---

[369]

[Vol . 3. No. 47. p. 1]

Mac-Talla.

“An ni nach cuinn mi an diugh cha’n aithris mi maireach.”

VOL. III. SIDNI, C. B., DI-SATHAIRNE, AM MAIGH 25, 1895. No. 47.

ADHLAICEAN ANN AN CHINA.

Do bhrigh nach ’eil aig muinntir China dochas an taobh thall de ’n uaigh, tha iad a’ deanamh caoidh gun choimeas as leth an cairdean a’s dillse an àm bas ’fhaotainn. Tha gach ni ’g a dheanamh le riaghailt eagnuidh. Tha ’n uine, agus am modh, agus meud amhghair an ti a ta fo bhron, air an sonrachadh gu curamach. Tha an corp, air da a bhi air a chomhdachadh le sgeadachadh maiseach, air a chur ’n a shineadh ann an ciste laidir, far am bheil e air a ghleidheadh air uachdar na talmhainn re aireimh sonraichte laithean, chum gu ’n silear na deoir gu frasach thairis air. Tha na cairdean an sin ’g an suidheachadh fein mu ’n cuairt de ’n chiste, a’ deanamh mor-chaoidh le bas-bhualadh, le ’m fol air a sgaoileadh, lesaceudach agus le bhi ’cur am beoil ’s an duslach. An uair a roghnaichear aite freagarrach air son na h-uaigh, tha i air a cladhachadh gu domhain, agus tha ’chiste air a leagadh sios gu tosdach an lathair nan uile. Tha ’n t-aite an sin air a chomharrachadh le tuam riomhach, air chumadh crudh eich, a bhi air a thogail thairis air, agus ainm an ti a chaochail air a ghearradh a mach ann an litrichibh soilleir. A thuilleadh air so uile, tha clar-cuimhne air a chur suas ann an talla nan sinnsear aige, agus dh’ ionnsuidh sin thig iad gach bliadhna chum iad fein umhlachadh an lathair tainnisg nam marbh. Tha iad, aig gach am air an tig iad ag ullachadh loin iomchuidh chum ocras nan spiorad nach fhaicear leo a shasuchadh, air doibh a bhi ’deanamh a mach gu ’m fannuich na spiorada sin, mur bi iad mar so air am beathachadh. Tha iad anns na teampullaibh aca, a’ toirt urraim le ’n uile dhurachd do na mairbh chum solar a dheanamh air an son, agus chum gach uireasbhuidh a bhuineas doibh a shasuchadh anns an ath shaoghal. Tha iad a’ losgadh paipeir a’ dealradh le h-or, agus mar an ceudna, a’ cur thighean agus charbadan, a rinneadh le paipeiribh oidheirc, ’n an teine, anns a’ bharail gu ’m bi iad sin uile air an cruth-atharrachadh ’s an ath shaoghal chum airneis iomchuidh a dheanamh do na tainneasgaibh a tha gun fhuil gun fheoil ann an saoghal nan spiorad. Tha am paipeir oir air a thionndadh air an taobh thall do ’n uaigh, gu airgiod freagarrach air son feum spiorad nam marbh! Mar a’s aird’ ann an inbh an ti a gheibh bas ’s ann is faide a nithear caoidh air a shon. Tha ’n t-Impire ri caoidh re thri bliadhna air son a pharanta fein, agus tha gach deagh iochdaran a’ leantuinn ’eiseimpleir-san. Tha na h-uachdarain a’ toirt thairis an dreuchd ri am na caoidh, tha na daoine foghluimte a’ sgur dhe ’n rannsachadh a mach, agus tha na daoine cumanta a’ cur an oibre gu taobh!

Is muladach a bhi ’smuaineachadh air saobh-chrabhadh cho cianail ri so; agus tha e ’n a aobhar taingeileachd dhuinne, gu ’n do thilg an Ti a’s airde ar crannchur ann an tir far am bheil solus Greine na Fireantachd a’ fogradh an tiugh dhorchadais sin air falbh, agus far am bheil beatha agus neo-bhasmhorachd air an toirt chum soluis le Soisgeul siorruidh na sithe!

SGIATHANACH.

SEAN-FHACAL SINEACH.— ’N uair a tha ’n claidheamh meirgeach, an crann glan, na priosain falamh, na taighean-tasgaidh làn, starsaichean nan teampull air an cosg, agus timchioll dorsan nan taighean-cùrtach an fàs fo fheur; ’n uair bhios na dotairean a siubhal dh’ an cois, na fuineadairean a marcachd each, agus luchd-sgriobhaidh a falbh ann an carbadan; an sin tha ’n dùthaich air a deagh riaghladh.

Tha flùr anabarrach math aig D. J. Domhnullach an dràsda. Tha aige cuideachd anart math ’se glé shaor.

Airson biastan, Cherokee Vermifuge.

Urnuigh an Tighearna.

Ayr ain tayns Niau, casherick dy rou dty enynm. Dy jig dty reeriaght. Dty aigney dy rou jeant er y thalloo, myr te ayns Niau. Cur dooin nyn arran jiu as gagh laa. As leih dooin nyn loghtyn, myr ta shin leih dauesyn ta jannoo loghtyn myn ’oi. As ny leeid shin anyns miolagh, agh livreg shin veih olk; son lhiats y reeriaght, as y phooar as y ghloyr, son dy bragh. Amen.—A’ Ghaidhlig Mhanainn, Tiomhnadh Nuadh, 1810.

Hon Tad, pehini a so en Eon, hoch Ano bezet sanctifict roct deomp ho Ruanteles; ho Bolonte bezet gret en Duar, evel en Eon, roet deomp hon Bara pebdeziec; a pardonet deomh hon offansa, evel ma pardonomp dar re pere ho devu hon offanset; na bermettet ket e cuessemp e tentation ebet; oguen hon delivret a zruc. Evelse bezet gret!—A ’Ghaidhlig Armorica, o Dumoulin Grammatica Celtica 1800.

Ein Tad, yr hwn, wyt yn y Nefoedd, sancteiddier dy Enw deled dy Deyrnas; gwneler dy Ewyllys, yn y Nef, felly ar y Ddaear helyd, Dyro i ni heddyw ein Bara beunyddiol; a maddeu i ni ein Dyledion, felly maddeuwn ninnau i ’n Dyledwyrc; ach na arwain ni i Brofedigaeth eithr gwared ni rhag Drwg. Canys eiddot ti yw’r Deyrnas, a’r Nerth, a’r Gogoniant, yn Oes Oesoedd. Amen.—A’ Ghaidhlig Chuimridh. Am Biobuill 1746.

Our Narne ata air neambh. Beanicha tainm. Gu diga do rioghda. Gu denta du hoill, air talamh in mar ta ar neambh, Tabhar dhuinn an niugh ar naran limbhail. Agus mai dhuine ar fiach ambail mar mahamhid ar fiacha. Na leig sinn ambharibh ach soarsa shin on olc. Or sletsa rioghda, combta, agus gloir, gu sibhiri. Amen.—Gaidhlig Waldenseach, “Adhamh agus Eubh” 1837.

Airson Casadaich, Minard ’s Honey Balsam.

---

[370]

[Vol . 3. No. 47. p. 2]

TAIGH NA COILLE.

LE IAIN.

CAIB XVII.

An uair a chuala ’athair gu ’n d’ thàinig Seumas thog a chridhe, agus bha e, ar leis, cho slàn ’s a bha e mionaid riamh. Cha b’e na bha de thinneas cuirp air a bha ’cur a shlàinte air ais, ach am bròn agus am bristeadh-cridhe a bh’ air riamh o’n a chaidh Seumas air chall. Cha robh a’ chùis a’ dol bhar na smaointean aige a latha no dh’ oidhche. Cha chreideadh e o dhuine beò gu faighteadh sgeul air Seumas gu bràth.

Bha a bhean mòran ni b’ fhearr misneach na bha esan. Bha i ’toirt oirre fhein a chreidsinn gu ’n tigeadh Seumas dhachaidh beò, slàn. Agus air ghaol a mhisneach-san a chumail suas cho math ’s a ghabhadh deanamh, bhiodh i ag ràdh ris, gu robh i cinnteach gu ’m biodh a h-uile cùis ceart air a’ cheann mu dheireadh. Bha i làn-chinnteach ’na h-inntinn fhein nach b’ ann le aotromas no le gòraiche sam bith a dh’ falbh Seumas air an luing. Bha fhios aice gu robh e ’na dhuine òg a bha anabarrach steidheil, glic, agus mar sin, cha robh i a’ creidsinn gu robh e air a thoirt bhar na slighe cheart le droch chompanaich. Bha dearbhadh aice nach robh e a’ deanamh companais ri neach sam bith de na daoine òga, eutrom a bh’ anns an sgoil maille ris. A dh’ aon fhacal, cha chreideadh i droch sgeul sam bith air Seumas.

Cho luath ’s a chuir a mhàthair fàilte chaomh, chridheil air Seumas, chaidh i leis do ’n t-seòmar far an robh ’athair na laidhe.

“Nach iomadh uair a thuit mi riut gu ’n tigeadh Seumas dhachaidh beò, slàn, ’s cha chreideadh tu mi?” ars’ ise. “Co againn a bha ceart? Bha mise a’ toirt creideis do ’n t-seàn-fhacal a tha ’g ràdh, ‘Bidh dùil ri beul cuain, ach cha bhi dùil ri beul uaghach. ’”

Cha b’ urrainn an duine còir ach gann aon fhacal a ràdh. Bha e cho làn de shòlas aig àm. Dh’ fhàiltich agus phòg e Seumas mar a rinn a mhàthair.

Cha robh a leithid de ghàirdeachas riamh roimhe ann an Taighe na Coille ’s a bh’ ann an oidhche ud—cha robh eadhon an latha a rugadh Seumas.

Cha bu luaithe a chuir Seumas fàilte air a phàrantan na dh’ fheòraich e c’ àite an robh a pheathraichean. Dh’ innis a mhàthair dha gu ’n deachaidh iad air chuairt gu ruige Duneidionn beagan làithean roimhe sin. “Bha iad cho trom ’g ad chaoidh fhein a h-uile latha o’n a chuala sinn gu ’n deachaidh tu air chall ’s gu robh eagal oirnn nach seasadh an slàinte ris. Ged nach e so an t-àm ’s am b’ àbhaist dhaibh falbh o’ n taigh, chuir sinn air falbh iad do Bhaile Dhuneidinn, feuch an togadh iad an cridheachan; oir cha robh ceum a rachadh iad, no àite anns an seasadh iad, nach robh iad a’ faicinn ’s a’ cluinntinn iomadh ni a bheireadh thu fhein gu ’n cuimhne. An uair a chluinneas iad gu ’n d’ thàinig tu, theid mi an urras nach bi iad fada gu ’n tilleadh dhachaidh,” ars’ a mhàthair.

Bha ’n latha geal ann mu ’n d’ thàinig norradh air sùil duine a bha staigh. Bha ’n t-uachdaran agus a bhean cho aoibhneach, agus cho taingeil do Dhia, a chionn gu ’n d’ thàinig an aon mhac dhachaidh uca slàn, fallain ’s nach tigeadh cadal orra. Bha ’n luchd-muinntir mar an ceudna cho toilichte ’s nach tigeadh norradh cadail orra. Cha d’ fhuair am buidilear cadal ged a chaidh e do ’n leabaidh ni bu tràithe na càch, a chionn mar a bhruidhinn e ri Seumas aig an dorus. B’ e Eumann is Seumas bu luaithe a thuit ’nan cadal; oir bha iad le chéile sgìth an déigh an turuis.

Ged a rinneadh fodhail gu leòr ri Seumas cha do dhichuimhnich e Eumann. Cha robh e còig mionaidean a staigh an uair a dh’ iarr e biadh a thoirt dha, agus leaba a dheanamh deas dha.

An là-iar-na-mhaireach dh’ innis Seumas d’ a athair ’s d’ a mhàthair mar a thachair dha o ’n latha a thugadh air bòrd na luinge e, gus an d’ thàinig e dheachaidh an oidhche roimhe sin. Dh’ innis e dhaibh gu b’ e Tomas Taillear is Tearlach Ros a bha aig bonn a h-uile trioblaid a thàinig ’na rathad fad na h-ùine. B’ ann o Eumann a fhuair e mach mar a rinn iad. Mar a tha fhios againn, bha Eumann ’na ghille bùird aig sgiobair na Dubh-ghleannaich. An oidhche a chaidh na fir a dheanamh baragain ris an sgiobair gus Seumas a chur as an rathad, ghabh iad ’nan triuir, mar is minic a rinn droch dhaoine roimhe sin ’s na dhéigh, barrachd de ’n stuth làidir ’s bu chòir dhaibh. Thug sin orra ’nan triuir a bhith ri àrd-bhruidhinn. Ged a bha iad car air am faicill fhad ’s a bhiodh Eumann a’ frithealadh dhaibh, cha bu luaithe a rachadh e am mach as a’ chàbain na thogadh iad an guth gu math àrd. O nach robh eadar iad agus an seòmar anns an robh Eumann ach balla-tarsuinn de dh’ fhiodh tana, cha mhòr nach cuala e a h-uile guth a bh’ eatorra o thoiseach gu deireadh. Ghabh Tomas Taillear amhrus gu robh Eumann ’g an cluinntinn. Ach thuirt an sgiobair ris, gu reiceadh e Eumann an latha ’reiceadh e Seumas. An uair a chuala cach so bha iad toilichte gu leòr.

Dh’ innis Eumann do Sheumas a h-uile facal a chuala e. Sin an uair a thuig Seumas c’ ar son a bha Tomas Tailear agus Tearlach Ros cho beulach agus cho caoimhneil ris.

Rud nach b’ ioghnadh, ghabh na gillean bochda an t-eagal; ach rinn iad suas eatorra fhein nach leigeadh iad orra gu robh fios air ni sam bith de na bha ann am beachd an sgiobair a dheanamh riutha. Bha iad cho umhail do ’n sgiobair ’s a bhiodh an luach fo spògan a’ chait. Chuir so as ’fhaireachadh e.

An uair a dh’ innis Seumas a naigheachd uile d’ a phàrantan, ghabh iad ioghnadh mòr. Bha fhios aca gu robh Tearlach Ros ’na dhuine truagh, gun mheas, gun mhodh, gun chliù; ach cha do smaoinich iad riamh gu ’m b’ urrainn da ’bhith cho aingidh ’s gu feuchadh e ri Seumas a chur as an rathad, a chum gu faigheadh e oighreachd Cheann-Locha dha fhein. An uair a smaoinich iad air na litrichean milis, càirdeil, a bha e ’cur do ’n ionnsuidh an déigh do Sheumas a dhol air chall, thuirt iad a beul a chéile, gur e aon fhear cho cealgach ’s a shear riamh air talamh nam beò. Bha naire orra gu robh a leithid de dhuine ann an dàimh riutha.

Shuidhich iad eatorra fhein nach tugadh iad iomradh ri duine beò gu ’n d’ rinn e mar a rinn e, air eagal masladh a thoirt air an teaghlach. Chuir iad fios d’ a ionnsuidh gu ’n d’ thàinig Seumas dhachaidh, agus gu robh fios aca air a h-uile guth a bha eadar e fhein agus sgiobair na Dnbh-ghleannaich mu ’n do chuireadh Seumas air bòrd. Thuirt iad ris nach ruigeadh e leas ’aghaidh no ’aodann a nochdadh gu bràth ann an Taigh na Coille.

---

[371]

[Vol . 3. No. 47. p. 3]

Cha robh Seumas ceithir uairean fichead air tighinn dhachaidh an uair a bha fios aig sluagh na h-oighreachd air. Bha aoibhneas gu leòr orra an uair a chuala iad e. Bha meas mòr aca air. Ach mar is minic a thachair, bha aon is aon dhiubh a theireadh, nach b’ e thoirt air falbh gun fhios gun fhaireachadh dha a rinneadh idir, ach gur ann a dh’ fhalbh e leis an eutromas air an luing, agus gur e an long-bhristeadh a thug air tilleadh dhachaidh.

Ann am beagan ùine bha Fear Cheann-Locha cho sunndach ’s a bha e riamh. Thill an ceathrar nighean dhachaidh cho luath ’s a chuala iad gu ’n d’ thàinig Seumas, agus bha Taigh na Coille aon uair eile ’na thaigh anns an robh subhachas agus aoibhneas gu leòr. Mar chomharradh air gu robh iad taingeil gu ’n d’ thàinig Seumas dhachaidh uca beò, slàn, rinneadh cuirm mhòr do na daoine bochda a bh’ air an oighreachd, agus an uair a bha iad aig a’ chuirm thugadh tiodhlac do gach aon aca a réir am feuma. Bha Seumas ann an “Talla na Cuirme” comhladh ris a’ chuid eile de ’n teaghlach, a chum gu faiceadh iad gu ’m biodh gach ni air a dheanamh cho math ’s cho òrdail ’s a ghabhadh deanamh.

Aig an àm ghnàthaichte thugadh a’ chuirm bhliadhnail do ’n tuath mar a b’ àbhaist. Cha robh an tuath riamh roimhe cho toilichte ’s a’ bha iad aig an àm ud. Bha iad toilichte a chionn gu robh an t-oighre aig a chuirm; oir bha iad leith-bliadhna roimhe sin a’ smaointean nach fhaiceadh iad gu bràth e. Bha iad mar an ceudna toilichte do bhrìgh gu robh an teaghlach gu léir a làthair, agus gu robh iad ni b’ aoidheile agus ni bu shunndaiche na chunnacas riamh roimhe iad. Mar bu trice bhiodh cuid de ’n teaghlach air falbh o ’n taigh aig àm na cuirme. Ach aig an àm so bha iad uile a làthair.

Cha robh fhios aig Eumann ciod bu shloinneadh dha idir. Tha e coltach nach robh ann ach dilleachdan bochd a fhuaradh air sraid an àite eiginn an Sasunn. Cha robh cuimhne sam bith aige air màthair no air athair. B’ e chuimhne a b’ fhearr a bh’ aige, gu robh e ann an taigh tuathanaich fad àireamh bhliadhnachan mu ’n deachadh e gu bhith ’na ghill-bùird aig sgiobair na Dubh-ghleannaich.

Cha robh Fear Cheann-Locha ’faicinn freagarrach gu ’m biodh neach sam bith ’na sheirbhis aig nach robh fhios ciod bu shloinneadh dha, air eagal gu ’m biodh cuid de ’n luchd-muinntir eile, no cuid de ’n t-sluagh, ag amharc sìos air. O’n a bha Eumann ’na sheorsa stiùbhaird air bòrd na luinge, bhuail e anns an inntinn aige gu ’m bu chòir a shloinneadh air an obair a bh’ aige an uair a chuir Seumas eolas air. Air an aobhar sin thugadh Eumann Stiùbhard mar ainm ’s mar shloinneadh air. Bha e ann an seirbhis an teaghlaich fad uile làithean a bheatha. Bha e ’na ghluasad cho modhail ’s cho iomchuidh ri fear sam bith.

Bha uachdaran Cheann-Locha ’s a bhean beò gus an d’ ràinig iad aois mhòr. Fhuair an ceathrar nighean pòsaidhean math, agus bha iad ’nam mnathan-taighe ’s ’nam màthraichean cho math ’s cho measail ’s a gheibhteadh ann an àite sam bith.

An uair a phòs a pheathraichean bha a mhàthair is ’athair ag iarraidh air Seumas pòsadh; ach bha eagal air nach biodh a bhean a roghnaicheadh e cho caoimbneil ri ’mhathair ’s bu chòir dhi bhith. Mu dheireadh an uair a dh’ fhàs a mhàthair lapach phòs e. Gu fortanach fhuair e bean a bha anns gach doigh a réir a mhiann. Bha i anabarrach caoimhneil ri ’athair ’s ri ’mhàthair. B’ aithne dhi gu ro mhath a h àite fhein a chumail. Bha teaghlach mòr, maiseach, cliuiteach aca. Bha iad le chéile beò gus am faca iad an sliochd gu léir air an taigh ’s air an taigheadas. Tha feadhainn de ’n cuid oghachan beò gus an latha ’n diugh.

A’ Chrioch.

Is abhuist do ’n arm dhearg cur air am bràtachan, ainmean nan cathan ainmeil anns an do choisinn iad buaidh. Bha Reisimeid-coise Shasunnach ann, aon uair, aig nach robh onair sam bith air a brataich. Bha aon de na saighdearan ’na Albannach, agus is tric a bha e an trioblaid agus am masladh, a chionn ’s gu ’n robh e cho easumhail. Tha paipeir air a chumail airson gach saighdear, agus tha gach coire a rinn e re na h-uine a bha e anns an Reisimeid, air a sgriobhadh. Bha an t-Albannach ann an làimh, mar b’ abhuist da, aon uair eile. agus thugadh e an lathair a’ Choirneil. A nis, bha a phaipeir làn, ’s gu ’n robh a choirean cho lionmhar. Bha am paipeir air a thogail suas leis a’ Choirneil, agus thuirt e “Seall ri so Alasdair, tha thu a’ dianamh uilc cho tric ’s nach ’eil aite air do phaipeir gu ainm a’ choire so a sgriobhadh.” “Ceart gu leòir ’Choirneil” ars Alasdar “sgriobh e air a’ bhrataich. Tha feum mòr aice air onair air chor-eigin.”

Bha buidhean bheag shaighdearan a’ siubhal air feadh na Gaidhealtachd o chionn beagan mhiosan, dh’ fheuchainn am faigheadh iad gillean gu gabhail anns an arm dhearg. Thachair iad air gille mòr làidir, tapaidh, air an rathad gu Baile-an-fhraoich, agus thuirt an t-oifigeach ris “A mhic mo chridhe! is tu a cheart duine tha dhith oirnn anns an Reisimeid againne.” “A dhuine! am beil sin mar sin” ars an gille “cuin a chaill sibh bhur Coirneal.”

Nithe Nuadh Agus Sean.

Cha ’n ’eil aon chuid cridheachan matha no tuigse mhath aig luchd-tuaileis.

Cha ’n ’eil e ceart gu ’n dìteadh sinn neach ’s am bith nach ’eil ’s an làthair gu dhìon féin.

Cha ’n fhiach le neach aig am bheil ceud fathan mòra a bhi ri connspoid.

Seachain, mar a sheachaineadh tu an nathair, an neach a sgrìobhas gu mi-mhodhail, ach fathast a labhras gu milis.

Cha ’n ’eil aoidhealeachd ’na dearbhadh gu ’m bheil an inntinn aig fois, oir is tric “am meadhon gàire gu ’m bheil an cridhe dubhach.”

Tha trì nithean ro dhuilich ann, sgeul rùin a ghleidheadh, càineadh no lochd a dhìchuimhneachadh, agus feum math a dheanadh a dh’ ùine a bhitheas aig neach dha féin.

Air do Phlato cluinntinn gu ’n robh naimhdean aige a labhair gu h-olc mu dhéibhinn fhreagair e, “Bithidh mo chaithe-beatha air dhòigh ’s nach creid neach ’s am bith iad.”

Seachain an t-sùil a dh’ aithnicheas an t-olc gu luath agus a tha mall a dh’ fhaicinn a’ mhaith.

An uair a nì duine dioghaltas, tha e ’g a chur fein ’s an aon inbh r’a námhaid; ach an uair a bheir e maitheanas, tha e an sin a’ toirt grad bhuaidh air, agus a’ cur éibhle teine air a cheann.

---

[372]

[Vol . 3. No. 47. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS.
Bliadhna, $1 .00
Sia miosan, .50
Tri miosan, .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu lichd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air sor $1 .52, neo 6sd. 3d. ’sa bhliadhna.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gàilig g’ ar ’n ionnsidh an aire nach sgribbh iad ach air aon taobh d’ an duileig, agus nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu.
J . G. MacKINNON,
Editor “Mac-Talla,”
Sydney Cape Breton.

SIDNI, AM MAIGH 25, 1895.

Bha tuiltean mòra ann an Austria toiseach na seachdain so. Dh’ at na h-aimhnichean cho mòr ’s gu ’n do chuir iad thairis ann an iomadh àite, a deanamh call mor air bàrr, air tighean, ’s air saibhlean. Cha chuala sinn gu’n d’ rinneadh call beatha sam bith.

Cha ’n eil e idir coltach gu’u tig Newfoundland a stigh ri Canada air an turus so, dh’ aindeoin na bha de bhruidhinn mu thimchioll. Tha chuid a’s mò de mhuinntir Newfoundland calg-dhireach an aghaidh aonadh ri Canada air chor sam bith, agus ’se ’n fhior eigin a bheireadh orra aontachadh ris. Agus air an làimh eile, cha’n eil Canada idir cho ullamh gu gabhail ri Newfoundland no gu tairgsean matha thoirt dhith ’sa bha i aon uair. Tha’n tairgse thug Canada do Newfoundland air an turus so, agus an tairgse thug Newfoundland do Chanada‘ glè fhad o chéile, agus mur toir Canada tairgse na s fhearr na thug i, no mur bi Newfoundland riaraichte leis na’s lugha na dh’ iarr i, cha bhi an t-aonadh ann idir. Bhiodh e gun teadamh ’na ni briagha na bhuineas do Bhreatuinn de dh’ fhearann cheann-a- tuath America fhaicinn ’na aon dùthaich, agus tha mòran ann aig a bheil làn dhùil ris an latha anns an tig sin gu crich, ach cha’n eil cinnt sam bith againn gu’m bi sin mar sin an da latha so. Agus cha’n eil fhios nach eil sin a cheart cho math.

Sgeul Goirid, Firinneach.

Bha ann an eilean Mhuile dithis fhear. B’e ainm aon diubh, Dughall Mac-na-faiche; ainm an fhir eile, cha ’n fhios domh. Bha Dughall cleachdta ri dol do ’n chladh a ghearradh feoir. Cha robh so taitneach le ’choimhearsnach agus bha e toileach stad a chuir air gearradh an fheoir. Dh’ fhalbh e agus dh’ fholoich se e fein foidh aon de leacan a’ chladh, agus rinn e an rann a leannas an uair a thainig Dughall le ’choran ’n a laimh:

“Co thug dhuitse Dhughaill ordugh
Air tighinn a bhuain feoir do ’n àite so?
Fuirich bhuamsa fad an iaruinn,
’S na bi ’tigh ’n siar air mo charnan.

Chunnaic mise uair de ’n t saoghal,
’N uair ’bha Clann-a- Baoth ’s an àite;
Dh’ fhalbhadh iad ’s an coin air iallan,
’S bhiodh iad a fiadhach ’s a’ bhraighe;

Thigeadh iad, ’s an daimh air iomain,
Seachad muineal Chnoc-tabhaid;
Ruigeadh iad Tom-Fhinn na h-aibhne,
’S bhiodh iad ’g an roinn air an cairdibh.

Cha robh brailis, leann no caochan,
Aig daoine ri fhaighinn ’s an al sin,
Ach meadraichean mora foidh’n cobhar
De bhainne na gobhar bana,

’s a Dhughaill tarr as.” Le so a chluinntinn do Dhughall chlisg a chridhe ’n a chom ’s cha ’n fhacas tuille ’s a’ chladh e.

Tha ’n Dotair Domhnull Mac Ghriogair fear-pàrlamaid Siorrachd Inbhirnis an Alba, an deigh ’àite anns a phàrlamaid fhalamhachadh. Tha e ’n deigh so a dheanamh a chionn nach eil an luchd-riaghlaidh a toirt ceartas d’ an Ghàidhealtachd no a deanamh laghannan a gheall iad a dheanamh nuair a fhuair iad an dreuchd.

Tha ’n t-side a cumail glé bhriagha. Cha b’ urrainn i bhi na b’ fhearr air son fiar us fochann a thoirt air adhart. Thuit frasan mòra uisge toiseach na seachdain a thug an deagh bhogadh dh’ an talamh.

Rinn an soitheach-smùid Marion a ceud thurus troimh na Lochan Dior-daoin. Dh’ fhàg i Sidni aig naoidh uairean agus chaidh i direach gu Baddeck, agus as a sin gu St. Peters agus gu Caolas Chanso.

B’e ’n dé co-rinm latha-breith na Ban-righ, agus bha na stòraichean ’s na taighean-gnothuich uile dùinte, agus bha h-uile duine gabhail an latha air an socair. Cha robh dad a b’ fhiach a dol air adhart ach mar a bh’ ann bliadhnaichean roimhe.

Airson Crup, Minard ’s Honey Balsam.

CUIMHNICH!
gu bheil aghainn
Stoc Mor de Bhathar Geamhraidh
dhe gach seorsa, agus ’ga reic air
PRISEIN IOSAL.
JOST BROS.
Sidni, C. B., Feb. 1, ’95.

D . A. HEARN,
Fear-Tagraidh, Notair, &c ., &c .,
SIDNI, C. B.

A. J. G. MacEachuinn,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Fear-iomaid ard chuirteanNova Scotia, QuebecagusNewfoundland .
SYDNEY, —C. B

Dr. G. T. MacGILLEAIN,
Dotair Fhiacal,
OIFIG: Os cionn Stor Harrington.
SIDNI, C. B.

SIOSAL & CROWE.
Fir-Tagraidh, Comhairichean
Notairean, &c .
SIDNI, —C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE

D. A. MacFHIONGHAIN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, E. P. I.

Leabhraichean Gailig.
RI ’N REIC AM BADDECK.
Tha Leabhraichean Gailig dhe gach seorsa ri’n reic aig Niall Domhnullach, anns an stor aig D. F. MacRath. Gheibhear Mac Talla gach seachdain ’san aite cheudna.

---

[373]

[Vol . 3. No. 47. p. 5]

NAIDHEACHDAN.

Thàinig Dr Frank Rossin, ann an Charlottetown ri bheatha fhéin o chionn ghoirid le deoch phuinnseanta ghabhail. Bha e glé throm air an ol.

Thuit deich òirlich de shneachda ann an ceaina de Mhichigan air an t-seachdain s’a chaidh. Bha stoirm mhor ann aig an àm cheudna.

Tha tuathanaich Mhanitoba glé fhaisg air bhi ullamh dhe ’n churachd. Tha ’m fochann cho fada so glé ghealltanach, agus mur tig gaiseadh sam bith air, bidh an deagh bhàrr ann ’s an fhoghar.

Rinn an reothadh a bh’ ann toiseach na seachdain s’a chaidh milleadh mòr air fochann ’s air feur ann an ceann an iar Ontario. Mhill e moran de na measan cuideachd. ’S ann ’san dùthaich timchioll air Hamilton a rinneadh an call bu mhò.

Fhuaireadh fear Edward Daniels ann an siorrachd Lunenburg, marbh ann am pàirce choille a bha e losgadh o chionn seachdain. Anns an t-sionachd cheudna, chaidh nighean bheag, aois shia bliadhn’ deug, a losgadh gu bàs anns a choille far an robh i ’g obair air deanamh siùcair.

Tha eilean beag air cladach a deas Nova Scotia (Oak Island) anns a bheil a reir an t-seanachais, móran airgid am falach. Tha cuideachd bheairteach ag obair air cladhach ann o chionn bhliadhnaichean, ’s cha d’ fhuair iad ni fhathast ach tha iad a’ deanamh deiseil gu ionnsuidh eile a thoirt air am bliadhna.

Chaidh tigh a chur ’na theine ann an Toronto air an t-seachdain s’a chaidh, agus loisgeadh e gu buileach, maille ris gach ni a bha ’na bhroinn. ’Se so an treas no’n ceathramh teine a bha air a fhadadh le lamhan dhaoine anns a bhaile sin air an earrach so, agus tha làn am a bhi faighinn a mach cò tha ris.

Tha còrr us sia fichead mile ’sa tri (125,000) de dh’ Innseanaich ann an Canada, eadar Ceap Breatunn us Columbia Bhreatunnach; agus tha còrr us da cheud ceithir fichead us ceithir mile (284,000,) dhiu anns na Stàitean. Eadar an da dhùthaich, tha tri cheud, tri fichead us deich mile (370,000) de dh’ Innseanaich. Tha àireamh mhath dhiubh air an calldachadh, ach tha chuid a’s mò dhiubh cho fiadhaich ’sa bha ’n aithrichean.

’S math le muinntir na dùthcha so a bhi gu tric a’ sealltuinn ris na Stàitean mar dhùthaich anns a bheil a ghnàth tuarasdal math air a thoirt do’n luchd-oibreach. Ach cha’n eil na tuarasdail cho math sin aig na h-uile. Tha moran de dh’ fhactoridhean ann am baile New York, anns a bheil fir us mnathan ag obair air son eadar dolair gu leth us ceithir dolair ’san t-seachdain, agus aca ri oibreachadh ceithir-uairean deuga na h-uile latha! Tha ’leithid sin ’na chùis-nàr do dhùthaich cho mòr ’s cho beairteach ris na Stàitean.

BAIS.

Air taobh de as an Eilein Mhoir, air an 12rra latha dhe’n Mhaigh, Ceit Nic Griogair, bean Uilleim Mhic Coinnich 69 bliadhn dh’ aois.

Aig Drochaid an Aiseig, Mira, air an 17mh latha dhe’n Mhàigh, Caitriona Nic-a- Phiocair, (nighean Iain) 32 bliadhna dh’ aois.

Ann an Sidni, air an treas latha dhe’n Mhàigh, Fionghall Nic Odrum, bantrach Phadruig Mhic Fhearghais, Cariboo Marsh. 74 bliadhna dh’ aois. Dh’ fhuiling i moran mu ’n do chaochail i, agus ghiulain i a tinneas le foighidin. Bha i re a beatha fo eagal Dé, agus choilionadh an gealladh dhi. ’Nuair bhios tu ’dol troimh na h-uisgeachan, bidh mise maille riut.” Tha a càirdean ’ga caoidh, ach cha ’n ann mar ni iadsan aig nach eil dòchas, oir, “is beannaichte na mairbh a gheìbh bàs anns an Tighearna.”

S . J. BROOKMAN,
SIDNI, C. B.

Flur, Min, Ti, Siucar, Fiar, Biadh, us Amhlan dhe gach seorsa.

Uidheaman Tuathanachais Mhassey-Harris, Croinn, Cliathan, agus Innealan Speallaidh.

S . J. Brookman,
Mai 17, 1895.

’S math is fhiach dhuit so a leughadh ma ghabhas tu a chomhairle bheirear ort. ’S taitneach an ni ri fhaicinn bean air a deagh sgeadach, agus ’se ’n ni ’s fhaisge thig air sin ann an taitneas duine fhaicinn ’sa chuid aodaich a freagairt air gu math. Agus ma tha thu air son thu fein a bhi mar sin, ma tha toil agad aodach math a bhi ’nad dheise, ’san deise air a sar-dheanamh, ’s coir dhuit a dhol gu
IAIN MAC-LEOID & CO.

Tha stoc mor de dh’ aodach aca, ’s tha na gearradairean aca cho math sa ghabhas faotinn. Tha iad a deanamh gnothuich aig
07 QUEEN ST., CHARLOTTE-TOWN, E. P. I.

Cuimhnich nach deid thu seachad orra air reicidh iad riut an Gailig.

Leabhraichean!
Leabhraichean Sgoile,
Leabhraichean Sgeoil,
Leabhraichean Dhealbh,
Papear Litrichean,
Comhdach Litrichean,
Sgliatan, Pinn, Inc,
agus ioma ni eile nach gabh ainmeachadh ’an so, ri ’n creic aig
E. G. MAC FHIONGHAIN,
Oifig a MHAC-TALLA.
Sidni C. B.

Acadia House.
Airneis dhe gach seorsa,
Aodaichean Deante.
Brogan agus Botainnean.
Amhlan dhe gach seorsa air son na Nollaig, air son na Bliadhn’ Uire ’s air son gach àm eile dhe’n bliadhna.
THA NA PRISEAN CEART,
INGRAHAM & MacGILLEAIN.

MOORE & JOHNSTON.
THA SINN A CREIC,
Paipear-tearra Tairnnean
Luaidhe Glaine
Glasan Tuaghannan
Saibh Olla
Sguabaichean Bucaidean
Lainntearan Fudar
Sgeinein Siosaran
Paipear-tubhaidh.
SAOR AIR SON AIRGID.

CLO-BHUALADH air a dheanamh gu snasail ann an oifig a Mhac-Talla. Gailig no Beurla. Ma tha dad dhe’n t-seorsa dhith rot cuir litir thugainn a feorach mam prisean.

---

[374]

[Vol . 3. No. 47. p. 6]

SPIORAD NA H-AOISE.

SEANN SGEULACHD GHAIDHEALACH—LEIS AN DR. MACLEOID, NACH MAIREANN.

Bha ann roimhe so, air chul Beinne-nan-Sian, aireach ghabhar d’ am b’ ainm Gorla-nan-treud, aig an robh triuir mhac agus aon nighean. Bha buachailleachd nam meann an earbsa ri ailleagan an fhuilt oir. Latha de na laithean, an uair ’bha i ’mach ri uchd na beinne a’ buachailleachd nam meann, theirinn badan de cheo druidheachd cho geal ri sneachda na h-aon oidhche, agus air dha iadhadh mu ghuala na beinne, chuairtich e an t-ailleagan aonaranach, ’s cha’n fhacas i na ’s mo.

An ceann latha ’s bliadhna ’n a dheigh sin, thuirt Ardan, mac mor an airich, “A’ bhliadhna gus an diugh dh’ falbh mo phiuthar, ailleagan an fhuilt oir, agus is boid a’s briathra dhomh-sa nach dean mi fois no tamh, a latha no dh’ oidhche gus an lorgaich mi ’mach i, ’s bithidh mi air cho-dhiol rithe fhein.” “A mhic,” arsa’ athair, “ma bhoidich thu sin cha bhac mise thu; ach bhuineadh dhuit, mu ’n deachaidh am focal a d’ bheul ciad d’ athar iarraidh. Eirich a bhean, agus deasaich bonnach do d’ mhac mor, a’s e ’dol air thurus fada.” Dh’ eirich a mhathair agus dheasaich i bonnach mor agus bonnach beag. “A nis,” ars’ ise, “a mhic, an fhearr leat am bonnach mor ann am feirg do mhathar air son thu dh’ fhalbh gun chead, no am bonnach beag le ’beannachd?” “Dhomh-sa,” ars’ esan, “am bonnach mor, ’s gleidh am bonnach beag ’s do bheannachd dhoibh-san a roghnaicheas iad.” “Dh’ falbh e: agus ann am prioba na sul’, bha e a sealladh tigh ’athar. Chuir e sad a’s gach lodan agus o bharr gach tomain; bha e dian-astarach gun chaomhnadh air bonn no eang, no ruighe, no feith. Bheireadh esan air a’ ghaoith luaith Mhairt a bha roimhe, ach a’ ghaoth luath Mhairt a bha ’n a dheigh, cha bheireadh i air. Mu dheireadh bhuail acras e. Suidhear air cloich ghlais a dh’ itheadh a bhonnaich mhoir; thigeadh fitheach dubh an fhasaich agus suidhear air sgorr creige os a cheann. “Mir, mir, a mhic Ghorla-nan-treud,” ars’ am fitheach. “Mir cha ’n fhaigh thu,” arsa mac Ghorla; “mir no deur cha ’n fhaigh thu uamsa, ’bheathaich ghrainde stur-shuilich, star-shuilich, lachduinn; tha e beag na ’s leoir dhomh fein.” ’N uair bha sud thar bearradh a chleibh, ghluais e ’rithist gu siubhal nan eang—bheireadh esan air a’ ghaoith luath Mhairt a bha roimhe, ach a’ ghaoth luath Mhairt a bha ’n a dheigh cha bheireadh i air. Chriothnaich a’ mhointeach mar a dhluthaich e oirre—thuit an druchd o ’n fhraoch bhadanach ghorm, agus theich an coileach-ruadh do ’n chàthar a b’ airde. Bha toiseach aig an fheasgar air ciaradh—bha neoil dhubha, dhorcha na h-oidhche a’ tighinn, agus neoil shioda, sheimh an latha a’ triall; na h-eoin bheaga, bhuchullach, bhachallach, orbhuidhe ’gabhail mu thamh ann am bun nam preas ’s am barraibh nan dos anns na h-innseagan laghach, ’s gach ait’ a b’ fhearr a thaghadh iad; ach ged a bha, cha robh mac mor Ghorla-nan-treud. Chunnaic e tigh beag soluis fada uaithe ’s ge b’ fhada uaithe cha b’ fhada ’g a ruigheachd. ’N uair a chaidh e stigh, chunnaic e seann urra choltach de dhuine mor, toirteil, liath, a’ gabhail socair shàsda air beinge fhada air dara taobh an teine, agus gruagach dhreachmhor a cireadh cul dualach a leadain oir, air an taobh eile. “Gabh a nios, ’oganaich,” ars’ an seann duine, ’s e ’g eirigh; “ ’s e do bheatha. ’S minic a thalaidh mo leus loinnreach, astaraiche nam beann. Gabh a nios, ’s leat blàs agus fasgadh, ’s gach cobhair a tha ’m bothan an t-sleibh. Dean suidhe; ’s ma ’s miann leat, cluinnear do sgeul.” “ ’S olach mise,” arsa mac mor an airich, “a tha ’g iarradh cosnaidh—thalaidh do leus loinnearach mi a dh-iarraidh blàs agus fasgadh na h-oidhche.” “Ma dh’ fhanas tu agam-sa,” ars, ’n seann-duine, “gu ceann bliadhna, a bhuachailleachd mo thri mairt mhaol’, odhar, gheibh thu do dhuais, a’s cha bhi fath talaich.” “Cha b’ e mo chomhairle dha,” arsa nighean an fhuilt oir ’s na cir’ airgid. “Comhairle gun iarradh.” arsa mac mor Ghorla, “cha robh meas riamh oirre. Gabhaidh mi do thairgse, a dhuine—ann an camhanaich na maidne, ’s mise do ghille.” Roimh langan an fheidh ’s a’ chreachann, bhleodhainn gruagach an fhuilt oir ’s na cir’ airgid, na tri mairt mhaol’, odhar. “Sin iad agad a nis,” ars’ an seann duine; “gabh m’ an cul—lean iad—na pill iad—na bac iad—iarradh iad an ionaltradh fhein— ’s leig leo imeachd mar is aill leo—fan thus’ as an deigh—agus thigeadh aon ni ’thogras ann ad rathad, na dealaich thusa riutha—biodh do shuil orra agus orrsa-san a mhain; agus a dh-aon ni g’ am faic thu no g’ an cluinn thu, na toir suil air. So do dhleasnas—bi dileas—earb á m’ fhocal—bi saoithreach, ’s cha bhi do shaothair gun duais.”

Dh’ fhalbh e mu chul na spreidhe, agus lean e iad. Cha robh e ach goirid air falbh, ’n uair a chunnaic e coileach oir agus cearc airgid a’ ruith roimhe air a’ bhlàr. Ghabh e air an toir; ach ged a bha iad a nis agus a rithist, air leis, ’n a ghlaic, dh’ fhairtlich air gramachadh orra. Phill e air ’ais o ’n t-siubhal fhaoin, agus rainig e ’n t-aite ’s an robh na tri mairt mhaol’ odhar ag ionaltradh agus thoisich e ’rithist air am buachailleachd; ach cha b’ fhada bha e air an cul ’n uair a chunnaic e slatag oir agus slatag airgid a’ cur nan car dhuibh air an reidh lean, agus ghrad thoisich e air an ruith. “Cha ’n fhaod e bhith,” ars’ esan, ‘nach iad so a’s usa ’ghlacadh na na h-eoin a mheall mi o cheann ghoirid.” Sinear as ’n an deigh; ach ged bhiodh e ’g an ruith fhathast, cha bheireadh e orra. Thug e ’bhuachailleachd air; agus mar a bha e ’leantuinn nam mart maol, odhar chunnaic e doire coille air an robh na h-uile meas a chunnaic e riamh, agus da mheas dheug nach fhac e. Toisichear air e fhein a shasachadh leis na measaibh—thug na mairt mhaol,’ odhar an aghaidh dhachaidh, agus lean e iad. Bhleodhainn gruagach an fhuilt oir iad, ach an aite bainne cha d’ thainig ach nus glas. Thuig an seann duine mar a bha; “Olaich gun fhirinn ’s gun dilseachd,” ars esan, “bhrist thu do ghealladh.” Thog e a shlacan-druidheachd—buailear an t-oganach, ’s deanar carragh cloiche dheth, a sheas tri laithean a’s tri bliadhna ri taobh an teine ann am bothan an t-sleibh, mar chuimhneachan air bristeadh focail, agus co-cheangail fasdaidh.

’N uair a bha latha ’s bliadhna eile air dol seachad, thuirt Ruais ruadh, mac meadhonach Ghorla, “Tha da latha ’s da bhliadhna air dol seachad o ’n a dh’ fhalbh mo phiuthar aillidh, agus tha latha ’s bliadhna o ’n a dh’ fhalbh mo bhrathair mor; ’s boid a’s briathar dhomhsa imeachd an diugh

---

[375]

[Vol . 3. No. 47. p. 7]

air an toir, agus an co-dhiol a bhi agam.” Ceart mar thacair do ’n bhrathar a bu shine anns gach doigh, mar sin thachair do ’n mhac mheadhonach; agus ’n a charragh cloiche tha esan an ceann tighe bothain an t sleibh, mar chuimhneachan air bristeadh focail, agus co-cheangail fasdaidh.

Latha agus bliadhna ’n a dheigh so, thuirt am mac a b’ oige—Caomhan donn an aigh— “Tha ’nis tri laithean agus tri bliadhna o ’n a chaill sinn mo phiuthar aillidh. Dh’ fhalbh braithrean mo ghaoil air a toir.” ’Nis, ’athair, ma ’s deonach leat-sa, ceadaich dhomh imeachd ’n an deigh ’s an co-dhiol a bhi agam—agus na deanadh mo mhathair mo bhacadh. Guidheam ur cead—na diultaibh mi.”

“Mo chead ’s mo bheannachd tha agad, a Chaomhain, ’s cha bhac do mhathair thu.”

“An deasaich mise,’ ars’ a mhathair, “am bonnach mor as eugmhais mo bheannachd, no am bonnach beag le durachd mo chridhe agus deothas m’ anama?” “Do bheannachd, a mhathair, thoir thusa dhomh-sa; agus beag no mor a thig ’n a chois, tha mise toillichte—bu bhochd leam oighreachd an t-saoghail mhoir ’s do mhallachd ’n a lorg. Air beannachd mathar, ’s mi nach dean tair.”

(Ri leantuinn.)

Tha fhios agam gu leighisMinard ’s LinimentAmhach Ghoirt.
French Village. IAIN D. BOUTILIER.

Tha fhios agam gu leighisMINARD ’S LINIMENTan Crup.
Cape Island. I. F. CUNNINGHAM.

Tha fhios agam gur h-eMINARD ’S LINIMENTan leigheas a’s fhearr a th’air thalamh.
I . A. SNOW.
Norway, Me.

Airson domblasachd, Minard ’s Family Pills.

CLOIMH.

DA mhile punnd (2000) de Chloimh mhath a dhith orm. Pàighidh mi a phris a’s airde ’sa mhargadh oirre.

D . F. Mac RATH.
Baddeck, C. B. ,Mai 6, ’95.

I. O. G. T.
Tha coinneamh aig“Victory Lodge, No. 138, I. O. G. T., ”ann an Talla nan Saor Chlachairean, a’m Baddeck, na h-uile oidhche Di-luain, aig leth-uair an deigh seachd.

Ma ruigeas tu stor
D. J. DOMHNULLACH
Air Straid Wetworth,

chi thu gu bheil gach seorsa bathair a th’aige cho math ’sa gheibh thu an stor sam bith sa bhaile, agus gu bheil e ’ga chreic
GLE SHAOR.

Nuair a thig thu do’n bhaile, s’ cor dhuit a dhol ’ga choimhead, gun fhios nach eil ni eigin aige a tha dhith rt, agus ma tha gheibh thu
DEAGH BHARGAN.

Tha so air a chumail do
C . B TRAVIS,
SIDNI, C. B.
Pianos, Orgain, Innealan Fuaghail etc.

G . H. GUZZWELL,
Seudair agus Uaireadairiche,
SIDNI, C. B.
Uaireadairean Oir us Airgid, agus Seudan dhe gach seorsa.
Uaireadairean air an glanadh ’s air an caradh.

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND &CO . ,
agus faic na tha aca do
Bhathar de gach seorsa agus
e ri reic gu saor.
Math ar Duthcha tha ’nar beachd

ADAN! BONAIDEAN!

THA
Mairi A. Nic Fhionghain
air a bhliadhna so a cumail stor ri taobh na“County Hall”agus tha i deiseil gu bhi feitheamh air aon sam bith a tha ’g iarridh

AD NO BONAID,
RIBINNEAN,
FLURAICHEAN,
ITEAN NO
GEUGAN

no ni sam bith eile a’s a gnath leis na mnathan a bhi cur ma’n cinn. Tha moran de nithean eile aice nach gabh ainmeachadh an so. Thig thusa agus
FAIC DHUIT FEIN

Taillearachd.
Tha’n stor-taillearachd a bha ’sna bliadhnaichean a dh fhalbh air a cumail le
Donnacha Mac Ill-Fhinnein
a nis air a ceannach agus ri bhi air a cumail na dheigh so le
Niall Mac Fhearghais,
tha stoc mor dhe gach seors aodaich aige air laimh; bidh tuilleach a dol na cheann gach seachdain. Taghail aige ma thu air son do chuid aodaich a bhi
San Fhasan.

---

[376]

[Vol . 3. No. 47. p. 8]

IAIN GILPIN.

Iain Gilpin bha ’n a bhuirdeiseach,
Bu mhor a chliu, ’s a ni;
Gu ’n robh e uair ’n a cheannard-ceud,
Am baile-mor an righ.

Thuirt bean Iain Ghilpin la r’a gradh,
“M’ aighear thu ’s mo chiall,
Ged tha sin fichead bliadhna posd’,
La feill’ cha d’ ghabh sinn riamh.

“ ’S e ’m maireach la co-ainm ar bainns’
Theid sinn gu sugradh ’mach,
’Sios gus an ruig sinn Edmonton,
An carbad le da each.

“Mo phiuthar, a’s a leanabh mic,
Mi fein ’s mo thriuir le cheil’,
’S a’ charbad theid, a’s leanadh tus’
A’ marcachd as ar deigh.”

“A bhean mo ghaoil!” ghrad fhreagair e
“Dhuit fein gu ’n d’ thug mi gradh
Os ceann gach te a tha fo ’n ghrein,
A’s gheibh thu mar is aill.

“Tha mise ’m mharsanta gu bheachd,
Mar ’s aithne do gach neach;
’S mo charaid maith Tom Callander
Bheir iasad dhomh d’ a each.”

“Piseach ort,” ars’ is’ “a ghraidh,
A ’s o ’n tha ’m fion cho daor,
Gu ’n toir mi leam mo shearrag fein,
O ’n ’tha e maith, a’s saor.”

Thug Iain sgailce poige dh’ i,
Mar b’ abhaist dha gu tric;
Oir bha e subhach, toilichte,
I bhi cho crionna, ghlic.

Thainig an carbad ’nuas gu moch
’S a’ mhaduinn mar a gheall;
’S air falbh ’n a dheann ruith ghabh e leo,
Troimh eabar, a’s troimh pholl.

Bu shiubhlach luath na cuibhleachan,
’S a’ chuip mu chluas nan each,
Le gleadhraich shaoileadh tu gu ’n robh
An cabhsair as a bheachd.

Sheas Iain Gilpin taobh an eich,
A’s ghlac e mhuing gu deas;
Ach ’s gann a fhuair e suas gu h-ard,
’N uair b’ eiginn teachd air ’ais.

Cha luath’ a rain’ e ’n diollaid shuas,
Le ’thulchainn air an each.
Na chunnaic e triuir cheannaichean
D’a bhuth a’ dol a steach.

Theirinn e, a’s cha b’ ann d’ a dheoin,
Oir bha e dian gu falbh;
Ach leis an t-sannt cha duraichdeadh e
’N sgillinn ruadh a chall.

Bu mha’inneach na ceannaichean,
Bha greis mu ’n robh iad reidh;
’N sin Beati ghlaodh a mach gu h-ard.
“Dh’ fhagadh an fion ’n ur deigh!”

“ ’Nall e!” ars’ Iain, “ ’s maith an t-am;
Thoir dhomh a nuas mo chrios,
Crios leathair mo dheadh chlaidhimh gheir,
N’ uair bha mi ’m shaighdear deas.”

Bha aig bean Gilpin (lamh a’ ghrunnd!)
Da shearraig laidir ghlais,
’S am b’ abhaist dh’ i an deoch a b’ fhearr
A chumail teann fo ghlais.

Bha aig gach searraig dhiubh fa leth,
Da chluais tre ’n deach’ an crios;
A’s chroch e iad mar sin r’ a thaobh,
Te dhiuhh air gach leis.

’N a dheighidh sin, a chum ’s gu ’m biodh
E sgeadaichte le sgoinn.
A chleoca maiseach sgarlaid ghabh,
A’s thilg e air a dhruim.

Faic e ’nis ’n a dhiollaid shuas,
Air muin an steud eich dhuinn,
Ag imeachd air a’ chabhsair chruaidh
Gu socrach, a’s gu ciuin.

Ach ’n uair a fhuair e ’n t-slighe reidh
Fo ’bhrogaibh cruidheach cruaidh
Le sitrich dh’ fhalbh gu trotan garbh
’Ruisg masan Iain thruaigh.

“Gu reidh,” ars’ Iain, “deis de! eich dhuinn:”
Ach labhair e gun fheum,
O throtan chaidh gu dian-ruith luath,
Gun suim do mhuiseal srein’.

Chrom e ’sios, mar d’ fhimìreas iad
Nach urrainn suidhe ’suas,
Ghlac e muing an eich gu teann,
’S e ’dol a nis ’n a luath’s.

An t-each a mhothaich air a dhruim
Uallach cho deacair ur,
Theich e le geilt; ’s mar theich e, dh’ fhag
An saoghal air a chul.

Air falbh chaidh Iain ’n a shradaibh dearg’,
Air falbh chaidh ’n ad ’s a’ ghruag;
Is beag a shaoil an duine coir
Dol air a’ leithid de ruaig.

Chaidh coin gu tathunn, ’s clann gu sgriach,
Bha cinn a mach ’n an ceud,
A’s ghlaodh gach aon, le ’uile neart,
“ ’S tu fhein an gill’, a steud!”

Air falbh chaidh Iain, co ach e!
Na miltean air a thoir;
“Is reis tha ’n so! ’s cha lugha ’n geall,
Na mile bonn de ’n or!”

’S a nis, ’n uair dhluthaich e gu dan’
Air luchd na cise cruaidh,
An tiota thilg iad fosgailte
A’ chachaileith ga luath.

’N uair chrom e sios os ceann an eich
Le ’cheann ’n a smuidibh teth,
Bhuail an da shearraig rir a chul,
A’s spealg ’n am mile bloidh.

Bu mhuladach an sealladh so,
Am fion dearg mar a dhoirt,
’Thug smuid á cliathaich an eich dhuinn,
Mar cheithreamh muilt-fheoil roist’.

Gidheadh bha e mar mharcaiche,
A’ ruith na reis le ’chrios,
A’s amhach na da shearraig ghlais,
As udal air a leis.

(Ri leantuinn.)

SIOL CUR.

COIRCE Dubh a Eilean a Phrionnsa, dhe ’n t-seorsa ’s fhearr, air son siol-cur, ’ga chreic aig

D . F. Mac RATH,
Baddeck, C. B. ,Mai 6, 1895.

C . H. HARRINGTON & CO.

Soithichean Dinnearach, Soithichean Ti, Soithichean Seomar, Soithichean Creadha dhe gach seorsa, SAOR.

Caiseart dhe gach seorsa, Brogan, Botainnean, Rubbers, &c ., &c . Iad uile math ’s na prisean ceart.

Amhlrn, Flur, Min, Ti, Siucar, Siabunn, Molasses, Olla, Mart-fheoil, Muc-fheoil, Sgadan. An seorsa ’s fhearr.

Fiodh, Buird, Laths, Clachan-creadha, Aol, agus iomadh ni eile air am bi feum an am togail thaighean.

C . H. Harrington & Co.
Sidui, C. B.

MacDonald Hanrahan & Co. ,

Tha sinn a’ fosgladh stoc mor de Bhathar Tioram a fhuair sinn direach
A ALBA.

Tha ar prisean iosal, agus tha ’m bathar dhe’n t-seorsa ’s fhearr. A bharrachd air stoc mor de Bhathar Tioram, tha sinn a cumail
GACH SEORSA CEANNACHD.

MACDONALD HANRAHAN & Co.
Mai 4. ’95;