---

[169]

[Vol . 3. No. 22. p. 1]

Mac-Talla.

“An ni nach cluinn mi an diugh cha’n aithris mi maireach.”

VOL. III. SIDNI, C. B., DI-SATHAIRNE, DESEMBER 1, 1894. No. 22.

Litir a Baile New York.

Fhir mo chridhe,— ’S ann do Ghàidheil Chanada bu chòir a bhi pròiseil gu ’m bheil paipeir naigheachd air a chlo-bhualadh dhoibh bho sheachduin gu seachdain ann an canain tir an dùthchais, a chànain aosda bhlasda sin a bha cho measail anns na linntibh a dh’fhalbh.

Tha ur luchd-dùthcha air an taobh so do ’n chrìch a’ cur fàilte air MAC-TALLA; tha thighinn na comhara leinn air misneach agus dillseachd Gàidheil Chanada chum an cainnt-mhàthrail a chumail beò. Bu mhithich do na Gàidheil anns gach cearn do ’n t-saoghal a bhi toirt fainear gu ’r h-i Ghàidhlig an ite ’a àirde tha na ’m boineid. Tha bhi cumail suas sean-cleachdaidhean dùthchasach math gu leòir na ’n àite féin. Is taitneach an ni ceòl na pioba mar thi i air a cluich ann an achlais fir do ’n aithne i. Is bòidheach an sealladh Gàidheil sgeadaichte an éideadh a thir, ach as eugais na Gàidhlig cha bhi ann an cosg bhreacan ’us bhiodagan ach aobhar mhagaidh. Ma dhiobaras sinn ar gradh do ’n Ghàidhlig cha bhi fada na dheigh sin gus am faic sinn deireadh eachdraidh ar sluaigh.

Bidh ar luchd-leughaidh toilichte a’ chluinntinn gu ’m bheil Gàidheil New York a cur rompa nach faigh a Ghàidhlig bàs ’sa chearna so do ’n dùthaich, Dh’ fhosgail iad Sgoil Shàbaid air a mhios s’a chaidh ann an aon do dh’ eaglaisean mor a bhaile, Marble Collegiate. Tha Domhnull Mac Mhuirich, fior Ghàideal de mhuinntir na Marbhaine, gille tuigseach aig am bheil Gàidhlig fhallain, bhlasda, na F-hear-teagaisg. Tha dlùth air da fhichead de sgoilearan aige cheana, buinidh roinn mhath dhiubh do Nova Scotia. Tha ’ur luchd-dùthcha a gabhail tlachd mor do ’n Sgoil Shàbaid, agus cha ’n ’eil ioghnadh ged a tha, is mòr an onair dhaibh a bhi cruinneachadh le chéile bho Shàbaid gu Sàbaid a’ rannsachadh focal Dé na ’n cànain, féin a chanain aosda sin a tha cho freagarach chum saillse agus maise chur air an Fhirinn.

Thug àireamh do Gàidheil a bhaile oidhirp gu gairm a thoirt do ’n mhinister ainmeil, Lachuinn Mac Illeathain a Chicago, ach aig an àm so cha ’n eil an rathad réidh dha. Tha cuid da cháirdean an dochas fhaicinn suidhichte ’sa bhaile so fhathast.

Tha Comunn Gàidhealach New York a coinneachadh uair ’sa mhios, ach tha mòran Ghall na ’m measg, agus, mur a dean sibh luaidh air, tha barrachd fòghlum anns na casan aig mòran diubh na tha na ’n cinn. Tha Gàidheil thuigseach a tha eudmhor a thaobh math a Chomuinn a bruidhinn air Comunn ur Gàidhlig a chur air chois a chumas suas cànain, ceòl agus cleachdaidhean ar sinnsir anns an dòigh an cubhaidh do Ghàidheil.

“A’ chànain aosda, ghlòrmhor, bhinn,
A dhùisgeadh fuinn nam Bàrd,
Am fan sinn diomhanach gun suim,
’Us daoi ’g a cur gu bàs?”

Is mi, le deagh dhùrachd, ’ur coimhearsnach.
AMERICANACH.

Aisling Anna.

Bha Anna ’na boirionnach tapaidh gus a cuid fhéin a thoirt a mach, agus cha robh nì sam bith a dh’éis oirre fhad ’sa gheibheadh i le iarraidh e. Bha i cho math air gabhail na piob thombaca ’sa bha i air òl na tì, agus cha b’ ann air gabhail an t-snaoisein dad bu mhios’ i. ’Nuair a rachadh neach a steach g’a h-amharc, gheibhte i mar bu trice ’na suidhe air stòl beag ri taobh an teine agus a’ phiob ’na pluic, agus i ’na fallus a’ bleith snaoisein le cnap a’ chlodha ann an slige mhóir bhàrnaich. Aig a’ cheart àm chìte a’ phoit thì a’ goil gu farumach ’an oir an teine. Leis na h-uile ullachadh a bh’ann bha sròn agus beul Anna air an cumail a’ dol; agus tha mi cinnteach nach b’e sin an soirbh, oir da rìreadh bha gabhail an codach aca le chéile.

Latha de na làithean tbachair gu’n robh i car gann de thì ’s de thombaca, agus ’se ’n smaoin a bhuail ’na ceann gu’m bu chòir dhi dhol do thigh a’ mhinisteir, o bha e ’na dhuine còir agus bean choir aige, gun fhios nach fhaigheadh i, le iarraidh no gnm irraidh, de thea ’s de thombaca na chumadh a’ dol i, air a chuid bu lugha, fad seachdainn. Nuair a rainig i tigh a’ mhinisteir chaidh i steach do’n t-seomar-dheasachaidh agus dh’innis i gu’n robh gnothach aice ris a’ mhinister agus gu’m bu mhiann leatha fhaicinn air ball. Thainig am minister far an robh i ’s fharraid e dh’i ciod an gnothach a bh’ aice ris. “Mata a Mhinisteir,” ars Anna, “chunnaic mi aisling ro chomharraichte ’raoir‘ agus thainig mi feuch am breithnicheadh sibh dhomh i, o tha sibh ’nar duine tuigseach, turail; agus gun a bhith ’g ar cumail fada feitheamh so agaibh i! Air leam gu ’n d’ thainig mi an so agus gu ’n d’thug sibh fein dhomh punnd thombaca, agus beam-an-tighe punnd tea.” “Ma ta Anna;” ars’ am ministeir, “tha iad ag radh gur coir gach aisling a bhreithneachabh na h-aghaidh. “Ma ta ’mhinisteir” ars Anna, tha sin pailt cho maith leam agus na h-uile buille cho maith dhomh, oir gabhaidh mi gu toileach am punnd tea uaibh fein agus am punnd thomacca o bhean-an-tighe.”

Ma fhuair gus nach d’fhuair Anna uireid ’s bu mhainn leatha fhuair i co dhiu fiach na saoithreach.

Fasaidh daoine, mar a ni lusan, ban agus beag ma tha a’ghrian air a cumail uatha. ’Si deadh shlainte solus-greine a’ chuirp: ’si inntinn aoibhneach solus-greine an anama.

Bathar math agus saor aig D. J. Domhnullach. Taghail aige gun fhios nach tu a gheobh an fhichead dollar.

Air son casdaich—Minard ’s Honey Blasam.

---

[170]

[Vol . 3. No. 22. p. 2]

LITIR O FHIONNLADH PIOBAIRE G’A MHNAOI.

A MHAIRI, A GHRAIDH,

IS bliadhna leam gach là o ’n a dhealaich mi riut fhéin agus ris na pàisdean. Tha mi ’n tràs’ ann an Glascho mòr nan stiopall, baile na gleadhraich. O! nach robh mi aon uair eil’ a’ m’ shìneadh air bruach na h-aibhne far nach cluinninn ach torman nan allt, bàirich nam bò, agus ceilearadh nan eun. Tha mi ’nis, mar a gheall mi, ’dol a dh’ innseadh dhuit mar fhuair mi a mach.

Tha cuimhn’ agad fhéin mar a dhealaich sinn. Thog mi orm le bocsa na pìoba gu beul a’ chaolais; ’s ann an sin a bha’n othail: Marsali mhòr agus na buanaichean a bha leatha cho aoibhinn aighearach, ’s ged nach biodh iad ach a’ dol do’n choille chnó. Cò ’bha ’m broilleach na cuideachd ach Pàra mòr le ’eile-beag ’s le ’bhoineid, mar a b’ àbhaist da—cuaille de bhata daraich ’n a làimh—màileid de bhian gaibhre air a dhruim. Fàilt’ ort, ’Fhionnlaidh Phìobaire, ars’ esan, gu-m meal thu do bhrigis. Ma ta, arsa mise, tubais oirre— ’s i so a’ cheud uair a chuir mi orm i; na-m fuir’eadh i shuas cha bu ghearan e; ach tha mi cheana cho sgìth dh’i ’s a bha dà bhliadhnach eich de’n ghad, a’ cheud oidhch’ a chuireadh air e. A mach ghabh sinn ’an coinneamh soitheach na smùide, a’ Mhaighdean-Mhorairneach, mar a their iad rithe. Bha i ’teannadh oirnn o Mhuile, a cur nan smùid d’i. Tha i so a’ tighinn, arsa Pàra mòr, an aigeannach mhaol ghrànda, le ’gleadhraich, ’s le ’h-ùpraid; cha b’ ìoghnadh leam ach a’ Mhaighdean a ràdh rithe; b’i sin a’ Mhaighdean gun mhodh, gun eisimeil. Tharruing i oirnn, le caoiribh bàna fo ’sròin—a’ slachdraich, agus a’ sloisreadh na fairge foipe, ’bha ’g éiridh ’n a h-iomairean bàna còbhragaich a nunn gu h-Aros. Thàinig i ’nuas oirnn a’ bagradh ar smàladh fo ’cuibhleachan. Fa dheireadh stad a’ bhéist— ’us cha luaith’ a stad na cuibhleachan o ’dhol mu ’n cuairt, na ’thug feadan fada caol, a bha suas ri taobh an t-simileir mhòir, aon ràn as a shaoil mi ’sgàineadh mo cheann. ’S ann an sinn a bha ’n ùinich ’s an othail an dol ri cliathaich na Luinge, a h-uile beul ’s a’ bháta fosgailte ’s an aon àm—gun urram fear d’a chéile. Ma ’s i Marsali mhòr thug i ’mach a’ Bheurla sin nach do chleachd i o ’n a bha i ’n uraidh air a Ghalldachd; cò ach ise—bha ’Bheurla ’s a’ Ghàelic ’am measg a chéile. Dean fodha, ars’ an dara h-aon, nach iomair thu, a mhic do mhàthar, ars’ an t-aon eile: a stigh an ràmh bràghad shuas, buile ’g a deìreadh shìos: Cani, cani ’illean, arsa Marsali mhòr—gu réidh, ars’ a h-uile h-aon. Mur bhith mo nàire, ’s mar a bha mi ceangailte ’s a’ bhrigis, bha mi ’mach a shnàmh gu tìr. Fa dheireadh thàinig ball cainbe le fead mu’r cluasaibh, agus ghlaodh gach neach, Cum air gu gramail, ’Iain Bhàin. Thug a’ Gheòla aon sàthadh aisd’ a nunn gu taobh na Luinge, agus shaoil leam gu n robh sinn thairis Fhuair mi ’suas, ach cha-n fhios domh cionnas; ’us cha mhò bha ’fhios agam c’àit an tionnda’inn.

Tha thu ’n sin ’Fhionnlaidh, arsa Pàra mòr, mar bhò mhaoil ’am buailidh choimhich. Thig leam a dh’ amharc mionach na Maighdein so fhèin, a dh’fheuchainn an tuig sinn mar tha ’bheairt innleachdach ag iomairt. Ach ma chaidh, ’s ann an sin, a Mhàiri, a bha ’m fire, faire! —Sailthean iaruinn agus slatan a’ gluasad a nunn agus a nall, a sìos agus a suas, air an ais ’s air an adhart, gun tàmh, gun stad; cnagan agus gòbhlan agus eagan a’ freagairt d’a chéile. Cuibhleachan beaga ’n na deann-ruith mu na cuibhleachan mòra. Duine truagh shìos ’am measg na h-acfhuin, a’ cur na smùid deth, far nach saoileadh tu am am b’urrainn do luch dol gun a milleadh; ach bha esan a’ gluasad air feadh na h-ùpraid, cho neo-sgàthach ’s a rachadh Pàra mòr no mise ’am measg nan caorach; ag àrmadh gach acfhuinn, achlais, udalain, agus feadain le h-olaidh agus le h-ìm. —A dhuine thruaigh, arsa Pàra mòr, ’s ann agam nach ’eil sùil ri d’ àite; is daor a tha thu ’cosnadh d’arain. C’ar son ars’ esan? ’s e ’tionndadh ’suas a shùl a bha ’snamh ann am fallus. Ged a labhradh a’ ghèimhleag iaruinn a bha ’n a laimh, cha b’ urrainn duinn barrachd ìoghnaidh a bhi oirnn na ’n uair a chuala sinn an duine so a’ labhairt na Gàelic. Nach do shaoil mi, arsa Pàra mòr, gur Sasunnach, no Eirionnach no Gall bochd a bh’ ann. Thàinig e ’nìos, a’ siabadh an fhalluis o ’ghnuis le bad còrcaich a bha ’n a laimh; agus thòisich e air beachd a thoirt dhuinn air an acfhuinn. Ach ’eudail, b’ i sin an fhaoineis. An saoìl thu, a Phara mhòir, a deir mise, nach anns a’ cheann a smaointich ’an toiseach air so a bha’n innleachd? Coma leam e fhéin ’us ’innleachd, arsa Pàra mòr. Is mi-nàdurra, peacach an innleachd so fhéin, a’ cur sruth’ agus soirbheis an Fhreasdail gu’n dùlan, a’ dol ’n an aghadh gun seòl, gun ràmh. —Coma leam i; —cha-n ’eil an innleachd so cneasda. B’ fhèarr leam a bhi ann an Geóla dhuibh Acha-na-craige—Eòghan an Rudha air an stiùir a’ ruith le croinn rùisgte, troi’ Bhuinne-nam biodag, na ’bhi innte—tha mi ’g ràdh riut nach ’eil an innleachd so cneasda.

Mar a bhà sin a nunn gu ceann Mhùsdail chuala mi fhéin sgal pìoba air mo chùl, agus air dhomh tionndadh cò bha ’n so ach balach ronnach de mhuinntir Thirithe, a’ gleusadh a phìoba, ’an fhad ’s a bheireadh duin’ eile cuairt aisde. Ma ta, arsa Pàra mór, “Is ceannach air an ubh an gloc.” Cia mar tha so a’ còrdadh riut, ’Fhionnlaidh, ars esan? Is searbh a’ ghlòir, a deir mise naeh fhaodar éisdeachd. Chluich e, fa dheireadh, “Bodach-nam-brigisean,” agus mu’n do sguir e dh’ i, bha mi cho sgìth dheth fhéin ’s da cheól ’s a bha mi de ’n bhrigis lachduinn.

Co ’bha ’n deireadh na Luinge, ach Alastair ruadh Mac-an-Abraich, Tighearna Chola. Mhothaich e dhomh fhéin, agus sméid e orm—cha robh maith a dhiùltadh—bha mòran uaislean shìos leis air clàr deiridh na luinge: Sasunnaich, Goill, agus Frangaich. Cuid diubh a’ leughadh, cuid ’n an cadal—cuid a’ méananaich, cuid ag itheadh. Fear dhiubh le gloin’ amhairc fhada, rìomhach r’a shàil, mar gn-m biodh e ’dol a losgadh air Caisteal Dubhairt; mhothaich mi fear fada caol, glas-neulach le speuclair air a shròin, ’us bioran ruadh ’n a làimh leis an robh e ’tarruing dealbh a’ Chaisteil. Bha baintighearna mhòr, rìomhach ’n am measg agus measan leibideach de chù beag, molach ’n a h-uchd, ris an robh i a’ brìodal, agus ’g a phògadh; agus dà mhaighdein òg’ leatha, air an robh rud nach faca mi riamh roimhe, brigisean geala anairt, fo ’n chuid eile d’ an aodach. Thug mi fhéin a mach a’ phìob mar a dh iarr iad, ach a’ cheud sgal a thug i, theich gach aon diubh ach aon Sasunnach mòr, reamhar, a shuidh mu’m choinneamh le dhà mheur ’n a chluasaibh, agus sgraing air mar gu-m

---

[171]

[Vol . 3. No. 22. p. 3]

bithinn a’ g’ a itheadh.

Ma bha ceòl ’am measg nan uaislean, bha ceòl agus dannsadh ’an ceann eile na Luinge. Ach mar ’bha sinn a’ dol sìos gu Eisdeal, chaidh an ceòl air feadh na fìdhle. Bha ’n fhairge ’n a mill agus ’n a gleanntaibh; thóisich soitheach na smùide fhéin ri dannsadh. Cha robh ran a bheireadh am feadan mór as nach saoileadh tu gu-n robh muc-mhara r’a cliathaich. Cha chluinneadh tu ’nis ach osnaichean o gach àite. Bha ’n Sasunnach mòr a bha ’fochaid air a’ phìob, ’s a cheann thar beul-mòr na luinge, ’an impis sgàineadh. An tuilleadh teannaidh ort, a deir mise, neo’ar thaing mur ’eil pluic pìobair’ a nis ort fhéin. Ràinig sinn an Crìonan. Is prìseil, arsa Pàra mòr, a’ chas air tir; a’ cheud fhocal a thàinig as a ceann o’n a chaidh sinn seachad air beul Loch-faochann.

Air an là màireach ràinig sinn Glascho, àite ris an abair iad am Broomielaw; b’e sin Ceithe na h-ùpraid. Luingis na smùide a’ falbh agus a’ teachd làn sluagh, mar gu-m biodh an saoghal a’ dol do Ghlascho, agus an saoghal a’ teicheadh as. O nach d’ fhàs mi bodhar leis a’ ghleadhraich a bha ’m chluasaibh, cha chùram leam gu-n caill mi mo chlaisteachd tuilleadh. Bha sreath dhaoine* air an tarruing suas fa chomhair nan soithichean le ball cainbe mu ghuala gach aoin diubh, agus bràiste rìomhach air ’uchd. Bha iad so a’ smèideadh oirnn mar a bha sinn a’ dol gu tìr, a h-uile beul fosgailte mar gu-m biodh iad a’ cur fàilt’ oirnn; gach làmh sìnte, agus gach sùil siùbhlach mar gu-m biodh iad ag iarraidh luchd-éolais. Bha aon fhear, gu h-àraidh a shocraich a shùil orm fhéin, agus air dhomh amharc air gu geur, a dh’ fheuch an cuimhnichinn cò e, chuir e ’làmh r’a aid, agus chrom e ’cheann cho modhail; shìobhalta, ’s nach b’ urrainn domh gun an fhàilt a fhreagradh; ann am prioba na sùla bha e air clàr na luinge, agus thog e leis bocsa mo phìoba agus màileid Phára mhòir, cho eusgaich ’s a ghlacadh Gàidseir Thobar-Mhoire buideal uisge-bheatha, gun chuireadh, gun chead. Air d’ athais, arsa Pàra mòr. An cuala tu riamh, mo ghille maith, mar a thuirt Clag Scàin, “An rud nach buin duic na buin dà.” Leanaibh mis’ a dhaoin’ uaisle, ars an duine, agus e ’falbh ceum romhainn.

’S ann ’s a’ bhaile mhòr fhéin, a deir mis’, a tha ’m modh. Is fad’ o’n a chuala mi, gu-m bi gill’ aig an fheannaig fhéin ’s an fhoghar. Dh’ iarr sin air e g’ ar toirt gu tigh Eòghain òig, far an d’rinn iad ar beatha gu cridheil. Slàn leat, a Mhàiri, a ghràidh, air an àm. Cuiridh mi litir eile ’ad ionnsuidh ann an ùine ghoirid, ’n uair a gheibh mi cosnadh. Cha-n eil thu fhéin agus na pàisdean tiota as mo chuimhe. O! bi furachair mu Lachann beag, mo chuilean gaolach. Am Freasdal a bhi maille riut

Guidhe dùrachdach,
d’Fhir-Phosda ghràdhaich,
FIONNLADH MAC-AONGHAIS.
—Caraid nan Gaidheal.

*Portairean a’ cheithe.

LesghisMinard ’s Linimentgreim-droma ormsa.
Chatham , Ont. BAYARD MCMULLIN

LeighisMinard ’s Linimentat ormsa.
Walsh . Ont. Mrs. W. M. Johnson

LeighisMinard ’s Linimentat-bràghaid ormsa.
Parkdale , Ont. I. H. BAILEY.

Dh’fheoraich bean-uasal aon uair d’a Lighiche co dhiu a bha snaosain cronail do’n eanchainn? “Cha’n ’eil,” ars’ esau, “oir cha do ghabh fear aig an robh eanchainn snaosain riamh.”

Ma tha thu air son an cnatan a sheachnadh, tarruinn d’anail troimh do shrion ’nuair theìd thu mach dh’an fhuachd. ’N uair theid thu mach à rum blàth, seasgair, dh’ an ghaoith fhuar reota ’s gu’n tarruinn thu d’ anail troimh do bheul, na biodh iongatas sam bith ort ged a ghabhadh tu ’n cnatan, ’s ged a bhiodh tùchadh ort an ath latha.

Chaidh dithis ghillean beaga uair bhar a chéile, agus mar is tric a thachair, thainig an trod gu buillean dhaibh, ’s cha b’fhada gus an robh fear dhiubh na shineadh ’s am fear eile ’ga fhùchdadh. “Am buail thu fhèin duine ’s e ’na shineadh” ars am fear a bha fodha. “Cha bhuail” ars am fear eile ’s e ’g éiridh. “Ma ta,” ars a’ cheud fhear, “tha mise ’dol a dh’fhuireach air mo dhruim-dìreach ’an so gus a’ falbh thu.”

Air son nam biastan—Cherokee Vermifuge.

C . B. TRAVIS,
SYDNEY, C. B.

Pianos, Organs, and Sewing Machines of all the best kinds.

A good stock of Accordeons, Harmonicas, Violin Strings, and Music Books.

Sewing Machine Needles and oil always kept on hand.

Call and Examine Stock.

Ma ruigeas tu stor
D. J. DOMHNULLACH
Air Straid Wentworth,

chi thu gu bheil gach seorsa bathair a th’aige cho math ’sa gheibh thu an stor sam bith sa bhaile. agus gu bheil e ’ga chreic
GLE SHAOR.

Nuair a thig thu do’n bhaile, s’ cor dhuit a dhol ’ga choimhead, gun fhios nach eil ni eigin aige a tha dhith rt, agus ma tha gheibh thu
DEAGH BHARGAN.

TAGHAIL AIG
AONGHAS DOMHNULLACH,
Ceannaiche,
SIDNI—C. B.
Tha Flur, Min, Siucar, Ti, Tombaca
Coirce, Feur, agus iomadh ni eile aige.
RI’N REIC SAOR.

---

[172]

[Vol . 3. No. 22. p. 4]

MAC-TALLA

A PHRIS.
Bliadhna, $1 .00
Sia miosan, .50
Tri miosan, .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu lichd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air sor $1 .52, neo 6sd. 3d. ’sa bhliadhna.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gàilig g’ ar ’n ionnsidh an aire nach sgribbh iad ach air aon taobh d’ an duileig, agus nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu.
J . G. MacKINNON,
Editor “Mac-Talla,”
Sydney Cape Breton.

SIDNI, DESEMBER 1, 1894.

Tha’n Fhraing a cur roimpe Madagascar a thoirt fo chìs, agus tha na daoine ’s glice ’s an Roinn-Eòrpa a deanamh cinnteach gu’n éirich gu h-olc dhi, nach téid aic’ air sluagh an eilein sin a thoirt gu striochdadh na’s mò na bheireadh i Breatunn no Ghearmailt. Caa’n éil luchd comhairle na Frainge aig an àm so dhe’n fheadhainn a’s fhearr; cha’n eil annta ach daoine féineil leis an fhearr gu mor am math fèin na math an dùthcha, agus ’sann air son buannachd dhaibh fèin a tha iad a’ tòiseachadh air a’ chogadh so.

Tha Japan, a reir gach sgeòl a deanamh a gnothuich air Sìna. Cha’n eil blàr air a chur nach eil na Sìneich a’ call, agus a’ call dona. Bha port aca a bha iad an duil nach b’urrainn do chàch a thoirt uapa, ’s e sin Port Arthur, ach tha fathunn a nise ’g innse gu bheil am port sin aig na h-Iapanich agus ma tha sin fior, cha’n urrainn do Shìna cumail ris moran na’s fhaide. Mur teid rioghachdan na Roinn-Eòrpa san eadraiginn, rud nach coltach gun téid, thig air Sina a dhol air a gluinean agus a bhi leagte ris na thogras Iapan a dheanamh rithe. Tha so glé thàmailteach do dhùthaich cho mòr ri Sina, ach cha’n eil a dà roghainn aice

Thuirt an dara seirbhiseach ri ’chompanach nach robh ach car mi-chùramach mu ’anam, “car son nach ’eil thu a’ tasgaidh ionmhais duit fèin ann an Néamh? “Car son? Dé am feum a tha ann a bhi a’ gleidheadh ionmhais an sin far nach faic duine e gu bràth tuilleadh.”

Chaidh fear Aonghas Domhnullach, (saor) à Arisaig, N. S., a bhàthadh aig Malignant Cove toiseach na seachdain. Fhuaireadh e ’sa mhaduinn Di-Màirt. Thathar a deanamh gu’n do thuit e le bile chladaich ’s gu’n deach e ann am paiseanadh mu’n do thuit e dh’an uisge. Bha e mu thri fichead bliadhna dh’aois.

Chaidh pòsadh a dheanamh ann an eaglais am Montreal an la roimhe, agus am feadh ’sa bhàtar a dol air adhart leis an t-seirbheis, thóisich clag na h-eaglais air bualadh air son bàs bantraich faisg air laimh. B’i bhantrach so màtthair nighinn dh’an tug fear na-bainnse gealladh-posaidh, nach do chum e. Chaidh an nighean as a rian, agus thugadh dh’an tigh-chaothaich i a cheart mhaduinn sin. Bha ’màthair car bochd co-dhiu, agus thug cor a h-ighinn a buille bàis dhi.

Tha daoine òga glé bhuailteach air a bhith ’gealtuinn mòran nithean dhaibh fhéin nach fhaigh iad gu brath. Tha iad gu tric a’ toirt orra fhéin a chreidsinn gu ’n dean iad obair mhòr an uair a thig iad gu làn aois, agus nach ruig iad leas a bhith cho saothrachail an àm na h-òige ’s a tha daoine ag iarraidh orra ’bhith. Ach an uair a thig daoine gu aois, aidichidh iad gu robh tuilleadh ’s a’ chòr de bharail mhath aca orra fhéin. Is tric a chunnaic sinn daoine ann an suidheachadh gle thruagh, lapach, ’nan sean-aois, mu’m faodteadh ràdh, gu robh iad glé luath, láidir, pròiseil, mòr-chuiseach ’nan òige, agus gur e gòraiche na h-òige bu choireach gu robh iad cho lapach ’s cho truagh ’nan seann-aois.

Casan Blatha

Ma tha toil agad do chasan a chumail blàth ri fuachd a gheamhraidh, cha ’n eil agad ach na tri riaghailtean’ beaga so a leantuinn.

1. Cum stocainnean matha blàtha air do chasan.

2. Na biodh do bhrògan tuilleadh us beag: fag rùm aig an fluil air craobh-sgaoileadh.

3. Feuch nach bi do bhrògan no do stocainnean fliuch.

Ma choimhdeas tu na riaghailtean so, cha ghearain thu ain feasda gu’m bi do chasan fuar.

Direach mar is e an teas a tha teachd o thaobh a stigh a’ chuirp is mo comhfhurtachd, is ann o na bheil a steach a tha sinn air ar deanamh sona, is cha’n a o’n taobh a mach.

FLUR
$3 .50 am barailte,
Air son airgid. Theid sinn an urras gu’n dean e deagh aran.

BROGAN BHAN
$1 .00 am paidhir.
Tha iad laidir agus air an deagh dheanamh.

STOC MOR DE BHATHAR UR.
aig
JOST BROS.
Sidni, C. B., Nov. 9, ’94.

D . A. HEARN,
Fear-Tagraidh, Notair, &c ., &c .,
SIDNI, C. B.

Gllios & MacEachuinn,
Comhairlichean agus Fir-Tagridh aig Lagh
SIDNI & ST. PETER’S, C. B.
J. A. Gillios. AJ. G. MacEachuinn.

Dr. G. T. MacGILLEAIN,
Dotair Fhiacal,
OIFIG: Os cionn Stor Harrington.
SIDNI, C. B.

SIOSAL & CROWE.
Fir-Tagraidh, Comhairichean
Notairean, &c .
SIDNI, —C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE

D. A. MacFHIONGHAIN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, E. P. I.

Leabhraichean Gailig.
RI’N REIC AM BADDECK.
Tha Leabhraichean Gailig dhe gach seorsa ri’n reic aig Niall Domhnullach, anns an stor aig D. F. Mac Rath. Gheibhear Mac Talla gach seachdain ’san aite cheudna.

---

[173]

[Vol . 3. No. 22. p. 5]

NAIDHEACHDAN.

Tha rionnag-smùid air an athar a rithist. Cha’n fhaicear i fhathast gun ghloinne, ach cha’n fhada gus am bi i ri ’faicinn leis an t-sùil rùisgte. Cò a’s luaithe chi i?

Tha ’n t-Urr. Iain Mac Nèill, sagart Ghrand Mira, gu bhi air a chur gu Iona ’an ùine ghoirid, agus tha sagart Iona, an t-Urr. Ruairidh Mac Néill, gu bhi ann an Grand Mira.

Mharbh Aonghas Patterson, aig Forks Shidni, muc a thomhais sia ceud ’s seachd puinnd deug (617). Cha mhor nach do lion i ceithir barailtean. Bha i seachd miosan deuga dh’ aois.

Thuit cnap math sneachda oidhche Di-dòmhnaich, agus bha sleigheachan gu siùbhlach air feadh a bhaile Di-luain, agus fad na seachdain ged nach robh ’n rathad idir cho math ’s bu mhath leo.

A mach uaithe so cha’n fhaodar cearcan-tomain no eòin-seilg sam bith a mharbhadh; duine sam bith a mharbhas faodar càin a chur air, còig nó deich dollair mu choinneamh gach eun a mharbhas e.

Tha ’n stoirm a bh’ ann air an t-seachdain s’a chaidh air a cùnntas na’s miosa na aon a bh’ ann o chionn áireamh mhòr bhliadhnaichean. Bha call mòr air a dheanamh air soithichean, agus, ged nach d’ fhuaireadh fios cinnteach fhathast, tha e ro choltach gu robh cuid dhiubh air an call, còmhla ris na h-uile duine bh’ air bòrd.

Bha na paipearan Sasunnach a paigheadh $1 .87 air son na h-uile facal de na naidheachdan a bha iad a faighinn a Sina mu dheabhainn a chogaidh, agus $2 .60 air na h-facal a thigeadh g’an ionnsuidh a Iapan. Bha sin ’na chosguis mhòir, ach air leinn nach gearaineadh iad na’m biodh iad cinnteach gu’m b’e ’n fhirinn a bh’ ann uile. Ach cha robh cinnt sam bith ac’ air sin.

Air an 20mh latha dhe’n mhios a chaidh seachad, leag an stoirm tigh le fear Pàdruig Doucet ann am Margaree. Bha a bhean anns an tigh aig an ám, agus chaidh a sguabadh air falbh a measg na droighnich, agus bha i air a droch leònadh. Chaidh fios a chur air lighiche, ach cha deanadh ni sam bith feum dhi, agus an ceann seachd uairean, chaochail i. Dh’ fhàg i teaghlach mòr, agus a chuid bu mhò dhiubh glè òg.

Thug sinn iomradh cheana air duais ( $60 ) a thatar a toirt seachad gach bliadhna ann an Colaiste na Ban-righ ann ’an Kingston, air son sgoil Ghàilig. Tha ’n duais sin air a buileachadh air a Cholaiste le Mr. M. C. Camaran, á Goderich, Ontario. Tha Maidseir Ruairidh Mac Gill-fhinnein á Gleann-Garraidh, a buileachadh duais bhliadhnail air Colaiste na h-eaglais Chleirich ann am Montreal, air son sgoil Ghailig, ach cha’n eil sinn cinnteach dé uiread ’s tha i. Tha ’n dithis dhaoin’ -uaisle so a toilltinn cliù mor air son an dillseachd do chainnt an dùthcha, agus tha sinn an dòchas gu’n tig tuilleadh Ghàidheal gu bhi ris an ni cheudna.

Chaidh tigh ann an New Lowell, Ont. ’na theine an la roimhe agus bha dithis chloinne, aois dha bhliadhna ’s cheithir bhliadhna, a losgadh gu bàs. Bha ’m pàrantan aig an àm a mach a’ coimhead a chruidh.

Tha coi-thional a Chladaich a Tuath an deigh tigh briagha chur suás d’ an mhinisteir, an t-Urr. Iain Friseal. Tha iad ri ’moladh air son an dìchill, agus tha sinn an dóchas gu’n soirbhich leotha, agus leisan a tha air an ceann.

Tha rathad-uisge St. Peters gu bhi air a dhùnadh mu mheadhon a mhios so, agus cha bhi e air fhosgladh gu toiseach an t-samhraidh. Tha ’n rathad-uisge feumach air a chàradh, agus ’s ann air son sin a dheanamh a tha e gu bhi air a dhùnadh.

Tha ’n eaglais ùr Bhaisteach beul ri bhi ullamh, agus bi’dh i air a fosgladh air an 9mh latha dhe’n mhios. Tha i ’na togalach glé bhòidheach o’n taobh a mach, agus tha i cheart cho briagha air an taobh a stigh, agus tha ’n obair a th’ oirre gle chreideasach dhaibhsan a tha ’ga deanamh.

’Sa Mhaduinn Di-luain, bha ’n soitheach “Edgar E.” à Ingonish, a tigh’nn dh’ ionnsuidh an International Pier, agus thainig oiteag de ghaoith làidir oirre. Bha fear Alonzo Brewer air a thilgeadh a mach, agus mu’n d’fhuaireadh a dhol ’ga chuideachadh, bha e air a bháthadh. Bhuineadh e do Ingonish, agus bha e mu dha bhliadhn’ air fichead a dh’ aois.

Cha’n eil Mor-roinn ann an Canada a nise anns nach d’ fhuair an sluagh eothrom air am barail a thaobh creic na deoch làidir innse, ach Cuibeic leatha fhéin, agus thug iad uile an guth gu làidir air son stad a chur air. Thatar a’ cur tagradh an dràsda gu luchd-riaghlaidh Chuibeic air son an cothrom a thoirt da ’n t-shluagh anns a mhor-roinn sin cuideachd.

Freagairt

Gu mi slan do’n AMERICANACH! Tha sinn fior thoilichte ’bhi cur eòlais ort, agus fo chomain dhuit air son do litir; tha sinn an dòchas nach i’n té mu dheireadh a gheibh sinn uat. ’S taitneach leinn a chluinntinn cho dìleas ’sa tha Gàidheil New York do chainnt an athraichean. Soirbheachadh gu robh leis a’ Sgoil Shàbaid! Agus mar an ceudna leis a’ Chomunn Ghàidhlig ’nuair a chuirear aìr chois e!

Bha Peigi air leabaidh a bàis, agus cha robh aon ni a’ cur cùram oirre ach eagal gu’m pòsadh Domhnull an deigh dha ise ’chur fo ’n fhòd. “A Dhomhnuill, ’eudail,” ars ise, “feuch nach téid thusa ’phosadh té sam bith eile, an deigh mo bhàis-sa.” “O Phigi,” arsa Domhnull, “cha tig an latha chi thu mise posda ri te sam bith ach thu fhéin,”

Flur math air $3 .50 a dh’airgiod. Theid sinn an urras gun dean e aran math. Jost Bros.

An S. S. Arcadia,
THA’N ARCADIA a ruith eadar Sidni us Bagh St. Lawrence na h-uile seachdain, a falbh a Sidni aig ochd uairean maduinn Di-mairt, agus a taghal air an rathad aig Sidni Tuath, St. Ann’s, Ingonish, agus Aspy Bay, agus a tilleadh na h-uile Dior-daoin.
P . KERR,
Maighstir.

SANAS.

Bathar Ur na h-uile Seachdain.

Na prisean na’s isle na bha iad riamh.

Caileagu,
Aodaichean,
Caiseart,
Dluth Geal.

Tha Gailig aig na cleirich.

STOR SHAOR SHIDNI.
F . A. CROWELL,
Fear-Gnothuich

Taillearachd.
Tha’n stor-taillearachd a bha ’sna bliadhnaichean a dh fhalbh air a cumail le
Donnacha Mac Ill-Fhinnein
a nis air a ceannach agus ri bhi air a cumail na dheigh so le
Niall Mac Fhearghais,
tha stoc mor dhe gach seors aodaich aige air laimh; bidh tuilleach a dol na cheann gach seachdain. Taghail aige ma thu air son do chuid aodaich a bhi
San Fhasan.

---

[174]

[Vol . 3. No. 22. p. 6]

Tha dithis de mharaichean na soithich Ispden anns an ospidal ’sa bhaile so. Tha fear dhiubh ’sa dhruim briste, ’s am fear eile a chas briste. Thachair so dhaibh anns an stoirm air an t-seachdain s’a chaidh.

Bhitheamaid an comain na muintir o nach d’fhuair sinn paigheadh a phaipeir fhathast, na’n cuireadh iad thugainn e gun an cor dalach. Tha sinn air son na leabhraichean a bhi cho glan ’sa ghabhas iad air choinneamh na Bliadhn’ Uire.

Aon uair ’s gu’n toirear slis as a’ mhulchaig chàise, cha mhair i ro fhada tuilleadh. Aon uair ’s gu’n toirear tasdan as a’ phunnd-Shasunnach, théid na naoi tasdain deug eile as an t-sealladh ann an ùine anabarrach goirid. Is fhusa gu mòr fichead tasdan a ghleidheadh na naoi tasdain deug.

’Nuair a bha ’n t-Ard-riaghladair, Morair Obaraidhean air a thurus gu Columbia Bhreatunnach, bha ’m fear a bha cumail an eich iaruinn aig obair air éideadh anns an deise Ghàidhealaich! Tha iad a’ deanamh mach gu’m b’e so so a cheud uair riamh a chaidh na carbadan air turus agus fear na h-inneil a cosg na féille.

Rinn an t-Urr Lachuinn Mac Lachluinn searmon Gáilig ann an Chicago air an aonamh latha deug de’n mhiòs a dh’fhalbh. An deigh an t-searmoin rinn àireamh dhiubhsan a bha làthair suas gu’m biodh coinneamhan Gáilig aca o àm gu àm, agus ma bhios iad air am frithealaah gu math, feuchaidh iad ri eaglais Ghàilig a bhi aca, mar a tha aig na Gàidheil ann am Boston.

Thubhairt teallsanach araidh roimhe so “gu’m bi ùine oighreachd-san” Is oighreachd i gun teagamh a ta luachmhor, ach cha toir i toradh sam bi a mach gun ath-leasachadh. Is oighreachd i gun teagamh a dh’ ath-dhiolas gu pailt saothair an dichiollaich, mur fagar earrann di fas trid mi-churaim, agus mar cuirear a mach i nis mo air son seallaidh, na air son feuma.

Faodaidh deadh fhradharc a bhith aig duine agus gun e deanamh moran feuma dheth. Tha dearbhaidhean gu leòr againn gu bheil so mar so. Chi gach duine a ni feum dhe dha shuil, gu leor de nithean iongantach a h-uile taobh a théid e. Ach am fear nach toir an aire do na nithean iongantach a tha cho lionmhor mu’n cuairt dha, cha’n ’eil e ’deanamh a bheag a dh’ fheum de ’fhradharc.

Iadsan a Phaigh

An t-Urr. Alasdair Domhnullach, EasbuigAlexandria , Ont.
Alasdair Friseal. Dunbheagain, do.
Calum Deòra,
Tormoid K. Mac Leoid,
Murcha Ros, Toronto ,
Bean Alasdair Rois, Somerset , Mass.
Iain Dùghlach, Boston ,
Arrn t-Urr. Iain Ceanadach, Aan, Alba.
Raonull Mac Fhionghain, Anti ’sh (50c.
Donnacha Mac Ghrigair, Bràigh na Aimhne Deas.
Domhnull Boyd, Fraser Mills,
Domhnull Mac Néill, Loch na h-Aimhne Deas.
An t-Urr. R. Mac Coinnich, Arisaig.
Alasdair Caimbeul, St . Ann’s.
Iain Gillios, Loch Ghillios, (75c)
Iain Caimbeul, Bridgeport .
Domhnull D. Domhnullach, Mineral Rock.
Domhnull Mac Nèill, Xmas Island, 25c
Iain Battleman, Forks Shidni.
Alasdair Mac Fhearghais, Caribou Marsh.
D. I. Mac Asguill, L ’Aidoise, (25c. )
Aonghas Domhnullach Drochaid na h-Aimhne Tuath.
Domhnull Mac Leoid, (Clachair) S. Gut.
Mairi Mhathanach, Sidni.
Alasdair Mathanach,

Litir a Loch na h-Aimhne Deas, N S.

A MHIC-TALLA Ghradhaich, —Ged a tha mi gabhail a phaipeir bho’n thoisich e air tigh’nn a mach, cha’n eil mi ’faicinn facal ann as a chearna so de’n dùthaich, air an aobhar sin bu mhiann leam iomradh goirid air an àite a thoirt do d’ luchd-leughaidh, agus innseadh dhaibh mar tha’n saoghal a’ dol dhomh fhèin ’s do mo choimhersnaich ceithir-thimchioll orm.

Tha Loch na h-Aimhne Deas mu shia mile deug deas air ceanna-bhaile na siorramachd, Antigonish. Tha i mu thri mile air fad, agus timchioll oirre tha ’m fearann air àiteach le tuathanaich chothromach, a tha ’cumail moran de chrodh bainne, agus a reic a bhainne. Tha iad ’ga reic ri Mr. Archibald, aig a bheil factoridh cháise ri taobh an locha. Tha mu dhà mhile dollair de dh’ airgiod air a roinn na’m measg air son bainne a mhàin. Tha sinn glé bhuidheach de Mr. Archibald air son tòiseachadh air a’ chàise, oir roimhe so, cha robh againn ri reic ach ìm, agus bha e glé dhoirbh airgiod fhaighinn air a shon; ach a nise tha ’n t-ìm na’s gainne, agus tha sin an deigh a’ phris a thogail. Choisinn an càise againn mor chliù aig Féill an t-Saoghail, an uiridh, agus ma’s math mo chuimhne, choisinn e cheud duais aig féill ann an Jamaica o chionn tri bliadhna.

Dhe na daoine dichiollach agus na mnathan grùnndail a thàinig a mach á Albàinn o cheann tri fichead bliadhna, agus a thog fearann mu’n loch so, cha’n eil a làthair dhiubh an diugh ach aon bhean, Iseabail Nic-an Toisich, agus tha i a’ brocachadh gu math ris a’ cheud bliadhna. Tha i cho tapaidh, agus cho geurchùiseach mu nithean a bha ’gabhail àite anns an t-seann dùthaich, ’s gu bheil e na thoileachadh a bhi ’comhradh rithe.

’S e Domhnullaich, Cloinn Ghriogar, Cloinn Neachtain, Cloinn-a- Phi, Cloinn Chamaran, Cloinn Néill, agus Ceanadaich, a tha chomhnuidh mu’n loch. Is furasda thuigsinn air an sloinneadh gur Gàidheil iad, agus faodaidh mi ràdh a bhàrr air sin gu bheil iad glé dhìleas do dhùthaich an sinnsir agus measail ais a Ghàilig.

Tha eaglais Chléireach, agus Manse aig taobh an locha, a tha cur sealladh dhe ’n àite. B’e ’n t-Urr. Eachunn Mac ’Illeathain bu mhinìsteir ’san sgìreachd car shia bliadhna, agus bha ’n sluagh gle dhuilich gu fac’ e iomchuidh an t-áit àluinn so fhàgail, gu comhnuidh a ghabhail ann an sgìreachd Acadia Mines, àn siorramachd Cholchester, agus bho chionn ghoirid ann am Parrsboro. Tha ’n coithional a nise gun mhinistir suidhichte, agus ’s e ’s docha gu’n bi e mar sin gus am faic a un Freasdal iomchuidh aodhaire a chur g’ ar n-ionnsuidh a labhras agus a shearmonaicheas araon am Beurla ’s an Gàilig. Tha foghlumaichean Gáilig glè ghann ann an Nova Scotia, ach tha dochas againn a chuid sin dhiubh a’s urrainn a labhairt gu’m bi iad ’ga cleachdadh, a chum ’s gun teid aca air coithionalan Gàilig a ghabhail. Mholainn do gach aon dhe’n t-seora sin MAC-TALLA ghabhail, agus theid mi ’n urras ma theannas iad ri leughadh, gu’m fas iad cho measail air ’sa tha mise, agus ni siu an gnothuch. Ma bhios mi beo, slan, dh’ fhaoidte, gu’n cluinn sibh a rithist bho ’n

TUATHANACH RUADH.

Air son crup—Minard ’s Honey Balsam.

Air do shearmoin anabarrach dhrùidh teach a bhi air a toirt seachad ann an Eaglais a mach air an dùthaich, thòisich an luchd-éisdeachd uile air gal ach aon duine. Dh’fheòraicheadh dheth-san, dé mar a bha e cho craidh-chridheach? Fhreagair e gur h-ann a bhuineadh esan do sgìreachd eile.

---

[175]

[Vol . 3. No. 22. p. 7]

Comhairle an t-Seana-Ghiullain.

Ma’s fhior na seana-ghiullain ’s e ’n gliocas a tha ’g an cumail o phosadh. Cha’n ’eil iad a’faicinn nighinn oig sam bith gun choire no faillinn air chor-eiginn. Tha e coltach gur gann a bhiodh iad riaraichte le te leis gach buaidh a’s suhaile a dh’ainmich Solamh ’s na Ghnath-fhocail. Bha fear dhiubh a’ toirt comhairle air fear a bha ’sealltainn air son mnatha, e a dh’fheuchainn am faigheadh e te a bhiodh coltaoh ris na tri nithe a leanas, agus gun i bhi coltach riu:—

1. I bhi coltach ri Uaireadair mor stiopaill—riaghailteach ’n a gluasad; ach gun i bhi coltach ris an Uaireadair mhor, le a teanga ’bhi ri ’cluinntinn thar a’bhaile.

2 I bhi coltach ri Mactalla—i’ fhreagairt an uair a rachadh bruidhinn rithe; ach gun i bhi coltach ri Mactalla, anns an fhacal mu dheireadh a bhi aice daonnan.

3 I bhi coltach ris a’ creutair a tha ’s an fhaochaig—gun i bhi ach ainneamh às a tigh-comhnuidh fhein; ach gun i bhi coltach ris a’ chreutair sin, air bheag suim do gach ni ach na bha i’ giulan air a druim.

Cha d’rainig cladan sneachd riamh an talamh gun sal a thrusadh o’n àile troimh an thuit e; mar so tha an nadur is gloine air a shalachadh ’na ghluasad anns an t-saoghal.

DUAISEAN

dhaibhsan a gheibh gabhaltaichean ùra do ’n MHAC-TALLA eadar so us Bliadhn’ Ur. Bheir sinn do ’n neach a gheibh an àireamh a’s mò a cheud duais, an neach a’s fhaisge thig air sin, an dàrna duais, agus an darna neach a’s fhaisge thig air sin, an treas duais. ’S iad na duaisean na tri leabhraichean fiachail a leanas.

I. Caraid nan Gaidheal.
II. Sàr-obair nam Bàrd.
III. Foclair Gàilig ’Ic Ailpein.

Bldh iad againn ro’n bhliadhn’ uir, ’s bidh iad air an cur g’ an ionnsuidh-san a choisinn iad cho luath ’sa bhios fhios againn cò iad. ’S còir do gach aon feuchainn ri àireamh bheag no mhor de ghabhaltaichean ùra fhaotainn do’n phaipeir. Deanadh gach neach a dhichioll. Iadsan a’s fhearr a ni gheibh iad na duaisean so, agus iadsan nach fhaigh iad, tha fhios againn fèin nach bi athreachas sam bith or air son na rinn iad gus càirdean MHIC-TALLA chur an lionmhòrachd.

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca do
Bhathar de gach seorsa agus e ri reic gu saor.
Math ar Duthcha tha ’nar beachd

MOORE & JOHNSTON.
THA SINN A CREIC,
Paipear-tearra Tairnnean
Luaidhe Glaine
Glasan Tuaghannan
Saibh Olla
Sguabaichean Bucaidean
Lainntearan Fudar
Sgeinein Siosaran
Paipear-tubhaidh.
SAOR AIR SON AIRGID.

’S math is fhiach dhuit so a leughadh ma ghabhas tu a chomhairle bheirear ort. ’S taitneach an ni ri fhaicinn bean air a deagh sgeadach, agus ’se ’n ni ’s fhaisge thig air sin ann an taitneas duine fhaicinn ’sa chuid aodaich a freagairt air gu math. Agus ma tha thu air son thu fein a bhi mar sin, ma tha toil agad aodach math a bhi ’nad dheise, ’san deise air a sar-dheanamh, ’s coir dhuit a dhol gu
IAIN MAC-LEOID & CO.

Tha stoc mor de dh’ aodach aca, ’s tha na gearradairean aca cho math sa ghabhas faotinn. Tha iad a deanamh gnothuich aig
207 QUEEN ST., CHARLOTTE-TOWN, E. P. I.

Cuimhnich nach deid thu seachad orra oir reicidh iad riut ann an Gailig.

CLO-BHUALADH air a dheanamh gu snasail ann an oifig a Mhac-Talla. Gailig no Beurla. Ma tha dad dhe’n t-seorsa dhith rot cuir litir thugainn a feorach mam prisean.

G . H. GUZZWELL,
Seudair agus Uaireadairiche,
SIDNI, C. B.
Uaireadairean Oir us Airgid, agus Seudan dhe gach seorsa.
Uaireadairean air an glanadh ’s air an caradh.

Anns an
Acadia House
Gheibh thu
Brogan air pris sam bith eadar 50c us $5 .00.
Brogan seomar, no Cuarain air 25c.
Rubbers dhe gach seorsa.
Aodaichean Deante air gach pris
Curraichdean ur Adan.
Feuch gun taghail thu.
INGRAHAM & MacGILLEAIN.

ADAN! BONAIDEAN!

THA
Mairi A. Nic Fhionghain
air a bhliadhna so a cumail stor ri taobh na“County Hall”agus tha i deiseil gu bhi feitheamh air aon sam bith a tha ’g iarridh

AD NO BONAID,
RIBINNEAN,
FLURAICHEAN,
ITEAN NO
GEUGAN

no ni sam bith eile a’s gnath leis na mnathan a bhi cur ma’n cinn. Tha moran de nithean eile aice nach gabh ainmeachadh an so. Thig thusa agus
FAIC DHUIT FEIN

---

[176]

[Vol . 3. No. 22. p. 8]

Litir agus Oran a Eilean a Phrionnsa.

STRATHALBA, P. E. I., 23, 11, ’94.

FHIR MO CHRIDHE, —Tha mi ’faicinn a MHAC-TALLA gu math tric. Tha mo charaid, Donnacha còir Mac-Fhionnlaidh glé chuimhneach orm le bhi ’toirt domh leughadh dheth o àm gu àm. Tha mise leth-cheud bliadhna ’sa tri anns an dùthaich so. Rugadh mi ann an Eilein a’ Cheò, o chionn còrr us ceithir fichead bliadhna ’sa h-ochd. ’S iomadh rud a chual’ agus a chunnaic mi anns an ùine sin a dh’ fhaodainn a sgriobhadh g’ ad ionnsuidh na’m biodh mo làmh cho sgiobalta ri mo theangaidh. Tha mo shlàinte fàbharrach, agus tha mo chuimhne ’s m’ aithne fhathast mar nach olc. Chunnaic mi òran a’ ghunna le Aonghas Seath anns a’ phaipeir mios no dha air ais, agus thug sin ’n am chuimhne oran eile, a rinn am bard ceudna, an uair a chual’ e gun do ghlacadh Bonaparte an deigh blar Uaterloo. Ma bha ’n t-oran so riamh an clò cha’n’ eil fios agamsa, agus cha’n’ eil moran beo a nìs aig a’ bheil e air am meodhair. So agad e facal air an fhacal mar a dh’ ionnsuich mi e ’n am ghille og anns an Eilean Sgiathanach:—

ORAN BHONAPARTE.

Na ’m fhear focaìl bhiodh giar mi,
Gun lochd bith nam bhriathran,
Gun innsinn nam fhiach leibh
An sgiala so th’ ann;
Mas a h-eachdraidh tha fiori
’Thug a pacaid an iar dhuinn,
Tha na naimhdean a phian sinn
Air an cìsneachadh teann.
’S ann ’sa mhìle ’s ochd ciad
Agus còig bliadhna diag,
’Thainig naidheachd na sìthe
Bho chriochaibh na Fraing.’
Bha sinn fada ’g a h-iarraidh,
’S tha Breatunn làn riaraicht’,
Tha no Frangaich air stiochdadh
Le diobhail ar lann.

Rinn lámhach fir Lunnuinn,
Agus càbhlach an luingeis,
Bonaparte chur ’an cunnart,
Ged a dh’ fhuiling e strì.
Neart làidir nan gillean,
Anns nach tàrmaicheadh giorag,
’S nach sàraicheadh fionnachd
O shileadh nan speur—
Rachadh dàna ri teine
Anns na blàraibh gu minig—
Buaidh làrach gach fine
Ag iomain an treud.
Rinn spairn bhur cuid phiostal
An gàradh a bhriseadh
’S ghabh Spainteich us Turcaich
’Us Prussaich “ratreut.”

Gun a dh’ ìslich sinn Boni
Ged b’ ard a bha chollair
Le ailleachd, le olachd,
Le chonas, le shannt,
Thainig bearn’ air a dharas
Far na dh’ fhailing am balla
Chaidh braine gu talamh
Leis a charachd a bh’ ann.
Cha robh stath na chuid “channon.”
Chaidh a pharti an tainead
Rinn a dhànadas cearrail
Am fearann a chall
Chaidh a phalais a ghlachdadh
Le h-airneis ’s le h-aitreabh.
’S tha Spain air a creachadh
’S cha robh chasgairt ud fann.

Nam biodh treoir na mo neartsa,
Nuair bha ’n rogair ud glachdte,
Ged nach b’ bheo mi fad seachdain
Chuireinn aicid na chom;
Gheobhainn corcach a nasgaidh—
Bhiodh na ropan an cleachdadh—
Chuireinn cord d’i ga thachdadh
Gun tacsa ri bhonn.
Bhiodh a sheomraichen daingean
’Sa chomh’l air a barradh
Gun aon deo thi’inn dheth anall
Ged robh theanga na poll.
Bhiodh leine dhe ’n darach
Cha bhiodh feum air an anart.
’S bhiodh an rébal bho’n talamh
’S leachd thana ri thom.

Sgriobhainn ainm air a lichdsan;—
Fear mharbhadh na fichead
Ceann armailt a brisdeidh
Ceann stuice gach roig
Ard chealgair nam piostal
Air an alachaig bu tric thu
Chuir am farbhas na d’ dhrip thu
Chuir e sgistadh na d’ eoin.
Cha b’e n calman do thiodal
’S cha be chalmachd bu mheas duit.
Rinn fir Alba agus Blucher
Do chuid isein a leon.
Murtair armailt na chriche
Robair argaid na Tuirce
Bidh t-ainm anns gach litir
A theid a phrinteadh air bord.

Fhir gun naire gun mhis thu
Gun chairdeas gun ghliocas
Gun bhaidh ri fear briste
Gun iochd ni fear leont’.
Ceann-grainnean an t-sluichd thu
Tom gabhaidh na buidseachd
Bha bathadh na d’ shlugan
Air son slugadh an oir.
Cha’n’ eil geard no tigh-cuspein
Eadar Pàris is Lisbon
Nach robh mearlach na measg ann
Gus an ruigeadh e’n Roimh.
Ged a sharaich thu mise
Le geard is le piocaid
Chaidh aird ort a mise
’S fhear righte thu na beo.

Tha gach maidean is caileag
Le deur air a malaidh
O’n mheáll thu ’n cuid leannan
A dh’ aindeoin am bonn.
Gach og agus sean-bhean
Ri stroiceadh am bannag
’O’n sheol an cuid fearaibh
O chala nan long.
Gach seang-bhean ’s bean thorrach
’S leat fuileach a mallachd
Thug thu ’n coimh-leapaich shone
Bho ’m broilleichibh trom.
Tha gach mathair is muime
Leughadh gaiseaden duilich
Sgeula-bais an cuid luran
Fuar fionnar bho’n tòm.

Fhir a shiubh?as an rathad
Gu duthaich ar ’n athar,
Th’ air cùl nam beann strathach
Far an tathaich na seoid,
Thoir le durachd mo naidheachd
A dh’ ionnsuidh nan coimhearsnach,
Ceannardan thighean
Nach biodh coimheach mum lòn.
’S e mo dhurachd gach latha
Gu faic mi sibh futhast,
Agus dearadh mo bheatha
Bhi gu caithibh nar coir.
Fhir a leughas an aidheam,
Nuair a bhitheas d’ u ga gabhail,
Bi toirt cuimhn’ air an t-Sheathach
’S uisge-beatha ga òl.

DOMHNULL DOMHNULLACH

No, mar is fear a thuigeas mo chairdean Domhnull Mac Phadruig ’ic Alasdair á Uige.

BLIADHNA MHATH UR!

Tha sinn an deigh aireamh mhor de bhrogan a cheannaach agus air son rum a dheanamh dhaibh, reicidh sinn na th’againn air laimh

Gle shaor air son airgid

Brogan a’s fhiach $2 .25 air $1 .75 agus cach a reir sin.

Soithichean Creadha agus Glaine.

Tha sinn mar an ceudna ’cumail nam brogan a thatar a deanamh ’san Fhactoridh aig Sidni a Tuath, na brogan a’s fhearr cosg a tha ri’m faotainn, agus tha sinn ’gan reic air pris na factoridh

Brogn-uachdair agus Rubbers dhe gach seorsa.

SIABUNN

air a phris air am faighear e ann a Halifax. Flur o $3 .00 suas, Ti o 20c. Reiseadain o 85c. am bocsa.

AMHLAN DHE GACH SEORSA GLE SHAOR.

Ceannaichidh sinn Coirce, Im, Uidhean, agus Feoil, agus bheir sinn a phris a’s fhearr orra an coinneamh bathair.

C . H. Harrington & Co.
Sidni, C. B
Feb. 1894.