---

[201]

[Vol . 3. No. 26. p. 1]

Mac-Talla.

“An ni nach cluinn mi an diugh cha’n aithris mi maireach.”

VOL. III. SIDNI, C. B., DI-SATHAIRNE, DESEMBER 29, 1894. No 26.

Guth bho Abhuinn Mhargaree.

Chaidh an Nollaig seachad ga sitheil, samhach. Bha seirbhis ’s an eaglais pharaist againn aig coig uairean ’s a mhaduinn. Chaidh mata ’n Nollaig seachad gu samhach, agus, taing do Dhia ’s ann mar sin a b’ abhaist d’i dhol seachad ’an so. Cha robh duin’ air mhisg ’n ar measg. Ach gun teagamh cha’n ’eil mi ’g radh sin mu mhuinntir na h-aibhne leis an aon inntinn ’s an d’ thuirt maite an t-soithich m’ an chaiptin e. Bha caiptin ann roimhe so d’am b’fheudar latha de na laithean an leabhar air falbh an t-soithich a chumail—a chionn nach robh am maite air chomas a dheanamh. An uair a bha cunntas an latha deante, sgriobh an Caiptin aig iochdar na duilleige, “bha ’n maite air an daoirich an duigh fad an latha.” Rinn am maite gearan ’n uair a chunnaic e so, ach ’s e thuirt an caiptin ris, an urrainn thu dhol as aicheadh nach robh thu air an daoirich? Ach, coma co dhiu, la-r na mhaireach bha ’m maite cumail nan leabhraichean. Agus an uair a bha obair an latha deas, sgriobh e aig bonn na duilleige, “bha ’n caiptin sobare ’n diugh fad an latha.” Fhuair an caiptain gun teagamh coire dha airson so, ach ’s e thuirt am maite ris, na sgriobh mi facal ach an fhirinn? Ach tha ’n fhirinn fhéin searbh air uairibh. Ach gu tilleadh ris an Nollaig, bha muinntir na h-aibhne sobare fad na h-oidhche, agus ’s ann mar sin a b’abhaist daibh a bhi cuideachd; —mo bheannachd aca.

Tha dochas aig daoine gu’n toir Tearlach (mor) am falt deth fhéin m’an teid e tuilleadh do thigh sgoile a Bhraighe a’ ghabhail oran, —taobh a stigh nan uairean.

Bliadhna mhath ur diubh fhein ’s d’ ur luchd-leubhaidh uile.

GILLEASBUIG NA GILE.
La-Nollaig, 1894.

DONNACHADA BAN AGUS AN GLAS-GHIULLAN. —Tha e air aithris gu’n robh Donnachadh Ban air latha araidh a’ gabhail a thuruis triomh mhonadh, is e ’dol a dh’amharc air aon de’ chairdibh, agus gu’n do thachair gille og ris ’nuair a bha’n comhradh a leanas eatorra:—

D. BAN. —Ciod i naigheachd a’ ghlais-ghuillain an diugh?

G.—
S glas an claidheamh as an truaill,
’S glas an tuadh ’s an teid a’ chas;
Nam biodh am faobhar gasda cruaidh,
Cha bu mhisd’ a snuadh ’bhith glas.
A Dunnachaidh Bhain ’ic an t-saoir,
’S tu oigear gun aoidh gun tlachd;
Cha tugainn fhein air do bhardachd
Na lionadh cutag thombac!

Ghabh Donnachadh Ban a leithid a dh’ioghnadh de ’n fhreagradh a fhuair e ’s nach robh smid sios no suas aige. Ghabh e ceum air aghart. Ach smuainnich e gu ’m bu bhochd dha fhein a bhith air a thilgeadh fo na cosaibh le aon bheadagan balaich a chunnaic e riamh, agus phill e air a’ chois-cheum cheudna feuch am faiceadh se e. Cha robh forais air a’ ghille. Mur do shluig an talamh e na mur do thog an t-athar e cha robh e ri ’fhaicinn!

SGUABADH LE FHIACAIL. —Bha dithis dhaoin’ òga o chionn ghoirid a comhradh mu na h-eich, mar is tric le ’n seòrsa bhith. Arsa Murchadh ri Callum, “Co an t-each-réis a’s fhearr a tha ’n taobh agaibh am bliadhna?” ‘O, co,’ arsa Callum, ‘ach am fear a’s àbhaist. Cha’n eil gin ann a théid air toiseach air. Co ’n t-each a’s fhearr an taobh agaibh féin?’ ‘Tha,’ arsa Murchadh; ‘an t-each óg agam fhin. Sghabaidh e an district.’ ‘Mur a sguab,’ arsa Callum, ‘ ’s cinnteach mi gu’n sguab e an sabhal! Bidh e gu math glan aige romh Bhealltuinn.

Minard ’s Honey Balsamaon uair ’s na h-uile h-uair.

GAIDHEIL GHLASCHO.

Tha sinn a’ toirt a chunntais a leanas a aon de phaìperan an Obain, a bha air a chur a mach mu thoiseach a mhios:—

B’ e cuspair a phaipeir a thug Mr. Mac Raing seachad aig a Chéilidh Ghàidhealach oidhche Di-sathurna ’sa chaidh, “Còmhradh air Litreachas Ghàilig. Bha àireamh mhor ann de dh’òighean, de ghillean òga, de bhodaich chòire, agus dhe gach seorsa bhiodh feumail airson comunn cridheil a chumail a dol le foirm ’s deasboireachd gun diomladh. Cha robh ni ri ràdh ’n aghaidh a phaipeir ach cho goirid ’sa bha e. Na bh’ ann dheth, bha e tùrail ggus iomraideach, bha e coltach ri roimh-radh do rud ainneamh math—coltach ri blasad air ubhall ro mhilis, bhitheamaid air son na h-uile h-aon a bh’ air a chraoibh ithe gu léir. Co-dhiu, feumaidh sinn a bhi mar a bha ’n Gàidheal a bha ’dol thar an aisig, ’nuair thug e na sia sgillinn do’n t-Sasunnach—a bhi toilichte leis na fhuair sinn.

Bha Mr. Mac Raing ag ràdh gù’n deachaidh mòran de ’n bhàrdachd Ghaidhealach air chall, a chionn nach robh sgil aig na Gàidheil air clo-bhualadh sam bith ach air an cuimhne, agus nach robh iad a’ cleachdadh sgriobhadh fhéin ach glé ainneamh.

Chaidh e thairis air moran de na bàird Ghàidhealach, ann an dòigh ro thuigseach, agus tha sinn a meas, ma bhios a chuid a leanas de na cuspairean a theid a thoirt seachad aig a Cheilidh Ghàidhealach cho math ris an fhear so, ’s math is fhiach iad a dol ’g an éisdeachd. Oidhche Di-sathuirne s’a tighinn bidh paipear air a thoirt le Aonghas Mac Dhonnachaidh, mu “Shuiridh agus pòsadh anns a’ Ghàidhealtachd.”

Minard ’s Honey Balsam,Leigheas cinnteach

---

[202]

[Vol . 3. No. 26. p. 2]

LITIR O FHIONNLADH PIOBAIRE, MU’N BHLIADHN’ UIR.

A THEACHDAIRE GHAOLAICH,

BLIADHNA mhaith ùr dhuit, agus mòran diubh. Thug mi cuntas duit ’s an litir roimhe mu’n dóigh air an do chuir sinn seachad an oidhche Challuinn mu dheireadh a chunnaic mi ann an tigh Ghlinne-deiseiridh. Thèid mi air m’ adhart a nis mar a gheall mi, gu cunntas a thoirt duit mu’n chamanachd air latha na bliadhn’ ùire.

Bha ’ghrian air maduinn latha Coinnle fada gun a gnùis a nochdadh, agus ’an déigh dh’i teachd ’am follais os ceann nam beann, bu ghlas-neulach a h-aogas, mar gu’m biodh i’n raoir a mach air a’ Challuinn. Bha ’n ceò gu h-ìosal air an leacainn, a’ chorra-ghriobhach ag éiridh o’n lòn, bha langan an fhéidh air a’ chreachann, bha ’n coileach-dubh anns an leitir, a’ ceartachadh a chuid ibhtean, agus le dùrdail bhòidheach a’ cur fàilte na bliadhn’ ùir’ air an liath-chirc shomalta a bha ’sràidimeachd r’ a thaobh.

’An déigh dhomh fàilt’ a chur air mo theaghlach, agus am beannachd a b’ àird’ a ghuidhe as an leth; agus an déigh dhomh a’ chaora-nollaig a chur seachad, agus sguab a thoirt do’n sprèidh, mar a bha mi ’g am cheartachadh fhéin, cò ’thàinig orm ach Pàra mòr, agus mo ghoistidh Aonghas òg. “Mo bhannag ort a Phìobair, ars’ iadsan, le aona ghuth: bliadhna mhaith ùr dhuit.” “Mar sin duibhse,” ars mise: “ciod so, a Phàraig?” (is e ’toirt làimh’ air searraig a bh’ aige ’n a achlais), “Coileach dubh aig am bheil gogail na ’s mìsle na aon rán a tháinig riamh à sionnsair do phìoba.” Dh’ òl sinn air a chéile, agus thug Màiri an sin làmh air rud beag a bh’ aice ann an seotal na ciste mòire, de ’n fhìor Thòiseach. ’N a dhéigh sin thog mi fhéin orm, oir b’e mo dhleasnas na daoin’ a chruinneachadh air maduinn an là so, le fuaim na pìoba. Ghabh mi suas an Gleann o bhaile gu baile, a’ toirt air mac-talla nan creag freagradh do’n phort—

“A mhnathan a’ Ghlinne,
Nach mithich dhuibh éiridh.”

Na-m biodh a’ phìob an diugh pàiteach, b’ ullamh a gheibheadh i a pathadh a chasg. Bha ’chuideachd a’ dòmhlachadh mar a chaidh sinn air ar n-aghaidh, gus an do phill sinn a nuas taobh eile ’Ghlinne, gu tigh Eòghain Bhàin Mhaoir, far an robh muinntir a’ Ghlinne air an là so r’ an tràth mainde a ghabhail. Chuir a’ Bhaintighearna trì-bhliadhnach muilt do thigh Eòghain a dheanamh na h-eanaraich. Bha boc-earb’ againn a Coire-na-n- iùraich, bradan a Linne-nan-gealag, agus ’n uair a chuireadh r’a chèile na thàinig as gach tigh, de mhulachagan cáise, de chuachan ime, rgus de bhonnaich chruaidhe choirce, bha ann na dh’ -fhòghnadh do uibhir eile, ged a bha sinn ann deich-fir-fhichead, de cheatharnaich deas uidheamaichte air son na camanachd, a bhàrr air mnathan ’s air cloinn. Cò ’thachair a bhi ’s a’ chuideachd ach an duine cneasda Lachann nan ceist, agus cha robh do charaid am Ministeir Gallda ’n a urrainn altachadh a b’ fhéarr a thoirt duinn na ’fhuair sinn. Bha greis an déigh dha ’bhi réidh mu’n do labhradh focal. “So! so! a mhuinntir mo chridhe,” ars’ am Maor, “bithibh tapaidh, tha ’m pailteas roimhibh, agus na caomhnaibh e. Tha ’n eanaraich maith, agus a’ bhuidheachas sin dh’ise a chuir an deadh mhult ’g a deanamh.” “Cha’n ’eil an eanaraich dona,” arsa Pàra mòr, “ach tha i anabarrach teith, ar leam fhéin nach bu mhisd’ i dileag bheag de ’n Tòisegch ’g a fionnarachadh.” “ ’S maith a dh’ fhàg thu e,” ars am Maor, “C’àit’ am bheil an t-slige-chreachainn?” “Sin i fa d’ chomhair, a ghoistidh, cuir seachad i, agus cuimhnich nach ’eil aiseag saor ’an Albainn. Bi tapaidh, a Phìobaire, tha ’ghrian a’ tarruing suas ri Dùn-dà-ghaoith, agus air a’ mheadhon là tha ’chamanachd ri tòiseachadh.” “Fhalbh! Fhalbh!” arsa Pàra mòr, “leig leis a’ ghréin gabhail air a h-aghaidh; tha rathad aice-se, agus rathad againne. Cha’n ’eil Dùn-dà-ghaoith soirbh r’a dhìreadh an diugh fhéin; tha iomadh ceum sleamhainn gu ’mhullach. Tha ’ghrian ro chiallach mu’n àm so ’bhliadhna; cha’n ’eil an t-anabarr deifir oirre ’s a’ mhaduinn, ged is cinnteach mi gu’n tèid i ’n a deann-ruith mu’n tig am feasgar; mar a rinn i a h-uile feasgaa sunndach a chunnaic mi riamh.” “Mo thruaighe, a Phàra mhòir,” arsa Lachann nan ceist, “na bi ’labhairt mar sin mu’n ghrèin, agus a’ tighinn thairis air faoineachd de ’n t-seòrsa sin.” “Cum do thruas agad fhéin,” arsa Pàra mòr; “cha truagh leam cù agus marag m’a amhaich:” leis a’ so thug e làmh air sgonn de dh’ìsbein a bha m’ a choinneamh. Rinn Lachann còir gàire; deir e, “cha’n ’eil maith a bhi ’bruidhinn ri Pàraig.” Thug am Maor sùil orm fhéin, agus an déigh do Lachann buidheachas a thoirt seachad, thog mi orm a mach agus chluich mi“ ’Ghlasmheur,” fhad ’s a bha Eòghan Ruadh saighdear a’ tarruing suas nan daoìne, a h-uile fear ’s a chanman ’n a dhòrn Ràinig sinn Guala-nan-càrn, far an robh na h-uaislean againn fhéin r ’ar coinneachadh; agus mu’n robh fhios againn c’àit’ an robh sinn, cò ’chuir e fhéin air ar ceann ach Dòmhnull òg againn fhéin—Oighre ’n teaghlaich— ’s e ’n dèigh tighinn dachaidh air a’ mhaduinn sin, gun chadal oidhche o’n a dh’fhag e Dun-èideann. A dhuine chridhe! b’ e fhèin am fiùran àillidh! Cha b’ urrainn domh deò a chur s a’ phìob. “Séid suas, ’Fhionnlaidh,” arsa Pàra mòr, “ciod am mulad a th’ort?” “Mulad,” e deir mise, “is fhad’ a ghabh e uam.” Thàinig muinntir an Leathair ’am fradharc, agus Alastair Ruadh a’ Chaoil air an ceann. An uair a mhothaich an dà bhuidheann d’a chéile, thog iad iolach ait ghàirdeachais, a’ fàilteachadh a’ chéile le mòr shubhachas. —Ràinig sinn an fhaiche, agus b’ ann an sin a bha ’n iomadh fhàilte chridheil ’am measg chàirdean agus luchd-eòlais.

Thog an latha oirnn gu grianach, soilleir. Air na cnoic mu’n cnairt de’n Bhlàr-ruith’ bha na mnathan ’s na leanaban, maighdeauan na tìre, uasal agus ìosal, eadar dà chloich na dùthcha, ag amharc na camanachd. Chomharraicheadh a mach an taghal, agus thòisich iad air na daoin’ a tharruing. “Buaileam ort, ’Alastair,” arsa Dòmhnull òg. “Leigeam leat,” ars’ Alastair. “Is leam-sa Dòmhnull bàn Chuil-fhodair” —an aon duine ’bu shine ’bh’ air an fhaiche. Thug Dòmhnull bàn ceum gu taobh, agus shaoileadh tu gu’n leumadh an dá shùil as le h-aighear. An uair a bha na daoin’ air an roinn—dà fhichead air gach taobh agus buideal air gach ceann de’n taghal—thilg Alastair Ruadh an caman suas. “Cas no Bas, a Dhòmhnuill-nan-Gleann?” “Bas a chumas ri d’ chois gu h-oidhche,” arsa Dòmhnull. B’ ann air Alastair a thàinig a’ cheud bhuille ’bhualadh; agus air dha am ball-iomanach a shocrachadh, mar a bha e ’togail a’ chamain, ghlaodh Dòmhnull òg— “Deis dé! ’Alastair,’ ars’ esan; “rinn

---

[203]

[Vol . 3. No. 26. p. 3]

sinn dearmad air cleachdadh latha, ach ’s maith an t-àm fhad ’s a dh’fhaodar a leasachadh. Thig air d’adhart, ’Eòghain bhàin, agus aithris riaghailtean na h-iomanach.” Chruinnich gach aon m’a thimchioll, agus thoirmisg Eòghan, ann an ainm Cheann-feadhna na camanachd, agus do réir nòis an sinnsireachd, connsachadh no trod, focal àrd no mionnan, buille no dórn, caonnag no misg, agus bhrosnaich e iad gu farpuis chàirdeil, co-strì dhuineil, fhearail, gun bhacag, gun cheap-tuislidh.

Bhuail Alastair a’ cheud bhuille, agus thòisich a’ chamanachd. Ach cha’n ’eil cainnt agam-sa gus na thachair a chur sìos. Chaidh a’ cheud taghal le muinntir an Leathair, ach ma chaidh, cha deachaidh an latha. Rùisg Dòmhnull òg ’s a chuid ghillean, agus shaoileadh tu gu’n robh Blàr-na-léine a rithist ’g a chur. Bha ’n latha leinne. Bhuaileadh a’ bhuille-choilleig le Eòghan bàn leathann, fìdeag choimheach a chuir a thaghal am ball. Thog sinn caithream nam buadh, ach cha robh ann ach gràdh agus fiùghantas. Chruinnich sinn mu’n bhuideal, agus cha robh dìth no ganntar oirnn. ’N a dhéigh sin chaidh a’ cheathairne a chaitheamh na cloiche neirt, agus ’an déigh iomadh urchair thàbhachdach choisinn Eòghan bán leathann urram an latha.

“Mo nàire, ’Illean,” arsa Pàra mòr, “na caileagan bòidheach, lurach ’g am meileachadh ri taobh an tuim; c’àit’ am bheil na dannsairean? Séid suas Ruidhle-thulachain, ’Fhionnlaidh.” Thòisich an dannsadh, agus bha ’ghrian a’ téarnadh sìos gu ìochdar Mhuile, agus seachad air Barra mu’n do dhealaich sinn. Thog sinne oirnn do na Glinn, agus sgaoil ar càirdean sìos a chum an Leathair. Cha chualas focal àrd no mi-mhodhail. Bha iomadh peirceall agus lurgan air dhath nan cearcan-tomain, ach cha robh fuath no farmad mu’n chùis. Ràinig sinne tigh na h-uaisle—bu lìonmhor leus a bha’n oidhche sin ’an aitreabh na h-aoidheachd, ged is ìosal dorch’ an diugh i. Chaidh an oidhche seachad le ceòl agus le sùgradh, agus cha do dhealaich sinn gus an d’thàinig bristeadh na fàire a threòrachadh gach aon againn, a bha gu sgìth cadalach, d’ar leapaichean fhéin. Agus a nis, a Theachdaire Ghaolaich, sin agad cunntas air an dòigh anns am b’àbhaist do d’ shinnsirean latha Coinnle ’chur seachad. Agus ’theagamh, ged nach creid iad air a’ Ghalldachd e, is iomadh deadh bhuaidh a bha’n lorg a cho-chomuinn so eadar uaislean agus an cuid daoine. Bha cainnt ar dùthcha ’an sin aig ar n-uachdrain, agus cha bu tàmailte leis an aon a b’ àirde dhiubh labhairt ruinn air ar n-ainm aig aon choinneimh, no còmhdhail aig am bitheamaid. Bha cinneadas, co-dhaltas agus càirdeas eadaruinn. Ged a b’ ùbhlan iadsan air a’ ghèig a b’ àirde bu mheanglain sinn uile de’n aon chraoibh. Ruigeadh an aon bhuille oirnn air fad; ach taobh a mach de’n teaghlach fo’m bheil air an àm, faodar a ràdh,

“Dh’fhalbh sud uile mar bhruadar,
No bristeadh builgein air uachdar nan tom.”

Pìobairean cha’n ’eil a nis aca; agus ma ’s iad na gillean, cha’n fhiach leo fear-dùthch’ a ghabhail, ach garraich Ghallda: peasain chaola, leibideach, le ’m brigisean goirid, agus stocainean geala, gun smid Ghàelic ’n an ceann; gun dùthchas, gun dàimh, gun uiread misnich ’s a theasairgeadh Oighre ’n teaghlaich o ghob a’ choilich Fhrangaich. Cha b’ ionann ’s do ghillean, a Dhòmhnuill nan Gleann, an là a thàinig an Rìgh air tìr ’am Mùideart, mu’n cuala mi m’athair cho tric a’ labhairt. Slàn leat, a Theachdaire Ghaolaich, is dòcha nach bi cothrom agam air litir a chur ’an cabhaig a’ d’ ionnsuidh, ach is mi da rìreadh, an lá a chì ’s nach fhaic,

Do charaid dìeas,
FIONNLADH MAC-AONGHAIS.

Air son nam biastan—Cherokee Vermifug

Leighisoadh mise o lòinidh leMinard ’s Liniment.
Halifax. ANDREW KING.

Leighiseadh mise o droch sgamhan leMinard ’s Liniment.
Sussex. COL. C. CREWE READ.

Leighiseadh mise o loinidh leMinard ’s Liniment.
Markham, Ont. C. S. Billiug.

Tha D. J. Domhnullach a creic moran de dh’ aodaichean deante, do fhir ’s do mhnathan agus tha e deònach an sealltuinn aìg am sam bith.

C . B. TRAVIS,
SYDNEY, C. B.

Pianos, Organs, and Sewing Machines of all the best kinds.

A good stock of Accordeons, Harmonicas, Violin Strings, and Music Books.

Sewing Machine Needles and oil always kept on hand.

Call and Examine Stock.

Ma ruigeas tu stor
D. J. DOMHNULLACH
Air Straid Wentworth,

chi thu gu bheil gach seorsa bathair a th’aige cho math ’sa gheibh thu an stor sam bith sa bhaile. agus gu bheil e ’ga chreic
GLE SHAOR.

Nuair a thig thu do’n bhaile, s’ cor dhuit a dhol ’ga choimhead, gun fhios nach eil ni eigin aige a tha dhith rt, agus ma tha gheibh thu
DEAGH BHARGAN.

G . H. GUZZWELL,
Seudair agus Uaireadairiche,
SIDNI, C. B.
Uaireadairean Oir us Airgid, agus Seudan dhe gach seorsa.
Uaireadairean air an glanadh ’s air an caradh.

---

[204]

[Vol . 3. No. 26. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS.
Bliadhna, $1 .00
Sia miosan, .50
Tri miosan, .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu lichd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air sor $1 .52, neo 6sd. 3d. ’sa bhliadhna.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gàilig g’ ar ’n ionnsidh an aire nach sgribbh iad ach air aon taobh d’ an duileig, agus nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu.
J . G. MacKINNON,
Editor “Mac-Talla,”
Sydney Cape Breton.

SIDNI, DESEMBER 29, 1894.

Tha e gu math cinnteach a nise nach mair an cogadh eadar Sina us Iapan moran ma’s fhaide. Tha chùis air dol gu dona ’n aghaidh Sina agus tha i ullamh gu striochdadh do Iapan. Cha’n eil teagamh nach bi cumhachan sithe air an deanamh eatorra an ùine ghoirid. Is tuiteam mhor so do Shina.

Tha àireamh mhath de ghabhaltaichean ùra a’ tighinn a stigh an dràsda agus tha sinn ’an dóchas gu’n tig aireamh mhor eile air an sàil. Bu chóir do gach duine aig a bheil meas air a Ghàilig a bhi ’gabhail a’ phaipeir Ghàilig, agus cha ’n eil àm dhe ’n bhliadhna ’s fhearr air son dolair a chur a stigh ’ga iarraidh na mu àm na Bhliadhn’ Uire. Tha sinn an dochas gu’n tig na ceudan dhiubh!

Tha e ’na thoileachadh mor leinn a bhi cluinntinn gu bheil a Ghàilìg aig an àm so a’ togail a cinn ann an iomadh àite anns nach d’ fhuair i urram sam bith ’san àm a dh’ fhalbh. Tha air a chuid a’s lugha dá sgoil ùr Ghàilig ann an America air a gheamhradh so, aon ’an oil-thigh Antigonish s aon ’an Mew York. Bha roimhe so sgoilean Gàilig an co-cheangal ir Comuinn Ghàilig Thoronto us Hamilton, agus tha sinn toilichte chluinntinn gu bheil iad ag obair air a gheamhradh so a rithist. ’S math a tha iad a’ deanamh: tha e na ni gasda toiseachadh air deadh obair, ach tha e na ni moran na’s fhearr leantuinn oirre bho bhliadhna gu bliadhna. Tha Gàidheil Thoronto us Hamilton airidh air am moladh. Agus iadsan nach eil ach air ùr-thoiseachadh, tha sinn an dochas gu’n gabh iad nisneach, gu’n oìbrich iad gu math, agus gu m bi soribheachadh mor leotha Cha d’ fhuiar sinn ach an aon fhios à Antigonish, ach tha sinn a’ cluinntinn gu bheil an class a th’ann an New York a’ dol air adhart gu math; thoisich e le na bu lugha na fichead, agus a nise tha corr us leth-cheud ann, ’s cuid dhiubh a tlgh’nn astar fada. Tha sin na dheagh mhisnich dhaibh-san a chuir air chois e. Tha Comunn Gàilig aca anns a bhaile-mhor sin cuideachd, ’s tha choltas air gu ’m fàs e. Bhitheamaid fior dheònach a bhi ’g innse d’ ar leughadairean o àm gu àm, mar tha dol do na sgoilean ’s do na comuinn Ghàilig. ’S nan cuireadh iad-san a tha dhiubh, fios beag gu Mac-Talla an drásda ’sa rithist, bheireadh esan dh’ an luchd-leughaidh e, ’s cha ’n eil teagamh nach biodh sìn, na mheadhon air àiteachan eile dhusgadh suas gus an eiseamplair a ghabhail. Tha “Cabar-Feidh” ’sa chàirdean glé chuimhneach aìr bhi ’g innse dhuinn mar tha dol dhaibh ann am Baile Mor nan Gall, agus car son nach innseadh Gàidheil Thoronto us Hamilton us Mhontreal us New York us Antigonish mar tha dol dhaibh féin? Bidh sùil againn gu’n dean iad sin. Gu ma fada beò a Ghàilig agus na h-uile dh’ fheuchas ri ’cumail beò!

Bha aig muinntir Sirroamachd Richmond ri fear-pàrlamaid a thaghadh Dior-daoin. Bha Mr. Mathanach (an liberal) air a chur a stigh. Fhuair e mu cheud bhot a bharrachd air a’ Mhoireastanach.

DROCH SGIORRADH. —Chaidh gille òg le Alasdair Mac Leóid (Feòladais) a’ leónadh gu dona le urchuir ’sa mhaduinn Di-ciaduinn. Bha bràthair dha (Uilleam) a lòdadh guuna beag a bh’ aige agus air dòigh air choir-eigin dh’fhalbh an urchuir. Bha esan ri thaobh aig an àm agus chaidh am peilear an sàs ann mu chuaimh au t-slinnein. Dh’ fhairtlich air na dotairean am peilear fhaotainn; cha’n eil ìad cinnteach an deachaidh no nach deachaidh e rathad an sgamhain. Bha ’n gille bochd gle iosal, ach tha e air a dhol beagan am feabhas, agus tha dòchas aca gu’m faigh e thairis air.

Cherokee Vermifugeair son nam biastan

Minard ’s Family Pills,glan, fallain.

FLUR
$3 .50 am barailte,
Air son airgid. Theid sinn an urras gu’n dean e deagh aran.

BROGAN BHAN
$1 .00 am paidhir.
Tha iad laidir agus air an deagh dheanamh.

STOC MOR DE BHATHAR UR.
aig
JOST BROS.
Sidni, C. B., Nov. 9, ’94.

D . A. HEARN,
Fear-Tagraidh, Notair, &c ., &c .,
SIDNI, C. B.

Gllios & MacEachuinn,
Comhairlichean agus Fir-Tagridh aig Lagh
SIDNI & ST. PETER’S, C. B.
J. A. Gillios. AJ. G. MacEachuinn.

Dr. G. T. MacGILLEAIN,
Dotair Fhiacal,
OIFIG: Os cionn Stor Harrington.
SIDNI, C. B.

SIOSAL & CROWE.
Fir-Tagraidh, Comhairichean
Notairean, &c .
SIDNI, —C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE

D. A. MacFHIONGHAIN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, E. P. I.

Leabhraichean Gailig.
RI’N REIC AM BADDECK
Tha Leabhraichean Gailig dhe gach seorsa ri’n reic aig Niall Domhnullach, anns an stor aig D. F. Mac Rath. Gheibhear Mac Talla gach seachdain ’san aite cheudna.

---

[205]

[Vol . 3. No. 26. p. 5]

NAIDHEACHDAN.

Cha ’n eil teagamh nach teid àireamh de mhuinntir Cheap Breatunn gu Halifax gu tòrradh Shir Iain Thompsoin, ’nuair ruigeas a chorp a nall. Cha chosd an turus à Sidni ach $2 .80, eadar falbh us tighinn. Tha ’n t-adhlacadh gu bhi air a dheanamh le greadhnachas mòr.

B’e Dior-daoin air an t-seachdain s’a chaidh an latha bu ghiorra ’s bhliadhna. Cha robh ach gann ochd uairean eadar beul an latha ’s beul na h-oidhche, Tha nise ’n latha teannadh ri sìneadh, agus leanaidh e mar sin fad shia miosan gus am bi an oidhche cho gairid ’sa tha ’n latha ’n dràsda.

Chaidh maidean a chur air an rathadiaruinn faisg air Eas Niagara an la roimhe, ach gu fortanach thugadh fa-near dhaibh mu’n d’ thàinig an carbad an rathad. Chaidh dithis dhaoine a ghlacadh air amhrus, ach mu’n deach an toirt gu cùirt, dh’aidich gill’ óg, aois sheachd bliadhn’ deug gu’m b’esan a chuir na maidean air an rathad.

Tha MAC-TALLA aig an àm so a’ cur fàilte na Bliadhn’ Uire air a chàirdean anns gach cearna dhe’n t-saoghal. Mu’n tig àireamh eile dheth a mach, bi a bhliadhna so air a dhol an rathad a chaidh na bliadhnaichean uile, agus bi a bhliadhn’ ùr air a h-àite ghabhail. Tha sinn a’ guidhe d’ ar luchd leughaidh BLIADHNA MHATH UR AGUS MORAN DHIUBH!

The paraisde Mhira an deigh Manse breagha chur suas dh’an mhinisteir aca, an t-Urr. Uilleam Calder. Tha Mr. Calder agus a theaghlach a nise ’fuireach ann, agus tha sinn an dòchas guu cuir iad ioma latha sona seachad na bhroinn. Tha cuimhn aig ar luchd-leughaidh gu robh an tigh anns an robh iad a fuireach roimhe air a losgadh ’sa gheamhradh ’sa chaidh.

LATHA NOLLAIG. —Chaidh latha Nollaig a chur seachad ’sa bhaile gu math socair. Cha robh sneachd againn idir, agus mar sin cha robh toileachadh ann a bhi mach, oir bha ’n talamh reòta, agus na ròidean sgreagach, cruaidh. Tha sinn anns an dùthaich so cho cleachte ri sneachda bhi againn ri àm na Nollaig ’s na Bliadhn’ Uire, ’s nach bi sinn toilichte as aonais. Mur cluinn sinn gliengarsaich nan clag air na sràidein ’s air na ròidein-mora, ’s gann a chreideas sinn gur h-i an Nollaig no ’Bhliadhn’ Ur a th’ ann idir.

Tha seann duinn ann an Chatham, Ontario, do ’n ainm Uilleam Chambers, agus ged tha e ceud bliadhna ’sa h-ochd a dh’aois. tha e gu math tapaidh fhathast. Thog e air o chionn ghoirid ’s chaidh e gu Manitoba a choimhead air dithis mhac dha aig am bheil fearainn anns an dùthaich sin. Tha fear dhiubh ceithir fichead ’sa tri, ’s am fear eile tri fichead ’sa h-ochd deug. Cha robh duine còmhla ris air a thurus. Bha e ’na dhuin’ òg làidir ri linn Napoleon agus bha e treis an cogadh na Spàine. Dh’fhàg e ’n t-arm beagan roimh Bhlàr Waterloo, agus thàinig e air imrich a Chanda.

Tha na stòraichean anns a bhaile so ri bhi air an dùnadh aig sia uairean na h-uile feasgar ach feasgar Di-sathairne eadar a Bhliadhn’ Ur us Bealltuinn. Tha ’n riaghailt so air a deanamh aìr son faochadh a thoirt do na cléirich, agus tha e glé cheart. Tha iad ag obair gu cruaidh fad an t-samhraidh ’s gu deireadh na bliadhna, agus tha e iomchuidh gu leòr a nise ’nuair nach bi fior mhoran ri dheanamh ’sna stòraichean, gu faigheadh iad cothrom air an anaìl a leigeil

Tha ’n carbad iaruinn a nise ruith da uair ’s an latha eadar Sidni us Port Morien, no mar theirte ris roimhe so, ’s mar a’s trice theirear ris fhathast, Cow Bay. Thainig àireamh mhor sluaigh a stigh dh’an bhaile oidhche Shatharna, uiread no barrachd ’sa thainig a stigh aig aon àm fad an t-samhraidh. Tha ’n crabad a bhi ruith mar so ’na dheisealachd mhòr, agus ni e feum do mhuinntir an da bhaile. Tha dùil aca gu’m bi e a ruith gu Louisburg mu mheadhon an t-samhraidh.

Iadsan a Phaigh

Iaiu R. Boyd, Lakevale , N. S.
Catriona FhrisealStellarton , do.
Iain Domhnullach, Pinkie Town, do. (25c. )
N. & T. MacFhionghain, Forest Hill, E. P. I. 50c
Callum Mac-a- Phearsain, Kinross , do.
Aonghas I. Moireastan, Launching , do.
Uisdean Mac-a- Phi, Souris , do. 25c.
Tormoid Moireastan, Peueril , Que.
Murcha Mac Rath, Ottawa , Ont.
Domhnull Mac Coinnich, Glascho, Alba.
Andra Mac Gille-Chriosd, Burnbank , do.
Alasdair L. Gillios, Lincoln , Mass.
An t-Urr. P. R. Cunningham, St . Paul Minn.
A. MacCoinnich, Meinn Victoria, C. B.
R. Dughallach, Margaree , do.
Ailein Mac Gill-fhaolain, do. S. W.
Iain U. Mac Isaic, Amhuinn Bourgeois do.
Iain Domhnullach, Ceap Nòr, do.
Anna B. Nic Leoid, Framboise , do,
Catriona Mhoireastan, North Gut, St. Ann’ s
Aonghas Mathanach,
Ruairidh Mac Néill, Glace Bay.
Eilidh Dhomhnullach, Amhuinn Dhennis.
Uilleam Domhnullach, Drochaid Mhira.
A. D. Domhnullach, Stirling .
Callum Gillios, Iron Mines.
Seumas Mac Leoid, Point Bevis.
Iain MacCoinnich, Amhuinn Tuath, St . Ann’ s
Curstidh B. Dhomhnullach, do. (50c.)
Curstidh Dhomhnullach) do. do.
Seonaid Ros, Baigh Bhaddeck, (50c.)
Iain Mac Ille-mhaoil, Acarsaid Mhor.
Tormoid Buchanan, Cnoc Mor, St . Ann’s.
Deórsa Mac Neacail, Beaver Cove.
A. Mac-an-t- Saoir, Loch Ghabarus, (50c.)
Fear a’ Phosta, ’sa Bhai ’n Ear.
Uisdean Mac Cuish, Cow Bay.
Ailein Camaran, Amhuinn Dhennis.
Iain Gillios, Sidni.
An t-Onarach Iain Mac Neill, Mabou .

BAIS

Aig Amhuinn Shidni, air an treas latha fichead de Desember, Bessie M., nighean ghradhach Eachuinn Mhic Fhionghain, da bhliadhna ’s tri miosan a dh’ aois.

DUAISEAN

dhaibhsan a gheibh gabhaltaichean ùra do ’n MHAC-TALLA eadar so us Bliadhn’ Ur. Bheir sinn do ’n neach a gheibh an àireamh a’s mò a cheud duais, an neach a’s fhaisge thig air sin, an dàrna duais, agus an darna neach a’s fhaisge thig air sin, an treas duais. ’S iad na duaisean na tri leabhraichean fiachail a leanas.

I. Caraid nan Gaidheal.
II. Sàr-obair nam Bàrd.
III. Foclair Gàilig ’Ic Ailpein.

Bldh iad againn ro’n bhliadhn’ uir, ’s bidh iad air an cur g’ an ionnsuidh-san a choisinn iad cho luath ’sa bhios fhios againn cò iad. ’S còir do gach aon feuchainn ri àireamh bheag no mhor de ghabhaltaichean ùra fhaotainn do’n phaipeir. Deanadh gach neach a dhichioll. Iadsan a’s fhearr a ni gheibh iad na duaisean so, agus iadsan nach fhaigh iad, tha fhios againn fèin nach bi athreachas sam bith or air son na rinn iad gus càirdean MHIC TALLA chur an sionmhòrachd.

Acadia House.
Airneis dhe gach seorsa,
Aodaichean Deante.
Brogan agus Botainnean.
Amhlan dhe gach seorsa air son na Nollaig, air son na Bliadhn’ Uire ’s air son gach àm eile dhe’n bliadhna.
THA NA PRISEAN CEART.
INGRAHAM & MacGILLEAIN.

SANAS.

Bathar Ur na h-uile Seachdain.

Na prisean na’s isle na bha iad riamh.

Caileagu,
Aodaichean,
Caiseart,
Dluth Geal.

Tha Gailig aig na cleirich.

STOR SHAOR SHIDNI.
F . A. CROWELL,
Fear-Gnothuich

---

[206]

[Vol . 3. No. 26. p. 6]

RIDIRE GHRIANAIG.

Bha aig Ridire Ghrianaig triùir nighean nach robh an leithid ri fhaotainn no ri fhaicinn an àite sa bith. Thainig béisd bho ’n chuan ’s thug i leath’ iad, ’s cha robh fios ’d é an rathad a ghabh iad, no c’àite an rachteadh g’ an iarraidh.

Bha saighdear anns a’ bhaile, ’s bha triùir mhac aige, ’s an àm na Nollaig bha iad aig iomain, ’s thuirt am fear a b’ òige gu’n rachadh iad agus gu ’n cuireadh iad bair air léana Ridire Ghrianaig.

Thuirt càch nach rachadh, nach biodh an Ridire toilichte gu ’m biodh sid a’ toirt ’n a chuimhne call a chloinne, ’s ag cur duilichinn air. “Biodh sin a roghainn da,” ars Iain, am mac a b’ òige, “ach théid sinn, ’s bheir sinn bair, tha mise coma air son Ridire Ghrianaig biodh e buidheach no diombach.”

Chaidh iad a dh-iomain ’s bhuidhinn Iain tri bair air a bhràithrean. Chuir an Ridire cheann a mach air uinneig, ’s chunnaic e iad ag iomain, ’s ghabh e corruich mhòr, gu’n robh a chridhe aon sa bith dol a dh-iomain air a lèana, nì a bha toirt call a chloinne ’n a chuimhne, ’s ag cur mìothlachd air. Thuirt e ri mhnaoi, “Co tha cho mìomhail ’s a bhi ’g iomain air mo ghrùnnd-sa, toirt call mo chloinne ’m chuimhe! Biodh iad air an toirt an so a thiota ’s gu ’n rachadh peanas a dhianamh orra.” Chaidh an triùir ghillean a thoirt an lathair an Ridire, ’s bha iad ’n an gillean gasda.

“ ’D e thug dhuibhie,” ars an Ridire, bhi cho mìomhail ’s dol a dh-iomain air a’ ghrùnnd agamsa, toirt call mo chloinne ’m chuimhne. Feumaidh sibh peanas fhulang air a shon.”

“Cha ’n ann mar sin a bhitheas,” ars’ Iain, ach bho ’n a thuit duinne tighinn céarr ort, is fhéarr dhut fàardach de luing a dheanamh dhuinn, agus falbhaidh sinn a dh-iarraidh do nighean; ’s ma tha iad fo’n fhiorach no fo ’n fhuarachd, no fo cheithir rannan ruadh an domhain, gheobh sinne mach iad, mu’n tig ceann latha ’s bliadhna, ’s bheir sinn air an ais iad do Ghrianaig.”

“Ged is tu ’s òige, ’s ann ad cheann tha chomhairle ’s fhèarr; bidh sin air a dhianamh dhuibh.”

Fhuaradh saoir, ’s an ceann sheachd latha bha ’n long deas. Chuir iad a stigh biadh a’s deoch mar a dh’ fhéumadh iad air son turuis. Thug iad a h-aghaidh ri muir ’s a cùl ri tìr, ’s dh’ fhalbh iad: ’s an seachd latha ràinig iad tràigh gheal ghainbhich, agus ’n uair a chaidh iad air tìr bha sia fir dhiag ag obair an aodunn creige ’g a cur as a chèile.

“ ’D é an t-àite tha so?” ars an sgiobair.

“Is e so an t-àite ’s am beil clann Ridire Ghrianaig. Tha iad a’ dol a dhòoadh triùir fhamhairean.”

“ ’D é an dóigh a th’ air faotainn far am beil iad?”

“Cha’n ’eil dòigh sa bith ach dol suas ’s a’ chliabh so ri aodann na creige.”

Chaidh am mac a bu shine ’s a’ chliabh ’s ’n uair a bha e shuas aig leth na creige, thàinig fitheach géarr, dubh, ’s thòisich e air le ìnean ’s le sgiathan, gus nach mòr nach d’ fhàg e dall, bodhar e. Cho robh aige ach tilleadh air ais.

Chaidh an darna fear ’s a’ chliabh, ’s ’n uair a bha e shuas leth an rathaid, thàinig am fitheach géarr, dubh, ’s thòisich e air, ’s cha robh aige ach tilleadh air ais mar a rinn am fear eile.

Chaidh Iain mu dheireadh ’s a chliabh. An uair a bha e shuas leth an rathaid thàinig am fitheach géarr, dubh, ’s thoisich e air ’s ghread e e mu’n aodann. “Suas gu clis,” ars’ esan, “mu ’m bi mi dall an so.” Chuireadh suas e gu bràigh na creige. An uair a bha e shuas thàinig am fitheach far an robh e ’s thuirt e ris:

“An toir thu dhomh greim tombaca?’

“A dhaor shlaightire, is beag comain a th’ agad orm air son sin a thoirt dut.”

“Na biodh umhail agad do sin, bidh mise ’m charaide math dhut. Nise theid thu do thigh an fhamhair mhoir, ’s chi thu nighean an ridire fuaghal, ’s a miaran fliuch le a deòir.’

Ghabh e air aghart gus an d’ ràinig e tigh an fhamhair. Chaidh e stigh. Bha nighean an ridire fuaghal.

“ ’D é thug an so thu?’ ars’ ise.

“D é thug thu fhein ann nach fhaodainn-sa tighinn ann!”

“Thugadh mise ann gun taing.”

“Tha fios agam air sin. C’àite am beil am famhair?”

“Tha e ’s a’ bhèinn-sheilg.’

“ ’D e ’n dòigh a th’ air fhaotainn dachaidh?’

“An t-slabhraidh chomhraig ud a mach a chrathadh; ’s cha’n ’eil e ’s an fhiorachd no ’s an fhuarachd, no an ceithir rannan ruadh an domhain, a h-aon a chumas còmhrag ris, ach Iain òg mac an t-saighdeir, à Albainn, ’s cha ’n ’eil e sia bliadhn’ diag a dh-aois, ’s tha e tuilleadh a’s òg gu dol a chòmhraig ris an fhamhair.’

‘Tha ioma h-aon an Albainn cho laidir ri Iain mac an t-saighdeir ged a bhiodh an saighdeir leis.’

Chaidh e mach. Thug e tarrainn air an t-slabhraidh, ’s cha d’ thug e car aisde, ’s chaidh e air a ghlun. Dh’ éirich e suas, thug e ’n t-ath chrathadh air an t-slabhraidh ’s bhrist e tinne dh’ i. Chual am famhair ’s a bhéinn-sheilg e.

‘Aha!’ ars’ esan, ‘Co a b’ urrainn mo shlabhraidh-chòmhraig sa charachadh, ach Iain òg mac an t-saighdeir à Albainn, ’s cha ’n ’eil e ach sia bliadhn’ diag a dh-aois—tha e ro òg fhathast.’

Chuir am famhair an t-sitheann air gad, ’s thàinig, ’s thàinig e dhachaidh.

‘An tusa Iain òg mac an t-saighdeir à Albainn?’

‘Cha mhì.’

‘Co thu ’s an fhiorachd no ’s an fhuarachd no an ceithir rannan ruadh an domhain, a b’ urrainn mo shlabhraidh-sa charachadh, ach Iain óg mac an t-saighdeir à Albainn?’

‘Tha ioma h-aon an Albainn cho làidir ri Iain og mac an t-saighdeir, ged a bhiodh an saighdeir leis.’

‘Tha sid ’s an fhàisneachd agam-sa.’

‘Coma leam ’d é tha ’s an fhaisneachd agadsa.’

‘D é an doigh air am math leat thu fhéin fhiachainn!’

‘An uair a bhithinn fhin ’s mo mhàthair thair a cheile, ’s a bhiodh toil agam mo thoil fhin fhaotainn, ’s ann an snaimeannan-carachd a bhitheamaid a’ fiachainn; uair a gheobhadh i chuid a b’ fhearr, ’s da uair nach fhaigheadh.’

Rug iad air a chéile, ’s bha gramannan cruaidh aca, ’s chuir am famhair Iain air a ghlùn.

‘Tha mi faicinn,’ ars’ Iain, ‘gur tu ’s treasa.’

‘Tha fios gur mi,’ ars’ am famhair.

Chaidh iad an dàil a chéile rithisd, ’s bha iad ag caradh ’s a’ tarrainn a chéile. Bhuail Iain a chas air an fhamhair ’s an aobrunn, ’s chuir e air slait a dhroma foidhe air an lár e. Ghuidh e gu ’m biodh am fitheach

---

[207]

[Vol . 3. No. 26. p. 7]

aige. Thainig am fitheach gèarr, dubh, ’s ghabh e do ’n fhamhair ’s an aodunn, ’s mu na cluasan, le ’inean, ’s le sgiathan, gus an do dhall ’s na bhodhair e e. ‘Am beil tarrainn airm agad a bheir an ceann de ’n bhéisd?’

‘Cha ’n ’eil.’

‘Cuir do lamh fo m’ sgèith dheis-sa, ’s gheibh thu corc bheag, bhiorach ann, a bhios agam a’ buain nan braonan, ’s thoir an ceann d’ e.’

Chuir e làmh fo bhun sgiath dheas an fhithich ’s fhuair e chorc ann, ’s thug e ’n ceann de ’n fhamhair.

’Nise, Iain, theid thu stigh far am beil nighean mhor Ridire Ghrianaig. Bidh i ’g iarradh ort tilleadh, ’s gun dol na ’s fhaide; ach na toir thusa feairt oirre. Gabh air d’ aghart, ’s ruigidh tu an nighean mheadhanach, ’s bheir thu dhomhsa greim tombaca.’

‘Bheir mi sin dut gu dearbh, ’s math a choisinn thu e: gheobh thu leth ’s na th’ agam.’

‘Cha ’n fhaigh gu dearbh; is ioma latha fada gu Bealltainn.’

‘Nara leigeadh am Fortan gu ’m bi mis’ an so gu Bealltainn.’

‘Tha fios agad air na tha seachad, ach cha ’n ’eil fios agad air na tha romhad. Faigh uisge blàth, ’s glan thu fhéin ann. Gheobh thu ballan-ìocshlaint os cionn an doruìs, suath ri d’ chraiceann e ’s theirig a laidhe leat fhéin, ’s bidh tu gu slàn, fallain am maireach; ’s am maireach gabhaidh tu air d’ aghart gu tigh na h-ath té.’

Chaidh e stigh ’s rinn e mar a dh’ iarr am fitheach air. Chaidh e a laidhe an oidhche sin, ’s bha e gu slàn, fallain ’s a’ mhadainn, an uair a dh’ éirich e.

‘Is fhéarr dhut tilleadh,’ arsa nìghean mhor an ridire,’ gun dol na ’s fhaide, ’s gun thu fhèin a chur an tuilleadh cunnairt; tha gu leoir de dh-or ’s de dh-airgiod an so, ’s bheir sinn leinn e, ’s tillidh sinn.’

‘Cha dian mi sin,’ ars’ esan, ‘gabhaidh mi air m’ aghart.’

Ghabh e air aghart gus an d’ ràinig e an tigh ’s an robh nighean mheadhonach Ridire Ghrianaig. Chaidh e stigh, ’s bha ise ’n a suidhe fuaghal, ’s i caoineadh, ’s a’ miaran fliuch le deoir.

‘ ’D é thug thusa ’n so!’
‘ ’D é thug thu fhéin ann nach fhaodainn-sa tighin ann?’

‘Thugadh mise gun taing ann.’

‘Tha fios agam air sin; ach, ’d é chuir a chaoineadh thu?’

(Ri leantuinn.)

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca do
Bhathar de gach seorsa agus
e ri reic gu saor.
Math ar Duthcha tha ’nar beachd

MOORE & JOHNSTON.
THA SINN A CREIC,
Paipear-tearra Tairnnean
Luaidhe Glaine
Glasan Tuaghannan
Saibh Olla
Sguabaichean Bucaidean
Lainntearan Fudar
Sgeinein Siosaran
Paipear-tubhaidh.
SAOR AIR SON AIRGID.

’S math is fhiach dhuit so a leughadh ma ghabhas tu a chomhairle bheirear ort. ’S taitneach an ni ri fhaicinn bean air a deagh sgeadach, agus ’se ’n ni ’s fhaisge thig air sin ann an taitneas duine fhaicinn ’sa chuid aodaich a freagairt air gu math. Agus ma tha thu air son thu fein a bhi mar sin, ma tha toil agad aodach math a bhi ’nad dheise, ’san deise air a sar-dheanamh, ’s coir dhuit a dhol gu
IAIN MAC-LEOID & CO.

Tha stoc mor de dh’ aodach aca, ’s tha na gearradairean aca cho math sa ghabhas faotinn. Tha iad a deanamh gnothuich aig
207 QUEEN ST., CHARLOTTE-TOWN, E. P. I.

Cuimhnich nach deid thu seachad orra oir reicidh iad riut ann an Gailig.

CLO-BHUALADH air a dheanamh gu snasail ann an oifig a Mhac-Talla. Gailig no Beurla. Ma tha dad dhe’n t-seorsa dhith rot cuir litir thugainn a feorach mam prisean.

ADAN! BONAIDEAN!

THA
Mairi A. Nic Fhionghain
air a bhliadhna so a cumail stor ri taobh na“County Hall”agus tha i deiseil gu bhi feitheamh air aon sam bith a tha ’g iarridh

AD NO BONAID,
RIBINNEAN,
FLURAICHEAN,
ITEAN NO
GEUGAN

no ni sam bith eile a’s a gnath leis na mnathan a bhi cur ma’n cinn. Tha moran de nithean eile aice nach gabh ainmeachadh an so. Thig thusa agus
FAIC DHUIT FEIN

Taillearachd.
Tha’n stor-taillearachd a bha ’sna bliadhnaichean a dh fhalbh air a cumail le
Donnacha Mac Ill-Fhinnein
a nis air a ceannach agus ri bhi air a cumail na dheigh so le
Niall Mac Fhearghais,
tha stoc mor dhe gach seors aodaich aige air laimh; bidh tuilleach a dol na cheann gach seachdain. Taghail aige ma thu air son do chuid aodaich a bhi
San Fhasan.

---

[208]

[Vol . 3. No. 26. p. 8]

DOMHNULL MAC IAIN DHUINN.

Failt air MAC-TALLA! Tha mi a cur ’g ad ionnsuidh ann an so óran a rinneadh le Alasdair Mac ’Ille-mhaoil, no mar theireadh iad ris, Alasdair Mac Eobhain mhic Gilleasbuig mhic Dhomhnull Dhuinn. Thàinig e do’n àite so a Lochaber ’sa bhliadhna 1802. Anns a bhliadhna 1817 tháinig càirdean dha do’n àite so mar an ceudna; am measg fheadhain eile bha Domhnull Mac ’Ille-mhaoil, no air sheòl eile, Domhnull Mac Iain Dhuinn, fear a bha ioma bliadhna na bhrocair ’san t-seann dùthaich, ’sa bha air a chùnntas ’na fhear-gunna a bha ainneamh math. Bha e ’na dhuine eireachdail agus measail ’sa h-uile dòigh. Rinn a charaid an t-òran so dha air a thighinn a nall.

Do Charaid Dìleas
AONGHAS MAC ’ILLE-MHAOIL.
Lagan , Ont.

Ach a Dhomhnuil mhic Iain duinn,
Cas a dhireadh nam beann,
A shiubhal nan allt s’ nan stònghlac,
Les a ghunna gun mheang
Chuireadh luaidhe neo-cham,
Bheireadh fuil air damh seang a chrònain.
Ged a bhiodh e na dheann
Air an leachdainn ’sa ghleann,
Bhiodh do theachdaire teann an tòir air.
’Se bhiodh n’ duil nach robh ann
Gin a bhuidhneadh air geall,
Rachadh stad air ’s gun taing da dhòchus.

Gum bu lionmhor fear cràic
Chuir thu laidhe gu làr,
’S nach d’ thug ionnsaidh gu bràth air éiridh,
Eadar criochan chinn-tàil,
Gleann-a- cuaich ’sa chainn-bhàn
San cuid aighean fo phramh ma’n’ déighinn,
Bhiodh tu gealaidh le d’ smàig
S do bheul ris an làr,
Gus am faigheadh tu n’ àite feumadh
’S ’n uair thogadh tu ’n làmh.
Sa thairngeadh tu n’ stràc
S mi bhiodh cinnteach a bàs mhic éilde.

’Nuair a rachadh tu suas
Do choille nam bruach,
’Stric a chuir thu m’ boc ruadh bhò’n leunnaich,
’Se na dhuibh-ruith ’s na ruaig,
Dol ri cnocan ma ’n cuairt
Dara-tomain a bhuair bho chéil e,
Bhiodh tu féin ann an cluain
’Cumail beachd air a chluais
Gunna snaipte nam buadh ga gleusadh;
’S ’nuair a shaoil leis dol suas
’S ann a bheireadh tu nuas le chéil iad.

Bu tu sealgair a gheoidh
A’ s na h-eal air an lon,
S’ lach chinn uain ann an reidhlein
Eadar Lochan na-sguad,
A’ s Bun-chingie nam bruach
Far am minig a fhuair thu treud diubh,
Eadar Eilein an fheidh
Garbh-choill a bhuic leith,
Far ’m bu lughor do cheum gam buannachd
Nuair a ghabhadh tu steidh
’M Bad-an-t’ seabhaig fon ghrein
Bhiodh na mnathan lan foisd le d’ chnuasachd.

Bu tu marbahaich ’bric ’bháin
Bu chlis saighde air àth,
Struth nan puinne nan tàmh nan réidh-uisg
Crann de ghiubhsach nam blàr,
Air dheagh shnaidheadh ’nad láimh
’S mor-ghath cumhann ri bhàr bu ghèire,
Co-dhuibh bheireadh e strác
Ris an amhainn no bhàn,
Bhiodh do shaighead an àird a chléibh aig
’s tu bu chinntiche làmh,
Théid mi ’n urras na càch
’S co e ’s urrainn a ràdh gur breug e.

Nàmhaid béist ann an càrn,
Cha do dh’ fhiosraich mi ’n àl
Na thug barrachd sa chàs ud fèin ort;
Bhiodh do ghillean glé thràth
Le ’n lothainn nan làimh
Ann sa mhadainn man tárainn éiridh.
’S iomadh sionnach le ’n àl
Chuir thu dhith anns gach àit,
Ni nach urrainn mi ràdh na léirsinn;
’S ged robh peann ann am láimh
Chaoidh cha sgriobhainn gu bràth
Trian dhe ’n chuir thu gu bàs de cheudan.

Bha seòrs eil ann air snàmh
’S bha thu ’n tòir orra ghnàth,
Dobhrain-donna s’ bu nàmhaid éisg iad;
’S bu tric bian na seachd càrt
Aig mo Dhòmhnull na láimh,
’S càch nan cadal air sgá-nan-éibhlein,
Le chuid àbhaig ’s iad dàn
Rachadh nimheil an sàs
Nach gabhadh cunnart an càs no ’n éiginn.
Chinneadh fuil leat gach là
An coill an abhuinn nan àrd
Dh’ aindeoin buìdseachd na plàigh na geadseachd.

Bu lionmhor udlaiche mòr
Dh’ fhàg thu ’Dhomhnuill gun deò,
Eadar Glas-leitir ’s Mor-thir gheugaich;
Bha thu eòlach gu leòir
An Gleann eilge Mhic Leoid,
’S an Gleann-seile nam mòr fhear treubhach;
Cloinn ic-rath leat na seòid
Bu neo-sgrubail mun bhòrd
Dhioladh buideal s’ nach sòradh éirig
Luchd do chomuinn gu pòit
’Nám suidhe s’ tigh-òsd
S’ bhiodh luchd-fidhle toirt ceòil á teudan.

Bha thu measail gu dearbh
’S fhuair thu ’n t’ urram gu sealg,
Air na h’urad us dhearbh thu fein e,
Liughad coire slios garbh,
Beann us bealach us learg
Rinn thu shiubhal ma’n d’ fhalbh do spéirid,
Adharc us crios ort gun chearb
Fuise fhada bheòil mheanbh,
Chuireadh guineach fo chalg an creubhaig,
’S cha téid dichuimhn’ air t’ aimn,
Ann an iar-àrd na h’ Alb’
Fhad sa mhaireas fir fhalbhas sléibh ann.

Nis bho ’n thainig thu nall
Air long bhallach nan crann
Do Chanada nam Frangach thréine,
’S mor do mhulad s’ cha ghann,
’Smaointinn àbhachd nam beann
’S air na fhuair thu ’s gach àm ’gan reidhlein,
Ach tha thu nis air fàs mall
Tuìsleach lapanach fànn,
Ruith cha dean thu le sannt s’ cha leum thu.
Ach chunnaic mise thu ’s tu thall,
Ullamh ealamh gun taing,
’S grad a dhireadh tu sreang Bheinn-éideann.

Chaochail d’ iomhaigh ’s do bhlàth,
Chrom do phearsa gu làr,
Dh’ fhàg do spiorad, do chàil, s’ do ghéir thu,
Tha n’ t-sùil molach air fàs,
Chuireadh fradharc gun sgàth
Fada ’s goirid bho làimh mar fheumadh,
Ach ’sì mo chomhairle an dràst
Dhuit bhi cuimhneachadh trath.
Air an t’ slighe tha ’n dàn gu lèir dhuinn;
Tha thu ’faicinn gach là,
Crioch a tighinn air càch,
’S nach teid duine gu brath bho n’ eug as.

BLIADHNA MHATH UR!

Tha sinn an deigh aireamh mhor de bhrogan a cheannaach agus air son rum a dheanamh dhaibh, reicidh sinn na th’againn air laimh

Gle shaor air son airgid

Brogan a’s fhiach $2 .25 air $1 .75 agus cach a reir sin.

Soithichean Creadha agus Glaine.

Tha sinn mar an ceudna ’cumail nam brogan a thatar a deanamh ’san Fhactoridh aig Sidni a Tuath, na brogan a’s fhearr cosg a tha ri’m faotainn, agus tha sinn ’gan reic air pris na factoridh

Brogn-uachdair agus Rubbers dhe gach seorsa.

SIABUNN

air a phris air am faighear e ann a Halifax. Flur o $3 .00 suas, Ti o 20c. Reiseadain o 85c. am bocsa.

AMHLAN DHE GACH SEORSA GLE SHAOR.

Ceannaichidh sinn Coirce, Im, Uidhean, agus Feoil, agus bheir sinn a phris a s fhearr orra an coinneamh bathair.

C . H. Harrington & Co.
Sidni, C. B
Feb.