---

[225]

[Vol . 3. No. 29. p. 1]

Mac-Talla.

“An ni nach cluinn mi an diugh cha’n aithris mi maireach.”

VOL. III. SIDNI, C. B., DI-SATHAIRNE, IANUARAIDH, 19, 1895. No 29.

An Seillein.

(Busg Bee. )

Nach saoithreach gleust an seillein beag,
Ri blàs is teas an là,
A’ deothal meal’ a’ measg nam bruach
A cuachaibh maoth nam blàth.

Nach innleachdach a choinneag chruinn,
Le ciribh meala bàn;
’S nach dichiollach an seillein beag,
Gan deanamh loma làn.

Mar so gu tarbach dichiollach,
Gun saothairicheam maraon;
Oir buairidh an t-Abhaisteir gu h-olc,
A mhuinntir dhiomhain, fh aoin.

A’ foghlum ceaird no sgoileireachd,
Gun caithinn laithean m’ òig;
Gun d’thugain air gach là mar so,
Deagh chunntas ait fa’ dheoidh.

FACAL NO DHA A BAILE NEW YORK.

A MHIC-TALLA Runaich; —Bliadhna mhath ùr dhuit! Tha faisg air mios bho ’n leugh mi le mor spéis litir phongail air a spriobhadh a réir coltais le fior Ghàidheal anns a’ bhaile mhòr so a’ toirt cunntas do luchd-leughaidh MHIC-TALLA air na h-oidhearpan a tha àireamh mhath de Ghàidheil New York a’ deanamh air son an cànain aosda, cheòlmhor, a chumail beò. Tha mise agus moran eile ’gabhail fadail nach eil ar coimhearsnach, an t-Americanach a’ geurachadh gob a phinn gu litir eile chur do ’r n-ionnsuidh. Tha dòchas againn gu bheil an Gàidheal suairce slàn fallain. agus gu’n d’ fhuair e bhliadhn’ ùr seachad gu cridheil sùnndach; ach mar a thuirt Donnacha Ban,—

“ ’S ioma car a dh’fhaodas
Tigh’n air na fearaibh.”

Ma dh’ fhaoidte gu’n do phòs e! Ma ’se sin a rinn e, guidheam buaidh leis us beannachd fhad ’sa mhaireas a linn.

Ach coma co-dhiù, feuchaidh mise le m’ pheann leibideach féin innseadh dhuibh gu dé tha Gàidheil Nova Scotia, Cheap Breatuinn, Eilein ’a Phrionnsa agus Chanada, a’ deanamh a measg Ghàidheal a’ bhaile so. Mar tha fhios agaibh, dh’ fhosgail sinn Sgoil Shàbaid o chionn còrr us tri miosan, agus bi’dh sibh toilichte chluinntinn gu bheil a nise barrachd air leth-cheud a’ cruinneachadh bho Shabaid gu Sàbaid a leughadh facal an Tighearna ’nan cànain féin. Nach còir dhuinn, ma ta, buidheachas a thoirt do Dhia air son an cothrom so a bhi againn gach latha Sàbaid, a bhi seinn a chliù mar a chleachd sinn fo stiùireadh Dhomhnuill Sgoileir ann an Eaglais à’ chnuic. ’S e Domhnull Domhnullach, gill’ óg a mhuinntir Thirithe, aig a bheil mor eòlas air Gailig, agus aig a bheil guth binn a’ tha cur am mach nan salm. Tha mi làn chinnteach gu’m bi sibh toilichte fhaicinn na h-ainmean a leanas a bhi ’nan Gàidheil cho dileas, oir tha fhios agam gu bheil sibh eólach air cuid dhiubh; mur eil, tha ur luchd-leughaidh.

A Framboise, ’an Ceap Breatunn, —Iain M. Strachan, Deòrsa Strachan, Niall Strachan, Sìne Strachan, Màiri Sine Strachan, Sine C. Strachan, Deòrsa Moireastan, Murcha Dòmhnullach, Coinneach D. Mac Asguill, Iain A. Mac Leòid, Uilleam I. Reid. A Baddeck, —Eoghan Mac Gilliosa, Tormoid Mac Gilliosa, Iain R. Domhnullach, Leina Nic Aonghais. A Sidni, —Coinneach Domhnullach, Aonghas Mac Fhearghais. A Eilean a’ Phrionsa, —A. Nic Neachdain.

Faodaidh mi nis ainnseadh dhuibh gu dé tha ’dol air adhart a measg cuid eile de Ghàidheil a’ bhaile so. Chuala sibh, tha mi cinnteach, (oir ge b’e chluinneas MAC-TALLA bi’dh e air aithris) gu bheil an Comunn Ceilteach a’ feuchainn o chionn còrr agus bliadhna ris a Ghàilig a chumail beò, ach mo chreach, an àit iad a bhi fàs làidir, ’s ann tha iad a’ fàs lag, seadh, lag, lag; tha deò air eigin ’nan cuislibh, ach ’se sin fhéin uil’ e. Agus gu cinnteach, cha’n eil iongantas ann, a chionn gu bheil neart de’n luchd riaghlaidh caoin-shuarach mu’n

“Chainnt bhlasda, shnasda, cheólmhor, Bhinneach, òranach, gach linn.”

Gu fortanach, tha Gàidheil cheanaltas aig am beil spéis agus gràdh do chainnt am màthar fhathast ri ’m faotainn anns a’ bhaile so. Chunnaic iad nach robh ceòl, litreachas, agus pàirt de chleachdaidhean an sinnsir a’ faotainn cothrom na Féinne a measg nan gall, agus chuir iad air bonn comunn ùr, —Comunn Gàilig New York. Bi’dh sibh toilichte chluinntinn gu bheil fior Ghàidheil, eolach air cainnt, ceòl, litreachas, agus gach ni eile bhuineas do eachdraidh Chlanna nan Gáidheal, ceangailte ris a’ chomunn so, agus ’se dùrachd ar cridhe nach faigh a Ghàilig bàs.

Chlann nan Gàidheal, bi’bh cuimhneach
Air ur cainnt a chur an cleachdadh:
Cha’n iarr i iasad air cànain,
’S bheir i féin do chàch am pailteas.
Gur meirg a leigeadh air diochuimhn’
A’ chainnt rioghuil, bhrioghail, bhlasda;
’S mòr an onair anns gach àm
Do dh’ aon a labhras i le ceartas.”

Bhur Caraid Dileas,
DOMHNULL EACHUINN.

Cha’n fhaighear eòlas luachmhor ach le mòr-dhìchoill agus strith. Feumaidh gach neach na raointean agus na machraichean a shiubhal leis fein, agus dol air aghaidh le misnich air feadh nam beann agus nan garbhlach. Cha’n fhaigh oganach eolas a nasgaidh; feumaidh e a chosnadh le strith agus foighidinn. Dh’ aindeoin eo aineolach ’s gu’m feud e a bhi, ma tha deigh aige air eolas, ma tha e an toir air mar airgid, m’a tha e ’ga rannsachadh a mach mar ionmhas folluichte, cha bhi a shaothair gu diomhain. Is e eolas duais an dichill, agus cha chaill an dichiollach air chor sam bith a dhuais fein.

Tha’n duine sin a làbhras do ghnàth an fhirinn ghlan, ’n a dhiulnach a ta moran ni’s tapaidh na ghabhar e.

---

[226]

[Vol . 3. No. 29. p. 2]

AN TEINE MOR.

(Will ’o the Wisp. )

Oraid a sgriobhadh do Chomunn Gailig Inbhirnis, mu’n am so an uiridh.

Le IAIN.

Bha n gobha car greise a’ dol fo’ smaointean ’s gun fhios aige gu ro mhath ciod a dh’ iarradh e. Mu dheireadh thuirt e: “Is e mo cheud iarrtus, ge b’ e uair a thogras mi, gu ’n lean làmhgn fir sam bith a bheireas air an órd mhòr ri cas an ùird, agus gu’n lean an t-òrd ris an innean, agus gu’n lean an t-innean ris an ùrlar. Is e mo dhara iarrtus, ge b’e uair a thogras mi, gu’n lean fear sam bith a shuidheas air a’ chathair a th’anns an t-seòmar ris a’ chathair, agus gu’n lean a’ chathair ris an ùrlar. Agus is e mo threas iarrtus, bonn airgid sam bith a chuireas mi ’nam’ sporran nach tig e as gu bràth gus an toir mi fhein as le mo làimh e.”

“Ud, ud,” ars’ an seann duine, “is bochd mar a dh’ iarr thu. C’ uime nach d’ iarr thu nèamh.” Ghabh an seann duine roimhe air a thurus agus thill an gobha dhachaidh.

Air a’ cheart latha a dh’ ainmich e, thàinig an “droch-fhear” a dh’ iarraidh a’ ghobha. Bha’n gobha an là ud ag obair gu trang anns a’ cheardaich. An uair a thàinig an “droch-fhear” ghabh e dìreach do’n cheardaich.

“So, so,” ars’ esan ris a’ ghobha, “grad fhaigh deiseil ’s gu’m biodh tu ’falbh comhladh rium.”

“Foighidin bheag, a dhuine,” ars’ an gobha, “gus an cuir mi crioch air an obair a th’ agam ri dheanamh. Bha e riamh mar chleachdadh agam seasamh ri m’ fhacal, agus crìoch a chur air obair sam bith a ghabhainn os laimh a dheanamh. Ach ma tha cabhag ort is fhearr dhut làmh-chuideachaidh a thoirt domh. Beir air an òrd mhòr agus thoir buille no dhà air an iarunn so.”

Rug an “droch-fhear” air an òrd mhòr, agus mu’n d’ thug e tri buillean air an iarunn, lean a làmhan ri cas an ùird, lean an t-òrd ris an innean, agus lean an t-innean ris an ùrlar.

“Tha mi an sàs agad,” ars’ an “droch-fhear.”

“Tha thu, agus mu ’m faigh thu as, feumaidh tu a bhith glé umhail dhomhsa,” ars an gobha.

“Leig as mi agus bheir mi dàil latha is bliadhna dhut, agus am pailteas a dh’ òr ’s a dh’ airgiod mar a bh’ agad o chionn bliadhna,” ars’ an “droch-fear.”

“Air a’ chnmhnanta sin leigidh mi as thu, agus grad bi falbh as mo shealladh,” ars’ an gobha.

Chuir an gobha agus a theaghlach a’ bhliadhna ud seachad ann an sògh ’s ann an sunnd ’s ann an cridhealas. Bha gach cùis a’ dol leotha mar am miann, agus mar sin bu ghann a dh’ fhairich iad a bhliadhna dol seachad.

Air an latha ainmichte thàinig an “droch-fhear” mar a thubhairt e. Fhuir e an gobha ag obair gu farumach anns a’ cheardaich agus ’fhallus ’ga dhalladh. Ghlaodh e air taobh a muigh an dorus ris a’ ghobha, agus thuirt e, “Thig a mach á sin agus bi falbh còmhladh riumsa gun tuilleadh dàlach.”

Chaidh an gobha a mach agus thuirt e ris, “Cha’n iarr mise de dhàil an diugh ach fhad ’s a bhios mi ’toirt dhiom na feusaig agus a’ cur deise ghlan umam. Uair sam bith a tha mi ’falbh o’n taigh tha e mar chleachdadh agam mi fhein a nigheadh ’s a ghlanadh, agus deise ghrinn ghlan a chur uman. Is suarach an toileachadh dhomh ged a gheibhinn uiread so dhe mo thoil fhein an diugh.”

“Cha dealaich mi riut a muigh no mach,” ars’ an “droch-fhear.”

“Cha ’n ’eil mi ’g iarraidh sin ort. Faodaidh tu suidhe làimh rium anns an t-seòmar fhad ’sa bhios mi ’g am’ dheanamh fhein deiseil,” ars’ an gobha.

Dh’ aontaich an “droch-fhear” so a dheanamh. Lean e an gobha steach do’n taigh, agus do’n t-seòmar anns an robh an gobha gus e fhéin a nigheadh. Dh’ iarr an gobha air suidhe air a’ chathair a bh’ anns an t-seòmar. Rinn e so. Thòisich an gobha air toirt na feusaig dheth fhéin, agus air deise ghlan a chur uime. An uair a bha e deas thuirt e ris an “droch-fhear,” “Tha mise nis deiseil. Is fhearr dhuinn a bhith falbh.”

An uair a thug an “droch-fhear” gluasad as gu éirigh bhar na cathrach cha b’ urrainn da éirigh; oir lean e ris a’ chathair, agus lean a’ chathair ris an ùrlar.

“Tha mi ann an sàs agad a rithist,” ars’ an “droch-fhear.”

“Tha thu, agus cha’n fhaigh thu as a sin mur geall thu dhomhsa nach tig thu gu ceann latha ’s bliadhna. Feumaidh tu mar an ceudna am pailteas a dh’ ór ’s a dh’ airgiod a thoirt dhomh mar a b’ àbhairt dhut,” ars’ an gobha. Dh’ aontaich an “droch-fhear gu ’n deanadh e mar a dh’ iarr an gobha. Leig an gobha cead a choise dha agus dh’ fhalbh e.

Chaidh a’ bhliadhna sin leis a’ ghobha cho math ’s a chaidh gach bliadhna eile. Cha robh éis no deireas ni sam bith air fhein no air a theaghlach. Ach mar a b’ fhearr a bha cuisean a’ dol leis is ann bu ghiorra a bha e ’faireachadh na h-ùine. Mu dheireadh tháinig ceann na bliadhna. Thàinig an “droch-fhear” air a latha fhein mar bu ghnàth leis. Cha rachadh e aon chuid asteach do’n cheardaich no idir do thaigh a’ ghobha. Bha greann an uilc air. Labhair e gu fiata ris a’ ghobha, agus thuirt ris, “A nis, cha’n ’eil a null no a nall agad an diugh. Feumaidh tu falbh còmhladh riumsa anns an t-seasamh bonn. Cha dean do chuid chuilbheartan feum ni’s fhaide. Tog ort mar a tha thu ’s biomaid a grad fhalbh.”

“Tha mi ’faicinn nach eil feum a bhith ’cur ’nad’ aghaidh ni’s fhaide. Biomaid a’ grad fhalbh, ma ta,” ars’ an gobha.

Thog iad orra agus dh’ fhalbh iad gun tuilleadh dàlach. Cha robh còmhradh sam bith eatorra car beagan ùine. Mu dheireadh thuirt an gobha as a ghuth-tàimh, “Tha iad ag ràdh gu’n teid agadsa air thu fhein a chur ann an riochd sam bith a thogras tu.”

“Tha sin fior gu leor,” ars’ an “droch-fhear.”

“Cha chreid mi e gus am faic mi e. Ach ma’s urrainn duit, cuir thu fhein ann an riochd bonn airgid, agus an uair sin creididh mise gu’n teid agad air a dheanamh mar a tha iad ag ràdh,” ars’ an gobha.

Mu’n gann a leig an gobha am facal as a bheul bha ’n “droch-fhear” ’na bhonn airgid air a bheulaobh. Cho luath ’s a bh’ aige rug an gobha air a’ bhonn airgid agus sparr e gu teann cruaidh anns an sporran e, agus chuir e ’na phòcaid e. “Tha thu an sàs agam a nis air sgròib, agus theid mi ’n urras gu ’m bi latha no dhà mu’m faigh thu do chead fhein,” ars’ an gobha. Thionndaidh e air a shàil agus thill e dhachaidh. Ach ma thill cha b’ ann gu sìth no gu samhchair. Bha am fear a bh’ anns an sporran air iomairt ghabhail a’ chuthaich ag iarraidh as a’ gheimheil anns an robh e. Bhiodh e air uairean a’ sgreadail ’s a’ sgreuchail mar gu’m biodh muc ann,

---

[227]

[Vol . 3. No. 29. p. 3]

agus air uairean eile bhiodh e ag at cho mòr anns an sparran ’s gu robh eagal air a’ ghobha gu sracadh e e. Cha robh fhios aige air an t-saoghal ciod a dheanadh e ris. Ach bha aon ni a bha soilleir gu leòr dha, agus b’e sin, gu feumadh e an sporran ’s na bha ’na bhroinn a chur as an t-sealladh air aon dòigh no dòigh eile. Bha e ’dol fo ’smaointean mar a b’ fhearr a b’ urrainn da feuch ciod bu chòir dha a dheanamh. Is e ’bhuail ’s a cheann aige mu dheireadh gu’m pronnadh e an sporran ’s na bha ’na bhroinn cho mìn ’s a ghabhadh deanamh leis na h-ùird air an innean. Chuir e fios air dithis ghillean làidir, tapaidh a b’ aithne dha, agus thug e orra teannadh ris an sporran ’s na bha bhroinn a bhualadh air an innean. Ach ma bha am fear a bh’ anns an sporran a’ sgreuchail roimhe sin, cha bu lugha bha de sgreuchail air an uair a thòisich na fir ri’ bhualadh air an innean. “Gabhaibh dha, gabhaibh dha, ’illean; cumaibh fodhaibh e ma dh’ fhaodas sibh,” theireadh an gobha. Pronn ’s mar a bha e, thug am fear a bh’ anns an sporran e fhein as cho luma-luath ’s a chràmh an sporran le buillean nan òrd. Chaidh e as an t-sealladh ’na shradagan teine a mach air an luidhear, agus cha’n fhaca an gobha a dhubh no ’dhath riamh tuilleadh air an talamh.

Ma fhuair an gobha an latha ud cuibhteas ’s an “droch-fhear,” ghrad thòisich gnothaichean an t-saoghail ri dhol ’na aghaidh. Thòisich an crodh ’s na h-eich ’s na caoraich ri faighinn bhàis air. Nam biodh caora air a bàthadh ann an tuilifein ’s a’ mhòintich, dh’fhaoidteadh a bhith cinnteach gu’m bu leis a’ ghobha i; agus nam biodh sùil-chruthaich no bogach ann an àite sam bith faisge air a’ ghleann, dh’ fhaoidteadh a bhith cinnteach gu faighteadh a dhà no trì de spréidh a’ ghobha marbh annta. Rachadh na h-eich aige ann an aimhean far nach éireadh beud do dh’ eich nan coimhearsnach. Ged a dheanadh e curachd mar a dheanadh daoine eile, cha bhiodh cail no toradh a b’ fhiach anns a’ bharr a bhiodh aige air an t-samhuinn. A dh’ aon fhacal, cha robh ni cruthaichte a bhuineadh dha nach robh ’leaghadh air falbh mar an sneachda fo bhlàths na gréine.

Fad nam bliadhnachan a bha òr is airgiod aige cho pailt ris na clachan beaga, bha e sior-chur cuid mhath dheth ma seach, air ghaol gu’m biodh pailteas aig a mhnaoi ’s aig a theaghlach an déigh dha fhein an saoghal ’fhàgail. Lion e aireamh mhòr chisteachan leis an òr ’s leis an airgiod, agus chuir e moran dheth ann an sluichd fo’n talamh; ach an uair a dh’ fhosgladh na cisteachan agus na sluichd, cha robh annta ach torradan beag de bhuachar each!

Cha bu luaite a thàinig e gu bochdain crannachuir agus gu éis na thòisich a theaghlach ri dhol thun na dunach. Bha iad ro theith air an togaìl, agus cha d’ fhóghlum iad mar bu chòir dhaibh iad fhein a chothachadh anns an t-saoghal. Bha iad gu léir, leasg, lunndach, làn anamiann agus dhroch bheusan. Sgap iad an sid ’s an so air feadh na dùthchadh, agus cha d’ rinn iad fiach frine de chuideachadh le ’n athair no le am màthair riamh.

Bha’n gobha agus a bhean mu’n d’ fhàg iad an saoghal, cho bochd dhe ’n t-saoghal, agus cho breoite ri dithis air an cualas riamh iomradh. An uair a dh’ eug a bhean cha robh aig a’ ghobha ach a bhith ’falbh o dhorus gu dorus ’na chripleach truagh ag iarraidh na déirce. Cha robh de’n aodach air ach gann na bheireadh a’ phoit bhar an teinc. Mar bu shine ’s mar bu truaighe a bha e ’fàs is ann bu mhiosa a bha a nàdur a’ dol. Cha robh beannachd Dhé no dhaoine air a cheann, agus o’n a bha e gun charaid, gun ghaolaich, gun duine leis am bu truagh e, is gann a bha duine anns an àite a bheireadh, le toil, fasgadh na h-oidhche dha. Mu dheireadh fhuaradh a chorp marbh ann an seann tobhtaidh. O’n a bha fios aig muinntir an àite gu robh e ann an co bhainn ris an “droch-fhear” cha d’ thug iad a dh’ urram dha gu’n do chuir iad ciste is anart m’a chorp an uair a chuir iad fo’n talamh e. Cha mhò na sin a chunnacas iomchuidh àite a thoirt dha chorp anns a’ chladh. Thilgeadh ann an slochd e an àite eiginn iomallach faisge air bruaich na h-aimhne.

An uair a dh’ fhág e an saoghal chaidh e ball-gacha-direach a dh’ ionnsuidh an droch àite; oir bha fhios aige nach fhaodadh e ’aghaidh a thoirt air nèamh. An uair a ràinig e an dorus, cò choinnich e ach a sheana charaid, an “droch-fhear.” “Thainig tu mu dheireadh le do làn thoil fhein,” ars’ esan.

“Nan d’ fhuair mi mo thoil fhein cha d’ thainig mi fhathast. Olc ’s mar a bha mo shuidheachadh o’n là a chunnaic mi thusa mu dheireadh, tha mi cinnteach nach bi mo shuidheachadh dad ni ’s fhearr fo do riaghladh-sa,” ars’ an gobha.

“Cha ghabh mise a steach an so idir thu. Cha ’n ’eil do leithid eile an taobh a staigh de chrìochan mo rioghachd. Tha mise a’ fadadh teine nach mùchar a chaoidh ann ad’ bhrollach, agus tha mi ’g òrduchadh dhut tilleadh air ais a dh’ ionnsuidh na talmhainn, agus a bhith ’g imeachd sìos is suas air an talamh gu latha bhreitheanais. Cha bhi fois oidhche no tàmh latha agad. Bidh do thriall air an talamh air feadh a h-uile àite a’s fluiche ’s is ìsle ’s is ùdluidhe ’s is reamhalta na cheile. Agus bidh tu ’na do chulaidh-ghràin dhut fhein agus ’na do chulaidh-eagail do gach creutair beò a chi thu.”

A réir beachd nan Eiriannach so mara thàinig an “Teine Mòr” (will o’ the wisp) gu bhith air fhaicinn air an talamh.

Tha mi ’smaointean nach biodh e as an rathad beagan fhacal a ràdh mu thimchioll an dà ur-sgeoil so. Tha mòran ’s an dùthaich a tha deas gu bhith ’faotainn beum do gach sgeul dhe ’n t-seòrsa. Their iad nach ’eil e a chum feuma sam bith a bhith ’cumail naigheachdan de ’n t-seòrsa so air chuimhne; do bhrigh nach ’eil duine sam bith anns am bheil gliocas agus tùr a bheir creideas no geill dhaibh. Cha ’n ’eil mise a’ toirt creideis no geill dhaibh ni ’s mò na duine eile; ach air a shon sin tha mi ’meas gur airidh iad air a bhith araon air an cumail air chuimhne, agus air an aithris, do bhoigh gu bheil tomhus mòr de dh’ fhiosrachadh agus de ghliocas air fhilleadh a steach annta.

Is fheairrde gach neach leis an aill fiosrachadh ’fhaotainn fios a bhith aige air na beachdan a bha cumanta ann am measg an t-sluaigh ’s an àm a dh’ fhalbh. Is e so aon de na dóighean air am faighear a mach seann eachdraidh nan Gaidheal. Am fear a tha aineolach air na seann naigheachdan, air na seann òrain, agus air na sean-fhacail, tha a ann an tomhas mòr aineolach air seann eachdraidh a dhùthchadh. An Gaidheal a tha aineolach air seann eachdraidh a dhùthchadh is gann is urrainnear fior Ghaidheal a ràdh ris.

A réir mo bhararl-sa tha mòran

(Air leantuinn an taobh 7.)

---

[228]

[Vol . 3. No. 29. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS.
Bliadhna, $1 .00
Sia miosan, .50
Tri miosan, .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu lichd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air sor $1 .52, neo 6sd. 3d. ’sa bhliadhna.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gàilig g’ ar ’n ionnsidh an aire nach sgribbh iad ach air aon taobh d’ an duileig, agus nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu.
J . G. MacKINNON,
Editor “Mac-Talla,”
Sydney Cape Breton.

SIDNI, IANUARAIDH 19, 1895.

Tha ’n geamhradh a’ cur gu cruaidh ris an luchd-oibreach anns na bailtein mora. Tha moran dhuibh nan tàmh le cion oibreach, agus a tha moran eile nan tàmh le ’n coire fhèin. Ann am Montreal, chruinnich iad au la roimhe, ag iarraich air luchd riaghlaidh a bhaile obair a thoirt dhaibh gus an cumail o ghort. Ann an Brooklyn, N. Y., tha moran de luchd-oibreach a mach a’ diùltadh obair a dheanamh, agus a’ bagradh cron a dheanamhair duine sam bith a théid a dh’ obair ’nan àite. Tha obair gann gu leor air a’ gheamhradh so, ged nach biodh daoine ’ga tilgeadh air falbh. ’S fhearr gu mor oibreachadh air tuarasdal beag na gun a bhi ’g obair idir.

Cha’n iad na nithe a ta sinn a’ sealbhachadh, no na nithe nach ’eil sinn a’ sealbhachadh a mhéudaicheas, no a lughdaicheas ar sonas fein. Is e a bhi ’g iarraidh barrachd na tha againn, agus a bhi ’gabhail farmaid riusan aig am bheil barrachd, a ta milleadh sith ar n-inntinn, agus a’ tarruing truaigh’ oirnn mu dheireadh mu dheireadh.

Cha mhaith an suaimhneas sin a dhruideas an fhìrinn a mach air an dorus. Mur teid suaimhneas agus firinn laimh air laimh, is coir an fhirinn a roghnachadh, agus greim a dheanamh oirre mar bhan-chompanaich an àite suaimhneis.

A Framboise.

Tha ’n t-side a fuireach glé bhlàth fhathast. ’Sann tha daoine a’ smaoineachadh nach tig fuachd na sneachda am bliadhna. Cha ’n eil teagamh gu’n iarraimid moran fuachd, ach mur tig sneachda ’s docha nach bi sinn uile gu léir tolichte.

Tha ’n àireamh a’s mo ’san àite so ro thoilichte gun deachaidh Mr. Mathannach a thagadh na fhear pàrlamaid, oir tha e na dhuine beothail, tapaidh, agus na dhuine aig a bheil math a dhùthchadh an comhneidh ’na bheachd.

Cha’n eil an Teachdaire gruamach a’ deanamh dearmad air an àite so seach àite eile agus sin gun mhoran rabhaidh roi a theachd. Air an latha mu dheireadh de’n bhliadhn a dh’ fhalbh, chaochail Mairearad, bean Dhomhnull ’ic Fhionghain. Cha robh ach mu dha uair de thim eapar i bhi ’g obair air feadh a’n tighe agus i bhi marbh; dh’ fhág i fear agus clann og lag na deìgh. A rithist air an ochdamh latha de’n mhios so chaochail Anna M., nighinn do Dhomhnull K. Mac Leoid an deigh dhi bhi tinn ach beagan làithean. Bha i da bhliadhna deug a dh’aois. Tha co-fhaireachduinn againn ris na teaghlaichean ud na’n dubhachas. Sud an Teachdaire nach dean leth bhreth air an uachdaran nis mona air a neach is isle.

Tha moran de dhaoin’ og an àite so a deanamh ullachadh air son tighean comhnuidh a chur suas dhaibh fèin. Tha e air a ràdh gur comharra ciunteach air teachd an t-samhraidh na h-eoin a bhi ’togail nan nead; agus saoilidh sinn gur comharra cinnteach air a phosadh na daoin og a bhi ri leitheid sud de dh’ ullachadh. ’S ma tha ’n comharra ud fior, rud tha sinn an dochas gu bheil, tha sinn a’ guidhe soirbheachadh math dhaibh, agus an dochas gu’m bi iad na meadhon air na seana-ghillean a chur a thoirt sgairbh a creagan dhaibh fein mas fas iad cho sean ’s gum bi iad an cumart a dhol car mu char leis a chreig.

CEANN LIATH.
11, 1, ’95.

Anns gach truaighe far am bheil athleasachadh comasach, biodh mi-fhoighidinn air a seachnadh, do bhrigh gu’m bheil i a’ call agus a’ caitheadh na h-ùine sin ann an gearainibh a bheireadh le buileachadh ceart an t-athleasachadh sin mu’n cuairt.

FLUR
$3 .50 am barailte,
Air son airgid. Theid sinn an urras gu’n dean e deagh aran.

BROGAN BHAN
$1 .00 am paidhir.
Tha iad laidir agus air an deagh dheanamh.

STOC OR DE BHATHAR UR.
aig
JOST BROS.
Sid. B., Nov. 9, ’94.

D . A. HEARN,
Fear-Tagraidh, Notair, &c ., &c .,
SIDNI, C. B.

Gllios & MacEachuinn,
Comhairlichean agus Fir-Tagridh aig Lagh
SIDNI & ST. PETER’S, C. B.
J. A. Gillios. AJ. G. MacEachuinn.

Dr. G. T. MacGILLEAIN,
Dotair Fhiacal,
OIFIG: Os cionn Stor Harrington.
SIDNI, C. B.

SIOSAL & CROWE.
Fir-Tagraidh, Comhairichean
Notairean, &c .
SIDNI, —C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE

D. A. MacFHIONGHAIN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, E. P. I.

Leabhraichean Gailig.
RI’N REIC AM BADDECK.
Tha Leabhraichean Gailig dhe gach seorsa ri’n reic aig Niall Domhnullach, anns an stor aig D. F. Mac Rath. Gheibhear Mac Talla gach seachdain ’san aite cheudna.

---

[229]

[Vol . 3. No. 29. p. 5]

NAIDHEACHDAN.

Cha d’ fhuaireadh sgeul riamh fhathast air an nighin bhig, Roach, a chailleadh aig a Mhéinn Uir latha na Bliadhn’ Uire. Cha’n eil fhios dé dh’ éirich dhi ’s cha’n eil dòigh air fhaotainn a mach.

Bha crith-thalmhainn bheag aca anns an taobh an Iar de Nova Scotia mu dheich uairean oidhche Di-sathairne s’a chaidh. Cha d’ rinn i cron sam bith, ach rinn i fuaim mòr mar gu’m biodh carbadan a ruith air rathad cruaidh.

Tha àireamh mhòr a’ cur a stigh paidheadh a phaipeir gach seachdain. Bi’dh an ainmean uile anns a’ phaipeir a thig a mach air a’ cheud sheachdain dhe’n earrach. Tha sinn an dòchas gu’n tig moran tuilleadh a stigh gus a dhol nan ceann roimhe sin.

Bha duine stigh againn a bhòn-de a gabhail a MHAC-TALLA as ùr an deigh dha sgur ’ga ghabhail aig toiseach na bliadhna. Shaoil leis gu’m b’urrainn dha deanrmh as aonais air a bhliadhna so, ach dhuth-dh’ fhairtlich air. Ma gheobh duine blasad air rud math aon uair, cha ghabh e cumail uaithe tuilleadh.

Chaidh sabhal le fear Iain Heelen ann an Ceap Nòr, a losgadh gu làr aon oidhche o chionn ghoirid. Chaidh an tigh aige ’na theine aig an aon àm, ach fhuaireadh a chur as. Chaidh am priosan, a bh’ air a thogail ùr o chionn ghoirid a losgadh oidhche Nollaig. Tha iad a’ deanamh mach gu’m bu daoine chuir an teine ris.

Chaidh duine bochd a mharbhadh air an rathad-iaruinn faisg air Glace Bay oidhche Chiaduin. Chaidh na carbadan thairis air. Cha robh fhios gu’n do thachair a leithid gu maduinn an ath latha, ’nuair a fhuair an fheadhain a bha ’g amharc thairis air an rathad a chorp. Cha chuala sinn ceart ciod a b’ ainm dha.

Tha ’n geamhradh anabarrach briagha. ’S ann tha cuid a’ gearan gu bheil e tuilleadh us briagha. Cha’n fhacas ach glé bheag de shneachda o’n thainig e, agus tha’n deigh a cheart cho gann. Tha ’n acarsaid gun reothadh fhathast, agus tha ’m bàt-aiseig a’ deanamh a tri turuis ’san latha cho riaghailteach ’sa bha i am meadhon an t-samhraidh. Tha soitheach smùide mòr a stigh an drasda ’g iarraidh luchd guail, rud nach fhacas an Sidni glé thric mu’n ám so ’n bhliadhna.

Di-sathairne ’sa chaidh, ranaig a cheud charbad-iaruinn baile Louisburg. ’S iomadh uair a chaidh a ghealltuinn, agus ’s iomadh uair a bha dùil ri fhaicinn a ruigheachd. Cha robh ’n fheadhain a bha ’ga ghealltuinn roimhe so ach “mar mhagadh,” ach air an turus so tha e coltach gu robh ’n gealladh air a thoirt “dha cheart da-rireadh,” Bha Whitney, Mac Iain, Mac Gillfhinnein, Pearson, agus grunnan eile de luchd-riaghlaidh an rathaid air bòrd, agus chuir luchd-àitich “Seana Bhaile Mor nam Frangach” fàilte chridheil orra. Tha iad an dòchas, mar tha sinn féin cuideachd, gu’n tig soirbheachadh mor air a bhaile ri linn an eich-iaruinn.

Bha stoirm mhòr shneachda ann an Sasuinn Di-sathairne s’a chaidh. Bha na citheachan ann an ioma àite cho domhain ri da throigh dheug. Bha na carbadan uile air an cur ’nan tàmh, agus fad latha no dhà cha robh doigh air gluasad taobh sam bith.

Chaidh fear Seumas Miller a mhuinntir an eilein so a mharbhadh air bòrd soithich ann an Takoma, Washington, o chionn ghoirid. Bha e ri saoirsneachd air bòrd an t-soithich agus thuit e bhar fáraidh ’s bha e air a ghoirteachadh cho dona ’s gun do chaochail e an ceann beagan uairean. Rugadh e ’sa bhliadhna 1839. Bu mhac e do’n Urr. Uilleam Miller, a’ cheud mhinisteir a tháinig riamh do Mhabou.

Tha cùisean gun a bhi ’dol dad na’s fhearr ann an Newfoundland, agus tha e gle choltach gu’m bi iad mar sin a cheud-treis. Tha ’n sluagh anabarrach bochd, agus tha iad a’ gearan gu mòr air an luchd-riaghlaidh, ged nach eil iad sin moran na’s comasaiche air gnothaichean a leasachadh na iad féin. Tha Banca Mhhntreal an deigh oifig fhosgladh ann an St. John’s, agus an deigh suim mhor airgid a thoirt ’an iasad do’n luchd-riaghlaidh. Tha iad an dòchas gu’n dean an t-airgiod sin fuasgladh mor air an dùthaich.

Duan Le Oisein.

’S luàineach mo chadal an nochd
Ge beo mi fhein, cha bheo mo thlachd;
Mo chridh air searg ann am uchd,
’S trom dubhach m’ inntinn gu beachd.
’S anns an àraich an so shios
Tha bhean is meachair mhin ghil cruth;
Deud air dhreach cailce’ na beul,
Bu bhinne na tèud chiùil a guth.
Mar chobhar an uisge ghloin,
Mar shlios eala ri uisge mear;
Glan leug mar an cathadh cuir,
Dh’ fhag thu mi gun chobhair a’ d’ dheigh,
Slat ùr nam fàinne fionn,
Bean is mine, mhóghair sùil;
’S a gruaidh mar an caorrann dearg,
Air lasadh mar dhealbh an ròis.
Meoir fhionn air bhasaibh bana,
Uchd soluis is aillidh snuadh;
An gaol a thug mi dhi, ra luaidh
Ochain nan och’, s cruaidh an càs;
Cha dirich mi aonach no beinn,
Mo cheum air a lagadh gu trom;
Aithear cha d’thig air mo ghnùis,
Gus an dean an ùir mi slan.
Mar ghrainne mullaich na déis,
Mar ghallan san òg-choille fos,
Mar ghrein ri folach nan reull,
Bu tu fein am measg nam mnà.

Tha ’n duine sin saibhear aig am bheil deagh nàdar, a tha do ghnàth càirdeil, foighidinneach, aoibhneach, dochasach, agus a ta ’g a ghiùlan fein gu suibhear a thaobh nan uile.

Cha mho a dh’ fhoghluimear fior chreideamh á leabhraichibh, na dh’ fhoghluimear seoladaireachd, no saighdearachd, no innleachdaireachd, no dealbhadaireachd, no ceaird, no ealaidh sam bith eile as da.

DUAISEAN

dhaibhsan a gheibh gabhaltaichean ùra do ’n MHAC-TALLA eadar so us Bliadhn’ Ur. Bheir sinn do ’n neach a gheibh an àireamh a’s mò a cheud duais, an neach a’s fhaisge thig air sin, an dàrna duais, agus an darna neach a’s fhaisge thig air sin, an treas duais. ’S iad na duaisean na tri leabhraichean fiachail a leanas.

I. Caraid nan Gaidheal.
II. Sàr-obair nam Bàrd.
III. Foclair Gàilig ’Ic Ailpein.

Bldh iad againn ro’n bhliadhn’ uir, ’s bidh iad air an cur g’ an ionnsuidh-san a choisinn iad cho luath ’sa bhios fhios againn cò iad. ’S còir do gach aon feuchainn ri àireamh bheag no mhor de ghabhaltaichean ùra fhaotainn do’n phaipeir. Deanadh gach neach a dhichioll. Iadsan a’s fhearr a ni gheibh iad na duaisean so, agus iadsan nach fhaigh iad, tha fhios againn fèin nach bi athreachas sam bith or air son na rinn iad gus càirdean MHIC TALLA chur an sionmhòrachd.

Acadia House.
Airneis dhe gach seorsa,
Aodaichean Deante.
Brogan agus Botainnean.
Amhlan dhe gach seorsa air son na Nollaig, air son na Bliadhn’ Uire ’s air son gach àm eile dhe’n bliadhna.
THA NA PRISEAN CEART.
INGRAHAM & MacGILLEAIN.

SANAS.

Bathar Ur na h-uile Seachdain.

Na prisean na’s isle na bha iad riamh.

Caileagu,
Aodaichean,
Caiseart,
Dluth Geal.

Tha Gailig aig na cleirich.

STOR SHAOR SHIDNI.
F . A. CROWELL,
Fear-Gnothuich

---

[230]

[Vol . 3. No. 29. p. 6]

Am Ministear Sanntach.

Bha ministear uair air ceann sluaigh ann am paraisde àraidh ’an Alba, a bha cho mi-thoilichte le chrannchur ’s nach robh ni air an leagadh e ’shùil nach miannaicheadh e aige féin. Bha e fuathsach sanntach, eadhon air nithibh nach gluaiseadh smuain dhe ’n t-seòrsa sin, ach ann an cridhe duine ainneamh. Dearbhaldh an sgeul a leanas a chùis a bhi mar sin.

Air dha bhi air a chuairt àbhaisteach a’ fiosrachadh nan teaghlaichean a bha fo ’chùram, thàinig e gu tigh bantraich a bha fuireach ann an àite aonranach, monadail, ’an iomall a choithionail. ’N uair a bha e tacan a stigh, thug e an aire do phoit bhig, iaruinn, a thachair a bhi aig an àm an oir an teine, lán de bhuntàta ’chaidh a bhruich air son dinneir na cloinne ’nuair a thigeadh iad dhachaidh as an sgoil. Thòisich e air moladh ’na poite. Cha’n fhac’ e poit riamh cho cumadail ’s cho snasail rithe air a h-uile dòigh. Cha robh poit eile ann an Alba ’thigeadh suas rithe ann an dòigh air bith. Bha leithid de bhuaidh aig na labhair e air a bhantraich ’s gur h-ann a thuirt i,— “Ma ta, a mhinisteir, ma tha ’phòit a’ córdadh ribh cho fior mhath sin, tha mi ’guidhe oirbh gu’n ceadaich sibh dhomh a cur do’r n-ionnsuidh do’n Mhanse. Tha poit as modha na i againne ’tha na’s freagarraiche mar a’s trice air son ar feuma. Cha chosg i dad dhuibh. Cuiridh mi null i ’sa mhaduinn le Seumas beag ’nuair a bhios e ’dol dh’ an sgoil.” “O,” ars’ am ministear, “cha cheadaich mi dhuibh a dhol gu leithid sin de dhragh idir, ach seach gu bheil sibh cho math ’s gu bheil sibh ’ga toirt dhomh, giùlainidh mi fhéin dhachaidh i ’na mo làimh. Tha uidhir a dh’ ùigh agam innte ’s gur fearr leam gu mòr mi fhéin ga’ giùlain.”

Air falbh dhachaidh ghabh e, a phoit greis ’na làimh ’s greis ’na achlais mar bu shocaire gheobhadh e i. Gu mi-fhortanach, bha n latha blàthl, an rathad fada, agus am ministear reamhar, tri nithean a dh’ fhàg glé sgith e mu’n robh e leathach na slighe. ’N uair a bha e mar so air a chlaoidh ’ga giùlain air a chliathaich car ùine, smaoinich e na’m biodh i air a cheann nach biodh i cho trom. Bha an fheallsanachd nàdarra dh’ ionnsaich e ’nuair a bha e òg a’ teagasg a chùis a bhi maa sin. Cha robh e fada ’cur na smuain an gniomh. Chuir e phoit mar chlogad m’a cheann, ’s le aid na làimh, ghabh e gu sunntach air adhart. Leis an innleachd so fhuair e comhfhurtachd agus faothachadh mòr, ach gidheaeh cha robh a thrioblaid ach air tòiseachadh. Air son e fhéin a chumail bho shùil luchd-gabhail an rathaid mhòir, ghabh e frith-rathad aithghearr troimh na h-abhaidhean, ach mar bha ’n tubaist an dàn dha, thainig e air olais leathainn, eadar dà achadh, air nach b’ urrainn d’a dhol seachad gun cruinn-leum math a thoirt as. Leum e; ach an deachaidh leum do’n dorcha thoirt riamh coltach rithe? Leis a chriothnachadh a fhuair a bhodhaig anns an tearnadh, ann am priodadh na sùla, bha tiugh-dhorchadas na h-Eipheit m’a thimchioll. Mur d’ ràinig a cheann màs na poite, ’se gu’n do choinnich a beul a ghuaillean an toiseach bu choireach. Cùis bu mhiosa air fad; an t-sròn a leig sios i cho sgiobalta, ionga cha leigeadh air ais i, dh’ aindeoin gach deuchainn a chleachd e. An robh ministear riamh ’na leithid de chàs? An do dhall duine air bith—gun tighinn air ministear—a dha shùil cho buileach bho sholus a mheadhon-latha? Ciod idir a ghabhadh deanamh? Bha ’n t-àite aonaranach, an t-slighe doirbh agus cunnartach, cuideachadh bho cho-chreutair fad air falbh, eadhon do-ruigsinn. Bha e eu-comasach dha glaodhaich air son cobhair, agus ’ged a bhiodh e comasach, cha ruigeadh an glaodh troidh na b’ fhaide na dha chluais féin. Bha cho doirbh ’sa bha e dha ’anail a thasruìng a’ leasachadh ’an-shocair, agus ’an-shocair air a h-an-tromachadh le teas na gréine a’ bualadh air màs na poite. A’ gabhail beachd air a h-uile doirbheadas a bha air tuiteam air, bha e glé choltach, mur cuireadh freasdal math cobhair ’na rathad ’an ùine ghoirid, gu’m biodh bàs anns a’ phoit. Ach feuchaidh an neach a’s deiseile tha air son am bàs a choinneachadh ri ’sheachnadh cho fad ’s is urrainn dha. Tha an ceangal so ris a bheatha ’tha làthair ag aobharrachadh barrachd ’sa bhitheamaid deònach earbsa riutha de sheasmhachd inntinn ri uchd cruaidhchais, ann am muinntir aig a bheil, gu nàdarra, cinn gle thiugh, agus buadhan inntin car maol. ’S ann mar sin a thachair a thaobh an neach a bha ’n so. Air a chur thuige le iomadh dòruinn, chuimhnich e gu robh ceardach mar fhaisg mhile air, agus na’m b’ urrainn e ’ga ruigheachd mas biodh e air a mhort, smaoinich e gu faodadh e bhi gu faigheadh e fuasgladh.

(Ri leantuinn.)

An Garbh Mac Stairn.

Dh’ imich Garbh mac Stairn a dh’ fhaicinn Fhinn agus a threun fheara colgach, iomraiteach ann an gniomharaibh arm. Bha Fionn san àm sin ’na athighedas samhraidh am Buchanti. Nan turus d’a ionnsuidh, ghabh iad beachd air gach gleann agus faoin mhonadh, air gach allt agus caol choirean. Ghabh iad sgeul de gach coisiche agus gach fear a thachair ’nan còir. Ann an gleaun na’n cuach agus nan lòn, chunnaic iad bùth taobh sruthain; chaidh a steach, dh’ iarr deoch; dh’ éirich ribhinn a b’ àluinne snuadh a dh’ fhàilteachadh an turuis le sìth. Thug i biadh dhoibh ri itheadh, deoch ri h-òl; dh’ iarr sgeul le cainnt thlà. Bhuail gaol o a sùil an Garbh borb, agus dh’ innis cia as doibh. “Thainig sinn o thir nan crann, far an lioumhor sonn—mac righ Lochlainn mise—m’ ainm Garbh nam b’ aill leat, esan Dual, o thìr nam beann, a thùinich an Albainn o thuath—a ghabhail càirdeas gun sgàth o’n àrd righ Fionn; sud fàth ar turuis a chiabh na maise—ciod am bealach am buail sinn? seòl ar cos gu teach Fhinn, bi dhuinn mar iùl, is gabh duais.” “Duais cha do ghabh mi riamh,” ars an nighean bu bhlàithe sùil, s bu deirge gruaidh; “cha b’ e sud àbhuist Fheadhaich nam beann éilde, gam bu lionmhor daimhich ’na thalla, ’g am bu tric tathaich o thuath—ni mise dhuibh iùl.” Gu gleannsith thàrladh na fir: gleann an tric guth féidh is loin; gleann nan carn is n’ an scor; gleann nrn sruth ri uisg is gaoth. Thachair orra buaghar bhò, is rinn dhoibh uìl; thug dhoibh sgeul air duthaich n’an creag, air fir agus mnaibh, air fàs shliabh agus chàrn, air neart feachd, air rian arm, air miann slòigh, agus craobh-thuinidh nam Fiann.

Feuch nach toir thu do bharail mu ni sam bith air am bheil thu aineolach, gu sonraichte ’n an lathair-san aig am bheil deagh eòlas air. Mur bi e an comhnuidh ’n a d’ chomas labhairt gu ceart mu’n chùis, tha e gu cinnteach ’n ad chomas fantuinn ’n ad thosd. Ged tha cuimhne aig na miltibh air an lonais agus air an sgeilmearachd fein, is tearc iad aig an robh aobhar aithreachais air son fantuinn nan tosd.

---

[231]

[Vol . 3. No. 29. p. 7]

gliocais air ’fhilleadh a steach anns an dà sgeul so. Anns a’ cheud aon tha cunntas againn air nighinn a bha rag, reasgach, agus eas-umhail do phàrantan, agus air màthair a bha cho beag de ghràdh nàduir ’s gu ’n d’ rinn i droch ghuidhe d’ a h-ighinn. Cha n ’eil e ’na ioghnadh sam bith ged a chaidh an nighean a dhìth, agus ged a tha ’màthair fo dhroch ainm gus an latha ’n diugh.

Tha ’n sgeul mu ’n ghobha ’bha ’n Eirinn gu soilleir a’ teagasg dhuinn, nach urrainn crìoch mhath a bhith air duine sam bith nach toir oidhirp air tighinn tromh ’n t-saoghal le dichioll, le firinn ’s le onair. Is iomadh dòigh anns am faod duine beairteas a dheanamh, agus inbhe àrd is mòr-urram fhaotainn dha fhein ’s dha ’theaghlach; ach an duine a gheibh na nithean so le dhol ann an co-bhainn ris an olc, faodar a bhith cinnteach nach bi beannachd Dhé no dhaoine, no soirbheachadh sam bith aige fhein no aig a theaghlach air a’ cheann mu dheireadh.

Minard ’s Family Pills,glan, fallain.

Leighisoadh mise o lòinidh leMinard ’s Liniment.
Halifax. ANDREW KING.

Leighiseadh mise o droch sgamhan leMinard ’s Liniment.
Sussex. COL. C. CREWE READ.

Leighiseadh mise o loinidh leMinard ’s Liniment.
Markham, Ont. C. S. Billiug.

Suidhich d’ inntinn fein gu stoldta air na chaidh seachad, ma’s miannach leat na nithe a ta chum teachd a thoirt gu ceart fainear.

Air son nam biastan—Cherokee Vermifug.

Tha D. J. Domhnullach a creic moran de dh’ aodaichean deante, do fhir ’s do mhnathan agus tha e deònach an sealltuinn aìg am sam bith.

Cherokee Vermifugeair son nam biastan

Minard ’s Honey Balsam,Leigheas cinnteach

Minard ’s Honey Balsamaon uair ’s na h-uile h-uair.

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca do
Bhathar de gach seorsa agus e ri reic gu saor.
Math ar Duthcha tha ’nar beachd

MOORE & JOHNSTON.
THA SINN A CREIC,
Paipear-tearra Tairnnean
Luaidhe Glaine
Glasan Tuaghannan
Saibh Olla
Sguabaichean Bucaidean
Lainntearan Fudar
Sgeinein Siosaran
Paipear-tubhaidh.
SAOR AIR SON AIRGID.

’S math is fhiach dhuit so a leughadh ma ghabhas tu a chomhairle bheirear ort. ’S taitneach an ni ri fhaicinn bean air a deagh sgeadach, agus ’se ’n ni ’s fhaisge thig air sin ann an taitneas duine fhaicinn ’sa chuid aodaich a freagairt air gu math. Agus ma tha thu air son thu fein a bhi mar sin, ma tha toil agad aodach math a bhi ’nad dheise, ’san deise air a sar-dheanamh, ’s coir dhuit a dhol gu
IAIN MAC-LEOID & CO.

Tha stoc mor de dh’ aodach aca, ’s tha na gearradairean aca cho math sa ghabhas faotinn. Tha iad a deanamh gnothuich aig
207 QUEEN ST., CHARLOTTE-TOWN, E. P. I.

Cuimhnich nach deid thu seachad orra oir reicidh iad riut ann an Gailig.

CLO-BHUALADH air a dheanamh gu snasail ann an oifig a Mhac-Talla. Gailig no Beurla. Ma tha dad dhe’n t-seorsa dhith rot cuir litir thugainn a feorach mam prisean.

ADAN! BONAIDEAN!

THA
Mairi A. Nic Fhionghain
air a bhliadhna so a cumail stor ri taobh na“County Hall”agus tha i deiseil gu bhi feitheamh air aon sam bith a tha ’g iarridh

AD NO BONAID,
RIBINNEAN,
FLURAICHEAN,
ITEAN NO GEUGAN

no ni sam bith eile a’s a gnath leis na mnathan a bhi cur ma’n cinn. Tha moran de nithean eile aice nach gabh ainmeachadh an so. Thig thusa agus
FAIC DHUIT FEIN

Taillearachd.
Tha’n stor-taillearachd a bha ’sna bliadhnaichean a dh fhalbh air a cumail le
Donnacha Mac Ill-Fhinnn
a nis air a ceannach agus ri bhi air a cumail na dheigh so le
Niall Mac Fhearghais,
tha stoc mor dhe gach seors aodaich aige air laimh; bidh tuilleach a dol na cheann gach seachdain. Taghail aige ma thu air son do chuid aodaich a bhi
San Fhasan.

---

[232]

[Vol . 3. No. 29. p. 8]

ORAN

Do Dhomhnall Ban Mac Dhomhnill Duibh, Tighearna Lochiall.

LEIS AN TAILLEAR MAC ALASDAIR.

So deoch slainte mo ghaisgich,
’S coir a faicinn ga lionadh,
Is a cumail an cleachdadh
Mar dheagh fhasan da-rireadh.
’H-uile fear leis nach ait i
Fagam e-san an iotadh;
Bhi ga h-ol gur h-e b’ annsa
Ma ’s a branndidh no fion i.

Ma ’s a branndidh mhath chruaidh i,
Druid an nuas i gu ’feuchinn,
Gus an cuirinn lan cuaich dhi
A suas fo chlar m’ ludinn.
’S olc an obair do chaìrdean
Bhi mi-ghradhach mu ’cheile;
Do gach fear leis an aill i,
So deoch-slainte nan reubal.

Is a Dhomhnill oig Abrich,
Do shlaint’ faiceam mu ’n cuairt i;
’S tu ’n t-og firinneach smachdail,
Nach robh tais an am cruadail.
’S beag an t-ionghnadh an t-ardan
Bhi gu h-ard ann ad ghruaidhean,
Is a luithad fuil rioghail
A tha sioladh mu d’ ghuaillibh.

Gur a lionmhor fuil fhrasach
’Th ’air a pasgadh fo d’ leine
Bho shliochd iomraideach Chairbre,
’Bha gu h-armailteach, treubhach,
Le an sgiathibh breac dubilt’
Is le ’n luirichean reidhe,
’N am dhaibh dol ann san iomirt
Cha b’ e tilleadh bu bheus daibh.

Gur a lionmhor do chairdean
Ann an Albinn ri ’m feuchinn;
’S car thu ’dh-oighre na Dreallinn,
’S do shir Domhnull a Sleite,
Do Mhac-Shimi nam bratach,
Nach robh tais an am feuma;
’S gum biodh Eoghan og Chluainidh
Is a shluagh leat gun eiradh.

Lath’ a bhlair ’bha ri Halaidh
Dh’ fheuch sibh tàbhachd mar bhuidhinn,
’Nuair a thionndaidh na naimhdean
’Nan si rangan ’sa bhruthach.
Dhuit cha b’ iomrall an cruadal
Ghlac thu ’n dualchas bu chuibhe;
’Nuair theann do chinneadh ri cheile,
Ghabh na beistean mu shiubhal.

Cha b’ e suibhal na slainte
’Bhr aig a ghraisg ud a teicheadh;
’S iomadh fear cota madair
Chaidh ’san araich a leagail.
B’ iomad slinnein gun ghualinn
Agus cnuac bha gun leith-cheann,
Le luths nam fear laidir,
’Ghabh an t-ardan gun eagal.

’S mairg a tharladh ruibh crasgach
An am tachirt ri namhid;
Is mo ghaol s’ air an toiseach,
Craobh chosgirt a bhlair thu.
’Nuair a thogteadh do bhratach
Le fir ghasda neo-sgathach
Le trein bhuillean an treun lamh
Bhiodh luchd-Beurla ’s an araich.

Cairbre, Cairbre Riada no Ruigh-fhada, a bha na righ an Dailriada an Eirinn eadar 220 agus 258 A.D. Oighre na Dreallinn, Mac-Gilleain Dhubhairt. Halaidh, Seanaileir Hawley, a bha air ceann nan Deorsach latha blar na h-Eaglise Brice.

Bha coir aig Domhnull Bàn Lochiall air a deas anns a bhlar. B’ e Eoghan Dubh Lochiall—an t-Eoghan a thug an sgornan as an t-Sasunnach le fhiaclan—a sheanair; agus b’ e Eachunn Ruadh—an t-Eachann carchaichte—a thuit ann am blar Ionarcheitein brathair a sheanathar.

Tha e air a radh gu bheil cuid de shliochd an Tailleir Mhic Alasdair an Ceap Breatunn. Co iad?

ALASDAIR.

C . B. TRAVIS,
SYDNEY, C. B.

Pianos, Organs, and Sewing Machines of all the best kinds.

A good stock of Accordeons, Harmonicas, Violin Strings, and Music Books.

Sewing Machine Needles and oil always kept on hand.

Call and Examine Stock.

Ma ruigeas tu stor
D. J. DOMHNULLACH
Air Straid Wentworth,

chi thu gu bheil gach seorsa bathair a th’aige cho math ’sa gheibh thu an stor sam bith sa bhaile agus gu bheil e ’ga chreic
GLE SHAOR.

Nuair a thig thu do’n bhaile, s’ cor dhuit a dhol ’ga choimhead, gun fhios nach eil ni eigin aige a tha dhith rt, agus ma tha gheibh thu
DEAGH BHARGAN.

G . H. GUZZWELL,
Seudair agus Uaireadairiche,
SIDNI, C. B.
Uaireadairean Oir us Airgid, agus Seudan dhe gach seorsa.
Uaireadairean air an glanadh ’s air an caradh.

BLIADHNA MHATH UR!

Tha sinn an deigh aireamh mhor de bhrogan a cheannaach agus air son rum a dheanamh dhaibh, reicidh sinn na th’againn air laimh

Gle shaor air son airgid

Brogan a’s fhiach $2 .25 air $1 .75 agus cach a reir sin.

Soithichean Creadha agus Glaine.

Tha sinn mar an ceudna ’cumail nam brogan a thatar a deanamh ’san Fhactoridh aig Sidni a Tuath, na brogan a’s fhearr cosg a tha ri’m faotainn, agus tha sinn ’gan reic air pris na factoridh

Brogn-uachdair agus Rubbers dhe gach seorsa.

SIABUNN

air a phris air am faighear e ann a Halifax. Flur o $3 .00 suas, Ti o 20c. Reiseadain o 85c. am bocsa.

AMHLAN DHE GACH SEORSA GLE SHAOR.

Ceannaichidh sinn Coirce, Im, Uidhean, agus Feoil, agus bheir sinn a phris a’s fhearr orra an coinneamh bathair.

C . H. Harrington & Co.
Sidni, C. B
Feb.

An S. S. Arcadia,
THA’N ARCADIA a ruith eadar Sidni us Bagh St. Lawrence na h-uile seachdain, a falbh a Sidni aig ochd uairean maduinn Di-mairt, agus a taghal air an rathad aig Sidni Tuath, St. Ann’s, Ingonish, agus Aspy Bay, agus a tilleadh na h-uile Diordaoin.
P . KERR,
Maighstir