---

[369]

[Vol . 2. No. 48. p. 1]

Mac-Talla.

“An ni nach cluinn mi an diugh cha’n aithris mi maireach.”

VOL. II. SIDNI, C. B., DI-SATHAIRNE, IUN 23, 1894. No. 48.

Ag Amharc Air Ais.

Air tulaich ghuirm ri taobh na tràigh,
Fodh sgàile tlàth nan creagan lom;
Tha m’ inntinn mar gu’m biodh i snàmh,
Ag éisdeachd gàirich throm nan tonn.

’S mi cuimhneachadh nam bliadhn’ a thriall,
Mar bhruadar diomhanach nach till,
’S mo chàirdean lionmhor, gràdhach, fiall,
’Tha cnàmh a’n diomhaireachd na cill.

C’ò’ bheir an sgeula dhuinn air air,
No ’m bi sin glaiste uainn gu bràth?
Am faic sinn tuilleadh gnùis am mais;
A phaisgeadh ann an glaic a’ bhàis?

An cluinn sinn tuilleadh cainnt am beòil,
A sheòladh sinn le’n còmhradh glic?
An caidil iad a chaoidh fodh ’n fhòid,
An dorchadas a bhròin fodh ’n lic?

An lean an saoghal-so gu bráth,
A bàrcadh air ’us dheth an t-sluaigh!
’S ’g an iomairt mar na tuinn air traigh,
An uine gheàrr a bhios an cuairt.

Tha linn an deadhaidh linn gun tàmh,
Mar abhuinn làn a ruith do’n chuan,
’S mar lusan maoth a thig fodh bhlàth,
’S a bhàsaicheas ’n uair ’thig am fuachd.

Tha caochladh sgriobht’ air gnùis gach ni.
’S cha bhuain’ an righ na ’n duine bochd;
An glòir ’s an ionmhais cha toir sìth,
’S iad aìg a chrìch gun bhrigh gun toirt.

Ach tha ar dùil ri tìr is feàrr,
Far am bheil fois do’n ànrach sgith;
Far nach bi dealachadh gu bràth;
’S far nach tig bròn no plàigh ’g ar claoidh.

Ach fàgaidh sìnn e aig an triath,
Am breitheamh ceart nach fiar a’ chòir,
’Thug dhuinn ar tùs ’s dha’n aithn’ ar crioch,
’S a bhios gu suthainn siorruidh beò.

N. MACLEOID.

ORAID

a rinn Mr. Cailein Siosal aig coinneamh bhliadhnail Comunn Gailig Inbhirnis, air a 14mh. la de cheud mios na bliadhna 1881:

Fhir na cathrach, fhir na bonn-chathrach, agus a dhaoin-uaisle, —Tha iad a’ cur mu m’ choinneamhsa facal no dha a radh, an cois na thuirt mo charaid Mr. Caimbeul, ann an luaidh air “Clann nan Gaidheal an guaillibh a cheile.” Anns a’ chiad dol sios, is duilich leam gu bheil agam ri aideachadh nach ’eil iad aig a’ h-uile h-am cho dileas “an guaillibh a cheile” ’s a bu mhath leam iad a bhith. Is tric mi smaointeachadh leam fhein gu ’m faodteadh a radh m’ ar timchioll rudeigin mar thuirt Iain Manntach—

San uair theid gach cinne a dh-aon-taobh
Bidh sinne sgaoilte mu chnoc.

Agus cha ’n e mhain gu bheil cuid de na comuinn Ghaidhealach nach ’eil cho aonsgeulach ’s a bu mhath leinn, ach is trom ’s is duilich leam gu bheil aineart agus foineart fo ’n leth a muigh gu tric a’ sgaoileadh mo luchd-duthcha gaolach agus ga ’n cur far an doirbh dhaibh a bhi “an guaillibh a cheile.” Nach bu truagh an t-atharrachadh a thainig air sluagh na duthcha so aig toiseach na linn so fhin, an uair a chaidh 5400 de na Gaidheil fhogradh a Gleann Garraidh, Cnoideart, Strathghlais, agus Coire-Mhonaidh, agus an cur a null thar fairge gu America Bhreatunnch. Goirid roimh ’n am sin thog Tighearna Ghlinne-garaidh reiseamaid de dhaoine ro thapaidh air an oighreachd aige fhein. Anns a’ bhliadhna 1777, thog Ian Ghlinne-Garaidh reiseamaid anns an robh os cionn mile agus ceithir fichead fear; agus sin uile ann an duthaich anns nach faighear an diugh fichead Donullach, no tamhanach sa bith ach fiadh bheothaichean na fridhe, agus caoirich agus coin chiobairean. Bha càirdean dhuinn am measg Ghaidheal America air a’ bhliadhna so chaidh, agus tha iad ag innseadh dhuinn gu bheil na miltean de Ghaidheil beo an diugh ann an Ceann Tuath America, a rugadh ann an glinn ar duthcha agus a chaidh fhogar a dh-aindeoin a tir an duthchais. So agaibh a chunntais a thug an “Ceiltach coir” dhuinn aig a choinnidh mhoir a sheas ann sa bhaile-so air an 21 la don mhios so chaidh, an run Laghannan an fhearain afharachadh.

“ ’Nuair chunntadh an sluagh a’m bliadhna 1871, bha ann an cearnaidh Nova Scotia na h-aonar 14,316 do shluagh a rugadh an Alba, 7558 a rugadh an Eiriun, agus 4000 a rugadh an Sasunn. Agus ann am Mor-roinn Chanada 550,000 de shliochd Albannach. Agus a chuid is modha de’n aireamh mhor sin na’n clann Ghaidheal.” Nach b-iad na daoine gun chiall na Tighearnan Ghaidhealach a chuir air falbh an cuid sluaigh? Cha d’ thug mi dhuibh ach beagan de’n aineart a chaidh a dheanamh am bun an doruis againn a’ so, ach cha cheadaich bhur n-uine dhomh dol thairis air na thachair de’n obair sgriosail cheudna ann an aiteachan eile. Ach diubhalach agus ma tha an caramh a thainig air an t-sluagh, neo-ar-thaing mur d’ eirich a’ cheart cho olc do’n luchd-foirncart, oir air an latha ’n diugh, tha a’ chuid mhor dhiubh gun phloc fearainn, agus gun sion a lathair ach an droch ainm a choisinn iad daibh fein, agus an deadh chliu a bha aig an aithrichean. Olc ’s mar bha bhuil, tha mi toilichte nach deachaidh cur as gu buileach ’do na Gaidheil, agus a reir coltais tha an t-am dluth anns an eirich a’ ghrian orra fhathast. Tha iad a’ togail an cinn; agus is i mo bharailsa ged nach biodh againn ach an comùnn cridheil so fhein, cruinn fo bhratach Comunn Gaidhealach Inbhirnis, gu’m faodamaid misneach a ghabhail a chionn gu bheil comhlan cho tuigseach, gramail a’ ghabhail os laimh sealltainn as deigh ar cor agus ar leas a chur am feobhas. Mar mhisneach, do chlanna nan Gaidheal, agus gu neartachadh an toil gu seasamh, theirinn riu, mar thuirt Donull Gobha, am Bard Glaiseach—

Na gabhaibh eagal a cuan,
Faichibh mar sgoilt a’ Mhuir Ruadh,
A’s cumhachdan an Ti tha shuas,
An diugh cho buan ’s an ceud la.

MA thig frasan math’ uisge an ùine ghoirid, bi’dh dùil againn ri bàrr math feòir fhaicinn air an eilein so. Tha deagh choltas air an dràsda ach cha bhi ’n tiormachd so fada ’ga mhilleadh.

---

[370]

[Vol . 2. No. 48. p. 2]

BEINN AN EOLAIS.

LEIS AN URR. D. B. BLAIR, NACH MAIREANN.

Ann an aimsir sin de’n bhliadhna nuair a ni soilleireachd agns ciuineachd nan speur, na measan eagsamhuil a tha cuirneachadh an lair, duilleach eas-dathach nan craobh, agus gach adh milis, ach seargach, a ta air an fhogharadh shunndach, an inntinn fhosgladh gu deagh run, agus a chuireas iad i ann an suidheachadh air son meomhrachaidh, bha mi a’ farsanaich ann an duthaich bhoidhich, ard bheannaich, gus an do thoisich m’annos air geilleadh roimh sgios, agus shuidh mi sios air sgor creige a bha air a comhdachadh le coinich, far an d’ rinn fuaim nan duilleag a’ tuiteam, tormanaich nan eas, agus borbhanaich nam biltean fas as m’ inntinn a thaladh gu samhchair iomlan, agus dh’ ealuigh an codal gun mhothachadh a steach orm am feadh s bha mi leigeil ruith leis gach faoin bheachd taitneach a rinn na cuspairean m’un cuairt orm a dhusgadh a’ m’ inntinn gu nadurra.

Fhuiar mi mi fein air ball ann an conard reidh, farsuinn, sinteach, aig an robh beinn mhor ag eirigh suas as a mheadhon na b’ airde na bha beachd agam roimhe air i bhi. Bha sluagh mor air a’ bheinn, gu h-arair oirgridh; bha moran diubh a’ dian-ruith air au adhart agus an gnuis a’ taisbeanadh comharan ro bheothail air deineas an inntinn, ged a bha an t-slighe ann an iomad aite cas, docrach, agus ro gharbh. Thug mi fainear gu’n robh an dream, nach d’ rinn ach toiseachadh ris a’ bheinn a streap, an duil nach robh iad air an aghaidh bha beanntin ura ag eirigh daonnan ’nan sealladh; agus cha robh ann am fireach na te a b’ airde a bheachdaicheadh iad roimhe ach bonn te eile, gus an robh a’ bheinn fadheoidh cosmhuil ri i fein a chall anns na neoil. Am feadh a bha mi a’ geur-amharc air na nithibh so le h-ioghnadh chunncas fear-teagaisg cairdeil laimh rium gu h-obann agus labhair e mar so. “A’ bheinn sin a ta fa do chomhair,” ars’ esan, “is i beinn an Eolais. Air a mullach tha teampull na Firinn, aig am bheil a ceann os cionn nan neul, agus tha brat de sholus fior-ghlan a’ falach a gnuis. Beachdaich air triall a luchd-leanmhuin; bi thusa tosdach, agus furachail.”

An deigh dhomh nithean eagsamhuil a thoirt fainear thionndaidh mi mo shuil ris a’ mhor-shluagh a bha direadh a’ bhruthaich chais; agus bheachdaich mi’ ’nam measg oganach aig an robh sealladh beothail, suil bhiorach agus a bha rud-eigin teineil, agus mi-riaghailteach ’na uile ghluasadaich. Se a b’ ainm dha ciallmhor(genius). Thug e saighdeadh as mar iolair anaird a’ bheinn agus dh’ fhag e a chompanaich ag geur-amharc ’na dheigh le farmad agus le h-ioghnadh; ach bha a thriall mi-chomhnard, agus bhacadh a shiubhal le mile breathal. Nuair a sheinneadh Saimh a ceileir binn anns a’ ghleann reachadh esan am measg a cuideachd. Nuair a smeideadh uabhar ris teachd a dh-ionnsuidh bile na creige ghabhadh e misneach dol ann, ged a bha am bile a’ crith fo a chasaibh; bha e a’ gabhail mor thoileachais ann an ceumannaibh taoibh as an t-slighe nach d’ fheuchadh riabh roimhe: agus rinn e cho liugha leum bharr an rathaid as gur tric a dh’ fhag a chompanaich a b’ anfhainne e air dheireadh. Chunnaic mi gu’n robh a’ cheolraidh(the Muses)ag amharc air le leth-bhreth, ach dh’ amhairc an Fhrinn air gu minic le muig, agus thionndaidh i a gnuis a lethtaobh.

Am feadh ’s a bha Ciallmhor mar so a’ caitheamh a spionnaidh le leumannaidh taoibh o’n fhior ghnothach, chunnaic mi neach eile air an robh coltas calg-dhireach an aghaidh so, d’ am b’ ainm Dur-aire(Application. )Shnaig esan air adhart le ceum mall gun stad, ’s a shuil suidhichte air mullach na beinne, se gu foighidneach a’ carachadh gach cloiche a chuir grabadh air a cheum, gus an d’ fhag e as a dheigh moran diubh-san a rinn air thus tair air a thriall mall saothaireil. Gu firinneach bu tearc iad a dhirich a’ bheinn le seasmhachd chonaird agus neo-bhristich; oir a bharr air dorradas na slighte, bha iad daonnan air an taladh gu tionndadh a thaobh le buidhinn lionmhoir de Chiocrasaidh(Appetite)de Aignidhibh(Passions)agus de Shaimhean(Pleasures, )a bha cho liosda ’s nan aontaicheadh iad aon uair leotha bhiodh an comas a’ fas na bu lugha ’s na bu lugha gu cur ’nan aghaidh; agus ged is minic a dh’ ath phill iad a chum na slighe, bha gairbhead an rathaid air fhaireachdainn leo na bu ghairbhe; na measan a bha roimhe fallain agus urail, dh’ fhas iad searbh agus droch-bhlasda, dh’fhas an sealladh dorcha; agus thuislicheadh an casan aig gach grabadh bu lugha.

Chunnaic mi le mor-ioghnadh gun robh a’ Cheolraidh, d’ am bu ghnothach misneach agus sunnd a chur air an dream a bha gan saruchadh a’ direadh a’ bhruthaich, gu tric a’ seinn ann an doireachan badanach na saimh, agus a’ toirt coimheadachd dhoibh-san a bha air an taladh air falbh leis na h-Aignidhibh; gidheadh cha d’thug iad coimheadachd dhoibh ach uighe ghoridh; agus threig siad iad daonnan nuair a chailleadh iad sealladh air a’ bheinn. Dhublaicheadh na h-aintighearnan an sin an slabhruidhean air na ciomaich mhi-shona; agus threoiricheadh siad air falbh iad gun bhacadh gu cuiltibh an Aineolais agus gu ionadaibh comhnuidh na Truaighe.

Am measg an Luchd-meallaidh do-aireamh a bha ag oidhirpeachadh ri luchd-leannhuinn an Firinn a tharuinn air falbh o cheum an Eolais bha aon a bha cho neo-eagallach ’na coltas, agus cho foil us fann na h-ionnsuidhibh as gur gann a bheirinn an aire dhi, mur bhith an aireamh mhor a rinn i a luchdachadh le a slabhraidhean gun mhothachadh aca air sin. Se an Leisg a b’ ainm dhi, agus bha i fada bho eirigh air cogadh riutha as an aodun; cha d’thug i ionnsuidh air an cosan a thionndadh as an t-slighe; ach thoilich si i fein le bhi cur maille air an triall; agus an run sin nach b’ urrainn di a thort orra a threigsinn, chuir e impìdh orra dail a chur ann. Bha cumhachd aig a buille cosmhuil ri cumhachd a’ Chraimb-eisg(Torpedo)nuair a bheanas se ri neach sam bith, oir bhair e an lus as an h-uile neach ris am bean e. Bha a braighdean mi-shona fathast a’ tionndadh an aghaidhean ris an teampull, agus daonnan an dochas gu’n ruigeadh iad sin, ach bha an talamh mar gu’m b’ ann a’ sleamhnachadh fo ’n cosaibh, agus fhuair siad iad fein aig an iochdar mu’n d’thug iad fainear gun do charaich iad as an laraich. A’ chiuineachd sheimh sin a bha air tus ri fhaicinn ’nan gnuis chaochail i uigh air n-uigh gu airsneal gruamach agus marbhantas duilbhear, air an robh dreach an dubh-bhroin a’ sior dhol nas truime a reir ’s mar a bha iad a’ sleamhnachadh gu samhach sios air sruth na Mis-peadharachd, uisge dubh mall nach eil air a phreasadh le aon oiteig, nuair a bhlothachadh le aon torman, gus am bheil e a’ tuiteam a staigh ann am Muir-mharbh far am

---

[371]

[Vol . 2. No. 48. p. 3]

bheil an luchd-turuis a’ clisgeadh ’s a’ mosgladh leis a’ chrathadh a gheibh iad, agus air an ath mhionaid theid iad fodha ann an Doimhne na Diochuimhne(Gulf of Oblivion. )

Am measg nan daoine mi-shona a threig ceumannan an Eolais cha robh neach sam bith aig an robh na bu lugha de chomas gu pillltinn air ais na luchd-leanmhuinn na Leisge. Ghlacadh braighdean nan Ciocras agus nan Aignidhean an cothrom, nuair a bhiodh na h-aintighearnan so ’nan cadal no fo airsneal, gu dol as bho ’n geasaibh; ach bha tighearnas na Leisge seasmhach agus buan-mhaireannach agus is ainmic a chuireadh iad ’na aghaidh gus am bu diomhain teannadh ris.

An deigh dhomh bhi beachdachadh air na nithibh so thionndaidh mi mo shuilean ri mullach na beinne far an robh an t-athar daonnan fior-ghlan agus lan suilbhireachd, agus na rathaidean air an dubrachadh le luaidhrealaibh agus preasan eile a bha urar do ghnath, agus an drilleanachd a bha boilsgeadh ’na gathannaibh o ghnuis an Eolais mar gum b’ ann a’ dortadh a mach gloire mu’n cuairt air a luchd-leanmhuinn. “Is sona an dream,” arsa mise, “a gheibh cead a’ Bheinn a dhireadh.” Ach am feadh a bha mi ’g eigheach so le deineachd neo-ghnathaichte, chunnaic mi ’na seasamh laimh rium neach aig an robh aogus neamhaidh agus dealradh grasmhor. “Tha iadsan nas Sona,” ars’ ise, “a tha air an treorachadh le subhailc a dh’ionnsuidh ionada-comhnuidh an toileachais-inntinn.” “Ciod,” arsa mise, “am bheil Subhailc ma ta a’ gabhail comhnuidh anns a’ ghleann?” “Gheibhear mi,” ars ise;” “anns a’ ghleann, agus tha mi a’ soillseachadh na Beinne. Tha mi cur sunnd air a choitear, nuair a bhios e aig obair, agus tha mi deachdadh do ’n Fheallsanach nuair a bhios e a beachd-sumuaineachadh. Tha mi dol am measg mor-shluagh nam bailtean mora, agus a’ beannachadh a mhanaich ’na chuil uaignich. Tha teampull agam anns gach cridhe a dh’ aidicheas mo chumhachd; agus dha-san a ghuidheas air mo shon tha mi cheana lathair. Faodaidh Eolas do thogail gu Ard-inbhe agus mor chliu, ach is mise a mhain a threoraicheas thu gu sonas agus aghmhoireachd.” Am feadh a bha Subhailc a’ labhairt mar so, shin mi mach mo lamhan d’ a h-ionnsuidh le deineas a rinn mo dhusgadh as mo chadal. Bha an driuchd fuar a tuiteam mu m’ thimchioll, agus bha dubhar an fheasgair a’ sineadh air aghridh an fhuinn. Dheifrich mi dhachaidh; agus chaith mi an oidhche gu tosdach an am beachdsmuaineachadh.

An Seol air an Deanar Airgiod.

Leig seachad gnothuch gach neach eile, agus thoir an aire do d’ ghnothuch fein. Na ceannaich an ni sin nach ’eil a dhìth ort. Gnàthaich gach uair chum buannachd, agus feùch gu’n cuir thu t-uairean diòmhanach gu deagh bhuil. Smuainich a rìs mu’n tilg thu fiu na sea-sgillin air falbh gu h-amaideach, agus cuimhnich gu’m bheil té eile agad r’a dheanamh na h-áite. Biodh e dhuit mar chulaidh-shùgraidha a bhi ’toirt an aire do d’ ghnothuch fein agus mar sin cha dearmadar do ghnothtch an uair a bios tu an toir air culaidh-shugraidh. Ceannuich ìosal, reio cothromach, agus gabh curam de’n bhunnachd. Na biodh do sùil an déigh na sgillin a bheir thu do’n deircean thoiltinneach. Gléidh do leabhraichean-cùnntais gu riaghailteach, agus ma gheibh thu fiù a’ bhònn-sea a’m mearachd faigh a mach agus ceartaich e. Dean ceartas teann edar duine agus duine, agus ged a bhiodh e ’nad’ chomas na meall neach eile anns a’ chuid a’s lugha. Na iàrr dà phrìs, ach reic air an aon sgillin ris an uachdaran agus ris an iochdaran. Ged a thuiteadh buille mi-shealbhach ort ’nad’ cheaird fein, gabh cùram fosgail do shùilean, oibrich ni ’s cruaidhe, agus ma tha e idir ’nad’ chomas na gèill. Còmhlaich cruaidhchas agus téinn le buan-sheasmhachd gu’n sgìos agus teichidh iad a’ chuid ’sa chuid air falbh. Agus ged a dh’ fhàilnicheadh thu nad’ ghleacadh ri cruadal, measar airidh air urram thu; ach géill anns a’ chùis, agus, nithear dìmeas ort. Na tig beò os ceann do chumhachd, agus ged nach robh agad ach sgillin Shasunnach ’san là, caomhain an deicheamh earrann di. Le bhi ’leantuinn nan riaghailt so, le beannachd, cha’n eagal nach teid a’ chuis leat. Dean ceartas, diòl gu h-ealamh gach fiach agus mar sin faigh do dhlighe fein. Na rach a’n urras air neach ’sam bith ged bu bhrathair e. Ma ni thu sin cha’n ’eil teagamh nach dean thu do charaid ’na namhaid, a thuilleadh air gu’m fuiling thu càlldach nach fhurasd duit a dheanamh suas. Cùm t-fhocal gu poncail treibhdhireach, cuir do dhòchas ann am freasdal an Ti a’s Airde, iarr a bheannach-san air do dhìchioll, agus cha’n eagal duit.

ADAN! BONAIDEAN!

THA
Mairi A. Nic Fhionghain
air a bhliadhna so a cumail stor ri taobh na“County Hall”agus tha i deiseil gu bhi feitheamh air aon sam bith a tha ’g iarridh

AD NO BOINEID,
RIBINNEAN,
FLURICHEAN,
ITEAN NO GEUGAN

no ni sam bith eile a’s a gnath leis na mhathan a bhi cur ma’n cinn. Tha moran de nithean eile aice nach gabh ainmeachadh an so. Thig thusa agus
FAIC DHUIT FEIN.

C . B. TRAVIS,
SIDNI, C. B.

Pianos, Orgain, agus Innealan-fuaighil dhe na seorsachan a’s fearr.

Stoc math de dh’ accordeons, Harmonicas, teudan-fidhle, ’s de leabhrichean ciuil.

Snathadar, Olla, agus gach ni air an cuir Innealan fhuaighil feum, air laimh daonnan.

TAGHAIL AIG
Aonghas Domhnullach,
Ceannaiche,
SIDNI, - - - - C. B.
Tha Flur, Min, Siucar, Ti, Tombaca, Coirce, Feur, agus iomadh ni eile aige.
RI’N REIC SAOR.

---

[372]

[Vol . 2. No. 48. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS.
Bliadhna, . . . . $1 .00
Sia miosan, . . . . .50
Tri miosan, . . . . .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu luchd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an duthchannan eile air son $1 .52, neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna.

Tha sinn an dochas gu’n dean càirdean na Gàilig an uile dhichioll air am MAC-TALLA ’chumail suas, oir ’se ’n aon phaipear Gàilig a tha ri fhaotainn.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gàilig g’ ar ’n ionnsaidh an aire nach sgriobh iad ach air aon taobh d’an duileig, agus nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu
J. G. MacKINNON,
Editor “Mac-Talla,”
Sydney, Cape Breton.

SIDNI, IUN 23, 1894.

GHEIBH ar luchd-leughaidh anns an àireamh so dàn no òran ùr le Niall Mac Leòid bàrd air am bheil iad uile eòlach. Is e so a cheud óran leis a bhàrd ainmeil so a fhuair MAC-TALLA direach uaithe fhéin, agus tha sinn ’ga mheas ’na chomain agus ’na onair mhoir.

THA romhainn tòiseachadh anns an ath àire amhair eachdraidhean goirid a thoirt air imrich nan Gàidheal do Chanada. Tòisichidh sinn le cunntas a tha Callum Mac Fhearghais a toirt dhuinn air turnas-cuain troimh ’n deachaidh e-fhéin an uair a bha e tighinn a nall. An deìgh sin chò-bhualaidh sinn eachdraidh Bhartimeuis, a tha ’g innseadh mu cheud-aiteachaidh Mhalagawatch. An deigh sin gheibh ar luchd-leughaidh eachdraidh nan Gàidheal a shuidhich ann an Eilean a phrionnsa, air a sgriobhadh le Murchadh Mac Laomuin. Ni na h-eachdraidhean so, maille ris na bhios “Diarmad” (o’n cluinn sinn a ùine ghearr) a toirt dhuinn mu Ghàidheil Ontario, solus a chur air staid us cleachdaidhean nan Gàidheal a chuir cùl ri tir an dùchais agus a rinn dachaidhean dhaibh fhéin ann am fàsaichean coillteach America.

Martuinn Mor a Bhealich.

Bha Domhnull Martuinn a fuireach faisg air Duntuilm san Eilean Sgiathanach. Phos e Iseabal, nighean do dh-Alasdir Og Domhmullach, agus piuthar do Chaiptin Somhairle. Bha cethraar mhac aige agus ceathrar nighean. B’ iad na mic Martuinn, ris an abirteadh Martuinn Mor a Bhealich, Aonghus, Lachinn, agus Domhnull. Bha Lachinn na cheanniche. Bha Domhnull na mhinistir. Rugadh e sa bhliadhna 1750. Phos e sa bhliadhna 1788 Anna Dhomhnullach. Bha coig mic aige agus coig nighean. B’ iad na mic Domhnull, Tormaid, Sir Seumas, agus Alasdir. Bha Sir Seumas na lighiche ainmeil Chaochail Mr Domhnull an strath Spe ’sa bhliadhna 1838. Ged nach freagradh e do dh-fhear a chota a bhi cur a spionnidh an cleachdadh bha e a reir iomraidh cho laidir ri Martuinn Mor, a bhrathair. ’S e ogha dha a bha ann an Sir Domhnull Martuinn Stiubhart, a bha na cheannard airm ’s na h-Innsean.

Rugadh Martuinn Mor a Bhealich mu ’n bhliadhna 1740. Bha e na dhuine cho tlachdmhor ri ’fhaicinn ’s a bha san Eilean Sgithanach. Bha e laidir, foghainteach. Phos e nighean Mhic-Leoid Rathasa. Bha dithisd nighean aige rithe, Sine agus Iseabal. Bha Sine posda ri Frangach. Bha Iseabal posda ri Martuinn Martuinn an Duntuilm. Bha Martuinn Mor a Bhealich a comhnuidh an Lachasa ’n uair a dh’eug e. Bha oidhche stoirmann ’s bha ’n t-uisge a tighinn a staigh troimh mhullach an taighe. Thoisich a bhean air gearan nach robh sgliat air an taigh mar a bh’ air ’taigh a h-athar. Dh’ eirich Martuinn ’s chaidh e am mach a chur ceart an tughidh. Fhuair e fuachd thug a bhas. Ged is math na boirionnich is iomadh olc a rinneadh le ’n teanga. Bha gaol aig Martuinn Mor bho laithibh oige gu latha a bhais air banarich do ’n b’ ainm Beathag. Cha ghearaineadh Beathag air an t-snighe.

Rinn Niall Mac-an-Aba cumha do Mhartuinn Mor. Bugadh Niall aig ceann a Bhaighe mu’n bhliadhna 1740. Greis an deigh dha fas a suas dh’fhag e am Bagh ’s thug e Cille-Mhoire air. Dh’ eug e mu’n bhliadhna 1818. Dh’fhag e da mhac agus da nighinn. Bha fear de mhic, Iain Ruadh, na mhaighstir-sgoile. Rinn Niall Mac-an-Aba iomad oran, ach ’s e is docha gun do leig an t-aineolas is cion tuir leotha a dhol air chall. Tha ’n cumha a rinn e do Mhartuinn a Bhealich anns an 37 aireamh dhe’n MHAC-TALLA. Bha Martuinn na charid math dha.

MURCHAID MARTUINN.
Sept. 3, 1888.

JOST BROS.
(Roimhe so, C . S. Jost & Co.)

STOC MOR DE BHATHAR UR

Bathar Tioram, Caiseart, gach seorsa.
Airneis taighe, Bathar Cruaidh, Soithichean, Siucar, Ti, &c , &c .

Prìsean beaga, moran bathair, ’s bidh sinn gle thoileach a bhi ’ga shealltuinn. Taghail againn aig an t-seann stor,

CHEAPSIDE WAREHOUSE.

Dr. G. T. MacGILLEAIN,
Dotair Fhiacal,
OIFIG: Os cionn Stor Harrington.
SIDNI C. B.

HEARN & HEARN,
Fir-Tagraidh, Notairean, &c ., &c .,
Sidni & Arichat.
J . H. HEARN. D. A. HEARN.

Gillios & Mac Eachuinn,
Comhairlichean agus Fir-Tagraidh aig Lagh,
SIDNI & ST. PETER’S, C. B.
J. A. Gillios. AJ. G. Mac Eachuinn.

D. A. MacFHIONGHAIN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, E. P. I.

SIOSAL & CROWE,
Fir-Tagridh, Comharlichean Notairean, &c .
SIDNI, - - C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE.

---

[373]

[Vol . 2. No. 48. p. 5]

NAIDHEACHDAN

CHA’N eil na naigheachdan glé phailt air an t-seachdain so, ach mar tha ’n sean-fhacal ag radh, ’s math an naigheachd a bhi gun naigheachd idir.

THA e air radh a mis nach robh na tuiltean ann an Columbia Bhreatunnach idir cho mor no cho milltach ’sa bha ’n t-ainm, agus gu’m b’ iad na Geancaich, (a bhios an còrnhnuidh a cur sios air Canada) a rinn an sgeula cha dona.

CHAIDH mèinn Chaledonia na teine ’sa mhaduinn Di-dòmhnaich, ach fhuaradh a chur as an ceann dha no tri dh’ uairean. Bha seachd eich air an tachdadh leis a chò. Cha’n urrainnear a mhèinn oibreachadh gu ceann tri no ceithia de sheachdainean.

THA gualadairean nan Stàitean air a dhol a dh’ obair a rithist; rinn iad fhèin ’s sealbhadairean nam mèinnear còrdadh a thaobh tuarasdail. Chailleadh fichead muillein dollar fhad ’sa bha na mèinnean na’n tàmh. Is ioma latha bhios iad ag obair mu’n deanan suas an call sin.

BHA Erastus Wiman, mu’n robh moran air a radh san duthaich so ceithir no còig bliadhna air ais, aig cùirt air an t-seachdain so ann an New York air son a bhi tarruinn airigid as a bhanca le paipearan-meallta. Fhuaradh ciontach e agus thug am breitheamh dha coig bliadhna ’s sia miosan dhe’n tigh-oibreach.

CEARTACHADH. —Anns an 45mh aireamh dhe’n MHAC-TALLA, bha eachdraidh ghoirid air Rarsaidh leis an Urr. Calum Caimbeal. Rinneadh mearachd bheag anns a chlò bhualadh a tha sinn air son a cheartachadh. An àite, “Se ro is aobhar gu’n cainte Siol Thorcuill ri Leodaich Dhun-bheagain agus na h-Earradh,” ’s ann bu choir e bhi mar so, ’Se so is aobhar gu’n cainte Siol Thorcuill ri Cloinn Leoid Leodhais agus Siol Thormoid ri Leodaich Dhun-bheagain agus na h-Earradh.

FOGARRACH MHEGANTIC, —O chionn àireamh bhliadhnaichean bha duine aig Loch Megantic, ann an mor-roinn Quebec da’m b’ ainm Domhnull Moireastan, a loisg air maor a chuireadh g’a ghlacadh, ’sa thug ùine mhor an deigh sin dùbhlan do oifigich an lagha greim a dheanamh air. Ach rinn iad greim air mu dheireadh thall, agus chaidh a chur ’an tigh oibreach. An deigh a chur a stigh thuit e ann an caitheamh throm agus o chionn ghorird bha e cho fad air ais ’s gu’m facas iomchuidh leis an luchd-riaghlaidh a leigeil m’a sgaoil. Thugadh as an tigh-oibreach do’n ospidal e s’a mhaduinn Di-màirt s’a chaidh agus feasgar an latha sin féin chaochail e.

Naigheachdan Amhuinn Dhennis.

Tha teans an t-samhraidh air tighinn agus tha’n aimsir gle thioram.

Tha daolagan a bhuntàta cho pailt air a bhàrr ùr ’sa b’ àbhaist, agus tha e coltach gu’m feum sinn am “puinnsean guineach Frangach a thorit dhaibh, no bithidh sinn mar thuirt am fear eile, “a bristeadh ar caoldruim feadh nan raointean as an deigh.

Tha mi duilich aithris mu bhàs Ailein N. ’Ic Gilleain, gille òg gealltanach a chaochail aig Valley Mills air an treas latha deug d’ an mhios so. Chaochail ’athair ’san fhoghar s’a chaidh, agus an taobh a stigh de thri bliadhna roimhe sin, a mhàthair ’sa dhithis pheathraichean.

Tha bean A. R. ’Ic Coinnich agus a brathair, N. D. Mac Coinnich, a Great Falls, Montana, an so air chuairt beagan mhiosan maille ri’n cuideachd.

Tha “Tearlach Mac Ailein Bhàin” ùghdar, “Cead Deireannach Mhargaree,” a cur seachad an t-samhraidh seachad ’nar measg. Ghabh e dhuinn, an la roimhe, àireamh d’a chuid orain agus ’s e mo bharail fèin gur math is fhiach cuid dhuibh a bhi air an clò-bhualadh. X. Y. Z.

Iun, 20, ’94.

Tha bathar math an còmhnuidh aig D. J. Domhnullach. Brògan, Adan, Aodaichean, agus gach seòrsa bath-ar eile. S tha e ’gan creic gle shaor.

SHEINN Durward Lely anns a bhaiel oiche Di-màirt ’s Di-ciaduinn. Bha’n talla gu math làn a cheud oiche, ach cha robh ach taosg beag ’g a éisdeachd an darra h-oiche. Tha iad ag radh gur h-e seinneadair a’s fhearr riamh dh’an eillein.

THA Mr. Gladstone a dol gu math na’s fhearr. Bha sgleò a bha ’fàs air té dhe shùilean air a ghearradh dhith o chionn còrr us da sheachdain agus tha ’fhradharc a nis cho math no na’s fhearr na bha e roimhe. Tha cuid a’ deanamh dheth nach bi ’n ùine fada gus am bi e air ais ’sa phàrlamaid a rithist.

Minard ’s Linimentair son Lòinidh.

BAIS.

Aig Clarke’s Road, an 26mh là dhe’n chéitein, Máiri Anna, bean Sheumais ’Ic Gilleain, 27 bliadhna dh’aois.

Aig an aite cheudna, an 31d là dhe’n chéitein, leanamh mic le Seumas Mac Gilleain, 11 latha dh’ aois.

Aig Sidni a Tuath, an 8mh. la dhe’n mhios so, Iain D. Donhnullach, 48 bliadhna dh’aois.

SANAS.

Bathar Ur na h-uile Seachdain.

Na prisean na’s isle na bha iad riamh.

Caileagu,
Aodaichean,
Caiseart,
Dluth Geal.

Tha Gailig aig na cleirich.

STOR SHAOR SHIDNI.
F . A. CROWELL,
Fear-Gnothuich

Taillearachd.
Tha ’n stor-taillearachd a bha ’sna bliadhnaichean a dh’ fhalbh air a cumail le
Donnacha Mac Ill-Innein
a nis air a ceannach agus ri bhi air a cumail na dheigh so le
Niall Mac Fhearghais,
tha stoc mor dhe gach seors aodaich aige air laimh; bidh tuilleach a dol na cheann gach seachdain. Taghail aige ma thu air son do chuid aodaich a bhi
San Fhasan.

Leabhraichean Gailig.
RI ’N REIC AM BADDECK.
Tha Leabhraichean Gailig dhe gach seorsa ri’n reic aig Niall Domhnullach, anns an stor aig D. F. Mac Rath. Gheibhear Mac Talla gach seachdain ’san aite cheudna.

---

[374]

[Vol . 2. No. 48. p. 6]

MO THURUS DO’N GHAIDHEALTACHD.

LEIS AN URR. RUAIRIDH MAC LEOID.

Air an t-Sàbaid Shearmonaich an Cameronach bho na briathran. “An ti nach do chaomhain a mhac féin ach a thug thairis e air ar son, cionnas maille risan nach toir e dluinn gu saor na h-uile nithean.” Shuidh tri Bùird agus chaidh an sin focal earail a thoirt dhaibh ’s an dealachadh. Thug mise focal ’s an fheasgar dhoibh. Bha an eaglais cho làn sa chumadh i. Air Diluain thugadh dà shearmon ’s an dealachadh dhoibh agus an sin sgaoil iad gu bhi dealachadh, cuid dhiubh gu siorruidh.

Bha òrdugh suipeir an Tighearna air a fhrithealadh ann am Màinis ’s na h-Earradh ’muair a bha mi aig an tigh cuideachd. Bha na h-Urr. Iain Macilleathain f’ar an Tairbeairt, Maighstir Moireaston a Beàrntraigh, agus Maighstir Mac Aoidh a Tiridhe mi féin a’ seirbhiseachadh aig an òrdugh. Thug Maighstir Moireaston searmon do mhuinnìir Rothadail agus Shranda air Dirdaoin ann an Eglais Rothadail. Thug mi iomradh a cheana air an togail so. Is ann aig an Eaglais Stéithichte a b’ àbhaist an eaglais so a bhi air son seirbhis ach an diugh tha i aig an Eaglais Shaoir. Thug ministeir Sgarastaidh oilbheum mòr do Thighearna Dhunmòr aon bhliadhna ann a bhi a reic na seilg air a chlib ri Sasunnach. ’S e ’thàinig as a sin gu ’n d’ thug Dunmòr Eaglais Rothadail uaithe agus gu’n d’ thug e do mhuinntir na h-Eaglais Shaoir i. Air feasgar Dirodaoine fhuair sinn aiseag ann am bàta iasgaich Dhomhnuill Mhic Thormaid Mhic Shomhairle gu Màinis. Bhà a ghaoth gu math beò agus direach n’ar n’ aghaidh. Bha i fuidh thri chinn a chuid bu mho de ’n astar, ach ged a bhà, rinn gleusdachd stiuiridh a sgiobair ar tabhairt gu teurainte agus tioram gu ar ceann uidhe. Thug banntrach Mhaighstir Davidson caidreamh fhuranach dhuinn. An uair mu dheireadh a choinnich cuid againn rithe bha a companach beò agus bu deas an seann mhinisteir air a chosaibh e. Bha e beagan agus ceithir fichead bliadhna a dh’aois an uair a caaochail e agus chaith e a bheatha mar mhinisteir gu h-iomlan eadar Màinis agus Sgarastadh no na Buirgh. Is iomadh latha sgìth a choisich e, a coiseachd tarsuinn mòinteach nam Borgh. Thog iad teaghlach measail de nigheanan. Tha te dhiubh pòsda aig aon do dh’ uaislean na Spàine, te eile pòsda aig an Urr. Maighstir Mac Aoidh a Tiridhe agus te eile aig Maighstir Mac Rath Fear Bhuirgh Bhig.

Aig an ordugh bha na seirbhisean air a frithealadh air an dòigh àbhaisdich. Air latha na Sàbaid Shearmonaich Maighstir Macilleathain roimh na Bùird. Thoisich an t-seirbhis aig meadhon-la agus lean i gu leth-uair an deigh a cuig. Thug an searmon ceithir uairean gu leth leis. Bha cuid dhe na bodaich gu math sgith dhe ’n chnoc (oir ’s ann air an raon a bha sinn) agus bha an cnoc gu math sgith dhiubhsan. Tha e àbhaisteach do Mhaighstir Iain searmoinean mòra tomadach a thoirt seachad. Is e diadhair Gàidhlig cho cumhachdach anns an fhìrinn ’s a dh’eisd mi ach aineamh riamh ris. Tha e air aithris mu thiomchioll gu’n do chuir coimh-thional a Bhac ’an Leòghas an uair a bha e aca na mhinisteir fa nearclockmòr a chur mu ’choinneamh ’s an eaglais. ’S e thuit a phiuthar riutha. “Is sibhse a tha gòrach; bu cho math dhuibh tuirneap a chur fa chomhar riclockoir cha toir e fa near e fad an t-searmoin,” agus bha i ceart.

(Ri leantainn.)

Minard ’s Linimenta’s fhearr.

Leighis mi cloimh air each leMINARD ’S LINIMENT
C. SAUNDERS.
Dalhousie.

Leighis mi each, a bh’ air a dhroch riabadh, leMINARD ’S LINIMENT.
ED. LINLIEF.
St. Peters, C. B.

Leighis mi droch at air each leMINARD ’S LINIMENT.
THOS, W. PAYNE.
Bathurst, N. B.

Iarr Minard’s Liniment ’sna gabh ach e.

CLOIMH.

THA ’m fo-sgriobhair ag iarraidh coig mile punnd cloimhe ri ceannach, agus paidhidh e a phris a’s fhearr ’sa mhargadh oirre.

D . F. Mac RATH,
Baddeck, C. B.

MOORE & JOHNSTON.
THA SINN A CREIC,
Paipear-tearra Tairnnean
Luaidhe Glaine
Glasan Tuaghannan
Saibh Olla
Sguabaichean Bucaidean
Lainntearan Fudar
Sgeinein Siorasan
Paipear-tubhaidh.
SAOR AIR SON AIRGID.

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca do
Bhathar de gach seorsa agus
e ri reic gu saor.
Math ar Duthcha tha ’nar beachd.

’S math is fhiach dhuit so a leughadh ma ghabhas tu a chomhairle bheirear ort. ’S taitneach an ni ri fhaicinn bean air a deagh sgeadach; agus ’se ’n ni ’s fhaisge thig air sin ann an taitneas duine fhaicinn ’sa chuid aodaich a freagairt air gu math. Agus ma tha thu air son thu fein a bhi mar sin, ma tha toil agad aodach math a bhi ’nad dheise, ’san deise air a sar dheanamh, ’s coir dhuit a dhol gu
IAIN MAC-LEOID & CO.

Tha stoc mor de dh’ aodach aca, ’s tha na gearradairean aca cho math sa ghabhas faotinn. Tha iad a deanamh gnothuich aig
207 QUEEN ST., CHARLOTTETOWN, E. P. I.

Cuimhnich nach deid thu seachad orra oir reicidh iad riut an Gailig.

---

[375]

[Vol . 2. No. 48. p. 7]

TURUS A MHARAICHE.

LE EOBHAN MAC LAOMUIN, M. A., D. D.

CAIB. VII. —Air a leantuinn.

Leig iad sios an acair ach cha do ghrunnaich i; chriothnaich an Compaisd. Ghlaodh na maraichean ri Dia—le glaodh àrd agus searbh, agus tra bha iad a glaodhaich, dh’éisd an Tighearna agus trid beul a sheirbhisich Tuigse thubhairt e riutha. “Na bitheadh eagal oirbh ach a mhain Creidibh.” An sin bha e air fhoilseachadh do Chriosduidh gu robh eadar iadsan agus “Rudha gun Dochas” —Creag ris an abradh iad “Creag nan All,” agus na ’n tuisleadh iad Oirre gu’n bitheadh a soitheach air a pronnadh na sgealban; ach air cùl na creige bha àite dion bho ’n ghaoith agus fasgadh o’n doinionn. Nuair chuala na maraichean uime so bha iad subhach agus dh’fheith iad air a son troimh chobhar agus cheo agus tiugh dhorchadas, gus na bhrist a ghrian troimh na neòil agus carraig coltach ri Righ-chathair Dhé: Air a beulthaobh bha na tuinn air bhoil air a cul-thaobh bha fé. Rainig iad a fasgadh, agus bha iad sabhailt bho eagal uilc. Nuair thainig fuasgladh, ’s gann a chreideadh iad a sùilean; oir ni an dochas anns’ an cuirear moille an cridhe tinn. Leig iad an acair sios, agus bha iad ri geur—amharc air a chreig a bha mar gu’m beadh air eiridh as an doimhne mhòir—eadhon mar slanuighear o’n uaigh. Ann a scoltadh na creige bha beòthobraichibh uisge, craobhan blàthan agus Ionad—naomh. Bha a bunaitean farsuing agus domhain; bha a taobhan air an reufadh leis an dòinionn; a fior—mhullach dol as an t-sealladh ann an corp nan speur agus comhdaichte le neòil; An sin dh-àrdaich Criosduidh an Tighearna a shabhail iad le neart. An fhad so bha eagal orra dol air tìr, ach chual iad guth: Cuiribh-sa bhur dòchas anns an Tighearna do ghnàth oir anns an Tighearna Iehobhah tha Carraig nan àl. Gh-abh iad fasgadh fo sgàil na creige gus an robh na h-uile so uile thairis.

Bha ghrian a nis air èiridh, agus feuch, bogha-frois timchioll na Carraig.

Rinn na maraichean gairdeachas na ’n Slàinte, agus mar as mo a bheachdaich iad ar an aingeachd fèin ann a bhi monmhar, sann bu mho a dh’iarr bhi moladh an Tighearna an Carraig, agus an Daingneach agus am fear-saoraidh; agus gu tric thubhairt le aon o shean, “Is beò an Tighearna agus gu ma beannaichte mo Charraig—sa: agus air ardachadh gu robh Dia, carraig mo shlàinte!” Nuair ’sguab sanigh iad buird na Suinge, agus an achfhuinn, chual’ iad guth an Tighearn an an fionnfhuaireachd an fheasgair ag imeachd air a Charraig ag radh: Thigibh a nis, agus tagramaid ri cheile, ged robh’ ur peacanna mar an Scarlaid bithidh iad geal mar an sneachdadh: ged robh iad dearg mar chorcur, bithidh iad mar olainn.

(Ri leantuinn.)

Seann Ghailig.

Seachdain no dha air ais thug sinn d’ ar luchd-leughaidh mìr de sheann Ghàilig. Chuireadh an t-eadar-theangacha a leanas g’ ar n-ionnsaidh leis an Urr. Domhnull Mac Nèill, Charlottetown, E. P. I.

“Thàinig Callum Cille agus Drostan Mac Cusgraig a dhalta gu tigh òglaich (no seirbheiseach) Dé, Aba inbheach a bha tinn. Bha e ’n cruth neach ro mhor mu’n d’ thainig iad, gu tric ’na bhreitheamh agus ’na cheann-iùil.

Thainig as àite eile seann cheann-suidhe eile agus thubhairt e ri Callum Cille, “Tha aidmheil Dhé ag aobhairachadh tinneis, agus mharbh e moran ann an I. Gum feudar cunntas a thabhairt dha agus stad a chur air a chionn gu’n ghabh a mhac tinneas ùrnuigh nan cléireach, agus mar bu mhò ’bhac iad e ’sann bu mhò dh’ iarr e bhi ’n cuideachd ionmhuinn nan cleireach. Na ’n deanadh iad urnuigh air son a mhic gu’n aisigte slàinte dha, bheireadh e dhaibh àite uaigh a chladhaich e gun fhios d’a mhac (a carnadh suas an doruis) anns an robh gu ’mhac a chur gus an tigeadh slàinte dha. An sin thubhairt Callum Cille ri Drostan an seann ceanu cinnidh agus a bhrathair ro bheannaichte agus foirfe, gu’n biodh a bheatha air a caomhnadh dha fad bhiadhna. Bu fhrasach deòir Dhrostain ag éisdeachd ri Callum Cille. Dh’ innis Callum Cille dha gu’m faigheadh anam aon-ghin inneachd.

LeighsidhMinard ’s Linimentan Grip

COMHRADH.

“De’n uair a tha e?”

“Tha e coig mionaidean an deigh tri.”

“Ciamar a tha fios agad?”

“Nach do sheall mi air m’ uaireadear.”

“Dh’fhaoidte gu bheil an t-uaireadear sin ro-luath.”

“Cha’n eil e luath no mall riamh on a chaidh a chuir air doigh mu’n am so ’n uiridh. Bha e roimhe sin cho mi-dhoigheel ’sa bha ’leithid riamh, air aon spoig, ’se cho gliogach ’s nach b’ uriainn dhomh feum sam bith a dheanamh dheth. Ach an drasda ’se uaireadear cho math sa tha ’san duthaich.”

“Co ’charaich e?”

“O, nach be cheist e? Charaich
G . H. GUZZWELL,
ann an Sidni, fear da ’m b’aithne charadh.”

Anns an
Acadia House
Gheibh thu
Brogan air pris sam bith eadar 50c. us $5 .00.
Brogan seomar, no Cuarain air 25c.
RUBBERS dhe gach seorsa.
Aodaichean Deante air gach pris.
Curraichdean us Adan.
Feuch gun taghail thu.
INGRAHAM & MacGILLEAIN.

Ma ruigeas tu stor
D. J. DOMHNULLACH,
Air Straid Wentworth,

chi thu gu bheil gach seorsa bathair a th’aige cho math ’sa gheibh thu an stor sam bith sa bhaile, agus gu bheil e ’ga chreic
GLE SHAOR.

Nuair a thig thu do’n bhaile, ’s coir dhuit a dhol ’ga choimhead, gun fhios nach eil ni eigin aige a tha dhith ort, agus ma tha gheibh thu
DEAGH BHARGAN.

---

[376]

[Vol . 2. No. 48. p. 8]

Cumha Coire an Easain.

LE IAIN DALL MAC AOIDH.

Mi ’n diugh a’ fàgail na tire,
Siubhal na frith air an leath-taobh,
’S e dh-fhàg gun airgiod mo phòca
Ceann mo stoir bhi fo na leacan.

’S mi aig bràighe ’n alltain riabhaich,
Ag iarraidh gu beallach na featha,
Far am bi damh dearg na croice,
Mu Fhèill-an-roid a dol ’san dàmhair.

’S mi ’g iarraidh gu Coire an easain,
Far a tric a sgapadh fùdar,
Far am bi miob-choin ’gan teirbeirt,
Cur mac na h-éilde gu dhùbhlan.

Coire gun easbhuidh gun iomrall
’S tric a bha Raibeart mu d’ chomaraich,
Cha-n èil uair a ni mi d’ iomradh,
Nach tuit mo chrìdhe gu troma-chràdh.

“ ’S e sin mise Corie an easain
Tha mi m’ sheasaidh mar a b’ abhaist
Ma tha thusa na d’ fhear ealaidh
Cluinneanaid annas do làimhe.”

An àill leat mise a rùsgadh ceòil dut,
’S mi mo shuidhe mar cheo air bealach,
Gun spéis aig duine tha beò dhiom,
O’n chaidh an Còirneil fo thalamh.

Mo chreach! mo thùrsa! ’s mo thruaighe!
Ga chuir ’san uair-so dhomh an ìre,
Mhuinntir a chumadh rium uaisle,
Bhi an diugh anns an uaigh ’gam’ dhi-sa.

Nan creideadh tu bhuam a Choire,
Gur e doran sud air m’ inntinn,
’S cuid mhòr a ghabhail mo leisgeul,
Nach urrainn mi seasamh ri seinn dut.

“Measar leam gur tu mac Ruairidh,
Chunnaic mi mar ris a chòirneal,
’Nuair a bha e beò ’na bheatha
Bu mhiann leis do leithid ’na sheòmar.

“Bu lionmhòr de mhaithean na h-Eireann,
Thigeadh gu ’m reidhlean le h-ealaidh,
Sheinneadh Ruairidh dall dhomh fàilte,
Bhitheadh Mac Aoidh ’s a chairdean mar ris.”

O’n tha thusa ’caoidh nan armunn,
Leis am b’ abhuist bhi gad ’thaghall,
Gu’n seinn mi ealaidh gun duais dut,
Ge fada bhuam ’s mi gun fhradharc.

’S lionmhor caochla teachd ’s an t-saoghal,
Agus aobhar gu bhi dubhach,
Ma sheinneadh ’san uair sin but failte,
Seinnear an tràth so dhut cumha.

“ ’S e sin ceòl is binne thruaighe,
Chualas o linn Mhic Aoidh Dhòmhnuill,
’S fada mhaireas e am chluasan,
Am fuaim a bh’ aig tabhunn do mheòirean.

“Beannachd dhut agus buaidh-lorch,
Anns gach aite ’n dean thu seasaidh,
Airson do phuirt bhlasda, dhionach,
’S a ’ghrian a’ teannadh ri feasgar.”

S grainach t-ursainn fein a choire,
’S gun fheidh a’ tearnadh gu d’ bhaile
’S iomadh neach da ’m b’fhiach do mholadh,
Do chliath chorrach, ’bliadhchar, bhainneach.

Do chiob, do bhorran, do mhilteach,
Co shlios a choire gur lionach,
Lubach, luibheach, daite, dionach,
’S fasgach do chuile ’s gur fiarach.

Tha ’n t-eideadh uil’ air dhreach a chanaich,
Cìrein do mhullaich cha chrannaich,
Far am bi na feidh gu torrach,
’G éiridh farumach mu fhireach.

Sleamhuinn slios-fhad do shliochd àraich,
Gun an gart no ’n càl mu t-iosal
Manngach màghach, adhach, tearnach,
Graidheach, cròiceach, fradharc frithe.

Neoneanach, gucagach, mealach,
Lonanach, lusanach, imeach,
’S bòrcach do ghorm luachair bhealaich,
Gun fhuachd ri doinionn ach cidheach.

Seamragach, sealbhagach, duilleach,
Min-leacach gorm-shleibhteach, gleannach,
Biadhchar, riabhach, riasgach, luideach,
Le ’n diobta cuideachd gun cheannach.

’S cruiteal leam gabhail do bhraighe,
Biolaire t-uisge mu t-innsibh,
Miòdar, mághach, conochdach, cathair,
Gu breac blàth-mhòr an uchd mìn-fheoir.

Gu gormanach, tolmanach áluinn,
Lochach, làchach, dòsach, crai
Gadharach, faghaideach, bràidheach,
G iomain na h-eilde gu nàmhaid.

Buireìneach, dubharach, bruachach,
Fradharcaeh, croichd-cheannoch, ullaach,
Feoirneanach uisge nam fuaran,
Grad ghaisgeant air ghasgan cruadhlaich.

Colg-shuileach, fàileanta, biorach,
Spang-shronach, eangladhrach corrach,
’S an annoch is meanbh-luath sireadh,
Air mhire a’ direadh ’sa chòire.

’S a mhadainn ag èiridh le ’r miol-choin,
Gu mùirneach, maiseach, gasda, gniomhach,
Lubach, leacach, sgiamhach,
Cracach, cabrach, fiamhach.

’Nam da ’n ghrein dol air a h-uilinn,
Gu fuilteach, reubach, gleusda, gunnach,
Snapach, armach, calgach, ullamh,
Riachach, marbhach, tarbhach, giullach.

’N am dhuinn bhi ’tearnadh gu d’ reidhlean,
Tinnteach, càinteach, cainnleach, ceireach,
Fionach, còrnach, ceòlar, teudach,
Ordail, eòlach, ’g òl le rèite.

Sguiridh mi nis dhiot a choire,
O’n tha mi toilichte dheth do sheanachas,
Sguiridh mise shiubhal t-aonaich,
Gus an tig Mac Aoidh do dh-Alba.

Ach ise mo dhùrachd dhut a choire,
O’n is mòr mo dhuil ri dol tharad,
O’n tha sinn tuisleach ’sa mhonadh,
Bitheamaid a ’teannadh gu baile.

CLO-BHUALADH air a dheanamh gu snasail ann an oifig a Mhac-Talla. Gailig no Beurla. Ma tha dad dhe’n t-seorsa dhith ort cuir litir thugainn a feorach mam prisean.

BLIADHNA MHATH UR!

Tha sinn an deigh aireamh mhor de bhrogan a cheannach, agus air son rum a dheanamh dhaibh, reicidh sinn na th’againn air laimh

Gle shaor air son airgid.

Brogan a’s fhiach $2 .25 air $1 .75 agus cach a reir sin.

Faigh Paidhir air son an Earraich.

Tha sinn mar an ceudna ’cumail nam brogan a thatar a deanamh ’san Fhactoridh aig Sidni a Tuath, na brogan fhearr a’s cosg a tha ri’m feotainn, agus tha sinn ’gan reic air pris na factoridh.

Brogan-uachdair agus Rubbers dhe gach seorsa.

SIABUNN

air a phris air am faighear e ann a Halifax. Flur o $3 .00 suas, Ti o 20c, Reiseadain o 85c. am bocsa.

AMHLAN DHE GACH SEORSA GLE SHAOR.

Ceannaichidh sinn Coirce, Im, Uidhean, agus Feoil agus bheir sinn a phris a’s fhearr orra an coinneamh bathair.

C . H. Harrington & Co.
Sidni, C. B.
Feb. 2, 1894.

Ma tha dealbh mhath a dhith ort, ruig
UILLEAM W. DILLON,
SIDNI, C. B.

Bi’dh e toileach feitheamh ort uair sam bith a thig thu. Dealbhan beaga air meudachadh agus air an deanamh cheart cho boidheach.

Sgathain agus gloine uinneag air a phris a’s isle.

Seallaidhean air Ceap Breatuinn air laimh an comhnuidh ’s air an reic gu saor.