---

[217]

[Vol . 3. No. 28. p. 1]

Mac-Talla.

“An ni nach cluinn mi an diugh cha’n aithris mi maireach.”

VOL. III. SIDNI, C. B., DI-SATHAIRNE, IANUARAIDH, 12, 1895. No 28.

Duanag Ghaoil.

Thainig an gille dubh,
’N raoir na blaile-so;
’S trom mo cheum,
Oo threig do ghealladh mi.

Gur mis tha gu tinn,
Le goirteas mo chinn,
’S ged rach mi na chill,
Cha phill mo leannan mi.
Thaiuig an gille, &c .

’S e m’ ulaidh ’s mo ghràdh,
Fear dubh agus bàn;
Cha’n innis mi chach,
Gu brath, do ghealladh dhomh.

Tha ’n gille dubh caol,
’N a laidhe s an fhraoch;
’S a ghunna ri thaobh,
B’ e ’n fheudail fhalaich e.

’S tu marbhaich an fheidh,
’S a’ cholich air geig,
’S a’ bhric air on leum
’S gun reibte ’n eala leat.

’N uair lubadh tu ’n glùn,
S a chaogadh tu ’n t-sùil;
Bhiodh eilid nan stùchd,
’S a cùl ri talamh leat.

’S deirge do ghruaidh
Na suidheag nan bruach
Thug mise dhuit luaidh
Ged ’s cruaidh ar dealachadh.

Gur guirme do shùll,
Na ’n dearcag fo ’n driùchd:
’S gur finealt’ do ghnuis,
No ùr-ros mheanganan.

Mo bheannachd ad dhéigh,
Ma dh’ fhag thu mi féin;
Ach guidheamaid céile,
Beusach, banail dhut.

BAIS

Aig Uisge Fhramboise, air an latha mu dheireadh dhe’n bhliadhna dh’ fhalbh, Mairearad, bean Dhomhnuill ’Ic Fhionghain, mu dha fhichead bliadhna dh’ aois. Dh’ fhàg i teaghlach lag ’na deigh.

Aig Loch Lomond, air a mhois a dh’ fhalbh, Gertie Brene, nighean bheag a bha fuireach còmhla ri Coinneach F. Mac Asguill, agus Cairistiona a bhean. Bha i maoi bliadhna ’s seachd miosan a dh’ aois.

Minard ’s Honey Balsam,Leigheas cinnteach

A’ Ghardhealtachd.

Bha stoirm mhòr aca anns a Ghàidhealtachd air an t-seachdain roimh Nollaig a rinn call mòr air muir ’s air tir. Bha tri bàtaichean iasgaich air an call anns a Bhàigh Leathann, ’an Leòghas, agus bha h-uile duine bh’ air bòrd (20) air am bàthadh. Thòisich an stoirm Diordaoin no Di-haoine, agus bha i sior dhol am mothaid gu tràth ’sa mhaduinn Di-sathairne ’nuair a sguir i. Bha na h-iasgairean fad na h-ùine ’feitheamh gus am faigheadh iad cothrom air a dhol am mach, agus ’nuair a dh’ fhàs an t-side ciùin, chuir iad am mach, ach cha robh iad ach gann aig an obair ’nuair a shéid a ghaoth na bu làidire na bha i roimhe, agus chaidh mòran dhe na bátaichean fhuadach air falbh, agus mar a thuirt sinn roimhe bha tri dhiubh air an cur thairis ’s na daoine bh’ annta air an call. Bha tri bàtaichean eile air am bualadh air na creagan, ach gu freiasdalach, fhuair an sgiobachan iad fhéin a thearnadh, B’ iasgairean a h-uile duim chailleadh; bha iad a’ deanamh am beòlaind eadar iasgach us tuathanachas. Bu dhaoine cliùiteach, measail iad uile, agus tha mar a dh’ éirich dhaibh an deigh gruaim a chur air Leoghas ais fad. Cha do thachair ni cho cianail mu chladaichean an Eilein Fhada o chionn deich bliadhna fichead, ’nuair a chailleadh deich duine fichead. Faisg air “Portroy,” bha soitheach air a call agus bhàthadh cóignear.

Cha robh an stoirm dad na bu lugha air tir. Ann am Baile-mhàrtuinn, ’an Tirithe, bha ’n Eaglais Shaor, togalach trom iaruinn, air a togail ’s air a tilgeadh dh’an mhuir, tri cheud slat air falbh. Bha carbad a Phosta tha ruith ann am Muile air a thilgeadh thairis leis an stoirm tri uairean agus cha robh ann ach gu’n d’ fhuair am fear a bha falbh leis as le a bheatha.

Cherokee Vermifugeair son nam biastan

Sean Fhacail.

Gunnaiche mor gun srad fhùdair.

Gus am faigh thu deoch a’s fhearr na ’m fiom, cha’n fhaigh thu biadh a’s fhearr na ’n fheèil.

Gus an tràighir a mhuir le cliabh, cha bhi fear fial falamh.

Gleidheadh a chlamhain air na cearcan.

Gleidheadh an t-sionnaich air na caoraich.

Innsidh ùine ’h-uile rud.

Ionnsaich do d’ sheanmhair brochan a dheanamh.

’S àirde tuathanach air a chasan na duin’ -uasal air a ghlùinean.

’S aithne do ’n chù a choire fhéin.

’S amaideach a bhi ’cur a mach airgid a cheannach aithreachais.

Is ann a bhios a chòir mar a chumar i.

Is ann air a shon fhéin a ni ’n cat an cronan.

’S ann air deireadh an latha ’s fhearr na Donallaich.

’S ann an àm a chruadail a dh’ aithnichear na càirdean.

’S ann an ceann bliadhna dh’ ìnnseas iasgair a thuiteamas.

’S ann an uair a’s gainne ’m biadh is coir a roinn.

Cha’n uaisle duine na ’cheaird.

Cha robh call mor gun bhuinig bhig.

Cha robh caraid riamh aig duine bochd.

Cha robh bàs fir gnn ghràs fir. Cha robh briagach nach robh bradach.

Cha robh duine riamh gun dà latha ach am fear gun lath’ idir.

Cha robh thu a’s tigh an uair a chaidh an ciall a roinn.

Cha tèid an sionnach na’s fhaide na bheir a chasan e.

Minard ’s Family Pills,glan, fallain.

---

[218]

[Vol . 3. No. 28. p. 2]

AN TEINE MOR.

(Will ’o the Wisp. )

Oraid a sgriobhadh do Chomunn Gailig Inbhirnis, mu’n am so an uiridh.

Le IAIN.

O’n a bha gach neach aig an àm ud a’ creidsinn gur baobh a bh’ ann am bean Challum Shagairt, agus gur h-ann a chionn gu’n d’ fhuair i a guidhe a bha h-inghean a’ falbh ’na meall teine air feadh na dùthchadh, bha gràin an uilc aca oirre. Tuigidh sinn so o’n cheathramh òrain a leanas:—

“Nam biodh Callum Sagart marbh,
Dh’ fhalbhamaid le crùisgean;
Nam biodh Callum Sagart marbh,

’S e ’chuireadh an sogan oirinn;
Nam biodh Callum Sagart marbh,
Dh’fhalbhamaid dhachaidh le’r fuighcall

Dh’ ionnsuidh na cailliche duibhe;
’Bhean a’s miosa th’ ann an Uidhist;
’S buidhe leam nach leam i.”
Nam biodh Callum Sagart marbh &c .

Cha’n ’eil air chuimhne agam de’n òran ach so, ged a tha fios agam gu’n cuala mi tuilleadh dhe o chionn corr is dà fhichead bliadhna.

A réir mar a chuala mise an uair a bha mi óg, bha “An Teine Mòr” ri’ fhaicinn mar an ceudna ann an Eirinn ’san àm a dh’ fhalbh. B’ ann mar a leanas a bha iad a’ toirt cunntas air mar a thòisich e.

O chionn fada ’n t-saoghail bha gobha ’fuireach ann an gleannan uaigneach a th’ ann an aon de choig chòigibh na h-Eirionn. An ceann àireamh bhliadhnachan an deigh dha pòsadh bha teaghlach trom, lag aige. Ged a bha e ’na ghobha cho math ’s a bh’ anns an dùthaich ri ’latha ’s ri’ linn, agus cho dichiollach gu obair ri fear sam bith, bha barrachd ’sa dhiol aige ri ’dheanamh mu’n cumadh e a bhean ’s a chlann ann am biadh agus ann an aodach. Cha bhiodh éis sam bith air fhein no air a theaghlach, nam faigheadh e pailteas obrach ri dheanamh, agus pàigheadh air a shon. Ach gu mi-fhortanach, cha robh an obair, mar bu trice, ach gann; agus cha robh e ’faotainn ach fior bheagan pàighidh air son na bha e’ deanamh a dh’ obair. Bliadhna dhe na bliadhnachan thàinig cùisean cho cruaidh air ’s gu robh eagal air gu faigheadh a chlann am bàs air le cion a’ bhìdh. Rud nach b’ ioghnadh, chuir so’ inntinn glé mhòr troimh a chéile. Ach cha robh an dragh-inntinn so a’ cur ni sam bith ’na rathad a dheanadh feum dha. Thuirt e uair is uair ris fhein, gu’n gabhadh e cuideachadh ged a b’ ann o’n “droch fhear” fhein a gheibheadh e e.

Air feasgar anamach àraidh ’s an gobha ag obair anns a’ cheardaich, thàinig coigreach a steach do’n cheardaich agus chuir e fàilte rir a’ ghobha. Thòisich iad ri còmhradh mu chaochladh nithean. Mu dheireadh thuirt an coigreach ris a’ ghobha, “Cha chreid mi fhein nach ’eil do dhiol agad fhein ri dheanamh do bhean agus do chlann a chumail ann am biadh agus ann an aodach ’s na bliadhnaichean cruaidhe a tha ’n so.”

“Ma ta tha sin agam, an uair is pailte an obair agus is fhearr am pàigheadh. Ach air a’ bhliadhna so tha’n saoghal air thur a dhol a’m’ aghaidh buileach glan,” ars’ an gobha.

“Ciod a bheireadh tu do dh’ fhear a bheireadh dhuit na mhiannaicheadh do chridhe de dh’ òr ’s de dh’ airgiod,” ars’ an coigreach.

“Bheireadh rud sam bith a dh’ iarradh e orm, agus a b’ urrainn domh a thoirt dha,” ars’ an gobha.

“Ma gheallas tu dhomhsa gu falbh thu comhladh rium bliadhna o màireach, bheir mi dhuit de dh’ òr ’s de dh’ airgiod na chumas tu fhein ’s do theaghlach cho math air bhur dòigh ri bhur beò ri àrd-rìgh na h-Eirionn. So mar a ni mi riut; a h-uile uair a chuireas tu do lamh ’na do phòcaid dheis, bidh i loma-làn òir, agus a h-uile uair a chuireas tu do lamh ann ’na do phòcaid chlì, bidh i làn airgid. Ged a bhiodh tu a’ sior thoirt an òir agus an airgid as do phòcaidean, bidh iad làn a h-uile uair a chuireas tu do lamhan annta. Ach thoir do cheart aire nach cuir thu air ais ’na do phòcaidean aon bhonn a bheir thu asda, ar neo ma chuireas, bidh iad falamh an latha sin,” ars’ an coigreach.

“Ach bu mhath leam fios fhaotainn cia mar a dh’éireas dhomh fhéin ma dh’fhalbhas mi comhladh riut. Ged a tha ’n tairgse gu math, ’s tha i sin, tha e cruaidh leam dealachadh ri mo mhnaoi ’s ri m’ chloinn,” ars’ an gobha.

“Bidh tu,” ars’ an coigreach, “air an aon charadh rium fhein; agus ma bhios do bhean deonach falbh leamsa uair eiginn ’na dheigh so, faodaidh i sin a dheanamh. Ach cha bi cuid no gnothach agam ri do chuid cloinne gus am bi iad cho sean ’s gu faod iad falbh air an urradh fhein. Ma tha thusa glic gabhaidh [ ? ]gse a tha mise a’ toirt dhut. Cha’n ann a h-uile latha ’gheibh thu ’leithid. Faodaidh tu mu’n d’ thig ceann na bliadhna pailteas a dh’ ór ’s a dh’ airgiod a chur ma seach air son do mhna ’s do chloinne.”

Chòrd an tairgse anabarrach math ris a’ ghobha, agus thuirt e ris fhéin gu’n gabhadh e i, agus gu’n gabhadh e an urra ris am àm ri teachd. “Cha’n ’eil fhios cò bhios beò bliadhna o’n diugh. An uair a thig e air mo thòir, cuiridh mi Dia eadar mi ’s e,” ars’ an gobha ris fhein.

’Se a thàinig as a’ chùis gu’n do gheall an gobha gu falbhadh e comhladh ris, nan tugadh e dha an t-òr ’s an t-airgiod mar a gheall e.

Bha ausgadh aig a’ ghobha fad na h-ùine a bha ’n coigreach a’ bruidhinn ris nach robh ann ach an “droch-fhear;” agus tiotadh mu ’n d’ fhalbh e as a’ cheardaich thàinig lasag as an teallach, agus thug an gobha an aire gu robh na casan a bh’ air coltach ri ladhran muice. An uair a chaidh e mach air dorus na ceardach chaidh e as an t-sealladh ann am priobadh na sùl.

“Is e an droch-fhear a bh’ann gun teagamh sam bith,” ars’ an gobha, “Tha mi’n sàs aige; ach ma chumas e a ghealladh riumsa gu cionn latha ’s bliadhna, ni mi m’ fhortan, agus faodaidh gu’n teid agam air a char a thoirt as an uair a thig e.”

Smaoinich an gobha gu ’m bu chòir dha falbh dhachaidh. Bha ’chòta an crochadh air stob ’s a’ cheardaich, agus an uair a thug e lamh air gus a chur uime fhuair e e ni bu truime na b’ abhaist dha bhith. Ciod a b’ iongantaiche leis na pòcaidean a’ chota bhith luma-làn òir is airgid. Bha car de sgáig air roimh ’n òr ’s roimh ’n airgiod, a chionn gur ann o’n “droch fhear” a fhuair e iad; ach thuirt e ris fhein gu’m bu cho math dha feum a dheanamh dhiubh o’n a fhuair e iad.

Cha robh fios aige ciod air an t-saoghal an dòigh air am b’ fhearr dha am fortan a thàinig ’na rathad innseadh do’n mhuaoi. Bha eagal air nach biodh i réidh ris, nan innseadh e dhi facal air an fhacal mar a bha eadar e fhein agus an “droch-fhear.” Bha e làn-chinnteach nach biodh i idir toilichte a chionn gu’n do gheall e falbh ’s a fàgail ann an ceann a teaghlaich aig ceann na bliadhna. An uair a bha e greis mhath a’ dol fo ’smaointean mu’n chùis, is e bhuail anns a’ cheann aige, gu’n abradh e ris a mhnaoi

---

[219]

[Vol . 3. No. 28. p. 3]

an uair a rachadh e dhachaidh, gu’n d’ thàinig coigreach do’n cheardaich, agus gu’n d’ innis e dha gu robh mòran ulaidh an tiodhlacadh fo ùrlar na ceardach, agus an uair a chladhaich e fo’n ùrlar, gu’n d’ fhuair e mar a thuirt an coigreach ris.

An uair a chaidh e dhachaidh bha ioghnadh air a mhnaoi ciod a bha ’ga chumail cho fad ’s a’ cheardaich, agus bha i glé ghreannach, frithir ris fhein agus ris o’ chloinn. Cha ruig so a leas a’ bheag a dh’ ioghnadh a chur air neach sam bith; oir cha robh na bhiadhadh am t-isean circe de bhiadh an taobh a staigh de’n dorus aice an oidhche ud.

“Biodh misneach mhath agad, a bhean,” ars’ an gobha, “Cha bhi do thaigh oidhche ri do bheò cho falamh ’s a tha e an nochd.”

“Cha’n ’eil fhios,” ars’ ise ’s i ’freagairt gu cas, frionasach, “cia mar a bhios sin. Tha mise agus na pàisdean truagha air thuar a bhith bàs co dhiubh, agus cha’n e do chuid-sa dheth dad is fhearr.”

“Dean thusa foighidin gus an innis mise mo naigheachd dhut, agus theid mi ’n urras gu’m bi thu toilichte gu leor,” ars’ an gobha: “ach cha’n fhaod mi facal innseadh dhut ann an éisdeachd na cloinne, no ann an éisdeachd neach sam bith eile.”

An uair a chuireadh a’ chlann a laidhe thòisich an gobha ri innseadh mu’n ulaidh. “Bha mi,” ars’ esan, “ag obair anns a’ cheardaich ann am beul anamach na h-oidhche, agus thàinig duine àrd, dubh a steach, agus sheas e aig cùl an doruis. Chuir e fàilt’ orm, agus chuir mi fàilt’ air. Thòisich sinn as a sin ri còmhradh mu chaochladh nithean. Mu dheireadh thàinig sinn gu bhith’ còmhradh mu shuidheachadh an t-sluaigh air feadh na dùthchadh. “Cha chreid mi fhein,” ars’ esan, “nach ’eil thu fhein ’s do theaghlach ’g a ruith glé chruaidh ’san àm so.”

“Tha gu dearbh,” arsa mise: “nam faighinn mar a dheanainn a dh’ obair agus duais riaghailteach air son mo shaoithreach, cha bhiodh éis bidh no aodaich orm fhein no air mo theaghlach. Ach ciod is urrainn mo leithidsa a dheanamh, ged a tha ceaird agam, an uair nach fhaigh mi obair, no pàigheadh air a son, ged a gheibhinn i.”

“Ma ta,” ars’ esan, ’s e ’gam fhreagairt, “is beag a ruigeas tusa leas a bhith ’ga ruith cho cruaidh agus pailteas òir is airgid an tiodhlacadh fo ùrlar na ceardach. Cladhaich fo’n innean, agus gheibh thu am pailteas ann. A h-uile uair a bhios éis ort thoir leat dhachaidh luma-làn do phòcaidean. Na biodh caomhnadh sam bith agad air. Cha teirig na th’ ann dhut ri do bheò.” Agus mar dhearbhadh gu robh e ag innseadh na fìrinn, thug an gobha làn a dhà chròige de’n ór ’s de ’n airgiod as a phòcaidean, agus thug e do’n mhnaoi e.

Cha robh fios aig a mhnaoi ciod a theireadh i. Cha’n fhaca i uibhir a dh’ òr ’s a dh’ airgiod còmhladh mu choinneamh a dà shùl riamh roimhe. Thug i taing do’n fhreasdal a chuir a leithid de phailteas ’na làmhan.

Cha robh éis air a’ ghobha no air a theaghlach, oir bha pailteas airgid is òir ’na phòcaidean a h-uile latha. Rud nach b’ ioghnadh, chuir e gu leòr ma seach. Is gann a bha àite aige a chumadh na bh’ aige a dh’ òr ’s a dh’ airgiod.

Ach cha robh e fhein no ’bhean a’ deanamh ana-caitheamh sam bith air am maoin, air eagal gu’n gabhadh na coimhearsnaich amhrus nach b’ ann air dhòigh cheirt a fhuair iad i. A dh’ aindeoin cho faicleach ’s gu robh iad bha e air aithris am measg an t-sluaigh, gu robh an gobha ann an co-bhainn ris an “droch-fhear.” Cha robh teagamh aig neach sam bith nach robh òr is airgiod tuilleadh is pailt mu làimh a’ ghobha. Thog e taighean ùra. Bha crodh is eich is caoraich aige. Bha airgiod gu math pailt ’na phòcaid aig gach àm; ach cha b’ urrainn duine beò a dheanamh a mach cia mar a bha e ’tighinn cho math air aghart.

Bha ’n gobha gu nàdurra ’na dhuine fialaidh. An latha bu chruaidhe a bha’n saoghal riamh air bheireadh e biadh is leaba do dhuine bochd sam bith a thigeadh thun an taighe aige. Neo-ar-thaing nach robh e fialaidh an ùair a bha pailteas airgid an còmhnuidh ’na phòcaid. Thachair dha air feasgar àraid a bhith ’tighinn dhachaidh bhar a thuruis a ceann eile na dùthchadh. An uair a bha e ’dlùthachadh ris an taigh thachair seann duine liath ris. Chuir e fàilte chridheil air an t-seann duine, agus dh’ iarr e air a dhol thun an taighe maille ris. Ghabh an seann duine an cuireadh a fhuair e. Thug an gobha agus a bhean aoidheachd dha an oidhche sin a cheart cho cridheil ’s cho caoimhneil ’s ged a b’ e fear a b’ uaisle a bhiodh anns an dùthaich. An là-iar-na-mháireach an uair a bha ’n seann duine a’ falbh chaidh an gobha maille ris gus a chur thairis air an allt. An uair a bha ’n gobha ’dealachadh ris, thuirt an seann duine, “Air son cho caoimhneil ’s a bha thu rium o’n a thachair thu orm an dé, bheir mi dhuit tri nithean sam bith a dh’ iarras tu orm. Thoir an aire gu ’n iarr thu nithean a ni feum dhut.”

(Ri leantuinn.)

Air son nam biastan—Cherokee Vermifug.

C . B. TRAVIS,
SYDNEY, C. B.

Pianos, Organs, and Sewing Machines of all the best kinds.

A good stock of Accordeons, Harmonicas, Violin Strings, and Music Books.

Sewing Machine Needles and oil always kept on hand.

Call and Examine Stock.

Ma ruigeas tu stor
D. J. DOMHNULLACH
Air Straid Wentworth,

chi thu gu bheil gach seorsa bathair a th’aige cho math ’sa gheibh thu an stor sam bith sa bhaile. agus gu bheil e ’ga chreic
GLE SHAOR.

Nuair a thig thu do’n bhaile, s’ cor dhuit a dhol ’ga choimhead, gun fhios nach eil ni eigin aige a tha dhith rt, agus ma tha gheibh thu
DEAGH BHARGAN.

---

[220]

[Vol . 3. No. 28. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS.
Bliadhna, $1 .00
Sia miosan, .50
Tri miosan, .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu lichd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air sor $1 .52, neo 6sd. 3d. ’sa bhliadhna.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gàilig g’ ar ’n ionnsidh an aire nach sgribbh iad ach air aon taobh d’ an duileig, agus nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu.
J . G. MacKINNON,
Editor “Mac-Talla,”
Sydney Cape Breton.

SIDNI, IANUARAIDH 12, 1895.

A réir a chùnntais mu dheireadh, tha glé fhaisg air còig ceud deug muillein sluaigh air an t-saoghal. Tha còrr us leth na h-áireamh sin anns an Asia leatha fhéin, agus còrr us leth sin a rithist, no ceithir cheud muillein, ann an Sìna.

Ged tha an geamhradh so briagha, blàth, cho fad ’sa thàinig e, cha’n eil e ri ’choimeas ri geamhraidhean a chunnaic daoine anns na bliadhnaichean a dh’ fhalbh. Anns a’ bhliadhna 1172, bha ’n aimsir cho blàth ann am Breatuinn ’s gu robh an duilleach air na craobhan ’am mios deireannach a’ gheamhraidh; agus thug na h-éóin a mach linntean ’an ceud mhios an earraich. Anns a’ bhliadhna 1431, bha na craobhan-meas fo bhlàth anns a’ Mhàrt, agus bha na dearcan-fiona abuich mu Bhealltuinn. Anns na bliadhnaichean 1572 agus 1585, bha n aimsir dìreach mar bha i ’sa bhliadhna 1172; bha na craobhan fo dhuilleach ’am mios deireannach a’ gheamhraidh, agus bha na h-iseanan aig na h-eòin ceud mhios an earraich; tha e air a ràdh cuideachd gu robh ’n t-arbhar fo dhèis mu ’n chàisg.

Tha sinn a tairgse ioma taing do na cairdein a tha ’cur thugainn pàigheadh a phaipeir, agus a cur fàilte chridheil onasan a tha ’ga ghabhail as ùr. Gu ma fada beò iad uile! Tha sinn an dochas gu’n chuinn sinn bho mhoran eile ’an ùine ghoirid. Ma theid Clanna nan Gàidheal an guaillibh a chéile cha’n eagal dh’ an Ghàilig, a chainnt a’s fhearr air thalamh.

Litir as an Iar-Thuath.

Fhir Deasachaidh Ionmhuinn: —Bho’n tha Bhliadhn’ ur a’ tarruinn dlùth, smaointich mi gu robh an t-àm agam an dollair a chur air adhart, rud a tha mi nise deanamh leis a h-uile deagh dhùrachd dh’ an Mhac-Talla, agus ag guidhe soirbheachadh math dha air a’ bhliadhna tha nis aig làimh.

Bi mi ’faicinn bho àm gu àm litrichean anns a’ Mhac-Talla as gach cearna, ach cha ’n fhaca mi guth riamh ann as a chuid so dhe ’n t-saoghal, ged tha Gàidheil gu leòr ann. Thàìnig iad uile ach fior theagan à Uidhist ’s tha iad uile gun dith gun deireas ged tha gorta ann an iomadh àite eile. Cha dean mi dad a’s fhearr na beagan rannan air buadhan an àite chur thugaibh. So agaibh iad:—

Gun dean mi duan chur suas gun dail
Air sgàth na tir tha fiallaidh,
An tir tha greannmhor, fonn an àigh,
Ged theireadh cach nach b’ fhiach i.

Do ghlinn làn lus a’s caoine blàth,
Bha t-àird fo bhàrr aig ciadan;
Tha meas ’nad phreas maraon ’s air làr,
’S air driùchd ’s am bláths ’gam biathadh.

Ma bhios do dhùthaich dhut car fàs,
Cuir ort us fàg a criochan,
’S ma bhios tu stuama so ’na thráth,
Gu sgur gu brách a riasladh.

’Sioma aon tha anns an àit
Dh’ am b’ aithne ’n cás ’s gach miar dhe,
A’ tighinn a nall bu ghann an làmh,
Ach fhuair iad fàth bhi riararcht’.

An sealgair calm’ a dhearbh a làmh,
Gu sealg de ’m fáth dha ialaidh?
Cha dean fear aran gun an t-àit,
S cha ’n fhaigh e ’n t-áit gun iarraidh.

Gur lionmhor aon bheir sgeul bhios cearr,
Nach fhaic gu bràch na criochan,
Air fuachd us teas, ’s mu threubh an àit,
’S gu h-àraid m’a chuid bhiastan.

Tha ’smùdan féin á ceann gach fòd,
’S cha’n eòl càs nach fhior e
Ma thig ’san t-samhradh greann air la
Gu faod sinn tàmh bho shianntan.

’N uair thig an geamhradh teann gun bhàigh
Le bhrataich bhàin dh’ ar criochan,
Ged bhios an t-àm car gann de bhlàth,
Bidh slàint gach là mar riadh leis.

’S ann bhios sinn daonnan air ar cnàmh
Mar shearg gu làr na biastan,
’S cho beag ’sa chi sinn dhe chuid nàis
’Tha faoillidh, bàigheil, ciallach.

Seumas N, MAC FHIONGHAIN,
Earlswood , N. W. T., Dec. 28, ’ 94

Minard ’s Honey Balsamaon uair ’s na h-uile h-uair.

FLUR
$3 .50 am barailte,
Air son airgid. Theid sinn an urras gu’n dean e deagh aran.

BROGAN BHAN
$1 .00 am paidhir.
Tha iad laidir agus air an deagh dheanamh.

STOC MOR DE BHATHAR UR.
aig
JOST BROS.
Sid. B., Nov. 9, ’94.

D . A. HEARN,
Fear-Tagraidh, Notair, &c ., &c .,
SIDNI, C. B.

Gllios & MacEachuinn,
Comhairlichean agus Fir-Tagridh aig Lagh
SIDNI & ST. PETER’S, C. B.
J. A. Gillios. AJ. G. MacEachuinn.

Dr. G. T. MacGILLEAIN,
Dotair Fhiacal,
OIFIG: Os cionn Stor Harrington.
SIDNI, C. B.

SIOSAL & CROWE.
Fir-Tagraidh, Comhairichean
Notairean, &c .
SIDNI, —C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE

D. A. MacFHIONGHAIN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, E. P. I.

Leabhraichean Gailig.
RI ’N REIC AM BADDECK.
Tha Leabhraichean Gailig dhe gach seorsa ri’n reic aig Niall Domhnullach, anns an stor aig D. F. Mac Rath. Gheibhear Mac Talla gach seachdain ’san aite cheudna.

---

[221]

[Vol . 3. No. 28. p. 5]

NAIDHEACHDAN.

Latha roimh la Nollaig, mharbh fear Domhnull Smith, ann an Smithfield, an Guysboro, mathan mor a thomhais coig ceud punnd.

Tha ’n t-Urr. Mr. Forbes beagan na’s fhearr, ach tha e tinn gu leòr fhathast. Tha an t-Urr. Mr. Mac Glaisein ri searmonachadh ’na àite am màireach.

Chuir ceannaiche ann an Sidni Tuath mile maigheach air falbh gu St. Pierre Di-sathairne s a chaidh. Tha feill mhor air sitheann mhaigheach am measg nam Frangach.

Chuir a Mhéinn a Tuath a mach da cheud ’s deich mile fichead tunna guail (230,000) air a bhliadhna s’a chaidh. Rinn i na b’ fhearr na aon sam bith eile de mhéinnein Cheap Breatuinn.

Chaidh an soitheach “Saxon” air tir aig Glace Bay feasgar na Sabaid. Thugadh roinn mhòr dhe’n luchd aisde Di-luain, ’s iad ’an dùil gu robh i gu bhi air a brìsteadh, ach an deigh sin fhuaireadh a toirt bhar tire, agus thugadh gu Sidni Tuath i gu bhi air a càradh.

Bi’dh aig muinntir a bhaile so ri “Mayor” a thaghadh air a 5mh latha dhe ’n mhios s’a tighinn. Tha Mr. Harrington, a tha ’san dreuchd sin a chionn dà bhliadhna ’dol ’ga leigeadh dheth. Tha dithis eile ’dol a dh’ fheuchainn ri faighinn a stigh, Mr. Cailein Mac Fhionghain, agus Mr. A. J. Domhnullach.

Bha Mr. D. D. Mac Coinnich à Sidni Tuath, air a ghoirteachadh gu dona ann a’ Halifax latha tòrraidh Shir Iain Thompsoin. Bha e-fhéin ’sa bhean ’s cuid-eigin eile ’nan seasamh ann an sleighe, a’ gabhail beachd air a chuideachd a bha leantuinn a’ ghiùlain, agus ghabh an t-each eagal ’s thug e leum air adhart, ’s bha iad nan triùir air an tilgeadh as an t-sleighe. Bhuail ceann Mhr. ’Ic Coinnich air an t-sràid, ’s rinneadh gearradh grànda air. B’ fheudar do na dotairean an gearradh fhuaigheal. Tha sinn a tuigsinn gu bheil e air a dhol gu math na’s fhearr, agus tha sinn an dochas nach bi sion air an uine ghoirid.

Chaidh nighean bheag le Padruig Roach ’sa Mhèinn Uir(Reserve), air chall feasgar na Bliadhn’ Uire, agus cha d’ fhuaireas sgeul oirre uaithe sin, ’s cha ’n urrainn duine a dheanamh mach dé dh’ éirich dhi. Chaidh i mach mu cheithir uairean a cheannach mhilseanan; ràinig i an stòr aig Tomas Hennesey ’s dh’ fhàg i ga tilleadh dhachaidh agus cha’n fhacas i uaithe sin. Bha mu leth-mhile dh’ astar eadar an stòr ’s tigh a h-athar, ’s bha i glé eòlach air. ’N uair nach d’ ràinig i dhachaidh ghabh a pàrantan an t-eagal, agus thionndaidh iad fhéin ’s an coimhearsnaich uile mach ’g a h-iarraidh, ’s lean iad air siubhal fad na h-oidhche. Agus a h-uile latha uaithe sin tha iad am mach; aon latha bha cóig ceud duine ’g a h-iarraidh. Ach cha d’ fhuaireadh fios sam bith oirre shios no shuas. Tha e doirbh fhios a bhi dé thigeadh rithe.

Tha Siorramachd Antigonish a nise, le bàs Shir Iain Thompsoin, gun fhear-pàrlamaid. Tha bruidhinn aca air a mhac Ioseph Thompson a chur a stigh ’na áite. Ma ’se ’s gun tachair sin bidh am mac a’ gabhail àite ’n athar.

Rinn an stoirm call mor ann am Margaree air an t-seachdain roimh ’n t-seachdain s’a chaidh. Chaidh suas ri fichead drochaid a sguabadh air falbh, agus bha dà shoitheach air an cur bhar nan acraichean, ’s té dhiubh air a tur mhilleadh.

Agus a nis aon uair eile tha iad ag innse dhuinn gu bheil an rathad-iaruinn eadar Orangedale us Broad Cove ri dhol air adhart gun dàil. ’S ioma uair a chuala sinn roimhe e, agus tha cuid dhe’n bharail gu’n cluinnear fhathast e. Ach dh’ fhaoidte nach cluinn. “Ge fad an duan, ruigear a cheann.”

Tha iad a’ meas gu robh mu mhil’ air fhichead duine air stràidean Halifax latha tòrraidh Shir Iain Thompsoin. Bha eadar coig us sia cheudan dhiubh à Ceap Breatuinn. Bha ’n giùlain ’s an sluagh a bha ’g a leantuinn dh’ ionnsaidh na h-uaghach, ’na shealladh a b’ fhiach do dhuine sam bith a dhol ’ga fhaicinn.

Chaidh an carbad-iaruinn thairis air seann duine bochd, do ’m b’ ainm Uilleam Armstrong, aig Toronto air an t-seachdain s’a chaidh; chaidh a dha chas a ghearradh dheth, alàmh a bhristeadh, agus a cheann a ghoirteachadh. Tha e anns an ospidal, agus tha na dotairean ag ràdh nach urrainn da dhol am feabhas.

Chaidh an tigh aig Iain Mac Néill, French Vale, ’na theine maduinn Di-luain air an t-seachdain s’a chaidh, agus chaidh sàbhaladh gle chaol air fhéin ’s aìr a theaghlach. Dhùisgeadh e air feadh na h-oidhche leis an toit, agus fhuair e ’n toiseach a bhean ’s pàisde beag a thoirt a mach; an sin thug e chuid eile dhe ’n chloinn am mach, duine ma seach, ach bha ’n teine cho fad air adhart ’s nach d’ fhuair e uiread ’s an cuid aodaich a shàbhaladh.

Chaidh fear Domhuull Dunn a mhuinntir Cheap Breatuinn a mharbhadh air an rathad-iaruinn aig Malden, Mass., oidhche Chiaduinn air an t-seachdain s’a chaidh. Bha e ’g obair anns na Stàitein o chionn còig no sia bhliadhnaichean. Bha e anns an ospidal ann an Boston, agus thatar a deanamh mach gu’n d’ fhalbh e as gun fhios d’a fhéin ’s gun deach e air an rathad far ’n do chaill e ’bheatha. Bha e mu sheachd bliadhna fichead a dh’ aois.

Chaidh duin óg a mhuinntir New Harris, fear Aonghas Mac Leòid. a bhàthadh ann an St. Ann’s, Di-haoine air an t-seachdain s’a chaidh. Bha o feuchainn ri dhol thairis air an deigh eadar an laimhrig aig South Gut agus Rudha ’n Rothaich, agua bha e mu leth an rathaid ’nuair a bhrist i fodha. Chunnaic feadhain eile e bho thir, agus chaidh iad a mach g’a thearnadh cho luath ’sa dh’ fhaodadh iad, ach cha’n fhacas sealladh dheth tuilleadh, agus cha d’ fhuaireadh a chorp fhathast. Cha robh e ach mu ochd bliadhn’ deug a dh’ aois.

DUAISEAN

dhaibhsan a gheibh gabhaltaichean ùra do ’n MHAC-TALLA eadar so us Bliadhn’ Ur. Bheir sinn do ’n neach a gheibh an àireamh a’s mò a cheud duais, an neach a’s fhaisge thig air sin, an dàrna duais, agus an darna neach a’s fhaisge thig air sin, an treas duais. ’S iad na duaisean na tri leabhraichean fiachail a leanas.

I. Caraid nan Gaidheal.
II. Sàr-obair nam Bàrd.
III. Foclair Gàilig ’Ic Ailpein.

Bldh iad againn ro’n bhliadhn’ uir, ’s bidh iad air an cur g’ an ionnsuidh-san a choisinn iad cho luath ’sa bhios fhios againn cò iad. ’S còir do gach aon feuchainn ri àireamh bheag no mhor de ghabhaltaichean ùra fhaotainn do’n phaipeir. Deanadh gach neach a dhichioll. Iadsan a’s fhearr a ni gheibh iad na duaisean so, agus iadsan nach fhaigh iad, tha fhios againn fèin nach bi athreachas sam bith or air son na rinn iad gus càirdean MHIC TALLA chur an sionmhòrachd.

Acadia House.
Airneis dhe gach seorsa,
Aodaichean Deante.
Brogan agus Botainnean.
Amhlan dhe gach seorsa air son na Nollaig, air son na Bliadhn’ Uire ’s air son gach àm eile dhe’n bliadhna.
THA NA PRISEAN CEART.
INGRAHAM & MacGILLEAIN.

SANAS.

Bathar Ur na h-uile Seachdain.

Na prisean na’s isle na bha iad riamh.

Caileagu,
Aodaichean,
Caiseart,
Dluth Geal.

Tha Gailig aig na cleirich.

STOR SHAOR SHIDNI.
F . A. CROWELL,
Fear-Gnothuich

---

[222]

[Vol . 3. No. 28. p. 6]

RIDIRE GHRIANAIG.

“Bithidh e cho math.” Thug am fitheach beic agus godarleum, ’s chaidh e ’stigh; ach thug an dorus it’ a bun a’ sgeith, ’s sgreuch e. “Iain bhochd! na’m faigheadh tusa ’stigh air cho beag doruinn riumsa, cha bhithinn a’ gearan.” Ghabh Iain roid air ais, ’s roid air aghaidh; thug e leum as a dhol a stigh; rug an dorus air, ’s thug e leth a’ mhais deth. Ghlaoidh Iain, ’s thuit e fuar marbh uir urlar an stabuill. Thog am fitheach e; ’s ghiulain e air barraibh a’ sgeith e, mach as an tigh, do thigh an fhamhair. Leag e air bord e, air a bheul ’s air a shroin; chaidh e mach: chruinnich e luibhean, ’s rinn e ceirean a chuir e ris; ’s ann an deich laithean bha e cho maith ’s a bha e riamh. Chaidh e’ mach a dhol a ghabhail sraid, ’s chaidh am fitheach a mach leis. “A nis, Iain, gabhaidh tu mo chamhairle, ’s cha ghabh thu iongantas de ni sam bith a chi thu feadh an eilein; ’s bheir thu dhomhsa greim tombaca.” Bha e spaisdearachd feadh an eilein, ’s a dol roimh ghleann; chunnaic e triuir làn laoch na ’n sineadh air an druim, sleagh air uchd a h-uile fir dhiu, ’s e na shioram suain chadail ’s na lòn falluis. “Thar leam fein gur deistinneach so; ’d é choire a bhiodh anns na sleaghan a thogail diu?” Chaidh e, ’s dh’ fhuasgail e dhiu na sleaghan. Dhuisg na laoich, ’s dh’ eirich iad a suas. “Fhiannis air an fhortan ’s air daoine, gur tu Iaìn òg mac an t-saighdier a Albainn, ’s gu bheil e mar gheasaibh ort dol leinne roimh cheann mu dheas an eilean so, seachad air uamha ’n ias gair dhuibh.” Dh’ fhalbh e fein ’s na tri lan laoich. Chunnaic iad smùid chaol a mach a uamha. Chaidh iad gus an uamha. Chaidh aon de na laoich a stigh, ’s ’n uair a chaidh e stigh bha cailleach an sin ’n a suidhe, ’s an fhiacail a bu lugha ’n a beul dheanadh i dealg ’n a h-uchd, lorg ’n a laimh, ’s maide brosnachaidh do ’n ghriosaich. Bha car d’a h-ìnean mu h-uilt, ’s car d’a falt liath mu ladhran; ’s cha robh i aobhach ri amharc oirre. Rug i air slachdan druidheachd; bhuail i e, s rinn i carragh maol cloiche dheth. Bha iongantas air an fheadhain a bha mach de chuir nach robh e ’tilleadh. “Theirig a stigh,” ars’ Iain ri fear eile, “ ’s amhairc ’d e tha cumail do chompanaich.” Chaidh e ’stigh; ’s rinn a’ chailleach air mar a rinn i air an fhear eile. Chaidh an traas fear a stigh, ’s rinn i airsan mar a rinn i air cach. Chaidh Iain a stigh m’a dheireadh. Bha cat mor claghann ruadh an sin, ’s chuir i bara de’n luaith dheirg m’a cloimhe, an los a bhodhradh ’s a dhalladh. Bhuail e barr a chois oirre, ’s chuir e ’n t-eanachainn aisde. Thug e lamh air a’ chaillich. “Iain! na dean. Tha na daoine sin fo gheasaibh; agus airson nan geasan a chur dhiu, feumaidh tu dol do dh-eilean nam barr mora, ’s botull de ’n uisge bheo ’thoirt as: a’s ’n uair a rubas tu riu e, falbhaidh na geasan ’s thig iad beo.” Thill Iain air ais fo dhubh thiamhas. “Cha do ghahh thu mo chomhairle,” ars’ am fitheach, “ ’s thug thu tuillidh dragh ort fein. Theid thu luidhe ’nochd, ’s ’n uair a dh’ eireas tu ’maireach, bheir thu leat an steud, ’s bheir thu biadh a’s deoch dhi. ’S coingeas leatha muir no tir; ’s ’n uair a ruigeus tu eilean nam ban mora, coinneachaidh sé deug de ghillean stabuill thu, ’s bithidh iad air fad air son biadh a thoirt do ’n steud, ’s a cur a stigh air do shon; ach na leig thusa dhoibh. Abair gu ’n toir thu féin biadh a’s deech dhi. ’N uair a dh’ fhagas tu ’s an stabull i, cuiridh a h-uile aon de ’n t-se deug car ’s an iuchair: ach cuiridh tusa car an aghaidh a h-uile car a chuireas iad ann. Bheir thu dhomhsa greim tombaca.” “Bheir gu dearbh.” Chaidh e’ luidhe an oidhche sin; ’s anns a’ mhadainn chuir e ’n steud an ordugh, ’s ghabh e air falbh. Thug e h-aghaidh ri muir, ’s a cul ri tir; ’s dh’ fhalbh i na deann, gus an do rainig iad eilean nam ban mora. ’N uair a chaidh e air tir, choinnich sé gille deug stabuill e, ’s bha h-uile fear ag iarraidh a cur a stigh ’s a biathadh. “Cuiridh mi fein a stigh i, ’s bheir mi ’n aire dhi; cha d’ thoir mi do h-aon sam bith i.” Chuir e stigh i; ’s ’n uair a thainig e ’mach chuir a hsuile fear car ’s an iuchair; ’s chuir esan car an aghaidh a h-uile car a chuir iad innte. Thuirt an steud ris gu ’m biodh iad a’ tairgseadh a h-uile seorsa deoch dha, ach gun esan a ghabhail deoch sam bith uapa, ach meug a’s uisge. Chaidh e ’stigh; ’s bha h-uile seorsa deoch g’a chur mu ’n cuairt an sin, ’s bha iad a’ tairgseadh gach seorsa dhasan; ach cha ghabhadh esan deur de dheoch sam bith ach meug a’s uisge. Bha iadsan ag òl gus an do thuit iad ’n an sineadh mu ’n bhord. Dh’ iarr au steud airsan mu ’n do dhealaich i ris, e thoirt an aire ’s gun chadal, ’s a chothrom a ghabhail airson tighinn air falbh. ’N uair a chaidil iad, thaing e mach as an t-seomar, ’s chual e ’n aon cheol a bu bhinne chualas riamh. Ghabh e air ’aghaidh agus chual e ann an aite eile ceol moran ni bu bhinne. Thainig e gu taobh staidhreach, ’s chual e ceol ni bu bhinne ’s ni bu bhinne, agus thuit e ’n a chadal. Bhris an steud a mach as an stabull; thainig i far an robh e; bhuail i breab air, ’s dhuisg i e. ‘Cha do ghabh thu mo chomhairle,’ ars’ ise, ‘ ’s cha ’n eil fios a nis am faigh thu do ghnothuch leat no nach faigh.” Dh’ eirich e le duilichinn. Rug e air claidheamh soluis a bha ’n oisinn an t seomair, ’s thug e na se cinn deug a mach. Rainig e ’n tobar; lion e botull, ’s thill e. Choinnich am fitheach e. ‘Falbhaidh tu agus stablachaidh tu an steud ’s theid thu ’luidhe ’nochd; ’s am maireach theid thu ’s bheir thu beo na laoich, ’s marbhaidh tu chailleach; ’s na bi cho amaideach am maireach ’s a bha thu roimhe so.” “Nach tig thu leam an nochd a chur dhiom mo chianalais?” “Cha tig; cha fhreagair e dhomh.” An la ’r na-mhaireach rainig e ’n uamha. “Failte dhuit, Iain,” ars’ a’ chailleach. “Failte dhuitse; ach cha shlainte dhuit.” Chrath e’n t-uisg air na daoine, ’s dh’ eirich iad beo. Bhuail e ’chas air a’ chaillich; agus spread e ’n t-eanachainn aisdt. Ghabh iad a mach, ’s chaidh iad gu ceann deas an eilein. Chunnaic iad an t-iasgair dubh an sin ag obair ri chuilbheartan. Tharruinn e ’bhas, ’s bhuail e e; spread e’n t-eanachainn as, ’s thug e na laoich dhachaidh do cheann deas an eilein. Thainig am fitheach far an robh e. “A nis theid thu dhachaidh, ’s bheir thu leat an steud— ’s coingeis leatha muir no tir. Tha tri nigheanan an Ridire ri banais a bhi aca—dithis ri bhi posda air do dha bhrathair, agus an te eile air a’ cheannabhart a bh’ air na daoine aig a’ chreig. Fagaidh tu an ceap agamsa; agus cha bhi agad ach smaointeachadh orm, ’n uair a bitheas e dhith ort, ’s bithidh mi agad. Ma dh’ fheoraicheas aon diot co as a thainig thu, abair gun d’ thainig thu as do dheigh; ’s ma their e riut caite ’bheil thu dol, abair gu bheil thu dol ramhad.’ Chaidh e air muin na steud; thug e h-aghaidh ri muir, ’s a

---

[223]

[Vol . 3. No. 28. p. 7]

cul ri tir; ’s air falbh a bha e; ’s cha d’ rinneadh stad no fois leis gus an d’ rainig e ’n t-sean eaglais ann an Grianaig; ’s bha lòn feoir an sin, agus tobar uisge, agus tom luachrach. Thainig e bharr na steud. ‘A nis,’ ars’ an steud, ‘gabhaidh tu claidheamh, agus bheir thu ’n ceann diomsa.’ ‘Cha toir gu dearbh; bu duilich leam a dheanamh; cha b’e mo chomain e.’ ‘Feumaidh tu ’dheanamh; ’s ann a th’ annamsa nighean òg fo gheasaibh: ’s cha bhi na geasan diom gus an toirear an ceann diom. Bha mi fein ’s am fitheach a’ suiridh—esan ’n a ghille òg, ’s mise am nighinn oig ’s chuir na famhairean druidheachd oirnn; ’s rinn iad fitheach dhethsan agus steud dhiomsa.’ Tharruinn e’ chlaidheamh; thionndaidh e ’chul; ’s thug e ’n ceann dith le sgath bhuille; ’s dh’ fhag e ’n ceann ’s a’ chlosach an siod. Ghabh e air aghaidh. Choinnich cailleach e. ‘Co as a thainig thu,’ ars’ ise. Thainig mi as mo dheigh.’ ‘C’aite ’bheil thu dol.’ ‘Tha mi ’dol romham.’ ‘Sin freagairt fir caisteil’ ‘Freagairt gu math freagarrach air cailleach mhiobhail mar a tha thusa.’ Chaidh e stigh leatha ’s dh ’iarr e deoch. Fhuair e siod. “C’ aite ’bheil t-fhear.’ ‘Tha aig tigh an Ridire ag iarraidh ór a’s airgiod a ni ceap do nighean òg an Ridire, mar a th’ aig a peathraichean: ’s gun leithid nan ceapan r’a fhaotainn an Albainn.” Thainig an Gobha dhachaidh. ‘De ’s ceaird duit, òganaich. “Tha mi ’m ghobha.’ ‘ ’S math sin; ’s gu’n cuideachadh tu leamsa ceap a dheanamh do nighean òg an Ridire ’s i dol a phosadh.’ Nach ’eil fios agad nach urrainn thu sin a dheanadh?’ ‘ ’S eiginn feuchainn ris; mur an dean mi e’ bhithidh mi air mo chrochadh am maireach.’ ‘So is fearr dhuit a dheanamh—glais mise stigh s a’ cheardaich; gleidh an t-or ’s an t-airgiod; ’s bithidh an ceap agamsa dhuit ’s a’ mhadainn.” Ghlais an gobha stigh e. Ghuidh e ’m fitheach. Bhris e stigh roimh ’n uinneig, ’s bha ’n ceap leis. “Bheir thu ’n ceann dhiomsa ’nis.’ ‘Bu duilich leam sin a dheanamh, ’s cha b’e mo chomain e.” Feumaidh tu ’dheanamh; is gille òg fo gheasan mise; ’s cha bhi iad dhiom gus an tig an ceann dhiom.” Tharruinn e ’chlaidheamh; sgath e’n ceann deth; ’s cha robh siod doirbh a dheanamh. Anns a’ mhadainn thainig an gobha ’stigh, ’s thug e dha ’n ceap. Thuit e ’n a chadal. Thainig oganach ciatach le

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca do
Bhathar de gach seorsa agus
e ri reic gu saor.
Math ar Duthcha tha ’nar bheachd

MOORE & JOHNSTON.
THA SINN A CREIC,
Paipear-tearra Tairnnean
Luaidhe Glaine
Glasan Tuaghannan
Saibh Olla
Sguabaichean Bucaidean
Lainntearan Fudar
Sgeinein Siosaran
Paipear-tubhaidh.
SAOR AIR SON AIRGID.

’S math is fhiach dhuit so a leughadh ma ghabhas tu a chomhairle bheirear ort. ’S taitneach an ni ri fhaicinn bean air a deagh sgeadach, agus ’se ’n ni ’s fhaisge thig air sin ann an taitneas duine fhaicinn ’sa chuid aodaich a freagairt air gu math. Agus ma tha thu air son thu fein a bhi mar sin, ma tha toil agad aodach math a bhi ’nad dheise, ’san deise air a sar-dheanamh, ’s coir dhuit a dhol gu
IAIN MAC-LEOID & CO.

Tha stoc mor de dh’ aodach aca, ’s tha na gearradairean aca cho math sa ghabhas faotinn. Tha iad a deanamh gnothuich aig
207 QUEEN ST., CHARLOTTE-TOWN, E. P. I.

Cuimhnich nach deid thu seachad orra oir reicidh iad riut ann an Gailig.

CLO-BHUALADH air a dheanamh gu snasail ann an oifig a Mhac-Talla. Gailig no Beurla. Ma tha dad dhe’n t-seorsa dhith rot cuir litir thugainn a feorach mam prisean.

ADAN! BONAIDEAN!

THA
Mairi A. Nic Fhionghain
air a bhliadhna so a cumail stor ri taobh na“County Hall”agus tha i deiseil gu bhi feitheamh air aon sam bith a tha ’g iarridh

AD NO BONAID,
RIBINNEAN,
FLURAICHEAN,
ITEAN NO
GEUGAN

no ni sam bith eile a’s a gnath leis na mnathan a bhi cur ma’n cinn. Tha moran de nithean eile aice nach gabh ainmeachadh an so. Thig thusa agus
FAIC DHUIT FEIN

Taillearachd.
Tha’n stor-taillearachd a bha ’sna bliadhnaichean a dh fhalbh air a cumail le
Donnacha Mac Ill-Fhinnin
a nis air a ceannach agus ri bhi air a cumail na dheigh so le
Niall Mac Fhearghais,
tha stoc mor dhe gach seors aodaich aige air laimh; bidh tuilleach a dol na cheann gach seachdain. Taghail aige ma thu air son do chuid aodaich a bhi
San Fhasan.

---

[224]

[Vol . 3. No. 28. p. 8]

falt donn a stigh, ’s dhuisge e. “Is mise,’ ars’ esan, ‘am fitheach, ’s tha na geasan a nis dhiom. ’” Choisich e leis sios far an d’ fhag e ’n steud marbh, ’s choinnich boirionaach òg an sin iad cho aluinn ’s a chunnaic suil riamh. ‘Is mise,’ ars’ ise, ‘an steud, ’s tha na geasan diom a nis.’ Chaidh an gobha leis a’ cheap gu tigh an Ridire. Thug an searbhanta thun nighean òg an Ridire e, ’s thuirt i rithe gu robh a’ siod an ceap a rinn an gobha. Dh’ amhairc i air a’ cheap. “Cha d’ rinn e ’n ceap so riabh. Abair ris an t-slaightire bhreugach e ’thoirt an fhir a thug dha ’n ceap an so, aìr neo gu’m bi e air a chrochadh gun dail.’ Chaidh an gobha ’s fhuair e ’m fear a thug an ceap dha; ’s ’n uair a chunnaic is e ghabh i boch mor. Chaidh a’ chuis a shoilleireachadh. Phos Iain agus nighean òg an Ridire; s chaidh cul a chur ri cach, ’s cha ’n fhaigheadh iad na peathraichean eile. Chuireadh roimh ’n bhaile iad, le claidheamhnan maide, ’s le criosa-guailne conlaich. —Bho Sgeulachdan Gaiphealach le I. F. Caimbeul.

TURUS A MHARAICHE

LE EOBHAN MACLAOMUINN. M. A., D. D.

Mach a Uamh anns a charraig theich Calman dh-ionnsuidh na h-oigh, agus chualas guth o bhràigh na creige: A nighean tha do pheacaidhean air a maitheadh dhuit. Mach as an ionad naomh thainig seanair, a bheannaich an Oigh, a thug dhi neamhnuid ro luachmhor, agus falluinn co geal a’s nach b’urrain fear-glanaidh air thalamh an deanamh nis gile. Lean i e agus las téinntean altrach an iònaid naoimh. Ghabh an seanair uan agus mharbh se e agus chrath e’n fhuil air an altair anns an ionad naomh agus air a ghruagaich. An sin thog e suas a shuilean agus ghabh e beachd air na maraichean, a dh-fhan samhach mar gu’m biodh an Tighearn aig laimh. Chuir e fàilte orra. Labhair an oigh riutha, mar an ceudna, briathran bha làn gràis agus firinn. ’Nuair chuala an seanair ainn Emanuel, agus fios bhi aige gu robh creideas ac’ annsan, thubhairt e: Is beannaichte sibh o’n Tighearn, mar an ceudna dh-àithn e dhaibh nigh anns’ an tobar, ni a rinn iad agus bha iad gu mòr air an ùrachadh—iad uile ach “Dearsadh’ a mhain—a raoghnaich tumadh ann s’ a chuan shaillte, agus e fein a sgaradh bho chách. Ann sin chrath an seanair fuil an uain orra agus thug e dha gach aon ainm nuadh, nach aithne do neach air bith, ach do’n ti a gheibh i. Chualas fuaim an aoibhneis oscionn na creige: rinn ainglean De gairdeachas le iolach mhor. Thuit criosduidh, maille ris na maraichean, air an aghaidhean agus rinn iad aoradh ag radh ‘Cha’n aite eile so ach Tigh Dhe agus geatha neamh.” An sin thainig glaodh a nuas bharr-bile na cseag: “Cia maiseach air na sleibhtibh cosan an teachdair aoibhin!’ Agus feuch! aon cosmhuil ri Mac an Duine, air a sgeadachadh mar fhear nuadh posda teachd a’n comhail bean-na-bainnse; teachd chum an t-seanair agus an oigh, agus chaldh an triur a steach do’n Ionad Naomh. Dh’fheith na maraichean gus an d-thainig a seanair a mach, agus aig togail suas a lamhan da, thubhairt e: Dhubh mi as, mar neul, d’ eu-ceartan; agus mar cheo, do lochdan; pill rium oir shaor mise thn. Fhreagair an oigh mar an ceudna a bha sgeadaichte ann an geal: “Séinnibh o neamhan, oir thug an Tighearn gu crich; togaibh iolach. O dhoimhneachda na talmhainn!’ Sheulaich a seanair gach aon de na maraichean le spiorad naomh a Gheallaidh. Thug e dhaibh mar an ceudna earlas na h-oighreachd, agus ghuidh e orra gun iad bhi nis mò na’n cloinn air an luasgadh a null agus a nall leis gach gné sheorsa teagaisg, agus nuair thubhairt e riutha: Agus na cuiribh doilgheas air Spiorad Naomh Dhè, leis an do chuireadh seula oirbh gu là na saorsa, bheannaich e iad a rithisd agus cha’n fhac iad tuilleadh e.
(Ri leantuinn.)

Leighisoadh mise o lòinidh leMinard ’s Liniment.
Halifax. ANDREW KING.

Leighiseadh mise o droch sgamhan leMinard ’s Liniment.
Sussex. COL. C. CREWE READ.

Leighiseadh mise o loinidh leMinard ’s Liniment.
Markham, Ont. C. S. Billiug.

Tha D. J. Domhnullach a creic moran de dh’ aodaichean deante, do fhir ’s do mhnathan agus tha e deònach an sealltuinn aig am sam bith.

G . H. GUZZWELL,
Seudair agus Uaireadairiche,
SIDNI, C. B.
Uaireadairean Oir us Airgid, agus Seudan dhe gach seorsa.
Uaireadairean air an glanadh ’s air an caradh.

BLIADHNA MHATH UR!

Tha sinn an deigh aireamh mhor de bhrogan a cheannaach agus air son rum a dheanamh dhaibh, reicidh sinn na th’againn air laimh

Gle shaor air son airgid

Brogan a’s fhiach $2 .25 air $1 .75 agus cach a reir sin.

Soithichean Creadha agus Glaine.

Tha sinn mar an ceudna ’cumail nam brogan a thatar a deanamh ’san Fhactoridh aig Sidni a Tuath, na brogan a’s fhearr cosg a tha ri’m faotainn, agus tha sinn ’gan reic air pris na factoridh

Brogn-uachdair agus Rubbers dhe gach seorsa.

SIABUNN

air a phris air am faighear e ann a Halifax. Flur o $3 .00 suas, Ti o 20c. Reiseadain o 85c. am bocsa.

AMHLAN DHE GACH SEORSA GLE SHAOR.

Ceannaichidh sinn Coirce, Im, Uidhean, agus Feoil, agus bheir sinn a phris a’s fhearr orra an coinneamh bathair.

C . H. Harrington & Co.
Sidni, C. B
Feb.

An S. S. Arcadia,
THA’N ARCADIA a ruith eadar Sidni us Bagh St. Lawrence na h-uile seachdain, a falbh a Sidni aig ochd uairean maduinn Di-mairt, agus a taghal air an rathad aig Sidni Tuath, St. Ann’s, Ingonish, agus Aspy Bay, agus a tilleadh na h-uile Dior-daoin,
P . KERR,
Maighstir