---

[161]

[Vol . 3. No. 21. p. 1]

Mac-Talla.

“An ni nach cluinn mi an diugh cha’n aithris mi maireach.”

VOL. III. SIDNI, C. B., DI-SATHAIRNE, NOBHEMBER 24, 1894. No. 21.

OBAIR.

Tha moran ann aig nach ’eil toil no tlachd sam bith an làmhan a chur ann an obair seach obair de na dh’fheumas daoine a dheanamh o latha gu latha, agus o bhliadhna gu bliadhna. Tha iad so ann am beachd, nam biodh an saoghal mar bu choir dha bhith, nach biodh a bheag sam bith a dh’ obair aig daoine ri dheanamh. Their cuid dhiubh gur e ’m peacadh bu choireach gu’m b’ eiginn do dhaoine bhith ri obair. Cha’n eil teagamh sam bith nach do mheudaich am peacadh an obair gu mor; ach cha b’ e thug an obair a steach do ’n t-sáoghal idir. An uair a chruthaicheadh an duine thugadh gu leor dha ri dheanamh. Bha aige ri bhith àrach a’ saoithreachadh ann an gàradh Edein, agus mar ceudna a’ bhith ’g a ghleidheadh. Bha so aige ri deanamh eadhon ged a bha e aig an àm ann an staid neo-chiontais. Bha fhios aig a’ Chruithfhear nach robh e math do’n duine bhith ’na thàmh ni ’s mo na bha e math dha bhith ’na aonar.

Bhiodh e feumall dhuinn cuimhne a chumail an comhnuidh air na tri nithean sonraichte a chaidh a chur fa chomhair an duine mar dhleasdanais a bh’ aige ri chur an gnìomh, eadhon an uair a bha e ann an staid neo-chiontais, ’se sin, fois a ghabhail air an t-sàbaid, posadh, agus obair a dheanamh. Tha fhios againn nach ’eil an earran a’s mo de shluagh an t-saoghail a’ toirt oidhirp air cuid de na dleasdanais so a chur an gniomh. Gun teagamh sam bith tha moran ’a toirt oidhirp air pàirt dhiubh a chur an gnìomh. Ach tha e soilleir do gach neach a ghabhas beachd air, mu oibrich an duine mar is còir dha nach urrainn da aa dleasdanais eile a chur an gnìomh gu cothromach agus gu ceart. Mar is trice is e an duine a ’s lugha a ni de ’n obair a théid aig air a dheanamh, a ’s mo bhristeas an t-sàbaid. Mar an ceudna, tha bhith “posadh agus a leigeadh a’ cosnadh,” cho cumanta measg dhaoine ’s gu bheil e air tiginn gu bhith ’na ghnath-fhacal anns an dùthaich.

Tha moran ann am beachd nach coir do dhaoine uaisle, no do dhaoine saoibhir an làmhan a chur ann an car oibrach. Is beachd anabarrach nearachdach am beachd so. Ma bheir sinn fa near e, tuigidh sinn nach robh duine air an t-saoghal bu shaoibhire Adhamh. Bu leis, ann an seadh àraidh, an saoghal mu’n iath a’ ghrian, agus na bh’ air uachdar. Ach air a shon sin, chuir an t-Athair neamhaidh a dh’ obair e. Cha ’n fhaodadh e bhith ’g imeachd mu’n cuairt gun char g’ a dheanamh mar a chi sinn moran dhaoine bochda, agus de dhaoine beairteach air an latha ’n diugh.

A thaobh uaisle, faodar a rádh gu robh Adhamh cho uasal ri duine a bha riamh air an talamh. Tha moran an dùil nach coir “duine uasal” a ràdh ri duine mur ’eil e beairteach. Bha sinn mar tha a’ comharrachadh a mach gu robh Adhamh saoibhir. Tha fhios againn gu ’n do chruthaicheadh e ann an staid naoimh agus shona. Bhuilich Dia tuigse agus eolas agus gliocas air ann an tamhas mor. Air dhuinn a bhith ’creidsinn gu ’n do chruthiach Dia na h uile nithean gu ro mhath, tha e soiileir dhuinn gu ’n do bhuilich e air Adhamh gach buaidh mhaiseach a b’ urrainn a bhith air duine uasal no iosal.

O na nithean so faodar a thuigsinn nach ’eil aon chuid am bearteas no an uaisle ri daoine chumail o bhith ’deanamh na h-oibre a thug Dia dhaibh ri ’deanamh. Mar an ceudna faodaidh sinn a thuigsinn nach ’eil e ’na aobhar nàire de dhuine sam bith a bhith ’g obair. An àite so, ’s ann a tha ’na chùis nàire do nach sam bith a ’s urrainn obair a dheanamh, a bhith ’na thàmh.

Thugamaid a nis fa near an eisimpleir a chuir an dara Adhamh f’ar comhair. Tha e sgriobhta nach robh Iosa ’na thamh mu’n do thoisich e ri searmonachadh an t-soisgeil. “Nach e so an Saor?” Tha na briathran so gu soilleir a’ comharrachadh a mach dhuinn gu ’n d’ ionnsaich Iosa an t-saoirsneachd, agus gu robh e ’g obair air a’ cheairrd so gus an d’ thainig an t-am anns an robh aige ri dhol a mach, ann an cumhachd an Athar, a shearmonachadh an deagh sgeil, agus a dheanamh nam miorbhuilean iongantach sin leis an do dhearbh e cho soilleir do ’n e-s oghal gur ann o Dhia a thainig e. Ann am baile Nasaret bha e ghnath aig an obair a thugadh dha ri deanamh; agus ’na dheigh sin bha e ’sior fhalbh o aite gu aite, agus a’ sior dheanamh math. Mar so dh’ fhag eisimpleir againne a chum gu leanamid a cheumannan Theagaisg e dhuinn gur e an aon doigh air an urrainn sinn a bhith mor, sinn a bhith ’nar seirbhsich do na h-uile. Theagaisg e dhuinn mar an ceudna nach ’eil aite aig seirbhiseach leasg agus olc idir an rioghachd Dhe.

IAIN.

Is ainneamh leis na h-uilc a bhith ’nan aonar. Is tric leis na breugan a bhith ’n cuideachd na braide. Is tric le mi-bheus a bhith, n cuideachd na misge.

Tha gu leòr aon dìolaid a chur air aon each. Mar an ceudna tha gu leór aon eallach a chur air druim duine sam bith. Am fear a ghabhas os laimh mòran a dheanamh, faodar a bith cinnteach nach teid aige air a dheanamh ach fior bheagan.

Cha toill an gliocas gu léir anns an aon cheann. Cha’n e so a tha iomadh neach a’ creidsinn. Tha dùil aig cuid gu bheil gliocas an t-saoghail uile ri ’fhaotainn ’nan cinn fhein. Is e so an dearbh chomharradh leis an aithnichear chò amaideach ’s a tha iad,

Air son nam biastan—Cherokee Vermifuge.

---

[162]

[Vol . 3. No. 21. p. 2]

COMHRADH NAN CNOC.

Fionnladh Piobaire, agus Mairi Bhean.

MAIRI. —Cha b’ ìoghnadh leam fhéin, ’Fhionnlaidh, a ghràidh, ged bhiodh am fogharadh gu maith tràthail am bliadhna. Tha ’n Teachdaire Gàidhealach ag ràdh, gu-m bi ’n cruithneachd abuich ’an ceann fhichead latha. Cha-n fhaod e ’bhith nach tèid thu ’mach am bliadhna; b’ fhéairrd thu fhéin, ’eudail, sgrìob a thoirt a dh’ fhaicinn an t-saoghail, ’s tha ’m figheadair, ma dh’ fhaodar earbs’ as, a’ gealltuinn gu-m bi an Clò dhachaidh ’an ceann latha do dhà.

FIONN. —An do thòisich thu, ’Mhàiri? ’S e ’m fogharadh so fhéin a chaidh eadar thu ’s cadal na h-oidhche; fhad ’s a gheibh mise cosnadh maith ’s an dùthaich, c’ar son a rachainn a mach gu Galldachd air a thòir.

MAIRI. —C’ait’ am faigh thusa cosnadh dùthcha a’s fhiach a ghabhail?

FIONN. —Gheibh mi, agus gu leòir dheth. Nach ’eil Fear-a’ -bhaile ’dol a chur suas gàradh-droma air a’ bhliadhna so, far am faigh mi obair mhaith a’ buidhinn chlach, agus cothrom agam air a bhi a’ m’ thigh fhéin gach oidhche?

MAIRI. —An e gu-n rachadh tusa a bhuidhinn chlach, a dh’ fhaotainn do shùilean a smùideadh asad le fùdar, mar thachair do dh’ Eòghan mòr clachair, ged b’ eòlach e; agus a thuilleadh air sin, a mhilleadh do mheur? Cò an sin, ’Fhionnlaidh, a gheibheadh urram an latha am measg nam Pìobairean, agus do mheòir-sa, ’ghràidh, cho cruaidh ris na h-adhaircean?

FIONN. —Nach ’eil Celp r’ a deanamh; cha-n olc an obair sin, ged tha móran de ’n t-samhradh seachad?

MAIRI. —Ceilp! Cha b’e m’ Fhionnladh fhéin a leiginn g’a deanamh; diù gach cosnaidh. Thus’ a’ d’ Cheilpeir, ’Fhionnlaidh! cha bhi gu dearbh; is cuimhne leam duineachan beag, prabach o ìochdar Mhuile a bha ’s an dùthaich a’ deanamh Ceilpe o cheann bliadhna no dhà: cha luaithe thigeadh e stigh do chuideachd, na bhiodh na h-uile adharc shnaoisein a mach.

FIONN. —Cha chuala mi thu riamh, a Mhàiri, a’ labhairt cho amaideach. Cha dubhairt thu focal a’m’ aghaidh mu dheireadh an fhoghair a dh’ fhalbh a’n ’àm a bhi ’smiùradh nan òisgean, ged bu shalach an obair i seach a bhi ’deanamh na Ceilpe.

MAIRI. —Cha-n ionann, gu dearbh, do’n dà chuid. ’N i’n teàrr ghlan, ’s an t-ìm, agus fallus chaorach, ’g an cur ’an coimeas ri Ceilp shalaich?

FIONN. —Nach maith an cosnadh a fhuair mi an uraidh a’ rùsgadh na coille; nach do phàigh mi mo mhàl, nach do chuir mi stigh min an t-samhraidh, agus bloidh-seiche leathair, le ’dlighe de leathar-iall? Cha-n ’eil fhios am faod Pàra mòr, le ’bhuain Ghallda, an ni ceudn’ a ràdh. Tha cunntas maith air an sgadan, mu thuath, agus b’ fhéarr leam dol g’a iasgach, na ’Ghalldachd a thoirt orm, gun smid Bheurl’ a’m’ cheann, na ’s mò na tha ann an sionnsair mo phìoba.

MAIRI. —A dh’ iasgach sgadain! Ma ta ’s tu a dh’ amais air a’ chosnadh fa dheireadh; ìs olc a chòrdadh e riut. Gabh thusa mo chomhairle-sa, agus thoir a’ bhuain ort am bliadhna, a mach gu Galldachd, le Pàra mòr.

FIONN. —Am bheil thu cinnteach an do shocraich Pára mòr a mhàl an uraidh, an déigh gach cosnaidh mhòir a rinn e?

MAIRI. —Cha-n aithne dhomh cia mar tha sin; ach tha ’bhuil gu-m bheil Pàra mòr a’ dol gu fogharadh; is rìomhach, eireachdail a’ bhean aige air gach cò-dhail le ’cleòca sgàrlaid, agus le ’boineid chonnlaich, agus mis’ air an tonnaig ruaidh bhreacain, agus boineid chonnlaich cha deachaidh riamh air mo cheann.

FIONN. —Cha deachaidh, a Mhàiri, agus ma dh’ fhaodas mise, cha téid. Cha leigeadh no nàire leam d’ fhaicinn ann an cuideachd, le sgùlan mòr connlaich air do cheann, mar a th’ air bean Phàraig. Tha curraichdean maith na’s leòir agad, gun bhi ’strì ri amaideachd

MAIRI. —Cha b ìoghnadh leam ach thu bhi ’tighinn thairis orra. O’n a thuit duit labhairt mu na curraichdean, ’s ann an uair a chuir mi Lachann beag bhàrr na cìche a fhuair mi ribein buidhe air mo churrachd àrd, agus tha uaithe sin a nis trì bliadhna. Cha-n ’eil mise ’strì ri amaideachd, ach feumaidh daoine ’bhi cosmhuil r’ an coimpiribh.

FIONN. —Sin thu ’Mhàiri, cum thusa sin suas. Cha-n imir, agus cha-n fhaod iad a bhi ’strì r’ an coimpirean amaideach; nach i a’ cho-fharpuis so a tha ’mìlleadh an t-saoghail. Cha b’ iongantach leam ged bhiodh tu ’g iarraidh sgaileagain, no mar their iad fhéin, umbrella, mar a tha aig luchd nam boineidean connlaich.

MAIRI. —Ged dh’ iarrainn sin fhéin bu shuarach an gnothuch e; ach tha ’fhios agad fhéin gu-m bheil cleòca dearg, agus ceanna-bheirt a dhìth orm; agus sud dà ni a tha dhìth ort fhèin, ad agus uaireadair.

FIONN. —Cha chreid mi nach ’eil a’ bhean ’n a breislich; ad agus uaireadair! C’ar son nach do chuir thu spuir agus bòtainnean ris? Cha chuir mis’ ad orm am fad ’s is beò mi; agus do thaobh uaireadair, cha-n ’eil ionndrainn agam uir. Mar thuirt Alastair dubh nan damh, Is maith an t-uireadar mo shuil, mo bhrù, ’s an coileach. Fuireamaid a Mhàiri, mar a tha sinn, gu sàmhach, seasgair: tha na mnathan, tha mise ’g ràdh riut, air bàinidh le rìomhadh.

MAIRI. —Nach iad fhéin, mò thruaighe, ’tha ’ga chosnadh? Nach nàdurra, cliùiteach, gu h-àraidh, do mhnathan ògà ’bhi eireachdail tlachd-mhor ’n an éideadh?

FIONN—Aidichidh mi gu-m bheil e nàdurra, ach ’s e nach ’eil cliùiteach. Bu mheasaile gu mòr dhoibh beagan d’ an tuarasdal a chur seachad air son là ’n fheuma. Is cuimhne leam-sa ’n uair nach robh bana-chosnaiche ’s an dùthaich leis nach bu ghnàth cail-eigin d’a tuarasdal a chur seachad, a’ feitheamh an fheum ri teachd; agus bhiodh plaideachan agus aodaichean eile aca a’ feitheamh là ’m bainnse: ach a nis ged tha ’m barrachd mòr tuarasdail aca, gabhaidh n druim, a’s an ceann, agus na casan air fad e. Cha-n ’eil guanag ’n am measg a nis, a chaomhnas uiread ’s a chuireas cist ’us anart oirr’ aig àm a bàis. Coma leam iad.

MAIRI. —Obh! Obh! ’S tu ’leig ruith do d’ theangaidh! Ciod a’ choire ’rinn iad ort-sa?

FIONN. —Tha mis’ ag ràdh riut gur anabarrach peacach an giùlan. B’ urrainn domh an ainmeachadh a tha dol do’n eaglais fo dheise shìoda, agus gun an léine air an druim; agus is aithne dhomh na ’s gràineile na sin uile, feadhainn a tha dol do’n eaglais le rìomhadh uaisl’ umpa, agus am màthair, a thog agus a dh’ àraich iad, a shaothraich iomadh là air an son, gu trom, airsnealach le fallus an gruaidhe, gun aodach, gun chais-bheirt leis an urrainn doibh dol do thigh an Tighearna. An saoil thu an sìn iad an làmh gu bonn-a- sè a chur ’am bocas

---

[163]

[Vol . 3. No. 21. p. 3]

nam bochd. Tha iad cho uaibhreach, ’s gu m bu nàr leo an rathad mòr a ghabhail le ’m pàrantaibh air là na Sábaid. Ni-maith a thoirt maitheanais domh ’n uair a chì mi iad cho briagha, agus fhios agam an dearmad a tha iad a’ deanamh orr-san a thu a dh’ ionnsuidh an t-saoghail iad, is rud a dhùraichdinn an rìomhadh a shracadh bhàrr an droma. Is ìoghnadh leam nach ’eil am ministeir fhéin a’ fosgladh orra as a’ chrannaig. Na m b’ ann diubh thu, ’Mhàiri, cha dubhairt iad riamh, Sud agad leannan Fhionnlaidh Phìobaire. Togamaid de’n t-seanachas, tha ’m foghar’ fhathast fad’ air falbh.

MAIRI. —Cha-n e sin a tha ’n Teachdaire Gàidhealach ag ràdh: agus chunnaic mise Marsali mhòr o cheann là no dhà, agus tha togail an fhoghair ’na sùil. Aithnichidh Marsali air abachadh nan cnó ann an Ard-ghealladh, no air dath an eòrna ’s an Aoineadh-mhòr c’ uin is cóir dh’i a’ Ghalldachd a thoirt oirre, cho cinnteach ’s ged thigeadh teachdaire g’a h-iarraidh. Mur ’eil mi meallta tha i ’deanamh deas gu falbh. Tha ’n t-iomaire buntàta air Croit-an-fhraoich air ’uireadh—chuir i ’cearcan air àireachas—chunnaic mi ’n coileach Eirionnach air dùnan a’ Ghobhainn—rinn Eòghan greusaich’ na brògan—chuala mi gu-n d’fhuair i ’teisteanas o’n Mhinisteir, agus tha so uile ’n a chomharadh cho cinnteach gu-m bheil a’ bhuain ’an uine bhig ri tòiseachadh air a’ Ghalldachd, ’s a tha séideadh na muice-mara ann an Loch-Suaineart air teachd an sgadain. Faic thus Marsali, ’eudail, agus cuir do chomhairle rithe; oir tha iad ag ràdh gur foghainteach air a’ Bheurl’ i ’n uair a dh’ fhàgas i ’n dùthaìch. Fuirich thusa ’n a taic fhéin ’us an taic Phàra mhòir, agus cha-n ionndrainn thu ’Bheurla: agus ged nach bi e goireasach dhuit an cleòca sgàrlaid, no a’ bhoineid chonnlaich, a thoirt dhachaidh, feuchaidh mi ri bliadhn’ eile ’thoirt as an tonnaig ruaidh, ged tha mi cinnteach, ’Fhionnlaidh, nach bu mhaith leat mi ’bhi air deireadh air càch.

FIONN. —Chì sinn, a Mhàiri. ’S e ’m màl a chur r’ a chéile an t-aon ghnothuch; ’s e so a fhreagairt gu poncail a chumas na maoir o’n dorus, agus an teaghlach gun imrich. Cha cheannaich mise aon ni dhuitse no dhomh fhéin, fhad ’s a tha uallach màil no fiachan sam bith eile thairis orm. Bìtheadh iad a’ bruidhinn mar is àill leo, agus a’ fochaid oirnn; ach a Mhàiri, creid thusa mise, gur measaile a’ bhoineid ghorm so agam-sa, an tonnag ruadh agad-sa, leis an dà bhò bhainne, am badan beag ghabhar ’us chaorach, a’ chroit bhòidheach ri taobh an uillt, far an d’ rugadh ar pàisdean, anns an do chuir sinn a cho liugha latha sona seachad le ’chéile, na rìomhadh gòrach, na maoir gach là aig ar sàil, ’s a’ bhàirlinn crocbta ris an àrd-dorus. A Mhàiri, ’eudail de mhnathan an domhain, bitheamaid gu sunndach, toilichte, a’ fuireach gu seasgair, sàmhach, mar bha na daoine o’n d’ thàinig sinn, gun bhi ’streap ri nithean nach buin duinn. Tha na leananan a’ tighinn air an adhairt. Gu-n cumadh am Freasdal sinn o ana-caitheamh a chuireadh as ar comas a bhi ’n ar dleasnas dhoibh-san. —Caraid nan Gaidheal.

LesghisMinard ’s Linimentgreim-droma ormsa.
Chatham , Ont. BAYARD MCMULLIN

LeighisMinard ’s Linimentat ormsa.
Walsh . Ont. Mrs. W. M. Johnson.

LeighisMinard ’s Linimentat-bràghaid ormsa.
Parkdale , Ont. I. H BAILEY.

Feumaidh daoine oichirp a thoirt air cur suas le cùisean mar a thig iad agus an uair a thig iad. Cha’n ’eil duine coimhlionta air an talamh; ach a shon sin tha Dia a’cur suas leotha, agus a’toirt orra mòran feuma ’dheanamh. O’n a tha Dia a’cur suas leis ua seirbhisich a th’aige, ’s gun a h-aon dhiubh coimhlionta, is còir dhuinne gach oidhirp a thoirt air cur suas le iomadh ni agus neach nach ’eil idir cho math’s bu mhiann leinn.

Mar is mò a bhios de mheas aig duine air fhein, ’s ann is lugha bhios de mheas aige air daoine eile,

Air son crup—Minard ’s Honey Balsam.

Ma chuirear an seabhag do thaigh nan cearc faodar a bhith cinnteach gu’n dean e cron mu’n tig e mach. Ma leign ar leis na daoine suarach, mi-bheus ach, a bhith’n cuideachd chreutaireau neo-chiontach, faodar a bhith cinnteach gu’n dean iad cron mar an ceubna.

C . B. TRAVIS,
SYDNEY, C. B.

Pianos, Organs, and Sewing Machines of all the best kinds.

A good stock of Accordeons, Harmonicas, Violin Strings, and Music Books.

Sewing Machine Needles and oil always kept on hand.

Call and Examine Stock.

Ma ruigeas tu stor
D. J. DOMHNULLACH
Air Straid Wentworth,

chi thu gu bheil gach seorsa bathair a th’aige cho math ’sa gheibh thu an stor sam bith sa bhaile. agus gu bheil e ’ga chreic
GLE SHAOR.

Nuair a thig thu do’n bhaile, s’ cor dhuit a dhol ’ga choimhead, gun fhios nach eil ni eigin aige a tha dhith rt, agus ma tha gheibh thu
DEAGH BHARGAN.

TAGHAIL AIG
AONGHAS DOMHNULLACH,
Ceannaiche,
SIDNI—C. B.
Tha Flur, Min, Siucar Ti, Tombaca
Coirce, Feur, agus iomadh
ni eile aige.
RI’N REIC SAOR.

---

[164]

[Vol . 3. No. 21. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS.
Bliadhna, $1 .00
Sia miosan, .50
Tri miosan, .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu lichd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air sor $1 .52, neo 6sd. 3d. ’sa bhliadhna.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gàilig g’ ar ’n ionnsidh an aire nach sgribbh iad ach air aon taobh d’ an duileig, agus nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu.
J . G. MacKINNON,
Editor “Mac-Talla,”
Sydney Cape Breton.

SIDNI, NOBHEMBER 24, 1894.

Bu mhòr a bhruidhinn a bh’ air feadh na Roinn-Eòrpa fad na bliadhna thaobh a’ ghamhlais a bha air a nochdadh do Bhreatuinn leis an Fhraing ’s le Ruisia. Bha na Frangaich, na’m b’ fhior sgeoil nam paipearan-naigheachd, an ceann gach tacain, a’ dol air ghoil le feirg an aghaidh nam Breatunnach ’s nan Gearmailteach agus bha gach aon ag ràdh gu robh co-bhonn suidhichte eadar iad féin us Ruisia, gu’n seasadh iad an guaillibh a chéile ge b’e uair a dh’ éireadh aimhreit. Ach ’s ann a tha car eile air a dhol an adharc an daimh an dràsda. Tha Iompaire ùr Ruisia a’ nochdadh moran càirdeis do Bhreatuinn, agus ’s i bharail a tha coitchionn am measg dhaoine gu’m bi Breatunn ais a gabhail a stigh do’n cho-bhonn a th’ eadar i féin ’s na Frangaich, agus gu’m bi a Ghearmailt air a fàgail a’ mach. ’Se thug an t-atharrachadh so mu’n cuairt, ni a rinn an t-Iompaire an latha bhatar thurus dh ionusuidh an torraidh, ag adhlacadh àthar. An uair a bha e air a ’se Prionnsa Wales a thagh e à meadhoin nan Urracha-Mora uile gu coiseachd ri ’thaobh. ’Se so a thug air daoine smaoineachadh gu robh Ruisia us Breatunn a’ fàs na bu chàirdeile ri chéile na bha iad ré nam bliadhnaichean a chaidh seachad. Tha ’n t-Iompaire ur ag ràdh gu bheil roimhe ’uile dhichioll a dheanamh air sith a chumail anns an Roinn-Eorpa, ceart mar bha ’athair roimhe. Bha iadsan a bhios na’s fios dhaibh féin ag innse h-uile ni roimh laimh, ag ràdh gu robh troimh chéile mhor gu bhi ann ri linn bàs Alasdair III., ach ’s ann a tha cùisean a nis mar gu’m biodh an t-sith air a gleidheadh na’s fhearr na bha i roimhe, a’ nochdadh dhuinn cho diomhain ’sa tha e do dhaoine bhi feuchainn ri fàisneachd a dheanamh a thaobh an àm a tha teachd.

Ann an Siam

Tha iomadh cleachdad neonach aca ann an Siam, ach ’s e ’n rud a’s neonaiche a tha aca uile, ’bhi ’g ainmeachadh nam bliadhnachan air ainmhidhean. An àite bhi ’g àireamh nam bliadhnachan mar a bhios sinn a ’deanamh ’san dùthaich so ’s ann a their iad gu ’n do thachair a leithid so no a lethid sud de ni ann am bliadhna ’n leòghainn, am bliadhna na h-elephant, am bliadhna na caora no bliadhna beothaich air chor-eigin eile. Neach sam bith a rugadh ann am bliadhna ’n leóghainn, cha n-fhaod e bhi air a phòsadh ri té a rugadh an am bliadhna ’n uain, agus neach a rugadh an am bliadhna ’n tigeir, cha’n fhaod e bhi air a phòsadh ri tè a rugadh am bliadhnh na h-elephant. Duine sam bith a cheileas ’aois no a chuireas an céill gu’m buin e do bhliadhna sam bith eile ach a bliadhna anns an d’rugadh e, tha lagh na dùthcha ’ga ghabhail os làimh, agus ’ga pheanasachadh gu trom. ’S gann gu’n còrdadh na riaghailtean sin ruinn anns an dùthaich so; ’s fhearr an ceann dhuinn gu mòr an t-olc eòlach na an t-olc aineolach.

Bha ALASDAIR an III, Iompaire marbh Ruissia air chur fo’n talamh Di-luain. Cha robh righ no duin eile anns an linn so air adhlacadh le uiread mòr chuis us greadhnachais. Bha’n latha fliuch, fuarraidh, ach ged a bha, chaidh gach ni air adhairt mar gu’m biodh an t-sìde bu bhreagha ann. Bha mòran de dh’urrachan móra na Rionn-Eòrpa a làthair, am measg cháich, Prionnsa Wales, a bhan-phrionnsa, agus Diùc York.

Tha $60 de dhuais air a thoirt seachad ann an Ool-thigh na Ban Righ àn Kingston, na h uile bliadhna do’n fhear a’s fhearr air a Ghàilig. Thugadh a mach an duais sin air a bliadhna so le Murchadh Mac Fhionghain foghlumaich óg tapaidh a mhuinntir Loch Ainslie.

Bathar math agus saor aig D. J. Domhnullach. Taghail aige gun fhios nach tu a gheobh an fhichead dollar.

FLUR
$3 .50 am barailte,
Air son airgid. Theid sinn an urras gu’n dean e deagh aran.

BROGAN BHAN
$1 .00 am paidhir.
Tha iad laidir agus air an deagh dheanamh.

STOC MOR DE BHATHAR UR.
aig
JOST BROS.
Sidni, C. B., Nov. 9, ’94.

D . A. HEARN,
Fear-Tagraidh, Notair, &c ., &c .,
SIDNI, C. B.

Gllios & MacEachuinn,
Comhairlichean agus Fir-Tagridh aig Lagh
SIDNI & ST. PETER’S, C. B.
J. A. Gillios. AJ. G. MacEachuinn.

Dr G. T. MacGILLEAIN,
Dotair Fhiacal,
OIFIG: Os cionn Stor Harrington.
SIDNI, C. B.

SIOSAL & CROWE.
Fir-Tagraidh, Comhairichean
Notairean, &c .
SIDNI, —C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE

D. A. MacFHIONGHAIN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, E. P. I.

Leabhraichean Gailig.
RI ’N REIC AM BADDECK.
Tha Leabhraichean Gailig dhe gach seorsa ri’n reic aig Niall Domhnullach, anns an stor aig D. F. Mac Rath. Gheibhear Mac Talla gach seachdain ’san aite cheudna.

---

[165]

[Vol . 3. No. 21. p. 5]

NAIDHEACHDAN

CHAIDH mu leth-cheud luchd soithich de shiol ’s de bhuntàta á Eilein a Phrionnsa a chreic ann an Ceap Breatunn am bliadhna. Bha’m buntáta air a chreic eadar 28c us 35c am buiseal, agus an coirce car mu’n aon phrìs.

Dh’ iarramaid orrasan nach rinn an dollar a chur air adhart fhathast, gun an tuilleadh dáil a chur ann. Cha ghabh aon àireamh dhe’n phaipeir cur a mach gun roinn mhath de dh’ airgiod a phàigheadh a mach. Bu mhath leinn uime sin gu’m biodh airgiod a tighinn a stigh.

CHAIDH triùir iasgairean, Iain Hughes, Walter Hudley, agus Tearlach Spanks, a bhàthadh aig Canso deireadh na seachdain ’sa chaidh. Bha iad a mach ag amharc air na lin, agus chaid iad féin ’s am bàta fodha. Cha d’ fhuaireas an cuirp fhathast. Dh’fhàg Hughes bantrach us triuir chloinne.

THAINIG soitheach-smuide a stigh gu Sidni Tuath oidhche Di-ciaduin, ’s i air a milleadh gu dona leis an stoirm. Bha i air a turus eadar Montreal us Sasuinn le luchd de dh’ fhiodh ’s de chaoraich. Bha da cheud deug caora aic’ air bòrd, agus bha cóig ceud dhiubh marbh ’n uair a ráinig i port.

BHA teine mòr eile an am Port Morien, (no Cow Bay) air an t-seachdain so. Mu mheadhon-latha bhrist e mach ann an taigh fear de méinneadairean an Gowrie, agus an ùine glé ghoirid bha ’n t-sreath anns an robh an taigh air a losgadh gu làr. Bha ochd teaghlaichean air am fàgail ann dachaidh, agus cha do shàbharileadh ach glé bheag dhe’n cuid àirneis. Chan eil aon tigh fàs anns a bhaìle, agus mur cuirear suas taighean ùra dhaibh a dh’ aith-ghearr, bi’dh iad air an droch càradh.

BHA Dior-daoin air a chumail mar latha taingealachd air feadh Chanada uile, anns an dòigh àbhaistich. Anns a bhaile so bha na stòraichean ’s na taighean-gnothuich uile dùinte, agus bha seirbheisean anns na h-eaglaisean. Air an oidhche bha coinneamh mhor ann an Talla na Stuamachd aig ’n do labhair na h-Urr. Mr. Forbes agus Hickey. agus àireamh de dhaoin’ eile, mu ciod a ghabhadh deanamh a thaobh cur as do chreic agus do òl na deoch-làidir anns a’ bhaile. rud air a bheil am baile glé fheumach.

BHA ’m foghar agus toiseach a gheamhraidh glé bhriagha, ’s gun fior mhòran fuachd idir. Ach oidhche Luain thug on t-side car eile. ’N uair a dh’ éirich sinn ’sa mhaduinn Di-máirt, bha reothadh air na h-uinneagan, an talamh cho sgreagach, cruaidh ’sa bhitheadh e ’meadhon na dùdhlachd, agus gaoth amh, fhuar a séideadh gu làidir o’n airde tuath. Cha robh Di-ciaduin idir cho fuar, agus Dior-daoin shil dearsach mhòr uisge. Bha ’n samhradh ’s am foghar cho briagha, tioram, ’s nach eil aobhar ghearain againn ged bhiodh an geamhradh car doirbh.

Air son domblasachd—Min ’d’ s Family Pills.

THAINIG bàs gle ath-ghearr air fear Francis Arnold, tuathanach a bh’ ann am Baddeck Mhòr, Di-haoine air an t-seachdain s’a chaidh. Chaidh e mu ’obair mar a b’ àbhaist ’sa mhaduinn; mu dheirch uairean chaidh e na shìneadh air leabaidh gus anail a leigeil, agus an ceann beagan mhionaidean thuit e marbh air an ùrlar. ’S e tinneas a chridhe ’thug a bhás. Bha e mu thri fichead bliadhna ’sa deich a dh’ aois.

BREITH.

An tigh a mhinisteir, Dunbheagain, Canada Uachdrach, an ochdamh latha deug de cheud mhios a gheamhraidh, bean an Urr. Ruairidh Mac-Leòid, —nighean.

Bha crith-taalmhainn mhor anns an Eadailt Di-sathairne s’a chaidh. Bha baile anns an robh da cheud deug sluaigh a còmhnuidh air a leagail gu làr; na taighean air an cur as a chéile ’s air am bristeadh Cha’n eil dòigh air fios ceart fhaotinn air meud a calla, ach tha e cinnteach gu e mor. Ann an aon eaglais bha da fhichead duine ’sa seachd air an tiodhlacadh beo. Tha iad a’ deanamh a mach gu robh air a chuid bu lugha tri fichead duine air am marbhadh.

Rinn na Turcaich mort uamhasach ann an Armenia o chionn ghoirid. Tha an duthaich bhochd sin fo chis daibh o chionn uin’ fhada, agus tha ’n sluagh air an creachadh air dhoigh ’s nach eil ach gann ni air fhàgail aca. ’N uair a gheobh na Turcaich duthaich fopa, cha’n eil ni fa near dhaibh ach a spuilleadh. Chuir iad na cis-mhaoir air an turus so, gu Armenia a thogail na cise, ach chuir an sluagh na’n aghaidh, ag raitinn nach robh aca rud a phaigheadh i. Chuir an Sultan an sin ordugh am mach gu’m biodh iad air an sgrios, agus chaidh sin a dheanamh. Tha iad a deanamh a mach gu robh mu dheich mile air an cur gu bàs, agus sin air gach doigh bu bhruideile na chéile. Cha robh trocair air a dheanamh eadhon air a chloinn bhig ach bha iad air am murt comhla ri càch. Bha cuid de’n t-sluagh air am marbhadh ’nan taighean féin, cuid anns na h-eaglaisean. agus cuid anns na machraichean. Tha corr us fichead baile air fhàgail na léir-sgrios.

Tha na h-Armenianich ag aidmheil a Chreidimh Chriosduidh, agus dh’fhag sin na Mahometanich na b’ fhior ghionaich air cur as doibh.

Is minic a bha coltas an fhìor dhuine chòir air an dearg-shloightire. Cha’n ann ri’m faicinn is còir daoine a ghabhail idir.

An S. S. Arcadia,
THA’N ARCADIA a ruith eadar Sidni us Bagh St. Lawrence na h-uile seachdain, a falbh a Sidni aig ochd uairean maduinn Di-mairt, agus a taghal air an rathad aig Sidni Tuath, St. Ann’s, Ingonish, agus Aspy Bay, agus a tilleadh na h-uile Diordaoin.
P . KERR,
Maighstir.

SANAS.

Bathar Ur na h-uile Seachdain.

Na prisean na’s isle na bha iad riamh.

Caileagu,
Aodaichean,
Caiseart,
Dluth Geal.

Tha Gailig aig na cleirich.

STOR SHAOR SHIDNI.
F . A. CROWELL,
Fear-Gnothuich

Taillearachd.
Tha’n stor-taillearachd a bha ’sna bliadhnaichean a dh fhalbh air a cumail le
Donnacha Mac Ill-Fhinnein
a nis air a ceannach agus ri bhi air a cumail na dheigh so le
Niall Mac Fhearghais,
tha stoc mor dhe gach seors aodaich aige air laimh; bidh tuilleach a dol na cheann gach seachdain. Taghail aige ma thu air son do chuid aodaich a bhi
San Fhasan.

---

[166]

[Vol . 3. No. 21. p. 6]

Oran do dh’ Iarla Atholl.

’S mithich dhomhsa ’bhi ’geirigh.
’S dol gu h-ealamh ’nam eideadh le sunnd;
Bidh mi gluasad air astar,
’S gu Srath-Teamhair nam breac ni mi iul,
’Shealltainn farla nam bratach
Leis nach b’ fhiach a bhì tais ann an cuis,
Leam gur bliadhna gach seachduin
Bho ’n la thriall mi a cleachdadh do chuirt.
Iarl’ Atholl thaitnich, d’ fhaicinn slan,
Ur shlat ghasda a’s cas-bhuidh’ barr,
Deud dhluth chailceair dhreach nan cnamh,
Run gach lasgaire gaisgeil, dan.

Cha b’ fhear gige mach tais thu
’Dhol a dhireadh nan cas bheann a suas.
Ged a thigeadh la doirbh ort
Le cur sneachda, gaoth cholgarra, ’s fuachd,
Cha bhiodh gruaman air d’ aire,
Is cha chluinnteadh guth gearanach bhuait;
Sar cheann-feadhn’ thu ’s fear-taighe
Leis an eireadh na h-Athollaich shuairc.
Aigear dealbhach ’s neo-chearbach beus,
A shiubh’leadh garbhlach gu calma gleusd,
’Sa chuireadh earba ’s damh dearg bho leum,
Le ’pheileir marbhteach ’bu ghailbheàch beum.

Cha bu cheatharnach cliobach
Gun sar eolas, gun mhisnich, gun speis,
Ris an d’ rinn mise dealachadh
Mu ’n taice so ’n latha roimh ’n de,
Thall aig fonn Bad-an-Tiobairt
Le a cheathairne sgiobalta ghleusd,
Is le ’mhial-chonaibh seanga
’Chuireadh siubhal am eangaibh an fheidh.
Cha ’n fhear suarach o nachdar frith’
Ach og uasal dh’ fhuil uaibhrich righ
An triath buadhach do’m buailt’ an t-sith
Le ’threum chruadal ’n uair ghluaist gu strith.

’S mor a’ cheist ’thug an crun dhiut
Airson suairceas do ghiulain ’s do ghniomh;
Chuir sinn Goill am mi-run dhuit,
Is b’ e ’n eibhneas do chuis a chur sios,
Is mor m’ eagal gu’n glac iad thu,
’N uair bhios tu ’nan taice, le ’n lion,
Is gu ’n glais iad na tuir ort,
Oig aigeantaich shuil-ghuirm gun ghiamh.
Ceannard sluaigh thu dha’n dualchas baidh,
Cridhe ’n t-suairceis gun fhuath ’na dhail;
Na’n d’thoirt bhuainn thu bu truagh ar cas,
Bha ’n la chruaidh sin gu uair ar bais.

B’ fhearr gu mor leat, oig uasail,
A bhi ’suibhal ’feadh bhruachan is bhac,
Le do ghillean deas sunndach,
Is an gunna nach duiltadh a’ d’ ghlaic,
’G amharc staithean an aonaich
Far an cluinneamaid glaodh nan laogh breac
Na bhi ’g amharc nam fealtair
’Bhiodh ag imeachd air cabhsairean Pheairt.
Marcach eutrom nan steud-each seang’
’Bhuidh’neadh reis thar nan ceud is geall;
Gaisgeach treubhach ’bu bheumnach lann
Ri uair feum ’s do bhreid ri crann.

’S tu ’n t-og eireachdail, ceutach,
’S tu ag imeachd air reidhlean gu foil,
Gnuis ghlan sholleir na h-ailleachd,
Suil a shealladh le cairdeas air slogh.
’S iomadh maighdean og uasal,
Agus ruthadh ’na gruaidh mar an ros,
Bhios a’ dearcadh le gaol ort,
’S leis am b’aighearrach d’fhaotuinn an coir.
Oigear daicheil thu ’s aillidh snuadh,
Ceist gach ailleag ’s an Airde Tuath,
Faiceam slan thu le adh is buaidh,
Gu la bhais is leat gardh do shluaigh.

GUTH BHO’N CHAMUS.

“Tha aòidhealachd nàduir
A b’ fhàiltiche tuar,
Fad an t-saoghail air caochladh
’Sa h-aògasg fo ghruaim;
Tha giùig air na dùilean
Le fùnntainn an fhuachd,
Fo dhù-linn trom thùrsach
Ri ciùcharan truagh.”

Thanig an Geamhradh. Tha na machraichean molach, uaine air fàs odhar, lom; tha solus na grèine air fàs gruamach le tiughad na h-ìarmailt; tha eoin nam pongannann millis a cur ma dhéighinn ar fàgail cho luath ’s a’s urrainn daibh; agus tha gach preas boidheach anns am b’ àbhaist da ’n t-seillean a bhi srannraich an am trusadh na meala air fàs prabach, lom agus an cuid duilleach is flùr air crìonadh ’s air tuiteam gu làr. Is e culaidh-smaointich tha so, gun teagamh. Tha Eoghan Ruadh ag radh, “Gu de idir am mèorachadh gun bhuaidh a th’ ort? Nach eil thu faicinn a leithid so de dh’ atharrachadh a tighinn mu Shamhain a h-uile bliadhna bho na rugadh tu? Tha sin ceart, Eoghain; ach na sealladh tus agus do leithidean eile a stigh anns a chùis beagan ni b’ fhaide, cha chreid mi nach mothaicheadh sibh do rud no dha a thogadh ’n ur n’ inntinn smaointean ro-fhreagarrach a thaobh ar turuis ann an Gleann-nan-dìar. Tha cùrsa Nàduir, mu ’n am so de’n bhliadhna a’ toirt rabhaidh dùinn nach eil Samhrahh ar latha-ne dol a mharsainn ni ’s mo am feasd. Gu cìnnteach thig an latha air gach aon aginn ’s am feum sinn dealachadh ris gach toileachadh saòghalta, caillidh sinn ar slàinte agus ar coltas; thig maill’ air ar lòirsinn ’s cha chluinn sinn ach gann guth binn, tla nan cairdean; agus ma dheiradh seargaidh sinn sìos gu diblidh, brònach nuair thig fuachd trom a bhàis ’n ar caraibh.

Bha dùil aginn mu’n am so’n uiridh gun bithidhmaid am bliadhna ’dol a dh’ ionnsaidh a mhargaidh gu spòrail air an each-iarruinn, ach tha’n cothrom sin cho fada bhuainn air réir coltais ’sa bha e riamh. Cha ’n ’eil e soirbh r’a thuigsinn cait’ is motha ’bheil an fhàillinn, ged tha’n luchd-riaghlaidh is feadhainn eil’ a’ sgriobhadh agus a’ gràìtinn moran ma ’n chùis; ach mar d’ thuirt an sean-fhacal, “Cha bhithidhmaid latha gun sithionn na ’m marbhadh bruidhinn eoin.”

Tha fear Hussey à Boston, Sealbhadair air Méinnean Guail Bhroad Cove, a cur mu dhèighinn Pon Chloinn Iasac fhosgladh agus acarsaid a dheanamh dheth los gum faigh saghaichean mora ’stigh aun a ghiulaineas air falbh gu margadh an gual ’tha cho paillt ceithir thimchioll a Phoin. Ma ni an duin-uasal so darra leth cho math ri gheallabh, is e, gun teagamh sam bith, Geancach a’ fhearr a chunnaic sinn fhathasd.

Chuir sinn oidhche Shàmhna seachad leth choltach ri oidhche eile. Tha na seann chleachdanan amaideach a’ dol gu mor à fasan. Gheibhear an fhuarag mar is tric fhathasd am measg clann nan Gàidheal, agus gu cinnteach cha bhi an t-oigridh toilichte mar a teid fàine thilgeil innte. Ach mo chreach! ’s ioma fear agus te ’fhuair a faine air a spàin, o chionn dusan bliadhna, tha fhathasd a “gleidheadh a chlobha.”

IS MI.
An t-Samhain, 1894.

O’N AMHUINN MHEADHONAICH.

Tha ’m bàs a’ deanamh bheàrnan ’nar measg. Chaochail a trìuir bho’n sgriobh mi roimhe. Bha Bean Andra ’Ic Theàrlaich, boirionnach òg, cliùiteach air à gairm dhachaidh air an 18mh. latha de September, agus air an 18mh latha de October, dh’eug Bean Choinnich ’Ic Gill-fhinnein. (an t-eildear), an deigh moran tinneis fhulang gu foighaidinneach ré uin’ fhada. Bha i ’na bean air an robh mor mheas agus bha i airidh air. Bu mhàthair i do’n Urr Alasdair C. Mac Gill-fhinnein, B. D; a Dalhousie Mills Ontario. Air an 21 mh latha de October, thàinig bàs gléath-ghearr air banthach Ghilleasbuig Dhùghlaich. Thàinig i nuas an staidhir leatha fèin ’sa mhaduinn, agus mu uair an deigh dhi a dhol suas feasgar, shiubhail i gun mòr phain sam bith fhulang.

“Tha sean us òg a’ dol sios do’n uaigh,
Air lag ’s air laidir tha ’m bàs toirt buaidh,
’Nuair thig an t-am dhaibh an saoghal fhàgail
Ma’s tinn no slàn iad cha tàmh iad uair.”

Bith mi gu tric a’ faininn ann ad Phaipeir, iomradh air seann daoine Thachair mi air seann duine còir ann am Beinn nan Geàrloch, Uilleam Iain Bhàn ’Ic Coìnnich. Bha e ceud bliadhna ’sa h-ochd a dh’aois air an dárna latha deug de dh’Ogust. Tha e gu treun ’na bhohaig ’s ’na bhuadhan fhathast. Choisich e ’n la ud còrr us mile gu coinneamh a bha anns an aite, agus an la ’n delgh sin, thachair e orm aun an taigh coimhearsnaich, agus ghabh e dhomh earann de laoidh a e fhéin an deigh dha bhi thairis air ceud bliadhna. Rugadh e air fearann Sir Francis ’Ic Coinnich, ’an Gearrloch ann an Siorramachd Rois. Bha e air a bhaisteadh leis an Urr. Domhnull

---

[167]

[Vol . 3. No. 21. p. 7]

Mac-an-Tòisich, a bha ann an Strath-Ghearrloch. Cha’n eil ach da fhichead bliadhna ’sa ceithir bho’n tháinig e do’n dùthaich so. Cha ’n eil teagamh agam nach b’ fhiach a chuid bàrdachd cùram a ghabhail dhith. Aig a choinneamh a dh’ ainmich mi, bha e fhéin us cuid de ’chloinn, de òghaichean, ’s de ’iar-oghaichean, cruinn còmhlath, sealtadh nach fhaic duine na h-uile latha.

Tha seann duine còir eile againn a tha ’dol ’sa cheud bliadhna—Aonghas Caimbeul. Rugadh esan ’sa Chomaraich, us thainig e mach à Port Rìgh ’san luing “Polly,” air an d’ rinn aon de d’ sgriobhadairean iomradh o chionn ghoirid ’sa MHAC-TALLA. Tha e fhathast na’s tapaidhe na iomadh aon nach eil ceithis fichead.

Bha mar-iasgaich air a chur a mach leis an luchd-riaghlaidh o chionn ghoirid gus am bradan a tha tigh’nn a náird an amhuinn a shàbhaladh o na h-iasgairean. Ach ’s e ’s dòcha leam nach téid ac’ air an gleidheadh uile bho na balaich.

EBENESER.

Bith fuath aig daoine gu nàdurra do’n mhuinntir air an dean iad cron; ach bidh tlachd aca do’n mhuinntir do’ ’n dean iad math.

Ann an Japan, a tha aig na h-uile fear-oibreachd ri sgriobhadh a bhi air a churrachd ’s air a dhriuim, ag innse ciod is ceaird da, agus cò dha tha e ’g obair.

Am fear aig am bi meas mòr air fhein cha bhi e toilichte mur bi daoine ’ga shior mholadh. Ach cha’n ’eil rud a’s lugha air na bhith ’cluinntinn a bhith moladh dhaoine eile.

Tha ochd ceud deug ’s còig duine fichead (1825) air am marbadh ann am méinnein-guail Bhreatuinn na h-uile bliadhna. Tha sin mar gu’m b’eadh, còignear na h-uile latha.

Chaidh iolaire dhubh a mharbhadh ann am Margaree an la roimhe, a thomhais da phunnd deug, agus a bha seachd troighean eadar bàrr an da sgéith. Chaidh a marbhadh le Domhnull Ros.

Am fear a chailleas a chuid, cha bhi meas sam bith air, eadhon aig na baoine ris an robh e cho fialaidh’s gu’n do chur e e-fhein thun na h-aimbeirt. Neo-ar-thàiug nach molar fear fhad ’s a bhios sùil aig daoine ri pàirt de ’chuid fhaotainn.

Tha am facal ag ràdh, gur beò na h-eoin ged nach seabhaig. Tha so fiòr gu leòr. Tha e fior gu leor mar an ceudna gu faod daoine ’bith beò gu leòr ged nach biodh iad a latha ’s a dh’oidhche ’nan culaidh-eagail do gach creutair a bhios mu’n cuairt dhaibh. Mar an ceudna faodaidh daoine bhith beò gu leòr ged nach biodh iad air am biathadh gach latha le feòl ’s le sithinn.

DUAISEAN

dhaibhsan a gheibh gabhaltaichean ùra do ’n MHAC-TALLA eadar so us Bliadhn’ Ur. Bheir sinn do ’n neach a gheibh an àireamh a’s mò a cheud duais, an neach a’s fhaisge thig air sin, an dàrna duais, agus an darna neach a’s fhaisge thig air sin, an treas duais. ’S iad na duaisean na tri leabhraichean fiachail a leanas.

I. Caraid nan Gaidheal.
II. Sàr-obair nam Bàrd.
III. Foclair Gàilig ’Ic Ailpein.

Bldh iad againn ro’n bhliadhn’ uir, ’s bidh iad air an cur g’ an ionnsuidh-san a choisinn iad cho luath ’sa bhios fhios againn cò iad. ’S còir do gach aon feuchainn ri àireamh bheag no mhor de ghabhaltaichean ùra fhaotainn do’n phaipeir. Deanadh gach neach a dhichioll. Iadsan a’s fhearr a ni gheibh iad na duaisean so, agus iadsan nach fhaigh iad, tha fhios againn fèin nach bi athreachas sam bith or air son na rinn iad gus càirdean MHIC TALLA chur an lionmhòrachd.

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca do
Bhathar de gach seorsa agus
e ri reic gu saor.
Math ar Duthcha tha ’nar beachd.

G . H. GUZZWELL,
Seudair agus Uaireadairiche,
SIDNI, C. B.
Uaireadairean Oir us Airgid, agus Seudan dhe gach seorsa.
Uaireadairean air an glanadh ’s air an caradh.

Anns an
Acadia House
Gheibh thu
Brogan air pris sam bith eadar 50c us $5 .00.
Brogan seomar, no Cuarain air 25c.
Rubbers dhe gach seorsa.
Aodaichean Deante air gach pris
Curraichdean ur Adan
Feuch gun taghail thu.
INGRAHAM & MacGILLEAIN.

ADAN! BONAIDEAN!

THA
Mairi A. Nic Fhionghain
air a bhliadhna so a cumail stor ri taobh na“County Hall”agus tha i deiseil gu bhi feitheamh air aon sam bith a tha ’g iarridh

AD NO BONAID,
RIBINNEAN,
FLURAICHEAN,
ITEAN NO
GEUGAN

no ni sam bith eile a’s a gnath leis na mnathan a bhi cur ma’n cinn. Tha moran de nithean eile aice nach gabh ainmeachadh so. Thig thusa agus
FAIC DHUIT FEIN.

---

[168]

[Vol . 3. No. 21. p. 8]

LONG LOCH LAGAIN.

LE FEAR STRATH MHATHAISIDH.

Bha Lachinn Mac-Mhuirich, Fear Fear Strath Mhathaisidh, na sgoilair math, na dheagh bhard, ’s na dhuine gasda. Cha mhor de na baird a dheanadh oran magidh na b’ fhearr na e. Bha e comhnidh lamh-ri Loch Lagain. Air la araid chuir e daoine do ’n choille a ghearradh fiodha. Tharruinn iad an fiodh a dh’ ionnsidh an locha. Bha iad a deanamh rath dheth gus a thoirt gu aite sonrichte. Mun robh ’n rath uile gu leir deas ghluais e am mach bho ’n loch, agus féar do na daoine air. A reir an orain bha ’m Bard a dol am mach an deigh an fhir a bha air an rath, ach chuir Calum stad air, ag radh gun robh e gu leor aon duine a bhi baite. Shaoil an fheadhinn a bha ’fuireach air taobh eile an loch gur h-e long tombaca a bha ’son rath. An deigh iomad comhairle a ghabhail rinneadh bata leis an dugadh air tir fear a bha ’sa chunnart.

LUINNEAG.

O! nach tilleadh
Mo robairneach gaolach,
Le bhirlinn bhig, laghich,
’Dol air ’adhart ’na aonar
Ag imeachd na linne
Gun iomirt, gun aodach,
B’ aighearach sinne
Nan tilleadh a ghaoth e.

Dh’ fhalbh e uam, ’s gum bu nar sin,
Ged bu teann ri mo thaobh e;
Thanig Calum ’san am
Ann san robh chlambrich ’s a ghaoir ann,
’S thuirt e, Fhir tha ’dol dana
Teann an nall, ’s duine faoin thu,
Cha deice dhuinn na tha baite,
Stad ’s fag thall air a chàol e

Thuirt an sgiobair, Faigh each dhomh,
’S theid mi mach leis air ghaoisid;
Dh’ fhalbh an t-aon fhear hu tapaidhe
O’n chaismeachd gu fhaotuinn;
Ach thuirt Ciorstidh gu cas ris,
Fan air t’ ais, cha deid taod ris;
Cha leig mis’ an t-each breac ann,
Ged nach faicteadh e.

Bhuail e suas air Loch Lagain,
’Se gu baganta, cuanta,
Marich og le luing chabar,
Taobhain fhad’ agus cuaille,
’Reubadh luim-dheirg nam bradan
Gus am b’ fhada leinn uainn e;
’S bu mhor mhor m’ eagal nach stadadh
Aona ghad d’ i gun fhuasgladh.

Thaing oirnn ann san am ud
Sgiobair ceann-dearg Aird-Mheirgidh,
’S thuirt e ’n gearr fhaclibh cainnt’,
Tha brathair-ceirde ’na eiginn:
Ma ’s a mariche ’th’ ann,
Is cinnt’ gu ainneart d’ an geill e,
Bidh mo bhean-sa ’na bantaich
Mun caillean leis fhein e.

Mo chreach mhor, arsa Muirtach,
Mar tha ’n sgiobair an cruadal;
B’ eolach mise mu’n duin’ ud,
’S gum b’ e ’n curidh beag ruadh e.
Lamh a stiuireadh a bhata
Ann an gairich nan stuadh e,
Is mur faigh sinn a thearnadh
’S mor an call do’n taobh tuath e.

Bha an tuath a tha thall ud
Aig Alasdair seachdain
Is an corr air an sgaradh
Le cruaidh ghainne ’n tombaca.
Bho nach faiceadh iad cailleach
No ceanniche paca,
’S ann a dh’ fheumadh fear falamh
Bhi ga fhalach gù ’n seachnadh.

Ruith an uachdaran baighail
A chum sar aite faicinn;
Thill e ’s thuirt e, Fhior ghraisg sibh,
Faigheam gair agus tlachd bhuaibh;
Tha long mhor air an t-saile,
’S i lom-lan de thombaca;
Thanig cobhir an trath so
Bho mo nabuidh-sa, Lachinn.

Ghlaodh iad uile le ard ghuth,
Manadh ba agus capuill
Air an fhear ’thug a cas sinn
’N uair a bha sinn air acras;
Cinnteach gheibh sinn sa bhata so
A bharr air tombaca,
Alm is biorsal is madar
Thun an t-snath ’tha gun tachras.

Bhuail iad sios mar luchd cogidh
Le mor shogan gun mhi-ghean;
Gum bu dluith’ iad nam bradan
Thun a chladich nan duibh-ruith;
Cuin n chaidh thu air saile?
Asa ceannan na buidhne,
’S dh ’eigh somhairle Ban ris
Greas an nall is thoir dhuinn rud.

Flur math air $3 .50 a dh’airgiod. Theid sinn an urras gun dean e aran math. Jost Bros.

MOORE & JOHNSTON.
THA SINN A CREIC,
Paipear-tearra Tairnnean
Luaidhe Glaine
Glasan Tuaghannan
Saibh Olla
Sguabaichean Bucaidean
Lainntearan Fudar
Sgeinein Siosaran
Paipear-tubhaidh.
SAOR AIR SON AIRGID.

BLIADHNA MHATH UR!

Tha sinn an deigh aireamh mhor de bhrogan a cheannaach agus air son rum a dheanamh dhaibh, reicidh sinn na th’againn air laimh

Gle shaor air son airgid

Brogan a’s fhiach $2 .25 air $1 .75 agus cach a reir sin.

Soithichean Creadha agus Glaine.

Tha sinn mar an ceudna ’cumail nam brogan a thatar a deanamh ’san Fhactoridh aig Sidni a Tuath, na brogan a’s fhearr cosg a tha ri’m faotainn, agus tha sinn ’gan reic air pris na factoridh

Brogn-uachdair agus Rubbers dhe gach seorsa.

SIABUNN

air a phris air am faighear e ann a Halifax. Flur o $3 .00 suas, Ti o 20c. Reiseadain o 85c. am bocsa.

AMHLAN DHE GACH SEORSA GLE SHAOR.

Ceannaichidh sinn Coirce, Im, Uidhean, agus Feoil, agus bheir sinn a phris a s fhearr orra an coinneamh bathair.

C . H. Harrington & Co.
Sidni, C. B
Feb. 1894.

’S math is fhiach dhuit so a leughadh ma ghabhas tu a chomhairle bheirear ort. ’S taitneach an ni ri fhaicinn bean air a deagh sgeadach, agus ’se ’n ni ’s fhaisge thig air sin ann an taitneas duine fhaicinn ’sa chuid aodaich a freagairt air gu math. Agus ma tha thu air son thu fein a bhi mar sin, ma tha toil agad aodach math a bhi ’nad dheise, ’san deise air a sar-dheanamh, ’s coir dhuit a dhol gu
IAIN MAC-LEOID & CO.

Tha stoc mor de dh’ aodach aca, ’s tha na gearradairean aca cho math sa ghabhas faotinn. Tha iad a deanamh gnothuich aig
207 QUEEN ST., CHARLOTTE-TOWN, E. P. I.

Cuimhnich nach deid thu seachad orra oir reicidh iad riut ann an Gailig.

CLO-BHUALADH air a dheanamh gu snasail ann an oifig a Mhac-Talla. Gailig no Beurla. Ma tha dad dhe’n t-seorsa dhith rot cuir litir thugainn a feorach mam prisean.