---

[73]

[Vol . 5. No. 11. p. 1]

MAC-TALLA

AN NI NACH CLUINN MI AN DIUGH CHA’N AITHRIS MI MAIREACH

VOL. V. SIDNI, C. B., DI-SATHAIRNE, SEPTEMBEE 19, 1896. No. 11

Litir a S. W. Margaree.

’FHIR MO CHRIDHE, —Is fada bho nach do chuir mi sgrìob thun a MHIC-TALLA. Tha mi creidsinn nach eil a bheag a dh’ ionndrainn air mo chuid-sa naigheachdan; ach ciamar air bith tha sin, tha bòsd orm a ràdh nach do chuir mi dad d’ ur n’ionnsaidh riamh nach do chlo-bhuail sibh gu snasail agus sin ’an ùine ghoirid an deigh domh a chur air falbh.

Tha MAC-TALLA a’ taghal air àireamh mhath de luchd-gabhail anns a’ chearn ’so—rud tha na dheagh chomharradh gur a sluagh Gàidhealach a’s mutha tha tàmh ’s an àite. Tha sgoilean matha Beurla lionmhor n ’ar measg; ach ged tha, cha ’n fhiosrach mi gum beil a h-aon ann tha ’deanamh dimeas air a Ghàidhlig ann an dòigh sam bith. Tha gach aon deònach gu ’m faigheadh i ’h-àite fhéin a chumail am measg nan canain eile, agus is tearc ri fhaotainn teaghlach anns nach eil cuideigin a leubhas Gàidhlig.

Anns a pharaisde so, a bhàr air mu dhusan teaghlach Eirionnach, tha faisg air ceud teaghlach Gàidhealach, a’ mhòr chuid diubh air an suidheachadh gle mhath nan crannchur. Tha roinn fhathast beò de dh’ fhàs na seann-dùthcha. Tha mu fhichead pearsa ann ’tha os cionn ceithir fichead bliadhna a dh’ aois. Tha caochladh fhineachan ri fhaighinn air gach taobh dhe ’n abhainn so, —Siosalaich, Caimbeulaich, Camaranaich, Cloinn-Iosaic, Cloinn-Phàrlain, Domhnullaich, Dùbhallaich, Cloinn-Illeolain, Cloinn-Illios, Cloinn-Illeain, Cloinn-Leòid, Stiùbhartaich, Siomsanaich agus Cloinn-Choinnich. Thainig an àireamh a’s mutha dhiubh as a’ Mhorthir, beagan á Mùideart, Arasaig agus àiteachan eile anns an t-seann dùthaich. Dh’ fhàg feadhainn diubh Albainn cho tràth ri 1801, agus rium iad còmhnuidh fad greis bhliadhnachan ’an Siorramachd Antigonish. Thuinich a’ chiad luchd-àiteachaidh air abhainn Mhargaree, os cionn na “Forks,” mu ’n bhliadhna 1815. Thàinig a mhor chuid de chach eadar 1821 agus 1826. Is Caitlicich iad uile, agus ’s e ’n t-Urraman Fionnladh Siosal ar Sagart Parais [ ? ] o chionn sia bliadhn’ deug.

Is fada bho nach robh am fiar cho pailt ’sa tha e’m bliadhna. Bha ’n samhradh “breac riabhach,” ro fhreagarrach do gach seòrsa barra. Tha gach seòrsa arbhair a sealltuin taghta math, ach cha ’n eil uiread an cur dhiubh ’s is minic a bha; oir air do ’n chinneachadh a dhol air ais o chionn beagan bhliadhnachan agus flùr na h-Aird-an-Iar saor ri cheannach, sguir na tuathanaich a threabhadh uiread de ’n talamh ’s a b’ àbhaist daibh. Tha ’m buntata is gnothuichean gàraidh gle mhath cuideachd, agus mar a tig gaiseadh sam bith na ’n rathad as deigh so bithidh gach seilear a cur thairis ’nuair a thig an geamhradh.

Tha iasgach na h-aibhne so air dol air ais gu mòr o chionn fhichead bliadhna. Is ainneamh bliadhna an dràsda a gheibh daoine iasg an teaghlaich a ghlacadh. ’S an t-seann aimsir bhiodhte cur luchd nan soitheachan air falbh de chasbro—rud a bha na chuideachadh mòr do ’n chiad luchd-àiteachaidh. Bha ’n uair sin bradain, bric ’us easgannan paillt mar an ceudna, agus cha robh aona ghuth air laghannan cruaidhe g’ an taobh mar tha ann an diugh.

Tha roinn mhath de ’n òigridh air falbh anns na Stàitean, feadhain diubh a’ deanamh airgiod us feadhain nach eil, cuid a’ call an slàinte ’us cuid eile a’ fàs reamhar, pairt diubh an ceann beagan bhliadhnaichean a tilleadh agus feadhain eile nach till gu bràch, feadhain a moladh dùthaich nan Geancach agus a’ càineadh na dachaidh agus feadhain eile an aghaidh sin. Tha chùis mar a bha i riamh, —feadhain a’ gleidheadh air an fhalbh ’s feadhain eile a call air; agus co aig tha fios nach eil feadhain ann cuideachd tha fuireach tuilleadh is mor aig an tigh dha ’n deanadh sgriob thoirt a choimhead an t-saoghail feum gu leòir.

Dh’ fhaodainn mòran a chur sios ma ’n àite so, “dh’an d’thug Nàdur iomadh buaidh,” ach gun fhios nach eil mo litir tuilleadh is fada mar tha, cha sgriobh mi’n còrr aig an àm.

Is mi do charaid.

AN SEANA-GHIULLAN.

Am Foghar, 27mh la, 1896.

Tha D. J. Domhnullach an diugh a’ fosgladh anns an stòr ùr ri taobh a bhanca, agus tha e toirt cuireadh fialuidh do na h-uile tigh’n a choimhead air co-dhiu bhios iad air son dad a cheannach no nach bi. Bidh am Band aige air son toil-inntinn a chumail riuthasan a tha deigheil air ceol. Tha stoc mor de dh’ aodaichean, adan, &c . aige, agus tha e ga chreic anabarrach saor.

An rud nach ith na leanaban ithidh an t-seanna-bhean fhein e.

’Se Mo Cheist an Gille Donn.

Hithillen na hillean ì,
Hithillen na hillean o,
Faillill éile ’s hòro ì,
Mo thruaighe mì mur faigh mi thu.

’Se mo cheist an gille donn,
Théid do chrannaibh ard nan long,
’S ged bhiodh tu gun ni gun fhonn,
A t-aodach lom gun gabhainn thu.

M’ eudail, m’ aighear, ’us mo luaidh,
’Seòladh àrd air druim a’ chuain,
Saoilidh mi an ceann gach uair,
Gu ’n tig thu nuas g’am amharc-sa

Gur e mise tha gu truagh,
’S caolas eadar mi ’s mo luaidh,
Na’m biodh e ’na rathad cruaidh
Gu ’n ruiginn uair ’san t-seachdain thu.

Tha mi ’n so mar dhruid an crann
’S ise ’n deigh a h-eoin a chall,
Seacharan air dhol am cheann,
’S ged thig an t-àm cha chaidil mi.

Cha b’e airgiod ’s cha b’e òr,
Air an robh mi òg an tòir,
Ach na dh’ fhalbh air long aan seòl,
’S a chaidh ri ’m bheò nach faigh mi thu.

Tha mi gun airgiod us gun òr,
Cha ’n e so a rinn mo lèon,
Ach nach fhaic mi thu ri’m bheò
A’ seòladh thaobh an fhearainn so.

Och nan Och.

Och nan och! mar tha mar tha mise,
’Chòin a Righ! mar thar tha mise.
Ghaoil ’s a luaidh nach robh mise
Greis gun fhios leat an uaigneas.

Gur mis’ tha fo mhulad,
O’n taice so ’n uiridh,
Mo shùilean a’ sruthadh,
’S lionn-dubh air mo bhualadh.

’S e do ghaol rinn mo lagadh,
’S a chuir faonndradh a’m chadal:
Cia mar ’s dùth dhomh bhi fallain,
’S e mo charaid chum bhuam thu.

’S e do ghaol rinn mo lìonadh,
’S a chuir fada bho thir mi;
Thu bhi fàgail na tìre,
Bhiodh a’ brìodal nan gruagach.

’S e mo cheist-sa an t-uasal,
Cas gu dìreadh nam fuar-bheann;
Tha t-anaìl cho cùbhraidh,
Ris na h-ùbhlan ’gam buain leam.

Cha b’e stòras no earras
Chuir mi ’n tòir ort mar leannan,
Ach mi bhi tric mar riut
A’ tigh’nn tarsuinn a luaidh rium.

An rud nach faic suil cha chiurr cridhe.

An t-uan ni’s duibuibhe na mhàthair.

---

[74]

[Vol . 5. No. 11. p. 2]

SGEUL IONGANTACH O’N CHUAN.

Thug Diùc Earra-ghàidheal o cheann ghoirid iomradh dhuinn ann an leth-bhreac leabhair mar so fhein(Good Words)air sealladh àraidh a chunnaic duin’ -uasal (Mr. Bell) ann an Inbhearaora o cheann ùine nach eil ro chian, ’s air an d’ thug e fein ’s a mhac iomradh sgriobhta a tha ’nis ann an seilbh an Diùc. Bha ’m mac ’s an t-Athair measail cliùteach ’s an dùthaich ’s cha robh teagamh air a chur nan seanchas—agus tha ’n Diùc a làn chreidsinn an iomraidh mu ’n t-sealladh iongantach a chunnaic iad agus mur faigheadh ’s mur d’ thugadh duine cho fhiosrach ghlic ris an Diùc sgeul sgriobhta mu ’n chùis cha dùraigamaid an sgeul ro iongantach, eile a leanas aithris. Be’n sealladh a chunnaic Mr. Bell agus a mhac ’s iad a’ coiseachd a mach o Inbhearaora an t-slighe air an robh iad ag imeachd air a domhlachadh le mòran airm agus leum iad gu taobh gus an rachadh na saighdeara seachad. Bha Mr. Bell e fein roimhe so san arm ’s bha a mhac a’ bràth dol ann mu ’n àm so féin, agus bha ’n t-athair a’ soillearachadh d’a mhac cùis no dha a thug an sealladh gu ’bheachd a thaobh nithe air am b’ iomchuidh do shaighdear òg eòlas a bhi aige. ’Nuair a bha iad a’ tilleadh dhachaidh dh’ fharraid iad do dhaoinibh a thachair orra am fac iad na saighdeara, ’s cha ’n fhac iad a h-aon a chunnaic an sealladh ud. Cha robh teagamh air a chur an sgeul Mhr. B. ’s a mhic. Dh’ fhaodadh an sealladh a bhi air fhaicinn ann an àite eile do ’n t-saoghal agus an riochd a bhi air a chomharrachadh air an àile ann an dòigh iongantaich a dh’ fhaodas gliocairean foghlaimte a shoillearachadh. Anns a bhliadhna 1828 bha duine òg d’ am b’ ainm Raibeart Bruce a mhuinntir Thorbay ann an Sasunn na fho-sgiobair(mate)air luing a bha seòladh eadar Liverpool agus St. John’s, New Brunswick. Bha ’n long air turus fairge ’dol a nunn air a’ chuan-t- siar ’s an deigh dh’i a bhi a mach cuig no sia sheachduinean ’s a bhi dluth air ceann-an-Ear Thanalach New Foundland, bha’n sgiobair agus Mr. Bruce mu mheadhon là air clàr-uachdair na luinge a’ gabhail na greine; ’s an deigh sin chaidh iad a sios a dh’ fhaotuinn a mach an obair-latha ’s an suidheachadh air a’ chuan. Bha’n staidhir a’ tearnadh tarsuinn ’s gun i ach goirid. Mu choinneamh taobh na staidhreach bha seòmar Bhruce. Air bun na staidhreach bha da dhorus taobh a cheile an dara h-aon a’ dh’ ionnsuidh an t-seòmair-shuidhe ’s an t-aon eile mu choinneamh na staidhreach agus seòmar Mhr Bruce. Bha ’n clàr-sgrìobhaidh a bh’ ann san t-seomar so ’s a cheann aig an dorus; ion ’s gu faiceadh aon ’na shuidhe aige ’s e ’g amharc thar a ghualainne do ’n t-seòmar-shuidhe. Bha Bruce air a thoirt a suas le bhi meas astair agus suidheachaidh na luinge bha ’g eadar-dhealachadh gu mòr o’n mheas a rinn e air thuairmeas agus as eugmhais na greine. ’N uair a bha e gu dùrachdach ri àireamh cha robh e ’toirt fainear gluasad an sgiobair ’san uair a chriochnaich e ’n obair bha eadar-dhealachadh mòr eadar an suidheachadh air a’ chuan agus a’ meas a rinneadh air thuairmeas. Ghlaodh e ’n sin ris an sgiobair gun amharc mu’n cuairt, agus dh’ fheòraich e, ciod an suidheachadh a bh’ aca a reir a’ mheas a rinn esan. ’N uair nach d’ fhuair e freagairt chuir e ’cheist a ris ’se ’sealltuinn thar a ghualainne agus chunnaic e, mar shaoil e, an sgiobair a’ dian sgriobhadh air a lic; ach cha d’fhuair e freagairt. An sin dh’ eirich Bruce agus ’n uair a bha e aig dorus an t-seòmair thog an cruth sin a chunnaic e ’n riochd a’ sgiobair a cheann, agus nochd e aogas neach air an robh e gu tur ’na choigreach. Cha bu chladhaire e agus ’nuair a choinnich e’n dian amharc sin air ann am fiamh thosd, ’s e cinnteach nach fac e ’n t-aogas sin riabh roimhe, mheataich e; ’s gun tuilleadh seanachais ris a’ choigreach, dhirich e suas le clisgeadh. ’N uair a thug an sgiobair fainear e dh’ fheòraich e dheth ciod a dh’ fhairich e. “Co,” arsa Bruce, “a th’ aig a chlàr sgriobhaidh agaibh?” “Cha’n fhiosrach mise neach air bith a bhi ann,” arsa an sgiobair. “Tha coigreach ann,” arsa Bruce. “ ’S fheudar gu bheil thu ’bruadar no gu fac thu ’n dara fo-sgiobair no’n stiubhard gu h-iosal. Co eile aig am biodh a chridhe dol sios gun chead,” arsa ’n sgiobair. Ach bha e arsa Bruce na shuidhe ’sa chathair agaibh ’s a’ sgriobhadh air ur lic. Sheall e orm san aodunn ’s tha mi cinnteach nach faca mi e riamh roimhe. “Tha sinn o cheann shia seachduinean air a’ chuan agus co as a thigeadh e; theirig sios agus faic co e,” arsa ’n sgiobair. Cha ’n eil mi creidsinn ann an tannasgaibh ach b’fhearr leam sinn a dhol sios le cheile arsa Bruce. Chaidh iad sios ’s sheall iad anns gach seòmar ’s cha ’n fhac iad iad neach. ’Nior fhaiceam m’ fhàrdach no mo theaghlach, arsa Bruce, mur faca mi cruth duine a’ sgriobhadh air ur lic, ’s an uair a sheall iad chunnaic iad air an lic na facail so, “Stiùir air an Aird-an-iar-thuath.” Am bheil thu fochaid orm deir an sgiobair? Air m’fhocal mar dhuine ’s mar mharaiche cha d’ innis mi smid ach an fhirinn, deir Bruce. Shuidh an sgiobair a’ trom-smuaineachadh ’san leac mu ’choinnneamh. Thubhairt e ri Brus ’s e tionndadh na lice—sgriobh na ceart fhocail sin a ’d laimh fhein, ’s an deigh do Bhruce sgriobhadh dh’ iarr an sgiobair air a radh ris an dara fo-sgiobair tighinn a’ nuas, sgriobh esan cuideachd na briathra ceudna— “Stiùir air an aird-an-iar-thuath;” sgriobh an stiùbhard ’san sgioba gu leir na facail sin, ach cha robh aon lamh-sgriobhaidh coltach ris an laimh sin a fhuaradh air an lic. Bha ’n sgiobair treis a’ dian-smuaineachadh— ’s an sin thubhairt e—Cha ’n eil fhios nach fhaodadh cuideigin a bhi ’m folach aìr bòrd agus theid an long a rannsachadh gu mion [ ? ] ’s mur faigh mise e bithidh e math air falach-fead. Gairm na lamhan. Chaidh sin a dheanamh ’s cha d’ fhuaras a h-aon air bòrd ach an sgioba. “A Mhr. Bruce ciod do bharail air a’ chùis? Tha ni-eigin ann.” Cha ’n urrainn mi a ràdh ach ga faca mi ’n duine a’ sgriobhadh air an lic deir Bruce. Falbh suas agus iarr air an fhear a th’ aig an ailm stiùradh air an àird-an-iar-thuath. Tha an soirbheas saibhir ’s cha chaill sinn ach beagan ùine. Chaidh sin a dheanamh agus an ceann thri uairean ghlaodh am fear-faire ga ’n robh beinn-dheighe air thoiseach orra ’s gearr na dheigh sin thubhart e gu’n robh coltas soithich ’na taice. ’N uair a bha iad a’ dlùthachadh air a chaspair so rinn gloine amhairc an sgiobair cinnteach iad gu ’m bi long a bh’ ann a chaill a croinn ’s i air reothadh ris an deigh agus mòran dhaoine air bòrd. An ùine ghearr chuir iad an long air luidhe-thuige ’s chuir iad na bàtaichean a mach a dheanamh fuasglaidh air luchd na h-eigin. Is e bha ’n so long a dh’ fhàg Quebec gu dol do Liverpool le mòran do luchd-aisig air bòrd. Chaidh i ’n sàs anns an deigh ’s bha i aireamh sheachdainean ann an cor cunnartach. Bha i gu mor air a dochunn ’s cha robh aig an sgioba no aig an luchp-turuis ach dòchas fann ri teasraiginn ’s bha ’n gairdeachas ro mhòr ’n uair a thàinig dòchas ri fuasgladh.

’N uair a bha h-aon do na thàinig as an luing a chaidh a dhìobradh a’ direadh ri taobh na luinge a thàinig gu cobhair, leum Bruce air ais le uamhas. B’ e so a’ cheart aogas a chunnaic e ceithir uairean roimhe so ag amharc air o chlar-sgriobhaidh an sgiobair. Dh’ amhairc e gu geur air ’s mar a b’ fhaide sheall e ’sann bu chinntiche bha e gu ’m b’ i a’ cheart ghnuis a chunnaic e roimhe a bh’ ann, ’s a cheart aodach agus a’ cheart chruth. ’N uair a chaidh gabhail aig an t-sluagh a chaidh a theasraiginn, thug Bruce an sgiobair gu taobh ’sthubhairt e ris; is e sid cruth agus coltas an duine a chunnaic mise a’ sgriobhadh air ur lic an diugh, ’s mhionnaichinn air a sin ann am mòd ceartais. Air m’ fhacal, a Mhr. Bruce, arsa ’n sgiobair, tha ’chùis ro iongantach. Labhramaid ris an duine. Fhuair iad an duine a’ cainnt ri sgiobair na luinge o’n deachaidh an teasraiginn ’s thàinig iad le chéile a thoirt buidheachais dhoibh air son an teasraiginn o fhuachd, o acras ’s o’n bhàs. Thubhairt an sgiobar agus Mr. Bruce nach d’rinn iad ach mar a dheanadh iad fein air an son-san anns a chor cheudna. An sin thubhairt an sgiobair ris an duine gu’m biodh e ’na chomain nan tearnadh e leis d’ a sheòmar. ’N uair a chaidh iad sios, thubhairt an sgiobair gu ’n robh e’n dòchas nach gabhadh e gu h-olc iarraidh air facal no dha a sgriobhadh air an lic. Ni mi sin gu, toileach arsa ’n duine, ach ciod a sgriobhas mi. Thugadh dha an taobh air nach roch sgriobhadh do ’n lic agus dh’iarradh air na facail a sgriobhadh, “Stiùir air an Aird-an-iar-thuth.” Bha ’n coigreach fo iongantas ’s gun fhios aige ciod bu chiall do ’n iarrtus so; ath le fiamh

---

[75]

[Vol . 5. No. 11. p. 3]

ghaire dh’ aontaich e. Thog an sgiobair an leac agus sheall e gu mion oirre. An sin chaidh e gu taobh los nach faiceadh an coigreach e ’s thionndaidh e ’n taobh air an robh a’ cheud sgriobhadh. Is i so do làmh-sgriobhaidh. Is i, arsa an coigreach, chunnaic sibh mi ’sgriobhadh nam facal sin. Agus an i so i cuideachd? arsa ’n sgiobair ’se tionndadh an taobh eile do ’n lic. Bha mòr imcheist air an duine ’n uair a dh’ amhairc e ’s thubhairt e nach do sgriobh esan ach air an dara taobh; ’s co a sgriobh air an taobh eile—ciad is ciall dha so? Is tuillidh sin na ’s urrainn dhomhsa innseadh. Thubhairt mo cheud fho-sgiobair gu ’n do sgriobh thu fein e air a mheadhon latha ’n diugh aig mo bhòrd sgriobhaidh-sa. Dh’ amhairc sgiobair na luinge diobaraich ’s an duine air a cheile le clisgeadh agus dh’ fheòraich an sgiobair dheth— “An do bhruadair thu gu ’n do sgriobh thu air an lic so?” Cha ’n eil cuimhne agam gu’n do bhruadair. Ciod arsa ’n sgiobair eile a bha ’n duine so a’ deanadh mu mheadhon latha an diugh? Cha ’n eil fhios again ach is cùis dheacair a tha so agus bha mi ’m beachd labhairt ribh mu ’n chùis cho luath ’s a gheibhinn cothrom. An duine uasal so, air dha a bhi air a chur thairis gu mòr thuit ’na throm chadal beagan roimhe ’n mheadhon latha; an ceann beul ri uair dhùisg e agus thubhairt e rium; “Gheibh sinn fuasgladh an diugh.” Agus ’n uair a dh’ fheòraich mi ciod an t-aobhar a bh’ aige air son sin a radh, fhreagair e, gu fac se e fein air bòrd luinge a bha ’greasad gu ’r teasraiginn. Dh’innis e ’coltas agus a h uidheam-seòlaidh, ’s an uair a nochd an long so i fein bha ’h-aogas a’ freagairt do na dh’ innis e m’a timchioll. Cha do chuir sinn mòr earbsa as na thubhairt e; ach smuainich sinn gu faodadh brigh eigin a bhi ’sa bhruadar; oir beiridh an duine a tha ’n cunnart bàthaidh air sop; ach a reir ’s mar a thachair cha ’n eil teagamh nach robh gach cùis air a riaghladh le freasdal an Uilechu mhachdaich, ann an dòigh do thuigsinn dhuinne chum ar teasraiginn o’n bhàs. Cha ’n eil teagamh arsa ’n sgiobair eile, nach d’ rinn an sgriobhadh a bh’ air an lic tearnadh dhuibh, cia air bith mar thàìnig e. Bha sinne a’ stiùireadh an iar-dheas agus dh’ atharraich sinn ar cùrsa dh’ionnsuidh na h-aird-an-iar-thuath, feuch ciod a thachradh, ’s bha fear-faire sa chrann ach tha sibhse ’gradh ’s e labhairt ris an duine uasal, nach do bhruadair sibh gu’n robh sibh a’ sgriobhadh air lic. Cha chuimhneach leam gu ’n do bhruadair, ach b’ e mo bheachd gu ’n robh an long a chunnaic mi ’m chadal a’ greasad gu ’r n-ionnsuidh; ach cha ’n urrainn mi innseadh cia mar thàinig am beachd sin ’am inntinn. Tha ni iongantach eile mu ’n chùis, tha a h-uile ni a tha mi faicinn air bòrd mar gu ’m b’ aithne dhomh roimhe e, ach tha mi làn-chinnteach nach robh mi air bòrd na luinge so riamh. Is cùis ro dheacair so; ach ciod a chunnaic Mr. Bruce? Dh’ innis Mr. Bruce dha an sealladh a chunnaic e ’s a dh’ aom an sgiobair gus a’ chùrsa atharrachadh agus b’e dearbh-bheachd gach neach a bha san luing gu’m b’i lamh an Tighearna a bha air a sineadh a mach gu teasraiginn o’n bhàs. Tha a’ chùis so gu cinnteach ro dheacair, ach a thaobh an sgriobhaidh a bh’ air an lic, theagamh gu’m bu dàna ràdh gu’n deachaidh a dheanadh leis an laimh sin a sgriobh na h-aitheantan air thùs air clàraibh cloiche, ach faodar beachd dhiadhairean foghluimte a chur an ceill. Tha cuid dhiubh ’sa bheachd gu bheil gach guth ’s gach gniomh air an comharrachadh air an àile mar tha dealbh air a thoirt a nis leis an t-solus a dh’ ionnsuidh a phaipear no na gloine, ’s gu ’n cluinn ’s gu faic aingil iad ged nach faic ’s nach cluinn daoine peacach neo-iomlan iad; ach is e ’n Dia sin a mhàin do ’n aithne an cridhe, mu ’m bheil an Salmadair a’ cur an ceill—

“Feuch cha ’n eil focal mòr no beag
No cainnt air bith a’ m’ bheul,
Mu’n labhram sud, a Dhe nam feart,
Nach aithne dhuit gu leir.” —S. cxxxix.

Chaidh an sgeul so innse do ’n ùghdair le S. Mac-a- Chleirich, sgiobair air soithich do ’m b’ ainm “Julia Hallock,” do ’n d’ innis Mr. Bruce fhein e. Bha iad a’ seòladh le ’cheile anns na bliadhnaibh 1836, 1837. Fhuair Mac-a- Chleirich o Bhruce e ochd bliadhna an deigh do’n chùis iongantaich so tachairt. Chaill e sealladh air an deigh sin ’s cha ’n eil fhios aige co-dhiu a tha no nach eil e fhathast beò. Is e na chuala e uime uaithe sin gu’n do lean e air seòladh do New Brunswick, gu’n robh e na sgiobair air luing do ’m b’ ainm an “Comet” ’s gu ’n deachaidh ise a chall. Bha Bruce, deir Mac a Chleirich, ’na dhuine cho firinneach ’s a thachair riamh orm. Cha bu chomasach dithis a bhi air an dùnadh suas car da bhliadhna ann an soitheach gun iad a bhi fiosrach mu chliù a cheile. Bha sinn cho càirdeil ri dà bhràthair air bith. Labhair e gu tric mu ’n chùis iongantaich ud le fiamh ’s ann an cainnt stòlda thiamhaidh ’s mheas e ’chùis mar thachartas o’n Fhreasdal chum e fein a thoirt ni bu dluithe do Dhia ’s do shonas siorruidh. Chuirinn mo bheatha fein an geall gu’m bi an fhirinn a labhair e. Gu tric agus air iomadh doigh rinn an Tighearna rabhadh a thoirt d’a shluagh cho maith ’s “ann am bruadaraibh ’sann an aislingibh na h-oidhche ’n uair a thuiteas cadal trom air daoinibh.”

A. M. ’sa Ghaidheal.

NA BANA BHAIRD.

Cha’n ’eil rùn oirnn cunntas farsuinn a thoirt air na Banna-Bhaird Ghaidhealach an drasd; is leòr leinn ainmean nam feadhainn a’s mò a tha air an aideachadh a chur sios ann an òrdugh an déigh a chéile. Is e ar n-iarrtus a leigeadh fhaicinn gu’m bheil mnathan am measg nan Gaidheal cho math ri fir air an do bhuilicheadh spiorad na bàrdachd, —ni a dh’fheudas a nochdadh dhuinn gu ’n robh, o cheann fhada air ais, finealtas agus grinneas a’ cliuthachadh sliochd nan Gaidheal.

Tha Oisein a’ toirt f’ar comhair ’na bhàrdachd féin boirionnaich bhòidheach mar luchd-deanamh agus mar luchd-seinn ciuil is bàrdachd; ach cha ’n urrainn dhuinn gu h-achdaidh òighe sam bith a chomharrachadh a mach a’ bha ’na bana-bhàrd anns na làitheibh sgaileach ud. Tha mòran òran againn a ris, a tha iomadh linn a dh’ aòis, cuid dhiub gu’n teagamh a chaidh a dheanamh agus a sheinn le mnathan; ach aon chuid air an ainm no air an tuineachadh cha’n fhaighear sgeul. Tha e air a ràdh gur h-anns an treas linn deug a dheanadh “An Gille Dubh Ciar Dhubh”, le bana-bhàrd air nach eil ainm againn. A réir coslais is ann le te a rinneadh “Fear a’ Bhàta” mar an ceudna; agus cha’n e cainnt no guth fir a tha againn ann an “Fhir an leadain thlaith.” Is saoilidh mi gun teagamh gur h-i cainnt cridhe mna a tha anns an oran ghasda ud, “An Nochd gur faoin mo chadal dhomh.” Tha moran eile a dh’fheudadh a bhi air an ainmeachadh—orain a chaill sgeul air am parantan ach a tha air an seinn agus air an altrum gu caidreach am measg clann nan Gaidheal.

Ainmicheam a nis na bana-bhaird air am bheil tomhas do eolas againn, agus aig am bheil an ainmean an oibrichean nam bard.

Ban-Iarla Earraghaidheil: 15mh linn. Gheibheir cuid d’ a h-obair-sa anns an leabhar luachmhor ud a chuireadh a mach o cheann cheithir bliadhn’ deug—The Book of the Dean of Lismore,far am faighear mar an ceudna moran do bhardachd eile. Bha bàrdachd is litreachas measail am measg nan Gaidheal anns an la anns an robh mic righrean cosmhuil ri Oisean, agus ban-iarlachan cosmhuil ri te Earraghaidheil a gabhail tlachd annta.

Mairi Nic Leoid: 16mh linn. Cha’n ’eil a’ bheag nach cuala iomradh air Mairi Nighean Alastair Ruaidh agus a bardachd. Rinn i aireamh oran, a’ chuid is mo dhiubh mu Chlann Leòid anns na Hearadh. Gheibhear na dh’ iartadh d’a cuid bardachd anns an t-Sar Obair.

Diorbhail Nic a-Bhriuthainn: 17mh linn. Cha’n ’eil moran do òrain Nic-a- Bhriuthainn air an gleidheadh, ach “Oran do dh’ Alasdair Mac Colla.” Rugadh i ann ann an Lunga, eilean Earraghaidhealach. ’Na gne bardachd agus na doigh seinn tha i fein agus Mairi Nic-Leoid gle choismhuil r’a cheile.

Silis Nic Dhonuill: 17mh linn. Rugadh Silis Nighean Mhic Raonuill, mar theirte rithe gu cumanta, ann an Lochaber. Mur ’eil i air thoiseach cha ’n eil i air dheireadh air na bana-bhaird a dh’ ainmich sinn. Tha a roinn ni’s misle agus ni’s sleamhuine na am feadhainn-san. Chuir i ri cheile aireamh mhaith do dhain is orain. An deigh bas a

(Air a leantuinn air taobh 78)

---

[76]

[Vol . 5. No. 11. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS.
Bliadhna, $1 .00
Sia miosan, .50
Tri miosan, .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu luchd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air son $1 .52, neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gàilig g’ ar ’n ionnsidh an aire nach sgriobh iad ach air aon taobh d’ an duileig, agus nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu,
J . G. MacKINNON,
Publisher ‘Mac-Talla,’
Sydney, Cape Breton.

SIDNI, SEPTEMBER 19, 1896.

Tha e fàs na’s coltaiche gach latha nach eil an t-àm fad as anns am faighear fuasgladh do’n cheist mhor sin a tha nis o chionn bliadhna air nntinn na Roinn Eorpa, “Ciod a dh’ éireas do Armenia?” Chuir am mort sgriosail mu dheireadh a bha ’n Constantinople o chionn ghoirid fearg air rioghachdan na Roinn Eorpa air fad, agus an diugh tha soithichean cogaidh a cruinneachadh mu dhorsan an Turcaich ’s iad deiseil gus a bhuile bhualadh go b’e uair a thig an t-òrdugh. Tha an Sultan a toiseachadh ri fhaighinn a mach nach urrainn dha a dhol air adhart a’ sgrios nan Criosduidhean moran nis fhaide. Tha e maslach gu’n deachaidh leigeil leis cho fada, ach faodar a choire sin a chur gu léir air Russia, oir air son a criochan féineil cha’n fhuilingeadhh i dragh sam bith a chur air. Ach a dh’ aindeoin ciod a their Russia no rioghachdan sam bith eile, cha bhi an fhuil neo-chiontach a chaidh a dhòrtadh ann an Armenia gun dioladh.

Bhitheamaid gle thoilichte na’m b’urrainn dhuinn gach seachdainn, a dha no tri de litrichean pongail, mar a th’ againn anns an àireamh so, a thoirt d’ ar leughadairean. ’S fior thoigh leinn féin agus tha lan fhios againn gua toigh le ar càirdean a tha gabhail MHIC-TALLA, a bhi cluinntihn as gach cearna ’s am bheil Gaidheil a fuireach, ciod an cor, agus ciod a tha dol air adhart nam measg. Tha gu leòr d’ar luchd-leughaidh, sean us og do ’n aithne Gàilig a sgriobhadh, agus a tha comasach air litir phongail a chur e’ ar n-ionnsuidh ’nuair a thogras iad. Carson nach eil am barrachd dhiubh a sgriobhadh? Ged nach biodh litir ro fhada, gidoeadh ma bhios i air a cur na chéile gu dòigheil agus ma tha i toirt iomraidh air nibhibh a tha gabhail àite sa choimhearsnachd ’s am bheil i air a sgriobhadh no ma tha seanachas math eile iunte, bidh i taitneach do’n luchd-leughaidh. ’S còir do na h-uile a tha comasach air sgriobhadh gach cuideachadh is urrainn daibh a dhenamh leinn anns an dòigh so. Tha am MAC-TALLA nish na’s motha na b’ àbhaist dha bhi, agus tha e na’s doirbhe lionadh. Cuiridh iadsan a ni cuiddachadh leinn comain mhor cha’n e mhain oirnne, ach air an luchd-leughaidh uile.

Litir a Ceap Nor.

A CHARAID: —Tha aireamh eile de ’n MHAC-TALLA air tighinn thugam leis a phost a nochd. Leugh mi a chuid mu dheireadh de iomradh “C. C.” air a thuras do Cheap Breatuinn. Cha leugh mi facal ach sin gus an sgriobh mi an litir so d’ur n’ionnsuidh, agus dolar na broinn air son bliadhna dhe ’n deagh phaipear cheudna. Bu chòir dhomh an dolar so a chur air adhart o chionn mios, ach is fearr a dheanamh a nise fein na tuilleadh dàil a chur anns a ghnothach. Cha’n eil a bheag a naidheachdan agam aig an àm so, ach an seòrsa th’ agam bheir mi dhuibh.

Tha ’n aimsir air a bhi cho mi-fhreagarrach, o chionn gdoirid, air son deanamh an fheòir, ’s gu bheil àireamh dhe na tuathanaich nach d’ fhuair crioch a chur air an obair sin fhathasd. Tha ’m feur ni’s paillte anns an àite na bha e o chionn àireamh bhliadhnaichean. Tha ’n t-iasgach air a bhi gle fhada air ais gu ruige so, agus mur bi e ni ’s fhearr an deigh so bithidh cuid dhe na h-iasgairean gle dhona dheth air son a gheamhraidh.

’S còir dhomh innseadh dhuibh mu thimchioll na cuairt a thug a ghriuthrach ’n ar measg o chionn ghoirid agus an dòigh anns na thachair sin. Bha mòran de ’n òigridh cruinn air frolic-luaidh anns a choimhearsnachd, ’s na measg bha aon de na caileagan a bha air ùr-thighinn dhachaidh as na Stàitean, ’s i an toiseach na griùthraich, ged bha i neo-fhiosrach air a sin. Mar bha nàdurra gu leòr, shuidh Iain agus Fionnladh, fear air gach taobh dhi, a ghabhail naidheachd nan càirdean s’ nan eòlach a th’air falbh, ’s gu de thachair ach gu ’n do thòisich a ghriùthrach air na seòid an ceann beagan làithean. Cha bu luaithe thòisich an tinneas air Fionnladh na dhùin se e fein a stigh ann an seòmar air eagal gu ’n d’ thugadh e d’ a mhàthair i, ’schaidh leis anns a chùis sin gu robh mhaith. Cha robh Iain idir cho faiceallach ’s bha a bhuil, ghabh a mhàthair fein i, ’s ghabh i gu dona i, ach is math an ni gu bheil i nis air dol am feabhas; agus cha ’n eil teagamh nach ro-mhath a ni leis na h-òganaich ud nach ruig eagal griùthraich a leas a’n cumail o dhol a chòmhradh ris na caileagan ni’s mo. Tha ’n tinneas air dol bàs a nis, gun taghal ach an ceithir teaghlaichean.

Cha chòir dhomh an litir so a chriochnachadh gun iomradh gearr a thoirt air ar deagh theachdaire, Mr. Mac Odrum, á Mira. Tha e nis a’ falbh gu oil-thaigh Halifacs, an deigh a bhi saoithreachadh ’n ar measg-ne o chionn cheithir miosan, agus gu cinnteach bha sinne gle riaraichte le ghluasad anns gach dòigh. Tha e na dheagh shearmonaiche, ’s na ’n robh e ullamh foghlum, bheireadh an co-thional so gairm aonaichte dha gu ’n dàil Tha sinn an dòchas gu’n cuir a’ chléir againn teachdaire freagarrach eile thugainn air son a gheamhraidh. Tha ministeir aig Methodaich an àite so dhaibh fein air a bhliadhna so agus is bochd an ni dhuinne ma bhios sinn air dheireadh orrasan anns an dòigh sin.

M. D.

Sept. 3mh 1896.

G . H. GUZZWELL,
Seudair agus Uaireadairiche,
Uaireadairean Oir us Airgid agus Seudan dhe gach seorsa.
Uaireadairean air an glanadh ’s air an caradh.
SIDNI, - - - C. B.

F . W. MORLEY,
DOTAIR FRADHAIRC

An aon fhear dhe sheòrsa th’ air Eilean Cheap Breatunn.

Faodar fhaicinn anns an stòr aigF . & J. Morley.

Neach sam bith aig am bheil droch fhradharc, no tha cosg speuclair nach eil a freagairt dha ’s coir dha toghal air.

Tha stoc math de speuclairean ’s de ghlaineachan sùil aige, agus ni e suas nungaidhean air son leigheas agus ceartachadh shùilean.

Sidni, C. B. Feb. 1, ’96.

C . H. HARRINGTON & CO.

Soithichean Dinnearach, Soithichean Ti, Soithichean Seomar, Soithichean Creadha dhe gach seorsa, SAOR.

Caiseart dhe gach seorsa, Brogan, Botainnean, Rubbers, &c ., &c . Iad uile math ’s na prisean ceart.

Amhlan, Flur, Min, Ti, Siucar, Siabunn, Molasses, Olla, Mart-fheoil, Muc-fheoil, Sgadan. An seorsa ’s fhearr.

Fiodh, Buird, Laths, Clachan-creadha, Aol, agus iomadh ni eile air am bi feum an am togail thaighean.

C . H. Harrington & Co.
Sidni, C. B.

H. D. MAC ILLE-MHAOIL,
NYANZA , C. B.

THA e creic CLOTH, DROGAID, agus PLAIDEACHAN “EUREKA” air a cheart phris air am beilear ’g an creic aig na muillin.

Tha Factoridh Eureka air aon de’n fheadhain a’s fhearr an Canada. Choisinn na Plaideachan a thatar a’ deanamh innte DUAIS AIRGEID aig Exhabition Chanada da uair.

Chreic e an uiridh fiach cheithir cheud deug dolair ( $1400 .00) dhe na h-aodaichean so an coinneamh Clòimhe, agus tha dùil aige barrachd air sin a chreic am bliadhna.

Tha luchd-gnothuich(agents)aige mar a leanas: —Ann an Siorrachd Inbhirnis, Niall Mac Illemhaoil, aig Loch Ainslie, agus D. D. Mac Fhionghain, (Taillear,) an Orangedale; an Siorrachd Cheap Breatunn, Tearlach E. Clark, aigCross Roads Leitche’s Creek.Tha mu dheich air fhichead sampull aodaich aca, agus theid aca air seòrsa sam bith a thoirt dhuit ochd latha ’n deigh a chlòimh a chur air falbh. Am bheil iad math? THIG AGUS FAIC.

---

[77]

[Vol . 5. No. 11. p. 5]

NAIDHEACHDAN.

Chaidh Li Hung Chang gu Exhibition Thoronto air a thuras troimh Chanada. ’Nuair a chualas gu robh e gu bhi ann, chruìnnich sluagh mor, mu cheud mile ’n àireamh, feuch am faigheadh iad sealladh air.

Rìnneadh iasgach mor air bradan ann an Columbia Bhreatunnach air a bhliadhna so. Chaidh dlùth air coig mile deug tunna dhe’n iasg a chur suas deiseil gu chur air falbh gu margadh, mu fhiach tri muillein dolair air fad.

Tha na mèinnean òir a thatar air ùr-fhaighinn ann an Columbia Bhreatunnach a tionndadh a mach gu math. Tha e coltach gu bheil iad anabarrach beairteach. Chaidh té dhiubh a chreic o chionn ghòirid ri duine mhuinntir Lunnainn air muillein dolair.

O chionn da sheachdain air ais bha fear Paruig Conrad agus a mhac ag iasgach faisg air Chesticook, N. S., agus thuit a mhac as a bhàta. Leum an t-athair a mach gus a shabhaladh agus chaidh e fhéin a bhàthadh. Ghreimich am mac ris a bhàta, agus chum e greim air gus ’n do rainig cuideachadh. Dh’fhàg Conrad bean agus teaghlach mor.

Thill an t-Urr. I. F. Forbes bhar a thuruis do’n Roinn-Eorpa air àn t-seachdain s’a chaidh. Bha e air falbh fad thri miosan, agus ré na h-ùine sin, chuir e cuairt air Sasunn, Alba, an Fhraing, a Ghearmailt, agus Switzerland. Tha sinn toilichte chluinntinn gu’n do chòrd a thurus gu math ris, agus gu’n d’fhuair e air ais ugainn ann an deagh shlàinte.

Tha duine mor aca ’n dràsda ann an cearna de Stàit Maine. Tha e sia troighean us deich òirlich a dh’airde air ceannaibh a socsaichean, agus tha e beagan thairis air da cheud punnd a chudthrom Tha e fuathasach deigheil air a bhi falbh air rothair, agus b’ fheudar dha fear fhaighinn air a dheanamh a dh’aona ghnothuch dha fhéin. ’Se s ainm dha W. H. Kelley.

Fhuair gille beag, chei thir bliadhna dh’aois, le Walter Post, ann am Broad Cove, N, S., bàs air dòigh chianail a che’ -la-deug gus an diugh. Bha e fhéin agus gille beag eile a’ cleasachd anns an t-sabhal; fhuair iad greim air maidsichean, agus chuireadh a chuid aodaich-san na theine le ’chompanach. Chaidh o losgadh cho dona ’s gu’n do chaochail e an ceann beagan uairean.

O’n chaidh mor-roinnean Chanada aonadh ri chéile, naoidh bliadhna fichead air ais, thugadh cead-dealachaidh do dha cheud ’sa h-aon deug de chàraidean-pòsda, no mu ochd na h-uile bliadhna. Dhiubh sin ’si ’n Ard-phàrlamaid a thug cead do leth-cheud ’sa ceithir, agus na cùirtean do chach. Cha d’thugadh cead dealachaidh do aon chàraid air Eilean a’ Phrionnsa anns an ùine so. Cha’n eil e faisg cho furasda am pòsadh a bhristeadh ann an Canada ’sa tha e anns na Stàitean.

Chaidh dithis dhaoin’ òga a bhàthadh faisg air St. Peter’s oidhche Di-màirt air an t-seachdain s’a chaidh. Chàidh sianar dhiubh le bàta thairis gu àite ris an canar Lynche’s River, gu frolic dhannsa a bha gu bhi ann. An uair a bha iad a tilleadh mu mheadhon-oidhche, chaidh an bàta thairis air dhòigh-eigin, agus thuit iad uile dh’ an uisge. Bha iad mu leth mile bho thir, agus mu’n d’ rainig cuideachadh iad, bha dithis dhiubh air am bàthadh. Bha cach nan deagh shnàmhaichean, agus chum iad iad-féin an uachdar. Chualas an glaodhaich le Caitriona Nic Neill, bantrach a tha fuireach faisg air laimh: chuir ise coimhearsnach dh’, Ailein Mac Neill, air à chois, agus chaidh iad a mach le bàta ’s fhuair iad an ceathrar a shabhaladh.

Bha stoirm mhor uisge le tairneanaich us dealanaich ann an dé. Shil an t-uisge anabarrach trom-treis an deigh mheadhon latha. Bhuail an dealanach ann an sreath de charbadan-guail faisg air méinn Victoria, agus chuir e as a chéile nam piosan iad. Bhuail e mar an ceudna tigh aig mèinn an Rerve.

Bha an t-side air an t-seachdain so gle mhath air son na buana, gus an dé, agus cha’n eil teagamh nach eil a chuid a’s mo de na tuathanaich an ìre mhath oirre, ’mur eil iad ullamh. Tha a mheirg dona air a choirce ann an àiteachan. Tha sinn a tuigsinn gu’m bheil an t-side fhliuch an deigh an grodadh a thoirt anns a’ bhuntàta.

Tha ’m fiabhrus buidhe gle dhona ann an Cuba, agus a sior dhol na’s miosa mar a’s motha ’n teas. Tha an galair a deanamh sgrios uamhasach am measg nan saighdearàn Spàinteach, nach eil cleachdte ri sìde na dùthcha. Cha’n eil iadsan a fhuair an àrach ’san dùthaich fhéin idir cho buailteach basachadh leis ’sa tha dàoine theid ann á dùthchannan eile.

Chaidh Padruig Wheeler, am fear a mhort Anna Kempton, a chrochadh anns a phriosan ’s an robh e air a chumail, a sheachdain gus an Di-mairt s’a chaidh. Chaidh a dhiteadh gu bàs, ged nach robh fianuis ’na aghaidh a chunnaic ris a ghniomh e, ach ’nuair a chunnaic e nach robh dhol as aige, dh’aidich e chionta. Chàidh an crochadh a dheanamh beagan roimh thri uairean ’sa mhaduinn, ann an aon de sheòmraichean a phriosain, agus gun a làthair ach an siorram agùs beagan fhianuisean.

Tha bàrr math coirce air Eilean a’ Phrionnsa, agus fhuaireadh a’ chuid bu mhotha dheth a chur o fhasgadh gun dolaidh sam bith a dheanamh air, ach tha ’n siol gu bhi anabarrach saor seach mar a b’ abhaist dha bhi. Bliadhnaichean eile, cha do reiceadh an coirce uair sam bith air na bu lugha na ochd sentichean fichead am busseal, ach a reir coltais cha ’n fhaighear am bliadhna ach fichead no air a chuid a’s fhearr, coig sentichean fichead am buiseal air. Tha so gle iseal, agus air gle bheag buanachd dhaibhsan a tha ’ga thogail.

Thainig bàs gle aithghearr air boirionach a bha gabhail a turuis air a “Mharion” eadar Baddeck us Sidni feasgar Di-sathairne s’a chaidh, bean Dhomhnuill Mhic Amhlaidh, taillear, an Glace Bay Bheag. Bha i ag amharc air a càirdean ann am Baddeck, agus b’ e so a tilleadh. Mu leth-uair an deigh dhi dhol air bord a’ bhàta chaidh i ann an laigse. Bha lighiche á New York air bòrd, agus rinn e gach ni a b’ urrainn e air a son, ach cha robh e gu feum sam bith; chaochail i mu’n d’ rainig am bàta Sidni Tuath. Bha i mu 54 bliadhna dh’ aois, agus ’na boirionnach a bha gle mheasail aig na h-uile bha eolach oirra.

Chaidh mort gràinneil a dheanamh faisg air Moncton, N. B., oidhche Dior-daoin air an t-seachdain s’a chaidh. Fhuaireadh tigh bantraich de’n ainm Dutcher ’na theine, agus thatar a deanamh a mach gu robh i fhéin us gille beag leatha air am mort, ’s gun deach an tigh a chur na theine gus an gniomh oillteil fhalach. Fhuaireadh nighean bheag dhi a shàbhaladh o’n teine, ach bha a ceann air a ghearradh gu dona mar gu’m b’ ann le tuaigh, cho dona ’s nach eil moran coltais oìrre gu ’m faigh i thairis air. Cha’n ’eil teagamh nach ann air son a cuid airgid a mharbhadh a’ bhantrach bhochd ’sa teaghlach, oir bha i a’ cumail tigh-òil agus bha ’san ainm gu robh sporan math airgid aice, eadàr coig us sia ceud dolair. Cha deachaidh duine chur an sàs fhathast; tha amhrus trom aig da coimhearsnaich air fear-eigin, ach cha’n abair iad a bheag m’a thomchioll. Fhuaireadh na cuirp air làrach an taighe feasgar Di-haoine, ach bha iad air an losgadh cho dona ’s nach cuir iad solus sam bith air a chùis.

Bathar Tioram.

20 paidhir de bhrogan bhan, 65c am paidhir.
Seall air Deiseachan fhirionach a tha sinn a creic air $3 .25.
Tha sinn a dol a sgur a chreic Bathair Tioram, agus creicidh sinn na th’ againn gle shaor.
IAIN A. Mac COINNICH & CO.

D. A. Mac FHIONGHAIN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, E. P. I.

Ioseph A. MacGillios, Q. C., M. P.
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, &c .
SIDNI, . . . C. B.

Dr. G. T. Mac GILLEAIN,
DOTAIR FHIACAL,
OIFIG: —Os cionn Stor Harrington,
SIDNI, C. B.

So a Mhic!
Ciamar a tha d’ Uaireadair?
Ma tha e am feum càraidh air doigh sam bith, thoir e gu
Rhodes & Gannon,
SIDNI & SIDNI TUATH.
Cha chosg a ghlanadh ach 75c., Mainspring ,75c. An da chuid, $1 .25.
Agus theid iad an urras air an obair.

AN CRANN TARA

(Am Fiery Cross. )

PAIPEAR MIOSAIL AIR SON ALBANNAICH CANADA, anns am bheil air a chlo-bhualadh Dealbhan agus Beath-Eachdraidhean Gaidheil Chanada; Eachdraidh nam Fineachan agus dealbhan an snaicheantais; Ceol, Bardachd, asus Sgeulachdan; agus sgriobhaidhean mu iomadh ni eile. Pris; — $1 .00 ’sa bhliadhna, no sia miosan air son 50c. Sgriobh us cuir airgead guT . D. MACDONALD, 2591 St. Catherine Street, Montreal.

---

[78]

[Vol . 5. No. 11. p. 6]

NA BANA BHAIRD.

(Air a leantuinn a taobh 75.)

fir, chleachd i a talant a deanamh laoidhean.

Caimbeul Barn: 18mh linn. B’e Donnacha Caimbeul a b’ ainm do athair Mhrs. Caimbeul Bar; bha i riamh eadar a’ Mhorairne agus Craignish an Earaghaidheil. Bha ise cosm huil ris na Caimbeulaich air fad air taobh righ Deorsa, mar a bha Nic a Bhruthainn is Nic Raonuill air an laimh eile air taobh nan Seumasach. Rinn i oran foghainteach aon uair an aghaidh a’ Phrionnsa, dh’ an do rinn Mac Mhaighstir Alastair freagairtar bu, m dugh dha ann an cainnt cho salach ’s nach cualas diog bardail as a ceann air a’ chuspair ud riamh tuilleadh. Cha’n ’eil i cail air deireadh air Mairi Seud nò air Nighean Lachuinn ann an comas bardachd.

Ann an aon seadh cha’n ’eil coimeas idir eadar i fein agus iadsan: tha farsuinneachd breithneachaidh, do bhonn agus do thuigse mhodhannail innte nach ’eil idir r’am faicinn mu ’m bardachd-san. Nam biodh na laoidhean a sgriobh i air fuinn a bu thaitniche bhiodh barrachd deigh orra gu coitcheann am measg nan Gaidheal.

Cairistina Nic Fherguis: 18mh linn. Rugadh a bhana-bhard so ann an Contuinn, an Siorrachd Rois, far an robh a h-athair ’na ghobha. Cha ’n eil aon do orain nam bana-bhard a dh’ ainmich sinn a tha cho ainmeil is cho taitneach ris an aon oran a rinn ise d’ a fear a thuit latha Chuil-fhodair. ’Se doimhneachd a faireachduinn agus am meas ard-anamadail a bha aice air a fear a gheibhear ’na h-orain o thoiseach gu deireadh. Tha na facail tha i ag aithris aig deireadh gach roinn— “Mo run geal og” —a’ giulan leotha moran brigh, agus a’ nochdadh nan cuspairean cliumhor air an robh inntinn agus cridhe briste na bana-bhaird a foiseachadh. ’S e so an t-aon oran is aithne dhuinn a rinn i; ach gleidhidh an fear so fein cuimhne oirre mar bhean Uilleam Siseal, aonaranachd chianail a bantrachais a’ dusgadh truais is comh-fhaireachduinn anns gach cridhe a thuigeas ciod e bron uasal mna air son fear a graidh a thug am bas uaipe.

Maireard Nic Illeathain:18mh linn. Rugadh Nic Illeathain an Muile: agus theirteadh rithe Mairearad Ni’n Lachuinn. Tha Nighean Ailein air a radh rithe cuideachd; ach tha sinn a’ smuainteachadh gur h-e a’ cheud tiodal am fear ceart. Rinn i so noran do dh’ orain agus do dhain, suas ri deich thar fhichead. Ach a mach o “Gaoir nam Ban Muileach” cha’n ’eil iad ro ainmeil. Bha na fuinn agus an tomhas ranntachd a ghabh i duilich a thogail no leantuinn. Anns an rathacd so cha’n ’eil i fein agus Nic a Bhriuthainn agus Mairi Seud neo-chosmhuil ri cheile. Math no dona agus mar dh’ fheudadh am bardachd a bhi tha i cho duilich a seinn, cho mi-shimplidh, agus gu’n robh i ullamh dol a’ fasan leis a ghinealach a thigeadh an deigh nam bana-bhard.

Catrine Nic Illeathain: 19mh linn. Rugadh a’ bhana-bhard so ann an eilein Chola; agus is ann air son Tighearna Chola a rinn i na h-órain a chunnaic sinn d’ a cuid. Tha a bàrdachd ni ’s taitniche air doigh na te na bana Mhuilich; ach cha’n ’eil sinn ag radh air a shon sin gu’n robh barrachd do spiorad na bardachd innte. Dùisgidh a h-òrain duilichinn ann an inntinn Ghaidhealaich ’sam bith a smuainticheas air na mi-fhortain a chuir Clann-Illeathain a Cola, agus a dh’ fhàg iad gun ainm gun oighreachd aon chuid am Muile no an Cola. Cha’n eil ioghnadh ged a bhriseadh cridhe nan Gaidheal an diugh a mach ann am bardachd, agus seann fhearann na Feinne ’ga spionadh as an laimh.

Nic a Chleirich: 19mh linn. Fhuair Mrs. Clarc aite air nach ’eil i neo-airidh am measg baird dhiadhaidh an Taobh Tuath. Bha na leugh sinn d’a cuid gle thaitneach; ni b’ usa a sheinn na bardachd Mhrs Caimbeul Bar. Tha iad le cheile soisgeulach ’nan laoidhean, agus a gabhail tlachd anns na h-aon fhirinnean; ach ’nuair a tha Mrs Caimbeul Bar a’ seinn mu’n fhirinn lom tha Mrs. Clarc a’ toirt dhuinn barrachd do shugh an fhein-fhiosrachaidh Chriosduidh. Tha an dara te a’ riochdachadh faireachduinean shoisgeulaich na Gaidhealtachd mu Thuath ’nuair a tha an te eile a’ riochdachadh teagaisg luim soisgeulaich na Gaidhealtachd mu Dheas.

Mairi Nic Ealair: 19mh linn. Cha’n ’eil sinn dol a dheanamh moran iomradh air Mrs. Mackellar. Tha sinn direach a toirt air aghaidh a h-ainm a ràdh mu deibhinn gu’m bheil i ann an eolas, ann an aiteach inntinn agus ann an cumhachd bardachd air thoiseach air na h-uile do na bana-bhaird eile a dh’ ainmich sinn.

Dh’ ainmich sinn a nis ann an ordugh na bana-bhaird is aithne dhuinn a tha airidh air an ainm. Ma tha feadhainn ’sam bith ann air an d’ rinn sinn dearmad, agus is aithne do mhuinntir eile, bhitheamaid ro thoilichte iad a bhi air an toirt f’ ar comhair.

Tha iomadh eile ann a dh’ fheudadh sinn a thoirt fainear, ach cha’n ’eil àite againn dhaibh an dràsd. ’S iomadh oran a tha againn le te g’a leannan. Tha orain againn mar an ceudna ann an clo le Piuthar Fear Scalpa; le Nighean Fhir na Reileig; le Baintighearna Ille Chalum Rassa; agus o cheann ghoirid le Baintighearna D’ Oyly.

Saoilidh sinn gu bheil e ro chliumhor do “shliochd a’ Ghaidheil ghlais,” agus gu sonruichte do thuigse agus do chiall nam ban Gaidhealach, gu’n robh na h-uiread ’nam measg, a deanamh bardachd cho glic agus a sheinneadh ceòl cho grinn. Nam biodh na Gaidheil anns na linnibh a dh’ fhalbh cho fad air dheireadh agus a bu mhiann le cuid a chumail a mach, cha b’urrainn oighean is mnai ciallach, seadhail, fior-ghnethach togail is àrach fhaotainn am measg nan gleann, nam beann agus nan eilean. Cha’n fhaighear cail do leitheid so do aiteach inntinn am measg mhnathain chinneach bhorba nach d’ thainig fo rian laghan cneasda riamh. Cha’n eil sinn ag radh gu’m bheil bardachd dhomhain no fharsuinn ann an orain no ann an dain nam mnathan a dh’ ainmich sinn, ach their sinn gu’m bheil spiorad dian gleasda na bardachd air a taisbeanadh leo ann an tomhas; agus gur h-ann a tha na rinn iad ro iongantach ’nuair a bheir sinn fainear na suidheachaidhean mi-fhàbharach anns an robh iad.

Cuiream sios an so ma dheireadh rann no dha Le ta g’a Leannan a leigeas fhaicinn dhuinn an dòigh anns an seinneadh na maighdeannan Gaidhealach mu ghaol:

“ ’Sann a thug mi mo ghealladh
Do dh’ fhear a’ chùil oir,
Sùil is miogaiche sealladh,
Gruaidh thana màr ròs;
Do bheul briodalach meachair,
Deud mar chailce gun spors,
’Stu’s modhaire sealladh,
’S is blasd’ o’n tig pòg.

“Pòg is millse na’n sincar,
Aig an fhiuran ur òg;
Naile chunnaic mi uair thu
’S ann leat nach b’ fhuathach bhi ’m choir
Aig a mheud ’s thug mi ghaol duit
Cha ’n fhaod mi bhi beò;
A nis o’n thréig thu do ghealladh
Gur h-e ’m fabhar dhomh foid.”

SGEULACHD.

O chionn fada ’n t-saoghail ma’s fior an sgeul bha Prionnsa mòr, uaibhreach, ardaiach, ann air nach robh eagal Dé no duine, agus a bha a reir coltais ga ’mheas fhéin n’a bu ghlice na neach sam bith eile. Cha robh e gle fhàbharrach do’n chreideamh Chrìosduidh, ach aig a cheart àm cha robh e deanamh moran bacaidh air, do bhrigh gu robh mòran de’n t sluagh a bha fo riaghladh air géilleadh dha. Bha e ’s a’ bheachd gu robh aineolas an t-sluaigh agus aineolas an luchd-teagaisg na aobhar air cho dlùth ’s a bha iad a’ leantuinn ris gach òrdugh a bha ’n aidmheil a’ cur mar fhiachamh orra ’choimhead. ’S e smuaintean a bhuail ’s a cheann aige air la àraidh gu’m feuchadh e ’de an t-eolas agus an gliocas a bh’ aig an luchd-teagaisg. Bha fhios aige gu maith, gu robh iad ga ’meas fhein mòran na b’ eolaiche anns gach doigh na na h-uile neach eile, ach bha teagamh aige gu robh iad cho tuigseach, fiosrach, ’s a bha iad a’ cumail a mach. ’S e rud a rinn e chuir e fios air sagart a bha faisg air. Thàinig an sagart ’ga fhaicinn. Bha e ’n dùil nach robh dad sam bith cearr, ach o bha gne dh’fhios aige de ’n duine bh’ anns a Phrionnsa bha rudeiginn de fhiamh air na làthair.

“Chuir mi fios ort,” ars am Prionnsa, “agus is maith a rinn thu tighinn, oir tha gnothach ro chudthromach agam riut. Tha thu fhein ’s gach aon de d’ sheòrsa a’ gabhail oirbh a bhi ni’s glice na mise agus gach neach de m’ sheorsa, agus o’n a tha feumaidh tu dearbhadh soilieir a thoirt domhsa air

---

[79]

[Vol . 5. No. 11. p. 7]

d’ eòlas agus air do ghliocas, air neo bithidh ni’s miosa dhut. Feumaidh tu tighinn an so far a’ bheil mise agus mar a freagair thu na trì ceistein a chuireas mi ort cha bhi agad ach na bheir thu ga chionn.”

Dh’ fhalbh an sagart ’s e glé mhi-stòlda na ’inntinn. Bha eagal a bheatha air, ’s cha b’ ioghnadh e; oir aig an àm a bh’ ann an so bha tuilleadh ’s a chòir de chumhachd aig Righribh ’s aig Prionnsaibh; a dh’ aon fhocal, bha cumhachd beatha ’s bàis ’nan làmhaibh. ’Nuair a smuain ich e car tiotadh air a chùis, thug e fanear gu’m b’ anabarrach cunnartach an suidheachadh anns an robh e a thaobh ceisdean a’ Phrionnsa. Thug e fanear mar an ceudna cho neo-chomasach ’s a bha e do neach sam bith, a dh’ aindeoin cho eolach, tuigseach, geurchuiseach ’s g’am feudadh e bhith, ceisdean fhuasgladh an ionad nam bonn. So direach a cheart ni a bh’ aige-san r’a dheanamh seachdain o’n là ud air neo bhitheadh a bheatha g’a dhith. Cha robh comas air. Dh’fheumadh e gach cùis a ghabhail mar a thigeadh i. Uair a bhitheadh ’inntinn aig fois ’s e feuchainn ri e fhéin a striochdadh do gach trioblaid a bha air thuar tighinn ’na rathàd, ’s dà uair a bhiodh e ’smuaineachadh gu’m b’e fhéin ceann na mi-shealbh ’s a mhi-fhortain a thighinn thun an t-saoghail. Eadar a h-uile rud a bh’ann cha robh bheag a dh’ fhois aige an oidhche sin.

Bha bràthair aig an t-sngart a bha, ann an cruth ’san dealbh, ’san cumadh, ro choltadh ris. Cha’n aithnicheadh neach sam bith ach neach a bha min-eolach orra fear seach a chéile dhiubh. Bha iad co coltach ri chéile ri da ubh, ’s dh’fhoghnadh sin. Nis o’n a bha car a dhith air bràthair an t-sagairt, no ann am briathramh eile, o’n a bha e ’na leth-linn ’s e an t-amadan a bh’ aca mar ainm air. Ged theirte an t-amahan ris tha e glé choltach gu’n robh e ro ghleusda ’na chainnt. Dh’aithnich e gu ’n robh an sagart, mar nach b’abhaist da bhi, fo lionn-dubh ’s fo bhròn, gun chàil do bhiadh no do dhibh, agus amaideach ’s mar a bha e dh’ fhaighneachd e ’dé bu mho a bha cur air.

“De am feum dhomhsa sin innse dha d’ leithidsa,” ars an sagart. “Cha leighis thusa no neach air bith eile mo ghalair, agus mar sin, cha ’n eil aobhar dhomh a bhi tighinn air.”

“Ma ta,” ars’ an t-amadan, “cha ruig thu leas gun innse, ’s mur innis thu dhomhsa e co dha dh’innseas tu e. Olc no maith mo chomhairle feudaidh i feum a dheanamh dhuit. Mar a thuirt am facal, “Comhairle an righ an ceann na h-òinid.” ’Se bun a bh’ ann dh’innis an sagart facal air an fhacal mar a bh’ eadar e-fhéin ’s am Prionnsa, ’s an cunnart ’s an robh e ’ga fhaicinn fhéin a thaobh nan ceisdean, mar fuasgladh e iad gu’n robh a bheatha gu bhi air a toirt air falbh.

“Innsidh mise dhuit,” ars’ an t-amadan, “dé ni thu. Tha gach duine ’g ràdh gu’m bheil thu fhéin ’s mi fhìn, ann an cruth, ’s an cumadh, anabarrach coltach r’a chéile. Mar a thuirt am facal, ‘An rud a their na h-uile duine bithidh e fior,’ agus mar sin, cuiridh mise umam an deise agadsa ’s théid mi’n làthair a’ Phrionnsa gun fhios nach faodadh an sealbh gu ’m fuasglainn na ceistean. Ma theid agam air tm fuasgladh ’s maith, ’s mur téid cha bhi comas air. Ma’s éiginn dhomh am bàs fhulang ’s mi call mòran a’s lugha na thusa.”

“Cha ’n ’eil mi deonach a muigh no ’mach air do chomhairle ’ghabhail ged a tha i mòran ni’s gleusda na shaoil mi bhitheadh i. Cha ’n ’eil mi a’ faicinn gu’m biodh e ceart dhomh do bheatha-sa ’chur an cunnart a chum mo bheatha fhéin a shàbhalach; agus a bharrachd air a sin, ma gheibh am Prionnsa ’mach gu’n robh sinn a’ feuchainn ri ’char a thoirt as ’s docha gu’n cuir e gu bàs ’nar dithis sinn. Théid mi fhin far am bheil e.

“Cha b’e mo chomhairle dhuit,” ars’ an t-amadan. “ ’S fhearr dhuit deanamh mar a tha mi ’g iarraidh ort, agus ma’s éiginn domhsa ’m bàs fhulang bithidh ùine agads’ air do chasan a thoirt as far nach ruig am Prionns’ ort.

’S e bh’ ann dh’ aontaich an sagart mu dheireadh comhairle ’bhràthar a ghabhail, amaideach ’s mar a bha e. Nuair a thainig an la dh’ainmich am Prionnsa chuir an t-amadan deise an t-sagairt air ’s dh’fhalbh e. Nuair a ràinig e bha e car beagan ùine a’ spaisdearachd air beùlthaobh na lùchairt mu’n do dh’iarradh air a dhol a steach. Nuair a chaidh e steach ’s a sheas fa chomhair a’ Phriinnsa cha’n aithnichte air doigh sam bith nach e ’n sagart a bh’ann.

“Tha mi ’faicinn gu’n d’thainig tu,” ars’ am Prionnsa, “ ’s tha mi ’n dòchas gu’m freagair thu gach ceist a chuireas mi ort.”

“Le’r cead,” ars’ an t-amadan ’s e freagairt, “ni mi mo dhìchioll air am fuasgladh gun teagamh, ach feudaidh e bhi nach urrainn mi.”

(Air a leantuinn air taobh 80.)

C . P. MOORE.
THA SINN A CREIC,
Paipear-tearra Tairnnean
Luaidhe Glaine
Glasan Tuaghannan
Saibh Olla
Sguabaichean Bucaidean
Lainntearan Fudar
Sgeinein Siosaran
Paipear-tubhaidh.
SAOR AIR SON AIRGID.

CARADH
Uaireadairean
Glanadh, $0 .50
Mainspring , .60
An da chuid, 1.00
W . H. WATSON
Air an t seann Laraich.
Baddeck , C. B.

Tha so air a chumail do Niall Mac Fhearghais, Taillear.
Ma tha aodach a dhith ort, feuch nach teid thu seachad air.

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca do
bhathar de gach seorsa agus
e ri reic gu saor.
Math ar uthcha tha ’nar beachd.

A. J. G. MacEachuinn,
Fear-tagraidh. Comhairliche
Notair, &c .
Fear-ionaid ard chuirteanNova Scotia
QuebecagusNewfoundland .
SIDNI, - - - - C. B.

Siosal & Crowe.
Fir-Tagraidh, Comhairlichean Notairean &c .
SIDNI, C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE.

---

[80]

[Vol . 5. No. 11. p. 8]

Cuir a Chinn Dileas.

Cuir a chinn dìlis, dìlis, dilis,
Cuir a chinn dìlis tharam do làmh,
Do ghorm shùilean thairis
A mhealladh na mìltean,
B’ amaideach mi
’Nuair thug mi dhut gradh.

Mi ’m shuidh’ air an tulaich air iomall ná cuirte
’G amharc mo rùn ’s i ’n ionad ro àrd;
Thug i le fionnarachd sealladh de ’sùil dhomh.
’S thionndaidh i cùlthaobh seachad air bàrr.
Cuir a chinn dilìs. etc.

Sheall mi a’m dhéigh gu fradharc dhi fhaotainn,
’S chunna mi h-aodann, farasda, tlàth;
Chunna mi sealladh a mhealladh na mìltean,
’S amaideach mi, ’s nach fhaigh mi na pàirt.

Tha maise ’nad bhilean, cha’n aithris luchd-ciuil e,
Togaidh tu sunnd an tallachan àrd;
Leagar leat seachad sàr-ghaisgich na dùthch’
Le sealladh do shùl, ’s le giulan do ghnaths.

Do dhearc-shuilean glana, fo mhala gun ghruaimean,
’S daingeann a bhuail iad mise le d’ ghràdh;
Do ròs-bhilean tana, seimh, farsda suairce—
Cladhaichear m’ uaigh mur glac thu mo làmh.

Dò bhràighe na ’s gile na canach na dìge,
Chìteadh dol sìos am fion-bhainne blàth;
’S iomadh rud eile—cha ’n ’eil i ri fhaotainn
Idir ’san t-saoghal, aogas mo ghràidh.

Do ghruaidh mar an corcur, beul socair o’m binn sgeul,
Deud mar na dìsnean, finealt a dh’ fhàs;
Do shlìos mar an eala, ’s do mheall-shuilean mìogach,
Thàlaidh thu m’ inntinn, ’s cha till i gu bràth.

SGEULACHD

(Air a leantuinn o thaobh 79.)

“ ’S i cheud cheisd a chuireas mi ort,” ars am Prionnsa “i so: —Cait am bheil meadhon an t-saoghail?”

“Ma ta, le’r cead, innsidh mi sin dhuibh ann an tiotadh,” ars an t-amadan ’s e toirt ceum no dha gu meadhoin an t-seomair ’s a’ cur a bhata na sheasamh ann, “tha meadhon an t-saoghail direach far am bheil am bata.

“De ’n dearbhadh a bheir thu dhomh gur e sin meadhon an t-saoghail?” ars’ am Prionnsa.

“Le’r cead,” ars’ an t-amadan, “ ’sann a thàinig mise a dh’fhuasgladh nan ceisdean a bha sibh gus a chur orm, agus mar fhuasgladh do’n cheisd a chuir sibh, dh’ innis mi dhuibh a cheart bhad anns am bheil meadhon an t-saoghail, agus ma tha sibh a’ cur teagaimh sam bith ’s a’ chùis cha ’n eil agaibh ach tomhaisibh an ìar ’s an ear, a’ tuath ’s a’ deas, ’s ma gheibh sibh aon òirleach a bharrachd air taobh seach taobh fuilingidh mise air a shon.”

“Rinn thu chùis orm, tha mi faicinn, ach tha dà cheisd eile agad fhathast ri ’m fuasgladh,’ ars’ am Prionnsa; “ ’si so té dhiubh— ’Dé ’s fhiach mi ’n t-saoghal?”

“Ma ta, le’r cead, innsidh mi sin duibh cuideachd,” ars’ an t-amadan, “tha mi ’n duil nach fhiach sibh peighinn a bharrachd air fichead bonn airgid.”

“Ach,” ars’ am Prionnsa, “ ’dé ’n dearbhadh a bheir thu dhomh nach fhiach mi ach fichead bonn airgeid?”

“Bheir, le’r cead, so,” ars’ an t-amadan, “reiceadh Mac Dhé airson deich-buinn-fhichead airgid, agus b’fhiach e deich buinn a bharrachd oirbhse co-dhiu.”

“Tha mi riaraichte leis an fhreagairt, ach tha ceist eile agam ri chur ort,” ars am Prionnsa, “agus so agad i. —Co air a tha mi ’smaointeachadh an drasta?”

“Ma ta, le`r cead innsidh mi sin duibh cuideachd, tha sibh a smuaineachadh gur e ’n sagart a tha bruidhinn ribh, ach cha’n e th’ ann ach an t-amadan a bhràthair.”

“Ma ta, gu cinnteach, ’s ann a tha ’n t-amadan ann mise agus cha’n e thusa,” ars’ am Prionnsa, “Feudaidh tu bhi falbh ’s cha chuir mise dragh no trioblaid ort fhéin no air do bhràthair gu bràth.”

STOR UR TAILLEARACHD
ANN AN
StorW . E. Peters.

Aodaichean Mathadhe gach seorsa.
Gearradair air ur-ionnsachadh ann an Sgoil ghearraidh Mhitchell, an New York.

Theid sinn an urras air an obair.
MacCoinnich & Co.
Sidni, C. B.

SANAS.
Ma tha thu air son Deise mhath dheante fhaotainn air pris iseil, rach a choimhead air
D. J. DOMHNULLACH

D . A. HEARN.
Fear-Tagraidh, Notair &c . &c .,
SIDNI, - - C. B.

NUAIR THEID THU ’BHADDECK
taghail an stor
Albert I. Hart.
Tha Stoc mor aige dhe na h-uile seorsa bathair.
Bathar Tioram, Bathar Cruaidh
Amhlan, Aodaichean, Caiseart,
Adan, Curraichdean, agus iomadh ni eile.
An seorsa ’s fhearr ’s a’ phris a’s isle.
ALBERT I. HART.
Baddeck, Aug. 1, ’90.

NIALL DOMHNULLACH,
CEANNAICHE.
Ti, Siucar, Amhlan, Milseanan, &c .
Leabhraichean Gailig dhe gach seorsa.
Mu choinneamh Tigh-Osda Dhunlap.
BADDECK , C. B,
Tha e na fhear-gnothuich do’n MHAC-TALLA, agus faodar pris a phaìpear, agus ainmean luchd-gabhail a thoirt dha.

McDonald Hanrahan & Co,

Tha sinn a’ fosgladh stoc mor de Bhathar Tioram a fhuair sinn direach
A ALBA.

Tha ar prisean iosal, agus tha ’m bathar dhe’n t-seorsa ’s fhearr. A bharrachd air stoc mor de Bhathar Tioram, tha sinn a cumail
GACH SEORSA CEANNACHD.

MACDONALD HANRAHAN & Co.
Mai 4. ’95;

CLO-BHUALADH air a dheanamh gu snasail ann an oifig a MHACTALLA. Gailig no Beurla. Ma tha dad dhe’n t-seorsa dhith ort cuir litir thugainn a feorach nam prisean.