---

[193]

[Vol . 3. No. 25. p. 1]

Mac-Talla.

“An ni nach cluinn mi an diugh cha’n aithris mi maireach.”

VOL. III. SIDNI, C. B., DI-SATHAIRNE, DESEMBER 22, 1894. No 25.

Oran Alasdair.

(LE DONNACHA BAN.)

LUINNEAG.
Alasdair nan stop
Ann an sràid a’ chùil.
Sin an duine còir
Air am bheil mo rùn.

’S coma leat an sile
B’ annsa leat an stòp,
Cha n-e sin bu docha
Ach am bòtal mòr,

Théid thu do’n tigh-òsda,
’S òlaidh tu gu fial;
Cha robh gainne stòrais
Air do phòca riamh.

Bha thu greis a’t’ aimsir
Ann an àrm an Rìgh,
Cumaidh sin riut airgead,
’S fhearra dhuit e no ni.

Gheibheadh tu le d’ cheanal
Leannan anns gach tìr,
Ged’ a bhiodh tu falamh
Cha bhiodh bean a’d’ dhìth.

Tha thu math air fairge,
’S tric thu marbhadh éisg,
Cas a shiubhal garbhlaich,
Théid thu shealg an fhéigh.

Ged’ thuirt Calum-breac
Nach robh thu tapaidh riamh,
Cò a chreideadh sin
Ach duine bha gun chiall?

Nuair a théid mi Ghlascho
’S taitneach leam bhi ’g òl,
Ann an tigh mo charaid
Alasdair nan stòp.

AN T-OGANACH AGUS AM BAS.

Tha e air aithris gu ’n d’ thainig am Bas aig am araidh a dh-ionnsaidh gille oig agus dh’ innis e dha gu’n d’ thainig e g’ a iarraidh. “Cha’n ’eil sin coltach,” fhreagair an gille “mise nach do bhlais ach gle bheagan de thoilinntinnean na beatha—thoir thu fein as gu ceann fhichead bliadhna co dhiu, gus am pos mi agus am meal mi tomhas de shasachadh an t-saoghail.” Dh’ fhag am Bas e air an am. Thainig e rithisd mu cheann na h uine ’chaidh ainmeachadh. “O, bhochdainn!” ars an duine og, “an d’ thainig thu cheana?” Fhreagair am Bas, “Nach do dheon, aich mi dhiut an dàil a dh’iarr thu?” ‘Ach,” ars’ an duine, “nach ’eil thu ’faicinn leis an iomaguinn ’s an dragh a th’agam a’togail mo theaghlaich nach d’fhuair mi fhathast a’bheag d’an toileachadh ris an robh suil agam, —bi falbh gu ceann fhichead bliadhna eile; bithidh an sin mo chlann air an togail agus comasach air son cothachadh air an son fhein.” Dh’fhag am Bas e a rithisd ’s cha do thill e gus an robh an duine mu thuaiream tri fichead bliadhna dh’aois. “Cha’n fhaod e ’bhi nach ’eil thu nis air do lan shasuchadh leis an t-saoghal,” ars’ am Bas, “air chor agus gu’n tig thu leam a nis gun do shuil a bhi’n a dheigh.” “Fhuair mi gu cinnteach uine chuimseach ach bu mhomha mo charraid na mo thoileachadh. Thar leam, a nis na’n deonaicheadh tu fathasd dhomh beagan bliadhnachan a chaithinn ann an sith ’s an suaimhneas, gu’m falbhainn leat air bheag doilgheis; ach cuimhnich gu’n cuir thu tri comharan am ionnsaidh m’an tig thu, a thoirt sanais dhomh gu bheil thu ’tighinn.” Mu thuaiream deich bliadhna’ na dheigh sin thachair am Bas air ann an riochd eile, air choir ’s nach d’aithnich e gur e bh’ann. Chuir e failt air an t-seann dhuine a’s thuirt e, “Tha mi toillichte d’fhaicinn a’ dol m’an cuairt cho calma.” “Mise calma!” ars’ an duine cha’n ’eil mo cheum ach goirid, turamanach; —nach ’eil thu ’faicinn gu bheil mi am feum bàta g’am chumail o thuisle.” “Tha do chlaisteachd maith,” ars’ am Bas. “O, cha’n eil mo claisteachd ach fior dhona; is ro bheag a chluinneas mi de chomhradh ged a bhios mi gle dhluth ’laimh.” “Tha do leirsinn gle mhath co dhiu,” ars’ am Bas. Gu dearbh cha’n ’eil; tha mi feum nan speuclair.” “So so,” thuirt am Bas, ’s e ag innseadh co e, “thig leam gun tuilieadh dàlach.” “Ach nach do gheall thu tri comharan a chur air toiseach ort?” “Agus nach ’eil thu fein ag aideachadh,” fhreagair am Bas, “gu’n d’fhuair thu tri—call do lùth’s, do chlaisteachd agus do leirsinn? Chuir thu uait, o am gu am, gach iomradh air a’bhas, a’ cur romhad a bhi ullamh an ath uair a thiginn; ach tha mi ’faicinn nach ’eil buannachd ann a bhi cur seachad na’s fhaide; feumaidh tu tighinn leam a nis, co dhiu tha thu deas no nach ’eil.”

Eadar. le J. W.

A Amhuinn Dhennis.

A Charaid:— ’S fhad o’n bha dùil agam sgriobag a chur do’r n-ionnsuidh, ach bha cion naidheachd ’g am chumail air ais. Bha mi’n dùil gu’n rachadh agam air gabhaltaichean ùra fhaotainn do’r paipeir gasda; ach tha e cho duilich do chuid a dhaoine dealachadh ri sgillinn; ’s fhearr leotha bhi aineolach air staid Gáidheal air feadh an t-saoghail, na sent a chur a mach air son a’ Ghàilig a chumail beò, ged is i an ite ’s fhearr a tha ’nam boineid.

Gheibh sibh dollar anns an litir so bho charaid air son bliadhn’ eile de ’n MHAC-TALLA. Tha an t-ainm aig bonn na litreach.

Air maduinn Di-màirt, an t-aona latha deug dhe’n mhios so, chaochail seana bhean chòir, bantrach Ghilleasbuig Cheanadaich, aig Caolas a’ Bhoom ’sa choimhearsnachd so. Bha i ceithir fichead bliadhna ’sa ceithir deug a dh’ aois. Thàinig i á “Tir nam Beann” o chionn còrr us tri fichead bliadhna ’sa sia.

Tha sinn a’ cluinntinn gu bheil Iain Caimbeul a Ghlinne an deigh bean òg a’ phòsadh ’s na Stàitean. Tha sinn a’ guidhe saoghal fada agus soirbheachadh math dhaibh.

“An còir seann luchd-eòlais dhol á beachd, ’s gun chuimhn’ orra bhi ann?” Cha chòir idir; agus uime sin ceadaichibh dhomh Nollaig Chridheil a’ ghuidhe dhaibh uile troimh ’n MHAC-TALLA.

Leis gach deagh Dhùrachd
Dec, 18, 1894. X. Y. Z.

---

[194]

[Vol . 3. No. 25. p. 2]

LITIR O FHIONNLADH PIOBAIRE, MU OIDHCHE NA CALLUINN.

A THEACHDAIRE GHAOLAICH,

FAILT ’us furan ort, ’fhir mo ghràidh, rùn do chridhe air do chliathaich; na’m biodh e mar a bu mhiann leam-sa ’s ann agad a bhiodh an cridhe eutrom, agus an sporan trom. Tha mis’ aon uair eile ann am thigh fhèin, agus da rìreadh is fhiach do dhuine dol o’n tigh air son an t-sòlais a tha ann am pilleadh dhachaidh. ’S ann an sin a bha ’m furan; có ach Màiri ’n uair a fhuair i a’ bhoineid chonnlaich, agus an cleòca sgàrlaid. Chunnaic mi nach robh feum seasamh a mach na b’ fhaide. Is duine pòsda thu fhéin; a Theachdaire, agus tha ’fhios agad nach ’eil e iomchuidh cur uile gu lèir an aghaidh nam ban. Is prìseil sìth, agus bu choma leam riamh cànran teallaich mu fhaoineis.

’N uair a dhealaich sinn air a’ Ghalldachd gheall mi sgrìobhadh ’ad ionnsuidh o àm gu h-àm, mu chuid de na cleachdaidhnean sin a bha cumanta ’n ar dùthaich anns an àm a dh’fhalbh. Ged nach miann leinn cuid diubh ath-ùrachadh, o’n a tha iad gu luath a’ dol air dì-chuimhn’, cha’n eil e mi-iomchuidh an aithris leo-san a chunnaic iad, air son fiosrachadh na h-aitim a thig ’n ar déigh.

’S ann air là deireannach a’ mhìos so a b’ àbhuist doihh a’ Challuinn a chumail. Tha iad ag innseadh dhomhsa, (ach ’s ann agad fhéin is fearr a tha ’fhios,) gu’m bheil am focal so, Calluinn, a’ ciallachadh fuaim, gleadhraich, no farum, ’s gur ann o ’n othail a bhiodh air na Gàidheil air an oidhche sinn a fhuair i’n t-ainm. Bheir mi cunntas duit air an oidhche Challuinn mu dheireadh a chunnaic mi ann an teaghlach Ghlinne-deiseiridh, anns a’ bhail’ ud thall. Och! och! b’e sin tigh a’ mhanrain, ’s na h-aoidheachd, ge fliuch fuar an nochd a làraichean briste.

B’e m’ athair-sa pìobaire Ghlinne-deiseiridh, mar a bha ’athair fhéin roimhe. Faodaidh mi ’ràdh gu’n d’ rugadh sinn ’n ar pìobairean; che’n ’eil mac a rugadh dhomh mu’n gann a théid e bhàrr na cìche, nach glac feadan cho nàdurra ’s a thogas am meann ris a’ chreig. Ach mar a bha mi ’dol a ràdh—b’ e cleachdadh an teaghlaich so an tuath, ’s an gillean, gach oid’ agus muim’ agus co-dhalta a chruinneachadh air Oidhche Challuinn; agus mar ’bu ghnàth, thàinig Eòghan Bàn Maor mu’n cuairt latha no dhà roi’n àm. “ ’Illean,” ars’ Eòghan, “biodh ’ur camain deas agaibh air son latha na bliadhn’ ùire, agus ’s e iarrtas an teaghlaich gu’n cumamaid a’ Challuinn mar bu nòs. B’ aobhar sòlais an cuireadh so leis na daoine; agus cha d’ fhàgadh a mach air a’ bhliadhna sin ach Calum dubh nan gabhar clann Eòghainn mhòir nan cluas. Cha b’ ann gun aobhar a rinneadh so; ach o’n oidhche sinn bha ’m binn a mach ’s a dùthaich, agus b’ éigin doibh iad fhéin a thoirt as.

Thog m’athair air mu áird’ an fheasgair, ’n a làn èideadh Gàidhealach, agus claidheamh ’chinn airgid air a chrios, a thug e fhéin a mach latha Chuil-fhodair. Ràinig sinn an tigh mòr, agus an saoil mi fhèin am bi mo chridhe am am feasd tuilleadh cho eutrom, shunndach? Choinnich maighdeanan an teaghlaich sinn le dos de ribeinean air son na pìoba. Thug m’ athair cuairt air an réidhlean, agus chruinnich na daoine. Thàinig àm na Calluinn. “Cò a ghiùlaineas an t-seiche ’m bliadhna?” ’deir Eòghan Bàn Maor. “Cò ach Pàra mòa,” ars’ an dara h-aon. “Cò ach Iain bàn leathann,” ars’ an t-aon eile. “ ’Mach an t-seiche, ’Phàra mhòir.” ars’ am maor, “agus thus’, ’Iain bhàin, seas r’a ghualainn ’an earalas nach tuislich e.” Cha robh an t-seiche fada ’g a toirt a nuas bhàrr nan sparran, leis gach sùidh ’us luath a luidh oirre, o’n a chaidh an tarbh buidhe leis a’ chreig deireadh an fhogharaidh. Tharruing Pàra mòr, agus ’s ann da a b’ aithne, an t-seiche mu ’mhullach a chinn, agus cuairt de’n earball aige gu daingeann ’n a dhòrn. “Cothrom na Fèinne,” arsa Pàraig, ’s e gabhail a nunn gu dorus an tigh-mhóir, far an robh fear a’ bhaile ’n a sheasamh, le ’chaman ’n a dhòrn. “A’ Challuinn so,” deir esan, ’s e ’toirt na ceud bhuille. Thug Para mòr as— ’s ma thug, ’s ann an sin a bha ’chomh-ruith ’n a dhéigh: a dh’ aindeoin a luais bha ceathairn a’ Ghlinne r’a shàil! Shaoileadh tu gu’n robh gach buailtean ’s an dùthaich air aon lobhta, ’s a h-uile mac máthair ’s a’ Challuinn ’n am beul. “A’ Challuinn a’ bhuilg bhuidhe bhoicinn, buailibh an craicionn—a’ Challuinn so!” Trì uairean chuairtich iad deiseal na h-aitreibh. “Séid suas a Phìobaire,” ars’ am Maor, “ ’s an uair a chearrtaicheas a’ chuideachd iad fhéin rachadh iad a steach do sheòmar a’ mhàil.” Chluich m’ athair “Fàilt’ a’ Phrionnsa;” oir ged nach robh duine ’s an rìoghachd a bu rìoghaile na Fear Ghlinne-deiseiridh do’n Teaghlach a bh’ air a’ chathair, bha bàigh aige ris a’ phort so; agus is minic a chunnaic mi e ’sileadh nan deur ri cluinntinn a’ chiùil nuallanaich sin, a bhrosnaich na daoin’ o’n d’tháinig e, gu fearalas air na blàraibh iomraideach anns an do chaill iad an ni ’s an daoine.

Ghabh sinn a stigh do’n t-seòmar far an robh an teaghlach agus na h-uaislean cruinn. Bha e fhéin, ceann-uidhe na féille, aig ceann a’ bhùird, agus a’ bhaintighearna mhàlda, chaomh r’a thaobh. Bha ’n òigridh rùnach (ach O! ’s beag dhiubh ’tha ’n diugh a làthair) ’n an seasamh mu’n cuairt doibh. Bha Fear-a’ -Choire aig an dorus mu’n goideadh aon air bith a stigh gun Rann ua Calluinn ’aithris, agus Iain bàn nam buideal r’a ghual, agus searrag ’n a làimh. Cha robh neach aig nach robh Rann air an oidhche sin ach Iain mòr Gallda, agus gille óg moiteil, a bha bliadhna no dhà ’an Glascho, ’s a dhì-chuimhnich cleachdadh na dùthcha. Cho luath ’s a bha ’chuideachd a stigh chaidh an caisein-uchd a dhothadh, agus chuireadh mu’n cuairt e. —Chuir Iain bán nam buideal mu’n cuairt an deoch, agus bha ’n t-aran ’s an càise air a chàrnadh suas air an ruideil mar bu nòs.

’An déigh beagan seanachais thòisich na h-Orain. Thug e fhéin duinn Iorram, agus b’ ann da a b’ aithne. Ghabhadh iomadh Luinneag agus Duanag bhòidheach, maille ri órain iomraimh agus luathaidh. Thug am Brocair dhuinn Dàn a’ Choin ghlais, agus Aonghas nan Aoirean sgeulachd mun Fhéinn. ’An déigh nan òran thòisich an dannsadh, ’s cha b’ iad na ceumanna mìne sìod, a th’ aca ’n tràs’! Cha d’ éirich ’s a’ cheud dol a mach ach a h-aon—tè a tháinig a stigh fo éideadh cailliche làidir tighe, le ’h-iuchraichean a’ gliongarsaich air a crios, agus fire, faire! ’n a coslas. Sheinn na mnathan port à beul d’i— “Cailleach-an-Dùdain,” — ’si ’chuireadh na cuir dh’i! ’N a dhéigh sin dhannsadh an “Dubh-luidheach,” agus “Danns’ a’ Chlaidheimh:” ach ’s ann a bha ’n fhearas-chuideachd ann ’n uair a thòisich “Dannsadh-nam-Boc,”

---

[195]

[Vol . 3. No. 25. p. 3]

“Figh-an-Gùn,” agus “Croit-an-droighinn.” Thàinig àm dealachaidh—chuir na h-uaislean fàilte na Bliadhn’ ùir’ oirnn le caoimhneas, agus dh’ fhalbh sinne. “ ’Illean,” ars’ e fhéin, mar a bha sinn a’ dol a mach, “bithibh tapaidh am màireach air an fhaiche, tha muinntir an Leathair a’ maoidheadh gu’m fairtlich iad oirnn ’s a’ chamanachd am bliadhna.”

Mar so chuir sinn seachd a’ Challuinn, agus ge sean m’athair cha’n fhac’ e tuasaid, agus cha chual’ e focal mi-thlachdmhor riamh air a’ leithid a chòmhdhail. ’S ann o na sguir na h-uaislean a choinneachadh nan daoine, agus o eòlas mar so a ghabhail orra, a thòisich a’ mhisg ghràineil anns na tigheau dubha òsda, a tha ’tarruing a dh’ ionnsuidh gach mibheus. Bha muinntir gach oighreachd mar aon teaghlach, snaim a’ ghràidh a’ ceangal gach cridhe r’a chéile, agus sùil chàrdeil an uachdarain thairis air an iomlan. B’e sgeul a’ bhròin dha-san nach fhaigheadh cuireadh a dh’ ionnsuidh na Calluinn. Mar tha’n caidreamh agus an dlùth eòlas so eadar uaislean agus ìslean a’ dol à cleachhadh tha modh agus sìobhaltachd a’ fàgail na tìre; agus ’an àit’ an fhleasgaich mhodhail, shuairce, aoidheil, dhàicheil, a b’ àbhaist duinn ’fhaicinn, ’am measg ceathairne na dùthcha, cha’n fhaic sinn ach an dubh-bhalach trom-cheannach, gun mhodh, gun suairceas, —Dh’ fhaodainn an so iomadh deadh chomhairle tharbhach a thoirt air na h-uaislean, ach cha leugh iad a’ Ghàelic, agus cha ghabhadh iad suim de chomhairl’ a’ Phìobaire. Slàn leat, a Theachdaire Ghaolaich, ma chaomhnar mi gu là na Bliadhn’ ùire leigidh mi fios duit cia mar théid do’n chamanachd. Is mi air an àm,

Do charaid dìleas,
FIONNLADH MAC-AONGHAIS.

Chaidh stad a chur air train ann an ’Texas air an t-seachdain s’a chaidh agus gach duine bh’air bòrd a robaigeadh. ’S gann gu bheil seachdain dhe’n bhliadhna ’dol seachad gun so a thachairt. ’S olc an teisteas sin air lagh na dùthcha

“Chunnaic mi mo sheann charaide Callum Bàn an diugh,” arsa Domhnull “agus O ’s e tha tana, caol. Tha mise caol ’s tha thusa caol, ach, air m’fhacal, gu bheil esan na’s caoile na ged bhitheamaid air ar cur cuideachd!”

MIANN NA BAN-EIREANNAICH.

Bha duine uasal àraid ann an Eireann, agus bha a bhean ro dhona airson an òil. Cha ro fiù a leine nach reiceadh i gu ceannach an uisge-bheatha Bha an duine air eigneachadh leatha, ’s cha romh fios aige ciod e ’dheanadh e gu thoirt oirre ’n t-òl a thréigsinn. Mu dheireadh, ’s ann a chaidh e gu lighiche ’bha ’s àite ’dh’ iarraidh comhairle air son a galair.

Am bheil e n’ur comas nì sam bith a thoirt domh air son bean a bhios a gabhail na daoraich? ars’ an duine.

“ ’N e puinnsean a tha uait” ars’ an lighiche, “mas e, iarr gu fearail e, ’sna bi ’deanamh éis?”

“O cha ’n ’eil mise ’g iarraidh puinnsean, ach rud-éigin a bheir oirre sgur de ’n òl.”

“Na m b’ urrainn mise leigheas a thoirt air a ghalair sin” ars’ an lighiche, “bha m’ fhortan deanta. Ach coma ce-dhiù, dian mar so a’ nochd. Thoir leat galan uisge-bheatha agus leig leatha òl gus gu ‘m miannach leatha fhéin sgur; agus theid mise ’n rathad ’s a’ mheadhon oidhche.”

Mar so bha. Thug an duine leis an t-uisge-beatha. Dh’ òl a bhean e; agus anns a’ mheadhon oidhche, thàinig an lighiche. Dh’ fhalbh an dithis leis a bhean, agus shìn iad i fuar marbh leis a’ mhisg ann an seilear iochdrach seann chaisteil a bha ’s a’ nàbuidheachd. An deigh beagan cadail, dhùisg i, agus shìn i air feòrachd c’ àite an romh i.

“Tha thu ann an tìr ua bithbhuantachd” ars’ an lighiche ’bha ’g a fhalach fhéin air a cùl-thaobh.

‘Agus c’ fhada le ’tha mi ’s an tìr so? ’ars’ ise.

‘Tha còrr is bliadhna’ ars’ an lighiche.

“ ’S cinnteach gu ’m bheil mi marbh ma tha mi cho fada sin ann’ ars’ ise.

‘Tha cho marbh ri clach.’

‘Agus am bheil thusa marbh mar an ceudna?’

‘Tha.’

‘Agus c’fhada tha thu ’s an dùthaich so?’ ars’ ise.

‘Tha còig bliadhna’ ars’ an lighiche.

‘Gun teagamh tha sinn uile marbh a réisd.’

“Tha; gach neach againn.’

Air do’n lighiche ’m freagairt so a thoirt di, rinn i suidhe agus air son seal beag lean i air smuaineachadh gu cùramach. Cha robh fhios aig an lighiche ciod e bha i ’dol a chantuinn.

Mu dheireadh thuirt i— “Tha mi cinnteach gu ’m bheil thusa gu math eòlach ’s an àite; am bheil fios agad c’ ait am faigh mi uisge-beatha?’

Cha robh fhios aig an lighiche ciod e’ dheanadh e ’n uair a chunnaic e gu n do shir i’n dran ann an dùthaich nan spioradan; s thug e chasan as. —An Gaidheal.

Tha e air a ràdh gu’n tèid aig Banrigh Victoria air labhairt an dà chànain dheug, a h-aon deug de chànainean na Roinn-Eorpa, agus aon de chànainean na h-àirde ’n Ear, Hindustanee. Cha’n eil ach ceithir no còig bliadhna bho’n thòisich i air a chainnt sin ionnsachadh, agus théid aice ’n diugh air a labhairt gu fileanta pongail.

Bha Eirionnach agus Albannach uair a gabhail an rathaid cuideachd ann an carbad, agus ghabh an t-each eagal ’s theich e. Chuir so eagal mor air an Eirionnach, agus dh’eigh e, “B’ fhearr leam na crùn gu robh mi as an uidheam so!” “Dean air do shochair,” arsa ’n t-Albannach; “bidh tu as luath gu leòr, ’s cha chosg e crùn no sgillinn dhuit.” Agus mar a thubhairt b’fhior.

Bha saor Eirionnach uair ag obair air tigh a thogail, agus lion e eadar an da bhalla le min saibh air son nach cluinnte fuaim sam bith triomhe. ’N uair a bha’n obair ullamh, chaidh e fhéin ’s fear an tighe chur deuchainn air. Chaidh fear a mach ’s sheas e dlùth ris a bhalla, ’s sheas am fear eile mu choinneamh air an taobh a stigh. “An cluinn thu mi?” arsa fear an taighe. “O cha cluinn guth!” arsa ’n t-Eirionnach.

Air son nam biastan—Cherokee Vermifuge

Ma dh’èisdeas tu ris gach sgeul a chluinneas tu, èisdidh tu iomadh uair ris na breugan. Ma dh’éisdeas tu ris na breugan, thig thu air a’ cheann mu dheireadh gu bhith ’gabhail tlachd dhiubh. Agus aon uair’s gu’n gabh thu tlachd de na breugan tòischldh tu an toiseach ri an aithris, agus ’na dhéigh sin, ri’n deanamh. Thoir an aire, ma ta, nach creid thu gach sgeul a chluinneas tu, air eagal gu’n creid thu na breugan.

Minard ’s Honey Balsam,Leigheas cinnteach.

Flur math air $3 .50 a dh’airgiod. Theid sinn an urras gun dean e aran math Jost Bros.

---

[196]

[Vol . 3. No. 25. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS.
Bliadhna, $1 .00
Sia miosan, .50
Tri miosan, .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu lichd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air sor $1 .52, neo 6sd. 3d. ’sa bhliadhna.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gàilig g’ ar ’n ionnsidh an aire nach sgribbh iad ach air aon taobh d’ an duileig, agus nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu.
J . G. MacKINNON,
Editor “Mac-Talla,”
Sydney Cape Breton.

SIDNI, DESEMBER 22, 1894.

Tha duine ’thug sgriob air feadh na Gàidhealtachd air an t-samhradh so ’chaidh ag innse gu bheil cor nan croitearan a’dol na’s fhearr na h-uile bliadhna. Tha na seann taighean a sior dhol na’s gainne agus tha taighean ùra, cloiche, air an deagh thogail, a’ gabhail an àite, Fhad ’sa phaigheas croitear an latha ’n diugh am màl, cha’n urrainn Diùc no bàillidh a chur as an fhearran. Cha b’ann mar sin a bha leth-cheud bliadhna roimhe so. Tha’n Diùc Sutharlanach a creic fearainn ris an tuath air pris glé reusanta, agus ann an iomadh àite tha na Gàidheil a faotainn seilbh air an fhearann as ’n do chuireadh an aithrichean air son àite dheanamh do na caoraich. Bidh so na sgeul mhath le Gàidheil na dùthcha so.

Tha sinn o sheachdain gu seachdain a feuchainn ris a phaipear a dheanamh cho feumail do’r luchd-leughaidh sa’s urrainn duinn. Tha sinn an dòchas gun do shoirbhich leinn anns an oidhirp sin an tomas co-dhiu. Tha sinn duilich nach eil barrachd de na Gàidheil a gabhail a MHAC TALLA, ach ma bhios iadsan a tha ’ga ghabhail cho dileas ’sa bu dual dhaibh o’n sinnsir cha chùram dha. Tha sùil againn ri bhi ’cur eòlais eadar so us Bliadhn ’Ur air àireamh mhor nach b’aithne dhuinn gu robh ’n leithidean ann roimhe so. Cha’n eil am MAC TALLA ach dolair ’sa bliadhna; cha b’urrainn do neach fiach dolair a b’fhearr na e fhaighinn air son na bliadhna tha tighinn.

’Se Di-màirt s’a tighina latha Nollaig. Tha MAC-TALLA ’an dòchas gu’m bi a luchd-leughaidh uile ann am fonn math air son am latha chumail gu cridheil, sunndach.

Tha na h-Iapanich a sior ruagadh nan Sineach. Cha’n fhiorsrach sin gun do choisinn na Sineich aon bhlàr fhathast. Tha na h-Iapanich a coimhead riaghailtean cogaidh gle mhath, agus tha iad an deigh ioghnadh a chur air sluagh an t-saoghail air fada.

Tha corp Shir Iain Thompsoin ri bhi air a thoirt a nall thar a chuain air bòrd soithich-cogaidh Breatunnach, am Blenheim. Tha so air a dheanamh air iarrtus na Ban-righ. Tha e ri bhi air adhlacadh le mòr ghreadhnachas ann a’ Halifax. Dh fhàg Sir Iain bantrach agus coignear chloinne, dithis ghiliean agus triùir nighean. Tha té dhe na h-igheanan car tinn o h-òige. Tha’n dithis ghillean ag ionnsachadh lagha ann an Toronto.

An deigh bàs Shir Iain Thompsoin, ghairm an t-Ard-riaghladair Mr. Mac Coinnich Bowell gu bhi na Phriomh Mhinisteir air Canada. Tha Mr Bowell a nise ’n deigh an ard-oifig sin a ghabhail, agus an deigh a luchd-comhairle thaghadh. Tha ’n luchd-comhairle bha aig Sir Iain aig air an taghadh uile, agus tha triùir ùra air an gabhail a stigh còmhla riutha, Mr. Dickey, Dr Montague, agus an t-Onarach Domhnul Mac Fhearghais.

Tha coig ceud ceithir fichead us seachd canain air an cleachadh anns an Roinn-Eorpa. Anns an t-saoghal air fad, tha mach ’sa stigh mu dha mhile cànain.

Oidhche Luain s’a chaidh, fhuaireadh poit-dhubh aig obair ann an teis-meadhon baile Chuibeic, ’s cha robh fhios aig duine beò roimhe sin gu robh a leithid ann ach mhàin aig an fhear leis ’m bu leis i. B’e n dòigh air an d’ fhuaireadh a mach i, gu’n do spraidh i, ’s ghabh an tigh anns an robh i teine. Thug so an sluagh mu’n cuairt agus fhuair iad an sin fios air an obair a bha ’dol air adhart. Bhuineadh i do dh’fhear Redmond, aon de dh’ ard-mhaoir a bhaile! Bha e fèin us naoinear eile air an goirteachadh gu dona. Rinn maoir a bhaile greim air na bha làthair dhe’n phoit agus dhe’n stuth a bhatar a deanamh leatha.

FLUR
$3 .50 am barailte,
Air son airgid. Theid sinn an urras gu’n dean e deagh aran.

BROGAN BHAN
$1 .00 am paidhir.
Tha iad laidir agus air an deagh dheanamh.

STOC MOR DE BHATHAR UR.
aig
JOST BROS.
Sidni, C. B., Nov. 9, ’94

D . A. HEARN,
Fear-Tagraidh, Notair, &c ., &c .,
SIDNI, C. B.

Gllios & MacEachuinn,
Comhairlichean agus Fir-Tagridh aig Lagh
SIDNI & ST. PETER’S, C. B.
J. A. Gillios. AJ. G. MacEachuinn.

Dr. G. T. MacGILLEAIN,
Dotair Fhiacal,
OIFIG: Os cionn Stor Harrington.
SIDNI. C. B.

SIOSAL & CROWE.
Fir-Tagraidh, Comhairichean
Notairean, &c .
SIDNI, —C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE

D. A. MacFHIONGHAIN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, E. P. I.

Leabhraichean Gailig.
RI’N REIC AM BADDECK.
Tha Leabhraichean Gailig dhe gach seorsa ri’n reic aig Niall Domhnullach, anns an stor aig D. F. Mac Rath. Gheibhear Mac Talla gach seachdain ’san aite cheudna.

---

[197]

[Vol . 3. No. 25. p. 5]

NAIDHEACHDAN.

Bha coinneamh aig Cléir Shidni ann an Sidni Tuath Di-Ciaduinn.

Tha Eaglais ùr Chléireach air a cur suas ann am Bridgeport agus bidh i air a fosgladh am màireach.

Tha ’n trosg gu math pailt mu chladaichean St. Ann’s an dràsda. Tha so math ma leigeas an t-side leis na h-iasgairean a dhol ’gan glacadh.

Bha Cùirt na Siorramachd na suidhe ’sa bhaile air an t-seachdain ’sa chaidh, agus gu meadhoin na seachdain so, Cha robh air a beulaobh ach càsan beaga.

Tha e air aithirs gu bheil Diùc York a’ cur roimhe cuairt a chur air Canada air an t-samhradh a tha tighinn. An deigh dha an dùthaich so fhaicinn gu math, théid e gu Astralia.

Chaidh soitheach, seòlaidh a St. Pierre a ghlacadh eadar Sidni Tuath us Cow Bay air an t-seachdain s’a chaidh, agus luchd de stuth làidir aice air bòrd. Chaidh an stuth a thoirt dhith, agus air do’n chaiptean càin a phàigheadh fhuair e fhéin ’s an soitheach ma sgaoil.

Cuimhnicheadh ar luchd-leughaidh gu bheil feum mòr againn air airgiod mu’n àm so ’n bhliadhna. Tha againn ri ioma ullachadh a dheanamh air son a’ gheamhraidh nach gabh deanamh ma chumas ar càirdean uainn ar cuid fhèin. Thoireadh gach aon nach do phàigh cluas dha so, agus deanadh iad an dleasnas gun dàil.

Chaidh soithach-iasgaich do ’m b’ ainm “Maggie E. McKenzie” a chall aig St. Pierre air an treas latha dhe’n mhios so. Bha ’n tigh-soluis a bh’ aig an àite air a losgadh an latha sin agus cha robh dòigh ann air rabhadh a thoirt do shoithichean. Chaidh an criù a thogail le soitheach-smùid a thàinig an rathad, agus cha do chailleadh duine. Bhuineadh a chuid bu mhò dhe na seòladairean do Cheap Breatuinn.

Bha bail’ Ottawa, ’sa mhaduinn Di-màirt, fad cheithir uairean gun bhoinne uisge ri fhaotainn ann. Chaidh rud-eigin cearr mu’n obair-uisge, ’s cha tigeadh deur troimh na pioban. Bha moran a mhuinntir a bhaile a siubhal o thigh gu tigh feuch am faigheadh iad uisge air son biadh na maidne dheasachadh; agus bha feadhainn eile ag obair fad nan ceithir uairean ag aiteamh nam pioban an dùil gu’m b’ annn air reothadh a bha iad.

Tha muinntir Newfoundland ann an droch staid aig an ám so. Bhrist da bhanc ann an St. John’s air an t-seachdain s’a chaidh, agus àireamh de na taighean-caannachd bu mhò bh’ anns an dùthaich. Tha airgiod nam bancaichean sin a nise gun luach sam bith, agus tha còrr us muillean dollar dheth air feadh na dùthcha. Tha luchd-riaghlaidh na dùthcha a’ bruidhinn air pris a chur air gach dollar paipeir a tha mach air chor ’s nach bi an call cho trom air na daoine bochda aig a bheil iad. Tha iad a’ deanamh mach gu’n téid aig fear de na bancaichean air slànachadh.

Ged a b’ àrd inbhe Shir Iaìn Thompsoin, cha robh aige ach glé bheag dhe’n t-saoghal air cùl a làimhe. Thatar an dràsda cruinneachadh airgid air son a bhantrach ’sa theaghlach a chumail suas. Chuir Sir Domhnull A. Smith leis fein coig mile dollar ( $5 ,000) anns au ionmhas air an son.

Tha pris nan each air tuiteam glé iosal anns na Stàtean. Bha duin’ uasal ann an té de na stàitein an Iar o chionn ghoirid a chuir as do dhs each eireachdail a bh’ aige, a chionn nach robh feum aig orra gu toiseach an t-samhraidh, agus gu’m biodh e moran na bu shaoire dha an leithidean eile cheannach an uair sin na an toirt troimh ’n gheamhradh. ’s ann air na h-eich a thàinig an dà latha. Bha pris mhòr orra deich no dusan bliadhn’ air ais, ach tha i a sior thuiteam. Anns an ám bha na h-eich ri ioma obair a tha innealan smùide us éile a’ deanamh an diugh.

Iadsan a Phaigh

Aonghas Màrtuinn, Grand View, E. P. I.
Uisdean Mac ’Illealain, Narrows Creek
Gilleasbuig Currìe, Dundas ,
An t-Urr. I. C. Mac Ille-mhaoil, Cardigan ,

Chaidh seana-bhean d’am b’ainm Sine Nic Latchy a losgadh gu bàs ’an tigh peathar faisg air Hillsboro’ N. B., maduinn Di-màirt. Chaidh a pinthar a mach air ceann gnothuich agus ’n uair a thill i bha ise ’sa h-aodach air a losgadh dhith ’si marbh Bha i beagan as a rian o chionn treis ùine, agus tha e coltach gu’n robh i car a cleasachd leis an teine.

Bha teine mor ann am meinn Springhill ’sa mhaduinn Di-ciaduinn. Thoisich e ann an tigh na h-olla, agus sgap e gu luath. Bha na h-uile sion faisg air laimh làn olla, agus cha robh dóigh air stad a chur air an teine gus an d’ràinig e àiteachan air nach faigheadh e greim cho math. Tha ’n call air a mheas aig $75 ,000. Cha’n fhiosreach sinn gu’n d’rinneadh leònadh air duine.

Bha dithis mhac aig duine àraidh; agus b’ àbhaist do’n dara fear a bhi ’g éiridh gu moch ’n uair a bha am fear eile na chodal. Air àm éigin fhuair fear na moch-éiridh sporan airgid air an rathad. Ars’ athair agus e dol leis an sporan thun an fhir a bha ’s an leabaidh “na’m bitheadh thusa air éiridh cho moch ri do bhràthair dh-fhaodadh thu fhéin an sporan fhaighinn,’ “ ’S math dh-fhaoidhte gu m faodadh,’ ars’ esan “ach na m bitheadh an duine bochd a chaill e na chadal cho anmoch riumsa, cha chailleadh e sporan.”

Chaidh soitheach do’m b’ ainm Don Juan a bhristeadh air cladach Denmark beagan roimh ’n ám so ’n uiridh agus bha àireamh dhe na bh’ air bord air an call. Dissathairne s’a chaidh fhuaireadh corp a chaiptein air an tràigh, ’sa choltas air gu robh e ’n tiodhlacadh fad na bliadhna anns a’ ghainmhich. Fhuaireadh ’na phòcaidean airgiod agus paipearan a bfhiach naoi fichead mile dolair ( $180 ,000). Bha ’n corp cho slán sa bha ’n latha bhristeadh an soitheach.

Acadia House.
Airneis dhe gach seorsa,
Aodaichean Deante.
Brogan agus Botainnean.
Amhlan dhe gach seorsa air son na Nollaig, air son na Bliadhn’ Uire ’s air son gach àm eile dhe’n bliadhna.
THA NA PRISEAN CEART.
INGRAHAM & MacGILLEAIN.

SANAS.

Bathar Ur na h-uile Seachdain.

Na prisean na’s isle na bha iad riamh.

Caileagu,
Aodaichean,
Caiseart,
Dluth Geal

Tha Gailig aig na cleirich.

STOR SHAOR SHIDNI.
F . A. CROWELL,
Fear-Gnothuich

An S. S. Arcadia.
THA’N ARCADIA a ruith eadar Sidni us Bagh St. Lawrence na h-uile seachdain, a falbh a Sidni aig ochd uairean maduinn Di-mairt, agus a taghal air an rathad aig Sidni Tuath, St. Ann’s, Ingonish, agus Aspy Bay, agus a tilleadh na h-uile Dior-daoin.
P . KERR,
Maighstir

---

[198]

[Vol . 3. No. 25. p. 6]

Lachuinn agus a Mhuc.

Bha sid ann uair duine do ’m b’ ainm Lachuinn, agus bha e pòsda ri beann chòir do’m b’ainm Màiri. Bha iad a’ gleidheadh fearainn, agus am measg an stuic a bh’ aca bha treud beag mhuc. Aon bhliadhna thàinig galair mosach air té de na mucan, agus ghabh Lachuinn an t-eagal mur gabhadh e aice ’na àm gu ’m biodh càch uile air an aon ruith rithe. Bha e treis mhath a feuchainn ri dòigh leighis fhaighinn, ach ’n uair dh’ fhairtlich sin air, ’s ann a thuirt e ri bhean, “A Mhàiri, ’eudail, cha’n eil mi smaoineachadh gu bheil dòigh ann a’s fhoarr dhuinn na Kerosene a chur oirre agus sradag theine chur rithe; cuiridh sin as do na creutairean leibideach a tha ’cur as dh’i, agus ma ghabhas i gu math luath, cha dean e coire sam bith dhi.” ’Se so a rinn iad. Chaidh gach ni a chur an órdugh, agus chaidh Lachuinn a dh’ obair. Fhuair e air adhart glé mhath, ’s cha robh reusan gearain air ni gus an deach an teine ’lasadh. An sin thòisich a mhuc air gearan ’na dòigh cheòlmhor féin ’s air cur nan car dhi air feadh nan cnoc. Cha robh choltas air an teine gu rachadh e as a dh’aithghearr, agus thug Lachuinn ’sa chuideachd—Màiri a measg chàich, a mach as a deigh, feuch am b’ nrrainn daibh an teine mhùchadh. Anns an ruith a bh’ aca thainig a mhuc faisg air Màiri, agus ghabh a h-aodach teine. Bha Lachuinn an sin eadar an teine ’sa ghriosach, —Màiri a’ dol na toine, ’sa mhuc a’ dol ’na teine. Thug e làmh aìr Màiri a chur as, ach sùil gu’n tug e thar a ghuaille, ’s bha mhuc a deanamh direach air dorus an t-sabhail. “A Mhàiri, a ghràidh,” ars esan, “bidh mi ’g ad fhàgail-sa an làmhan an Fhreasdail, ’s théid mi thilleadh na muice. Ma gheobh a bhèist a stigh dh’an t-sabhal cuiridh i ’na smàl e.” Dh’ fhalbh e na ruith ’s na dheannaibh, ’s fhuair e mhuc a thilleadh mu’n d’ rinn i cron sam bith, agus fhuair e fhéin ’s na coin ’s na gillean a saodach gu boglaich, anns an deach i an sàs, agas an sin chuir iad as na lasaichean a bha ’ga cuartachadh. Cha robh air fhàgail oirre dhe ’n fhionntaich ach na bha mu’n amhuich ’s mu’n dà shlinnein; dh’ fhàg sin i car coltach ’na dreach ri leòghann, agus b’e ’n “Leòghann” an t-ainm a bh’ aig nàbuidhean Lachuinn oirre gu la a bàis. Cha dean math dhomh sgur gun innse mar a chaidh do Mhàiri. Cha do dh’ éirich dad dh’ i: chuidich am Freasdal leatha mar a ghuidh Lachuinn, agus fhuair i cuibhteas an teine gun a bhi uiread ’s air a dáthadh.

TORMOID MOR.

Ann am Beloochistan, dùthaich a th’anns na h-Innsean an Ear agus a bhuineas a nise do Bhreatuinn, nuair a bheirear lighiche gu duine tinn, agus a bheir e deoch-leighis dha ri òl, tha aige fhèin ri deoch dhe’n t-seòrsa cheudna ’ghabhail. Ma ’se ’s gu’m bàsaich an duine tinn ’nuair tha e fo ’chùram, tha còir laghail aig dislein an duine air a chur gu bàs, ach air uairibh bidh còrdadh air a dheanamh eatorra nach cuirear gu bàs e idir. Ach ma bhithear a’ dol a chur as dha feumaidh e gabhail ris coltach ri duine. Shaolamaid nach biodh na dotairean glé phailt ’san dùthaich sin.

Leighiseadh mise o lòinidh leMinard ’s Liniment.
Halifax. ANDREW KING.

Leighiseadh mise o droch sgamhad leMinard ’s Liniment.
Sussex. COL. C. CREWE READ.

Leighiseadh mise o loinidh leMinard ’s Liniment.
Markham, Ont. C. S. Billiug.

Bha réisimeid ann an aon de dh-Innsean na h-àirde n iar; bha moran do na daoine bàsachadh, agus cha mhòr gum b fhèarr na h-oifigich. An déigh do n iarmad tighin dhachaidh, bha duin’ -uasal a choinnich aon do na saighdearan, a feòrach ciod bu choireach ris na daoine bhi ‘siubhal co lionmhor. “ ‘Se bhi ‘g òl a rum ùr a bha ‘gam marbhadh,” arsa ’n saighdear. “Creididh mi sin mu na daoine, ars an duin uasal “ach cha’n urrainn e bhith gu’n robh na h-oifigich ag òl àn rum ùr! “Cha robh idir, le’r cead, arsa’n saigheear; “se ’n seann rum a chuir as do na h-oifigich.’

Chaidh dithis ghillean aois choig bliadhna deug, an losgadh gu bàs aig Denbigh, ’an Ontario, feasgar Di-màirt. Bha iad air am fàgail leotha fhéin ann an tigh coimhearsnaich, agus air dòigh-eigin air nach eil fios, chaidh an tigh ’na theine agus bha iadsan air sn losgadh ’na bhroinn.

Minard ’s Family Pills,glan, fallain.

C . B. TRAVIS,
SYDNEY, C. B.

Pianos, Organs, and Sewing Machines of all the best kinds.

A good stock of Accordeons, Harmonicas, Violin Strings, and Music Books.

Sewing Machine Needles and oil always kept on hand.

Call and Examine Stock.

Ma ruigeas tu stor
D. J. DOMHNULLACH
Air Straid Wentworth,

chi thu gu bheil gach seorsa bathair a th’aige cho math ’sa gheibh thu an stor sam bith sa bhaile. agus gu bheil e ’ga chreic
GLE SHAOR.

Nuair a thig thu do’n bhaile, s’ cor dhuit a dhol ’ga choimhead, gun fhios nach eil ni eigin aige a tha dhith rt, agus ma tha gheibh thu
DEAGH BHARGAN.

G . H. GUZZWELL,
Seudair agus Uaireadairiche,
SIDNI, C. B.
Uaireadairean Oir us Airgid, agus Seudan dhe gach seorsa.
Uaireadairean air an glanadh ’s air an caradh.

---

[199]

[Vol . 3. No. 25. p. 7]

An Gille Dubh cha Treig Mi.

SEISD:—
An gille dubh cha tréig mi,
’S le fear a chruidh cha téid mi,
An gille dubh cha tréig mi,
Bho’n thug mi fhèin mo ghealladh dha.

Tha mo chàirdean deonach,
’S iad toileach mise ’phòsadh,
Ri fear airson a stòrais—
Nach gòrach libh ’n am barail iad!

Is e mo ghaol an t-uasal
A dh’ imich thar nan cuantan;
Bu shealgair choileach-ruadh e.
M’ an gluaiseadh iad ’s a chamhanich.

’N uair dhìreadh tu na stùcan
Le d’ ghunna caol nach diùltadh,
Bhiodh coilich dhuth na dùrdail
Ga’n toirt o chùl nan toman leat.

’Nuair thèid thu thun na féille
Do ’n chlachan ri là gréine,
Cha’n fhaicear measg nan céudan
Fear éugais a ghille dhuibh!

Gur e mo ghaol an t-òigear
Aig ’bheil a’ phearsa bhòidheach—
Troidh chuimir am broig chòmhnaird
Nach toir air feoirnean carachadh.

Gur e mo ghaol an t-òigear
Aig ’bheil a’ mheall-shuil bhòidheach
Gu’n aithnichinn do cheum còmhnard
A mach air lòn a bhaile so.

Gur e mo run an t-àrmunn
A chaidh a nunn thar sàile;
Na’m faighinn cead do chàirdean,
Gun dàil gun deanainn banais dhut.

Cha b’ ioghnadh mi bhi ’n tòir ort,
’S do ghruaidhean mar na ròsan;
Do chneas mar chanach lòintean,
’S mar ite ’n eòin do mhalaidhean.

’S ann an raoir a rinn mi bruadar
Am chadal air a chluasag—
’Sa’ mhaduinn ’nuair a ghluais mi,
Gu’m b’ fhada bhuam an gille dubh.

Gur mise th ’air mo lionadh,
’Bhi cuimhneach’ air do bhriathran;
Gu’m b’ fhearr nach fhacas riamh thu,
Ma thug thu ’m bliadhna ’n car asam.

Ma rinn thu mise ’théigsinn
Le comhairle luchd-bréige
Cha’n fhiosrach mi fo’n ghréin,
Ciod e ’m féum a tha’nns an leannanachd.

Ma rinn thu mise ’thréigsinn
Le comhairle luchd-bréige,
Mo mhile beannachd fhéin leat
Bho’n ’se gu’m b’ fhéudar dealachadh.

Minard ’s Honey Balsamaon uair ’s na h-uile h-uair.

Tha D. J. Domhnullach a creic moran de dh’ aodaichean deante, do fhir ’s do mhnathan agus tha e deònach an sealltuinn aìg am sam bith.

Cherokee Vermifugeair son nam biastan.

Taghail aig Stor
MATHESON & TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca do
Bhathar de gach seorsa agus
e ri reic gu saor.
Math ar Duthcha tha ’nar beachd

MOORE & JOHNSTON.
THA SINN A CREIC,
Paipear-tearra Tairnnean
Luaidhe Glaine
Glasan Tuaghannan
Saibh Olla
Sguabaichean Bucaidean
Lainntearan Fudar
Sgeinein Siosaran
Paipear-tubhaidh.
SAOR AIR SON AIRGID.

’S math is fhiach dhuit so a leughadh ma ghabhas tu a chomhairle bheirear ort. ’S taitneach an ni ri fhaicinn bean air a deagh sgeadach, agus ’se ’n ni ’s fhaisge thig air sin ann an taitneas duine fhaicinn ’sa chuid aodaich a freagairt air gu math. Agus ma tha thu air son thu fein a bhi mar sin, ma tha toil agad aodach math a bhi ’nad dheise, ’san deise air a sar-dheanamh, ’s coir dhuit a dhol gu
IAIN MAC-LEOID & CO.

Tha stoc mor de dh’ aodach aca, ’s tha na gearradairean aca cho math sa ghabhas faotinn. Tha iad a deanamh gnothuich aig
207 QUEEN ST., CHARLOTTE-TOWN, E. P. I.

Cuimhnich nach deid thu seachad orra oir reicidh iad riut ann an Gailig.

CLO-BHUALADH air a dheanamh gu snasail ann an oifig a Mhac-Talla. Gailig no Beurla. Ma tha dad dhe’n t-seorsa dhith rot cuir litir thugainn a feorach mam prisean.

ADAN! BONAIDEAN!

THA
Mairi A. Nic Fhionghain
air a bhliadhna so a cumail stor ri taobh na“County Hall”agus tha i deiseil gu bhi feitheamh air aon sam bith a tha ’g iarridh

AD NO BONAID,
RIBINNEAN,
FLURAICHEAN,
ITEAN NO
GEUGAN

no ni sam bith eile a’s a gnath leis na mnathan a bhi cur ma’n cinn. Tha moran de nithean eile aice nach gabh ainmeachadh an so. Thig thusa agus
FAIC DHUIT FEIN.

Taillearachd.
Tha’n stor-taillearachd a bha ’sna bliadhnaichean a dh fhalbh air a cumail le
Donnacha Mac Ill-Fhinnein
a nis air a ceannach agus ri bhi air a cumail na dheigh so le
Niall Mac Fhearghais,
tha stoc mor dhe gach seors aodaich aige air laimh; bidh tuilleach a dol na cheann gach seachdain. Taghail aige ma thu air son do chuid aodaich a bhi
San Fhasan.

---

[200]

[Vol . 3. No. 25. p. 8]

AM BRUADAR INNSEANACH.

AIR FONN.— “Air feasgar luain is mi air chuairt.”

Air dhomhsa tuiteam trom an suain
Gu’n bhruadair mi mu Thir an Fhraoich,
Ge fada bhuam thu air a’ chuain,
An cearnaibh tuath bha tir nan laoch;
’S gu’m facas leam ’nam aisling bàrd,
Ro aosd air fàs le ciabhaig liath,
’S air leam gu’n thog e ghuth gu h-àrd,
Ri gul gun tàmh ’s ri caoidh nan triath.

’Na aonar leig e ’throm air bat,
’S gu cianail chrom e sios e fein,
Ri gabhail soraidh leis gach àit’
A b’ àillidh leis na àit fodh ’n ghrein;
Gu’n cuimhnich e na laithean cian
A thriall a null, ’s nach till a chaoidh,
’S gu’n cuala mi am bárd fodh phian
Mar so ri deanamh bròn no caodh:—

(CAOIDH A’ BHAIRD.)

O, thir mo graidh, ’Thir ard nam Beann,
’S tu’n tir a b’ annsa leam bho thùs,
’S an tric a thriall mi cnoc co gleann,
Ma ’s d’ fhàs mo cheum cho mall gun lus;
’Se lion mo chridhe lan de bhron
Bhi faicinn fearainn coir mo ghaoil,
Na fasach lom le feidh ’s le eoin,
’S an sluagh nam fògraich bhochd fodh sgaoil.

Tha’n sliachd nach striochdadh riamh do namh
A nis air falbh do chearnaibh cein,
’S tha cearcan-fraoich an aite-tamh
Nan Albannach bha calma treun;
Na glinn bu coghainn leam thar càch
Gu tur dol fàs fodh choill gun bhrigh,
’S och, och, nach fhaigh ni chaoidh gu bráth
An dream a dh’fhag fodh leon mo chridh’.

Cha b’ armailt bhorb a nall thar ’sail
’Thug buaidh am blar no shàruich sinn,
Oir riamh cha d’ fhuaireadh siol no àl
’Bu chalm’ air blar bho lian gu linn;
Cha b’e: —ach sionnaich miosach breun
A bhrath a’ Ghaidhealtachd do Ghoill,
’Sa mhiall ’s a mheall na Gaidheil threun,
Le laghan eucorach luchd-foill.

B’e uachdarain gun iochd gun truas
A sgap an sluagh bho chuairt nam beann,
’S na slaighteirean ’bha lan de chruas
’G am fuadach as gach cluain ’us gleann;
Mar Indas lubach lan de cheilg,
Gu’n ghlac iad coir air roinn ’us raoin,
G’ an reic le foill do lamh luchd-seilg,
Chum faighinn seilbh air moran maoin.

Mor mhallachd bhuan gu robh ri tamh
Bho cheann gu sàil nam meirleach breun,
’G an leantuinn dluth gach taobh ’us lamh
’S an dàn dhoibh tamh no triall fodh’n ghrein;
Mar bhuin iad fos ri bochdan truagh,
’S ri dilleachdain gun truas, gun bháigh
Mar sin gu’n tuiteadh sios an snuadh,
’S an cridhe cruaidh le bron no craidh.

Air leam gu’n cluinn mi ’ghaoth ri seinn
Gu cianail binn tre ghlinn mo chridh;
’S gach sruth gun tamh ri caoidh na sonn
A dh’fhalbh thar tuinn, ’s nach till a chaoidh;
Tha ’n uiseag bheag do’n ciùine ceol,
’S an smeorach bhochd, gu tursach fann,
Ri gul ’s a’ caoidh na sonn a sheol
’S nach till ri ’m beo gu Tir nam Beann.

Am aonar tha mi caoidh do ghnath
An dream a b’ abhuist comhnuidh leam
Ach ’s fada bhuamsa dh-fhalbh gu brath
An dream nach fagadh m’inntinn trom;
’S mar sìn cha’n ’eil cion fath fo’n ghrein
’Ni m’ anam eibhinn bho so suas
Gu’n d’ thig am bas am ionnsuidh fein
Lo ’shaighdean guineach geur gun truas

Cha’n ioghnadh ged tha m’ inntinn trom
’S nach tog mi fonn air oran binn
’S mi nis air fas cho lag ’s cho lom
’S gur coma leamsa ceol a sheinn;
Oir thriall mo roghainn as an tir,
’S na’n ait tha ciobairean ’us eoin,
’S cha b’ aill leam féin a riamh gu fior
Bhi striochdadh sios do shiol na foill.

Gur cianail tha mi ghnath leam féin
Mar chailleach-oidhch’ air call h-àl,
Mar Oisein bochd an deigh na Feinn,
Tha mise caoidh na dh’fhalbh air sail;
Oir dh-fhagadh mi ’na’m aonar truagh,
Mar long air cuan gun chrann, gun seol,
Le cridhe brist air call mo shnueadh,
Nach eirich suas le duan no ceol.

Cha chluinn mi tuilleadh cainnnt nam beann
A’ chainnt a b’ annsa leam fodh ’n ghrein,
’S cha’n fhaic mi chaoidh air raon no gleann,
Na h-oighean grinn ri seinn gu seimh;
’S ma chluinn mi pìob lo torman ard,
Bho bhalgairean aig siol luchd-dreuchd,
’S ann thuteas inntinn throm a’ bhaird,
’S a chridhe sgaint’ le cràidh ’us creuchd.

Ach beannachd leis gach cnoc no sliabh,
’S gach sruth ’tha triall tre ghlinn mo ghaoil.
Tha m’ anail fàs gu fann ’nam chliabh,
Mo shuilean blian ’s mo cheann cho maol,
Tha m’ anam tùrsach trom fodh chàs,
Gu fann a’ fas le brón ’us caoidh,
’S mar sin aig uair ’us ám mo bhàis,
Oh, thir mo ghraidh, slan leat a chaoidh!

An sin, gu’n thuit am bard fodh sgios,
’S air leam air ball gu’n chaill e’n deo,
’S ’nuair bhásaich esan, dh’ fhailnich sios,
An Gaidheal deireannach bha beo;
Gu’n chrom an giuthas sios a ceann,
’S mu thimchioll chruinnich ainglean neamh.
’S gu’n thiodhlaic iad e’n Tir nam Beann,
Chum codal trom gu suthainn seimh.

Gu’n chlisg mo chridhe, ’s dhuisg mi suas
Bho’n aisling suain a bhruadar mi,
S air ainm mo Dhe ’tha lan de thruas,
Gu ’n d’ thug mi luaidh le run mo chridh;
Toirt taing do Righ na cruinne cé
Gu bheil na Gaidheil fathast beo,
’S an dochas feadh gach linn ’s gach re,
Gu’n d’ theid E-fein mar thearmunn leo!

Rinneadh an t-oran so le fior-Ghaidheal—Mhr I. MacGriogair a tha na Ard-Oifigeach san Arm anns na h-Innseachan. Leugh mi e o chionn ghoirid ann am paipeir Gàidhealach agus smuainich mi gu’n taitneadh e ri leughadairean MHIC TALLA.

CABAR FEIDH.
Lunnainn, 28, 11, ’94.

DUAISEAN

dhaibhsan a gheibh gabhaltaichean ùra do ’n MHAC-TALLA eadar so us Bliadhn’ Ur. Bheir sinn do ’n neach a gheibh an àireamh a’s mò a cheud duais, an neach a’s fhaisge thig air sin, an dàrna duais, agus an darna neach a’s fhaisge thig air sin, an treas duais. ’S iad na duaisean na tri leabhraichean fiachail a leanas.

I. Caraid nan Gaidheal.
II. Sàr-obair nam Bàrd.
III. Foclair Gàilig ’Ic Ailpein.

Bidh iad againn ro’n bhliadhn’ uir, ’s bidh iad air an cur g’ an ionnsuidh-san a choisinn iad cho luath ’sa bhios fhios againn cò iad. ’S còir do gach aon feuchainn ri àireamh bheag no mhor de ghabhaltaichean ùra fhaotainn do’n phaipeir. Deanadh gach neach a dhichioll. Iadsan a’s fhearr a ni gheibh iad na duaisean so, agus iadsan nach fhaigh iad, tha fhios againn fèin nach bi athreachas sam bith or air son na rinn iad gus càirdean MHIC TALLA chur an sionmhòrachd.

BLIADHNA MHATH UR!

Tha sinn an deigh aireamh mhor de bhrogan a cheannaach agus air son rum a dheanamh dhaibh, reicidh sinn na th’againn air laimh

Gle shaor air son airgid

Brogan a’s fhiach $2 .25 air $1 .75 agus cach a reir sin.

Soithichean Creadha agus Glaine.

Tha sinn mar an ceudna ’cumail nam brogan a thatar a deanamh ’san Fhactoridh aig Sidni a Tuath, na brogan a’s fhearr cosg a tha ri’m faotainn, agus tha sinn ’gan reic air pris na factoridh

Brogn-uachdair agus Rubbers dhe gach seorsa.

SIABUNN

air a phris air am faighear e ann a Halifax. Flur o $3 .00 suas, Ti o 20c. Reiseadain o 85c. am bocsa.

AMHLAN DHE GACH SEORSA GLE SHAOR.

Ceannaichidh sinn Coirce, Im, Uidhean, agus Feoil, agus bheir sinn a phris a s fhearr orra an coinneamh bathair.

C . H. Harrington & Co.
Sidni, C. B.
Feb.