---

[161]

[Vol . 4. No. 21. p. 1]

MAC-TALLA.

“An ni nach cluinn mi an diugh cha’n aithris mi maireach.”

VOL. IV. SIDNI, C. B., DI-SATHAIRNE, NOBHEMBER 30, 1895. No. 21.

Litir a Dunbheagain.

FHIR-DHEASACHAIDH IONMHUINN; —Is iomadh car a chuir an talamh dheth, m’as fior gu’m bheil e ’deanamh sin uair ’s na ceithir-uairean-fichead, bho na bhog mi mo fheann roimhe ann an dubh gu bhi sgriobhadh gu bhur paipeir laghach. Tha mi glé thoilichte m’ fhianuis a thabhairt, m’as fiach i ni, air fiùghalachd libreachais a MHIC-TALLA, Is math a gheibhear sibh le bhur n-iomraidhean ath-ghearr agus bhlasda ann an cainnt nan sonn bho na caoehladh cheàrnaibh do’n chruitheachd anns am bheil a chainnt sin air a’ labhairt.

Bheir mi oidhearp air cunntas beag a thoirt do luchd-leughaidh a MHIC-TALLA air gu de mar a tha cuid de thuathanaich na ceàrnaidh so de’n talamh a’ deanamh. Bha a bhliadhna so ro thorach ’nar measg. Tha biadh duine agus ainmhidh ann am pailteas aig gach tuathanach. Fhuair sibh iomradh o chionn beagan sheachduinnean air tuathanach a thog tri fichead buiseal dhe’n da bhuiseal a chuir. Tha againn tuathanach faisg air Dunbheagan ann an Gleann-a- garradh fear Dunnachadh Mac Rimein a chuir tri fichead tunna ’sa sia deug do dh’eòrna mòr ann an ciste dion arbhair(Silo)air a bhliadhna so. Thug an tuathanach ceudna so air an Fhoghar so tromh mheadhon innleachdach a dh’ éirich ’na cheann féen air uisge a bha còrr is dà cheud troidh air falbh agus mu dheich troidhean fichead na b’ìsle na bàthach a chruidh gus a bhi deiseal aig laimh na h-uile là troimh ’n gheamhradh a bhitheas e biathadh nan ainmhidhean. Is ann troimh phiob fhiodhla air a leigeil fodh’ ’n talamh a tha an t-innleachd so ag oibreachabh. Ma tha neach ’s am bith iarrtanach air min chùnntas fhaotainn air an innleachd so cuiridh Maighstir Mac Rimein thuige e, oir cha duine gu’n chùram mu thimchioll soirbheachaidh a cho-chreutair e. Tha e calg-dhìreach an aghaidh sin. Fhuair ar caraid Maighstir Callum Deòra an tuathanach cothromach so gu bhi ’na Ghabhadair agus tha mi cur airgiod nan uaislean so air-son na bliadhna a tha ri tighean gu ur n-ionnsuidh, còmhla ri m’ airgiod féin agus airgiod Alasdair Friseil. Soirbheachadh math leis a MHAC-TALLA!

R.
Dunbheagain, Ont.

Litir a New Zealand.

Bha soitheach tri-chrannach do’m b’ainmHanden Isleair a turas eadarNew Zealandagus Sidni, an Australia bho chionn beagan sheachdainnean, agus chunnaig iadsan a bh’air bòrd da mhuc-mhara mhor a tigh’n an rathad. Thainig te dhiu le ’h-uile neart agus bhuail i air an t-soitheach mu uachdar an uisge. Chaidh dochann mor a dheanamh air an t-soitheach; chaidh tsi de na bùird air an taobh a mach a bhristeadh ’sa sgealbadh as a cheile; cuide ris na tarsunnanan agus an linigeadh air an taobh a stigh. Bha’m fosgladh cho farsuinn ’s gu robh an t-uisge a’ dòrtadh troimhe mar amhuinn. Chaidh an taomadair a chur air obair gun dàil, agus b’fheudar plaideachan agus aodaichean leapa eile a dhinneadh anns na tuill ’s anns na sgaran mu’n b’urrainn dhaibhsan a bha taomadh an anail a leigeil. ’Se luchd fiodha a bh’anns an t-soitheach; chaidh na maidean a bh’air a chlar-uachdair a thilgeadh a mach air a cliathaich chuma h-aotromachadh, agus rinn sin an obair ni b’aotroma orra-san a bha aig an taomadair. Leis an aimsir a bhi ciùin rainig an soitheach port sàbhailte. Cha deachaidh a cuid cleasachd ach glé dhona dha’n mhuic; bha a mhuir dearg le a fuil mu thimchioll an t-soithich. Chaidh i fodha ’n coinneamh a cinn agus cha’n fhacas sealladh tuilleadh dhi. Feumar an soitheach a charadh mu’m fàgar port leatha. Bhuineadh i do Mhr. Domhnull Ross, am baile Auckland.

Air an t-seachdamh latha fichead deSeptember ,chaochail ann a Waipu, Uilleam Fionnlasdan, tri fichead us ceithir bliadhna dh’aois. B’e treas Mac Iain Fhionnlasdain, (Saighdeir) a bha fuireach aig ceann uisge Bhaddeck.

IAIN ROTHACH.
3, 10, ’95.

Orain Iain Luim.

Rugadh Iain Lom ann an Lochabar mu’n bhliadhna 1615, agus dh’eug e mu’n bhliadhna 1710. Bha e na bhard comasach agus ainmeil. Rinneadh moran de dh’orain leis, ach chan ’eil againn ach beagan diu, mu choig deug air fhichead. Tha iad nan orain luachmhor, araon air son am bardachd agus an eachdraidh. Tha iad a toirt morain eolais dhuinn mu bheachdan agus ruintean nan Seumasach, mar a theirteadh ris an fheadhainn a bha seasamh air taobh nan Stiubhartach. Chruinnich an t-Urram. A. Mac-Gilleain Sinclair iad agus chuir e am mach ann an leabhar iad. Fhuair sinn an leabhar an la roimhe. Chaidh a chlo-bhualanh ann am baile Antigonish. Chan ’eil e ach air ur tighinn a mach.

Tha e na iongantas nach deach òrain Iain Luim a chur a mach bho chionn fhada. Bu Dhomhnallach e, agus bu Dhomhnallach ainmeil e. Ged nach biodh ann de Ghaidheil ach na Domhnallaich fhein, shaoileamaid nach biodh a chuid oran gun an cur am mach gus a so.

Ma tha neach ag iarraidh orain amaideach gun bhrigh ’s fhearr dha gun a chuid airgid a chur an orain Iain Luim. Cha ghluais iad a bheul gu gaireachdaich no inntinn gu beachdan faoine no smaointinnean salach. Ach ma tha e ag iarraidh orain a bheir fiosrachadh feumail dha ’s fhearr dha cur gan iarraidh. Cuiridh sinn an leabhar gu duine sam bith airson coig sentichean deug air fhichead.

Fanaidh duine sona ri sith ach bheir duine dona duibh-leum.

---

[162]

[Vol . 4. No. 21. p. 2]

SEALLADH AIR AIS. (A RETROSPECT. )

LE MARIA LAWSON.

Og agus mar a tha an duthaich againn, tha àireamh a tha sior-mheudachadh innte de luchd-ceirde ’tha daonnan nan leth-thàmh air neo diomhanach, dotairean gun euslaintich, ministeirean gun chothionail, luchd-ealaidh nach eil na’m faillinean ach mar gu’m biodh tachartas ann an cuairt am beatha, agus daoine tha air caochladh dhòighean a’ tigh’n beò air goraiche agus laigseachan an co chreutairean.

Cha sluagh mi-bheusach iad so uile idir. Tha chuid mhòr dhiu toileach obair a dheanamh, na faigheadh iad i ri deanamh. Ach thug iad uile gu margadh bathar dhe bheil i cheana làn, agus cha cheannaich neach air bith uatha e. Tha iad a call a misnich, agus an darra cuid a’ tuiteam ann am bochdainn air neo a buinig le seòltachd agus ceilg an ni air nach ruig iad le saothair onarach. Co is urrainn am fulangasan fein no fulangasan na muinntir tha ’n crochadh riu so innse? Tha sinn a creidsinn gu bheil iomadh olc anns an t-saoghal a ghabhas leasachadh, uime sin feuchaidh sinn ri fhaotainn a mach gu de dh’ aobharaich cùisean a bhi mar so, agus ciamar a ghabhas iad cur ceart.

Tràth anns a cheud-bliadhna so, b’ fheudar do chuideachdan beaga do luchd-imrich an t-seann dùthaich fhàgail, aig caochladh aimsirean, agus tigh’n gu cladaichean an ear Chanada, a dh’ fheuchainn ri ’n crannchur a leasachadh. Bha coltas glé iargalta air an fhearann, còmhdaichte le coille ard dhlùth, dhe gach seorsa fiodha fad an seallaidh. Bu shaighdearan cuid dhe ’n luchd-imrich, iasgairean moran dhiu, tuathanaich no ciobairean cuid eile agus b’e fear ainneamh dhiu a fhuair a cheud leasan ann an gearradh na coille, an obair a dh’fhemas e chleachdadh bho so a mach. Ach bha am mnathan agus an clann bheag maille riu, air tilleadh air ais cha robh ri smaointeachadh; uime sin a taghadh an ionaid bu ghealltanaiche, mar bu trice ri taobh an uisge thòisich iad air deanamh dhachaidhean dhoibh féin.

An ùine ghoirid bha àite air a ghlanadh, agus bothan beag logaichein air a thogail. Bha na sgaran eadar na logaichein air an dùnadh le criadh no le còinnich. Ma bha ’n teaghlach mor, ’s dòch gu’n robh an tigh air a roinn le balla-tarsuinn troimh ’mheadhoin, agus bha a lobhta a’ deanamh gnothaich air son tigh-stòir agus seòmar-cadail. Bha aon taobh dhe na bhothan air a lionadh le similear mor farsuinn, a chuireadh mach blàths agus solus gu leòr nuair a rachadh a lionadh le connadh. Cha b’ ann na’n támh a bha ’n teaghlach ’nuair a shuidheadh iad timchioll an teine an deigh dorchadh na oidhche. Dh’ innseadh fuaim socrach nan càrdan, gliogan nam biorain-fighe, no srann na cuibhle-shniomh, gu robh na boirionnaich ag ullachadh aodach blàth air son cruas na dùlachd. Bha na fir gu trang a càradh bhròg, a’ leasachadh an innealan tuathanachais, no mar a b’ fhearr a b’ aithne dhoibh a’ deanamh chasan thuagh, oir bi choille an da chuid an nàmhaid bu mhó, agus an caraid a b’fhearr. Cha robh craobh nach robh na seasamh far am fàsadh bàrr, ’s air an laimh eile gheobhadh iad airgiod cruaidh air son gach maide bheireadh iad gu cala air bith anns an robh loingeis ’ga togail air son malairt an duthcha, a bha sior fhas. Mar a dh’fhaodas sinn a smaointeachadh, cha robh leabhraichean aig an àm ach glé ghann. ’S dòcha nach robh dad aca ri leughadh o thùs gu deireadh na bliadhna, ach am Biobull no Turus a Chriosdaidh, mar a tigeadh litir no paipear-naidheachd as an t-seann dùthaich. ’N dràsda ’sa rithist bheireadh caraid a thigeadh ’gan amharc á sgireachd eile, no fear-siubhail a ghlacadh an t-anmoch, cothrom do na daoine còire so am fialuidhachd ’san càirdeas a thaisbeanadh. Cha robh an sgireachd uile ach mar theaghlach bu mho anns an robh compàirt aig gach aon dhe gach bron cho math ris gach gàirdeachas a thigeadh nan rathad. Bha gach cruaidhchas agus mi-fhortan air an deanamh so-ghiulanta le caoimhneas gach neach do ’choimhearsnach. Bha tòrr connaidh na banntraich uidhir ri gin ’sa choimhearsnachd. Cha robh curachd an duine thinn gun deanamh, no a chuid buana air fhàgail gun chruinneachadh. Bhiodh iad gach Sàbaid cruinn anns a bhothan bu mho, air son leughadh na firinn, ùrnuigh a chur suas agus laoidh thaingealachd a sheinn dhàsan a ghiulain leo ’sa chum suas iad gu ruige so. Cha robh am maighstir-sgoile mu sgaoil fhathasd, agus bu latha ri chumail air chuimhne an la thigeadh ministeir nan rathad.

Tha nis còig bliadhna fichead air dol seachad. Sguir lamhan nan seann daoine dhe ’n cruaidh-shaothair, ’s tha ’n cuirp a’ gabhail fois anns an uaigh. Tha uaghannan moran dhiu gun ainm gun chuimhne, ach air son sin, tha muinntir Chanada fo fhiachaibh dhoibh air son moran de na chuid a’s fiùghaile, a’s gloine agus a’s firinniche na’m beatha.

Tha nis tigh-sgoile air a thogail, agus gach maduinn air a rathad mhor, a tha air gabhail àit’ a chois-cheum a bha troimh ’n choille, tachraidh grunnan de ghillean ’s de nionagan beaga ruiteach, cas ruisgte, riut a dol do ’n sgoil, far nach fheud iad an sùil a thogail bhar an leabhair gu iosal fheasgar, oir b’ fhiach do’n fhear a bhiodh diomhain sùil a mhaighstir sgoile ’sheachnadh anns an àm ud. Tha na gillean mora ’san athair aig obair anns an achadh o chionn fhada. Tha tigh comhurtail freim an deigh a chur suas, ach tha ’n seann bhothan ’na sheasamh làmh ris fhathasd, ’s nuair a bhleòdhnas na caileagan ’san mathair an crodh, agus a ghlanas iad an tigh, tòisichidh iad gu trang air fighe, air sniomh, no air fuaigheal. Cha ’n eil aon diu a smaointeachadh gur cruaidhchas obair ghoirt. An àm an fheòir s na buana bha h-uile nighean san àite cho fad a mach ri ’bràithrean a’ cruinneachadh an fheòir ’se ceangal nan sguab. An ceann ùine tha na gillean òga a’ gabhail fearainn dhoibh féin ’sag amharc air son bana-chompanaich am measg chaileagan bòidheach na coimhearsnachd. Cha ’n eil aon dhiu smaointeachadh air dol a chumail tighe leis fein. Tha mi-sheslbh ga ’n coinneacheadh air uaireabh. Tha bàrr a dol nan aghaidh, tha tinneas, bròn is bas a’ tign’n nan caramh, ach gu ruige so sheachainn ainbhfhiach iad, agus ’s ann ro bhochd a bhios am foghar nach riaraich daoine aig am bheil càil mhath agus deagh shlàinte. Ni spiorad cuideachaidh agus gràdhd ’a chèile, moran air son neartachadh an neach a tha air a thilgeil sios, agus gu tric gheobh an duine dichiollach rathad a mach as gach duilgheadas a dh’ fhàgas e na ’s treise agus na ’s soirbheachaile na bha e riamh. Cha ’n fheum sinn a shaoilsean nach eil e faicinn beagan na’s fhaide na ’fhearann féin a nis. Tha co-chomunn a mhaighstir sgoile sa mhinistear, paipearan naigheachd agus nithean dhe ’n

---

[163]

[Vol . 4. No. 21. p. 3]

t-seòrsa sin, an deigh inntinn fhosgladh do ioma smuain nach urainn e gu ro mhath a chur an céill. Chuir na daoine làidir ciùin so an reis. Tha iad aig fois bho ’n saothair agus leanaidh an oibre iad,” “Tha ’n cuid mhac, aig am bheil roinn de dh’fhoghlum, a’ gabhail an aite. Cha ’n eil a choille na’s faide a dealachadh gach sgireachd. Tha ròidean iarainn agus smùid-shoithichein an deis co-chomunn a dheanamh soirbh. Tha innealan ùra an deis saothair an tuathanaich aotramachadh ’s tha dòighean eile air deasachadh na talmhuinn an deis am fearann fhàgail na’s toraiche.

Ach tha spiorad stri agus mòrchuis a nis air tigh’n nam measg. Tha tighean briagha, carbadan riomhach, eich eireachdail, agus aodaichean cosgail ag itheadh suas buanachd an fhearainn. Tha Ainbhfhiach, dearg nàmhaid Sith Inntinn, a taghal an tuathanaich, na chodal agus na dhùisge. Cha toir toradh an fhearainn a stigh gu leòr air son feuman an teaghlaich. Tha chlann a’ fàs mi-thoilicte agus ’s dòcha gu bheil an athair tuilleadh is cruaidh orra, aig mar a tha e air a sgitheachadh leis na duilgheadasan a thug a ghòraiche féin air.

Tha tuathanaich eile ann a rinn feum math dhe na cothroman a bh’aca. Tha iad so a’ cur an cloinne do na cholaiste, air son an deanamh comasach air ait’ a ghabhail anns an aon dhe naprofessionsmar a their iad. Tha moran dhe na daoine òga so, a lionadh àiteachan onarach ann an eaglaisean, ann am pàrlamaidean, ann an cùirtean ’s ann an colaistean ar dùthcha; tha cuid eile dhiu, aig nach robh de fhreagarrachd air son so ach glòir-mhiann am pàrantan, a’ faotainn a mach nuair a tha iad air an tilgeadh air ac earalas féin gu bheil iad eu-comasach air cath a chur ris an t-saoghal, agus an àite éiridh os cionn an seann chompanaich gur ann a tha iad ann an suidheachadh na’s eisimeileiche, na’s lugha pàidheadh, agus docha rud as mo a dh’ fhairicheas iad, na ’s isle ann am meas.

Bheir neach air bith a bha air chall ann an coilltean na mor-roinne so, fianuis air gu de cho doirbh sa bha e faighinn air ais dh’ ionnsaidh a chois-cheum air an robh e chianaimh a’ siubhal, ach bha a bheatha an crochadh ri shoirbheachadh. Mo thruaighe! an deis e féin a chlaoidh gu’m b’ fheudar do ’n fhear shiubhail air uairibh toirt suas agus bàsachadh anns an fhàsach.

Ach tha aobhar taingealachd againne nach deacha sinn ro fhada air seacharan ’s gu bheil an rathad air ais soilleir. Cha ’n eil neach a shiubhail air feadh na dùthaich fharsuinn so, sa ghabh beachd air na tha de dh’ fhearann torach innte tha fhathasd gun àiteachadh, is urainn gun a smaointeachadh ma tha Canada gu fàs na dùthaich mhor fhiachail, gu feum a chuid a’s lionmhoire dhe cuid mhac, an eòlas, an tuigse san spionnadh a’ chleachdadh ann an toirt as an fhearann na beòshlainte a tha e cho ullamh gu thoirt seachad; aig an àm cheudna, lionaidh iad i le sluagh a ghràdhaicheas an dùthaich mar nach urrainn neach a dheanamh, ach iadsan aig an robh cuid na deanamh suas.

Gach duine òg laidir a tha na leth thàmh, no uile gu léir diomhanach, na ’r bailtean mòra, tilleadh e agus toisicheadh e ri tuathanachas. Tha an Talamh, is màthair dhuinn uile, deas air son gach mac stròghail dhiu a dheanamh di-beathaichte, agus air son aran gu leòr agus ri sheachnadh a thoirt seachad air son an uile fheuman.

Gheobh iad an obair nach do chleachd iad gu math doirbh ’sa cheud dol a mach, ach ma tha an deicheamh cuid annta dhe ’n dichioll, dhe ’n mhisnich, agus dhe ’n treuntas a bha nan aithrichean a ghabh fearann air cladaichean an ear Chanada, bidh soirbheachadh an cois an saoithreach.

Measaidh iad an sin, ’nuair a sheallas iad mu’n cuairt air liosan is achaidhean torach, gu bheil iad ann an seadh gu math fior mur a h-eil anns an t-seadh as àirde, nan co-luchd-obair maille ris-san a tha toirt air “feur fàs do’n spréidh agus luibh air son seirbhis an duine.”

Eadar. le IAIN D.

Bha duin’ àraidh ann uair a bhiodh gu math tric a sealg agus na’m biodh stoirm ann bu chleachdach leis ’anail a leigeil; agus ma-dh-fhaoidte, an oidhche ’chuir seachad ann am bothan ’sa bheinn. Air an là seo bha e staigh ’s an deagh ghealbhan air a bhial-thaobh, a’s e ’ga thiormachadh ’s ’ga ghaireadh féin. Sùil ’g an d’ thug e air an dorus ciod e chunnaic e ach cat peallach, odhar, agus gur gann a bha e ’leantuinn a chéile leis a’ bhochduinn. Bha dà chù aig an t-sealgair, a’s leum iad air a’ bhéisd cho luath ’sa tháinig e gus an dorus. Cha bu luaithe ’leum na coin air na thug e ràn as agus aig an àm cheudna dh-iarr e air an t-sealgair tròcair a dheanamh air Ghabh an sealgair mòr ioghnadh air do ’n chat labhair ris; agus a chum ’s gu ’m faiceadh e ciod ’n seòrsa beathaich a bh’ aige chaisg e na coin; ’san uair a chaisg cha ’n fhac e ach an cat mar a bha e ’n toiseach, “Thig gus an teine ’s dean do ghaireadh” deir an sealgair. “Cha d’ thig” ars’ an cat, “oir tha eagal orm gu’n geàrr do chuid chon mi.” Thug an cat an seo ròineag fhada do’n t-sealgair, ag iarraidh air aig an àm cheudna na coin a cheangal leatha ris a mhaide-changail. Chuir an sealgair an ròìneag mu’n mhaide-cheangail, agus leag e air ris a’ chat gu’n do chuir e air na coin i mar an ceudna. An seo thàinig an cat thun an teine; agus cha bu luaithe ’thàing na shìn e air fas mòr. Thug an sealgair an aire do seo, agus ars’ esan, “droch shiubhal ort a bhiast leibeideach, ’s tu tha fàs mòr;” a’s ann am prioba na sùla bha ’n cat cho mùr ri mialchu; agus an ath shealladh chruth-atharraich a’ bhiast e-féin ’s co bh’ aige ach té deth ’bhan-nàbuidhean ris an canta gu coitchionn “Bean an Lagain,” agus air an robh e cho eòlach ’s a bha ’n liagh air a’ phoit. “A shealgair nam beann” deir ise, “thàinig crioch do làithean-sa. ’S fhada le b’fhuathach leat mi féin ’s mo sheòrs’, ach a nise gheibh sinn buaidh.” Leum i air, ’s rinn i greim air a sgornan’ ach cha bu luaithe ’leum na ’leum na cein oirre-se; “teannaich a’s tachd a roineag” ars’ ise— ’si ’n dùil gu’n robh an roineag mu abhaichean nan con— ’s cha bu luaithe ’thuirt, na ’gheàrr an roineag am maide-ceangail. Bha na coin an sàs innte, ’g a caobadh ’s ga reubadh, ach mu dheireadh fhuair i uapa, ’s am prioba na sùla dh-fhalbh i air iteig ’an cruth fithich.

Na labhair gu h-olc mu na daoine a tha marbh. Mur urrainn dhuit am moladh fan sàmhach.

Ma thilgeas tu oladh air an uisge fanaidh i an uachdar
Air a cheart dòigh, thig an fhirinn an uachdar an uine nach bi fadà.

Tha uamhar ’na ni gun tlachd anns gach neach, ach gu h-araidh anns na daoine òga.

---

[164]

[Vol . 4. No. 21. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS.
Bliadhna, $1 .00
Sia miosan, .50
Tri miosan, .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu luchd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air son $1 .52, neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gàilig g’ ar ’n ionnsidh an aire nach sgriobh iad ach air aon taobh d’ an duileig, agus nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu,
J . G. MacKINNON,
Editor “Mac-Talla,”
Sydney, Cape Breton.

SIDNI, NOBHEMBER 30, 1895.

Tha cheannairc ann an Cuba a sior dhol air adhart. Tha ’n Spainn a cur roimpe an t-eilean a chumail aice, agus tha muinntir an eilean a cur rompa a thoirt as a lamhan gu buileach. Chaill an Spàinn bho na thòisich an cogadh da mhile air fhichead duine (22,000) eadar na chaidh a mharbhadh ’sna blàir agus na bhàsaich ’sna taighean-eiridinn. Cha’n eil fhios de’n àireamh a chaill na ceannaircich, ach ’s cinnteach gu’n do chaill iad gu leòr. Tha e doirbh a dheanamh a mach de cho fad ’sa leanas an cogadh fuilteach so no cò ’n taobh a bhios buadhach aig a cheann mu dheireadh.

Tha cùisean ann an Armenia gun moran atharrachaidh. Cha’n eil latha dol seachad gun sgeul ùr a tighinn air mort ’s air marbhadh. Ma tha gus nach eil an Sultan deònach stad a chur air an obair, cha’n eil moran coltais air gu’n téid aige air sin a dheanamo. Tha moran de Theachdairean aig eaglaisean na Roinn-Eòrpa ’s Amurica ann an Armenia; gu ruige so cha chualas gu’n d’rinneadh cron sam bith orra fhéin, ach chaidh an cuid a thoirt uapa agus an taighean a losgadh; thatar a meas gu robh fiach còrr us ceithir fichead mile dolair air a chall air an dòigh sin, agus tha na teachdairean o’n d’ fhuaireas fios a’ gabhuil eagail nach faigh iad as le’m beatha. A bharr orra sin, tha àireamh ann an cearnan iomallach de’n dùthaich o nach d’thainig fios o chionn treis a dh’ùine, agus tha eagal mor da’n taobh sin.

Tha naidheachd ghràineil a’ tigh’n a Constantinople, ceanna-bhaile na Tuirce. Bhatar a’ dol a thogail laimhrig aig beul na h-acarsaid, agus chaidh àireamh de thumairean(divers)a rannsachadh fodh’n uisge air son an stéigh a leagail. Am feadh ’sa bha iad gu h-iseal, fhuair iad àireamh mhor de chuirp nan seasamh air a ghrùnnd. Dh’ aithnich fear de na tumairean iad, agus tha e ’gradh gu’m fhòghlumaichean òga iad a bha dol do fhear de dh-oilthighean a bhaile. Bha cnap mor luaidhe an ceangcl ri casan gach fhir dhiu, agus bha sin ’gan cumail nan seasamh. Bha eadar da fhichead us leth-cheud ann dhiu air fad. Cha’n eil teagamh nach do chuir na daoine truagha corruich air an t-Sultan, agus gu’n do ghabh e’n dòigh uamhasach so air an cur as an rathad.

Bha stoirm mhor aca ann an StàiteanNew York, Ohio,agusIllionois ,Di-luain s’a chaidh. Bha craobhan air an spionadh as am bun, taighean air an leagadh, agus moran millidh air a dheanamh air iomadh ni eile. Bha uisge ’s sneachda ’sileadh, agus ann an caochladh àitean bha piosan de na ròidean-iaruinn air an sguabadh air falbh leis an tuil. Ann an iomadh aite cha d’fhairicheadh a leithid de stoirm o chionn aireamh bhliadhnaichean.

Ann am baileNew York,tha tri ceeud ’s ceithir deug air fhichead mile duine (334,000) a rugadh anns na Staitean, tri cheud ’s ceithir fichead ’s naoidh mile deug (339,000) a rugadh ann an Eirinn, agus ceithir cheud ’s ceithir mile (404,000) a rugadh anns a Ghearmailt. Cha’n eil ach mu aon duine as a cheathrar a fhuair a bhreith us ’àrach anns na Stàitean.

Chaochail Sir Henry Ponsonby, rùn-chléireach na Ban-righ, ann an Eilean Wight, air an aonamh latha fichead dhe’n mhios so, agus bha e air a thiodhlacadh le mor greadhnachas Di-màirt s’a chaidh. Bha moran de dh’ uaislean na dùthcha air an tòrradh.

Tha sinn an dòchas gu’n dean ar càirdean anns gach aite an uile dhichioll air cuideachadh leis a MHAC-TALLA air a mhios a tha tighinn. Cumadh iad air chuimhne gu bheil sinn a toirt pàirt de’n Choisir-Chiuil do gach aon a gheibh ainm agus dolair fear-gabhail ùr dhuinn, agus na tri pàirtean do fhear a gheibh a dha.

So a Mhic!
Ciamar a tha d’ Uaireadair?
Ma tha e am feum càraidh air doigh sam bith, thoir e gu
RHODES & GANNON,
SIDNI & SIDNI TUATH.
Cha chosg a ghlanadh ach 75c. Mainspring , 75c.An da chuid, $1 .25.
Agus theid iad an urras air an obair.

A’ Choisir Chiuil—Orain Ghailig.

Tha ’n leabhar ciùil Gàilig so air a chur a mach ’na thri pàirtean. Tha 62 de dh’ òrain bhinn, bhlasda nan Gàidheal ann, seann òrain agus òrain ùra; 21 oran ’sa cheud Phairt, 21 ’san darra Pàirt, agus 20 ’san treas Pàirt. Tha ’n ceòl, (Tenor , Alto, Soprano,agusBass) ann mu choinneamh gach òrain. Tha sinn air son àireamh mhor de na leabhraichean so a thoirt seachad dhaibh-san a geobh luchd-gabhail ùr do’n MHAC-TALLA. Tha fhios againn gu bhail moran ann a chuireadh ’ga iarraidh nam biodh cuid-egin ann a ghabhadh an t-airgead bhnatha ’sa chuireadh air adhart e. Cuiridh sinn aon Phàirt, de’n Choisir-chiùil gu neach sam bith a chuireas ugainn ainm agus dolair aon fhear-gabhail ùr, agus cuiridh sinn na tri Pàirtean gu neach sam bith a chuireas ugainn da ainm ur agus da dholair.

Ioseph A. MacGillios, Q. C., M. P.
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, &c .
SIDNI, - - - C. B

---

[165]

[Vol . 4. No. 21. p. 5]

NAIDHEACHDAN.

Tha fearann aig Morair Obaraidhean ann an Columbia Bhreatunnach air am beil e togail mheasan agushops .Tha iad ag radh gu bheil e deanamh glè mhath air.

Bha sia òirlich shneachda air an làr ann an ceàrnan deNew Brunswicko chionn che’ -la-deug, agus bha na sleigheachan cho siùbhlach ’sa bhiodh iad an teis-meadhoin na dùdhlachd. Faodar a radh nach fhacas sneachda ann an Ceap Breatuinn fhathast.

Thug fear Uilleam Farr, ann a Winnipeg, ionnsuidh o chionn ghoirid air a thigh a losgadh agus a bhean ’sa theagalach fhéin ’na bhroinn. Chaidh a thoirt gu cùirt air a shon, agu tha nis aige ris na deich bliadhna tha tighin a chur seachad anns an tigh oibreach.

Tha fear Iain Paynes, ann am Montreal, air fhaotainn ciontach de chur taighean ’nan teine, agus fhuair e deich bliadhna dhe’n tigh-oibreach. Bha moran de thaighean ’s de thogalaichean eile air an cur ’nan teine am bliadhna; b’e so a cheud fhear dhe na bha ris an obair sin air an d’rugadh, agus tha luchd-ceartais a bhaile an duil tuilleadh dhe sheòrsa a bhi dol na dheigh an ùine ghoirid.

Chaidh gille beag, Iain Mac Isaic, a mharbhadh aig Mèinn Victoria Di-luain s’a chaidh. Leum e air a charbad ghuail, agus an deigh dha dhol astar beag air falbh air, leum e dheth; bhuail e air tòrr guail a bha ri taobh an rathaid, agus chaidh a thilgeadh fodh na carbadan. Chaidh na cuidhlichean seachad tarsuinn air a chasan, ’gam prannadh dheth. Cha robh an giullan bochd beo ach mu thri uairean an deigh a ghoirtachadh.

Thatar ag radh gu bheil na ceudan de shoithichean, luchdaichte le trosg, air acair aigSt . John’s, Newfoundland,agus air fairtleachadh orra an t-iasg a chreic. Cha’n fhaigh iad pris is fhiach air far an gabh e creic, agus ann an iomadh margadh cha’n fhaigh iad tairgse idir. Thug sin air moran de na soithichean tilleadh dhachaidh, oir b’ fhearr leo an t-iasg a chumail aca fhéin na thoirt seachad air neoni. Cha’n eil sin ach bochd do na h-iasgairean.

Rinn an stoirm a bh’ ann deireadh na seachdain s’a chaidh, milleadh mor air soithichean anns na mor-roinnean iseal. Bha moran air an cur air tir leis an stoirm, agus cuid air an droch bhristeadh. Bha soitheach a dh’ fhalbh á Sidni Tuath gu dhol guPortsmouth . N. H. ,air a milleadh cho dona eadar so us Halifax ’s gu’m b’ fheudar dhi stad anns a phort sin gu bhi air càradh. Chaidh soitheach eile a Ingonish air tir faisg air Canso ’s tha i an sin fhathast. Chaidh soitheach eile á Newfoundland air na creagan aig beul na h-acarsaid so agus a bristeadh cho dona ’s nach gabh i càradh.

BAS.

Aig Loch Bhlackett, Forks Shidni, air an treas latha fichead de’n mhios so, an deigh moran tinneas, Màiri Nic Coinnich, nighean Ruairidh Mhic Coinnich. (eildear), seachd bliadhna fichead a dh’ aois.

Chaschail nighean a mhuinntir Ghrand River, do’m b’ ainm Iseabail Mhathanach, ann anProvincetown , Mass. ,o chionn ghoirid. Thugadh a corp dhachaidh, agus bha i air a tiodhlacadh ann an cladh na sgireachd an la roimhe.

Chaidh soitheach-smùide d’ am b’ ainn Albert, a chall faisg airSt . Pierre,seachdain roimh ’n t-Sàbaid s’a chaidh. Tha e coltach gu’n do bhuail i air creig, agus an deigh sin chaidh i air tir; fhuaireadh a toirt a mach dh’ an uisge dhomhain, ach bha i cho ao-dionach ’s gu’m b’ fheudar a fàgail. Bha i luchdaichte le feur ’s le coirce á Eilean Phrionnsa, ’s bha i air a turus guNewfoundland .Bhuineadh i do cheannaicheam ann anCharlottetown ,agus bha iad a meas gu’m b’ fhiach i thairis air fichead mile dolair. Cha robh ach mu naodh mile dolair de dh’ airgead-urrais oirre.

Bha Mac Rath a loisg air Pringle aig a Bhai Niar air an t-seachdain s’a chaidh air a thoirt gu cùirt Di-luain. Cha robh fianuisean a làthair ach Mac Rath fhéin ’sa bhean ’sa nighean; cha robh duine eile stigh ’nuair a chaidh an urchair a losgadh ach fear Ioseph Catherine, nach robh aig a’ chùirt idir, agus ’si barail moran gu’m b’ esan bu choireach ris na thachair. Tha Mac Rath a’ fuireach ann an àit aonranach aig bonn Beinn Phringle. Tha muilleann-shàbhaidh agus muillean chàrdaidh aige; tha e glé mhath air a dhòigh agus bha ’san ainm gu robh roinn de dh’ airgead a’s tigh aige. ’S ’n fhianuis a thug Mac Rath, agus tha a choimhearsnaich fhein agns iadsan a bh’ aig a chùirt ga’ chreidsinn, gu’n do chual iad éigheach a tigh’n a nuas a bheinn os cionn an taighe, gu’n do ghabh iad eagal agus gu’n d’ fhuair esan daga bha stigh aige. Chaidh iad an sin dh’ ionnsuidh an doruis a dh’ éisdeachd, ach cha chual’ iad an còrr, agus tacan beag an deigh dhaibh tilleadh a stigh gu’n d’ thàinig Catherine a stigh ’s gu’n do thòisich e air toirt droch bheul dhasan. An deigh sin thug e mach botull de stuth làidir, agus thairg e drama dha. Chaidh Mac Rath a mach do rùm eile a dh’ iarraidh siùcair, agus chunnaic e Pringle ’ga fhalach fhéin anns a phoirdse; thill e air ais agus lean Pringle a stigh e. Dh’ iarr e air suidhe ach thuirt Pringle nach suidheadh, agus an ceann beagan mhionaidean thòisich e-fhéin us Catherine air sabaid. Ghabh Mac Rath an t-eagal gu robh cron ’nam beachd, agus dh’ fhalbh e gus an rùm fhàgail, nua a bhuail Pringle e, agus bha e gu bhi ’n sàs ann. Ruith Catherine ’s chuir e as an solus, agus thug Mac Rath an sin a mach an daga ’s loisg e anns an dorcha. Chaidh am peilear ann an com Phringle ’san taobh chli mu dha òirleach gu leth fodh na h-aisnean, a’ dol troimh ’n chuisle mhoir, agus a toirt a bhàis an ceann beagan mhionaidean. An deigh sin ghiulan Mac Rath an corp a mach agus dh’ fhàg e e mu fhichead slat o’n tigh. Cha’n eil na h-eòlaich a’ toirt ach droch chliù air Catherine, agus b’ àbhaist do Phringle a bhi deanamh companach dhe. Tha Mac Rath ’sa theaghlach, cho math ri cuideachd Phringle fo dheagh cliù, agus gle mheasail aig an coimhearsnaich.

Leabhraichean!
Leabhraichean Sgoile,
Leabhraichean Sgeoil,
Leabhraichean Dhealbh,
Papear Litrichean,
Comhdach Litrichean,
Sgliatan Pinn Inc,
agus ioma ni eile nach gabh ainmeachadh ’an so, ri ’n creic aig
E. G. MAC FHIONGHAIN,
Oifig a MHAC-TALLA.
Sidni, C. B.

Acadia House.
Airneis dhe gach seorsa,
Aodaichean Deante.
Brogan agus Botainnean.
Amhlan dhe gach seorsa air son na Nollaig, air son na Bliadhn’ Uire ’s air son gach àm eile dhe’n bliadhna.
THA NA PRISEAN CEART
INGRAHAM & MacGILLEAIN.

MOORE & JOHNSTON.
THA SINN A CREIC,
Paipear-tearra Tairnnean
Luaidhe Glaine
Glasan Tuaghannan
Saibh Olla
Sguabaichean Bucaidean
Lainntearan Fudar
Sgeinein Siosaran
Paipear-tubhaidh.
SAOR AIR SON AIRGID.

CLO-BHUALADH air a dheanamh gu snasail ann an oifig a MhacTalla. Gailig no Beurla. Ma tha dad dhe’n t-seorsa dhith rot cuir litir thugainn a feorach mam prisean.

---

[166]

[Vol . 4. No. 21. p. 6]

Dain Oisein.

Tha na h-uile coslas aosmhaireachd air Danaibh Oisein. ’Nuair a dh’inntrinneas daoine ann an comunn is i staid na Sealgaireachd a cheud seorsa cuideachd a chuireas iad suas. An deigh sin thig staid na Buachailleachd, agus a ris staid an Treabhachais no na Tuathanachd; agus an ceathramh staid, staid na Co-mharsandachd. A nise chi gach neach a leughas Dain Oisein gur h-i a’ cheud staid anns an robh esan a lathair: cha’n ’eil ni air feadh a chuid dan ach sealg ud fiadhach. Is cosmhuil gu’n robh staid na Buachailieachd a’ toiseachadh, oir gheibhear iomradh air roinn na treuda ’n uair a dhealaicheas fear agus bean o cheile; ach cha’n ’eil guth sam bith air Tuathanachd no air Co-mharsandachd air feadh nan Dan uile. Faodar a cho-dhunadh o’n ni so gu’n robh Oisein beo ’n uair a bha na Gaidheil a’ toiseachadh ri eolas ’fhaotainn air Buachailleachd agus spreidh. Thachair so mu’n cuairt do thoiseach na coigeamh linn. Aig an àm sin thòisich na Gaidheil ri dealachadh a chur eadar an cuid fein agus cuid an comhearsnaich. Air an am so thoisich iad ri aitean-comhnuidh seasmhach a thogail doibh fein, agus lion iad na tighean mora so le creach nam Breatunnach deas a bha fo chuing nan Romanach. Anns a bhliadhna 426 dh’fhag na Romanaich Breatuinn, agus an sin bha na Breatunnaich ruisgte, gun didean, mar chreich do na Gaidheil. Chuir iad fios a chum nan Romanach air son cobhair, ague, an uair nach b’urrainn do na Romanaich so a dheanamh, chuir iad teachdaireachd a dh-ionnsuidh na Sacsonach sa’ Ghearmailt. Thainig na Sacsonaich a nall gu’n comhnadh, agus phill na Gaidheil dachaidh gu’n tir fein. Thoisich na sin na Scuitich agus na Pictich, an da fhine Gaidhealach air cogadh ri cheile, agus air togail na creach. A nise cha’n ’eil Oisein a deanamh luaidh sam bith air aon de na nithibh so. Uime sin cha’n ’eil e cosmhuil gu’n robh maoin air a roinn, agus a chuid fein aig gach neach r’a lina-san. Uime sin faodar a cho-dhunahd gu reusanta gu’n robh Oisein ann mu’n do thoisich an t-eadar-dhealachadh ann am maoin am measg nan Gaidheal mu thoiseach na cogeamh linne.

O na nithibh a chaidh ainmeachadh faodar a chreidsinn gu’n robh Oisein a’ seinn a dhan mu dheireadh na treis no toiseach na ceathramh linne. An t-iomradh a tha e a’ deanamh air na Romanaich cha b’urrainn bard Gaidhealach an deigh an am so a dheanamh le bhi rannsachadh eachdraidh na Roimhe; oir an deigh na linne so bha na Gaidheil cho aineolach agus air fas cho fiadhaich ’s nach robh e comasach dhoibh a leithid a dheanamh idir. Ach, their nerch, ciamar a chaidh na Dain a ghleidheadh air chuimhne, ma rinneadh iad cho trath ris an treas linn? Air tus freagramaid, ’n uair a theid a’ chuis fhagail aig beul-aithris, tha e cheart cho furasda rud a chumail air chuimhne fad da mhile bliadhna, agus a tha e fad da cheud bliadhna. Oir feumaidh an t-athair a theagasg do’n mhac, agus am mac do’n ogha, agus mar sin air adhart agus ’n uair is gnìomh cuimhne a tha ann tha e an t-aon chud cho soirbh do ’n mhac ionnsachadh o athair, cia dhiubh is e ’athair fein a rinn e. no is ann a fhuair esan o shean-athair no o a shin-sean-athair an ni a rinneadh le daoinibh eile an linnibh o chian. Gleidhidh a’ chuimhne an darra ni cho math ris an ni eile. Agus a rithist feumar a thuigsinn gu’n robh a bhard fein aig a’ h-uile Ceann-cinnidh am measg nan Gaidheal, agus gu’m b’i a dhreuchd ghnathaichte a bhi ag athris nan Dan so air beulaobh nan uachdaran, oir bha so taitneach do na cinn-fheadhna, a chionn gu’n robh gach aon dhiubh a’ creidsinn gu’m b’ iad na gaisgich a tha air an ainmeachadh le Oisein an sinnseara fein. Bhà na cinn-fheadhna a’ misneachadh nam bard gus an dain a ghleidheadh air chuimhne le bhi toirt duais do’n neach bu mho a dh’aithriseadh dhiubh. Mar sin bhiodh na baird a’ stri ri cheile a dh’fheuchainn co dhiu bu mho a ghleidheadh air chuimhne de na Danaibh; agus bhiodh amanan suidhichte aca anns am biodh iad ’gan aithris air cuideachd de na cinn-fheadhna. Air an doigh so bha na Dain air an cumail air chuimhne agus leis an tlachd a bha na Gaidheal a’ gabhail annta cha b’ fhurasda leo an leigeil air dio-chuimhne. A thuilleadh air so faodar a thoirt fainear gu’m beil a’ chuimhne moran na’s treise aig an dream sin nach urrainn leughadh no sgriobhadh idir, na tha i aig an dream a tha ag earbsadh ris an treosdain sin gu an cuideachadh. Agus an uair nach robh na baird a deanamh ni sam bith eile fad laithean am beatha ach a’ seinn nan Dan so cha b’urrainn iad an leigeil air chall. Tha so a’ dearbhadh mar an ceudna gur h-i a’ Ghailig a labhair luchd-aitich na tire aig an am ud, oir cha ghabhadh iad gleidheadh air chuimhne ach ann an cainnt an t-sluaigh am measg ann do chuireadh iad ri cheile o thoiseach.

D. B. B.

Cha’n eil gnothuichean a’ dol dad ni’s fhearr ann an Iompaireachd na Tuirce. Cha’n eil sgrios nan Armenianach a’ sgur, idir agus tha e glé choltach nach eil an Sultan comasach air casg a chur air an obair fhuilteach god bu mhiann leis sin a dheanamh. Tha rioghachd an t-sultain cho crion ’s cho beag taile ’s nach eil ni ga cumail ri chéile ach rioghachdan na Roinn-Eorpa air fad a bhi faicinn iomchuidh a cumail mar sin. Bhiodh e air a thilgeadh bun os cionn o chionn fhada mur biodh gu bheil na rioghachdan uile chinnteach nach còrdadh iad mu roinn na creiche, agus gu’m biodh aca ri dhol troimh chogadh uamhasach mu’n cuireadh iad a’ chuis an darna taobh. Tha fearann na Tuirce anns a chuid a’s fhearr de’n Roinn-Eorpa agus cha bhiodh aon rioghachd deònach fhaicinn ann an lamhan rioghachd sam bith eile. ’Se sin is coireach gu bheil iad uile deònach air an Tuirc fhàgail mar a tha i, ’s gu bheil crith eagal orra roimh dhol ’ga cur as a cheile, agus agus cha’n e gu bheil gradh sam bith aca do’n Turcach fhein no do dhòigh-riaghlaidh. Ach tha moran a deanamh mach nach mair cuisean mar a tha iad moran ni’s fhaide, agus gu’m bi aig na rioghachdan eile ri crioch a chur air Iompaireachd na Tuirce an uine ghèarr a dh’aindeon cho deònach ’sa tha iad air gach olc a thig na lorg sin a sheachnadh.

Bha pòsadh ann an eaglais Fhrangach ann am Montreal feasgar Di-màirt s’a chaidh, agus am seadh ’sa bha ’m ministeir a’ deanamh an t-searmon phosaidh, chaidh Tòmas Patton, bràthair-màthar do bhean-na-bainnse, ann an neul. Chaidh a thoirt a mach gu rùm eile agus an ceann beagan mhionaidean, chaochail e. Bha moran sluaigh anns an eaglais air an àm. Cha robh fhios aig a chàraid òig gu robh dad air ach laigse, agus dh’fhalbh iad air a charbad-iaruinn, a ghabhail sgriob do’n Niar-Thuath. Bha Patton tri fichead bliadhna ’sa deich a dh’aois.

Gach fiodh air a bharr ach am fearn as a bhun.

---

[167]

[Vol . 4. No. 21. p. 7]

Ann an deanamh nan pioban mòra, tha’m fiodh a thatar a cur annta a’ tigh’n á Africa no a Jamaica; tha’n ibhori a tha dol air na duis a tigh’n a Africa; tha’n adharc a tha air a phios beòil a tighinn a Australia; agus an cuilc dhe ’n beilear a deanamh nan rifeidean a tigh’n as an Spain. Cha’n eil ni Gàidhealach timchioll orra ach an craicionn caorach a tha ’sa mhàl, agus a ghaoth a tha’m piobaire cur innte.

Bha amadan o shean ann an teaghlach Mhic-Leoid, agus fear eile ann an taghlach Mhic-Dhomhnuill; agus chuir iad an da cheann-fheadhna geall co aige bha’n t-amadan bu ghoraiche. Chuireadh a thrusadh maoraich iad do’n chladach, agus chàireadh bonn oir air cloich ’san traigh ’san robh iad. Mhothaich amadan Mhic-Dhonuill don or: Am faic thu’n t-or? ars’ esan ris an fhear eile. Falbh! ars’ amadan Dhunbheagain, an la bhios sinn ri orach, biomaid ri orach; ach an latha bhios sinn ri maorach, biomaid ri maorach.

Tha muinntir bhearteach nan Stàitean air a dhol gu pòsadh air a gheamhradh so. Bha da phòsadh riomhach ann am baile New York a dha no tri sheachduinean air ais, agus air an t-t- seachdain so, bha fear eil’ ann. B’e chàraid air an turus so Harold F. Mac Cormaic, agus Edith, nighean do Iain D. Rockfeller; bhuinidh iad le cheile do Chicago. Tha athair-san glé bhairteach, agus ’se h-athair-se fear dhe na daoine ’s beairtiche ’s a’s fialuidhe tha ’s na Stàitean. Thatar ag radh gu bheil ise na h-oighre air barrachd airgeid ’sa tha aon té eile air an t-saoghal. Bha suil aca am pòsadh a bhi anns an eaglais, agus bha corr us mile air an cuireadh gu bhi lathair. Bha an t-seirbheis gu bhi ni bu riomhaiche ’s na bu mho greadhnachais na gin de chach, ach ’nuair thainig an latha, bha fear-na-bainnse gu tinn, agus b’fheudar sìn uile a leigeadh seachad, agus bha iad air am pòsadh ann an tigh-òsda.

Am fear nach freagair athair na mhathair freagraidh an ni is taire, creicionn an laoigh.

Am fear a bhios ’s an dig cuiridh a h-uile fear a chas air.

An ni chuir an earb air an loch—an eiginn.

Duine dur, duine gun tur.

DR. T. C. MAC LEOID.
Faodar an Dotair fhaicinn ’na oifig anns an togalach ’s a bheilMoore & Johnstonri ceannachd, no aig a dhachaidh ann a “Sheerwood.”

Ma ruigeas tu stor
D. J. DOMHNULLACH
Air Straid Wetworth,

chi thu gu bheil gach seorsa bathair a th’aige cho math ’sa gheibh thu an stor sam bith sa bhaile, agus gu bheil e ’ga chreic
GLE SHAOR.

Nuair a thig thu do’n bhaile, s’ cor dhuit a dhol ’ga choimhead, gun fhios nach eil ni eigin aige a tha dhith rt, agus ma tha gheibh thu
DEAGH BHARGAN.

G . H. GUZZWELL,
Seudair agus Uaireadairiche,
SIDNI, C. B.
Uaireadairean Oir us Airgid, agus Seudan dhe gach seorsa.
Uaireadairean air an glanadh ’s air an caradh.

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca do
Bhathar de gach seorsa agus
e ri reic gu saor.
Math ar Duthcha tha ’nar beachd

D . A HEARN,
Fear-Tagraidh, Notair &c ., &c .,
SIDNI, C. B.

MacDonald Hanrahan & Co. ,

Tha sinn a’ fosgladh stoc mor de Bhathar Tioram a fhuair sinn direach
A ALBA.

Tha ar prisean iosal, agus tha ’m bathar dhe’n t-seorsa ’s fhearr. A bharrachd air stoc mor de Bhathar Tioram, tha sinn a cumail
GACH SEORSA CEANNACHD.

MACDONALD HANRAHAN & Co.
Mai 4. ’95;

Tha so air a chumail do
Niall Mac Fhearghais, Taillear.
Ma tha aodach a dhith ort, feuch nach teid thu seachad air.

A. J. G. MacEachuinn,
Fear-tagraidh, Comhairliche, Notair, &c .
Fear-ionaid ard chuirteanNova Scotia, QuebecagusNewfoundland .
SIDNI, - - - C. B

Dr. T. G. MacGILLEAIN,
Dotair Fhiacal,
OIFIG: Os cionn Stor Harrington.
SIDNI, C. B.

---

[168]

[Vol . 4. No. 21. p. 8]

ORAN GAOIL.

LE IAIN DOMHNALLACH.

B’ og ’bha mis’ is Mari
’M fasichean Ghlinn-Smeoil,
Nuair ’chuir macan Bhenuis
Saighead gheur ’am fheoil.
Tharruinn sinn ri ’cheile
Ann an eud cho beo.
’S nach robh air an t-saoghal
A thug gaol cho mor.

LUINNEAG.
Ho, mo Mhari laghach,
’S tu mo Mari bhinn;
Ho, mo Mhari laghach,
’S tu mo Mhari ghrinn;
Ho, mo Mhari laghach,
’S tu mo Mhari bhinn;
’Mhari bhoidheach, lurach,
’Rugadh ann sna glinn.

’S tric ’bha mis’ is Mari
’Falbh nam fàsach fial,
Gun smaointinn air fal-bheirt,
Gun chail gu droch ghniomh;
Cupid ga n-ar taladh
Ann an cairdeas dian;
’S barr nan craobh mar sgail dhuinn,
Nuair a b’ aird’ a ghrian.

Ged bu leamsa Alb’,
A h-airgiod is a maoin,
Ciamar ’bhithinn sona,
Gun do chomunn gaoil.
B’ annsa ’bhi gad phòsadh
Le deagh choir dhomh fein,
Na ged gheibhinn storas
Na Roinn-Eorp’ gu leir.

Tha do bhroilleach soluis
Lan de shonas graidh;
Uchd a’s gille ’shealas
Na ’n eal’ air an t-snamh.
Tha do mhin shlios fallain
Mar chanach a chair;
Muineal mar an fhaoilean
Fo ’n aodunn a’s aillt’.

Tha t’ fhalt bachlach, dualach,
Mu do chluais a fas;
Thug nadar gach buaidh dha
Thar gach gruag a bha.
Cha n-fheil dragh no tuairgne
’Na chur ’suas gach la;
Chas gach ciabh mu ’n cuairt dheth
’Se na dhuail gu ’bharr.

Tha do chailc-dheud snaidhte
Mar shneachda nan ard;
T’ anail mar an caineal,
Beul bho ’m banail failt;
Gruaidh air dhreach an t-siris,
Min raisg chionalt’, thlath;
Mala chaol gun ghruaman,
Gnuis gheal ’s cuach fhalt ban.

Thug ar n-uabhar barr,
Air aigheas righrean mor’;
B’ iad ar leaba stata
Duilleach ’s barr an fheoir;
Flurichean an fhasich
’Toirt dhuinn cail is treoir,
Is sruthain ghlan nan ardibh
’Chuireadh slaint ’s gach por.

Cha robh inneal-ciuil
A thuradh riamh fo ’n ghrein,
’Dh’ aithriseadh air choir
Gach ceol ’bhiodh againn fein.
Uiseag air gach lonan,
Smeorach air gach geig,
Cuthag is gug-gug aic’
Maduinn chubhridh Cheit’.

ORAN D’A LEANNAN.

LE DOMHNULL DOMHNULLACH.

O, ciamar ’s urrinn mi bhi beo,
’S cho mor ’s a thug mi speis dhuit?
No ciamar dh’ fhaodas mi bhi stoilt’
Is gun mo choir air t’ fheudinn?
Ged fhaighinn airgiod na Roinn-Eorpa
Agus or na h-Eiphait,
Cha chumadh sin mi ’suas car uair’
Is tu bhi bhuam gun sgeul ort.

Ma’s e ’s gun d’ chuir thu rium do chul
’S tu ann an duil mo threigsinn,
Gus an cuir iad mi ’san uir
Cha deanar turn ’ad dheidh leam.
Ciamar dh’ fhaodas mi bhi saor
’S nach dean an saoghal feum dhomh;
Mo chridh’ fo smalan le do ghaol,
’S gun duil a chaoidh ri t’ fheudinn.

Tha gaol nam boirionnach o’n oige
Mar an ceo ’sa cheitein:
Laighidh e ri madinn dhriuchd
A bhan cho dluth ’s nach leir dhuinn.
Chi mi ’n t-adhar leis ’s na beanntan
’Dol an ceann a cheile;
Ach sgaoilidh e ri uin’ ro ghearr
Gun fhios cia ’n t-ait an deid e.

Chan fheil mo chadal domh ach ciuirt’,
’S cha n-fheil mo dhuisg ach cianail;
Cha n-fheil an obir dhomh ach cradh,
’S cha n-fheirrde mi bhi diamhain.
Cha dean laighe dhomh ach creuchdan
’S cha doir eirigh dhiom iad;
Cha doir asdar mi gu slàint’;
’S cha n-fhasa tamh no gniomh dhomh.

SMEORACH NAN LEODACH.

LE DOMHNALL NAN OBAN.

LUINNEAG,
Uilibh i na i ri u o,
Uilibh u na u ri u o,
’S smeorach mise mach o’n tur a’s
Gleodhrach cuirn mu ’bhuird le feusda.

’S mise smeorach òg a ghrinnis
Sheinneas ceol mar òrgan milis;
Feadan ordail fo mo ribheid,
’S fead mo mheoir air comhradh fileant’.

’S mear mo ghreann a danns’ air crannaig,
Breabadh bhonn le fonn gun ainnis,
Bleith nan toll ’s gach trannsa darais,
Mealladh rann o cheann mhic-talla.

Seinneam fonnmhor, pongail, m’ ealain,
Air a chom nach trom mar eallach;
Cha dig tonn mu bhonn mo thalla,
’Ni mo chall no ganntas m’ arain.

Taghail aig D. J. Domhnullach, agns faic na brògan agus na cleòcannan bèin a th’aige ri chreic. Tha na cleòcannan gu teirgsinn. Gheobhair deagh bhargain aige daonnan.

C . H. HARRINGTON & CO

Soithichean Dinnearach, Soithichean Ti, Soithichean Seomar, Soithichean Creadha dhe gach seorsa, SAOR.

Caiseart dhe gach seorsa, Brogan, Botainnean, Rubbers, &c ., &c . Iad uile math ’s na prisean ceart.

Amhlrn, Flur, Min, Ti, Siucar, Siabunn, Molasses, Olla, Mart-fheoil, Muc-fheoil, Sgadan. An seorsa ’s fhearr.

Fiodh, Buird, Laths, Clachan creadha, Aol, agus iomadh ni eile air am bi feum an am togail thaighean

C . H. Harrington & Co.
Sidni, C. B.

SIOSAL & CROWE.
Fir-Tagraidh, Comhairlichean
Notairean, &c .
SIDNI, - - C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE

D. A. MacFHIONGHAIN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, E. P. I.

Leabhraichean Gailig.
RI ’N REIC AM BADDECK.
Tha Leabhraichean Gailig dhe gach seorsa ri’n reic aig Niall Domhnullach, anns an stor aig D. F. MacRath. Gheibhear Mac Talla gach seachdain san aite echudna.