[Vol . 2. No. 36. p. 1]
Mac-Talla.
“An ni nach cluinn mi an diugh cha’n aithris mi maireach.”
VOL. II. SIDNI, C. B., DI-SATHAIRNE, AM MART 31, 1894. No. 36.
A Framboise.
Thòisich M. D. Mac Coinnich a mhuinntir Grand River air teagasg sgoile againn bho cheann ghoirid; tha sinn fior thoilichte a’ sgoil bhi air a fosgladh le Murachadh, agus bho ’n tha e na dhuin’ og cliùiteach ’s na dheadh sgoilear, cha ’n ’eil teagamh nach faigh e air aghaidh gu math ’nar measg.
Ged a bha a cheud chuid de’n mhios so gu bog blàth; ’s ann ’tha againn a nis coltas nam faoileach, le sneachda ’s le reothadh, ’s ma leanas an t-sìde mar sin mòran ni ’s faide bithidh iomadh duine ’san àite so gann gu leòr de bhiadh spréidhe, ach tha sinn an dòchas nach fhada gu am bi sneachda ’s am fuachd a toirt an casan leo.
Tha iasgairean nan giomach gu trang a deanamh deiseil gu tòiseachadh air iasgach cho trath ’sa ’s urrainn daibh. Cha ’n eil a phrìs gu bhi cho math sa bha i ’n uiridh idir; cha ’n eil teagamh nach e iasgach gle bhuannachdail a th’ ann, ach tha lagh an iasgaich gu math teann air iasgairean ’s air luchd ceannach nan giomach, ged a dh’ fhaodar tòiseachadh air iasgach uair sam bith a mach bhuaithe so. Cha ’n eil dad is fhiach de ghiomaich ’gan glachdadh air na cladaichean so ro ’n a chòigeamh latha deug de’n t-samhradh agus cha ’n eil an lagh a ceadachadh giomach iuchrach na giomach a bhitheas fo ochd òirlich a dh’ fhad a ghlachdadh agus tha aca ri sgur de’n iasgach air a choigeamh latha deug de Iulaidh ach faodaidh e bhi le iarrtus a chur a dh’ ionnsuidh luchd-riaghlaidh an iasgaich gu faigh iad cead iasgach gus a cheud latha de’n fhoghar; ach ’n is faide na sin cha ’n fhaod iad, agus a chum na criche sin tha maoir air an òrduchadh an sud ’san so a measg nan iasgairean a chuireas càin air neach air bith a gheibheir a briseadh air an achd. Beagan bhliadhnaichean air ais bha triùir iasgairean faisg air so a thòisich iad féin air cuir suas ghiomach an déigh an am òrduichte. Thainig na maoir orre gu’n fhios agus rugadh air fear aca, ach a chionn nach robh ni aige leis an dioladh e chàin leig iad as e. Fhuair an dithis eile teicheahdh ach bhrist na maoir an goileadair a bh’ aca ’bruich na giomach na phiosan beaga agus an sin chuir iad an tigh ra theine leis gach ni bh’ ann.
CEANN LIATH.
Litir a Baile na Prise.
A Charaid, —Tha mi a faotainn do phaipeir measail Gàilig an tràs ’sa ris o m’ choimhearsnach taobh eile na sràide. Chuir e impidh orm ’n uair a leubhainn e, litir a chur thugad o’n bhaile bheag a tha ’n so. Faodaidh do leughadairean bhi farraid c’àit am bheil Baile-na-Prise? Innis thusa dhaibh gu bheil e air a shuidheachadh an taobh deas siorramachd Ghrey, ann am mòr-roinn Ontario, far am beil mòran de Ghàidheil a cruinneachadh air amannaibh àraid. Tha’m baile beag so air a chuartachadh le Gàidheil; cha mhor nach iad a th’ ann air fad. Tha ann Ileich, Muileich, Tirisdich, Uidhistich agus mar sin sìos, daoine còire, gasda. Tha Gàilig air a searmonachadh gach maduinn latha Sàbaid ann an eaglais nam Presbyterianach leis an Urr. Domhnull Mac Leoid fear de mhinistearan Ghlinn-Garraidh. A bharrachd air Presbyterianich, tha Catlaicich, Baisteich, Methodaich us Deisciobuil. Is coma de’n t-ainm a bhitheas òirnn ma tha sinn de’n eaglais fhior.
Bha ’n geamhradh so a tha seachad gu math fuar. Dh’ fhalbh an sneachda uile toiseach a Mhàrt, ach tha e coltach gu faigh sinn beagan dheth fhathast. Tha sinn gearain an so, mar thatar ’sa ch-uile àite eile, air timeannan cruaidhe, ach cha’n eil againn ach bhith stri ris a chuid a’s fhearr a dheanamh dheth.
Cha’n eil an còrr agam ri radh aig an am so; faodaidh a bhith gu’n sgriobh mi a ris ann an ùine ghearr ma’s fiach mo sgriobhadh àite thoirt da. Tha mi an dochas gu’n gabh do leughadairean mo leisgeul air son cho dona ’sa tha so air a chur an òrdugh. Cha do sgriobh mi mòran Gàilig riamh, agus mar a thuirt an sean-fhacal, “cha dean duine don’ ach a dhichioll.”
GLEANN-SEILG.
Gradh agus Sonas.
Cha ’n ’eil nì sam bith ni’s fhuas ’s an t-saoghal na ’bhi sona, n’an smuainicheadh sluagh air. Cha ’n ’eil ann an Sonas ach ainm eile air Gràdh. Far am bheil Gradh ann an teaghlach, an sin, mar an ceudna, tha sonas, eadhon ged robh airc agus éigin ’n a lorg. Air an Laimh eile, far nach eil Gradh, ged robh e ann an lùchairt, cha tig Sonas a chaoidh. Is mearachdach an tì a thubhairt, “An uair a thig Bochduinn a stigh air an dorus, theid Gradh a mach air an uinneig.” Cha teid idir, oir tha’n fhirinn air an dòigh eile. An uair a thig Bochduinn a stigh air an dorus, cha teich fìor Ghradh idir, ’s e nach teich, ach seasaidh e gu treun, daingean, agus cuiridh e an cath gu cruaidh an aghaidh gach namhaid. Iadsan a ta ’gan smuaineachadh fein truagh, rannsaicheadh iad am bheil Gradh n’an cridheachaibh fein, mu’m faigh iad cron do neach no do nì eile. Fosgailidh beagan bhriathra gradhach, taitneach, tlà, an t-slighe chum tuilte soluis a bhoillsgeadh a steach do ’n tigh a rinneadh dubh, dorcha le tiugh-neulaibh na h-aisith agus a’ bhuaireis!
Thainig am Màrt a stigh gu ciùin briagha agus bha dearbh choltas an earraich air a cheud seachdain no dha, ach dh’ atharraich an t-sìde gu mòr agus tha i fuar greannach gu leòr ’sna lathaichean so.
LeighsidhMinard ’s LinimentCnatan.
[Vol . 2. No. 36. p. 2]
AM MUILLEAR CAN AGUS AM BALBHAN.
LE IAIN.
O CHIONN mòran bhliadhnaichean thachair dròbhair Albannach agus dròbhair Sasunnach uair is uair ri’ chéile aig aon de na feilltean-cruidh an àit’ eiginn faisge air crioch Shasuinn. Ann an ùine ghoirid dh’ fhàs iad gu math eòlach air a cheile, An uair nach biodh mòran aca ri dheanamh bu ghnàth leotha suidhe taobh ri taobh gu còmpanta, a’ còmhradh ri’ chéile, a chum an ùine ’chur seachad mar is gnàth le luchd-malairt a bhith ’deanamh. Coma co dhiu, latha de na làithean ’s iad an déigh glaine no dhà am fear a ghabhail de stuth bu treise na ’m bùrn, thionndaidh an seanachas air dòigh-éiginn o ghnothaichean na feille ’s na prìse, agus o gach ni eile air am b’ àbhaist dhaibh a bhith’ labhairt gu gnothaichean a bhuineadh do chor na dùthcha is do chleachdadh nan daoine o’n d’ thàinig iad taobh air thaobh. Thòisich an Sasunnach, mar a b’ àbhaist d’a luchd-dùthcha ’dheanamh, air ruith sìos agus air dimoladh nan Albannach, ag ràdh nach robh annta ach cladhairean, agus daoine gun sùgh, gun seadh, gun eanchainn, gun tuigse, gun ghliocas, agus nach robh iad idir ri bhith air an coimeas ann an geur-chuis, no ann am fiosrachadh, no ann an tuigse, no ann an eòlas, no ann an breithneachadh, no ann an grunndalachd-inntinn ris na Sasunnaich. Sid rud nach aidicheadh an t-Albannach fhad ’s a bhiodh an anail ann.
“Cha robh duine riamh an Sasunn agaibh,” ars’ esan, “nach fhaighteadh fear an Alba’ sheasadh ris agus a bheireadh buaidh air anns na h-uile dòigh; agus cha tig an latha ’bhios a’ chùis air a chaochladh. Faodaidh tusa ’bhith ri bòsd ’s ri meud-mhòir mu na h-euchdan a ni na braoghairnich bhronnach, theilleach, a th’ agaibh an Sasunn; ach cha d’ thàinig iad riamh a dh’ fheuchainn nan Albannach nach do thill iad dhachaidh mòran ni bu mhiosa na thàinig ad. Agus dh’ éireadh an ni ceudna dhaibh an diugh nan tigeadh iad”.
“An cluinn thu so,” ars’ an Sasunnach, ’s e ’fàs rudeiginn blàth, “tha balbhan a’ fuireach ’s a’ choimhearsnachd agamsa, agus cuiridh mi geall sam bith riut nach fhaigh thu mac màthar an Alba a fhreagras aon cheisd, no a dh’ fhuasglas aon dubh-fhacal a chuireas am balbhan air. Tha iomadh fear glé ghleusda agus glé thuigseach de na Sasunnaich fheìn an déigh deuchainn a chur air mar tha, agus ma tha, cha b’ urrainn daibh ite a chur as. Agus tha mise ag ràdh riutsa, an latha nach deanadh na Sasunnaich a’ chùis air nach ruigeadh na h-Albannaich a leas a dhol g’ a fheuchainn.” Dh’éisd an t-Albannach le fior mhi-chiataibh ris na briathran searbha so, agus ged a dh’ éisd bha e cho fada ’na bharail fhéìn ’s a bha e riamh. Chuimhnich e aig a’ cheart àm gu robh maighstir-sgoile ’s a’ sgìreachd do ’m buineadh e, a bha ’na sgoilear ro thapaidh, agus a bha ainmeil ’s an dùthaich air son a gheur-chùis agus a ghleusdachd. Bu duine e aig an robh fuasgladh facail aig gach àm do gach neach a chuireadh ceisd air. Smaointch e gu rachadh aig a’ mhaighstir-sgoile so air gach ceisd leibidich a chuireadh am balbhan air ’fhuasgladh, agus air eagal a dhol air ais ’na fhacal, is e’ thàinig as a’ chùis mu dheireadh, gu’n deachaidh an geall a chur sìos. Chuir gach fear luach a dhròbh fhein air a’ gheall. Dh’ ainmich iad latha sònraichte air an coinnicheadh iad ann an baile Dhuneidionn, a chum gu feuchadh na fir a bha gu tighinn a chosnadh a’ ghill cò aca bu chumhachdaiche inntinn. Dh’fhàg iad slàn aig a chéile, agus dhealaich iad.
Bha an Sasunnach ’g a dheanamh fhéin cinnteach as a’ gheall; oir cha robh earbsa sam bith aige ann an gleusdachd nan Albannach. Ach bha ’n t-Albannach ann an teagamh mu ’n chùis fad an rathaid dhachaidh. Chuir e suim mhòr air a’ gheall, cha b’ ann a mhàin a chionn gu robh làn-earbsa aige ’s a’ mhaighstir-sgoile, ach air eagal tilleadh as ’fhacal an déigh mar a labhair e an aghaidh nan Sasunnach. Smaoinich e nach robh leasachadh air a’ chùis ach feuchainn ris a’ bheairt a b’ fhearr a dheanamh de’n bheairt ’bu mhiosa. Bha aon ni ann a bha ’n còmhnuidh ’ga mhisneachadh, agus b’e sin, nach robh cunntas aige gu’n d’ fhuair na Sasunnaich riamh, air aon dòìgh no dòigh eile, buaidh air na h-Albannaich.
Cha bu luaithe a ràinig e dhachaidh na chaidh e far an robh am maighstir-sgoile, agus dh’ innis e dha facal air an fhacal mar a bh’ eadar e fhein ’s an dròbhair Sasunnach; mar a chaidh an geall a chur, agus gur esan an neach a bha ’san amharc aige fad na h-ùine, mar an t-aon duine bu fhreagarraiche a b’ aithne dha gu dhol a dh’fheuchainn a’ bhalbhain; agus thuirt e ris gu robh e an dòchas nach diùltadh e dhol do Dhuneidionn an uair a thigeadh an t-àm.
“Ma ta,” ars’ am maighstir-sgoile, cha d’ rinn sibh car riamh cho gòrach ris a’ gheall a chur. Caillidh sibh e gun teagamh sam bith. Cha teid mise, cha ’n ’eil feum dhomh ann, a dh’ fheuchainn an duine. Nan saoilinn gu’n deanainn an gnothach air rachainn g’a fheuchainn cho toilichte ri car a rinn mi riamh. Ach chuala mi uair is uair mu ’n duine cheana, agus a réir choltais gur ainneamh iad, ma tha iad idir ri am faotainn a ruigeas a leas dùil a bhith aca gu faigh iad buaidh air. Ged a rachainnsa g’a fheuchainn cha deanainn ach amadan is ball-bùird dhiom fhein ’san dùthaich. Tha mi, air a shon sin ro dhoilich sibhse ’chur a leithid a dh’ earbsa annam a thaobh ni nach urrainn domh air aon chor a leasachadh. Ach cha teid mi a muigh no ’mach a chur mo làimhe ann an ni a tha fhios agam nach uraainn domh a dheanamh.
An uair a chual’ an dròbhair so thuit a chuid ’s a ghad air, agus cha robh smid sìos no suas aige, chaill e ’thapadh. Cha b’ e call a’ ghill, ged a bha ’n t-suim gu math mòr, a bha ’cur dragh air an inntinn aige, ach a bhith ’smaoineachadh gu’n gleidheadh Sasunn a’ bhuaidh, agus gu ’m biodh Alba fodha dheth. Ach a reir choltais cha robh ann da ach a’ chùis a ghabhail mar a bha i. Cha ghabhadh an gnothach leasachadh tuilleadh.
Bha duine tapaidh ’na mhuillear ’s an àite, a chaill an dara sùil le tubaist air chòireiginn. Is e am Muillear Cam a theireadh muinntir an àite ris. Bha e ’na duine aig an robh fuasgladh facail do gach neach a labhradh ris. Ach cha robh a’ bheag de sgoil no de dh’ fhòghlum aige. Bhiodh an dròbhair uair is uair a’ taghal air. Latha de na laithean ’s iad air tachairt ri ’chéile, thuirt am muillear. “Cha chreid mi fhéin nach ’eil rud-eiginn a’ cur dragh air bhur n-inntinn; oir tha mi ’cur umhail gu bheil sibh ro throm-inntinneach agus ro ghann de chòmhradh seach mar a b’ àbhaist dhuibh a bhith. Mur ’eil e mìmhodh-
[Vol . 2. No. 36. p. 3]
ail dhomh ’fhaighneachd,” Ciod a tha ’cur oirbh?
“Ma ta,” ars’ an dròbhair, ged a dh’ innsinn mo ghalair dhuibhse tha eagal orm nach bi dad agam air a shon ach mo shaothair. Dh’ innis mi e mar tha do neach a tha mi ’meas a h-uile buille cho glic ’s cho tuigseach ruibhse agus cha mhòr a bh’ agam air a shon. Mar sin tha e cho math dhomh a chleith.”
(Ri leantuinn.)
MO THURUS DO’N GHAIDHEALTACHD.
LEIS AN URR. RUAIRIDH MAC LEOID.
B’ é an t-Urramach Doctair Lang ceann-suidhe na h-Eaglais Stéidhichte, agus an t-Urramach Doctair Mac Ille Ghobha Ceann suidhe na h-Eaglais Shaoire, dithis cheatharnach anns an diadhachd ged a thà iad, ann am beachd cuid de na Gàidheil, air an tabhairt do bheachdan sgaoilte air a a Bhìobull. Chuir é ionghadh orm a thabhairt fanear gun robh na h-ùrnuighean air toiseach gach seirbheis air an leughadh le Mac Ille Ghobha agus gu robh e a’ criochnachadh na h-uile ùrniugh le ’bhi a’ gabhail ùrnuigh an Tighearna. B’ é am bliadhna Iubili na h-Eaglais Shaoire, agus bha na h-uile ullachadh air a dheanamh gus an t-àm a dheanamh comharraichte. Bha teachdairean urramach as gach cearna de’n domhain a giùlan gean math gu Eaglais a rinn moran air son an t-saoghail a cheartachadh. Bha Innseanaich is Africanaich, ’daoine buidhe is geal, dubh is lacann ann air an do shaoithrich Dia le ’ghràs. Bhà é taitneach thar tomhas, a bhi g’ am faicinn agus ag éisdeachd riu. Cha robh e furasda do chuid dhiubh am beachdan a dheanamh aithnichte oir cha robh a Bheurla ro dheiseil dhoibh, agus bu cho furasda godail na faoileag a thuigsinn ri ’n cainnt féin. Is i an òraid a b’fhearr a chuala mi aon a bha air a liubhairt ann an Gàidhlig le fear Murachadh Macilleòid ceisteir a mhuintir Leòghis. Dh’innis é naigheachd air an Dealachach(Disruption)ann an Sgìr nan Loch a tha airidh air a cumail air chuimhne. Bha Coinneach Ros agus e féin air ceann a cho-thionail agus am ministeir aig an Ard-Sheanadh. Thuirt Mr. Ros ris a cho-thional gu’n robh fios aige gun do dhealaich na ministearan saora ris an Eaglais agus mar sin gum fàgadh iad-san an dùn chlach ud as an déigh. Dh’ éirich an sluagh gu h-iomlan a mach agus air an latha sin bha ’n t-seirbheis air a cumail air an raon.
Bhiodh e iomchaidh aig an am so de m’ thuras iomradh a thoirt air Baile Mòr Dhunéidinn le a chaisteal aig am bheil eachdraidh cho ro iongantach, agus le a ghunnaichean mòra a tha cho pròiseil ag cur am beul ris gach taobh de n’ bhaile agus a muigheadh ma thig Frangach no Ruiseanach an asdar mhìlltean dhoibh gun cuir iad na h-eanachainnean asda. A thaobh agus nach robh agam ach uine bheag r’a chaitheam ann, dh’ fheuch mi ris na h-uidhir de ’n bhaile agus do na càirdean fhaicinn ’s a bha na m’ chomas. Ghabh mi sgriob sios air Sràid a Phrionnsa agus bha gneadhnachas agus riomhachas na sràide sin ullamh air dearg amadan a dheanamh do neach. Mur biodh gu ’m faca mi beagan dhe ’n t-saoghal roimhe, bhithinn ’an cunnart a bhi air mo ghiùlan air falbh mar a bha Gàidheal eileanach roimhe aon uair air dha cuairt a thoirt do dh’ Ionarnis. ’Nuair a chaidh e air ais bha e ’g innseadh do aon de’ chompanaich gu’n robh esan ann an baile anns an robh na h-uile firionnach na ’m ministeirean. Bha am ballach bochd a’ smuaineachadh rach robh fear air am biodh ad mholach ach ministeir. Bha air an t-sràid sin sluagh as gach cearn de’n chruinneadh—Ameireacanaich, Frangaich, Eadailtich, Gearmailtich, Turcaich, Afrieanaich agus Innseanaich agus Shinaich. Chiteadh an trath ’s a ris an Gàidheal na ’m measg leis an fhéilleadh bheag agus a chalapannan mòra air an comhdach le stocuinnean breaca agus stiallach, agus mu chosan brogan bucallach. Bha an latha breagha agus bha lainnir airgid agus òir na’m buthaintean air an daramh laimh, agus gàradh nòineanan dhe gach seòrsa ’s dath air an laimh eile, maille ris na h-uidhir do dhùin chuimhneachain a stri air son m’ aire agus mo mholadh. Bheir mi ’n urram do Shraid a Phrionnsa ’an Duneideann air son maise agus riomhachais thairis air sràid sam bith eile ’s an t-saoghal. Thug mi ceum air m’ fhiaradh suas air sràid Hanover agus thaghail mi air a Ghaidheal mheasail Dunnachadh Dòmhnullach a Cilean Thanansaidh ’s na h-Earradh. Tha bùtha mhor tàilleireachd aige air an t-sràid sin agus tha rainn mhòr do chòmhdach ’n am ministeirean ’s a Ghàidhealtachd air an deanamh innte. Ghabh e mo thomhais agus rinn a thàilleirean deise shanasda dhomh. Air an fheasgar sin bha mi aig biadh frasgair maille ris mi féin agus ministeir Arcach. Bha feasgar toilichte againn, an t-Arcach ag innseadh naigheachdan a dhùthcha dhuinn agus mise ’toirt naigheachdan Gàidheil Chanada dhoibh. Bho na dh’ fhòghlum mi o ’n fheasgar sin cho-dhùin mi gur e Canada an déigh na h-uile cùise àite is fearr air son beò-shlàinte do n’ Ghàidheal.
(Ri leantuinn.)
LeighsidhMinard ’s Linimentghoirt
C . B. TRAVIS,
SIDNI, C. B.
Pianos, Orgain, agus Innealan-fuaighil dhe na seorsachan a’s fearr.
Stoc math de dh’ accordeons, Harmonicas, teudan. fidhle, ’s de leabhrichean ciuil.
Snathadar, Olla, agus gach ni air an cuir Innealan fhuaighil feum, air laimh daonnan.
Ma ruigeas tu stor
D. J. DOMHNULLACH,
Air Straid Wentworth,
chi thu gu bheil gach seorsa bathair a th’aige cho math ’sa gheibh thu an stor sam bith sa bhaile, agus gu bheil e ga chreic
GLE SHAOR.
Nuair a thig thu do’n bhaile, ’s coir dhuit a dhol ’ga choimhead, gun fhios nach eil ni eigin aige a tha dhith ort, agus ma tha gheibh thu
DEAGH BHARGAN.
[Vol . 2. No. 36. p. 4]
MAC-TALLA.
A PHRIS.
Bliadhna,- - - $1 .00
Sia miosan, - - - .50
Tri miosan, - - - .25
Tha ’phris ri bhi air a paigheadh toiseach na bliadhna.
Cuirear am paipear gu luchd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an duthchannan eile air son $1 .52, neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna.
Tha sinn an dochas gu’n dean cairdean na Gailig an uile dhichioll air am MAC-TALLA ’chumail suas, oir ’se ’n aon phaipear Gailig a tha ri fhaotainn.
Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gailig g’ ar ’n ionnsaidh an aire nach sgriobh iad ach air aon taobh d’an duilleig, agus nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.
Biodh gach litir us eile air a seoladh gu
J. G. MacKINNON,
Editor “Mac-Talla,”
Sydney, Cape Breton.
SIDNI, AM MART 31, 1894.
Bha cuid d’ ar càirdean re na seachdain a chaidh seachad a feòrach dhinn ciod an seòrsa cuideachd a bha sinn a feuchainn ri chur air chois air son am MAC-TALLA chur air bonn ceart. Faodaidh sinn a radh gu’r e ’n seòrsa ris an canarJoint Stock Companya bha againn ’san amharc. Bidh còig mile dollar ( $5000 ) de Chalpa, no de chapital aig a chuideachd so, air a roinn na chòig ceud share, deich dollar ( $10 .00) anns gach share. Faodaidh neach aon, dha, tri, còig deich no dusan share a ghabhail. ’N uair bhios a chuid a’s mò de’n chalpa mar so air a ghabhail bidh a chompany deiseil gu dhol a dh’obair. Ni iad a mach de ’n t-suim a bhios a dhith orra agus leagaidh iad an t-suim sin orra-san aig am beil shares, an aon uiread air gach share. Abramaid gu bheil eòig ceud share air an gabhail, agus gu bheil còig ceud deug dollar ri thogail; rachadh an sin tri dollar a chur air gach share, ma tha da share aig neach, bi’dh sia dollar aige ri phàigheadh, agus mar sin sios. Ach cha dig air am feasda dhol thairis air na deich dollar. Faodaidh e na deich dollar a phàigheadh nuair a ghabhas e share, ’s ma ni e sin cha chuirear dragh air tuilleadh, ach aig ceann gach bliadhna ma bhios buannachd sam bith ann gheobh e a chuid fhéin dhith. Air an laimh eile ma ’s ann a phàighear an t-airgiod mar a chuirear feum air, bi’dh e cheart cho buannachdail, agus theagamh na’s saoire, oir a mach o’n cheud bhliadhna dh’ fhaoidte nach bi feum air cis sam bith a leagail air na shares.
Tha sinn a cur so fa chomhair càirdean a phaipeir, oir tha fhios againn gu bheil iad uile fior dheònach air a chumail suas, agus gu bheil mòran dhiubh toileach air share a ghabhail ann air sgàth na cainnt uasail a tha e ’ghnàth a cur an cleachdadh. Cha’n eil teagamh againn nach cluinn sin bho aireamh dhiubh ann an uine ghoirid, agus gu’n dean iad còmhnadh leinn, air chor ’s gum bi nar comas am paipear a mheudachadh agus a neartachadh, agus a chraobh-sgaoileadh am measg nan Gàidheal, ge b’e cearna dhe’n domhain ’sam bheil iad a còmhnuidh.
Cha’n eil duine ceart anns an duthaich so air nach cuir e duilichinn mhor fhaicinn cho salach ’sa tha na paipearan naidheachd lepolitics, agus nach ann idir a dol na’s fhearr a tha iad. Cha’n eil ach fear ainneamh dhiubh nach eil air aon taobh no air taobh eile, agus ma shaoileas iad gu’n téid aca air buannachd sam bith a dheanamh do’n phàirtidh da’m beil iad nan seirbheisich, cha sheall iad ri ceart no ri còir; cha bhi sgaineal air bith tuilleadh us salach no sgeul air bith tuilleadh us beag tùir air son a bhi air a craobh-sgaoileadh air feadh na dùthcha. Cha’n fhàg iad clach gun tionndadh air son a thoirt a chreidsinn air an luchd-leughaidh gu bheil am pàirtidh féin cho glan ’s cho neo-lochdach ’s a b’ urrainn a bhith, agus gu bheil a phàirtidh eile air chaochladh sìn. Tha e gle fhior mu chuid dhiubh gu bheil a leithid a dh’ urram aca do’n fhìrinn ’s nach gabh iad ’nam beòil i ach uair gle àinneamh. A nis, cha’n eil so idir ceart; is e priomh dhleasanas nam paipearan naidheachd fiosrachadh agus eòlas a chraobh-sgaoileadh am measg an t-sluaigh: ’n uair a tha iad a deanamh sin tha iad aig an obair dhligheach féin agus ’s mòr is fheairde dùthaich an leithidean a bhi ann; ach ’nuair a thionndaidheas iad an rathad eile ’s a theid iad a chamadh na firinn air sgàth buannachd dhaibh féin no dha’m pàirtidh, tha iad fada, fado o bhi ’nam beannachd do dhùthaich.
Tha fhios aig na h-uile thug smuain riamh do’n chùis, nach eìl na pàirtidhean a tha còmhstri mu riaghladh na dùthcha so cho olc sa dh’ fhàgas iad air cach a cheile. Tha daoine anns gach pàirtidh a b’ fhearr a bhi as daoine nach eil ’nan cliù no ’nan neart do phàirtidh sam bith, ach tha iad tearc ann an àireamh agus tha sinn a creidsinn gur ann a dol na’s teirce tha iad a dol gach bliadhna. Tha, air an laimh eile, anns an da phàirtidh, daoine fìrinneach, onarach, tuigseach, dìleas, nach rachadh ceum bhar an rathaid air am bheil an dleasanas ’gan seòladh air son brìb no buannachd shalach sam bith. Iadsan, uime sin, a thilgeas clach air duine dhe’n t-seòrsa sin a chionn nach eil e de’n aon bheachd riutha féin, no dh’ fhàgas air duine sam bith gu bheil e ni nach eil e no gu’n d’ rinn e ni nach d’ rinn e, cha’n eil iad a toilltinn meas no urram o dhaoine eile. Tha e ro taitneach ri fhaicinn gu bheil sluagh na dùthcha so a cur an luach is còir dhaibh air an t-seòrsa sin agus nach eil iad idir cho titheach air a bhi ’g éisdeachd rinthasan sa tha iad air bhi cluinntinn uathasan a labhras an fhìrinn agus a dh’ fheuchas ri ’m beachdan atharrachadh le puincean cearta dìreach.
NAIDHEACHDAN.
Chaochail Louis Kossuth anns an Eadailt air an t-seachdain so chaidh. Chaidh adhlacadh Dior-daoin s’a dh’fhalbh, ann an Hungary tir a dhùthchais.
Chaidh fear Aonghas Gillios a mhuinntir Shidni a chur an sàs o chionn ghoirìd air son bocsa bhrogan a ghoid, agus chaidh a dhiteadh aig a chùirt Di-mairt s’a chaidh, agus fhuair e da bhliadhna ’s tri miosan dhe’n tigh-oibreach.
Tha fios a Columbia Bhreatunnach ag innse mu bhàs Dhomhnuill ’Ic Leòid, duin’ òg a mhuinntir an eilein so. Cha robh e tinn ach beagan làithean. Tha a mhàthair agus bràithean us peathraichean dha a comhnuidh anns a bhaile so.
Bha rioghachdan na Roinn-Eòrpa o chionn iomadh bhiadhna a còmhstri ri càch a chéile ann an cur an cuid armailtean ann meud. Ach a nis tha e gle choltach gu bheil iad a faicinn gad bu mhath an ceol sin gu’m fòghnadh beagan dheth. Thug an Eadailt a cheud cheum air a h-ais agus a réir na tha sinn a cluinntinn tha Austria, a Ghearmailt, agus eadhon Ruisia a dol a leantuinn ’na luirg. Tha iad uile mar gum biodh toil aca an t-sìth a ghleidheadh.
[Vol . 2. No. 36. p. 5]
NAIDHEACHDAN.
Chaidh seann stòr aig na “Barracks” a chur na theine Dior-daoin s’a chaidh ach chuireadh as e le beagan dragha. Bha treud ghillean a’ chuich mu’n cuairt, agus tha e air fhàgail orra gu’m b’ iad a las an teine. ’S e so aon de na togalaichean a’s sine ’tha ann an Sidni.
Tha pàrlamaid Chanada a nis aig obair. Tha iad an déigh atharraichean matha dheanamh thaobh na cìse thatar a leagail air nithean àraidh. Tha ’n siùcar maile ri nithean eile ri bhi air a leigeil do’n dùthaich na’s saoire na bha e roimhe so, agus tha àireamh mhath de nithcan air nach bi cìs idir an déigh so. Fàgaidh so iomadh ni na’s saoire na bha iad.
Tha na h-àireamhan a leanas dhe’n MHAC-TALLA a dhith oirnn, agus neach sam bith aig am beil iad bhitheamaid toileach clunintinn uaith. Vol. II. Nos. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8. 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 28, 29. Co aige gheibh sinn a cheud tri leabhraichean dhe’n Ghaidheal. a thòisich air tighinn a mach sa bhiadhna 1873?
Tha moran sluaigh anns na Stàitean gun char oibreach aca ri dheanamh. Dh’ fhalbh mu choig ceud dhiubh a baile ann an Ohio o chionn ghoirid ’s iad a dol a chur an gearain air beulaobh an t-Seanaidh. Bha iad an dùil mu’n ruigeadh iad Washington, ceann bhaile na dùthcha, gum biodh an àireamh suas ri da cheud mile. An àite sin ’sann tha iad a dol na’s lugha, agus cha’n eile mor chòltas orra gu ruig iad an ceann-uidhe idir.
Chaidh fear Seumas Brown a chur an sàs ann an New York an latha roimhe air son a bhi pòsadh tuilleadh us tric. Bha sia mnathan fichead aige ann an Stàit Mhichigan, agus dh’ fhaoidte uiread eile sin air fad ’s air leud nan Stàitean. Bha roinn mhath dhiubh làthair nuair bhatar ’ga fheuchinn. Thug am breitheamh dha sia bliadhna dhe’n tigh oibreach.
Thug an t-Urr. D. Mac Eanruig, ministeir na Beinne Guirme òraid Ghàilig ann an Nuadh Ghlascho oidhche Di-luain s’a chaidh. Bha àireamh mhor a làthair ag éisdeachd le ro aire ris an òraidiche a labhairt mu bheatha ’s mu shaothair Iain Knox, agus bha na h-uile lan riaraichte leis na thug e dhaibh. Tha a Ghàilig beò fhathast!
Dh’ fhag duin’ òg de’n ainm Le Blanc Arichat am la roimhe gus a dhol dhachaidh gu Descousse. Cha d’rainig e cho luath ’s bu chòir dha agus chaidh daoine mach ’ga iarraidh. Fhuair iad e an ath latha anns a choille; agus e air a chlaoidh cho dona ’snach robh e beò ach ùine ghoirid.
LeighsidhMinard ’s LinimentDeideadh
Gillios & MacEachuinn,
Comhairlichean agus Fir-Tagridh aig Lagh,
Sidni & St. Peter’s, C. B.
J. A. Gillios. A. J. G. MacEachuinn.
HEARN & HEARN,
Fir-Tagraidh, Notairean, &c ., &c .,
SIDNI & ARICHAT.
J . H. HEARN. D. A. HEARN.
Dr. G. T. MacGILLEAIN,
Dotair Fhiacal,
OIFIG: Os cionn Stor Harrington.
SIDNI C. B.
D. A. MacFHIONGHAIN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, E. P. I.
SIOSAL & CROWE,
Fir-Tagridh, Comharlichean Notairean, &c .
SIDNI, - - - - C. B.
Cailean Siosal. W. Crowe.
Leabhraichean Giliag.
RI ’N REIC AM BADDECK.
Tha Leabhraichean Gailig dhe gach seorsa ri’n reic aig Niall Domhnnllach, anns an stor aig D. F. Mac Rath. Gheibhear Mac Talla gach seachdain ’san aite cheudna.
CLO-BHUALADH air a dheanamh gu snasail ann an oifig a Mhac-Talla. Gailig no Beurla. Ma tha dad dhe’n t-seorsa dhith ort cuir litir thugainn a feorach mam prisead.
Sgoil-sheinn Ghailig.
Tha Sgoil-sheinn Ghailig air a cumail ann am Baddeck na h-uile oidhche Di-mairt aig seachd uairean feasgar (7 p.m. ,) agus ann an tighsgoile Plaster Mines oidhche Diordaoin aig seachd uairean. Nithear beatha muinntir sam bith a thig g’ar cuideachadh ris an t-seinn. Agus ma tha neach sam bith deonach air pairt dhe’n chosgais a phaigheadh, fagadh e a thabhartas anns an stor aig McKay & Co., aig Mr. M. D. Mac Asguill, Ionmhasair a chomuinn a tha cur na sgoile air adhart.
NIALL DOMHNULLACH.
Anns an
Acadia House
Gheibh thu
Brogan air pris sam bith eadar 50c. us $5 .00.
Brogan seomar, no Cuarain air 25c.
RUBBERS dhe gach seorsa.
Aodaichean Deante air gach pris.
Curraichdean us Adan.
Feuch gun taghail thu.
INGRAHAM & MacGILLEAIN.
’S math is fhiach dhuit so a leughadh ma ghabhas tu a chomhairle bheirear ort. ’S taitneach an ni ri fhaicinn bean air a deagh sgeadach, agus ’se ’n ni ’s fhaisge thig air sin ann an taitneas duine fhaicinn ’sa chuid aodaich a freagairt air gu math. Agus ma tha thu air son thu fein a bhi mar sin, ma tha toil agad aodach math a bhi ’nad dheise, ’san deise air a sar dheanamh, ’s coir dhuit a dhol gu
IAIN MAC-LEOID & CO.
Tha stoc mor de dh’ aodach aca, ’s tha na gearradairean aca cho math sa ghabhas faotinn. Tha iad a deanamh gnothuich aig
207 QUEEN ST., CHARLOTTETOWN, E. P. I.
Cuimhnich nach deid thu seachad orra oir reicidh iad riut an Gailig.
[Vol . 2. No. 36. p. 6]
Adhlaicean Ann An China.
LE SGIATHANACH.
Do bhrigh nach ’eil aig muinntir China dochas an taobh thall de ’n uaigh, tha iad a’ deanamh caoidh gun choimeas as leth an cairdean a’s dillse an àm doibh am bas ’fhaotainn. Tha gach ni ’g a dheanamh le riaghailt eagnuidh. Tha ’n ùine, agus am modh, agus meud amhghair an ti a ta fo bhron, air an sonrachadh gu cùramach. Tha an corp, air da a bhi air a chomhdachadh le sgeadachadh maiseach, air a chur ’n a shineadh ann an ciste laidir, far am bheil e air a ghleidheadh air uachdar na talmhainn re aireimh sonraichte laithean, chum gu’n silear na deòir gu frasach thairis air. Tha na cairdean an sin ’g an suidheachadh fein mu’n cuairt do ’n chiste, a’ deanamh mor-chaoidh le bas-bhualadh, le ’m folt air a sgaoileadh, le sac-eudach agus le bhi ’cur am beoil ’s an duslach. An uair a roghnaichear aite freagarrach air son na h-uaigh, tha i air a cladhachadh gu domhain, agus tha ’chiste air a leagadh sios gu tosdach an lathair nan uile. Tha ’n t-aite an sin air a chomharrachadh le tuam riomhach, air chumadh crudh eich, a bhi air a thogail thairis air, agus ainm an ti a chaochail air a ghearradh a mach ann an litrichibh soilleir. A thuilleadh air so uile, tha clar-cuimhne air a chur suas ann an talla nan sinnsear aige, agus dh’ ionnsuidh sin thig iad gach bliadhna chum iad fein ùmhlachadh an lathair tainnisg nam marbh. Tha iad, aig gach am air an tig iad ag ullachadh loin iomchuidh chum ocras nan spiorad nach fhaicear leo a shasuchadh, air doibh a bhi ’deanamh a mach gu’m fannuich na spiorad sin, mur bi iad mar so air am beathachadh. Tha iad anns na teampullaibh aca, a’ toirt urraim le ’n uile dhurachd do na mairbh. Chum solar a dheanamh air an son, agus chum gach uireasbhuidh a bhuineas doibh a shasuchadh anns an ath shaoghal, tha iad a’ losgadh paipeir a’ dealradh le h-or, agus mar an ceudna, a’ cur thighean agus charbadan, a rinneadh le paipeiribh oirdheirc, ’n an teine, anns a’ bharail gu ’m bi iad sin uile air an cruth-atharrachadh ’s an ath shaoghal chum airneis iomchuidh a dheanamh do na tainneasgaibh a tha gun fhuil gun fheoil ann an saoghal nan spiorad. Tha am paipeir oir air a thionndadh air an taobh thall do ’n uaigh gu airgiod freagarrach air son feum spiorad nam marbh! Mar a’s aird’ ann an inbh an ti a gheibh ba ’s ann is faide a neithear caoidh air a shon. Tha ’n t-Impire ri caoidh re thri bliadhna air son a pharanta fein, agus tha gach deagh iochdaran a’ leantuinn ’eiseimpleir-san. Tha na h-uachdarain a’ toirt thairis an dreuchd ri am na caoidh’ ’tha na daoine foghluimte a’ sgur dhe ’n rannsachadh a mach, agus tha na daoine cumanta a’ cur an oibre gu taobh!
Is muladach a bhi ’smuaineachadh air saobh-chrabhadh cho cianail ri so; agus tha e ’n a aobhar taingeileachd dhuinne, gu ’n do thilg an Ti a’s airde ar crannchur ann an tir far am bheil solus Greine na Fireantachd a fogradh an tuigh dhorchadais sin air falbh, agus far am bheil beatha agus neo-bhasmhorachd air an toirt chum soluis le Soisgeul siorruidh na sithe!—
An Gaidheal, 1873.
Leighseadh mise o chuing, leMINARD ’S LINIMENT.
Bay of Islads. I. M.CAIMBEAL.
Leighseadh mise o chall guth leMINARD ’S LININENT.
Springhill, N. S. Um. DANIELS.
Leighseadh mise o’n loinnidh leMINARD ’S LINIMENT.
Albert, Co., N. B. DEORSE TINGLEY.
’S ann aig D. J. Domhnullach air sraid Wentworth a tha ’m bathar a’s gaoire tha’ Sidni. Fhuair e stoc ùr de shrògan o chionn ghoirid agus tha e ban creic cho saor ’sa ghachas deanamh.
LeighseadhMinard ’s LinimentBreac.
Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca do
Bhathar de gach seorsa agus
e ri reic gu saor.
Math ar Duthcha tha ’nar beachd.
Am bheil thu dol a thogail tigh no sabhal ur air an t-samhradh so? Ma tha, ruig
MOORE & JOHNSTON,
far am faigh thu Tairnean, Gliane, Paipear-tearra, Paipear-mullich, Olla, Glasan, Ludagain, agus Acfhuinn-shaor dhe gach seorsa.
’Nuair a thoisicheas tu air an fhiar, thig thuginn air son, Spealan, Crannan, Sgriobain, etc., etc.
Tha Cruidhean each agus Tairnean chruidhean aginn do gach aon air a bheil iad a dhith.
Tha sinn a creic Crannuchain, Tubichean, Sguabichean, Slatan-iasgich, Dubhain, Cuileagan, etc., etc.
Taghail aginn agus bidh sinn uile gle riarichte.
MOORE & JOHNSTON,
Sidni, C. B.
REIC A MACH
Aodach Dheiseachan is fhiach 20 cts. air son 13 cts.
agus
Cotaichean-uachdar air son ghillean, air an ceannach o cheanniche a bhrist.
“STOR SAOR SHIDNI”
F . A. CROWELL,
Fear-Gnothich.
Bruidhnidh na cleirich Gailig.
[Vol . 2. No. 36. p. 7]
Breamas an t-Suiridhiche.
Bha suiridhiche àraidh ’s na criochan so leis ’m bu mhiann a bhi aig na h-uile coinneamh a bhiodh aig na h-igheanan. ’Se mac duin’ uasail a bh’ ann. Bha ann an àit àraidh pios math air astar teaglach de nigheanan, agus aon oidhche chruinnich nigheanan na coimhearsnachd còmhla riutha. Chuala an suiridhiche iomradh air sin. ’Nuair a chaidh ’athair a chadal, sgeadaich se e féin, chuir e each ann am bugaidh is dh’ fhalbh e ’gan amharc.
“Chaidh mi shuiridh air nighin
Bhòidhich, bharr-fhinn, bhuidhe,
’Sann a phill mi rithist
Mar gu’m bithinn faoin.”
Bha greadhnachas, aighear, sùgradh agus cleasan ann an uair a ranaig an suiridhiche, an déigh dha dhol sia no seachd a mhìltean. Tha cuid ag ràdh rium gu’m b’i oidhche shamhna bh’ ann. Bha cuid dhe na h-igheanan ri fuaigheal, agus cuid eile ’n déigh a bhi mighe léintean geal anairt. Coma co dhiu thug iad a dheagh shuipeir do’n aon fhleasgach a bh’ aca, agus an deireadh na h-oidhche, dh’ fhalbh e dhachaidh agus chaidh e chadal. Dh’ éirich ’athair tràth ’sa mhaduinn agus e dol air thurus. Air dha bhi cur air dòigh a bhugaidh fhuair e fodh ’n t-suidheachan na léintean a bha na h-igheanan a mighe, agus iad fhathast fliuch. Chuir e stigh air an dorus iad ag radh, “an robh àit idir agaibh dha ur cuid léintean ach am bugaidh.” Ach thuig an suiridhiche gu math nach buineadh iad do’n tigh idir.
“Mile marbhaisg air an t-suiridhe
’S bochd le neach do’n téid i iomrall
Fàgaidh i inntinn fo iomaguin,
A’ gluasad cho simplidh ri meairleach.
Cha robh toil aige gu’n goirte meairlach dheth, agus uime sin dh’ fhalbh e dhachaidh gu bog socharach leis na léintean. Sin agaibh an sgeul mar chuala mis i.
F. A.
K. D. C
Bathar Saor
air a cheannach o chionn ghoirid bho cheannichean a bhrist ann an Nobha Scotia, Aodichean dhe gach seorsa, Bratichean-urlair, Beilbheid, Osain, Merino dubh, Sioda dubh, Sgaileanan, Aodichean-uachdar, &c ., ’s iad uile gle saor.
ADAN FODAIR
beag us mor bho thri sentichean suas, curraichdean ghillean da shent dheug. Adan air son fir us mnathan, Leintean geals, &c ., air leth pris.
BATHAR UR
air tighinn agus a tighinn. Pailteas do gach seorsa, agus na prisean ceart. Feuch gun taghail thu oirnn.
C . S. JOST, & Co.
Sidni, Iun 1, 1893.
ADAN! BONAIDEAN!
THA
Mairi A. Nic Fhionghain
air a bhliadhna so a cumail stor ri taobh na“County Hall”agus tha i deiseil gu bhi feitheamh air aon sam bith a tha ’g iarridh.
AD NO BOINEID,
RIBINNEAN,
FLURICHEAN,
ITEAN NO GEUGAN
no ni sam bith eile a’s a gnath leis na mhathan a bhi cur ma’n cinn. Tha moran de nithean eile aice nach gabh ainmeachadh an so. Thig thusa agus
FAIC DHUIT FEIN.
COMHRADH.
“De’n uair a tha e?”
“Tha e coig mionaidean an deigh tri.”
“Ciamar a tha fios agad?”
“Nach do sheall mi air m’ uaireadear.”
“Dh’fhaoidte gu bheil an t-uaireadear sin ro-luath.”
“Cha’n eil e luath no mall riamh on a chaidh a chuir air doigh mu’n am so ’n uiridh. Bha e roimhe sin cho mi-dhoigheel ’sa bha ’leithid riamh, air aon spoig, ’se cho gliogach ’s nach b’ urrainn dhomh feum sam bith a dheanamh dheth. Ach an drasda ’se uaireadear cho math sa tha ’san duthaich.”
“Co ’charaich e?”
“O, nach be cheist e? Charaich
G . H. GUZZWELL,
ann an Sidni, fear da ’m b’aithne charadh.”
A. J. PEUTAN,
FEAR-ADHLACADH.
Cisteachan-Laidhe bho $2 .00 gu $90 .00
Anart us Lion-aodach dhe gach seorsa, Deiseachan-Donna, Curraican, Lamhannan, Stocainnan, Gleus Airgid air son chisteachan &c ., &c .
Carbad-Mairbh aig laimh Daonnan.
TAGHAIL AIG
AONGHAS DOMHNULLACH,
Ceannaiche,
SIDNI, - - - - C. B.
Tha Flur, Min, Siucar, Ti, Tombaca, Coirce, Feur, agus iomadh ni eile aige.
RI’N REIC SAOR.
[Vol . 2. No. 36. p. 8]
GUR H-I BEAN MO GHAOIL AN SPAINTEACH;
Oran Eadar Sealgair agus a Ghunna.
S. —Gur h-i bean mo ghaoil an Spàinteach
’Ghléidh mo nàire rium ’s mi ’m aonar,
’Nuair ’thàrlaidh dhomh bhi ’nam éiginn,
’S mi ’chuideachd ort fhéin ’san aonach.
G. —Ni mise di chioll, ma ’s àill leat,
A thoirt abhachd dhuit mar dh’ fhaodas;
Dean-sa gniomh cho math ’s is àbhist,
’S chan iarr mi gu bràth do chaochladh.
Theirig-sa mu ’n cùl gu h-éolach,
’S na bi deònach air am fuadach;
Sir a ghaoth is roinn an talamh,
’S thig neo-aineolach mu ’n cuairt dhaibh;
Laigh gu h-eòlach air an t-socair,
’S leig iad ort mun cuir thu suas mi;
Sméid a chorrag ’s caog an t-sùil rium,
’S bheir ni ’lùths o fhear an nuallain.
S. —Beannachd dhuit airson do gheallidh,
’S mor mo thomad dhe do sheanachas;
Gur a tu mo leannan falich
Ann sa ghleannan ’s am bi ’m farbhas,
Ghléidh mi roimh’ a feachd an righ thu,
’Nuair a thog iad cis na h-Alba,
’S dh’ altauim mi le baigh is mùirn thu,—
’S ann an diugh ’tha chùis ri dhearbhadh.
G. —Ciod i ’chuis a bhiodh tu ’g iarridh
Nam b’ fhiach i nach deant’ a thobhirt;
’S gur co-dheas leam ceir no ceann diu
Ach aon bhall diu thigh ’nn mu m’ chomhir.
So a chreubh ’sa bheil na dh’ fhognas,
’Bheag no mhor ’gan cuir thu romham;
Cha bhi aon diu slàn bho dhòruinn,
Ged charadh tu coig dhiu comh-ard.
S. —Shuidhich mi ’beul air an t-socair,
’S cha b’ e sid mo dhosginn anmoch;
Thanic mac nan sonn fo ’dos-bhil’,
’S e gun fhiamh am fochair garbhlich.
Mur h-annsa leat breug na firinn
Air mo ghealladh fior cha d’ fhalbh e;
’Nuair a las am fudar cluaise
’S gann a chual’ e fuaim na mharbh e.
Bha mi ’n sin gu eangach, iallach
Sgeannach, riachgach, riaslach, fuileach,
Gu stob-bhìorach, armail, òndail,
Gu sunndach, ceòlmhor, ri iomairt,
Gu grubhanach, maragach, staoigeach,
’S b’ fhada dh’ fhairichteadh gaoth mo thine;
’S b’ e chuid mhor de dh-aobhar m’ iomagain
Gum bu phailte cuirm na gillean.
Bha mi greis an sin ’am aonar,
’S mi ri smaointinn air a mhanran,
Mar tha ’n sean-fhacal ag innseadh
’S mo chleachduinnean fhin ga aicheadh;
Their iad ’nuair ’bhios fear ’na bhantrach
Nach faigh e samhladh na dh’ fhag e;
’S mise ’their gu bheil iad breugach,
’S tha mi ’n so ’s mi ’n deidh a raitinn,
’S iomad la a bha mi cianail
An deidh dhomh a chiad te ’threigsinn;
Shiubhail mi machir is Galltachd
’Giarridh samhladh do mo cheile.
Cha robh i ann, fhad ’s a dh’fhalbh mi,
An Sasunn, an Albinn, no ’n Eirinn,
’S ann a fhuair mi as an Spain i,
Tir nan claidhean guineach, geura.
Soridh slan do m’ athair ceile,
Ghleidh e dhomh ’s mi ’m eiginn leannan,
Leis an siubhlinn beinn is cudunn,
’S leis nach biodh mac eilde fallain,
Gur a tric a tholl mi bian leat,
’S tu mo chiad leannan am falach;
’S ma bhios mi beo leth choig bliadhna,
Dh’ fhaoidteadh nach bi fialachd falamh.
Buaidh is beannachd, pailte ’s buannachd
Air an laimh bho ’n d’ fhuair mi ’n Spainteach,
’Nuair a bha mi air mo bhuaireadh
’N duil nach faighinn luach na dh’ fhag mi.
Cheangil mi ruit snaim nach fuasglar,
Air a chiad Di-luain de ’n raidhe;
’S ged bu taitneach nighean Ruari,
’S dearbh nach h-i na fhuair mi ’s taire.
Cha n-fheil fios aginn co a rinn au t-oran so, ach tha e cinnteach gur h-e tine theireadh am fear a rinn e, agus nach h-e teine. Tha e cinnteach cuideachd gun doireadh e an aon fhuaim do dh-i ann a fior agus a bheireadh e do dh-i anns a cheud sioladh de ’n fhacal firinn. Faodidh e a bhith gur h-e Sgiathanach a bh’ ann, ach ’s e ’s dòcha gur h-e Earraghaidhealach a bh’ ann. Ach go b’ e cia as a bha e b’ aithne dha fiadh a mharbhadh agus fheannadh, agus oran a dheanamh cuideachd.
SALM NA BEATHA.
LE LONGFELLOW.
(Eadar-theangaichte le A. C.)
Na can rium am briathraibh dubhach,
Beatha ’n duine ’s bruadar faoin;
Is tha ’n t-anam marbh a choidleas,
’S cha ’n ’eil ni réir barail dhaoin’.
Beatha ’n duine ’s fior ni luachmor!
’S cha ’n i ’n uaigh dhorch ceann a réis;
Rìs an anam riamh cha dubhradh,
“ ’S duslach thu ’s gu duslach théid.”
Cha ’n e sòlas ’s cha’n e àmhghar
’Tha mar àrd-chrìch dhuinn fo ’n ghréin,
Ach bhi gnìomhach chum bhi fàgail
Astair ùir gach là ’n ar déigh.
Ealdhain ’s mall ’s tha ùin’ ruith seachad.
’S tha ar crì, ge calm’ is treun,
Ghnàth mar dhruma ’bhròin a’ bualadh
Caismeachd thiamhaidh thruaigh an éig.
Ann an àrfhaich miòr an t-saoghail,
’N camp na Beatha so na bi
Mar an t-ainmhidh balbh a ghreasar!
Bi mar ghaisgeach anns an strì!
Earbs’ na cuir ’s an latha màireach!
’N ùin’ ’chaidh seach fàg air do chùl!
Saothraich anns an àm ’tha làthair,
Treun an cridhe ’s Dia a’ d’ shùil!
Nochdaidh eachdraidh laoch gu’m faod sinn
Ar beath’ dheanamh buadhach àrd,
’S luirg ar cos ’s an t-saoghal fhàgail
As ar déigh ’n uair ’thig am bàs.
Luirg ’n uair ’chi theagamh neach eile,
’S e air cuan na Beath’ gun iùl,
Bràthaìr faondrach ’rinn long-bhriseadh,
Glacaidh thuige misneach ùr.
Eireamaid nìs ’s biomaid gnìomhach,
Le treun chrì ’bheir buaidh ’s gach càs;
’S fòghlumaid, tre chosnadh ’s leanmhuinn,
Dìchioll ’s foighidin gach là.
BLIADHNA MHATH UR!
Tha sinn an deigh aireamh mhor de bhrogan a cheannach, agus air son rum a dheanamh dhaibh, reicidh sinn na th’againn air laimh
Gle shaor air son airgid.
Brogan a’s fhiach $2 .25 air $1 .75 agus cach a reir sin.
Faigh Paidhir air son an Earraich.
Tha sinn mar an ceudna ’cumail nam brogan a thatar a deanamh ’san Fhactoridh aig Sidni a Tuath, na brogan a’s fhearr cosg a tha ri’m faotainn, agus tha sinn ’gan reic air pris na factoridh.
Brogan-uachdair agus Rubbers dhe gach seorsa.
SIABUNN
air a phris air am faighear e ann a Halifax. Flur o $3 .00 suas, Ti o 20c, Reiseadain o 85c. am bocsa.
AMHLAN DHE GACH SEORSA GLE SHAOR.
Ceannaichidh sinn Coirce, Im, Uidhean, agus Feoil agus bheir sinn a phris a’s fhearr orra an coinneamh bathair.
C . H. HARRINGTON & CO.
Sidni, C. B.
Feb. 2, 1894.
Ma tha dealbh mhath a dhith ort, ruig
UILLEAM W. DILLON,
SIDNI, C. B.
Bi’dh e toileach feitheamh ort uair sam bith a thig thu. Dealbhan beaga air meudachadh agus air an deanamh cheart cho boidheach.
Sgathain agus gloine uinneag air a phris a’s isle.
Seallaidhean air Ceap Breatuinn air laimhan comhnuidh ’s air an reic gu saor.
title | Issue 36 |
internal date | 1894.0 |
display date | 1894 |
publication date | 1894 |
level | |
reference template | Mac-Talla II No. 36. %p |
parent text | Volume 2 |