---

[145]

[Vol . 3. No. 19. p. 1]

Mac-Talla.

“An ni nach cluinn mi an diugh cha’n aithris mi maireach.”

VOL. III. SIDNI, C. B., DI-SATHAIRNE, NOBHEMBER 10, 1894. No. 19

Litir a Valleyfield.

Tha ’n dolair glé dhoirbh fhaotainn aig cho iosal ’sa tha prìs gach nì a tha ri reic aig muinntir aig an àm so, ach gheibh na fior chàirdean dolair a MHAC-TALLA, ann an rathad onarach, mas leig iad èis ro mhòr air ma ghabhas e deanamh idir. Tha mi ro thoilichte coslas soirbheachaidh a bhi ri fhaicinn air, agus bithidh an còrr ri fhaicinn ann am beagan ùine ma sheasas càirdean na Gàidhlig gu greimeil ri do ghuallainn, mar is còir dhaibh a dheanamh, agus mar tha àireamh mhath dhiubh a’ deanamh. Tha ’Ghàidhlig anns a’ chearnaidh so de Eilein a Phrionnsa, glé phailt fhathast, ach tha cuid mhòr a’ fàs glé choma dhe bhi ’ga labhairt. Tha na pàrantan òga ’smaoineachadh gu’m bi e na’s usadh do ’n clonn sgoil us fòghlum ionnsachadh ma bhios Beurla math aca an toiseach. Innsidh ùine ma tha sin mar sin. Dh’ fhaodainn fichead us córr ainmeachadh dhuit na ’n ceadaicheadh ùine dhomh, mar fhaisg da mhile dhomh, a chaidh ’na sgoil gun smid aca na’n cinn de Bheurla na’s mò na bh’aig mo sheana-mhàthair— ’s bha sin glè bheag—agus a tha ’n diugh ann an inbhe àrd mar luchd-gnothuich, dotairean, pearsachan-eaglais, agus mar sin sios. Bha aon diubh sin, nach maireann, fad aona bliadhn’ deug na àrd fhear-amhairc-thairis air uile sgoiltean an Eilein(Chief Supt. of Education for P. E. Island. )Ma ni ’n linn a tha ag éiridh an dràsd, na’s fhearr, chi am fear a bhios fada beò e. ’N uair a thig na h-oidhcheannan fada geamhraidh, feuchaidh mi ri cùnntas a thoirt air ceud luchd-àitich an àite so, agus cia as a thàinig iad.

Dean am feum a thogras tu dhe ’n litir so, agus am feum a’s fhearr as aithne dhuit dhe na còig dolair a tha innte, aon uam féin, ’s aon an urra o cheathrar de mo nàbuidhean (tha an ainmean air cùl so) fior Ghàidheil, a tha dileas do’n Ghàilig ’s do MHA-C TALLA. Is mise do charaid.

IAIN D.

FREAGAIRTEAN.

Fhuair sinn ’na chuir D. B., thugainn á Ontario agus ni sinn feum dheth an ùine glé ghoraid.

Moran taing do “Iain” agus do “Chona” air son na tha iad’ sgriobhadh dh’ an MHAC-TALLA.

Bidh an t-òran a chuir ar caraide à Dunbheagain thugainn anns an ath àireamh. Cha b’ urrainn duinn a chur ’s an àireamh so.

Tha sinn duilich gu’n d’ d’rinn sinn seòrsa de mhilleadh air an eachdraidh a sgriobh ar caraide, Murchadh Mac Laomuinn, mu Ghàidheil Eilein a Phrionnsa. Bha pios dhi nach robh air a chlo-bhualadh idir, ’s cha d’ thug sinn an aire dha gus an, robh sinn, o chionn ghoirid a sealltuinn thairis air an àireamh anns an robh e. Bhitheamaid fada ’n comain Mhurchaidh choir na ’n ath sgriobhadh e a chuid sin de ’n eachdraidh, agus ged chuireadh e uiread eile, no a dha uiread eile, rithe cha bu mhisde leinn dad e.

Taing do Iain D. air son a litir, ’s air son an airgid a bha ’na doi Tha litrichean gle thaitneahh, agua is math linn a bhi ’gam faotainn, ach cha n-eil iad idir cho taiceil ris an alrgiod Bidh feadhainn a foighneachd dhinn am bheil diorbh a bhi ’cur cruinn na tha de naigheachdan’s de leughadh eile ’dol anns a phaipeir? agus faodaidh sinn a ràdh gu bheil gu dearbh; air uairean, bidh na naigheachdan gann ’s bidh gach ni eile gann. Ach cha n-eil suathadh aige sin ris cho doirbh sa tha e dhuinn an gnothuch a dheanamh as aonais airgid. Cha dean math a bhi tighinn thairis air; cha deanadh e ach dorran a chur orra-san a tha, coltach ri Iain D. ’sa cheathrar nàbuidhean, a deanamh an dleasanais, agus cha n-eil fhios an deanadh e feum sam bith dhaibh-san nach eil.

Tha àireamh de sgriobhaidhean againn air cùl ar làimhe a gheibh àite cho luath ’sa ghabhas deanamh.

Deas Fhreagairtean.

Is iongantach cho ealamh, ’s cho sgaiteach ’s a gheibh cuid de dhaoine freagairt facail. Thuit dhomh feim a bhi ann an aite araidh far an robh cruinneachadh mon dhaoine. Thainig neach an lathad le steud-each briagh aige ’g a nochdadh. Am measg iomadh maise eile, bha sguab mhor earbuill air an each. Thuirt fear a bha ’n a shessamh dluth dha, uair no dha, “Nach aluinn an t-earball a th’air!”

Thionndaidh am fear a bha an ceann an eich’s thuirt e gu spideil, “Am faca tu earball eich riamh roimhe,” ars’ am fear eile, “ ’s ann a chunnaic mi e daonnan ’n a dheigh!”

Latha a bhaSir Walter Scotta’ marcachd thainig e gu cachaileith. Chuir am marcaiche a lamh ’n a phoca air son sea sgillinn, ach cha robh aige na bu lugha na tasdan; shin e do’n Eireannach e, ag radh, “Tha sea sgillinn agam ort”

“Ma ta” ars’ esan, “gu’n robh sibh maireann gus am paigh mi sibh.”

Air do dha dhuin’ -uasal bhi ’gabhail an rathaid aon latha thachair Eireannach orra agus air do thoil a bhi aig fear dhiubh beagan feala-dha a dheanamh ris an Eireannach, thuirt e ris,

“Na’m faigheadh an Droch-Spiorad a roghainn an ceart uair, co a shaoileadh tu a bheireadh e leis—thu fein no mise?” “Mise, gu cinnteach,” ars’ an t-Eireannach. “Carson sin?” ars’ an duin’ -uasal.

“A chionn gu bheil e cinnteach asad-sa aig àm ’s am bith!”

J. W.

Faigh a mach gach conndhe d’ theachd a steach, agus g’e b’ e ciod e, biodh e mor no beag, thig beo air ni’s lugha. A nis, dean so, agus cha bhi thu chaoidh bochd.

---

[146]

[Vol . 3. No. 19. p. 2]

LARACH NINEBHEH.

(BHO FHEAR-TATHAICH NAM BEANN.)

(Air leuntuinn.)

Goirid ’n a dheigh so chuir na Mahomadanaich ’a bha mu ’n cuairt an aite stad air Mr. Layard ’s air a chuid daoine, a’ cumail a mach gu’n robh iad a’ milleadh uaighean nan fior Chriosduidhean (na Mahomadanaich! ); ach dhearbh Mr. Layard gu ro sheolta dhoibh nach b’ uaighean Chreidmheach a bh’ annta; “oir (ars esan) nam b’ eadh bhiohh an dara cuid an ceann no ’n casan ri Meca (an t-aite ’s a bheil am faidhe breige Mahomaid adhlaichte); ach tha sibh a’ faicinn nach ann mar sin a tha, agus air an aobhar sin feumaidh gur uaighean Ana-creidmheach a th’ annta.” Leis a’ mhineach so bha na Mahomadnaich lan riaraichte, agus cha do chuir cuid eile de na cinn-chinnìdh ioma bacadh air; ach le siobhaltachd, ’s le gleusdachd fhuair e thairis orr’ uile.

Aon la, ’n uair a bha iad a’ cladhach am measg nan laraichean, ruisg iad iomhaigh shnaidhte de mheudachd mhoir. Cho luath ’s a chunnaic na h-Arabaìch ceann na h-iomhaigh so, chrith iad le h-oillt agus thug dithis dhiubh as co luath ’s a ghiulaineadh an casan iad a chum an sealladh eagallach a chunnaic iad a chur an ceill d’an ceann-cinnidh. Ann am beagan uine, ’n uair a bha Mr. Layard a’ togail air falbh na h-urach a bha ’comhdach na h-iomhdigh, chual’ e talmraich chos a’ tarruing dluth dha, agus ’n uair a thug e suil os a chionn chunnaic e sgaoth de na h-Arabaich le’n ceann-feadhna, uile air mharcachd, ’n an seasamh air bruaich na daise. ’N uair a chunnaic iad ceann na h-iomhaigh, ghlaodh iad le aon ghuth, “Cha ’n ’eil dia ann ach Dia, agus ’s e Mahomad ’Fhaidhe!” Cha chreideadh na h-Arabaich an toiseach uach b’ e aon de na bocain, no de na h-urraisgean air a bheil iomradh ro thric ann an seann sgeulachdan an duthcha ’bh’ ann; ach an deigh moran iompaidh, ghlac an ceann-feadhna de mhisnich na theirinn do ’n t-sloc. ’N uair a laimhsich e’ ’n iomhaigh, ghlaodh e gu h-ard, “Cha d’ rinneadh an obair so riam le lamhan dhaoine,— ’s iad na famhairean ana-creideach mu’m bheil am Faidhe—sith gu ’n robh maille ris! ag radh, gu’n robh iad na bu mho na chraobh a b’ airde ’s a’ choille— ’s e so aon de na h-iodhalan a mhallaich Noah, —sith gu’n robh maille ris! roimh laithean na dile;” agus anns a ’bheachd so dh’ aontaich gach Arabach a bha ’lathair. ’N uair a shocraich na cuisean thoisich an luchd-cladhaich a rithis, agus mu ’n deach a ghrian fodha ruisg iad iomhaigh eile de’n aon mheud, ’s de ’n aon choltas ris a’ cheud aon. Aig na h-iomhaighean so bha aghaidhean mar aghaidh duine, bha ’n cuirp agus an cosan mar leoghain, agus bha sgiathan aca mar sgiathan iolaire. Bha gach aon diubh mu dhusan troidh air fad, agus mu’n tuaiream cheudn’ air airde! Leis an toil-intinn a ghabh Mr. Layard ris na h-iomhaighean so rinn e feisd ro mhor do na h-Arabaich air an oidhche sin, agus chaith e fein agus iadsan tacan maith ’an cuideachd a cheile, le mor chridhealas agus ghreadhnachas. Chomhdlcich Mr. Layard na h-iomhaighean so thairis le peallagan ’s le luirichean ioma-gnetheach, ’s chum e luchd faire orra ’latha ’s a dh-oidhche.

“Is tric (ars (Mr. Layard) a sheas mi re ionad uair de thiom a’ dil-bheachdachadh air na h-iomhaighean miorbhuileach so. Re dha mhile gu leth bliadhha bha na samhlaidhean iongatach so air mòrachd Asiria air am folach o shealladh dhaoine; agus tha iad a nis air seasamh a mach ’n an seana mhòralachd aon uair eile! Ach O, cia mòr an t-atharrachadh a th’air gach ni mu’n cuairt doibh! Chaidh ìnnleachd agns sògh nan cinneach thréin a thùinich aon uair ’s a’ mhor-roinn so gu tur as as an t-sealladh, agus tha iad air an leantuin le bochduinn ’s le aineolas beagan de fhineachan borba. The beairteas nan teampull agus saibhreas nan bailtean-mora air an leantuinn le laraichean briste, ’s le duintean salachair. Thairis air an t-seomar anns an do sheas na dealbhan so chaidh an crann-treabhaidh, agus os an ceann ghearr corran a’ bhuanaiche an t-arbhar! Anns an Eiphit tha carrachan-cuimhne a gleidh an laruch anns gach linn agus a bha ghnath r’ am faicinn a’ cur an ceill a cumhachd, a h-uabhair ’s a h-innleachd ann an laithean a soirbheachaidh agus a cliu, ’n uair nach d’rinn na h-iomhaighean so ach an cinn a thogail eadhoin a nis à ’n seomraichean cadail udlaidh a thogail fiannus leis an fhaidhe gu’m’ bu chrann-seudair ann an Leabanon an t-Asirianaeh, le geugaibh maiseach, agus le sgaile dhorcha, agus le airde mhoir; agus bha a bharr am measg nam meangana tiugha. dh’ eirich ’airde suas os ceann uile chraobhan na machrach, agus bha a mheangana lion-mhor, agus dh’fhas a gheugan fada, le lionmhoireachd nan uisgeachan, an uair a sgaoil e mach. Rinn uile eun-laith nan speur an nìd ’n a gheugaibh, agus fuidh a gheugaibh rug uile bheathaichean na machrach an alach, agus fuidh a sgaile ghabh cruinneachadh mhoran chinneach comhnuidh.

Air an aobhar sin, mar so tha an Tighearna Dia ag radh. A chionn gu ’n d’ rinn e uail as ’airde, agus gu’n do chuir e suas a bharr ann am meadhon nan neul, agns gu bheil a chridhe air a thogail suas ’n a airde; uime sin thug mise thairis e do laimh aoin chumhachdaich nan cinneach: buinidh esan gu laidir ris, dh’ fhuadaich mise a mach e air son a chionta.’ ” —Ecec. xxxi.

Mu thoiseach an earraich, 1846, fhuaradh da iomhaigh mhor eile, car coltach ris a’ cheud dithis: agus goirid ’n a dheigh sin ruisgeadh aon seomar anns an d’ fhuaradh sea leoghainn deug, air an deanamh de mhiotailt ruadh, car coltach ri copar. Bha cuid diubh so nach robh thar oirleach air fad, agus cha robh an t-aon a bu mho dhiubh ach gann troidh air fad, agus bha iad uile ro sgeineil, chumachdail. Cha ’n ’eil teagamh air bith nach b’ iad so na diathan breige do ’n robh muinntir Ninebheh ag aoradh, agus tha e coltach gu’n robh na h-iomhaighean beaga so air an deanamh le luchd-ceird seolta, coltach ri Demetrius an ceard-airgid, a bha’ deanamh beairtis air taileabh saobh-chrabhadh an coimhearsnaich. ’S iad so “an iomhaigh shnaighte, agus an iomhaigh leaghta,” a tha Nahum, ag radh a ghearradh Iehobhah “a mach a tigh nan de:” agus da-rireadh tha na h-iomhaighean so a’ cur solus ro iongtantach air Nahum, ii. 11, 12. “C’ àit am bheil comhnuidh nan leoghann, agus aite-beathachaidh nan leoghainn oga? far an do ghluais an leoghann, an seann leoghann, agus cuilean an leoghainn, gun aon air bith a chur geilt orra. Reub an leoghann gu leoir air son o chuileana, agus mharbh e airson a leoghanna-boirionn, agus lion e a thuill le cobhartach agus agus ’uaimh le creich.” Mar so tha e coltach, gu ’n robh ann an teampuil nan diathan breige so, mar tha ghnath ri fhaotinn ’s gach aite de ’n t-saorsa, sagartan cuilbheartach a bha sior-

---

[147]

[Vol . 3. No. 19. p. 3]

sparradh air an luchd-aoraidh tabhartais a toirt a steach a bhiodh freagarrach do chail nan diathan, gus am biodh “an tuill air an lionadh le cobhartach, agus an uaimhean le creich;” air chor ’s gu ’n robh am pailteas aca fein a chum an ciocras a shasachadh.

An uair a chualas an Lunainn an soirbheachadh a bh’ aig Mr. Layard am measg laraichean briste Ninebheh, chuir an Comunn aig c bheil riaghladh a’ Bhritish Museum, airgiod d’ a ionnsaidh a chum comhnadh a dheanamh leis ’s an obair mhoir ud. Cha’n ’eil e ’n comas duinne aig an am deicheamh cuid de na ruisgeadh de sheomraichean ’s de iomhaighean, de gach dealbh agus cumadh, a chur an ceill. Air iarrtas a’ Chomuinn cheudna phac Mr. Layard a’ chuid a b’ asa ’ghluasad de na h-iongantais a fhuair e, ann am bocsaichean, agus an deigh moran saothair a’s cosdais chaidh aig’ air an cur gu cladach, far an robh soitheach Breatunnach a’ feitheamh gu an gabhail air bord a chum an toirt do Lunainn. An deigh dealbhan na cuid nach b’ urrainnear a charachadh a tharuing air paipeir, chomhdaich e le h-uir iad, agus phill e do Shasunn.

Cha ’n ’eil neach air bith a tha ’creidsinn gu’n do “labhair Dia o shean gu minic agus aìr iomadh doigh leis na faidhibh,” do nach toir na nithean a tha mar so air an toirt gu solus moran misnich, oir tha iad ’n an dearbhadh laidir, maille ri iomadh aon eile de’n nadur cheudna, gus an “teid aon lide no aon phuinc” de na labhair Dia “thairis, gus an coi’ -lionar gach gach aon ni.”

Biodh ar rioghachd-ne a’ foghlum gliocais o na larsichean briste air an robh sinn a nis a’ beachdachadh. Ma chaidh “crann seudair Leabanoin” a leagail agus “a mheangain a bhriseadh,” gabhadh “crannaibh na frithe” rabhadh, air eagal ’s gu ’m bi iadsan mar an ceudna “air an toirt thairis gu bas.” Ma bha Ninebheh, “uile ’n a ceilg agus lan de reubainn” air a caitheadh as le teine—ma “rinn Dia a h-uaigh a chionn gu’n robh i graineil,” ciod a thachras do bhailtean mora fuileachdach an ama so, nach ’eil a, pilltinn “o’n fhoirneart a ta ’n an lamhan!” Tha eachdraidh nan Impireachdan a chaidh seachd a’ cur an ceill gu soilleir gu’m feum rioghachdan uibhreach an t-saoghail tuiteam gu lar. Uime sin tha ’n Criosdaidh gu tric a’ miannachadh sgiathan a’ cholmain a bhe aige, chum gu ’n itealaicheadh e air falbh ’s gu’m biodh e aig fois—far am faigh e lan sheilbh air an “oighreachd a ta neo-thruaillidh, agus neo-shalach, agus nach searg as, a tha air a coimhead ’s na neamhaibh.” Ach ged a a rachadh rioghachdan an t-saoghail so as o na breitheanasaibh coitchionn mu ’n robh sinn a’ labhairt, gidheadh tha ’n t-am a teachd anns an “teid na neamhan agus an talamh thairis le toirm mhoir, agus anns an leaghar na duilean le dian theas.”

“O’n theid gach ni mar so a sgrios,
Mar fhuair sinn fios o Dhia,
Nach inmchuidh dhuinn deasachadh
Fa chomhair teachd a Triath?

Cia naomh bu choir dhuinn bhi gach uair
’N ar smuain’, ’nar cainnt ’s ’n ar gniomh
’N uair tha ar suil ri crioch an t-saogh’l,
’S ri caochla gach aon ni? ”.

S.

Bu choir do chomhairle tuiteam gu seimh mar an druchd, ’s cha ’n ann marr fhrois chlacha-meallain.

Do na daoinibh treuna tha deagh shoirbheas agus droch shoirbheas, mar an lamh dheas agus an lamh chli; ach tha iad ’g an cur le cheile gu feum.

Thuirt leanaabh araidh ri brathair athair gu’m bu choir dha a bhi faicioll ach gun dad ach airgiod cruaidh a bhi aige ’nuair a bhasaicheadh e air eagal ’s gun loisgeadh na notaichean an uair a ruigeadh e thall.

Leighseadh mi o ghreim droma leMINARD ’S LINIMENT.
Two Rivers, N. S. ROB ROS.

Leighseadh mi o amhaich ghoirt leMINARD ’S LINIMENT.
Antigonish. IAIN A. FOREY.

Leighseadh mi o chrupadh féithean leMINARD ’S LINIMENT.
Dalhousie. MRS. R. SAUNDERS.

Na fàg ni sam bith gun dheanamh a ta freagarrach ann an cuis n’an obair a ta dligheach a bhi deunta. Measar cumhachd an duine leis an ni air an cuir e crioch, agns ni h-ann leis an ni air am feud e ionnsuidh a thabhairt.

C . B. TRAVIS,
SYDNEY, C. B.

Pianos, Organs, and sewing Machines of all the best kinds.

A good stock of Accordeons, Harmonicas, Violin Strings, and Music Books.

Sewing Machine Needles and oil always kept on hand.

Call and Examine Stock.

Ma ruigeas tu stor
D. J. DOMHNULLACH
Air Straid Wentworth,

chi thu gu bheil gach seorsa bathair a th’aige cho math ’sa gheibh thu an stor sam bith sa bhaile. agus gu bheil e ’ga chreic
GLE SHAOR.

Nuair a thig thu do’n bhaile, s’ cor dhuit a dhol ’ga choimhead, gun fhios nach eil ni eigin aige a tha dhith rt, agus ma tha gheibh thu
DEAGH BHARGAN.

TAGHAIL AIG
AONGHAS DOMHNULLACH,
Ceannaiche,
SIDNI—C. B.
Tha Flur, Min, Siucar, Ti, Tombaca
Coirce, Feur, agus iomadh ni eile aige.
RI’N REIC SAOR.

---

[148]

[Vol . 3. No. 19. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS.
Bliadhna, $1 .00
Sia miosan, .50
Tri miosan, .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu lichd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air sor $1 .52, neo 6sd. 3d. ’sa bhliadhna.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gàilig g’ ar ’n ionnsidh an aire nach sgribbh iad ach air aon taobh d’ an duileig, agus nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu.
J . G. MacKINNON,
Editor “Mac-Talla,”
Sydney Cape Breton.

SIDNI, NOBHEMBER 10, 1894.

Chaochail ALASDAIR AN III., Iompaire Ruisia, feasgar Diordaoin air an t-seachdain s’a chaidh. Cha robh e ach da fhichead bliadhna ’sa naoi a dh’ aois, ’s cha robh e ’na Iompaire ach tri bliadhn’ deug. Chaidh ’athair agus tir Iompairean eile roimhe a chur gu bàs le làmhan fuilteach nan Nihilists, agus thug iad iomadh garg-ionnsuidh air fhéin o’n thàinig e gu bhi ’na fhearriaghlaidh, ach a dh’ aindeoin gach innleachd a rinn iad, bhàsaich e ann an sìth air a leaba. Bha e ’na dhuine air an robh deagh mheas, agus bi’dh ionndrain air anns an Roinn-Eòrpa air fad, a chionn gu robh e ’n cómhnuidh a’ stri ri sìth a ghleidheadh eadar na rioghachdan. Cha ’n eil ’na mhac a tha ’dol ’na àite ach duin’ òg.

Tha deuchainnean againn mar bhalaist doin luing; tha iad gu tric ’g ar cumail gun dol thairis. An uair a tha moran againn r’a ghiulan ni am Freaadal an druim freagarrach air son na h-uallaich. An uair nach ’eil ni sam dith againn r’a ghiulan, Feudaidh an long luchdaichte a bhi mall ann an ruigheachd chum a calaidh fein, ach tha e cunnartach nach ruig an long eutrom an caladh gu brath.

An uair a chith sinn duinne do’m bheil speis aig na h-uile, feudaidh sinn a bhi cinnteach g’ e b’ e co dona ’s gu’m bheil a’ chliu, gu’m bheil deagh-bhuaidhean araidh dluth-cheangailte ris, agus sin ann an tomhas mor.

Fhuaireadh cnap de dh’ òmar-glas (ambergris) air cladach Bhroad Cove an là roimhe, la fear Deòrsa Ros. ’S ann glé ainneamh a gheibheir mir dhe’n stuth sin air cladach cho fada tuath; ’s ann mu chladaichean na Mara Innseanaich a’s trice gheobhair e. Tha e ’fás ann am broinn nam mucan-mara, agus tha fàile anabarrach cùbhraidh dheth. Tha e ’na ni glé luachmhor. ’S fhiach an cnap so a fhuaireadh aig Broad Cove tri mile dolair.

Tha na Frangaich a’ feuchainn ri nàisinich Mhadagasgar a thoirt gu striochdadh, ach cha n-e sin an soirbh. Tha ’n cùnntas mu dheireadh a fhuaras as an dùthaich sinn ag innseadh gu bheil iad a’ cur nan Frangach gu’n dùbhlan ’s ag radh ma sthriochdas iad dhaibh gur annt an uair is fheirdar dhaibh.

Tha gach seòrs’ aodaich a thatar a’ deanamh ann Pictou, am mullean “Eureka” ’ga chreic ann an Glace Bay an dràsd, mu, choitneamh àite ’n tàilleir ’Ic Leoid. Tha na h-aodaichean math agus tha iad saor.

Ged is iomadh ionnsuidh a thugadh air ceann-a- tuath an t-saoghail a ruigheachd, ’s ged chaidh ioma duine dhith air a thàilleabh, cha d’ fhuair duine riamh na b’ fhaisge air na ceithir cheud mile.

Cha cheaird ùr idir ceaird nam fear-laghaoanns. Bha fir-lagha Eipeit 2300 bliadhna romh Chriosd.

Flur math air $3 .50 a dh’argiod. Theid sinn an urras gun dean e aran math. JOST BROS.

Iadsan a Phaigh.

Seumas I. Mac Gilleain, Meadows .
Aonghas Mac Asguill‘ Rudha ’n Rothaich.
Domhnull Mac Neill Gleann Ainslie.
D. I. Mac Leoid, Sidni.
Iain A. Mac Ille-mhaoil, Grand Mira.
An t. Urr. D. Drummond, Boulardarie .
Ailein R. Mac Neill, Glace Bay.
D. I. Mac Dhiarmaid, Hay Cove.
Niall Mac CoinnichCape Geo. Harbor.
Eobhan Mac Colla. Strathroy , Ont.
Murcha C. Murray, Milan , Que.
An t-Urr. A. Mac Gillebhràth, Lismore , N S.
Iain I. Siosal, Pictou .
D. A. Mac Coinnich, Dartmouth .
Iain Mac Fhionghain, Allt-a- Bhaillidh.

Minards Linimentair son Loine.

FLUR
$3 .50 am barailte,
Air son airgid. Theid sinn an urras gu’n dean e deagh aran.

BROGAN BHAN
$1 .00 am paidhir.
Tha iad laidir agus air an deagh dheanamh.

STOC MOR DE BHATHAR UR.
aig
JOST BROS.
Sidni, C. B., Nov. 9, ’94.

D . A. HEARN,
Fear-Tagraidh, Notair, &c ., &c .,
SIDNI, C. B.

Gllios & MacEachuinn,
Comhairlichean agus Fir-Tagridh aig Lagh
SIDNI & ST. PETER’S, C. B.
J. A. Gillios. AJ. G. Mac Eachuinn.

Dr. G. T. MacGILLEAIN,
Dotair Fhiacal,
OIFIG: Os cionn Stor Harrington.
SIDNI, C. B.

SIOSAL & CROWE.
Fir-Tagraidh, Comhairichean
Notairean, &c .
SIDNI, —C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE

D. A. MacFHIONGHAIN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, E. P. I.

Leabhraichean Gailig.
RI’N REIC AM BADDECK.
Tha Leabhraichean Gailig dhe gach seorsa ri’n reic aig Niall Domhnullach, anns an stor aig D. F. Mac Rath. Gheibhear Mac Talla gach seachdain ’san aite cheudna.

---

[149]

[Vol . 3. No. 19. p. 5]

NAIDHEACHDAN.

BHA ’n rionnach glé phailt aig beul na h-acarsaid so re na seachdain a chaidh seachad.

THA na h-uidhean glé ghann ann an Sidni aig an àm so. cho gann ’s nach mor gu bheil gin ri’m faighinn idir.

BHA coinneamh Cléire ann an eaglais St. Andrew’s Di-ciaduin. Bha àireamh mhath de na ministearan aig a choinneamh.

FHUAIREADH té Norah Smith, marbh ’na leabaidh ann am Montreal ’sa mhaduinn Di-dòmhnaich, agus tha na h-uile choltas gu ’m ann air a puinnseanachadh a bha i.

CHAIDH muillean-lochdraidh a’ losgaidh ann an Shubenacadie air an t-seachdain s’a chaidh. B’ fhiach gach ni a bh’ ann ceithir mile dolair. Cha robh airgiod urrais air sion.

FHUAIREADH beagan de shuidheagan àrda, ’s iad làn abuich, ri taobh an rathaid eadar Sidni Tuath ’s a Mhéinn, Di-luaih s’a chaidh. Cha’n ell sin cho dona do dhùthaich fhuar mar tha Ceap Breàtunn.

CHAIDH càin a chur air fear Ailein Mac Curdy, ann am Musquodobit o chionn ghoirid, air son droch ghabhail air each. Bha an t-each rag agus smaoinich e gu’n toireadh e gu rathad e le gabhail air.

Tha sinn a’ cluiuntinn gu bheilear an deigh méinn ghuail fhaighinn ann an Ingonish. Cha’n eil teagamh nach eil gual ri fhaotainn am falach ann an iomadh cearna de’n eilein so, anns nach deachas ’g a iarraidh fhathast.

Chaidh dà phoit-dhubh a ghlacadh ann an siorramachd Inbhirnis air an t-seachdain s’a chaidh, té ann an Gleann-Comhain, agus té eile aig Méinnean Guail Mhabou. Bha roinn mhath dhe’n stuth air a ghlacadh cuideachd.

THA ’n t-Urr. Coinneach Domhnullach, sagart Mhàbou, an deigh am paraisde a leigeadh dheth, agus tha an t-Urr. Iain Mac-a- Mhaighstir gu bhi ’na àite. Tha Maighstir Coinneach ann am paraisde Mhàbou o chionn glé fhaisg air deich bliadhna fichead.

THA caraide sgriobhadh d’ ar n-ionnsuidh o thaobh Loch Lòmond ag innse gu ’n deachaidh duine air chall anns a choìlle ann an sin o chionn àireamh lathaichean, agus nach d’ fhuaireadh sgeul aìr fhathast. Tha buidheann dhaoine a’ siubhal nan coiltean gach latha ag iarrardh a chuirp.

CHAIDH nighean bheag, aois cheithir bliadhna, le Calum Mac Néill (Gobha) aig méinn a’ Reserve, a’ losgadh cho dona ’s nach robh i beò ach ùine glé ghoirid. Bha i fhéin us dithis bheag’ eile, a piuthar ’sa bràthair, a’ cleasach le teine beag a rinn iad anns a’ choille faisg air an dachaidh. Chaidh ise chur ultach de chairt air an teine, agus ghabh a h-aodach teine. ’N uair thàinig a bràthair far an robh i, bha ’h-aodach air a losgadh dhith. Thugadh am pàisde bochd dhachaidh, agus an deigh dhi bhi ann an cràdh dheich uairean, chaochail i,

BHA fear Iacob Dalmage, a bha ’cumail tigh-a- phosta ann an Lacombe, N. W. T., o chionn ghoirid air fhaotainn ciontach de chumail airgid a bhuineadh do mhuinntir eile, ’s ’ga chur ’na fheum fhéin. Co-luath ’sa thuig e gu robhas a’ dol ’ga chur an greim, dh’ òl e deoch de stuth puinnseanta agus mar sin chuir e crioch air fhéin.

STOIRM MHOR. —Bha ’n t-sìde gu math stoirmeil againn ann an so toiseach na seachdain, ach bu shuarach e seach mar bha i aca ’n àiteachan eile. Air cladach an ear nan Stàitean cho fada deas ri Connecticut, agus a tuath cho fada ri New Brunswick, bha ’n stoirm anabarrach trom, agus rinneadh call mòr leatha. Ann an New Haven, ’am Boston, agus ’n St. John, rinn an stoirm troimhe-chéile mhor, a’ leagail phostaichean ‘telegraph’ us ‘telephone’ ’sa cur nan ‘wireichean’ am measg a chéile. Bha chùis cho dona ann an St. John ’s gu’m b’ fheudar na taighean a bha cumail soluis ris a bhaile a dhùnadh air eagal gu’n deante cron, agus chuir a mhòr chuìd de shluagh a bhaile sin oidhche Mhàrt seachad ann an dubh-dhorchadas. Cha n-fhiosrach sinn gu’n robh call beatha sam bith an lorg na stoirme.

CALL SOITHICH. —Chaidh soitheach do ’m b’ ainm “Annie M. Pride,” a bhristeadh air na creagan aig Bear Cove faisg air Halifax, mu bheul an latha Di-màirt, agus cha do shàbhaileadh duine dhe na bh’ air bòrd. Cha’n eil fhios le cinnt cia meud e bh’ann, oir cha n-fhacas leothasan a chunnaic i ’dol air na creagan, ach an aon dùine bh’air an stiùir. Ach tha iad a deanamh dheth gu robh air a chuid bu leigha cearthar air bòrd, agus theagamh, sianar no seachdnar. Bha ’n soitheach air a turus eadar Màbou, C. B. us Halifax, a’ giulain luchd éisg. Tha e air aithris gu robh dithis de nigheanan òga a mhuinntir Cheap Breatuiun a’ gabhail turuis oirre, agus ma bha sin mar sin, bha iad air a call còmhla ri càch. Bha gille beag leis a chaiptein, aois aona bliadhn’ deug, reir coltais air bòrd cuideachd. Bhuineadh an Caiptean do Yarmouth.

POSAIDHEAN.

Ann am Port Morien, air a 25mh la de dh’ October, leis an Urr. Uilleam Grannd, Calum Mac Fhionghain, ri Peigi Nic Asguill, le chéile á South Bar.

Anns a Bhai- ’n-Iar, air an 19mh la de dh’ October, leis an Urr. A. Mac Ill-mhaoil; Niall MacGilleain, ri Cairistine Nic Fhearghais.

Ann an Sidni Mines, Oct. an 24mh leis an Urr. D. MacIlle-mhaoil, Gilleasbuig Peutan, ri Cairistine A. Dhomhnullach, le chéille à Leitche’s Creek.

BAIS.

Ann am Margaree( ’n ear-tuath) air an 28mh la de October, Tormoid Mac-a- Phearsain, 69 bliadhna dh’aois.

Bathar math agus saor aig D. J. Domhnullach. Taghail aige gun fhios nach tu a gheobh an fhichead dollar.

CumMinard ’s Linimet ’san tigh.

An S. S. Arcadia.
THA’N ARCADIA a ruith eadar Sidni us Bagh St. Lawrence na h-uile seachdain, a falbh a Sidni aig ochd uairean maduinn Di-mairt, agus a taghal air an rathad aig Sidni Tuath, St. Ann’s, Ingonish, agus Aspy Bay, agus a tilleadh na h-uile Diordaoin.
P . KERR,
Maighstir.

SANAS.

Bathar Ur na h-uile Seachdain.

Na prisean na’s isle na bha iad riamh.

Caileagu,
Aodaichean,
Caiseart,
Dluth Geal.

Tha Gailig aig na cleirich.

STOR SHAOR SHIDNI.
F . A. CROWELL,
Fear-Gnothuich

Taillearachd.
Tha’n stor-taillearachd a bha ’sna bliadhnaichean a dh fhalbh air a cumail le
Donnacha Mac Ill-Fhinnein
a nis air a ceannach agus ri bhi air a cumail na dheigh so le
Niall Mac Fhearghais,
tha stoc mor dhe gach seors aodaich aige air laimh; bidh tuilleach a dol na cheann gach seachdain. Taghail aige ma thu air son do chuid aodaich a bhi
San Fhasan.

---

[150]

[Vol . 3. No. 19. p. 6]

Am Madadh-alluidh agus na Seachdnar Ghobhair Oga.

Anns an àm a chaidh, bha scana-ghobhar ann, aig an robh seachdnar ghobhar òga agus ghradhichd si iad, mar is abhuist do mhathar a paisdean a ghradhachadh. La a bh’ ann bha i deonach dol do’n choille agus lon a sholaradh agus ghairm i na seachdnar g a h-ionnsuidh ’us thuirt i: Tha mis a dol a mach do’n choille; thoribh fanear uach toir am Madadh-alluidh an car asaibh na’n tigeadh e steach mar seo, is cinnteach gun ich (ith) e sibhs eadar bhian ’us chalg. Bi an glamhsair ag atharrachadh a choslas gu tric ach air a chasan dhubha agus air a ghuth gharbh, bi sibh ga aithnichinn.

Dh’eigh iad mar aon, coma leibh, bheir sinn an làn-aire, cha ruig sibh leas smuain a ghabhail oirnn. An sin thug i oirre, a’ meìlich agus a’ deanamh sòlas di fein air an rathad.

Cha b’ fhad a bha i air falbh, nuair thaing neach eiginn. do’n dorus, a bhuail air agus a thuirt; Fosglaibh a Chloinn. Is mis ’ur mathair agus thug mi leam rud-eiginn air ur son.

Ach dh’aithnich na seachdnar, air a ghuth garbh, gur e am Madadh-alluidh a bh’ann, agus dh eigh iad. Cha- ’n-fhosgail cha’n thus’ ar mathair idir tha aig ar mathair guth glan binn, agus tha do ghuth garbh. Is tus’ àm Madadh-alluidh.

Dh’imich Madadh-alluidh dh’ionnsuidh am marsanta agus cheannaich e dha fein meall mòr de chailce gheal, dh’ith e sin agus rinn se a ghuth binn. Thaing se a rithisd bhuail e aig an doras agus thuirt e: “Fosglaibh a Chloinn ionmhuinn si ur matair a th’ ann agus thug i leatha rud-eiginn do gach gin agaibh. Ach leig am Madadh alluidh a chas ’san uinneig, chunnaic na seashdnar seo, ’s dh’ eigh iad. Cha- ’n-fhosgail, cha- ’n- ’eil aig ar mathair ne, cas cho dubh ri sin. Is tus ’am Madadh-alluidh.

Dh’ fhalbh am Madadh-alluidh ’na dheann gu ruige fuineadair ’us thuirt e. Tha an deigh chas a ghoiteachadh cuir taois’ air an sin ghabh e ’na dheann ruith gu ruige muillear ’us thuirt e.

Cuir falluid de’n mhìn bhain air mo chas, ach shoileadh leis a mhuillear gu’n robh am Madadh-alluigh air tì neach eiginn a mhealladh agus chaidh e ’n imcheist; ach labhair am Mahadh-alluigh mur cuir, tha mi ’gealltuinn gun ich mis thu. Ghabh am muillear an t-eagal agus rinn e mar a dh’iarradh air. Nach neonach na daoine?

A nis an treas uair thainig am Madadh-alluidh do ’n dorus, bhuail se, agus thuirt e. Fosglaibh, a Chloìnn tha ur mathair ghradhach air teachd dhachaidh as a choille, agus tha aice rud math eiginn aìrson gach aon agaibh. Ach dh’ eigh na seachdnar comhla, leig fhaicinn dhuinn do chas’ an toiseach chum ’s gum bi fios da rireadh againn, gum beil ar mathair gu dearbh ann. Leig am Madadh-alluidh a chas ’s an uinneig agus an uair a chunnaic iad gun robh e bàn, chreid iad gun robh gach ni gu ceart, agus dh’ fhosgail iad an dorus. Ach am fear a thainig a steach, b’e am Madadh-alluidh e. Dh’ oilltich iad roimhe, agus shonruich gach aon aite-folaich dha fein. Ghabh fear dhiu fo ’n bhord, fear eile anns an leabidh, an treas fear anns an àmhunn, an ceathramh anns a’ chuilidh, an coigeamh anns an amraidh, an seathamh fo ’n soitheach-phluidsearachd, agus an seachdamh ann am bolg an uaireadair mhòir. Ach cha deach leo, saor o ’n fhear óg anns an uaireadair, fhuair am Madadh-alluidh amach iad uile, agus rinn e an gnothach orra.

An deigh dha a chìocras a shàsuchadh, thriall e mach do ’n mhiadan agus leig se glag dhe fein fo chraoibh mhòir, a bha siud, agus chaidh e na chadal.

Cha b’ fhad an deigh sin nuair thainig an Seana-ghobhar dhachaidh, ach ciod e an ni seo a bha i gu bhi faicinn ann. An dorus air fhosgladh, am bord agus na cathraichean air an tilgel bun-os-cionn, an soitheach-pluidsearachd ’na laidhe na spealgan, agus aodaich ’s cluasagan na leapa air an tilgeadh air an ùrlar.

Rannsuich i an taigh a’ sireadh a cuid leanaban ’us cha d’ fhuar i iad. Ghairm i air ainm orra, ’us cha d’ thug neach feairt, gus an d’ thainig i air ainm an fhir a b’ oige. An sin fhreagair guth min ciùin. Mhathair, tha mi ann am broinn an uaireadair.

Tharruing i a mach e agus dh’ innis e dhi mar thachair; gun d’ thainig am Madadh-alluidh agus gun robh cach air an slugadh, agus cha saoil sibh mar a ghuil ’s mar a chaoidh i, ag caoineadh a cuid cloinne.

Mu dheireadh chaidh i mach agus lean am fear óg i. Nuair a rainig i am miadan, bha am Madadh-alluidh an sin na laidh fo’n chraoibh, na chadal fathast. Dh’ amhairc i gu geur air, o gach uile taobh agus chunnaic i gun robh rud eiginn a’ caruchadh agus a’ tionndadh no bhroinn. A chiall, ars’ ìs’, mo chlann bhochd; a bha mar ghreim-cubhaig aig an uile-bheisd, am faod e bhi, gu bheil iad beo ’na mhaodail fathast. B’ eigin do ’n ghobhar òg an taigh a ruigsinn, agus sgian, snathad, us snath a thoirt leis; ni a rinn e na h-uile chabhag.

An sin ghearr a mhathair fosgailt bru an uile-bheisd, agus mas gann a rinn i an darna srad, chuir fear de na gobhar òga a cheann amach troimh ’n tóll, agus mar a ghearr i air aghart thainig fear amach as deigh fir gus an robh iad uile deas. Agus co ach iadsan, nach b’iad a bha toilichte a bhi beo a rithisd.

Chaidh iad air mhìre ag iomairt agus a’ruaig a cheil, ach thubhairt am mathair. Trothadaibh fòs, thoiribh leibh clachan mòra, agus lionaidh sinn bru an fhir seo, mun dùisg e. Shlaod iad na clachan leo, agus chuir siad a steach na bhroinn iad, a liuthad ’s a b’ urrainn iad a chur ann agus dh’ fhuaigheil iad ri cheile a rithisd e, cho sgiobalta ’s nach d’ fhairich e dad, ’s nach do charuich se idir.

Nuair a mhosgail am Madadh-alluidh bha pathadh cho mòr air, s’ gun robh e deonach, dol do ’n fhuaran agus deoch fhaighinn às. Agus an àm eirigh dha, thoisich nan clachan air braoidhleich air a cheile ’us thuirt e. Ciod e an ni seo a thachair dhomh, na gobhair òga a shaoil mi a bhi na mo bhroinn tha iad cho cruaidh ’us cho trom ri’ clachan mòra. Agus air ruigsinn an fhuarain dha, agus air cromadh os cionn an uisge dha, chum deoch a ghabhail, thug tromadas nan clach air tuitean a steach an comhair a chinn, agus chaidh a bhathadh gu muladach.

An uair a chunnaic na gobhair òga seo, thainig iad ’nad ruith, ’s ’nan ruaig, a’ leumraich, a’ danns’ agus a seinn. Chaochail am Madadh-alluidh-Chaochail am Madadh-alluidh.

Sgeul Gearmailteach, air a h-eadar-theangachadh le

GALL-GHAIDHEAL.

So an t’àm air son cur a dh’iarraidh a MHAC-TALLA. Tha na h-oidhcheannan a’ fàs fada, agus cha’n eil sion ann as fearr air an cur seachad na bhi leughadh a phaipeir Ghailig. Cuir thugainn dolair ’s gheibh thu e uaithhe so gu deireadh na h-ath bhliadhna.

---

[151]

[Vol . 3. No. 19. p. 7]

Oraid.

Le mearachd a rinneadh an àm a bhi cho-bhualadh na h-òraid a bha air a cheud taobh-duilleig dhe’n aireamh mu dheireada, bha na leanas air fhagail as:—

Thatar ag radh gur e is crioch do gach comunn dealachadh, ach cha chualas guth air a sgapadh fhathast. Tha mi ’an dochas gum bi e la ’us bliadhna, agus moran bhliadhnachan an deigh sln mas teid sgaoileadh ann, agus an la a theid, is cinnteach mis’ gum bi cumhne air call air iomadh ni a threig, agus cha chreid mi gum bi focal r’ a chluinntinn air oidhche shamhna fein.

GALL-GHAIDHEAL.

Bha an talamh geal ’sa mhaduinn an dè le sneachda ’shil air feadh na h-oidhche, agus a lean air sileadh fad an latha Bha chuid mhor dheth a leaghadh air an talamh agus a deanamh puill air rathad. ’S e so a’cheud shneachda bha’aginn air a gheamhradh.

’S math is fhiach dhuit so a leughadh ma ghabhas tu a chomhairle bheirear ort. ’S taitneach an ni ri fhaicinn bean air a deagh sgeadach, agus ’se ’n ni ’s fhaisge thig air sin ann an taitneas duine fhaicinn ’sa chuid aodaich a freagairt air gu math. Agus ma tha thu air son thu fein a bhi mar sin, ma tha toil agad aodach math a bhi ’nad dheise, ’san deise air a sar-dheanamh, ’s coir dhuit a dhol gu
IAIN MAC-LEOID & CO.

Tha stoc mor de dh’ aodach aca, ’s tha na gearradairean aca cho math sa ghabhas faotinn. Tha iad a deanamh gnothuich aig
207 QUEEN ST., CHARLOTTE-TOWN, E. P. I.

Cuimhnich nach deid thu seachad orra oir reicidh iad riut ann an Gailig.

CLOIMH.

THA ’m fo-sgriobhair ag iarraidh coig mile punnd cloimhe ri ceannach, agus paidhidh e a phris a’s fhearr sa mhargadh oirre.

D . F. Mac RATH,
Baddeck C. B.

DUAISEAN

dhaibhsan a gheibh gabhaltaichean ùra do ’n MHAC-TALLA eadar so us Bliadhn’ Ur. Bheir sinn do ’n neach a gheibh an àireamh a’s mò a cheud duais, an neach a’s fhaisge thig air sin, an dàrna duais, agus an darna neach a’s fhaisge thig air sin, an treas duais. ’S iad na duaisean na tri leabhraichean fiachail a leanas.

I. Caraid nan Gaidheal.
II. Sàr-obair nam Bàrd.
III. Foclair Gàilig ’Ic Ailpein.

Bidh iad againn ro ’n bhliadhn’ ùir, ’s bidh iad air an cur g’ an ionnsuidh-san a choisinn iad cho luath ’sa bhios fhios againn cò iad. ’S còir do gach aon feuchainn ri àireamh bheag no mhor de ghabhaltaichean ùra fhaotainn do’n phaipeir. Deanadh gach neach a dhichioll. Iadsan a’s fhearr a ni gheibh iad na duaisean so, agus iadsan nach fhaigh iad, tha fhios againn féin nach bi aithreachas sam bith orra air son na rinn iad gus càirdean MHIC-TALLA chur an lionmhorachd.

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca do
Bhathar de gach seorsa agus
e ri reic gu saor.
Math ar Duthcha tha ’nar beachd.

MOORE & JOHNSTON.
THA SINN A CREIC,
Paipear-tearra Tairnnean
Luaidhe Glaine
Glasan Tuaghannan
Saibh Olla
Sguabaichean Bucaidean
Lainntearan Fudar
Sgeinein Siosaran
Paipear-tubhaidh.
SAOR AIR SON AIRGID.

G . H. GUZZWELL,
Seudair agus Uaireadairiche,
SIDNI, C. B.
Uaireadairean Oir us Airgid, agus Seudan dhe gach seorsa.
Uaireadairean air an glanadh ’s air an caradh.

Anns an
Acadia House
Gheibh thu
Brogan air pris sam bith eadar 50c us $5 .00.
Brogan seomar, no Cuarain air 25c.
Rubbers dhe gach seorsa.
Aodaichean Deante air gach pris
Curraichdean ur Adan.
Feuch gun taghail thu.
INGRAHAM & MacGILLEAIN.

ADAN! BONAIDEAN!

THA
Mairi A. Nic Fhionghain
air a bhliadhna so a cumail stor ri taobh na“County Hall”agus tha i deiseil gu bhi feitheamh air aon sam bith a tha ’g iarridh

AD NO BONAID,
RIBINNEAN,
FLURAICHEAN,
ITEAN NO
GEUGAN

no ni sam bith eile a’s a gnath leis na mnathan a bhi cur ma’n cinn. Tha moran de nithean eile aice nach gabh ainmeachadh an so. Thig thusa agus
FAIC DHUIT FEIN.

---

[152]

[Vol . 3. No. 19. p. 8]

ORAN NAN FASAN.

Rinneadh an t-oran so o chionn corr is fichead bliadhna le Domhnull Mac Rruairidh, no mar a theirear gu cumanta ris ann am Beinn-a- bhaoghla, Domhnull mac Iain ’ic Aonghais, air dha bhith’ gabhail beachd air mar a bha nigheannan òga na dùthchadh air an èideadh ann am fasanan ùra na Galldachd. Tha Dòmhnull na dheagh bhàrd. Rinn e iomadh òran, agus cha’n ’eil a h-aon diubh air dheireadh air an òran so. Bha e air a chlo-bhualadh o chionn iomadh bliadhna, ach gad a bha, tha mi creidsinn gu’n còrd e ri iomadh aon de lucd-leughaidh a’ MHIC-TALLA.

Tha Domhnall beò, slan fhathast, Ged is e an aon bhrathair athar a tha beò agam cha’n fhaca mi e o chionn àireamh bhliadhnachan. Tha dòchas agam gu faic mi e an ùine gun bhith fada, ma bhios sinn beò le cheile. Ma tha h-aon de’n mhuinntir a chaidh do Mhanitoba a Beinn-a- bhaoghta a’ leughrdh a’ MHIC-TALLA, ùraichidh an t-òran so dhaibh iomadh ni mu’n t-seanu dùthaich. So agaibh an t-òran facal air an fhacal mar a rinneadh e

IAIN.

’S tiom dhomh teannadh ri m’ òran
A chur ann an òrdan
A dh’ innseadh cho pròiseil
’S a tha òigridh na tìr’;
’S beag ad t-ioghnadh luchd-orduigh
A bhith ’gearain an comhnuidh,
Air na h-adachan connlaich;
Oir tha mòran dhiubh innt’:
Tha luchd-teagaisg an àite,
A’ toirt ruith air an caineadh,
Aig cho beag ’s a tha ’nair’ ant’,
’S mar a chnàmh iad an tìr;
Ged bhiodh airgiodh a’ chrùin ac’,
Gu’n cuireadh iad ump’ e
Ann am fasanan ùra;
’S aobhar thùrs’ bhith ’ga inns’.

Ged a theanuainn ri àireamh
’H-uile fasan tha ’n dràst’ ac’,
O nach d’ ionnsaich mi “Grammar,”
Cha dean Gàilig a’ chùis
Air na h-ainmeanan neònach,
A tha ’n diugh aig an òigridh
Air na h-èididhean bòidheach
’Tha ’gan comhdach as ùr;
Bidh “parinn” air an guaillean,
Is “pelisse” mun a’ chruachan,
’S “frills” eil’ ac’ air fhuaigheal
A’ dol mu’n cuairt aig a’ ghlùin;
Bidh “elastic” ’s na brògan
’S “Cordovan” anns a’ chorr dhiubh;
Le’n cuid sgàileanan bòidheach
A’ comhdach an sùl.

Sid na fasanan mealltach,
Thàinig ugainn bhar Ghalldachd,
Uireadh cléibh air a’ cheann ac’
’S chota teann uime shìod’:
Le’n cuid aodaichean aachdair
’S beag a chumas de’n fhuachd thiubh,
“Doubie-skirt” air an cruchan—
Co ’s ullaich’ na sibh!
Mar gu faiceadh tu bàta,
’Bhiodh a’ tighinn bhar sàile,
Bhiod am “peak” air a thearnadh,
A’ tighinn a mhàn thun a’ chroinn,
“Reef” ’san “tack” ac’ gun fhuasgladh,
’S iad a’ coiseachd gu h-uallach,
Le ’n cuid phutanan suaicheant’,
Feuch am buaig iad fear clì.

Sid na maighdeanan guamach
’Bhios a’ casadh an gruaige,
Agus “pad” air a shuaineadh
An lagan cruaidh chùl an cinn;
Le ’n cuid adachan neònach
Sios a’ falach an sròine,
’N deis an cur ann am òrdugh
Gu bóidheach le sìod’:
’S iad a thionndas gu h-ullach,
Ma bhios fleasgach ri ’n gualainn
Feuch an detn iad a bhuaireadh—
O mo thruaigheagan sibh!
Ged a dheanadh tu ’m pòsadh,
’S doirbh an cumail an òrdugh.
’S nach dean iad car dòigheil
Gus an òl iad an tì.

Sid an tì ’rinn an aimlisg
O’n a thàinig i dh’ Alba
’S beag a chunnaic ar seanamhair
Dhi, gu dearbha ri’ linn;
’S luibh, gu cinnteach, ro shearbh i,
Tha i ’goid uainn an airgid;
Mur a sguir sibh dhe ’h-eanruich,
’S ann a mharbhas i sibh:
Ged a gheibheadh sibh pàisde
Cha ’n urrainn sibh ’árach,
Bidh ’ur cridhe ’ga fhàsgadh
Leis à’ chràmh a tha innt’;
Gheibh sibh botul an uair sin,
’S piob a dh’ “Indian” suas ann;
’S beag an t-ioghnadh an sluagh sin
A bhith, mo thruaighe, gun chlì!

Ma thig cogadh no cruadal,
’S olc an urra ’n càs cruaidh iad,
Bidh an naimhdean an uachdar,
O’n chaill an sluagh ud an clì:
O nach deachaidh an àrach
Leis a’ chìch aig am màthaìr,
Cha bhi tapadh no tàbhachd
Anns an àl ud ’n àm strì;
’S beag an t-ioghnadh na truaghain
A bhith gun ghaisgeadh gun chruadal,
O’n a chreachadh an tuath-chéath’rn
’S a thugadh uatha gach ni;
’S nach ’eil sìon a bhios sughar,
No ’chinneas ’san dùthaich,
Nach toir soitheach na smùide
An ceann gach ùin’ as an tìr.

Tha Mr. Iain Gunn, a bha o chionn àireamh mhor bhliadhnaichean ’na fhear-sealltuinn-thairis air na sgoiltean ann an siorramachdan Inbhirnis us Victoria, an deigh an dreuchd sin a leigeadh uaithe, agus tha ’n t-Onarach Iain Mac Fhionghain, Hogamah, air a chur ’na àite.

BLIADHNA MHATH UR!

Tha sinn an deigh aireamh mhor de bhrogan a cheannaach agus air son rum a dheanamh dhaibh, reicidh sinn na th’againn air laimh

Gle shaor air son airgid

Brogan a’s fhiach $2 .25 air $ 1.75 agus cach a reir sin.

Soithichean Creadha agus Glaine.

Tha sinn mar an ceudna ’cumail nam brogan a thatar a deanamh ’san Fhactoridh aig Sidni a Tuath, na brogan a’s fhearr cosg a tha ri’m faotainn, agus tha sinn ’gan reic air pris na factoridh

Brogn-uachdair agus Rubbers dhe gach seorsa.

SIABUNN

air a phris air am faighear e ann a Halifax. Flur o $3 .00 suas, Ti o 20c. Reiseadain o 85c. am bocsa.

AMHLAN DHE GACH SEORSA GLE SHAOR.

Ceannaichidh sinn Coirce, Im, Uidhean, agus Feoil, agus bheir sinn a phris a s fhearr orra an coinneamh bathair.

C . H. Harrington & Co.
Sidni, C. B
Feb. 1894.

Ma tha dealbh mhath a dhith ort, ruig
UILLEAN W. DILLON,
SIDNI, C. B.

Bi’dh e toileach feitheamh ort uair sam bith ’a thig thu. Dealbhan beaga air am meudachadh agus air an deanamh cheart cho boidheach.

Sgathain agus gloine air a phris a’s isle.

Seallaidhean air Ceap Breatunn air laimh an comhnuidh ’s air an reic gu saor.

CLO-BHUALADH air a dheanamh gu snasail ann an oifig a Mhac-Talla. Gailig no Beurla. Ma tha dad dhe’n t-seorsa dhith rot cuir litir thugainn a feorach mam prisean.