phrionnsa agus mar an ceudna ann an Ceap Breatunn. Ciod a b’ iongantaiche leam na litir fhaotainn o Dhomhnull Mac ’Ill’ Leallain, a tha ’fuireach ann an Narrows Creek, an Eilean a’ Phrionnsa, no, mar a theirteadh ris ann am Beinn-a- bhaoghla, Domhull mac Ruairidh ’ic Iain bhain. Dh’ fhalbh an duine so gu ruige America ’sa’ bhliadhna 1845. Tha e ’na mhac peathar seanamhar dhomh. Dh’ innis e dhomh anns an litir gu bheil Mairi piuthar m’ athar fhathash beo, slan, agus gu bheil moran eile dhe mo chairdean beo, slan mar an ceudna. O chionn beagan sheachduinean fhuair mi litir eile, ’s i air a sgriobhadh ann am fior dheadh Ghailig, o sheann duine coir, caoimhneil a tha ’fuireach ann an Lorway. Dh’ fhalbh an duine so a Beinn-a- bhaoghla mu’n d’ rugadh mi. Bha eolas math aige air cuideachd m’athar ’s mo mhathar. Is e ’ainm, Micheal Domhnullach, no, mar a theirteach ris gu cumanta, ann am Beinn-a- bhaoghla, Micheal mac Dhomhuill ruaidh ’ic Sheumais. Tha e tri ficheal bliadhna ’s a h-ochd deug a dh’ aois. Is gann is urrainn dhomh cainnt a chur air a’ ghairdeachas a rinn mi an uair a leugh mi litir Mhicheil. Cha do dhichuimhnich e riamh a’ Ghailig mhilis, bhlasda a dh’ionnsaich e air Sliabh na h-Airde, ged a tha corr is leith cheud bliadhna o’n a dh’ fhalbh e a duthaich a bhreith is araich. Agus idir cha do dhichuimhnich e na cairdean agus an luchd-eolais a dh’fhag e ’na dheigh. Tha ’n dithis dhaoine so o’n d’ fhuair mi na litrichean, a’ leughadh a’ MHIC-Talla gu riaghailteach. Is fhearr leamsa an da litir a fhuair mi uapa na fichead dollair, ged a chuirteadh air mo bhois iad an ceart uair. Fhuair mi litir eile o bhur deadh charaid, an t-Urr. C. Caimbeul, Strath-Alba. Thug e mor thoileachadh dhomh cluinntinn uaithe. Cho luath ’s a gheibh mi as mo dhrip sgriobhaidh mi d’a ionnsuidh.
A nis, innsidh mi dhubh c’ar son a tha mi ag innseadh mu na litrichean a fhuair mi o m’ chairdean a America. Tha mi ’ga innseadh, a chionn gu bheil mi creidsinn, nam biodh na Gaidheil air gach taobh de ’n chuan a’ leughhadh a’ MHIC-TALLA, agus a’ sgriobhadh d’a ionnsuidh an drasta ’s a rithist mar a tha mi fhein a’ deanamh, gu faigheadh iad eolas air iomadh aon de’n cairdean, mu nach ’eil iad a’ cluinntinn iomradh aig am sam bith.
Tha mi ’n dochas gu’m bi soirbheachadh mor aig a’ MHAC-TALLA air a’ bhliadhna so. Bha buaidh-larach aig na Gaidheil riamh anns gach cath anns an do sheas iad gu treun, duineil, gualann ri gualainn. Ma sheasas iad air taobh a’ MHIC TALLA mar is coir dhaibh, cha’n eagal dha. Is ann aca tha so ri dheanamh. Cha ’n ’eil cuid no gnothach aig na Gaill ris. Buaidh is piseach leibh gach latha ’s uair.
Is mi bhur caraid,
IAIN.
Latha seann Nollag, 1894.
A Framboise.
Bliadhna Mhath ur dhuit, Mhic-Talla, agus ma’s math a tha, gum a seachd fearr a bitheas tu!
Chaidh latha na bliadhn’ uire so a chur seachad gu cridheil, toilichte san aite so; an oigridh a cruinneachadh an ceann a cheile a cur seachad na time le cleasan ’s le fearas-chuideachd neo-chronail, a seinn orain bhlasda Ghailig, agus a guidhe soirbheachadh agus buaidh leis an duin’ -uasal ’tha na chomhnuidh aig taobh na mara.
Tha tuathanach a fuireach an Sruileigh aig am beil lair a tha coig bliadhna deug air fhichead a dh’ aois, agus i comasach, a cuid fhein a dh’ obair an aite ’dheanamh; agus ged tha e fhein suas ri ceithir fichead bliadhna, gidheadh ni e fhein ’san lair turus air cheann-gnothuich cho ealamh ri daoine ’s eich nach eil idir cho sean.
Tha fiosan a Boston ag innseadh gu bheil deich air fhichead de Ghaidheil Cheap Breatuinn ann an aon tigh-eiridinn sa bhaile sin tinn leis a bhric, agus an co-lorg sin tha naigheachdan bronach a teachd gu muinntir mu’n cuairt dhuinn. Chaochail Catriona, nighean do Ruairidh Mac Philip a mhuinntir an aite so, agus chaochail Mor, nighean do Nial Moireastan a mhuinntir Loch Lomoud, agus chaochail Mairi, nighean do Thormoid Moireastan a mhuinntir St. Esperit, faisg air an aon am, triuir nigheanan oga aig an robh meas agus urram nan uile da’m b’ aithne iad air an gearradh air falbh ann am blath an oige. Tha co-fhaireachduin againn ri teaghlaichean ’s ri luchd-daimh nan dubhachas, ged nach eil an sid ach guth a tha ’g eigheach ris gach neach a tha beo,— “Cuir do thigh ann an ordugh, oir gu cinnteach gheibh thu bas.”
CEANN LIATH.
Ian. 6. ’94
Minard ’s Linimentair son Loinnidh.
Minard ’s Linimentair son an fhuilt.
Anns an
ACADIA HOUSE
Gheibh thu
Brogan air pris sam bith eadar 50c. us $5 .00.
Brogan seomar, no Cuarain air 25c.
RUBBERS dhe gach seorsa.
Aodaichean Deante air gach pris.
Curraichdean us Adan.
Feuch gun taghail thu.
INGRAHAM & MacGILLEAIN.
’S math is fhiach dhuit so a leughadh ma ghabhas tu a chomhairle bheirear ort. ’S taitneach an ni ri fhaicinn bean air a deagh sgeadach; agus ’se ’n ni ’s fhaisge thig air sin ann an taitneas duine fhaicinn ’sa chuid aodaich a freagairt air gu math. Agus ma tha thu air son thu fein a bhi mar sin, ma tha toil agad aodach math a bhi ’nad dheise, ’san deise air a sar dheanamh, ’s coir dhuit a dhol gu
IAIN MAC-LEOID & CO.
Tha stoc mor de dh’ aodach aca, ’s tha na gearradairean aca cho math sa ghabhas faotinn. Tha iad a deanamh gnothuich aig
207 QUEEN ST., CHARLOTTETOWN, E. P. I.
Cuimhnich nach deid thu seachad orra oir reicidh iad riut an Gailig.
[Vol . 2. No. 29. p. 6]
Am bheil thu dol a thogail tigh no sabhal ur air an t-samhradh so? Ma tha, ruig
MOORE & JOHNSTON,
far am faigh thu Tairnean, Gliane, Paipear-tearra, Paipear-mullich, Olla, Glasan, Ludagain, agus Acfhuinn-shaor dhe gach seorsa.
’Nuair a thoisicheas tu air an fhiar, thig thuginn air son, Spealan, Crannan, Sgriobain, etc., etc.
Tha Cruidhean each agus Tairnnean chruidhean againn do gach aon air a bheil iad a dhith.
Tha sinn a creic Crannuchain, Tubichean, Sguabichean, Slatan-iasgich, Dubhain, Cuileagan, etc., etc.
Taghail aginn agus bidh sinn uile gle riarichte.
MOORE & JOHNSTON,
Sidni, C. B.
REIC A MACH
Aodach Dheiseachan is fhiach 20 cts. air son 13 cts.
agus
Cotaichean-uachdar air son ghillean, air an ceannach o cheanniche a bhrist.
“STOR SAOR SHIDNI”
F . A. CROWELL,
Fear-Gnothich.
Bruidhnidh na cleirich Gailig.
Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca do
Bhathar de gach seorsa agus
e ri reic gu saor.
Math ar Duthcha tha ’nar beachd.
C . B. TRAVIS,
SYDNEY, C. B.
Pianos, Orgain, agus Innealan-fuaighil dhe na seorsaachan a’s fearr.
Stoc math de dh’ accordeons, Harmonicas, teudan. fidhle, ’s de leabhrichean ciuil.
Snathadar, Olla, agus gach ni air an cuir Innealan fhuaighil feum, air laimh daonnan.
Ma ruigeas tu stor
D. J. DOMHNULLACH,
Air Straid Wentworth,
chi thu gu bheil gach seorsa bathair a th’aige cho math ’sa gheibh thu an stor sam bith sa bhaile, agus gu bheil e ga chreic
GLE SHAOR.
Nuair a thig thu do’n bhaile, ’s coir dhuit a dhol ’ga choimhead, gun fhios nach eil ni eigin aige a tha dhith ort, agus ma tha gheibh thu
DEAGH BHARGAN.
fhuair neach eile mach e. Ach aon ni a fhuaradh a mach, agus sin gu math follaiseach air feadh na duthchadh, gu ’n do sheas an nighean gu bailceanta air bathais an urlair, agus gu ’n dubhairt i ris an taillear, ged nach biodh fear eadar Hirst is Peairt ach e nach gabhadh i nasgaidh e.
(Ri leantuinn.)
Turas a Mharaiche.
LE EOBHAN MAC LAOMUIN, M. A., D. D.
CAIB. V. —Air a leantuinn.
An sin thainig Chriosduidh, agus a bhean ’sa chuid eile de’n chloinn, chum fios fhaotuinn ciod a dh-aobhraich a mhi riaghailt. Ghairm e Peadar air ais agus thubhairt e ris; “na tugaibh aite do’n theirg;” ma dhi-chuimhnich thu Esan a labhair, is leam-sa dioghaltas; iocaidh mi? Leag Peadar sios a bhall-airm. Bha Tomas air ti a thoirt uaithe, ach thubhairt e ris, “dh-eisd usa mar-an-ceudna ri droch bhriathran an t-Seann Duine.” Chrom Tomas a cheann oir bha ’mhathair dluth. An sin shin Criosduidh a lamhan dha na maraichean, agus thubhairt e. “An dean sibh ar a-mach an aghaidh ceannard bhur slainte a ghradhaich sinn le gradh siorruidh? Thugaibh an aire, a bhraithre air eagal gu’m bi ann an aon neach agaibh droch cridhe mi-chreidimh ann an treigsinn an De bheo.” Am feadh a theirear, an diugh, ma chluinneas sibh a ghuth, na cruaidh-cihibh bhur cridhe; uime sin na tilgibh uaibh bhur muinghin, aig am bheil mor dhiol-thuarasdal. Oir a ta feum agaibh air foighidin; chum an deigh dhuibh toil De a dheanamh, gu’m faigh sibh an gealladh. Oir fathast seallan beag, agus an ti a ta ri teachd thig e, agus cha dean e moille. A nis bithidh am firean beo tre chreidimh; ach ma philleas nach sam bith air ais, cha bhi aig m’ anam-sa tlachd ann. Oir ma dheasaicheas sinn do ar toil fein an deigh dhuinn eolas na firinn fhaotainn, cha ’n fhagar tuilleadh dhuinn iobairt airson peacaidh, ach duil eagalach ri breitheanas, agus fearg-theinnteach, a sgriosas na h-eascairdean. Is ni eagalach tuiteam ann an lamhaibh an Deo bheo.
(Ri leantuinn.)
“De n aois a tha thu?” ars am breitheamh. “Tha mi fichead,” ars ise bha na fiannis. “Innis an fhirinn; ’de’n aois a tha thu?” “Tha mi eadar fichead us deich air fhichead.” “Cinn a bhios tu deich air fhichead?” “Am maireach,” ars ise.
[Vol . 2. No. 29. p. 7]
A Gleann Uilleam.
FHIR-DHEASACHAIDH IONMHUINN—
Tha a nis lan am agam do dholar a chur thugad. Bha mi a deanamh dail an dochas gu faighinn beagan de luchd-gabhail dha d’ phaipeir. Gu dearbh, cha robh idir cabhag orm do bhrigh, mar tha fios agad, gu robh urras mhath agam. ’S mi tha fada na chomain air son mo bhrosnachadh gu cur a dh’iarraidh MHIC-TALLA. Is iomadh comhairle mhath a thug e orm riamh, agus gu dearbh b’ann dhiubh i sid. Tha mi anabarrach toilichte leis a phaipeir: cha’n eil Gaidheal air bith ceart as aonais. Tha miltean de Ghaidheil ann an Canada a chuireas a dh’iarridh MHIC-TALLA ’uuair gheibh iad eolas air. Cha’n urrinn gu bheil clann nan gaisgeach ’s nan sonn a dh fhalbh air fas cho neo-dhileas ’s gun iarradh iad canain an aithrichean ’s eachdridh an duthcha leigeil bas. ’Sann air son an dilseachd a fhuair na Gaidhil ainm nach basach an eachdridh nan linntean a chaidh seachad ’s tha mi creidsinn gu bheil comhas mor de’n spiorad cheudna ’nam measg an diugh. Chi sinn Gearmailtich, Frangich, Eadailtich us muinntir dhuthchannan eile a seasamh gu duineil air an canain fein, us am bheil sinne dol a phasgadh ar lamhan ’sa dhunadh ar beoil, ’nuair tha Ghailig bhinn, bhlasda, ’ga stampadh fodh chaean a naimhdean? Cha’n fhaod a bhith. Bliadhna mhath ur dhuit fein ’s do uile luchd-leughaidh a MHAC-TALLA!
MHIC-TALLA tog do ghuth le neart,
’S na biodh ort geilt no sgath,
Tha miltean Ghaidheal dileas dhuit
’S cha threig iad thu gu brath,
Tog iollach ait an cainnt nan sonn
Gu’n cluich gach cnoc us gleann
A Ghailig mhilis, bhlasda, bhinn,
Seadh canain Tir nam Beann.
Do Charaid Dileas,
S. D. Mac P.
Gleann Uilleam, E. P. I.
Ann an Japan, cha’n eil na dotairean a cleachdadh innealan sam bith air son draghadh fhaclan ach am meoriean, agus tha e air a radh gur e fiacail gle ainneamh a dh’ fhairtlicheas orra. ’Nuair theid iad a dh’ionnsachadh, toisichidh iad le bhi spionadh phinneachan a bord ’s o sin theid iad air adhart gu nithean is duilghe gus mu dheiradh an spion iad tarrunn a bord cruaidh gun strith sam bith.
’Se dleasanas gach uile neach a tha ’gabhail a phaipeir so fhaicinn gu bheil e ’n deigh a phaigheadh. Cha’n urrinn do neach sam bith paipear a leughadh le cogais ghlan mur do phaigh e air a shon. A charaid, cia mar tha do chogais-sa?
Bathar Saor
air a cheannach o chionn ghoirid bho cheannichean a bhrist ann an Nobha Scotia, Aodichean dhe gach seorsa, Bratichean-urlair, Beilbheid, Osain, Merino dubh, Sioda dubh, Sgaileanan, Aodicnean-uachdar, &c ., ’s iad uile gle saor.
ADAN FODAIR
beag us mor bho thri sentichean suas, curraichdean ghillean da shent dheug. Adan air son fir us mnathan, Leintean geala, &c ., air leth pris.
BATHAR UR
air tighinn agus a tighinn. Pailteas de gach seorsa, agus na prisean ceart. Feuch gun taghail thu oirnn.
C . S. JOST, & Co.
Sidni, Iun 1, 1893.
ADAN! BONAIDEAN!
THA
Mairi A. Nic Fhionghain
air a bhliadhna so a cumail stor ri taobh na“County Hall”agus tha i deiseil gu bhi feitheamh air aon sam bith a tha ’g iarridh.
AD NO BOINEID,
RIBINNEAN,
FLURICHEAN,
ITEAN NO GEUGAN
no ni sam bith eile a’s o gnath leis na mhathan a bhi cur ma’n cinn. Tha moran de nithean eile aice nach gabh ainmeachadh an so. Thig thusa agus
FAIC DHUIT FEIN.
COMHRADH.
“De ’n uair a tha e?”
“Tha e coig mionaidean an deigh tri.”
“Ciamar a tha fios agad?”
“Nach do sheall mi air m’ uaireadear.
“Dh’fhaoidte gu bheil an t-uaireadear sin ro-luath.”
“Cha’n eil e luath no mall riamh on a chaidh a chuir air doigh mu’n am so ’n uiridh. Bha e roimhe sin cho mi-dhoigheil ’sa bha ’leithid riamh, air aon spoig, ’se cho gliogach ’s nach b’uriainn dhomh feum sam bith a dheanamh dheth. Ach an drasda ’se uaireadear cho math sa tha ’san duthaich.”
“Co ’charaich e?”
“O, nach be cheist e? Charaich
G . H. GUZZWELL,
ann an Sidni, fear da ’m b’aithne charadh.”
A. J. PEUTAN,
FEAR-ADHLACADH.
Cisteachan-Laidhe bho $2 .00 gu $90 .00.
Anart us Lion-aodach dhe gach seorsa, Deiseachan-Donna, Curraican, Lamhann an, Stocainnan, Gleus Airgid air son chisteachan &c ., &c .
Carbad-Mairbh aig laimh Daonnan.
TAGHAIL AIG
AONGHAS DOMHNULLACH,
Ceannaiche,
SIDNI, - - - - C. B.
Tha Flur, Min, Siucar, Ti, Tombaca, Coirce, Feur, agus iomadh ni eile aige.
RI’N REIC SAOR.
[Vol . 2. No. 29. p. 8]
ORAN.
LE GILLEASBIG MAC-PHAIL.
Do Chalum Caimbal, Tighearna Bharmholich, agus Fear Bhaile-Phetris an Tireadh.
LUINNEAG.
Togamid fonn, ’s neo-throm gun togamid,
Togamid fonn le furan gun eislean;
Togamid fonn, ’s neo-throm gun togamid.
Gu ma slan do na h-uaislean,
Air Di mairt a rinn gluasad,
[ ? ] an sgioba math, fuasgailteach,
Dras, cruadalach, gleusda;
’Dhol air tir ann san Oban,
Far an cruinnich iad comhla,
Air an tarruinn gu h-eolach
Ann an ordagh fo’n eideadh.
Cha n-fheil leithid bhur caiptin
Furasd’ fhaotuinn air chneasdachd;
Fear a ghiulain is fhasain,
Fear a chleachduinn ’s a cheutibh,
Fear ard aignidh ’s a chruadail.—
’Se nach tilleadh roimh fhuathas,
Gum bu ghaisgeil a ghluasad
An am bualadh nan geur lann.
’M Baramolach do staoileadh,
’S aig do mhac gum biodh t’ oighreachd,
’Fhir a fhuair do chuid saibhris,
Saor bho fheill is bho eucoir.
Gu bheil t’ fhearann fo dhion dhuit
Le bann daingeann bho ’n righ air;
Is bha barantas cinnteach
Aig do shinnsireachd fein air.
Tha thu spioradail, meanmnach,
Foinnidh, daicheil, deas, calma;
Tha thu smachdail, neo-chearbach:
’S mi gun earbadh a d’ threinid.
Bhiodh na Frangich fo airsneul,
’S tu gan ruagadh ’s gan sgapadh,
Is gam fagail fo d’ chasibh,
’S iad gun chlaisteachd, gun leirsinn.
’S truagh nach glacadh tu ’m posadh
Baintighearn’ eibhinn lan storais,
’S i am folachd ’s am foghlum
Anns gach doigh air do reir-sa.
Is nan deanadh i arach
Mac a thigeadh at aite
Bu toilinntinn le d’ chairdean
’S leis na Gaidheil gu leir e.
Ann ad thalla mor riomhach
Gheibhteadh ceol is ol fiona
Agus aighear ’s toilinntinn
Is gach ni air a reir sin.
Bhiodh daoin’ uaisle gach latha
A tigh’nn ort as gach rathad,
’S dheant’ le solas am beatha
An taigh-tathich nan ceudan.
Cha n-e chuirm gun an comhradh
’Gheibheadh aoidhean mu d’ bhordibh.
Bhiodh a bhranndi gu ’r deoin ann,
’S sibh ag ol air a cheile,
’S uisge-beatha nam feadan;
’Ni na fearibh a leagadh,
’Sa bheir bodich gu beadradh,
Is gu freagairtean geura.
’S iomadh botul a thraighteadh
Leis a chomunn chaomh, chairdeil,
De’n leann fhallan mhath, laidir
Ann am fardach na feile.
Gum biodh iomirt gu dian ann
Air na cairtean ’s na disnean,
Agus seirbhisich dhileas
A sior-dhioladh luchd-feuma.
’SeMinard ’s Linimenta’s fhearr.
POSAIDHEAN.
Aig I-Chaluim-Chille, Ian. 31mh, leis an Urr. Ruairidh Mac Neill, Ruairidh Mac Fhionghain is Catriona Dhomhnullach, a Washabuck Ard.
Air an Eilean Mhor, Ian. 30mh, leis an Urr. D. Drummond, D. F. Friseal, us Anna, nighean Dhomhnuill ’Ic Aidh, a Kempt Head.
BAIS.
Aig Acarsaid Chloinn Fhionghain, Ian. 30mh, Mairi, bean Neill ’Ic Neill (Niall Mor). —R. I. P.
Aig Washabuck Ard, Feb. 1, Catriona Dhomhnullach, bantrach Ruairidh Dhomhnullaich. —R. I. P.
Aig Boulardaire Centre, Ian. 27, Murachadh Mac Pharlain, da fhichesd bliadhna dh’aois, a fagail bantrach us ceathrar chloinne.
Aig an Acarsaid Dheas, Ceap Nor, Ian. 21mh, Mairi Dhomhnullach, leth-cheud bliadhna ’sa sia a dh’aois.
Aig Sydney Mines, Feb. 6mh, Iain Domhnullach, tri fichead bliadhna sa sia a dh’aois, a fagail bantrach us sianar chloinne.
Aig Intervale Chloinn Fhionghain, Ian. 28mh Domhnull R. Caimbeal, Mac do Ruairidh Caimbeal ochd bliadhna fichead a dh’ aois. —R. I. P.
Aig taobh deas nan Narrows Mhora, Ian. 6mh la, Iain Mac Dhonuill, (Iain an t-saighdear), tri fichead bliadhna sa h-ochd deug a dh’aois. —R. I. P.
Tha na dotairean a’s fhearr a moladh
K. D. C
air son droch Stamag
Samqull a nasgaidh
K . D. C. Co
New Glasgow, N. S.
BLIADHNA MHATH UR!
Tha sinn an deigh aireamh mhor de bhrogan a cheannach, agus air son rum a dheanamh dhaibh, reicidh sinn na th’ againn air laimh
Gle shaor air son airgid.
Brogan a’s fhiach $2 .25 air $1 .75 agus cach a reir sin.
Faigh Paidhir air son an Earraich.
Tha sinn mar an ceudna ’cumail nam brogan a thatar a deanamh ’san Fhactoridh aig Sidni a Tuath, na brogan a’s fhearr cosg a tha ri’m feotainn, agus tha sinn ’gan reic air pris na factoridh.
Brogan-uachdair agus Rubbers dhe gach seorsa.
SIABUNN
air a phris air am faighear e ann a Halifax. Flur o $3 .00 suas, Ti o 20c, Reiseadain o 85c. am bocsa.
AMHLAN DHE GACH SEORSA GLE SHAOR.
Ceannaichidh sinn Coirce, Im, Uidhean, agus feoil agus bheir sinn a phris a’s fhearr orsa an coinneamh bathair.
C . H. HARRINGTON & CO.
Sidni, C. B.
Feb. 2, 1894.
Ma tha dealbh mhath a dhith ort ruig
UILLEAM W. DILLON,
SIDNI, C. B.
Bi’dh e toileach feitheamh ort uair sam bith a thig thu. Dealbhan beaga air meudachadh agus air an deanamh cheart cho boidheach.
Sgathain agus gloine uinneag air a phris a’s isle.
Seallaidhean air Ceap Breatuinn air laimh an comhnuidh ’s air an reic gu saor.
title | Issue 29 |
internal date | 1894.0 |
display date | 1894 |
publication date | 1894 |
level | |
reference template | Mac-Talla II No. 29. %p |
parent text | Volume 2 |