---

[33]

[Vol . 3. No. 5. p. 1]

Mac-Talla.

“An ni nach cluinn mi an diugh cha’n aithris mi maireach.”

VOL. III. SIDNI, C. B., DI-SATHAIRNE, OGUST 4, 1894. No. 5.

Naigheachdan as a’ Ghaidhealtachd.

Tha e ’na aobhar toileachaidh dhuinn a bhith comasach air cunntas fhàbharach a thoirt air staid na Gaidhealtachd aig an àm so. Tha fios againn gur math le ar càirdean liomhor ann an America a bhith ’cluinntinn gu bheil am bàrr ag amharc gle mhath, agus gu bheil na prisean ni ’s fhearr na bha iad an uiridh. Is e barail dhaoine glice, geur-chuiseach, gu ’m bi na prìsean a’ sìor éirigh ’na dheigh so.

Bha ’Choinneamh Bhliadhnail aig Comunn Gailig Ionbharnis air feasgar Diordaoin so chaidh, agus a réir mar a chuala mi, bha àireamh mhòr shluaigh aig a’ choinneamh. Tha ’choinneamh so air a curnail suas o bhliadhna gu bliadhna, ach cha ’n ’eil i a’ deanamh cuideachaidh sam bith leis a’ Ghàilig. Is o mo mhòr bharail gur mò a tha ’Ghàilig a’ call na tha i ’buinig air thàilleamh na coinneamh so. Mar is trice, cha ’n ’eil neach as a’ cheud de na bhios aig a’ choinneamh a rachadh’ cóig staten a dh’ éisdeachd na bhios de Ghàilig air a labhairt fad an fheasgair. Tha aobhar a bhith ’creidsinn gu’m bu mhiann le àireamh de luchd-riaghlaidh a’ chomuinn barrachd Gàilig a bhith air a labhairt agus air a seinn, ach mar is trice, cha ’n eisd a’ mhòr-chuideachd ach gann còig mionaidean ri òraid Ghailig. Agus cha ’n fhaod am fear aig am bi ri òrad Ghàilig a labhairt leantuinn air labhairt ach mu dheich mionaidean. Mar is trice, is e dà òran, no air a’ chuid a’s mo, a tri orain, a sheinnear fad an fheasgair. Ged a theirear, “Ceanna-bhaile na Gàidhealtachd” ri baile Ionbharnis, is e fìor bheagan spéis a th’ aig sluagh a’ bhaile do ’n Ghàilig. Tha iad ag ràd nach pàigh e dhaibh a bhith ’cumail suas na Gàilig.

A réir beachd mhòrain, is e an t-Oban is mò a tha ’deanamh de chuideachadh leis a’ Ghàilig na Ionbharnis. Tha baile an Obain a’ toirt àireamh dhuaisean do ’n fheadhainn a’s fhearr a sheinneas òrain Ghàilig. Tha cuimhne aig luchd-leughaidh a’ MHAC-TALLA gu robh duaisean air an toirt seachd an uiridh ’s air a’ bho’ -n-uiridh aig a’ Mhòd Ghàidhealach a bha ’s an Oban, do ’n fheadhainn a b’ fhearr a sheinneadh ’s a leughadh ’s a sgriobhadh ’s a labhradh ann an Gàilig, agus mar an ceudna do ’n fheadhainn a b’ fhearr a chluicheadh puirt is oran Ghàidhealach air a’ chlarsaich. Tha ’n treas Mòd gu bhith anns an Oban air an aona latha deug de mhìos meadhonach an fhoghair. Tha tri fichead punnd Sasunnach ’s a’ deich ( £70 ) ri bhith air a thoirt seachad mar dhuaisean air a’ bhliadhna so. Ma leanas an “Comunn Gàidhealach” roimhe mar a tha e ’deanamh, bidh barrachd meas air a’ Ghàilig na bha oirre riamh.

Tha ni no dhà glé chomharraichte air am feum sinn beagan fhacal a radh, agus is e sin, gu bheil mòran a dh’ uaislean na dùthchadh a nochdadh gu bheil meas mòr aca air a’ Ghàilig. Tha am Morofhear Gilleasbuig Caimbeul, mac Diùc Earraghàidheal, cho toileach a bhith cumail suas na Gailig ri mac màthar a tha beò. Tha e toirt deich puinnd Shasunnach seachad am bliadhna, mar cheithir duaisean, do ’n fheadhainn a’s fhearr a sheinneas òrain Ghailig agus a chluicheas aig a’ cheart àm na fuinn air a’ chlàrsaich. Mar an ceudna, feumar aideachadh, gu bheil mòran de dhaoine bochda na dùthchadh ag amharc sios air a’ Ghàilig ged nach ’eil an àireamh a’s mò dhiubh comasach air a’ bheag de chòmhradh a dheanamh ann am Beurla. Is e am barail gur i a’ Ghàilig a tha ’gam fagail bochad ann an crannchur. Is barail anabarrach amaideach a’ bharail so. Tha barrechd mòr de dhaoine bochda gun smid Ghàilig ann am bailtean mòra na rìoghachd na tha de Ghaidheil air an t-saoghal mu ’n iath a’ ghrian. Is i chomhairle a bheireamaid air gach Gaidheal. “Air a h-uile cor ionnsaich Beurla, ach air chor sam bith na dean dearmad air a’ Ghàilig.”

17, 7, ’94. F. O. S.

Litir a Lunnainn.

Bha Coinneamh mhòr bliadhnail nan Cimreach (Welsh) ris an abair iad an Eisteddfod air a cumail air an t-seachduinn s’a chaidh. ’S mor an obaìr a tha comunn na h-Eisteddfod an deigh dheanamh airson cainnt agus cleachdaidhean nan Cimreach, agus ’s e dh’ aobhairich gu’m beil an oidhirpean cho soirbheachail gu’m beil muinntir na dùthcha gu leir ag amhairc air a mhòd mhòr so mar ni a bhuineas do gach neach dhiubh féin air leth, agus gu ’m beil iad a teachd ga ionnsuidh ’na’m miltean o gach cearn. Tuigidh sibh cho laidir agus cho beartach ’s a tha ’n Comunn so nuair a dh’ainmicheas mi gu’m b’e chiad duais a chaidh a thoirt seachad airson seinn choisir ceud gu leth punnd Sasunnach ( £150 ) agus bha na duaisean eile da réir sin.

Bha Prionnsa Uales agus a Bhan-phrionnsa aig an Eisteddfod air an dara là, Diciadain, agus tha so a sealltuinn gu’m beil iad a saoilsinn rud-eigin de chainnt agus de bhàrdachd na dùthcha o’m beil iad a faotainn an ainm.

’S mor am beud nach gabhadh an Comunn Gàidhealach leasan bho na Cimrich. An àite bhi cumail a Mhòid anns an Oban na h-uile bliadhna ’s i mo bheachd gu ’n soirbhicheadh iad moran ni b’ fhearr nan cuireadh iad cuairt air a Ghàidhealtachd gu léir. Tha Glascho, Peart, Inbhirnis agus iomadh àite eile cheart cho freagarrach airson a Mhòid ris an Oban.

Leugh mi ni iongantach ann am paipeir Gàidhealach an là roimhe. Tha duine dubh, Innseanach a rugadh an Lucnow, a fuireach ’an Glascho an dràsd, agus tha e tairgseadh, (am measg chànainean eile) Gàidhlig Albannach a theagasg! Co nis a their gu’m beil a Ghàidhlig a dol bas?

Iun, 18, ’94. CABAR FEIDH

---

[34]

[Vol . 3. No. 5. p. 2]

AN ORAID GHAILIG

a bha air a liubhairt do Chomunn Gàilig Ionbhairnis le Dr. F. M. Mac Coinnich.

Fhir-na-Cathrach, a Bhaintighearnan ’sa dhaoin-uaisle—Tha e na chleachdadh a bhi labhairt focal no dha, aig a choinneamh bhliadhnal so, ann an cainnt ar màthair—a Ghàilig bhinn, cheòlmhor. Agus gu dearbh bu nàrach agus maslach an gnothuich n’am bitheadh buill Comuinn Gàilig Inbhirnis a caitheamh an fheasgar so gun focal Gàilig an cinn. Ach is ann a tha againn, orain, ceòl, ’us dannsa a chuireadh aoibhneas air Ossian aosda fein n’an robh e n’ar Comunn an nochd. ’Se so an dara uair a chuir luchd riaghlaidh a Chomuinn an t-urram ormsa an òraid Ghàilig a thoirt seachad, oir aon bliadhna diag o’n nochd labhair mi ribh ’sa Ghàilig. Cha’ neil fios agam carson chaidh iarraidh ormsa an t-searmoin so thoirt duibh, oir mar is trice, aig leithid so do dh’am, ’se ministear a tha dol na chùbaid. Tha mi cinnteach nach eil an Comunn tinn, agus uime sin a cuir feum air leighiche, oir cha robh e riamh cho làidir, slàn, falain, ’s tha e nochd.

1. Anns a cheud aite, dh’ iarrainn a bhi ’g ainmeachadh mu bhas Mr. Andrea Mac Coinnich, ministear Chill-a- mhoraig, a thachair o’n choinnich sinn an so mu dheireadh. B’ esan a thug a cheud oraid seachad aig stéidheachadh a Chomuinn—seanar usual, foghlumta, agus àrd sgolair Gàìlig. Ach bu chòir dhuinn a bhi taingeal an uair a tha aon saighdear a tuiteam, gu’m beil fear eile ag èiridh na àite. Anns a bhaile so fein, tha againn fior sgolair Gàilig ann am Mr. Mac Beathan; agus bithidh sibh toileach a chluinntinn gum beil am Faclair Gàilig a bha e cuir ri cheile airson iomadh bliadhna a nise gu bhi ullamh. Cha’n ann na h-uile la thig leithid a leabhar air tir. Leabhar eile dh-iarrain ainmeachadh— “Eachdraidh Urchudain ’us Glinne Morustain,” le mo charaide ’us m’ fhear duthcha Mr. MacAoidh—leabhar a tha làn eòlais agus fiosrachidh mu’n Taobh-tuath—agus companach ro mhath air oidhche fhada gheamhraidh. Tha mi an dòchas nach bi Gàidheal eadar so agus Australia agus America nach faigh an da leabhar so. Airson m’ fhear cinnidh, Mr. Alastair MacCoinnich, seanachaidh na fineachan Gáidhealach, cha’ neil tàmh air a latha no oidhche ach a sgriobhadh eachdraidhe fine air chor eigin. Tha mi tuigsinn gum beil na “Frisealaich” gu bhi gu h-aithghearr an làmhan an luchd leughaidh, agus tha mi cinnteach gum bi i cho foghlumte ris na chaidh roimhe. Tha mi ’n dochas gum bi na Frisealaich na’n leughadairean cho math ri Clann ’Ic Coinnich, air chor ’s gun bi clo-bhualadh eile air iarraidh air ball, mar a thachair do’n fhine agam fhéin. Gu dearbh tha bhriathra a Bhàird air teachd gu teach:—

“Nis togaidh na Gàidheil an ceann,
’S cha bhi iad am fang nis mò;
Bidh aca àrd fhoghlam nan Gail,
A’s tuigse neo mhall na chòir.”

Agus carson nach bitheadh sin mar sin? Nach eil againn ard fhear-teagaisg na Gàilig an Oil-Thigh Dhuinedin; nach eil Pàrlamaid a toirt airgiod airson a bhi ga teagasg ’sna sgoilean. Cha robh i riamh cho measal aig uaisle ’us daoine fòghlumta ’s tha i an diugh. Chan ’eil aobhar sam bith a nise gun deanadh fear teagaisg ’san taobh-tuath a leithid do mhearachd eagalach ’sa rinn ministear àraidh roimhe so. Aon la bha e dol o’n taigh; agus a chionn ’s gun robh e dol an rathad garbh, goirid, agus cha’n ann an rathad fada reidh, thug e òrdugh dha sheirbheiseach an diollaid a chur air an each anns na briathra so:— “Ian, Cuir an Diabhul air an each, oir tha mise dol do’n àite ’s miosa an diugh” —fior dhroch eiseamplair o’n bhuachaille do’n treud! Mar chànan aosmhor ’s mar chànan binn, blasmhor, bu chòir dhuinn a Ghàilig a chumal suas—

“Ma chreideas sinn MacAlpainn fiùghal
B’e Ghàilig tùs nan cànan;
Bh’ aig Adamh anns a ghàradh ùr
Mus d-fhuair e cùnadh Shatain.”

Ach co dhiubh a labhair Adamh i gus nach do labhair, cha’n eil e deanamh moran eadar-dhealachadh. Tha aon ni cinnteach—labhair m’ athair ’s mo mhàthair-se i, agus iomadh duine còir agus bean mhath eile—

“Tha Ghàilig cruadalach, cruaidh, sgairteal
Do dhaoin’ uaisle reachdmhor, làidir;
’N am treubhantais na gaisge
’Si ’s deas fhacalaich ’san àit’ ud.

“Tha i ciùin an cùisean fialaidh
Chur an gniomh a briathra blàtha;
Tha i cor a sgoilteadh reusan
Chum daoine gun chéil ’chur sàmhach.

“ ’Si fhuair sinn o’n na pàrantan
A rinn ar n-àrach òg;
’Si bu mhath leinn fhàgal
Aig an àl a tha teachd oirnn.”

ADAN! BONAIDEAN!

THA
Mairi A. Nic Fhionghain
air a bhliadhna so a cumail stor ri taobh na“County Hall”agus tha i deiseil gu bhi feitheamh air aon sam bith a tha ’g iarridh

AD NO BONAID,
RIBINNEAN,
FLURAICHEAN,
ITEAN NO
GEUGAN

no ni sam bith eile a’s a gnath leis na mnathan a bhi cur ma’n cinn. Tha moran de nithean eile aice nach gabh ainmeachadh an so. Thig thusa agus
FAIC DHUIT FEIN.

G . H. GUZZWELL,
SIDNI, C. B.

C . B. TRAVIS,
SIDNI, C. B.

Pianos, Orgain, agus Innealan-fuaighil dhe na seorsachan a’s fearr.

Stoc math de dh’ accordeos, Harmonicas, teudan-fidhle, ’s de leabhrichean ciuil.

Snathadan, Olla, agus gach ni air an cuir Innealan fhuaighil feum, air dlaimh aonnan.

---

[35]

[Vol . 3. No. 5. p. 3]

2. ’S an dara aite, bheirinn comhairle do’n mhuinntir òg a rugadh ’sa dh àraicheadh am measg nam beann. “Lean gu dlù ri cliù do shinnsear, ’us na dibir bhi mar iadsan.” Dh’ ullaich am Freasdal fialaidh gach ni tha freagarrach airson a bhi cumail suas inntinnean ’us cuirp an luchd àiteachaidh. Tha òranan ’us ceòl a bhuineas do gach dùthaich tha freagarrach ’us nàdurrach do mhuinntir na dùthcha sin. Na bitheadh sibhsa, uime sin, caltach ri ròcas ga sgeadachadh fein le iteagan peucaig agus a toirt a chreidsinn oirbh féin gur iad òranan ’us ceòl na h-Eadailte is fearr air bhur sonsa na òranan ’us ceòl na Gàidhealtachd. Bheirinn a nise comhairle leighiche oirbh—gun a bhi ’g iarraith òir no airgid oirbh. Ithibh na nithe sin a tha fàs ’nar dùthaich féin—lighte agus bainne, buntàta agus sgadan, agus feòl muilt a chinn duibh. Thubhairt an t-orrn

“Feumaidh mnathan uaisle “ti,”
’Sgur goirt an cinn mur faigh iad i,”

Cha ’n ann ’sna Innsean no an China a rugadh sibh air chor ’s gum bi sibh ag òl ti a dh-oidhche ’s do latha. Is brònach a bhi faicinn gillean ’us caileagan òga le gruaidhean glasa ’us cuirp chaola a chionn ’s gum beil iad a deanamh dimeas air a bhiadh ’s an deoch a dh’ -ullaich am Freasdal dhoibh. Tha moran do thrioblaidean a dol an diugh nach cuala ’s nach d’ fhairich ar seanairean ni mu ’n deibhinn.

3. Ach tha so ga mo thoirt gu treas ceann na searmoin. Cha ’n fhàs buntata no coirce air na sràidean, uime sin feumaidh an talamh a bhi air àiteachadh agus air a chur gus an fheum air son an deach a chruthachadh. O chionn beagan bhliadhnachan bha mi frithealadh neach tinn, ochd mile a mach as a bhaile so. Dh’ òrduich mi bainne dha. “Tha sinn a faighinn beagan bainne,” ars’ iadsan, “à inbhirnis.” An cuala sibh riamh a leithid? tighinn ochd mile as an dùthaich do ’n bhaile-mhor a cheannach bainne! A nis, ’s e cheisd mhòr, cha ’n e a mhàin anns a Ghàidealtachd ach air feadh na rioghachd gu léir—Ciamar is urrainn sinn an sluagh a thoirt air ais gus an dùthaich a rithist? Agus dh ’iarrainn a bhi gabhail a chothrom so airson taing follaiseach thoirt dhuibhsa, Fhir-na-Cathrach airson na rinn sibh as Gàidheal, anns a Phàrlamaid agus as a Phàrlamaid. Bu sibh riamh fior charaide na ’n Gàidheal. Agus cha robh an Comunn Gàilig so féin air deireadh anns an deagh obair, oir is e tha ’n run a chomuinn, a measg nithe eile, “Coir agus cltù nan Gàidheal a dhion; agus na Gàidheil a shoirbheachadh a ghnà ge bu àit’ am bi iad.” Chaidh moran a dheanamh a cheana, ach tha moran ri dheanamh fathast. Anns na laithe a dh-fhalbh, is iomadh cridhe aoibhneach a bha air a dheanamh fàs. Canaidh mi so—agus b’fhearr leam gun tuigeadh gach neach ’am éisdeachd mi—gu’m beil an Cruithfhear a ghnà ni ’s glice ’s ni ’s caoimhneile na’n creutair; agus cha ’n urrainn neach air bith bristeadh air rùintean ’us air laghannan an Uile-Chumhachaich gun a bhi fulang call agus peanas airson a dheanadais. Mar thubhairt mi ribh a cheana, mur ith sibh am biadh a dh’ ullaich Freasdal air ur son, fuilingidh sibh nar slàinte; ’us mar d-théid talamh na tire a chuir gus’ a bhuil airson an deach a chruthachadh, tha ’n rioghachd gu léir a fulang call. Agus chan ’eil neach ’sam bith a cuir an teagamh nach be run Freasdail gum bitheadh na glinn bhòidheach, ’s na srathan tarbhach, ’s na sliosan uaine air feadh na Gàidhealtachd air an àiteachadh le daoine ’s le mnathan, ’s le clann bhig, agus cha’n ann le fiadh-bheathaichean na ’m machrach. Ach gu co-dhùnadh mo shearmoine. Air mo shon féin tha mi làn dòchais agus creideamh a thaobh na Gàidhealtachd. Bithidh na glinn fhathast air an lionadh le sluagh. Bithidh séidrich an eich irauinn ri chluinntinn dol triomh na glinn, ’us thairis air na monaidhean, agus cuiridh e eagal ’us broilein air chrith air gach buidseach ’us bòcan, gach sithiche ’us each-uisge, air chor ’s nach faicear ’s nach cluinnear gu bràth tuilleadh iad. Bithidh sluagh, cruadalach làidr, falain ag àiteachadh tir nam beann; agus iadsan ’s na bailtean-mora tha cur feum air slàinte cuirp no fois inntinn, thigeadh iad do’n Taobh-tuath, ’us gheibh iad na bhitheas a dhìth orra. Gu ma fada beò sibh, Fhir-na-Cathrach, agus Comunn Gàilig Inbhirnis, chum a bhi toirt mun cuairt na nithe math agus feumal sin.

Minards Linimentair son Loine.

Goriteas a chinn fhéin a dh’fhairicheas a h-uile fear.

Ged a chaidh fradharc Ghladstoin am feabhas an deigh an sgleò a ghearradh dheth ’shùil, tha e fàs dona a rithist. Tha ’n sgleo a fàs as ùr agus feumar a ghearradh uair eile.

CumMinard ’s Liniment ’san tigh.

THA sinn an dòchas nach eil air càirdean ’g ar diochuimhneachadh; cha’n eil iad a’ cur an airgid air adhart mar bu chòir dhaibh idir. Tha sinn gle fheumach air aig a cheart am, ’s tha sinn ag earbsa á Clannaibh nan Gàidheal nach leig iad éis oirnn.

Tha Lighichean a cleachdadhM ’ds Liniment

Bhon la chaidh ban-righ Victoria air righ-chathair Bhreatuinn, leth cheud bliadhna sa seachd air ais, cha ’n eil righ-chathair air an t-saoghal nach robh air a fallambachadh, agus cnid dhiu barrachd us aon uair. Anns an ùine cheudna bha deichnear dhaoine nan Priomhairean air Breatunn ’s cha ’n eil gin dhiubh beo an diugh ach Gladstone us dithis eile.

IarrMinards Liniments na gabh ach e.

LeighisMINARD ’S LINIMENTmise o dhroch cnatan
Oxford , N. S. R. F. HEWSON.

LeighisMINARD ’S LINIMENTmise o chas ghoirt.
Yarmouth , FRED COULSON.

LeighisMINARD ’S LINIMENTRòs Dubh ormsa.
Inglesuille , J. W. RHGGLES.

TAGHAIL AIG
AONGHAS DOMHNULLACH,
Ceannaiche,
SIDNI—C. B.
Tha Flur, Min, Siucar, Ti, Tombaca, Coirce, Feur, agus iomadh ni eile aige.
RI’N REIC SAOR.

---

[36]

[Vol . 3. No. 5. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS.
Bliadhna, $1 .00
Sia miosan, .50
Tri miosan, .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu luchd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air son $1 .52, neo 6s 3d. ’sa bhliadhna.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gàilig g’ ar ’n ionnsaidh an aire nach sgriobh iad ach air aon taobh d’an duileig, agus nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu.
J . G. MacKINNON,
Editor “Mac-Talla,”
Sydney, Cape Breton.

SIDNI, OGUST 4, 1894.

THA China us Japan air tòiseachadh air cogadh ’s cha bhiodh i ’na iongatas mor idir ged a leanadh iad air gus an toir an darra dùthaich suas, no gus an cuirean stad orra le rioghachdan eile. Cha ’n eil Japan faisg cho làidir mo cho beariteach ri Chnia ach tha i na’s adhartaiche ann an armachd ’s na’s ionnsaichte ann an armachd ’s na’s ionnsaichte ann an cleachdadh arim, agus faodaidh i mar sin a bhi na’s ruighne ri ciosnachadh na shaolamaid. Agus cha chuireadh e ioghnadh air moran ged a bheireadh i buaidh air China. Tha iad an deigh blàr no dha a chur cheana. Thug soitheach cogaidh no dha le Japan as deigh soitheach le China o chionn ghoirid agus chui i dh’ an ghrunnd i leis a chuid bu mhò dhe na bh’ air bòrd. Thug iad an ionnsaidh cheudna air soithichean eile air an t-seachdain so, ach chuireadh an ratreud orra.

Ged a rachadh China us Japan an amhaichean a chéile cha bhi guth ri radh mur bi rioghachdan na Roinn Eorpa air an tarruinn do’n chòmhstri. Tha Ruisia gle dheòneach gu’n rachadh gun fhios nach faigheadh i fhéin cothrom air làn a spòige de dh’fhearann a thàrradh, mu’m bi iad ullumh, agus cho cinnteach ’sa ni Ruisia greim air àite sam bith, ni Breatunn greim air ait-eigin eile, agus, ma thacharas sin cha bhi China us Japan leotha fhéin ’sa chogadh.

Cha’n eil ann an Corea, an duthaich mu’m bheil iad a còmhstri, ach dùthaich bheag, agus dùthaich bhochd.

Tha righ a riaghladh thairis oirre, ach cha’n eil e ach gle lag-lamhach, agus tha e fhèin ’san dùthaich ann an tomhas mor fo riaghlach China; agus ’s ann a sanntachadh an riaghlaidh sin dhith fèin a tha Japan ’n uair a tha i tòiseachadh air a chogadh.

CHA’N eil cùisean ach mi-rianail gu leór ann an Newfoundland air an t-samhradh so. Chuireadh a phàrlamaid ma sgaoil o chionn da mhios no còrr, agus ’n uair a bha buill ùra air an taghadh, bha chuid mhor dhiubh air an cur á dreuchd air son a bhi ceannach nan bhotaichean, agus air tàilleabh sin, bha ’n da phàirtidh air an cumail mu’n aon mheudachd, ’s cha leigeadh taobh seach taobh leis an taobh eile an làmh a chur ris an stiùir. ’Se dh’ eirich dhaibh air an dòigh sin nach robh riaghladh aca ’san dùthaich idir fad treis mhath a dh’ùine, agus ’s ann air an t-seachdain so fhéin a fhuair an darra pairtidh làmh an uachdar air a’ phàirtidh eile, ’s tha phàrlanaid a nis gu suidhe aon uair eile. A bharrachd air na trioblaidean sin bha aca ri bhi còmhsrit ris na Frangaich. Tha na Frangaich ann an seilbh air eileanan St. Pierre us Miquolen, faisg air cladach Newfoundland, agus tha iad ’nan coimhearsnaich a tha gle dhragail. Tha cònnsachadh eadar iad féin us muinntir Newfoundland a thaobh an iasghaich air a chladach, agus tha fairtleachadh orra tighinn gu còrdadh.

CHAILL California gu mor air stad nan rathaidean-iaruinn. Bha ’m barr glé fhad air ais air an da bhliadhna chaidh seachad; air a bliadhna so bha gach seòrsa barra anabarrach pailt, ach aig a cheart àm ’s an robh e deiseil gu bhi air a chur air falbh gu margadh, bha na rathaideaniaruinn air an dùnadh suas. Tha e air a radh gu’n do ghrod na miltean tunna dhe gach seòrsa meas air na craobhan air an d’ fhàs e.

CHAIDH pris anabarrach a phàigheadh air dealbh ann an Sasuinn o chionn ghoirid. Bha’n dealbh air a deanamh le Sir Iosua Reynolds, dealbhadain cho ainmeil ’sa bha ’n Sasuinn riamh. Chaidh a crelc air aona mile deug gun, neo anns a chùineadh againne, mu leth-cheud us cóig mile dollar. Tha i gu bhi aig Baron de Rothschild. ’Se pris a’s àisde chaidh a phàigheadh air dealbh riamh.

JOST BROS.
(Roimhe so, C . S. Jost & Co.)
STOC MOR DE BHATH ARUR

Bathar Tioram, Caiseart, gach seorsa.
Airneis taighe, Bathar Cruaidh, Soithichean, Siucar, Ti, &c ., &c .

Prìsean beaga, moran bathair, ’s bidh sinn gle thoileach a bhi ’ga shealltuinn. Taghail againn aig an t-seann stor,

CHEAPSIDE WAREHOUSE.

D . A. HEARN,
Fear-Tagraidh, Notair, &c ., &c .,
SIDNI, C. B.

Gllios & MacEachuinn,
Comhairlichean agus Fir-Tagridh aig Lagh
SIDNI & ST. PETER’S, C. B.
J. A. Gillios. AJ. G. MacEachuinn.

D. A. MacFHIONGHAIN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, E. P. I.

Dr. G. T. MacGILLEAIN,
Dotair Fhiacal,
OIFIG: Os cionn Stor Harrington.
SIDNI. C. B.

SIOSAL & CROWE.
Fir-Tagraidh, Comhairichean
Notairean, &c .
SIDNI, —C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE

Leabhraichean Gailig.
RI ’N REIC AM BADDECK.
Tha Leabhraichean Gailig dhe gach seorsa ri’n reic aig Niall Domhnullach, anns an stor aig D. F. Mac Rath. Gheibhear Mac Talla gach seachdain ’san aite cheudna.

---

[37]

[Vol . 3. No. 5. p. 5]

NAIDHEACHDAN

CHAIDH muillean nan Cossitts, pios beag a mach á Sidni, a losgadh oidhche Di-luain.

THA Seanadh nan Stàitean an deigh muillein dollar a chur air leth air son cur as do ’n ghiogan ann an Dokota.

THA seanalair Booth, ceannard Armailt na Sltàinte(Salvation Army)a tighinn air sgriob do Chanada air a mhios a tighinn.

CHAIDH tuathanach d’ am b’ ainm Iain Mac Leòid a mharbhadh leis an dealanach ann am Manitoba air an t-seachdain s’a chaidh.

BHA stoirm mhor thairneanach us dealanach againn feasgar na Sàbaid s’a chaidh, stoirm cho garbh ’sa bh’ againn o chionn àireamh bhliadhnaichean.

ANN an Genoata, ’sa Chuan a Deas, duine sam bith nach téid do’n eaglais tri uairean ’san t-seachdain, air a chuid a’s lugha, faodar càin a chur air mo a chur do’n phriosan.

Thusa nach do chuir air adhart do dhollar, greas ort, ’s na cuir an còrr dáil ann. Faodaidh tu call nach saoileadh tu a chur air a phaipeir le ’chumail agad fhéin tuilleadh us fada.

THA coinneamh de Chloinn Ghilleain ri bhi ann an Halifax Di-màirt s’a tighinn air son gnothuichean a chur air dòigh a thaobh cruinneachadh a tha iad an dùil a bhi aca ’sa bhaile sin an ceann mios no dha.

BHA’n claidheamh aig Wolfe, an ceannard treun a thug Louisburg us Quebec bho na Frangaich, air a creic ann an Sasuinn o choinn ghoirid ’s tha ’n duine leis an leis i an nis a’ dol ’ga cur a nall thar cuain mar ghibht do Chanada.

CHAOCHAIL Seumas Mac Neill, fear de cheud luchd-àiteachaidh an Eilein Mhòir, Di-sathairne s’a chaidh. Bha e ceithir fichead bliadhna ’sa ceithir deug a dh’ aois. Tha a bhean, a bha mu’n aon aois ris fhéin beò fhathast.

CHAIDH dithis ghillean a bhàthadh aig Moncton N. B., an la roimhe. Bha iad a mach a’ snàmh ’s chaidh am fear a b’oige fodha, chaidh a bhràthair g’a chuideachadh, ’s cho luath ’sa fhuair e greim air, chaidh aid fodha le chéile.

’NUAIR a bha ’n “train” a dol a stigh do Thruro an oidhche roimhe, leum dithis dhaoin’ òga dhith mu’n do stad i, agus thuit iad, fear dhiubh air posta agus fear eile ’m measg bharailtean, ’s bha iad air an droch leònadh. ’S e cho tapaidh ’sa tha cuid de dhaoine a chuireas á cnaimh na h-amhaich iad uair no uair-eigin.

THAINIG soitheach Sasunnach a stigh do Philadhelphia, an la roimhe, ’s duine dubh ’na chaiptean oirre. Chuir so na Geancaich a dh’ fheòrach am beil cùnntas air duine dubh a bhi ’na cheannard air soitheach Geancach; agus cha d’ fhuair iad sgeul air a leithid a dh’ aindeoin gach rùrach a rinn iad. Thug na Stàitean an saorsa do na daoine dubha, ach ’s mor an ceann-fodha a th’ aca orra fhathast.

THA “pic-nic” gu bhi aig a Bhras d’ Or Bheag air an 22ra latha dhe’n mhios so, air son airgiod a chur cruinn gus taigh ùr a thogail do ’n Urr. M. A. Mac-a- Phearsain, sagart a Bhras d’ Oir. Tha dùil ri Sir Iain Thompson us fear no dha eile de luchd-riaghlaidh Chanada a bhi làthair ’s cha’n eil teagamh nach cruinnich sin moran sluaigh.

CHAIDH fear Gilleasbuig Osman, fear-coimhead an teine air an t-soitheach-smùide Louisburg, a bhàthadh aig an“International Pier”feasgar Di-luain s’a chaidh. Chaidh e fhéin ’s fear eile shnámh faisg air an laimhrig ’s bhuail greim e a thug comas a lamhan ’sa chasan uaithe. Ghlaoidh e air son cuideachadh cho luath ’sa dh’ fhairich e sin a tighinn, ach mu’n d’ rainig cobhair e, bha e air a bhàthadh. Chaidh a thiodhlacadh ’sa bhaile Di-màirt.

ANNS na coilltean ’an Columbia Bhreatunnach, tha àireamh mhor de bhailtean beaga, aig daoine tha ’deanamh am beòdhachd air gearradh fiodha ’s air marbhadh seilge. Sguab teine mor troimh na coilltean sin air an t-seachdain s’a chaidh, agus b’ fheudar do’n t-sluagh toirt do’n uisge gus iad fhéin a thearnadh. Buinidh moran dhuibhsan a chaill an dachaidhean air an doigh so do na mor-roinnean iosal so. Cha ’n eil iad cinnteach fhathast nach do chaill cuid am beatha.

BHA Sàcramaid na Suipeir air a frithealadh aig an Amhuinn Mheadhonaich air a chòigeamh latha deug dhe’n mhios a dh’ fhalbh. Bha àireamh mhòr cruinn, ’s bha ’n latha briagha, fionnar. Shearmonaich na h-Urr. D. Dughallach, Bhaddeck, us A. Mac ’Ille-mhaoil, a Bhai ’n Iar. Bha Ghàilig, mar a b’ abhairt, air a searmonachadh am mach fo dhuthar chraobhan mora “mèipil” us leamhain, agus shuidh àireamh de choigrich as na Stàitean aig fear de na bùird Ghàilig.

O CHIONN faisg air tri bliadhna roimhe so chaidh fear Iain Mac-a- Phi a mhuinntir na méinne Tuatha thar sgeoil ann am Montana. Cha chualas guth riamh uime, gus o chionn seachdain no dha, ’nuair a fhuaireadh a chorp le dithis dhaoine bha mach an garbh-chriochan na dùthcha sin ag iarraidh mheinnein. Bha a chorp na shineadh aig bun craoibhe, ’s pairt dhe chuid aodaich uime agus bha ’uaireadair ann am pòcaid a pheiteig. Cha robh dòigh aca air a dheanamh am mach ciod a ghné bàis a fhuair e.

THA Iarla Abaraidhean air an t-seachdain so ann am baile Halifax, agus tha e á sin a dol air chuairtean tre Nuadh Bhrunswick us Eilean Phrionnsa Eideird. Cha d’ fhuair sinn fios fhathast co dhiu tha mo nach eil e fhéin ’sa bhaintghearn’ a tigh’nn air sgriob do Cheap Breatunn, ach ma ’s e ’s nach tig iad, caillidh iad sealladh air dùthaich cho àluinn s’a chunnaic iad riamh, dùthaich bheanntan àrda ’s lochan bhòidheach, dùthaich a tha na h-uile tha mach air cuairt shamhraidh a ruigheachd, agus ’nuair a ruigeas iad i aon uair ruigidh iad i rithist.

ANN AN CEAP BREATUNN.

ORAIN NA H-ALBA.

Cluinnibh ceol na Pioba! Cia mar a tha sibh! Ceud mile fàilte. Tha

MR. UILLEAM DOMHNULLACH

a Alba an deigh bhi aig Féill an t-Saoghail ’sa cur cuairt air America, gu bhi ann am bailtean na siorramachd so. Bidh e air eideadh anns an deise Ghàidhealaich.

Tha e na shár phiobaire ’s na dhannsair, ’s bheir e ceòl gu leòr dhaibh san a théid ’ga éisdeachd, maille ri seinn oran Bheurla ’s Albannach. Bheir e dhaibh na puirt a bhios aig na réiseamaidean Gaidhealach a dol dha na blaraibh, agus iomadh port eile.

FEUCH GU’N CLUINN THU E.

SANAS.

Bathar Ur na h-uile Seachdain.

Na prisean na’s isle na bha iad riamh.

Caileagu,
Aodaichean,
Caiseart,
Dluth Geal.

Tha Gailig aig na cleirich.

STOR SHAOR SHIDNI.
F . A. CROWELL,
Fear-Gnothuich

Taillearachd.
Tha’n stor-taillearachd a bha ’sna bliadhnaichean a dh’fhalbh air a cumail le
Donnacha Mac Ill-Innein
a nis air a ceannach agus ri bhi air a cumail na dheigh so le
Niall Mac Fhearghais,
tha stoc mor dhe gach seors aodaich aige air laimh; bidh tuilleach a dol na cheann gach seachdain. Taghail aige ma thu air son do chuid aodaich a bhi
San Fhasan.

---

[38]

[Vol . 3. No. 5. p. 6]

NA H-EILTHIRICH.

LE M. MEC LAOMUINN.

B’ iomadh sùil fhliuch a bha coimhead thar mullach nan cnochd a b’ àirde gus an d’ thug an cuan as an sealladh i, agus b’ iomadh sùil chianail a thug iadsan a bha air bòrd, a’ gabhail an cead gu bràth le tìr an gaoil.

Is urrainn sinne a thàinig thairis air a chuan mhor a thuigsinn an t-ànradh a thachair riu air an fhairge, ach cha tuig sinn gu bràth an sàrachadh ’s an cruaidhchas troidh ’n deach iad an so fad iomadh latha, oir ged a bhiodh iad fhéin beò cha b’ urrainn dhaibh cainnt a chur air. Air am fàgail (faodaidh mi radh) air sgeirean us cladaichean Belfast, Point Prim, us Bell Creek, an cuan mòr air an darra taobh ’sa “choille ghruamach” air an taobh eile far nach faiceadh iad ach mathain is sionnaich us corra Innseanach lachdunn ag ealaidh am measg nan craobh. B’ éiginn tòiseachadh air leagadh nan craobhan mòra gu àite a réiteach as an tugadh iad an lòn. Ged a thug iad biadh us aodach leo cha do mhair e ro fhada; “teirgidh cruachan-beann gun dad a chur na cheann.” Ach coma co dhiu, thogadh na campaichean, ’s an uair a thàinig an samhradh, loisgedh am barrach ’s thóisich iad air tolladh us cladhach nan geadag ’s nam fannag, a measg stuic nan craobh ’s nan riamhaichean, gun neach ann a sheòladh iad; ’s docha gum bu tric iad a seinn:—

“S ann an America thu sinn an tràths’
Fo dhuthar na coille nach teirig gu bràth,
Nuair dh’ fhalbhas an dùbhlachd ’sa thionntas am blàs
Bidh measan is ùbhlan gu h-ùrail a fàs.

Nise tha mi smaoineachadh nach eil a h-aon beò dhiu sud an diugh. Ach ged a thainig iad an so direach fichead bliadhna mu’n d’ rugadh mise, agus 37 bliadhna an so romham, fhuair mi eòlas math air pàirt dhiu. ’S bha ’n Gàilig cho math ’sa bha i la dh’ fhàg iad Port Righ. Bha agus aig an cloinn nan deigh. Dh’fhaodainn ainmean moran dhiubh innse ach ’nuair a chuimhnicheas mi cho beag ’s a tha MAC-TALLA tha “trustan” nàir orm, oir cha ’n eil mi leitheach mo dhannsa fhathast. Clann Illeain, Mhurchaidh, Alean, Clann-ic-Phail Clann-a- Phearson, Teaalach Mòr Stiùart, Dòmhnull Dughallach, Ruari Mòr MacLeoid, Alastair Mac Illeain, agus Lachluinn Mac Leòid, a ghiulain siol cur buntàta air a mhuin dà fhichead mile. Ach ’s fheudar dhomh dol ceum eile. Anns a’ bhliadhna 1806. thainig moran mach à Eilean mhuile ’s a Coloisai, daoine gaisgeil còire. Ghabh iad fearann ris a chladach-a- deas a niar air Charlottetown. Tha ’n sliochd an duigh nan tuath bheairteich anns a Rudha Mhor, Canoe Cove, Crapaud, Tryon, Cape Travers, agus cuid eile anns na h-Eileanan Coille. Thainig tuilleadh, as an Eilean Sgiathanach sa Ratharsaidh ’sa bhliadhna 1828; ghabh iad sin sealbh tiomchioll ceann Orwell agus Uige. Daoine crionnta glice, ’sa thug, moran dhiubh, foghlum àrd da ’n cloinn.

Ann an 1830 agus 1834, thàinig moran as an Eilean Sgiathanach ’sa Ratharsaidh. ’S ann ’sa bhliadhna 1830 thàinig na daoine a leag a chiad chraobh an “Coille Mhòr Bedeque,” Strath Alba. Thòisich iad ochd mile o rathad mòr. Bhc coigeir dhiubh ’s an aon champ a chiad gheamhradh, Iain Ros, Dòmhnull Mac Fonghinm, Maolmoire, Malldònaich, Alastir Màrtinn, Calum Bàn, Padrig Stiubhart, Iain Mac Eòin, ’us Iain Mac Alastair. Tha dlùth air da chiad teaghlach ’san sgire ’n diugh agus da eaglais bhreagh aca. Shaoileadh coigreach gu robh iad a’ dol suas cho soirbh ri da chruaich mònadh, oir bha ’n sluagh cho toileach,— “na Gaidheil ri guaillibh a cheile,” —mar a bha, a tha ’sa bhitheas.” Thainig tri soithichean as an Eilean Sgiathairach ’sa Ratharsaidh ’sa bhliadhna 1840. Sheol a dha dhiubh a Loch Uige. Phill an treas te, an deidh tighinn còig ceud mile, dh’fhas i eudionach. Ach chuireadh a nall iad air sotheach eile,

Thainig mise air an Luing mhòir a sheol a Uige, “Neith.” Bha sia cad, us da fhichead sa dha innte. Bha sinn còig seachdainean ’us tri latha gun fearann fhaicinn. Dh’fhan i seachd lath ’n Sidni, C. B., far an d’fhag sinn cuid d’ ar càirdean. Ach ge fad’ an duan ruigeir a cheann. Rainig sinn o dheireadh cala sgiamhach Ch’town. Bhathas gle bhrònach a dealachadh, cuid an ear ’s cuid a niar. Ach fhuair sinn gabhail romhainn air “bharra bas” Cha robh duine air bòrd gun charaide ga choinneachadh. Cuid gu Strath Alba ’s cuid eile gu Valley-field, ’s mar sin sios. Bha sinn gu math dheth seach iadsan a thainig romhainn.

Nise ch oghnadh oirbh, an

MOORE & JOHNSTON
THA SINN A CREIC,
Paipear-tearra Tairnnean
Luaidhe Glaine
Glasan Tuaghannan
Saibh Olla
Sguabaichean Bucaidean
Lainntearan Fudar
Sgeinein Siorasan
Paipear-tubhaidh.
SAOR AIR SON AIRGID.

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca do
Bhathar de gach seorsa agus
e ri reic gu saor.
Math ar Duthcha tha ’nar beachd.

’S math is fhiach dhuit so a leughadh ma ghabhas tu a chomhairle bheirear ort. ’S taitneach an ni ri fhaicinn bean air a deagh sgeadach, agus ’se ’n ni ’s fhaisge thig air sin ann an taitneas duine fhaicinn ’sa chuid aodaich a freagairt air gu math. Agus ma tha thu air son thu fein a bhi mar sin, ma tha toil agad aodach math a bhi ’nad dheise, ’san deise air a sar-dheanamh, ’s coir dhuit a dhol gu
IAIN MAC-LEOID & CO.

Tha stoc mor de dh’ aodach aca, ’s tha na gearradairean aca cho math sa ghabhas faotinn. Tha iad a deanamh gnothuich aig
207 QUEEN ST., CHARLOTTE-TOWN, E. P. I.

Cuimhnich nach deid thu seachad orra oir reicidh iad riut an Gailig.

---

[39]

[Vol . 3. No. 5. p. 7]

inbhe gus an d’ thainig moran do shliochd nan daoine a dh’ainmich mi o thoiseach gu deireadh, Ministearan, Luchd lagha, us Dotairaan; so aimean cuid dhiubh.

DOTAIREAN—Uistean Martinn, (Mac Iain ’ic Chalum-ic-Aonghais.) Dithis Mhac Mhàrtinn ’ic Chalum ic Aonghais, Dotair Mac Illeain, nach maireann, Seumas Macleòid, (Mac Shomhairle ’ic Thormoid,) Ruari Mac Illinnain, (Mac Mhurchaidh bhig Iain ruaidh) Dithis Mhac Chalum Alastair ’ic Phail, C. Mac Phail, (Mac Alastir Chailean,) Mac Lachlium Mac Eoin, Abhuinn a niar, Dithis mhac Dotair Mac Tarruig, &c . &c .

LUCHD LAGHA. —Calum Macleòid, (mac Ruaridh ’ic Thormaid,) duine còir a labhras Gàilig ged a mharbhadh i na “Goill Ghlasa,” Niall Macleoid, (mac Ruairi Mhurchaidh,) D. C. Domhnullach, (Mac Iain ’ic Sheoc.) A. A. MacIllean, (Ogha do Dh’ Alastair Mac Dhomh’l ’ic Eachuinn, agus do Anghas Mac Mhurbhaidh Ailean.) D. A. Mac Fhionghain, M. P. P., mac Uilleam ’ic Thearlaich, &c ., &c .

MINISTEIREAN. —Dithis mhac Uilleam ’ic Fhiongain, J. A. Màrtin, a tha ’n tir Chanàin, mac do Dhòmhnull Uilleam. I. W. Mac Coinneich, (mac Iain Bhàin ’ic Iain ’ic Aonghais,) A. B. Mac Leod, (mac Iain ’ic Iain ’ic Thorcaill,) Domhnull McLeòd, (mac Iain ’ic Ruairi oig,) D. M. D. Caimbeal, mac Chalum ’ic Sheumais.) Alastair Mac Illean, nach maireann, Domhnull Mac Illean, agus G. B. McLeòid, agus mar sin air aghart.

Tha ministearean eile againn a tha searmonachadh Gailig, ach cha d’ rugadh iad air an eilean, —Mr. Goodwill tha deanamh obair dithis anns an raoin a dh’ fhag a Ministir Dòmhnullach ainmail nach mairean. Fhuair sin cuid a Ceap Breatunn, Mr. C. Caimbeul, Strath-alba ’s “bheirear leis gu crionna glic a ghnothaichean gu crich.” Thainig ministeirean as an t-seann dùthaich an so—Iain McLeòid, ach chaidh easan air ais; ’s mar a thuirt Dòmhnull Mac Shomhairle còir, nuair a bhuail am buailtean anns an aon sùil a bh’aige, “O dh’ fhalbh thu ’s bu mhath thu.” Tha duine tomadach eile againn Ruairidh Mac Illean a thainig a dùthaich ’ic Leoid ’san Eilean sgithanach ’s gu cinnteach ma tha tuilleadh aca dheth sheòrsa ’s neònach nach eil iad ga’n cur an rathad-sa.

Litir as an Eilean Sgiathanach.

Fhir mo chridhe—Gu ma fada beò thu ’s ceò as do thaigh. Fhuair mi Air. 49, de’n MHAC-MALLA. Tha e nis dà bhliadhna dh’ aois, agus gu cinnteach is math a dh’ fhàs e o’n a rugadh e. Dh’ fhas e ann am meudachd ’s dh’ fhàs e ann an neart, ann an dreach, agus ann an glìocas. A bharrachd air sin, thug e mòr thoil-inntinn do dh’ iomadh Gàidheal còir, fial eadar dà cheann an t-saoghail. Is ainneamh ni a bheir barrachd de thoil-inntinn dhomh fhéin na bheir am MAC-TALLA. Bha mi anabarrach toilichte an uair a chnnnaic mi an t-òran gasda, snasail a chuir mo charaid, Niall Mac Leoid, ugaibh. Theid mi ’n urras nach cuir esan cùl ribh co dhiu.

Is math a chòrd an sgeul mu ’n “Turus cuain a dh’ America” rium. Is math a theid aig Callum Mac Fhearghais air Gàilig a sgrìobhadh. Is neònach leamsa mur ’eil cuid mhath de naigheachdan gasda aig Callum. A nis, o’n a leig e car bhar beul a’ phoca, dh’fhaodadh e tuilleadh dhiubh innseadh dhuinn. Bhiomaid uile glé thoilichte air fios fhaotainn air iomadh seann naigheachd dhe na bheil aig na seann daoine còire a dh’fhalbh à Gàidhealtachd na h-Alba o chionn fada.

Tha mi ’g earbsa gu ’n ceadaich sibh dhomh facal no dha a labhairt ri bhur càirdean air feadh an t-saoghail gu leir. Agus tha mi ’n dòchas nach gabh a h-aon aca gu h-olc aon fhacal a their mi riutha. Tha ’n sean fhacal ag radh, gur e lìonmhorachd nan làmh a dh’ fhàgas an obair eutrom. Tha sibh fhein, cho trang ri mac màthar a tha beò a’ cur a’ phaipear ann an òrdugh dhuinne o sheachduin gu seachduin. Tha obair throm agaibh, agus tha dol agaihh air a deanamh glé mhath. Ach tha ar cuid fhein againne ri dheanamh de ’n obair, agus is e sin, a bhith ’g innseadh mu ’n MHAC-TALLA do ar càirdean anns gach àite; agus a bhith ’comhairleachadh dhaibh a cheannach. Agus cha ’n e sin a mhàin, ach dh’ fhaodamaid breith air choilear air cuid de na càirdenn air am bheil sinn glé ’eòlach, agus a ràdh riutha, mar a thuirt fear a b’ aithne dhomhsa, “A nis, a Sheumais, cha leig mi a null no an nall thu gus an cuir thu do dhollair ann am’ dhorn, agus cuiridh mi fhein a dh’ iarraidh a’ phaipear air do shon.” Nan deanadh a h-uile fìor charaid a th’ aig a’ MHAC-TALLA mar so, bhiodh iomadh mile de luchd-leughaidh aige mu ’n teirgeadh am foghar. Cuireadh gach aon dhibh, fheara, bhur làmh anns an obair mhath, agus theid leibh gun teagamh. Tha làn fhios agam fhein gur iomadh fear a ghabhadh am MAC-TALLA, nam biodh fios aige gu bheil a leithid de phaipear ann. Na biodh aig Gall ri thiligeadh air Gaidheal nach ’eil de dhuinealas annainn na chumas suas aon phaipear Gailig.

Bhur caraid,
IAIN.

Anns an
Acadia House
Gheibh thu
Brogan air pris sam bith eadar 50c. us $5 .00.
Brogan seomar, no Cuarain air 25c.
Rubbers dhe gach seorsa.
Aodaichean Deante air gach pris
Curraichdean ur Adan.
Feuch gun taghail thu.
INGRAHAM & MacGILLEAIN.

Ma ruigeas tu stor
D. J. DOMHNULLACH,
Air Straid Wentworth,

chi thu gu bheil gach seorsa bathair a th’aige cho math ’sa gheibh thu an stor sam bith sa bhaile, agus gu bheil e ’ga chreic
GLE SHAOR.

Nuair a thig thu do’n bhaile, s’ coir dhuit a dhol ’ga choimhead, gun fhios nach eil ni eigin aige a tha dhith ort, agus ma tha gheibh thu
DEAGH BHARGAN.

CLO-BHUALADH air a dheanamh gu snasail ann an oifig a Mhac-Talla. Gailig no Beurla. Ma tha dad dhe’n t-seorsa dhith rot cuir litir thugainn a feorach mam prisean.

---

[40]

[Vol . 3. No. 5. p. 8]

Marbhrann do Thomas Friseil.

LE MR. SEUMAS MAC-GRIOGAIR; D, D.

AIR FONN, —Mac-Griogair a Ruaradh

Lion mulad ro mhor ni,
Cha tog ceol e o m’ inntinn;
Chuireadh caidreach mo sholais
Fo na foidibh gu h-iosal.

Chaill mi ’n carid caoin ciatach
A sheas riamh leam gu dileas;
Chaill mi ’n comhairleach ciallach
Chuireadh m’ iarguin air diochuimhn.’

Bha do chridhe ro bhlàth dhomh,
’S e mo chradh thu bhi dhith orm;
Co a lionas dhomh t’ aite
’Measg na dh’ fhag thu san tir so.’

Bu tric ar n-uaigneas an seomar,
’S bhiodh ar comhradh gun mhiothlachd,
Cha bhiodh sgannal no sgleo ann,
’S bhiodh an comhnaidh gradh Chriosd ann.

Bha thu measail mu ’n reachd ud,
’Chuireas peacaich fo dhiteadh;
’S cha b’ ain-fhios dhuit an cleachdadh
’Chuireas dreach air a’ Chriosdaidh,

Bha thu misneachail, dana,
Bha thu laidir ’na t-inntinn;
Cha bu toil leat an t-ardan,
Is cha b’ aill leat e ’chinntinn.

Bha thu uasal ’na t bheusaibh,
Bha thu eudmhor nu ’n fhirinn;
Bha thu foghainteach treubhach
’Nuair a dh’eireadh as strith aic’.

B’e do ghnath mu ’n do theasd thu
Bhi ri d’ dhleasdenas sinte;
Anns gach dreuchd san do sheas thu
Bha thu freasdalach cinnteach.

Lamh ’thogail nan salm thu
An taigh-searmain na sgire;
’Chuireadh mach iad gu dealbhach,
Gun chearbaich, gun diobradh.

Ann an cleir is an Seisein
’S tric a sheas thu droch shide;
Ursainn-chatha na h-eaglais
’N aghaidh beagnair luchd mioruin.

’S tric a dh’ fhuiling thu ’n cul-chainnt,
Dh’fhag do ghuilan fo bhuinn iad;
Dh’ fhag do chaithris is t’ umhlachd
Goirt, ciuirte ’n an cridh’ ian.

Fas do theaghlaich bu mhiann leat
Ann san diadhachd nach diobair;
Chleachd thu aoradh’n am fianais
Gun a shiaradh gu diomhair.

’S iomadh Sabaid ’thug teist ort
Nach robh leisge no sgios ort,
Ann an teagasg dhaibh cheisdean
Is an leas as a Bhiobull.

Bha thu caoimhneil ri d’ nabuidh,
Thoill thu ’ghradh is a shiochainnt;
Bha thu fialaidh mu d’ fhardaich,
Bu mhath ’phairteachadh bidh thu.

Sheas thu gnothach ra duthcha
’Le lan churann ’s le dichioll;
Ma ’s ann air breth no air“Jury, ”
B’e do run a bhi cileas.

Na ’m biodh do shliochd a bha craiteach
An la dh’ fhag iad ’sa ceill thu,
’Leantuinn t’ eiseimpleir alainn,
S e a b’ fhearr dhaibh na miltean.

Gur Trom Trom a tha Mi.

LE EOGHAN OG STRATH-NIN.

LUINNEAG.

Gur trom trom a tha mi,
’S gur truime dh’ fhag an t-earrach mi;
Gur truime ’n diugh na ’n de mi
’S mi cumha ’n deigh na banaraich.

Do bhanaraich na bathaigh,
A thug mi ’n gradh nach b’ aithreach leam;
S ma dh’ fhuireas tu coig bliadhna
Gu ’n cuir mi rian air aran dhuit.
Gur trom, trom &c .

Cha ’n fheil thu fhein ach og dheth
Gu posadh air an earrach so;
’S ged shùibhlainn-sa an saoghal
Gu ’m bi mo ghaol dhuit maireannach.

Is ged a bha mo bhraithrean
’San airidh a cur maille orm;
Na ’m bitheadh tu ’ghaoil deonach
Gu ’n seolainn an null thairis leat.

Tha islean agus uaislean
An grunnd a’ chuain am falach oirnn,
A’ direadh ris na bruachan
’S a gluasad ris na ballachan.

Ged tha thu gun saibhreas
Tha daimh annad is ceanaltachd;
Is tha thu laghach boidheach,
’S gun ghoraiche riut ceangailte.

Na ’m bithinn-sa ’n Stiath-Eireann
Do speis cha bhiodh an aineol orm;
Ach tillidh mi ma ’s beo mi,
’S le m’ dheoin cha dean sinn dealachadh.

THA “pic-nic” agus cluichean dhe gach seòrsa gu bhi aig Rudha nan Barracks Di-màirt s’a tighinn.

BHA crith-thalmhain bheag ann an icearnan de Chalifornia oidhche D-dòmhnaich s’a chaidh, ach cha d’ rinn i cron sam bith.

BHA ’n t-Urr. Collum Mac Leòid air a phosadh ri Eaglais Chleireachail Cheap Nòr air an t-seachdain s’a chaidh. Bha ’n t-seirbheis fo laimh nan Urr. Mr. Mac Coinnich Ghrand River, Mr. Friseal, Chladaich a Tuath, us Mr. Dòmhnullach, Bhaile nan Gall. Tha sinn a’ guidhe saoghal fada agus soirbheachail do Mhr. Mac Leòid.

CHAIDH fear Padruig Caimbeul a mharbhadh ann am méinn Glace Bay feasgar Di-haoine air an t-seachdain s’a chaidh. Bha e air a phrannadh eadar carbad guail agus taobh na mèinne. Bha ’n solus a bh’ aige air dol as air; mur biodh sin, rachadh aige air a dhol as an rathad air a charbad, agus e fhéin a thearnadh.

BLIADHNA MHATH UR!

Tha sinn an deigh aireamh mhor de bhrogan a cheannach, agus air son rum a dheanamh dhaibh, reicidh sinn na th’againn air laimh

Gle shaor air son airgid.

Brogan a’s fhiach $2 .25 air $1 .75 agus cach a reir sin.

Soithichean Creadha agus Glaine.

Tha sinn mar an ceudna ’cumail nam brogan a thatar a deanamh ’san Fhactoridh aig Sidni a Tuath, na brogan a’s fhearr cosg a tha ri’m faotainn, agus tha sinn ’gan reic air pris na factoridh

Brogn-uachdair agus Rubbers dhe gach seorsa.

SIABUNN

air a phris air am faighear e ann a Halifax. Flur o $3 .00 suas, Ti o 20c. Reiseadain o 85c. am bocsa.

AMHLAN DHE GACH SEORSA GLE SHAOR.

Ceannaichidh sinn Coirce, Im, Uidhean, agus Feoil, agus bheir sinn a phris a’s fhearr orra an coinneamh bathair.

C . H. Harrington & Co.
Sidni, C. B.
Feb. 2, 1894.

Ma tha dealbh mhath a dhith ort, ruig
UILLEAN W. DILLON,
SIDNI, C. B.

Bi’dh e toileach feitheamh ort uair sam bith ’a thig thu. Dealbhan beaga air am meudachadh agus air an deanamh cheart cho boidheach.

Sgathain agus gloine air a phrìs a’s isle.

Seallaidhean air Ceap Breatuinn air laimh an comhnuidh ’s air an reic gu saor.

CLOIMH.

THA ’m fo-sgriobhair ag iarraidh coig mile punnd cloimhe ri ceannach, agus paidhidh e a phris a’s fhearr ’sa mhargadh oirre.

D . F. Mac RATH,
Baddeck C. B.