---

[345]

[Vol . 3. No. 44. p. 1]

Mac-Talla.

“An ni nach cluinn mi an diugh cha’n aithris mi maireach.”

VOL. III. SIDNI, C. B., DI-SATHAIRNE, AM MAIGH 4, 1895. No. 44.

An Righ agus an Sean Saighdear.

Bha iomadh duime calma ann an cogadh a Phrionnsa ’sa bhliadhna 1745. B’ ann dhiu sin an Gàidheal smiorail air am beil an t-iomradh a leanas. Rugadh Pàdruig Grannd anns a’ bhliadhna 1714 agus chaochail e anns a’ bhiadhna 1824. Bha e mar sin 110 bliadhna dh’ aois aig am a bhàis. Bha e ’na dhuine ard deas agus fearail. Latha chuil-fhodair bha e air aithris gu’n do chuir e còrr us dusan de na saighdearan dearga ri talamh. ’Nuair bha e ceud us ochd bliadhna dh’ aois bha e air a thoirt an làthair righ Deòrsa IV ann an Duneideann. Seachdain no dha mu’n d’ fhalbh e gu Duneideann a dh’ fhaicinn an righ, thug an t-uasal Tighearna Panmore fanear deise aodaich a dheanamh dha anns an tigeadh e an làthair an righ. Ach snaim cha chuireadh Pàdruig uime de ’n deise ùir, ’s dh’ fhalbh e leis an deise a bha uime la Chùil-fhodair—còta tartain, fèille-beag, brògan bucallach agus bonaid Ghlinn-garaidh le ite iolaire na toiseach, agus spéc, seachd troidhean a dh’ fhad, ’na làimh. Ràinig e Duneideann gun tuisleadh air bith ’s e cho pròiseil ris an righ fhéin, mar robh an còrr. ’Nuair thug Tighearn Panmore an làthair an righ e dh’iarr e air a bhonaid a chur dheth. Ach cha deauadh e ni dheth leithid. An sin thuirt Panmore ris an righ ’s e tomhadh a chorraig ri Pàdruig, “Tha ’n duine so, le cead ’ur Mòrachd Righail, ceud agus ochd bliadhna dh’ aois, agus is e an t-aon nàmhaid a th’ aig ’ur Mòrach Rioghail an diugh beò air an talamh. ’Nuair bha e òg agus gòrach chog e an aghaidh righ Deorsa II sinn-seanair ur Morach Reoghail, lathe Chuil-fhodair. Ach tha e bho ’n uair sin na iochdran sitheil agus dileas. Ceud is àil leibh a dheanamh ris?” Thainig stad anns an righ mar gun gabhadh e seòrsa eagail ’nuair chunnaic e ’n duine àrd ud mu choinneamh le bhonaid air a cheann agus a mhaide mor na làimh us colg an t-saighdear air. Sheall an righ air anns an aodann agus ars esan:— “Am beil thu duilich gun robh thu cho gòrach ’s cho mi-dhìleas an laithean t-oige ’s gun chog thu leis a mhealltair.” ’Nuair chuala an Granndach a cheisd so las a shùil le corraich ’s e freagairt, “Air m’ fhacal, chogainn fathast air a thaobh. Cha bhi sibhse gu bràth coltach rl Pnonnsa Teàrlach.” Rinn an righ gàire agus, ars’ esan, “Air falbh e, air falbh e. Is reubalach e fathast. Thoilleadh e chur ro na musgaidean. Ach coma co dhiu, biodh leth cheud punnd ’sa bhliadhna aige uamsa fhad ’s is beò e.” ’Nuair chuala an sean laoch so thug e bhonaid dheth ’cheann, agus thug e taing, mar a b’ fhearr a dh’ fhaodadh e, do ’n righ air son a chaoimhneas da. Thachair so an 1822. Dà bhliadhna an deigh sud chaochail an sean saighdear agus bha e air adhlaiceadh an cladh Inbhircauld. Gu latha bhàis cha do dhealaich e ris an trusgan a bha uime ann an cogadh a’ Phrionnsa.

C. C.

Comunn Gaidhealach Lunnainn.

Mar tha oidhche a’ cheilidh a tighinn mu ’n cuairt an deigh mios tha e furasda ’fhaicinn gu ’m beil an Comunn seo a fás an neart agus gu’m beil an càirdean a dol an lionmhoireachd gu luath. B’ e an ceilidh a bh’ aca air an t-seachduinn a chaidh seachad a’ choinneamh mu dheireadh de ’n t-seorsa ’chumas iad am bliadhna agus tha mi creidsinn gur e sin bu choireach gu ’n robh àireamh cho mor de na Gaidheil cruinn air an oidhche sin. Bha an t-Urramach N. MacNèill, L. L. D., anns a’ chaithir a deanamh dleasnas “fir an taighe” agus is math a chaidh sin leis. Thug e seachad òraid ghasda anns a’ Ghàidhlig, anns an d’ rinn e iomradh air bàs “fior Charaid nan Gaidheal” an t-Ollamh MacIlle-dhuibh. Mhol e gu mor an obair a tha ’n comunn a’ deanamh agus thubhairt e gu ’n robh e gle thoilichte gu ’n deach an cothrom seo a thoirt da air sealltuinn gu ’m b’ e a mhiann a bhi ’gan cuideachadh anns gach dòigh a bha ’na chomas. Na dheigh sin chaidh an oidhche chur seachad gu cridheil mar b’ àbhaist le òrain Gàidhlig, piobaireachd, agus dannsadh Gàidhealach. Tha ’n comunn air bheachd obair a’ gheamhraidh a thoirt gu crich le bhi cumail Coisir-chiùil Ghàidhlig air an naodhamh la de ’n ath mhios mar rinn iad an uiridh,

Tha na Teachdairean Rioghail a bha a saoithreachadh air feadh na Gaidhealtachd o chionn da bhliadhna air suim an fhiosrachaidh a fhuair iad a chuir air beulthaobh na Parlamaid. Fhuair iad a mach gu ’m beil 1,782,785 acairean fearainn, a tha nise fodh fhéidh no fodh chaoraich, freagarrach gu bhi air àiteachadh, agus tha sinn anise feitheamh dh’ fheuchainn de ni a’ Phàrlamaid gu bhi toirt seilbh do n t-sluagh air an fhearann a bhuineadh do ’n aithrichean.

CABAR-FEIDH.

Bha Berry, an crochadair Sasunnach, a labhairt ann an Grimsby o chionn ghoirid, agus thuirt e gu’n d’ rinn e còrr us còig ceud crochadh fhad ’sa bha e anns an dreuchd, agus gu robh moran de na daoine truagha a chuir e gu bàs air an toirt dh’ ionnsaidh na croiche leis an òl. “Ach,” ars’ esan, “cha do chroch mi duine riamh nach robh ’beantail idir do stuth làidir.”

Cha ’n urrainn do thuathanach leasachadh a’s fhearr na luath fiodha a chur air talamh. Cha’n eil seòrsa talamhainn air nach freagair i, agus cha dean i cron air bàrr sam bith.

---

[346]

[Vol . 3. No. 44. p. 2]

TAIGH NA COILLE.

LE IAIN.

CAIB XIV.

B’ ann air taobh an iar Dhùn-nan-Gall, siorrachd a tha air fìor cheann a tuath na h-Eirionn, a bhristeadh an long. Thuig Seumas gur ann an Eirinn a bha e mu ’n d’ ràinig e tir; oir chuala e sgiobadh a’ bhàta a thug bhar an eilean e a’ labhairt Gàilig. Bha e o b’ aithne dha bruidhinn comasach air Gàilig a labhairt, agus ged a bha Ghàilig Eirionnach ùr dha, rachadh aige air cuid mhath dhi a thuigsinn. Cha do leig e air an toiseach gu robh aon fhacal Gàilig ’na cheann; oir bha toile aige fios fhaotainn co dhiubh a bha gus nach robh na h-Eirionnaich cho caoimheil air chùl a chinn ’s a bha iad ris ann an clàr an aodainn. An uair a bha e ’na ghiullan òg chuala e iomadh uair gu robh na h-Eirionnach dùbailt agus anabarrach duilich ri ’n tuigsinn. Fhuair am beachd so gréim làidir air an inntinn aige, agus ged a bha iad a nochdadh caoimhneis gu leòr dha, bha car de theagamh aige nach b’ ann le fìor dhùrachd an cridhe a bha iad cho caoimhneil ris. Ann am beagan làithean thuig e gu robh iad cho caoimhneil agus cho blàth-chridheach ri sluagh a’ b’ urrainn a bhith ann an àite sam bith. Cha robh ni air an saoileadh iad an robh feum aige nach tugadh iad dha gu toileach. Ged a bhiodh e ann am measg nan càirdean cho dìleas ’s a bh’ aige ann an dùthaich a bhreith is àraich cha b’ urrainn da bhith dad ni b’ fhearr dheth no bha e. Bha e air an aon bhòrd ris an tuathanach agus ri ’theaghlach fad nan deich latha a bha e anns an àite. Dh’ aithnich an tuathanach gu ’m bu duine òg, measail, fòghluimte a bh’ ann, agus air an aobhar sin thug e dha a h-uile urram a b’ urrainn da. Ach an uair a thuig e gu ’m b’ ann do dh’ Alba a bhuineadh e bha meas a bharrachd aige air.

Aig an àm ud bha dàimh ni bu dlùithe eadar na h-Eirionnaich agus na h-Albannaich na tha eatorra aig an àm so. Dh’ eirich an dlùth dhàimh so ann an tomhas o ’n a ghràin a bh’ aca taobh air thaobh air na Sasunnaich.

An uair a chuir Seumas roimhe falbh dhachaidh, thug an tuathanach dha deise mhath aodaich, ceann-aodach, caiseart, agus gach deisealachd eile a bha dhìth air, maille ri na phàigheadh a rathad de dh’ airgiod. Ghabh Seumas na nithean so uaithe gu toileach taingeil, ach b’ ann air chùmhnant gu ’n gabhadh a pàigheadh air a shon na dhéigh sin.

B’e Baile-Doire an baile-puirt bu diùithe dhaibh. Thug an tuathanach litir do Sheumas, a shealladh e do mhuinntir nan taighean-òsda anns am biodh aige ri oidhche no dhà a chur seachad mu ’n ruigeadh e Baile-Doire. Thug e dha mar an ceudna litir a dh’ ionnsuidh duine uasail àraidh a bh’ anns a’ bhaile, a dh’ iarraidh air Seumas fhaicinn sàbhailte air bòrd a’ cheud bhàta a bhiodh a seòladh gu ruige Alba. Rinn na litrichean so feum mòr do Sheumas; oir bha ’n tuathanach ’na dhuine air an robh meas aig gach aon a fhuair eòlas air.

Ged a bha ’n tuathanach còir so glé chaoimhneil ri Seumas a chionn gu ’m b’ Albannach measail, uasal a bh’ ann, cha robh an caoimhneas a bha e ’nochdadh de ’n ghille bhochd eile a shàbhaladh comhladh ri Seumas dad ni bu lugha. Cha robh anns a’ ghille bhochd so ach dilleachdan. Cha robh cadhon fios aige co ’n dùthaich do ’m buineadh ’athair no ’mhàthair. Is i chuimhne a b’ fhearr a bh’ aige air làithean oige, gu robh e ’deanamh beagan frithealaidh ann an taigh tuathanaich a bha dlùth air aon de na bailtean-puirt a tha air taobh an ear Shasuinn. B’ ann á taigh an tuathanaich so a dh’ fhalbh e an uair a ghabh e fasdadh mar ghille-bùird aig sgiobair na Dubh-ghleannaich. An uair a chuala an tuathanach gur dilleachdan a bh’ ann bha e toileach a chumail ’na sheirbhis fhein, agus ceartas bidh is aodaich is tuarasdail fhaicinn aige fhad ’sa thogradh e fuireach ’na sheirbhis. Ach cha robh an gille bochd toileach dealachadh ri Seumas agus cha mhò na sin a bha Seumas toileach dealachadh ris a’ ghille. Bha Seumas gle chaoimhneil ris an uair a bha iad comhladh ’san luing. Bhiodh an sgiobair ’ga chaineadh ’s ’g a smàdadh mur biodh an càbin agus gach ni a bha ’n taobh a staigh dhe ann an deadh òrdugh aig gach àm. Ged a bha ’n gille bochd a’ deanamh mar a b’ fhearr a b’ aithne dha, cha riaraicheadh e an sgiobair ach ainneamh. Bhiodh Seumas ’g a chuideachadh cho tric ’s a dh’ fhaodadh e agas ag innseadh dha mar bu chòir dha am biadh a chur air a’ bhòrd. Bhiodh e mar an ceudna a’ toirt chomhairlean matha air, agus ag innseadh naigheachdan dha mu Dhia, agus mu na daoine matha air am bheil iomradh againn anns a’ Bhiobull. O ’n a bha meas mòr aige air Seumas bha meas aige air na comhairlean a bha e ’toirt air, anns air na naigheachdan a bha e ’g innseadh dha. O ’n a b’ e Seumas an aon neach a nochd caoimhneas riamh dha, cho fad ’s a b’ fhiosrach e, bha e suidhichte gu ’n dlùth-leanadh e ris ge b’ e taobh a rachadh e. Dh’ innis e so do Sheumas, agus thuirt Seumas ris, nach cuireadh esan cùl ris ri bheò, ni ’s lugha na dheanadh e olc mòrair. An uair a chuala e so bha e cho sona ’s a bha ’n latha cho fad.

Latha no dhà mu ’n d’ fhalbh Seumas á taigh an tuathanaich sgrìobh e litir gu ’mhàthair, agus dh’ innis e, ann am briathran cho aithghearr ’s a b’ urrainn da, mar a thugadh air falbh a dh’ aindeoin e; mar a bha an long air a tonn-luasgadh fad àireamh làithean gus mu dheireadh an do bhristeadh air a chladach i; mar a fhuair e gabhail aige cho math ann an taigh an tuathanaich Eirionnaich; agus gu faodadh sùil a bhith aca ris dhachaidh beò, slàn ann an ùine ghoirid. Bha ’n litir gu math dùmhail; oir bha toil aig Seumas a mhàthair a thoileachadh le litir fhada a chur uice mar is minic a rinn e.

Cha robh litrichean ’s an àm ud air an giùlan cho sàbhailte o àite gu gu àite ’s a tha iad a nis. Agus a bharrachd air sin, bha sia sgillinn ri phàigheadh air son litrichean a thigeadh á Eirinn no à Sasunn gu ruige Alba. Gu math tric bha litrichean a bhiodh mòr, no trom, no dùmhail air am fosgladh gun fhios, an dùil gu ’m biodh airgiod annta, agus air an tilgeadh anns an teine. Is dòcha gur ann mar so a dh’ éirich do litir Sheumas; oir cha d’ ràinig i riamh Taigh na Coille. Bha Seumais, mar a bha nàdurra dha, a’ toirt air fhein a chreidsinn gu ’m biodh fios aig a’ mhàthair ’s aig ’athair ’s aig a pheathraichean gu robh e beò, slàn agus air an t-slighe dhachaidh ann an ceann beagan làithean an déigh dha sgrìobhadh. Bha so a’ toirt toileachaidh dha chridhe ’s dha ’inntinn; oir bha am bròn agus am bristeadh cridhe, a bha e cinnteach a bh’ air ’athair a mhàthair ’s air a chuid

---

[347]

[Vol . 3. No. 44. p. 3]

eile de ’n teaghlach, a’ cur barrachd dragha air na na trioblaidean troma troimh an robh e ’dol riamh o ’n latha ’s an d’ thugadh a dh’ aindeoin air bòrd e.

Gu math moch air madainn Dimairt rinn an tuathanach deiseil an carbad, agus d’ fhalbh e a chur Sheumais agus a chompanaich pìos math de ’n rathud. O nach robh an rathad aon chuid réidh no comhnard cha do chuir iad uiread a dh’ astar nan déigh ’s a bha dùil aig Seumas an àm dhaibh falbh ’s a’ mhaduinn. Cha ’n ’eil teagamh nach robh Seumas a’ gabhail fadachd de ’n rathad; oir cha ’n fhaca e riamh roimhe a leithid de bhogaichean ’s de lochanan ’s de dh’ aimhnichean ’s de mhonaidhean àrda. A chum an ùine a chur seachad cho math ’s a ghàbhadh deanamh, bha ’n tuathanach ag innseadh mòran naigheachdan mu na sìthichean a bhiodh daoine ’faicinn anns gach àite troimh robh iad a’ siubhal, agus mu iomadh gnìomh agus euchd iongantach a rinneadh anns a chuid ud a dh’ Eirinn o chionn fad an t-saoghail. Cha robh Seumas a’ gabhail a bheag sam bith de shuim de na naigheachdan faoine ud; ach air eagal gu ’n cuireadh e mialachd air an tuathanach chòir, a bha a réir choltais a’ toirt làn chreideas do gach naigheachd a bha e fhein ag aithris, bha Seumas a’ leigeil air gu robh e creidsinn a h-uile facal dhiubh.

Bha greis mhath de’n oidhche air a dhol seachad mu ’n d’ ràinig iad an taigh-òsda anns an robh iad gus an oidhche a chur seachad. Bha muinntir an taigh gu léir glé eòlach air an tuathanach; oir cha deachaidh e riamh air thurus do Bhaile-Doire gun oidhche a chur seachad maille riutha air ’fhalbh ’s air a thilleadh. Bha e ’na dhuine còir, aoidheil, làn de sheann naigheachdan. Ged a bha e glé ghlic cùramach mu gach ni a bhuineadh dha, bha e còir, fialaidh gu leòr an uair a biodh e air falbh o ’n taigh air thurus. Ged nach cualas riamh gu ’n d’ rinn e ana-caitheamh air a chuid airgid ann an àite sam bith, cha mhò na sin a chualas neach ag radh gu robh e mosach no spìocach.

Ann an ùine ghoirid dheasaicheadh suipeir mhath bhlàth dhaibh, agus an uair a ghabh iad i. dh’ innis an tuathanach a dh’ fhear an taighe gur ann a dh’ Alba a bhuineadh an duine uasal òg a bha maille ris, agus gu ’m b’ e aon de ’n dithis a shàbhalabh de na bh’ air an luing a bhristeadh air na Sgeirean Dearga beagan làithean roimhe sin, agus gu ’m b’ e am balach òg an aon eile. An uair a thug iad greis air comhradh mu chaochladh nithean ghabh iad mu thàmh. Gu math moch ’s a mhaduinn dh’ éirich iad, agus an déigh dhaibh am biadh maidne a ghabhàil, thug Seumas agus a chompanach an aghaidh air an t-slighe gu Baile-Doire. Chaidh an tuathanach còir céum de ’n rathad maille riutha. Dh’ innis e dhaibh mu ’n t-slighe agus far am bu chòir dhaibh an oidhche a chur seachad. An uair a bha iad a’ dealachadh thug Seumas mìle tàing dha air son a chaoimhneis a nochd e dha, agus thuirt e gu ’n tigeadh e, nam biodh e beò, a dh’ aon ghnothach g’a fhaicinn mu ’n tigeadh ceann na bliadhna.

Thill an tuathanach dhachaidh an latha sin fhein ’s e taingeil gu ’n deachaidh aige air caoimhneas a nochdadh do dhaoine bochda a bha ’nan eiginn.

Lean Seumas agus a chompanach rompa. Choisich iad anabarrach math, agus ràinig iad an taigh anns an robh iad gus an oidhche chur seachad beagan an déigh do ’n oidhche tuiteam.

(Ri leantuinn.)

Mu Bhlar na Dunach.

Bha na Gaidheil bho shean cleachdta ri da latha sonruichte anns gach bliadhna a ghleidheadh mar laithean feille. B’ iad sin latha na Nollaige moire agus latha na Nollaige bige. Bha oidhche na Nollaige bige air a gleidheadh ’n a h-oidhche ro-shonruichte, agus air a h-ainmeachadh “Oidhche Chollainn” anns an robh a h-uile fear agus bean, fleasgach og agus gruagach air an cruinneachadh aig fleagh am measg an cairdean agus an coimhearsnaich, agus bha an cruinneachadh so air a dheanamh le mor-ghreadhnachas, chairdeas agus fhiughantas anns an doigh a leanas. Bha caora no mult air ’fheannadh le feannadh-builg airson fleagh na Collainn. Bha crioman beag de ’n chraicionn air ’fhagail gun fheannadh air uchd a’ bheathaich agus an deigh sin air a thabhairt a nach gu glan agus air ainneachadh “Caisaan Collain.” Bha an Caisean Collainn an sin air a ghiulan le muinntir na Collainn; bha gach fear agus fleasgach aig uair shonruichte de ’n oidhche a’ cruinneachadh comhla agus a’ falbh a dh-ionnsaidh tighean an cairdean agus an coimhearsnaich. Dh’ fheumadh a’ chuideachd uile dol deiseal tri uairean timchioll an tighe, gach fear le lorg ’n a lamh agus ag aithris an rainn so a leanas, mar a bha e ’dol air aghart a’ cuairteachadh an tighe—aig a cheart am a’ slachdadh ballachan an tighe leis an lorg a bha ’n a lamh; “Chollainn, a bhuilg bhuidhe, bhoicinn buail an craicionn air an totadh. Cailleach ’s a’ chuil—cailleach ’s a’ chill—cailleach eile ’n ceann an teine; bior ’n a da shuil; bior ’n a goile: Eirich agus fosgail dhuinn.” Bha gach fear an sin ri rann a ghabhail ag an dorus m’ am fosgailear dha e. Is e so aon de na rannaibh:

“Eirich thusa ’bhean choir,
’S a bhean og a choisinn cliu;
Liobhair thusa ’Chollainn uait
Mar bu dual dhuit a thoirt dhuinn.
A’ mhulchag air am bheil an aghaidh reidh,
’S am fear nach do bheum suil;
’S mar ’eil sin deas ad choir,
Foghnaidh aran ’s feoil dhuinn.”

Bha an dorus an sin air ’fhosgladh le greadhnachas agus fiughantas nach bu bheag; bha an Caisean Collain an sin air a thabhairt air bonn agus prabadh dathaidh air a thabhairt air anns an teine agus air a thabhairt do ’n mhnaoi a bu shine bha ’s an tigh. Chuireadh ise ri ’sroin an Caisean leth dhaite agus rachadh a chur m’ an cuairt air na bha ’s an tigh. Bha bord na cuirme an sin air a chuairteachadh le muinntir na Collain; bha rogha gach bidh agus dibhe air a’ bhord agus bha cairdeas, greadhnachas agus toil-inntinn ri ’m faicinn am measg na cuideachd.

A reir a’ chleachdaidh so dh’ fhalbh tuath Mhic-Ionmhuinn, tighearna Mhisnis a bha ’chomhnuidh ’s an am sin ’s an Eiridh, baile a tha beagan tuath air Tobar-mhuire, air Chollainn gu Mac-ìlleathain, tighearna Thorloisg agus thainig tuath fear Thorloisg gu Mac-

Air leantuinn air Taobh 7.

---

[348]

[Vol . 3. No. 44. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS.
Bliadhna, $1 .00
Sia miosan, .50
Tri miosan, .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu lichd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air sor $1 .52, neo 6sd. 3d. ’sa bhliadhna.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gàilig g’ ar ’n ionnsidh an aire nach sgribbh iad ach air aon taobh d’ an duileig, agus nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu.
J . G. MacKINNON,
Editor “Mac-Talla,”
Sydney Cape Breton.

SIDNI, AM MAIGH 4, 1895.

Tha Breatuinn an deigh Nicaragua a thoirt fo chis. ’Nuair a dhiult i an t-airgiod a phàigheadh ’sa bha ’n ùine suas, chaidh soitheach-cogaidh no dha de Chàbhlach Bhreatuinn a stigh do dh’ acarsaid Chorinto, ceann bhaile na duthcha, agus ghabh iad seilbh air a bhaile. Cha do chuir duine grabadh no tilleadh orra. Tha Nicaragua a nise deònach am t-airgnod a phàigheadh ma gheibh i beagan dàil, agus cha’n eil teagamh nach fhaigh i sin. Cha’n eil ann an Nicaragua ach dùthaich bheag, mu uiread Nova Scotia, Eilean a’ Phrionnsa, ’s Ceap Breatunn, na’m biodh iad air an cur cuideachd. ’S e ’n t-suim a tha Breatunn, ag iarraidh, tri fichead us coig deug mile dolair ( $75 ,000.)

Mar tha “Cabar-Feidh” ag innse ’na litir, tha na Teachdairean Rioghail, no ’n ard-chomhairle a bha air an cur a mach le Parlamaid Bhreatunn air son fiosrachadh fhaotainn a thaobh an robh no nach robh fearann fas air Gàidhealtachd na h-Alba a ghabhadh cur gu deagh fheum le tuath, air an obair a chriochnachadh, agus fhuair iad gu bheil, aig an àm so, glé fhaisg air dà mhuillein acaire fearainn fo chaoraich ’s fo fhéidh a tha air gach dòigh freagarrach air son a bhi air oibreachadh le tuath. Tha na croitearan agus na tuathanaich bheaga, ’s an càirdean a’ deanamh gàirdeachas mor ri so, agus cha’n ioghnadh e, oir roimhe so bha moran de na h-uachdarain ’s de’n càirdean ag ràdh gu follaiseach nach robh a bheag sam bith de dh’ fearann fàs a bha air dòigh air bith freagarrach air son tuathanachais. Tha e nise air a lan dhearbhadh nach eil sin fior, ’s cha’n eil teagamh nach eil an latha faisg air làimh anns am bi cothrom moran na’s fhearr air a thoirt do ’n t-sluagh bhochd air Gàidhealtachd na h-Alba na bh’ aca riamh roimhe. Tha e air a ràdh gu’n téid neart thar ceart, ach ged a theid, ’se ’n ceart a gheibh an làmh-an-uachdar air a’ cheann mu dheireadh.

Litir as an t-Suain.

A Charaid, —Tha mi le so cur mo dholair ’g ad ionnsaidh agus tha mi a’ guidhe a’ MAC-TALLA fhaotainn fad na bliadhna a tha tighinn. Mòran taing dhuit air son do phaipeir ghasda a fhuair mi gach seachdain gu tearuinte.

Tha mi toilichte chluinntinn gu ’m bheil a’ MAC-TALLA dol air aghaidh agus gu ’m bheil a leughadairean fàs na ’s lionmhoire o bhliadhna gu bliadhna. Tha mi ’n dochas gu ’n dean càirdean na Gàidhlig an dichioll chum an t-aona phaipear a tha aca ’n an cainnt fhéin a chumail suas.

Tha mòran ag ràdh an dràsd nach ’eil a’ Ghàidhlig slàn agus gu ’m faigh i bàs gu cinnteach ann beagan bliadhnaichean. Ach cha ’n ’eil sin fior idir. A réir coltais tha i cho slàn, fallain an diugh ris a bha i aig uair sam bith roimhe, dh’ aindeoin gach oidhearp a thug na Sassunnich chum a marbhadh. Tha i “cruaidh mar fraoch agus buan mar an darach” agus cha ’n fhuarasda a leigeil gu làr. Cho fad ’s a tha càirdean aice cho treun, dileas riut fhein cha ’n eagal dhi.

Soirbheachadh math leat. Is mi do charaid dileas,
RICHARD ELLIOT.

Iadsan a Phaigh.

Iain Caimbeal, Seana Bhridgeport.
Domhnull D. Mac Isaic, Bai ’n Ear.
Simon A. Gillios, Margaree , ( $1 .50)
Niall Mac Amhlaidh, Hogamah , ( $2 .00)
Iain Mac Ille-mhaoil, Bai ’n Ear.
Domhnull Mac Cuidhein, Port Morien.
D. F. Mac Aoidh, Tarbert , St. Ann’s.
Domhnull Mac Ill-fhinnein, South Bar.
Donnacha Mac Aoidh, Loch Ainslie, (50c)
Tormad D. Mac Neill, Benacadie, (25c)
Uilleam A. Moireastan, Sidni.
Dotair Mac Dhiarmaid, Maxville , Ont.
Eobhan Mac Eobhain,
Iàin Dughallach, Sowerby ,
Murcha Mac Gilleain, High Bank, P. E. I.
Nial Caimbeal, Darlington ,
Dotair Mac Leoid, Spokane , Wash.
F. A. Gemmel, Selkirk , Manitoba.
Uilleam Friseal, Elgin , Ill.
F. Mathanach, York Factory, Hudson’s Bay
Richard Elliot, Gottenburg , Sweden.
“N. Z. Tablet,” Dunedin, New Zealand.
Calum Buchanan, Auckland ,
An t-Urr. Mac Laomuin, Grand Metis, $2 . 00
R. Domhnullach, Pleasant Bay, N. S.

CUIMHNICH!
gu bheil aghainn
Stoc Mor de Bhathar Geamhraidh
dhe gach seorsa, agus ’ga reic air
PRISEIN IOSAL.
JOST BROS.
Sidni, C. B., Feb. 1, ’95.

D . A. HEARN,
Fear-Tagraidh, Notair, &c ., &c .,
SIDNI, C. B.

A. J. G. MacEachuinn,
Fear-tagraidh, Comhairliche, Notair, &c .
Fear-iomaid ard chuirteanNova Scotia, QuebecagusNewfoundland .
SYDNEY, —C. B

Dr. G. T. MacGILLEAIN,
Dotair Fhiacal,
OIFIG: Os cionn Stor Harrington
SIDNI, C. B.

SIOSAL & CROWE.
Fir-Tagraidh, Comhairichean
Notairean, &c .
SIDNI, —C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE

D. A. MacFHIONGHAIN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, E. P. I.

Leabhraichean Gailig.
RI ’N REIC AM BADDECK.
Tha Leabhraichean Gailig dhe gach seorsa ri’n reic aig Niall Domhnullach, anns an stor aig D. F. Mac Rath. Gheibhear Mac Talla gach seachdain ’san aite cheudna.

---

[349]

[Vol . 3. No. 44. p. 5]

NAIDHEACHDAN.

Tha brògan us bòtainnean aigC . H. Harrington & Co.an dràsda a reiceas iad moran na’s saoire na’s abhaist dhaibh. —3i

Thatar a’ deanamh deiseil air son marbhadh nan giomach cheana. Tha h-uile dùil aca gu’m bi barrachd air an glacadh am bliadhna na bha air an glacadh bliadhna fhathast.

Chaochail fear a mhuinntir Mainadieu, Caiptean Muireach Domhnullach, ann an tigh-eiridinn am baile New York, o chionn ghoirid. Thugadh a chorp dhachaidh deireadh na seachdain s’a chaidh chum a bhi air adhlacadh. Cha robh e tinn ach ùine gle ghoirid.

Tha cuid dhe na méinnean guail nach eil ri bheag a’s fhiach a dh’ obair fhathast. Tha cuid dhiubh a bha ’g obair gu math, fada roimh ’n àm so ’n uiridh, am bliadhna ’nan leth thàmh. Tha sinn an dòchas nach lean sin fada, oir ma leanas, bidh moran de’n luchd-oibreach air an droch chàradh.

Chaidh nighean bheag le Mrs. Hain, a losgadh gu dona Di-luain s’a chaidh. Chaidh i a mach a chruinneachadh shliseagan, agus air dhi a bhi feuchan ri teine bheothachadh, ghabh a h-aodach teine. Mu’n d’ fhuaireadh an teine a chur as bha i air a lorgadh cho dona ’s nach eil a choltas oirre gu’m tig i uaithe.

Tha iad a deanamh leasachadh mòr air na h-oibrichean aig a mhéinn ùir(Reserve)air an t-samhradh so, agus tha dùil aca mòran guail a thionndadh a mach mu’n dùin na h-acarsaidean toiseach a gheamhraidh. Rinn a mhéinn so barrachd guail a chur a mach an uiridh na rinn gin de chàch, ach a Mhèinn a Tuath a mhàin.

Tha ’n amhach-ghoirt air bristeadh a mach a rithist. Tha ochdnar ’nan laidhe tinn leatha, dithis ann an tigh Eoseph Laphine, agus sianar ann an tigh Dhomhnuill L. Mhic Fhionghain. Chaochail bean Eoseph Laphine leatha. Tha sinn an dòchas gu faigh na dotairean stad a chur air an droch euslaint so ma’s sgaoil i air feadh a’ bhaile.

Bha Gilleasbuig Mac Fherghais, a tha fuireach air Caribou Marsh, a leagail coille Di-sathairne s’a chaidh agus air dha craobh a leagail, fhuair e innte nead Colmain-coille, agus tri uidhean ann. Cha robh an t-ian faisg air làimh aig an àm, agus dé rinn e ach an nead a chur ann an craoibh eile. Chaidh e ’n sin dhachaidh gu ’dhinnear, agus ’n uair a thill e, bha ’n t-ian air an nead, mar nach rachadh a charuchadh as an áite san d’fhàg e e.

Tha boirionnach ann an cearna de Chuibeic, aois leth-cheud bliadhna, agus an deigh dhi a bhi pòsda fichead bliadhna, dh’fhàg i a fear ’sa cuid cloinne, ’s theich i le sgaomaire de dhuin’ òg a thàinig an rathad. An ceann beagan ùine chuir am fear sin cùl rithe, agus a nise tha ’n t-aithreach oirre nach do dh’ fhuirich i aig an tigh. Tha i ’g iarraidh mathanais air a fear, agus tha àn dhóchas aice gu’n gabh e rithe, dh’aindeoin cho dona ’sa dhéilig i ris.

Tha ’m buntàta ’s an coirce gu math daor ann an Eilean a Phrionnsa air an earrach so, cho daor ’s nach eil a choltas air gu’m bi a bheag sam bith air a chur air falbh a dh’ àiteachan eile.

Tha ’n acarsaid a nise fosgailte, agus tha ’m bàt-aiseig a’ ruith air na cuairtean àbhaisteach o chionn seachdain. Cha d’ thàinig an deigh mhor a stigh fhathast, ’s cha ’n eil iarraidh oirre, ach tha iad ag ràdh gu bheil meall mor dhi a muigh mu na cladaichean. Cha tig mòran blàiths ann fhad sa bhios i faisg orinn.

Chaidh factoridh tombaca na teine ann am Montreal, seachdain romh ’n Diordaoin s’a chaidh. Bha mu maoi ceud gu leth ag obair aig an àm, agus cha robh dòigh air teicheadh. B’ fheudar uinneag a bhristeadh a mach, agus chaidh moran a ghoirteachadh a’ dol a mach oirre. Tha feadhain dhiu air chall fhathast, agus chaochail ceathrar no choignear dhe na chaidh a ghoirteachadh.

Tha bruidhinn air gu bheil an rathad iaruinn eadar Orangedale us Broad Cove gu tòiseachadh an ùine ghoirid. Bha dùil ris o chionn fhada, ach bha dàil air a chur ann o am gu àm, ach tha e car coltach gu bheil iad air an turus so a’ dol ’ga chur air adhart. Bi ’n obair air an rathad ’na chuideachadh mor do mhuinntir na dùthcha, oir tha ’n t-airgiod glé ghann aig a cheart àm.

Chaidh tigh-bòrdaidh ’na theine ann an Kamloops, B. C., an la roimhe, agus bha dithis dhaoine, Alasdair Mac Fhearghais, agus Eoseph Moore, air an losgadh gu bàs. Tha cuid a’ deanamh dheth gu ’m b’ ann a mhuinntir Cheap Breatunn a bha iad. Tha gu leòr dhe’n dà ainm ann an Ceap Breatunn. Bha àireamh de dhaoin’ eile anns an tigh aig an àm ach fhuair iad as le m’ beatha.

Chaidh gille d’an ainm Uisdean Dòmhnullach, aois cheithir bliadhn’ deug, a ghoirteachadh gu dona ann am Mèinn Victoria Di-sathairne s’a chaidh. Bha e ’na sheasamh aig fear dhe na dorsan anns a’ mheinn, agus thainig dha no tri charbadan le roid ’s bhuail iad anns an dorus. Bha ’n gille air a ghoirteachadh ’sa cheann, agus cha d’ thainig e gu thùr fhéin gu feasgar Di-luain. Bha eagal orra nach rachadh e am feabhas idir, ach tha choltas air a nise gu’n teid e na’s fhearr.

Tha Iain Rothach, a’ sgriobhadh ugainn á New Zealand, ag innse gu’n do chaochail ann an Kaurihohori, air an dàrna latha dhe’n Mhàrt, Uilleam Domhnullach, ceithir fichead bliadhna ’sa seaehd deug a dh’ aois. Chaidh e do’n dùthaich sin á Gleann St. Ann’s air a “Ghertrude” ’sa bhliadhna 1856. Bha de theaghlach aige triuir nighean agus coignear ghillean. Tha iad uile gle chothromach. Rugadh e ann an Asainnt mu thuath, agus thainig e fhéin agus dithis de ’bhràithrean, Rob agus Ruairidh gu St. Ann’s agus thog iad fearann anns a’ ghleann. Chaidh e an deigh sin gu New Zealand, far an robh e gu math air a dhóigh agus fo dheagh chliù aig na h-uile. Bidh litir Iain Rothaich anns a’ phaipear air an t-seachdain s’a tighinn.

Leabhraichean!
Leabhraichean Sgoile,
Leabhraichean Sgeoil,
Leabhraichean Dhealbh,
Papear Litrichean,
Comhdach Litrichean,
Sgliatan, Pinn, Inc,
agus ioma ni eile nach gabh ainmeachadh ’an so, ri ’n creic aig
E. G. MAC FHIONGHAIN,
Oifig a MHAC-TALLA.
Sidni, C. B.

Acadia House.
Airneis dhe gach seorsa,
Aodaichean Deante.
Brogan agus Botainnean.
Amhlan dhe gach seorsa air son na Nollaig, air son na Bliadhn’ Uire ’s air son gach àm eile dhe’n bliadhna.
THA NA PRISEAN CEART.
INGRAHAM & MacGILLEAIN.

MOORE & JOHNSTON.
THA SINN A CREIC,
Paipear-tearra Tairnnean
Luaidhe Glaine
Glasan Tuaghannan
Saibh Olla
Sguabaichean Bucaidean
Lainntearan Fudar
Sgeinein Siosaran
Paipear-tubhaidh.
SAOR AIR SON AIRGID.

Minard ’s Linimentair son Loine.

Bhathar dhe gach seòrsa ’s fhearr agus cho saor ’sa gheibhear ’sa bhaile ri chreic aig D. I. Domhnullach. Taghail aige.

---

[350]

[Vol . 3. No. 44. p. 6]

LACHLUNN MAC THEARLAICH OIG.

AM BARD SGIATHANACH.

(Air leantuinn.)

An àm da a bhi mu thri bliadhna fichead a dh-aois, phos e Fionnaghal Chaimbeul, nighean Fir Rannda ’s an Eilean Earrach, boirionnach maiseach agus eireachdail. Air da a bhi ro dheigheil air Eilean a bhreith, ghabh e air mal o ’Cheann-cinnidh fein fearann Bhreacais maille ri eilean Phabaidh, ann an sgireachd an t-Sratha. Re beagan bhliadhnaichean an deigh sin shealbhaich e mor thoilinntinn ’s an tuathanachas so, maille r’a bhan-chompanach cheanalta fein; agus an uair a rinn ise, mar a cheile-san, a dleas’nas fein anns gach cuis, cha do chuir riamh fear cas ann am broig a bha ni bu dillse agus dleasnachail mar fhear-posda, agus mar athair teaghlaich, na bha esan. Ach mo thruaigh! luaineach mar a ta grch toilinntinn thalmhaidh, cha b’ fhad gus an d’ thainig crioch air mor-shonas an deagh dhuine so. Chaochail a cheile ionmhuinn ann am maise a h-oige agus a neirt, agus air do mhor-speis a bhi aige san d’ a mhnaoi ghradhaich fein, ghrad bhuaileadh e le buille air nach d’ fhuair e riamh thairis. Chaill e a mhisneach gu tur. Ghabh e grain air an aite far an do shealbhaich e re uine ghoirid toilinntinn agus sonas co mor. agus chuir e dheth an tuathanachas air fad. Thainig duibhre air inntinn an fhilidh, agus cha b’ urrainn e a shuil a thilgeadh air ni sam bith a bheireadh solas d’ a chridhe. Chuir e cul ris an Eilean Sgiathanach air ball, thug e Ceanntail air, agus ghabh e seilbh fearainn an sin o Mhac-Coinnich. Cha b’ fhad gus am fac e atharrachadh mor eadar muinntir Chinntail agus a chuideachd chairdeil fein Clann-Ionmhuinn an t-Sratha. Bha na cleachdannan agus na doighean aig na coimhearsnaich ura uige co anabarrach fuar, ascaoin, coimheach, agus neo ghineadail ’s nach b’ urrainn e cur suas leo. Bha iad air gach seol co tur neo-chaomhail ’n an gne, ’s nach robh e ’n a chomas gride na bardachd ’n a chridhe a chumail fo smachd. Uime sin, rinn e na h-uiread de rannaibh sgaiteach, beumach, agus eisgeil an aghaidh muinntir Chinntaile, agus choisinn sin da gu h-ealamh am mi-ghean agus an corruich. Tharmaich iad ’n an cridhe fein fuath agus gamhlas do ’n Sgiathanach aonaranach agus cha robh fior charaid aige no neach ris am fosgladh e ’inntinn fein ’s an duthaich sin air fad. Chuir e seachad ceithir bliadhna air an doigh so, anns nach robh aon la sonais aige, agus an sin runaich e dol air ais dh’ ionnsuidh sgireachd a bhreith. Rinn an Ceann-cinnidh aige solas mor ris, agus shuidhich se e a ris ’n a sheann thuathanachas fein ann am Breacais. An deigh dha a bhi da bhliadhna dheug ’n a bhantrach, chaidh e air turas dh’ ionnsuidh baile Inbhirnis a dh-amharc air seann chompanaich a bha ’s an sgoil maille ris, agus a bha fantuinn ’s a’ bhaile sin. Cha robh e fad an sin, an uair a cho-eignich a chairdean e chum bean-uasal araidh ’s a’ bhaile a phosadh. Bu bhantrach i de Chloinn-an-Toisich, agus bha ’n t-ainm gu ’n robh i saibhir. Thug e geill d’ an comhairle, ach cha b’ ann gu buileach le ’thoil fein. Cha ’n e mhain gu ’n robh Nic-an-Toisich gun sgillinn ruadh aice dhe ’n t-saoghal, ach bha i gu domhain an am fiachaibh. Air an ath mhaduinn an deigh a’ phosaidh, thaoghail na maoir air, agus thug iad dha gairm laghail gu cuirt a sheasamh air son cuid fiach na mna aige. Bu chruaidh sin uile air Lachlunn coir, a dh’ fheudadh a radh, “An d’ fhuair sibh mi, O mo naimhdean?” An uair a bha ’n sumain ’n a laimh, ghlac e peann, dh’ fhosgail e Biobull a mhna, agus sgriobh e na briathra a leanas air clar an leabhair naoimh:—

“Tha ’n saoghal air a roinn,
Tha dà dhàn ann;
Tha dán ann gu bhi sona,
Ach chi mi dàn an donais ann.”

Cha luaith’ a rinneadh am posadh truagh agus mi-fhortanach so na theich sonas Thearlaich, agus dh’ fhagadh e ’n a dhuine gun sunnd, gun mhisnich, gun chridhe chum ni sam bith a dheanamh mar a b’ abhaist da. Bha a’ bhean ardanach, uaibhreach, crosda, agus a’ sealltuinn oirre fein mar stuth moran ni’s fearr na companach fein. Mar mhuime, bha i searbh, dalma, coimheach, agus ro chruaidh air a’ chloinn aigesan, a chaill am mathair chaomhail fein. Bhiodh i an comhnuidh ’g an smachdachadh gun aobhar, ’g am bualadh ’s ’g an ciobadh roimh shuilean an athar fein aig nach robh a’ chridhe a bheul fhosgladh. Bha so uile anabarrach cruaidh air a’ bhard bhochd, agus cha robh aon mhionaid sithe no suaimhneis ’n a thigh, o’n la sin air an deachaidh ise a stigh air an starsnaich aige. Air la sonraichte chuir a’ bhean thuaireapach so gu searbh a mach air an nighinn bu shine aig a companach fein, agus thubhairt i ris a’ chaileig gu ’n robh grain cridhe aic’ oirre, agus gu ’m bu dubh dhi-se an la sin, air an do chomhlaich i an toiseach gu moch ’s a’ mhaduinn i. Ghrad fhreagair a’ chaileag a muime, agus gu ’n teagamh le beagan de gheur-bhriathrachd a h-athar fein, thubhairt i rithe, “Cha ’n ioghnadh leam ged a theireadh tu gu ’m bheil fuath agad domhsa agus tha moran aobhar agad a chreidsinn gu ’m bheil e mi-shealbhach mise a chomhlachadh, oir bu mhise ceud chomhlaiche m’ athar thruaigh air a’ mhaduinn mhi-shuaimhnich sin air an d’ fhag se a dhachaidh fein chum thusa a phosadh.”

Rinn Lachlunn dichioll air giulan mar a dh’fheudadh e leis gach amhghar agus trioblaid a thainig air, ach bha a spiorad briste, agus chaill e moran dhe ’n t-suilbhireachd-inntinn a bha aige a thaobh naduir. An deigh sin uile, bu duine e air an robh mor-mheas aig gach ard agus iosal; agus ged is fad an uine o’n dh’ fhag e an saoghal, tha deagh chuimhne air fathast ann an duthaich a’ bhreith; agus is iomadh linn a theid seachad mu ’n di-chuimhnichear Lachlunn Mac Thearlaich Oig, le ’chinnidh agus le ’chairdibh ’s an Eilean Sgiathanach.

(Ri leantuinn.)

’S math is fhiach dhuit so a leughadh ma ghabhas tu a chomhairle bheirear ort. ’S taitneach an ni ri fhaicinn bean air a deagh sgeadach, agus ’se ’n ni ’s fhaisge thig air sin ann an taitneas duine fhaicinn ’sa chuid aodaich a freagairt air gu math. Agus ma tha thu air son thu fein a bhi mar sin, ma tha toil agad aodach math a bhi ’nad dheise, ’san deise air a sar-dheanamh, ’s coir dhuit a dhol gu
IAIN MAC-LEOID & CO.

Tha stoc mor de dh’ aodach aca, ’s tha na gearradairean aca cho math sa ghabhas faotinn. Tha iad a deanamh gnothuich aig
207 QUEEN ST., CHARLOTTE-TOWN, E. P. I.

Cuimhnich nach deid thu seachad orra oir reicidh iad riut an Gailig.

---

[351]

[Vol . 3. No. 44. p. 7]

Air leantnind o Taobfl 3,

Ionmhuinn. Rinn Macilleathain fiughantas agus suilbhearachd nach bu bheag a nochdadh do chuideachd Mhic-Ionnmhuinn; thg e dhoibh rogha gach bidh agus dibhe agus cunntas sonruichte de chrodh a bheireadh iad leotha aig àm pillidh. Cha d’ fhuair tuath Mhic-illeathain bho Mhac-Ionmhuinn ach a mhain na dh’ ol iad. An uair a bha an da chuideachd a’ pilleadh, choinnich iad ann an gleann a tha eadar Darbhaig agus Tobar-mhuire, troimh am bheil abhuinn a’ ruith bho dheas gu tuath ris an abrar, “Abhuinn-tuil-Ghall.” Ri taobh na h-aibhne so thoisich an tabaid—cuideachd Mhic-illeathain a’ tilleadh a’ chruigh a fhuair tuath Mhic-Ionmuinn. Anns a bhlar so mharbhadh seachd fichead Mac-Mhoirein de nach d’ thugadh fiasag. Is e ainm a’ bhlair, “Blar-na-dunach.”

Minard ’s Linimenta’s fhearr.

C . H. HARRINGTON & CO.

Soithichean Dinnearach, Soithichean Ti, Soithichean Seomar, Soithichean Creadha dhe gach seorsa, SAOR.

Caiseart dhe gach seorsa, Brogan, Botainnean, Rubbers, &c ., &c . Iad uile math ’s na prisean ceart.

Amhlrn, Flur, Min, Ti, Siucar, Siabunn, Molasses, Olla, Mart-fheoil, Muc-fheoil, Sgadan. An seorsa ’s fhearr.

Fiodh, Buird, Laths, Clachan-creadha, Aol, agus iomadh ni eile air am bi feum an am togail thaighean.

C . H. Harrington & Co.
Sidui, C. B.

I. O. G. T.
Tha coinneamh aig“Victory Lodge, No. 138, I. O. G. T., ”ann an Talla nan Saor Chlachairean, a’m Baddeck, na h-uile oidhche Di-luain, aig leth-uair an deigh seachd.

Ma ruigeas tu stor
D. J. DOMHNULLACH
Air Straid Wetworth,

chi thu gu bheil gach seorsa bathair a th’aige cho math ’sa gheibh thu an stor sam bith sa bhaile, agus gu bheil e ’ga chreic
GLE SHAOR.
Nuair a thig thu do’n bhaile, s’ cor dhuit a dhol ’ga choimhead, gun fhios nach eil ni eigin aige a tha dhith rt, agus ma tha gheibh thu
DEAGH BHARGAN.

Tha so air a chumail do
C . B TRAVIS,
SIDNI, C. B.
Pianos, Orgain, Innealan Fuaghail etc.

G . H. GUZZWELL,
Seudair agus Uaireadairiche,
SIDNI, C. B.
Uaireadairean Oir us Airgid, agus Seudan dhe gach seorsa.
Uaireadairean air an glanadh ’s air an caradh.

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca do
Bhathar de gach seorsa agus
e ri reic gu saor.
Math ar Duthcha tha ’nar beachd

ADAN! BONAIDEAN!

THA
Mairi A. Nic Fhionghain
air a bhliadhna so a cumail stor ri taobh na“County Hall”agus tha i deiseil gu bhi feitheamh air aon sam bith a tha ’g iarridh

AD NO BONAID,
RIBINNEAN,
FLURAICHEAN,
ITEAN NO GEUGAN

no ni sam bith eile a’s a gnath leis na mnathan a bhi cur ma’n cinn. Tha moran de nithean eile aice nach gabh ainmeachadh an so. Thig thusa agus
FAIC DHUIT FEIN

Taillearachd.
Tha’n stor-taillearachd a bha ’sna bliadhnaichean a dh fhalbh air a cumail le
Donnacha Mac Ill-Fhinnein
a nis air a ceannach agus ri bhi air a cumail na dheigh so le
Niall Mac Fhearghais,
tha stoc mor dhe gach seors aodaich aige air laimh; bidh tuilleach a dol na cheann gach seachdain. Taghail aige ma thu air son do chuid aodaich a bhi
San Fhasan.

---

[352]

[Vol . 3. No. 44. p. 8]

D. J. DOMHNULLACH.

Tha pris an Anairt air tuiteam agus tha sinn a’ creic Anart geal us buidhe a bha roimhe so eadar 8c us 14c, eadar 6c us 10c. ’S ann againn a gheibhear
Am Bathar a’s fhearr ’s a’s Saoire.

Tha sinn a creic nan Lamhannan a’s fhearr a tha ’n Canada, agus na Brogan a’s fhearr a thatar a’ deanamh ’am Montreal ’s an Amherst.

Deiseachan Deante eadar $3 .25, ’us $13 .00.

Deiseachan air $6 .00 us $7 .00, air an deanamh cho math ’sa dheanadh tailllear iad. Adan dhe gach seorsa ’s fhearr a tha iad a’ deanamh ann an
Sasuinn ’s anns na Staitean.

Faighnich de neach sam bith a cheannaich dad uainn, agus chi thu gu bheil iad lan riaraichte. Taghail againn agus faic gach seorsa th’ againn ri chreic.

WENTWORTH HOUSE,Sidni, C. B.

Bas Shenacherib.

Mar mhadadh a chromas gu moch air a’ chrò,
Craos-fhosgailteach, fad-fhiaclach, geurìneach, beò;
Mar sid rinn àrd-cheannard Assyria ’teachd,
Ann am purpur ’s an òr uile-còmhdaicht’ bha ’fheachd.
Mar bhoillsge reult oidhche air muir Ghalilì
Bha dealan an lannan a lean e mar Rìgh.
Mar dhuilleach na coille ’s an samhradh ’n a àird,
’S an fheasgar cho lionmhor bha armailt nan sàr;
Mar dhuilleach na coille ’sam foghar air triall.
Bha armailt nan treun ’n uair a dh-éirich a’ ghrian!

Oir dh’imich an Bàs ann an carbad na gaoith’
’S dol seachad thug ’anail dhoibh galar ’us gaoid,
Iad uile ’n an sìneadh ’an snan-chadal trom,
Bhuin an t-aog do na seòid, ’s cha robh deò ann an com;
Gun ghluasad ’n a shìneadh ’an sid air an fheur
Bha ’n steud-each a b’ uallaiche gluasad an dé.
Bha ’chuinean cruin, fosgailte, dearg, ach ma bha,
Dh’ fhalbh anail na misnich ’s na sitrich gu bràth,
’S bha cobhar a’ chruaidh-ghleachd mu ’n cuairt air gach taobh,
Mar chop-geal nan stuadh air an sguaba’ le gaoith.
Bha ’mercach ’n a shìneadh ’an sìor-chadal fuar,
’Armachd air mairgeadh ’s an dealt air a ghruaidh.
Na pàilleanan sámhach, gun ghàire, gun cheòl,
’S na brataichean uile gun duine ’n an còir,
Na lannan caol, dìreach ’n an sìneadh ’s an fheur,
’S na trompaidean árd-ghu’ach sàmhach, gun gheum;
Tha bantraichean Asuir ri coranaich àrd,
’S gu sìorruidh fo mhi-chliù tha Iodhalan Bhàail;
Gun chòmhrag ’s gun iomairt tha ’n Cinneach ’us ’fheachd
Ann am fianuis ’ur Dia-ne air leaghadh mar shneachd!

— “BUN-LOCHABAR.” ’sa Ghaidheal.

Tha àireamh mhòr de luchd-gabhail a phaipeir nach do phàeigh fhathast air son na bliadhna so ged a tha i nise gle fhaisg air a bhi seachad. Bu chòir dhaibh sin cuimhneachadh oirnn. Tha fhios againn nach eil dùil aig aon dhiubh ar cur as ar cuid fhéin, ach tha cion an airgid bu chòir a bhi againn, ’gar cumail glé dhripeil. Tha moran againn ri phàigheadh a mach air a mhios so, agus mur faigh sinn ar cuid fhéin cha teid againn air a dheanamh. Tha sinn duilich gu bheil againn ri bhi toirt iomradh air so cho tric, ach cha’n eil àrach againn air.

CuirMinard ’s Linimentri d’ fhalt.

Tha mi creidsinn gu leighisMINARD ’S LINIMENTAmhach Ghoirt
Riondald , MRS. REUBEN BAKER

Tha mi creidsinn gu’n toirMINARD ’S LINIMENTair falt fàs.
MRS . CHAS. ANDERSON.
Stanley, P. E. I.

Tha mi creidsinn gur h-eMINARD ’S LINIMENTan leigheas a’s fhearr a tha ri fhaotainn.
METHIAS FOLEY,
Oll City, Ont.

MacDonald Hanrahan & Co. ,

Tha sinn a’ fosgladh stoc mor de Bhathar Tioram a fhuair sinn direach
A ALBA.

Tha ar prisean iosal, agus tha ’m bathar dhe’n t-seorsa ’s fhearr. A bharrachd air stoc mor de Bhathar Tioram, tha sinn a cumail
GACH SEORSA CEANNACHD.

MACDONALD HANRAHAN & Co,
Mai 4, ’95.