---

[305]

[Vol . 5. No. 40. p. 1]

MAC-TALLA

AN NI NACH CLUINN MI AN DIUGH CHA’N AITHRIS MI MAIREACH

VOL. V. SIDNI, C. B., DI-SATHAIRNE, APRIL 10, 1897. No 40.

Turus Ruairidh Mhoir Do Glaschu.

LE IAIN MAC CORMIG.

Bha mi ’g innseadh dhuit gu ’n deachaidh Ruairidh mor agus Seònaid a bhean, sgriob do Glaschu, agus gheall mi innseadh dhuit ciamar a rachadh dhaibh, ’nuair a thilleadh iad. Co thachair orm an latha roimhe ach Ruairidh agus dh’ fheòraich mi fhein dheth ciamar a fhuair e air aghaidh anns a bhaile mhor, agus ciod a bharail air Glaschu. So agad an fhreagairt a fhuair mi. “Mo bharail air Glaschu, a bharail a bh’ aig a bhroc air a ladhran—barail bhocd. Siud agad an t-àite anns am feum thu do shùilean ’s do chlusan—mhealladh iad an t-ubh bho ’n eun.” “An e gu ’n d fheuch iad ri d’ robadh?” thuirt mi fhein. “Mar d’ fheuch iad ri m’ robadh dh’ fheuch iad ri m’ charadh,” fhreagair Ruairidh. “Seadh a Ruairidh” fhreagair ’nise— “ciamar a thachair dhuit?”

“Ma ta, chuir mi romham a chiad uair a chithinn sibh gu ’n innsinn dhuibh mar a chaidh dhomh, agus so agaibh e facal air an fhacal. Tuigidh sibh gu ’n robh Seonaid leam. Dh’ fhàg i bhò bhreac ’s na cearcan air cùram bean Iain Bhain mar tha fhios agaibh. Bha mi fhéin agus Seonaid aòn fheasgar Sathurn a gabhail sràid agus smaointich sinn gun ceannaicheadh mid rud beag no dhà a bha dhith òirnn—tombaca, snàth, “tea,” dubhain, agus rud no dhà eile—agus direach ’nuair bha sinn faisg air a’ ‘Ghushet house,” de sam bith de n taigh tha s n—rug Seonaid air sgirb a chota mhoir agam, “Bheil thu faicinn sud a Ruairidh?” arsa ise, ’si cocadh a coraig ri taobh eile na sraide. “Cha chualas riamh a leithid so, siucar a’ nasgaidh!” “Gu de tha thu ’gràdh,” arsa mise ’s mi tabhairt a mach an speuclair oir bha mi ’m barail gu’n robh a leirsinn a mealladh Seonaid. Ach a mhic chridhe ’nuair a sheall mi null, ged nach robh anns an speuclair mhor ach an aon suil, chunnaic mi gu soilleir gu robh“Sugar for nothing”sgriobht ann an litrichean mora dearg’ air breid fada geal anns a robh urad shlàt, tha mi’n duil gu ’n deanadh e seòl do sgoth dhuibh an tailleir. “A Sheònaid,” arsa mise, “cha do dhiùlt mi riamh prìs a phàidheadh air ni ’sam bith a bhiodh a dhìth orm, ach ’nuair a thathar ’ga reic an nasgaidh s mairg a thairgeadh pàidheadh. Theid mise ’staigh agus gheibh mi ochd puinnd ’s nuair ’thig mi mach theid thusa ’s taigh ’s gheibh thu ochd eile, cha seall sin cho sanntach ’bheil thu faicinn; agus ’s taigh ghabh mi. “Gabhaidh mi och puinnd do’n t-siùcar sin” arsa mise ris an fhear chaol ghlas ’bha taobh-thall a bhuird, agus aodan a cheart cho fad ri faileas a chitheadh sibh ann an cliathach botuil. Ann am priobadh na sul stop e ’m poca siucair anns a’ bhascaid. Thug mi taing mhor dha agus dh’ fhalbh mi. Ach coma leat na co dhiù ’nuair bha mi mach an dorus ghlaodh e as mo dheidh gun do dhi-chuimhnich mi’ ’n “tea.” “Gu de ’n ‘tea’” arsa mise, ’s mi tionndadh air mo shail cho luath ri gille-mirean. “Tha” ars’ esan “da phunnd ‘tea’ daonan a falbh leis an t-siucar,” “Dà phunnd ‘tea, ’” arsa mise.

“Bheil thu cluinntinn sud a Sheonaid!” “Thug so bàrr air na chula mi riamh.” “Nach ’eil fhios ’ille choir gu’n gabh mi ’n ‘tea, ’” agus mu ’n gann a bha ’m facal as mo bheul bha ’n “tea” air n cur ’s a’ bhascaid agus thoinndaidh mi ’dh ’fhalbh, ach mu’n do bhuidhinn mi leac an doruis thug am fear caol glas cruinn-leum a nall thar a’ bhuird a cheart cho sgiobalt ri aon chat a chunnaic sibh riamh a toirt ionnsaidh air luch. “An t-airgiod” ars’ esan ’s e breith air chul amhach orm. “Am bheil thu toirt seachad airgid cuideachd arsa mise?” ’s mi bothar, dall leis an uamhas a chuir e orm. “Cha ’eil ach tha thusa ri airgiod ’thoirt dhomhsa.” “Mise ri airgiod thoirt dhuitse, gu de ’chuir gu bheil agamsa ri airgiod thoirt dhuit?”

“Tha air son na ‘tea’” ars’ esan. “Air son na ‘tea,’ nach tuirt thu gu’n robh an ‘tea’ a falbh leis an t-siucar?” “Thuirt.” “Agus,” arsa mise, “nach eil thu toirt seachad an t-siucair an nasgaidh?” “Tha.” “ ’S car son tha ’n t-airgiod ma ta,” arsa mise, “Tha air son na ‘tea, ’” ars’ esan ’sa shuilean air lasadh le feirg “Thig a ’staigh ann an so gus’ am bruithinn mise riut,” arsa mi fhein ’s mi ga tharruing a leth taobh.

“Nis,” arsa mise, “eisd gus am bruithinn mi, agus toisichidh mi direach aig an toiseach. Nach ’eil thu ’g radh gum bheil thu toirt seachad siucar an nasgaidh.” “Tha.” “Ceart gu leoir a charaid.” “ ’S nach d’ thuirt thu rium gu soillear gu’n robh an ‘tea’ a dol leis an t-siucar.” “Ach tha thu ri paidheadh air son na ‘tea, ’” ars’ esan. “Thud! thud!” arsa mise, “nach bi thu samhach, gus am bruithinn mi. Am feum mi toiseachadh a rithist. Eisd a nis agus toisichidh mi ’sa cheann eile ’n drasd. ’Nuair bha mise dol a mach an dorus toilichte gu leoir leis an t-siucar s gu’n mi ’g iarraidh do chuid ‘tea,” nach ’eil cuimhne agad gun do ghlaodh thu as mo dheidh gun robh dà phunnd ‘tea’ a dol leis an t-siucar?” “Tha” “ ’S nach ’eil thu toirt seachad an t-siucair an nasgaidh?” “Tha.” “Agus,” arsa mise, “am bi thu cho math agus innseadh dhomh car son tha’n t-airgiod ma ta? Gu de their thu riut fhein a nis cha’n ann air son na’s fhiach e, ach cuimhnich ’ille mhath, nach ruig thusa na fear eile leis fiachuinn ris a char thoirt a Ruairidh Mòr.” Agus leis a sin a radh dh’ fhàg mi latha math aig mo charaid am fear glas. Shaoil e gun robh e gleusda ach ’si mo mhor bheachd gum fac e gu’n robh tuille lagha ’sa bhoineid ghuirm aig Ruairidh Mor na bha duil aige. Sin agabh a nis mar dh’eirich dhomhsa. Nach math a thug mi mi-fhein as? —Highland News.

Padruig a ’Togail Taighe.

Bha Padruig uair a ’togail taighe, agus aireamh de dhaoinibh aige, sia no seachd deug de dhaoine foghainteach; bha clach mhòr an sin nach robh an t-iomlan de na bha an lathair nan-urrainn a chur ceart ’san taigh. “Nan d’thugadh sibh domhsa” ars Oisean ri Padruig, “biadh na sia fear deug chuirinn a ’chlach ceart am aonar.” Ma ta gheibh thu sìn” ars Padruig “agus is math an airidh air thu.” Fhuair Oisean biadh chòig fear deug, chum a nighean biadh fir as. Dh’ith Oisean na fhuair e, agus dh’ aithnich e gu’n do chumadh cuid deth. Dh’ eirich e agus chairich e a’chlach, ach dh’fhag e aomadh oirre mach as a bhalla. Thuirt iad ris nach robh a’ chlach ceart fathast. “Tha fios agam,” ars e, “ach mar tha, bithidh i uamsa; nam faighinn biadh na sia fear deug, chuirinn a’chlach ceart, ach a nis tha i an sin agaibh, agus deanaibh fein a caradh ma is aill leibh.” Bha a’ chlach ri fhaicinn ann an Gleann Canoir, gus o chionn da bhliadhna, bha clachairean a’ togail pairce agus bhris iad a’chlach sios na bleithibh le h-ord. —Leabhar na Feinne.

Cha ’n eil latha de ’n t-seachdain nach eil air a chur air leith air son aoraidh le aon chinneach no cinneach eile air feadh an t-saoghail. Tha Di-dònaich no la na Sàbaid ’na la aoraidh aig na Criosduidhean, (Caitliceach us Protstanach), Di-luain aig na Greugaich, Di-màirt aig na Persianaich, Di-ciaduin aig na h-Asirianaich, Dior-daoin aig na h-Eipheitich, Di-haoine aig na Turcaich, agus Di-sathairne aig na h-Iudhaich.

---

[306]

[Vol . 5. No. 40. p. 2]

SGEULACHDAN ARABIANACH.

V. —EACHDRAIDH AS IASGAIR.

B’e m’ athair Righ nan Eileanan Dubha. Fhuair an rioghachd an t-ainm so o na ceithir beanntanan beaga a tha faisg air a’ chaisteal so. B’e eileanan a bh’ anns na beanntan so an toiseach, agus bha ceannabhaile na rioghachd far am bheil an lochan a chunnaic thu. Gheibh thu fios anns na bheil agam ri’ innseadh air mar a thainig cuisean gu bhith mar a tha iad.

Dh’ eug m’ athair an uair a bha e mu thri fichead bliadhna ’s a’ deich a dh’ aois. Thoisich mise air rioghachadh an deigh a bhais. Cha robh mi fada ’nam righ an uair a phos mi nighean bhrathar m’ athar. Bha h-uile aobhar agam air a bhith ’smaointean gu ’n robh gaol gu leor aice orm; agus air mo shon fhein dheth, bha tlachd anabarrach agam dhi. Bha sinn fad choig bliadhna cho miadhail ’s cho measail air a cheile ri dithis a bha beo. Aig ceann na h-uine so thuig mi nach robh meas sam bith aicese orm.

Air latha araidh, am feadh ’s a bha ise anns an taigh-fharagaidh, thainig an cadal orm an deis dhomh mo dhinneir a ghabhail, agus leig mi mi-fhein ’nam shineadh air langsaid. Bha dithis de na mnathan-coimhideach aicese anns an t-seomar, agus an uair a shaoil iad gu ’n robh mi air tuiteam ’nam chadal, shuidh te dhiubh aig mo cheann, agus an te eile eig mo chasan, agus leis a’ ghuite a bha ’n laimh gach te dhiubh, bha iad a’ toirt fionnarachd dhomh, agus a’ cumail uam nan cuileag. An uair a shaoil iad gu ’n robh mi air tuiteam ann an cadal trom, thoisich iad ri bruidhinn gu beag ri ’cheile. Ach ged a bha mo shuilean duinte, cha robh mi ’nam chadal idir, agus chuala mi a h-uile facal a thubhairt iad.

Thuirt te dhiubh, “Nach mi-chiatach an gnothach do ’n bhan-righ a bhith cho suarach mu ’n righ ’s a tha i, agus e ’na dhuine cho tlachdmhor anns gach doigh?”

“Gu dearbh is eadh,” ars’ an te eile. “Air mo shon fhein dheth, cha ’n ’eil mi idir a tuigsinn ciod is ciall do ’n obair a th’ aice. Cha ’n ’eil fhios agam c’ar son a tha i ’falbh am mach a h-uile oidhche, agus ’g a fhagailsan ’na onar! An urrainn e bhith nach ’eil fhios aige air?”

“Ochan! cia mar a b’ urrainn da fios a bhith aig’ air? Tha i ’toirt deoch-chadail dha a h-uile h-oidhche, agus caidlidh e cho trom ris a’ chloich gu madainn. An uair a chaidleas e, faodaidh ise a dhol taobh sam bith a thogras i. Ann an soilleireachadh an latha tha i tighinn dachaidh agus a laidhe comhladh ris, agus tha i ’g a dhusgadh le faileadh rud eiginn a tha i ’cur ri ’shroin,” ars’ a’ cheud te a labhair.

Mo thighearna, faodaidh tu ’thuigsinn gu ’n do chuir an comhradh so ioghnadh anabarrach orm, agus gu ’n do’n chuir e gu mor gu smaointean mi. Ach ged a chuir e dragh mor orm, cha do leig mi orm gu ’n cuala mi aon fhacal de na labhair iad ri’ cheile. An ceann beagan ùine thoisich mi ri gluasad mar gu ’m bithinn air dusgadh a cadal trom, agus dh’ eirich mi bhar na langsaid.

An uair a thainig a’ bhan-righ dhachaidh as an taigh-fharagaidh, ghabh sinn ar suipeir, agus mu ’n deachaidh sinn a laidhe thug i dhomh, mar a b’ abhaist dhi, lan cupa de dheoch a rinn i fhein dhomh; ach an aite an deoch’ ol, thilg mi gun fhios dhi na bh’ anns a’ chupa am mach air an uinneig, agus thug mi dhi an cupa air ais.

Chaidh sinn a laidhe comhladh, agus ann an ceann beagan uine, air dhise saoilsinn gu ’n robh mi ’nam chadal, dh’ eirich i, agus chuir i uimpe. Mu ’n deachaidh i am mach as an t-seomar thuirt i, “Caidil, agus na bu tig an latha ’dhuisgeas tu!”

Cho luma luath ’s a chaidh i am mach as an t-seomar ghrad dh’ eirich mi, agus chuir mi uman cho cabhagach ’s a rinn mi riamh. Thug mi leam claidheamh agus lean mi i cho luath ’s a b’ urrainn domh. An uair a thainig mi cho dluth dhi ’s gu ’n robh mi’ ’cluinntinn fuaim a cas, rinn mi air mo shocair, agus choisich mi ’n a deigh cho failidh ’s a b’ urrainn domh air eagal gu ’n cluinneadh i mi. Chaidh i steach air caochladh dhorsan, a dh’ fhosgail dhi leotha fhein, an uair a labhair i facal dhraoidheachd. Mu dheireadh dh’ fhosgail dorus a’ gharaidh, agus chaidh i steach. Stad mi tiotadh aig an dorus air eagal gu’m faiceadh i mi an uair a bha i ’coiseachd tarsuinn air an reidhlein, agus bha mi cumail suil oirre cho math ’s a leigeadh an dorchadas leam, gus am facadh mi gu ’n deachaidh i steach do bhad beag de choille iosail, far an robh rathad caol le callaid air gach taobh dheth. Chaidh mi dh’ ionnsuidh na coille so air rathad eile, agus sheas mi air cul na callaid feuch ciod a chithinn no ’chluinninn, agus chunnaic mi ise ’s i coiseachd comhladh ri firionnach.

Bha mo chluas fosgailte ris a’ chomradh a bh’ eatorra, agus chuala mi ise ag radh ris: “Cha ’n ’eil e ceart dhut a bhith ’cur as mo leith-sa gu ’m bheil mi suarach mu d’ dheidhinn. Tha fhios agad gle mhath gu ’n do dhearbh mi dhut ann an iomadh doigh gu ’m bheil tlachd mhor agam dhiot, agus mur foghainn na dearbhaidhean a thug mi dhut mar tha leat, tha mi deas gu dearbhaidhean a’s mo a thoirt dhut. Cha ’n ’eil agad ach ni sam bith iarraidh orm, agus bheir mi dhut e. Ma’s miann leat e, leagaidh mi am baile mor so agus an luchairt a dh’ ionnsuidh an lair mu ’n eirich a ghrian, agus ni mi madaidh-alluidh is comhachagan is fithich de na h-uile duine beo a th’ ann. Ma’s miann leat e, cuiridh mi a h-uile clach a th’ anns na ballachan laidir so air cul an t-saoghail far nach fhaic duine beo iad.”

An uair a chriochnaich a’ bhan-righ na briathran so, bha i fhein ’s a leannan air tighinn gu ceann an rathaid direach air mo bheulaobh. Tharruinn mi ’n claidheamh, agus bhuail mi esan ann an cul na h-amhaich, agus leag mi e. Shaoil mi gu ’n do mharbh mi e, agus air an aobhar sin, thug mi mo chasan as cho luath ’s a bh’ agam. Cha robh toil agam gu ’m faigheadh a’ bhan-righ am mach gur mi a bh’ ann, agus cha bu mho na sin a bha toil agam cron sam bith a dheanamh oirre, o’n a bha i daimheil dhomh.

Bheireadh am buille a thug mi dha am bas dha ’s a’ mhionaid, mur b’ e gu ’n do chum ise beo e le draoidheachd. Ach cha robh e ach eadar a bhith marbh ’s a bhith beo.

Air mo thilleadh do ’n luchairt, ghabh mi tarsuinn a’ gharaidh, agus chuala mi ise a’ glaodhaich gu muladach. Thuig mi gu ’n robh i fo mhor dhoilghios, agus bha mi toilichte nach do chuir mi gu bas i.

An uair a chaidh mi do’n t-seomar-chadail, chaidh mi ’laidhe, agus air dhomh a bhith toilichte gu ’n d’ rinn mi dioghaltas air an duine eucorach a rinn an t-olc orm, thuit mi ’nam chadal. An uair a dhuisg mi ’s a’ mhadainn, bha ’bhan-righ ’na laidhe ri m’ thaobh. Cha ’n urrainn domh a radh co dhiubh a chaidil no nach do chaidil i. Ach dh’ eirich mise gu bog, balbh as an leabaidh, agus chaidh mi do sheomar eile, far an do chuir mi umam m’ aodach. ’N a dheigh sin chaidh mi ’mach a shocrachadh gnothaichean na rioghachd maille ris na comhairlichean. An uair a thill mi steach, thainig a’ bhan-righ far an robh mi ’s i comhdaichte le aodach dubh, agus a falt gun chireadh sgaoilte sios m’ a suilean, agus pairt dheth air a spionadh. “Le’r cead, a righ,” ars’ ise, “na cuireadh e ioghnadh oirbh mise ’fhaicinn anns an t-suidheachadh so. Fhuair mi tri naigheachdan comhladh a chuir fo throm-dhoilghios mi, agus cha ’n ’eil anns a’ chulaidh-bhroin so a chi sibh orm ach comharradh faoin a r an trom-bhron fo ’m bheil mi.”

“Mo chreach! ciod e an droch naigheachd a fhuair thu,” arsa mise.

“Bas mo mhathar,” ars’ ise; “bas m’ athar, a chaidh a mharbhadh ann an cath, agus bas fir de m’ bhraithrean, a chaidh le creig.”

Cha do mhi-chord e rium gu ’n do ghabh i an leith-sgeul so a chum falach a chur air fior-aobhar a broin, agus bha mi ’smaointean nach do ghabh i amhrus gur mi a mharbh a leannan.

“A bhean,” arsa mise, “cha ’n ’eil mi ’cur coire sam bith ort air son a bhith fo bhron. Tha mi ag innseadh dhut le firinn, gu ’m bheil bron ormsa mar an ceudna. Bhiodh ioghnadh gu leor orm mur biodh bron ort air son bas dhluth-chairdean. Lean romhad mar a tha thu; is math an comharradh air do nadar a bhith fo bhron. Ach tha mi ’n dochas gu ’n teid do bhron ni ’s lugha ri uine.”

Chaidh i d’a seomar fhein, far an do chuir i seachad bliadhna ri bron ’s ri caoidh ’s ri tuiream. An ceann na bliadhna dh’ iarr i cead orm aite-adhlacaidh a thogail dhi fhein

---

[307]

[Vol . 5. No. 40. p. 3]

aig an luchairt, far an gabhadh i comhnuidh, thuirt i rium, gu latha ’bais. Thug mi cead dhi sin a dheanamh; agus thog i taigh eireachdail, agus mullach cruinn air, a chithear as a so. Thug i Talla nan Deur mar ainm air. An uair a bha e criochnaichte, thug i a leannan as an aite ’s an do chuir i e an oidhche a lot mi e, agus chuir i ann an Talla nan Deur e. Chum i o bhasachadh e le deoch a bha i toirt dha a h-uile latha o’n uair ud.

Gidheadh, a dh’ aindeoin a draoidheachd, cha b’ urrainn di an creutair graineil a leigheas. Cha ’n urrainn e coiseachd no e fhein a chuideachadh, agus cha mho a theid aige air facal bruidhne a dheanamh. Cha’n ’eil de choltas air gu ’m bheil beatha ann ach gu ’n amhairc e oirre. Ged nach ’eil de thoileachadh aice ach a bhith ’g a fhaicinn agus a bhith ’labhairt ris mu thimchioll nan nithean faoine a tha ’dusgadh suas ’na h-inntinn thruaillidh fhein, gidheadh, tha i ’dol da uair ’s an latha far am bheil e, agus a’ fuireach greis mhath ’na chuideachd. Tha fhios agamsa air so gle mhath, ged a tha mi ’leigeadh orm nach ’eil.

Air latha araidh chaidh mi do Thalla nan Deur a dh’ fhaicinn ciod an obair a bh’ aice; agus air dhomh a dhol a dh’ aite anns nach fhaiceadh i mi, chuala mi i ’bruidhinn ris mar so: “Tha e ’cur doilghios ro mhor orm a bhith ’g ad fhaicinn anns an t suidheachadh so. Tha mi ’tuigsinn cho math riut fhein gu ’m bheil thu ’fulang piantan cruaidhe; ach a luaidh mo chridhe, ged a tha mi an comhnuidh a’ bruidhinn riut, cha ’n ’eil thu ’g am fhreagairt uair sam bith. Cia fhad a leanas tu air a bhith ’nad thosd! Abair aon fhacal rium. Ochan! is e an uine a tha mi ’cur seachad an so ann an co-fhaireachadh ruit ’nad throm-dhoilghios, an uine a’s solasaiche a tha mi ’caitheamh dhe m’ bheatha. Cha ’n urrainn domh a bhith beo mur bi mi dluth dhut, agus b’ fhearr leam a bhith aig gach am maille riut na ged a gheibhinn ionmhas an t-saoghail uile.”

Bha i ’caoidh ’s ag ochanaich gu trom an am a bhith ’labhairt nam briathran so ris; agus an uair a bha mi greis mhath ’g a h-eisdeachd ’s i air a’ chaitheamh so gun sgur, cha b’ urrainn domh cumail orm fhein ni b’ fhaide. Thainig mi as an aite ’s an robh mi ’g am fhalach fhein, agus thuirt mi rithe, “A bhoirionnaich gun chiall, tha thu fada gu leor ris an obair sin. Tha thu leis an obair a th’ agad a’ cur eas-urram ort fhein ’s ormsa. Grad sguir dheth. Dhi-chuimhnich thu buileach glan gu ’m bheil thu fo chomain mhoir dhomhsa.”

“A dhuine,” ars’ ise, “ma tha caoimhneas no iochd sam bith ’nad chridhe dhomhsa, tha mi ’guidhe ort gu ’n leig thu mo chead fhein dhomh. Leig leam mi fhein a thoirt suas gu buileach do ’n bhron so nach treig mi fhad ’s a bhios mi beo.”

An uair a chunnaic mi nach d’ rinn mo chomhairle de dh’ fheum dhi ach a fagail ni bu raige na bha i riamh, leig mi leatha, agus dh’ fhalbh mi. Lean i air a bhith ’dol a h-uile latha fad da bhliadhn’ iomlan far an robh e a chaoidh ’s a thuiream ’s a bhruidhinn ris.

Chaidh mi an dara uair do Thalla nan Deur a dh’ fhaicinn na h-obrach a bh’ aice. Dh’ fhalaich mi mi-fhein mar a rinn mi roimhe, agus chuala mi i ag radh ri’ ’leannan: “Tha ’nis tri bliadhna o nach dubhairt thu aon fhacal rium. Ged a tha mi ’labhairt riut ann am briathran gaoil, agus a’ caoidh ’s ag osnaich air do shon, cha ’n ’eil thu ’toirt freagairt sam bith dhomh. An ann o chion faireachaidh no o shuarachas a tha thu ’fuireach samhach? O uaigh! an do lughdaich thu an gradh a bha aige dhomh? An do dhuin thu na suilean a bha ’nochdadh mor ghradh dhomh, agus a bha dhomh mar m’ uile aoibhneas? Cha chreid mi gu ’m bheil ni de ’n t-seorsa fior. Ach innis dhomh ciod am miorbhuil leis am bheil thu ’tasgaidh suas an ionmhais a’s mo a th’ air an t saoghal.”

“Mo thighearna, feumaidh mi aideachadh gu ’n do bhrosnaich na briathran so mo nadar gu feirg anabarrach; oir, a dh’ aon fhacal, cha robh anns an duine so air an robh a leithid de mheas aice, ach duine dubh gun mheas gun chliu a rugadh anns na h-Innsean. Tha mi ag radh gu ’n robh mi air mo bhrosnachadh cho mor leis na briathran a labhair i ’s gu n do leum mi am mach as an aite an robh mi am falach, agus gu ’n dubhairt mi, “O uaigh! c’ar son nach ’eil thu ’slugadh suas an da uile-bheisd mhi-nadarra so?”

Mu ’n gann a labhair mi na briathran so, dh’ eirich a’ bhan-righ ’na seasamh, agus i comhdaichte ann an aodach dubh, agus thuirt i le feirg, “A dhuine chruaidh-chridhich, is tusa bu cheann-aobhar do mo bhron. Na bi ’smaoineachadh gu ’m bheil e an an-fhios dhomhsa. Chum mi so an cleith tuilleadh is fada. Is i do dhroch lamh-sa a chuir mo roghainn a dh’ fhearaibh an t-saoghail anns an t-suidheachadh bhronach anns am bheil e; agus tha thu cho cruaidh-chridheach ’s gu ’n d’ thainig thu a thoirt tair is masladh dha.”

“Tha sin fior gu leor,” arsa mise, “is mi a rinn e gun teagamh; agus is math a b’ airidh a’ bheisd air. Bu choir dhomh a bhith air a’ cheart dhiol a dheanamh ortsa. Tha aithreachas orm a nis nach d’ rinn mi e; oir tha thu ’deanamh mi-fheum de ’n chaoimhneas a nochd mi dhut.”

An uair a thuirt mi so, tharruinn mi ’n claidheamh as an truaill, agus thog mi mo lamh gus a marbhadh. Ach sheall i gu dur orm, agus thuirt i ’s i le fanaid a’ deanamh gaire, “Cuir stad air do chorruich.” Aig a’ cheart am labhair i briathran nach do thuig mi, agus ’na dheigh sin thuirt i, “Le cumhachd mo dhraoidheachd, tha mi ag ’ordachadh gu ’m bi an dara leith dhiot anns a’ mhionaid air a thionndadh gu cloich, agus gu ’m bi an leith eile dhiot ’na dhuine. Mo thighearna, anns a’ mhionaid bha mi air mo dheanamh mar a tha thu ’g am fhaicinn an dara leith dhiom ’na chloich, agus an leith eile ’na dhuine.”

An deigh dhi mo chruth atharrachadh mar so, thug i do ’n talla so mi. ’Na dheigh sin rinn i lochan de cheanna-bhaile na rioghachd. Is e sin an lochan a chunnaic thu mu ’n d’ thainig thu an so. Is e an t-iasg air am bheil na ceithir dathan, na ceithir seorsachan sluaigh, de chaochladh aidmheilean, a bha ’fuireach anns a’ bhaile. Is iad na h-eisg gheala na Mahomadanaich; is iad na Persianaich, a tha ’deanamh aoraidh do’n teine, na h-eisg dhearga; is iad na Criosduidhean na h-eisg ghorma; ’agus is iad na h-Iudhaich na h-eisg bhuidhe. B’iad na ceithir beanntanan beaga a tha mu ’n cuairt de ’n lochan, na ceithir eileanan o ’n d’ fhuair an rioghachd a h-ainm. Dh’ innis i-fhein dhomh gu ’n d’ rinn i so an deis dhi mo chur anns an aite so, a chum am barrachd dragha ’s trioblaid a chur air m’ inntinn. Ach cha do ghabh i leis a so. Cha ’n fhoghnadh leatha mo chruth fhein atharrachadh, agus mo shluagh ’s mo rioghachd a sgrios, ach a chum an tuilleadh dioghaltais a dheanamh orm, tha i tighinn an so a h-uile latha, agus an deis dhi mo rusgadh, tha i ’toirt dhomh coig fichead buille le cuip eadar an da shlinnein, agus mar so, tha m’ fhuil gu talamh aice a h-uile latha. An uair a ni i an droch dhiol so orm, tha i cur aodach cruaidh, curs, leith ri m’ fheoil bhruite, agus air uachdar sin tha i cur umam an trusgain mhaisich so a chi thu orm, cha ’n ann a chum urram a thoirt dhomh, ach a chum fanaid a dheanamh orm.”

An deigh do’n phrionnsa an naigheachd so innseadh do ’n righ, shil e na deoir gu frasach. Chuir an naigheachd a leithid de dhragh air an righ ’s nach b’ urrainn da aon fhacal a radh.

Beagan uine ’na dheigh sin, thog am prionnsa a shuilean suas gu neamh, agus thuirt e, “A Chruithfhir mhoir nan uile nithean, tha mi gu h-umhail a’ toirt geill do d’ bhreitheanais, agus do dh’ orduighean do fhreasdail. Tha mi giulan gu foighidneach leis gach deuchainn chruaidh a tha ’tighinn ’nam rathad, o’n is e do thoil-sa ’th’ ann. Tha mi ’n dochas gu ’n toir thu ’nad mhor mhathas duais dhomh.”

Bha ’n righ air a bhrosnachadh gu mor leis an naigheachd iongantaich so, agus chuir e roimhe gu ’n deanadh e dioghaltas trom air a’ bhoirionnach eucorach a rinn a leithid a dh’ olc air a’ phrionnsa ’s air a rioghachd. Thuirt e ris a’ phrionnsa, “Innis dhomh c’aite am bheil a’ bhan-draoidh aingidh a’ fuireach, c’aite am bheil an duine graineil ud a tha cho measail aice ’na laidhe?”

“Mo thighearna,” ars’ am prionnsa, “mar a dh’ innis mi dhuibh cheana, tha esan ann an Talla nan Deur ’na laidhe ann an seomar anabarrach maiseach air am bheil mullach

(Air a leantuinn air taobh 310.)

---

[308]

[Vol . 5. No. 40. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS.
Bliadhna, $1 .00
Sia miosan, .50
Tri miosan, .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu luchd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air son $1 .52, neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gàilig g’ ar ’n ionnsidh an aire nach sgriobh iad ach air aon taobh d’ an duileig, agus nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu,
J . G. MacKINNON,
Publisher ‘Mac-Talla,’
Sydney, Cape Breton

SIDNI, APRIL 10, 1897.

Cha ’n urrainn gu robh esan a bh’ ann o shean, agus a thuirt “nach b’ fhàidh esan agus nach bu mhac faidh e” càirdeach dhaibhsan a bhiodh a labhairt as leith luchd-siridh àiteachan-suidhe ’sa phàrlamaid; ma bha b’ ao-coltach e ri muinntir an latha ’n diugh. Cha ’n eil ach gann duine a chluinnear a bruidhinn air an taghadh a tha gu bhi ’sa mhor-roinn so an ceann beagan us seachdain, no paipear a bheir iomradh air, nach eil ullamh gu innse dhuit co tha gu bhi stigh agus co tha gu bhi mach. Tha gach aon diubh ceas mar gu ’m b’ eadh, gus a radh gur a fàidh, no co-dhiu gur mac fàidh esan, agus gu bheil e làn-chomasach air innse roimh ’n àm ciod a tha dol a thachairt ’nuair a theid an luchd-taghaidh dh’ ionnsuidh nan àiteachan-bhotaidh. ’Se ar barail fhein gu ’m biodh e moran na bu chiataiche agus a cheart cho buannachdail dhaibh, taobh air thaobh, sgur dhe ’n cuid fiosachd, agus an àite bhi feuchainn ri toirt air luchd-taghaidh bhòtadh air an taobh le toirt a chreidsinn orra gur e ’n taobh sin a bheir buaidh, feuchainn ri ’n glacadh le dearbhaidhean cinnteach a thoirt daibh gu bheil an taobh leis am bheil iad air son daoine dhol, na ’s fhearr agus na’s toillteannaiche air muinghin an t-sluaigh na tha ’n taobh eile.

Air an deicheamh latha dhe ’n Mhàrt, chaidh àireamh de Ghaidheil thapaidh air beulaobh Morair Balfour ann an Lunnuinn, a thagradh càs na Gàilige anns na sgoilean Gàidhealach. Bha an Lighiche Mac-Illiosa air an ceann, agus liubhair e òraid bhriagha, phongail, anns ’n do chuir e fa chomhair a Mhorair an t-ana-ceartas a bha a’ Ghàilig a’ faotainn anns na sgoilean, agus ag iarraidh gu ’m biodh ceartas air a thoirt dh’ i. Labhair mar an ceudna Mr. Domhnul Muireach agus Mr. Ian Mac Coinnich. Cha d’ thug Morair Balfour geallaidhean mora sam bith dhaibh, ach ’se ’s coltaiche gu ’n deanar barrachd ’sa gheall e, agus gu ’m bi a Ghàilig air a cur air stéidh na ’s fhearr anns na sgoilean na bha i fhathast. Mur deanar sin ri linn Bhalfour, nithear ri linn fir eil’ e, oir cha ’n eil càirdean na Gàilig a’ dol a leigeal tàmh le luchd-riaghlaidh nan sgoilean gus am faigh iad dh’ i an aon cheartas ’s a tha cànainean eile a’ faotainn.

Tha Còirneal Vassos, ceannard an airm Ghreugaich ann an Crete, mu leth-cheud bliadhna dh’ aois, agus tha e air a mheas ’na oifigeach cho treun ’s cho eòlach air gnàths airm ri duine tha an arm na Gréige. Mu ’n deach e do Chrete, bha e ’na fhear-cuideachaidh aig Righ Deorsa, aig am bheil làn-earbsa na theònachd ’s na thréine, ged nach robh e riamh roimhe air ceann airm an àm cogaidh.

Moladh Claidheimh Chonaill.

Is e mac mna sithe a bha ann an Conall Gulbann. Chuir righ Lochluinn fo dhraoidheachd e; agus bha e fad tri ràidhean anns a’ bhruth agus dùil aige nach robh e ann ach aon oidhche. Fhuair Conall an claidheamh o a shean-athair, bodach sìth, nuair a bha e ann am bruth Bheinn Ghulbann. Nuair a rachadh an saoidh ’na chulaidh chatha chruaidh chomhraig, is e bu chulaidh chatha chruaidh chomhraig da, a chrios strìlean, stròlain, a leine shleamhain, de ’n t-sìoda bhuidhe, agus a luireach aigileineach iarruinn, a chlogad clocharra ceanna-bhuidhe gu dìon a mhuineil agus a gheala-bhràghaid. Chuireadh e sgiath bhucaideach, bhacaideach mhìn-dearg air a thaobh eile, air am bu lionmhor dealbh leòmhain, liobairt, gribhinnich, nathrach bheumnaich losgnaich shlignich. Sin an uair a dheasaicheadh an laoch a shlachdan geur, cruaidh, curranta claidheimh an deidh a tharruing as a chisdidh chaoil, ghuirm, ghiumhais. A cheann air a chur ann gu socair, mar chuismhdta, ’s e gu ’n fhacal air a linntean, ’s e gu lìomha, lìomharra; ’s e gu làidir, fulangach; gu ruighinn, geur, ri iomarachadh; gu so chur, sàthta, so-bhuailte ’na làmhuinn geur, eutrom, iongantach. B’e sin an claidheamh siosantach, suasantach. Ghearradh e naoi naoinear a null, agus naoi naoinear a nall, agus ghlacadh e fein anns an làimh cheudna a rithisd e; maille ri a dha sgithinn ghuineana, ghoineana, mar arm gheur ghorrag, mar arm ghorm sgian. Sgian a ghearradh ubhal air uisge, agus fuiltean foinnearra, fiorghaidh; a bheireadh uisge air stiornanan, agus teine dearg air an earrliun annta air an toiseach agus asta air an deireadh; far am bu tiugh e bu tana e, agus far am bu tana bu luath-sgaoilteach, bu dùn-mharbhach. Cha ’n fhàgadh e fear innseadh sgeul na maoidheadh an tuairisgeul, mar an rachadh e an talamh toll na sgeilpeannan chreag; ach aon fhear claghann ruadh air leith-shuil, agus air leith-ghluin, ’s air leith-chluais; agus ged a bhitheadh deich teanganan filidh fior-ghlic ’na cheann, is ann ag innseadh uile fhein agus uile chaich a bhitheadh e, agus treuntan a’ ghaisgich. —Leabhar na Feinne, 1872.

STOR UR TAILLEARACHD.

Aodaichean Matha dhe gach seorsa. Gearradair air ur-ionnsachadh ann an Sgoil ghearraidh Mhitchell, an New York.

Theid sinn an urras air an obair.
MacCoinnich & Co.
Sidni, C. B.

F . W. MORLEY,
DOTAIR FRADHAIRC

An aon fhear dhe sheòrsa th’ air Eilean Cheap Breatunn.

Faodar fhaicinn anns an stòr aigF . & J. Morley.

Neach sam bith aig am bheil droch fhradharc, no tha cosg speuclair nach eil a freagairt dha ’s coir dha toghal air.

Tha stoc math de speuclairean ’s de ghlaineachan sùil aige, agus ni e suas nungaidhean air son leigheas agus ceartachadh shùilean.

Sidni, C. B. Feb. 1, ’96.

C . H. HARRINGTON & CO.

Soithichean Dinnearach, Soithichean Ti, Soithichean Seomar, Soithichean Creadha dhe gach seorsa, SAOR.

Caiseart dhe gach seorsa, Brogan, Botainnean, Rubbers, &c , &c . Iad uile math ’s na prisean ceart.

Amhlan, Flur, Min, Ti, Siucar, Siabunn, Molasses, Olla, Mart-fheoil, Muc-fheoil, Sgadan. An seorsa ’s fhearr.

Fiodh, Buird, Laths, Clachan-creadha, Aol, agus iomadh ni eile air am bi feum an am togail thaighean.

C . H. Harrington & Co.
Sidni, C. B.

H. D. MAC ILLE-MHAOIL,
NYANZA , C. B.

THA e creic CLOTH, DROGAID, agus PLAIDEACHAN “EUREKA” air a cheart phris air am beilear ’g an creic aig na muillin.

Tha Factoridh Eureka air aon de ’n fheadhain a’s fhearr an Canada. Choisinn na Plaideachan a thatar a’ deanamh innte DUAIS AIRGEID aig Exhabition Chanada da uair.

Chreic e an uiridh fiach cheithir cheud deug dolair ( $1400 .00) dhe na h-aodaichean so an coinneamh Clòimhe, agus tha dùil aige barrachd air sin a chreic am bliadhna.

Tha luchd-gnothuich(agents)aige mar a leanas: —Ann an Siorrachd Inbhirnis, Niall Mac Ille mhaoil, aig Loch Ainslie, agus D. D. Mac Fhionghain, (Taillear,) an Orangedale; an Siorrachd Cheap Breatunn, Tearlach E. Clark, aigCross Roads Leitche’s Creek.Tha mu dheich air fhichead sampull aodaich aca, agus theid aca air seòrsa sam bith a thoirt dhuit ochd latha ’n deigh a chloimh a chur air falbh. Am bheil iad math? THIG AGUS FAIC.

---

[309]

[Vol . 5. No. 40. p. 5]

NAIDHEACHDAN.

Bhatar a’ taghadh fir-pàrlamaid ann an siorrachd Champlain, an Cuibeic, Di-ciadinn s’a chaidh. Fhuair an Conservative a stigh. ’S e duine dhe’n phàirtidh sin a bha stigh roimhe.

Thatar ag radh gu bheil meallan mora deighe anns a chuan mhor an ear air bancaichean Newfoundland. Thatar ag radh gu bheil aon chnap ri fhaicinn a tha togail a chinn coig cheud troigh os ceann an uisge.

Tha cuid de na mèinnean òir ann an Columbia Bhreatunnach anabarrach beairteach. Tha aon mheinn ris an canar LeRoy a tha cur a stigh coig mile fichead dolair ’sa mhios riutha-san leis an leis i, a bharrachd air an luchd-obrach a phaigheadh.

Tha an soitheach-smuide “Stanley” a tha ruith eader Pictou agus Georgetown, a’ faotainn tàire mhor air a gheamhradh so leis an deigh. An sgeul mu dheireadh a fhuair sinn oirre bha i ’n ’sàs anns an deigh mhoir mu shia mile ’n ear-dheas air Eilean Phictou.

Chaidh leth-cheud gearradair-guail a chur as an obair ann a Springhill air an t-seachdain s’a chaidh, agus thatar ag radh gu bheil leth-cheud eile ri bhi air an cur as air an ath mhios. Tha luchd-seilbh na mèinne ag radh gu bheil barrachd mor de dhaoine aca ’sa tha dhith orra.

A reir coltais, tha iasgach nan giomach ri bhi air a chumail air adhart gu math air an t-samhradh s’a tighinn ann an Ceap Breatunn agus an Eìlean a’ Phrionnsa. Tha àireamh de dh’ fhactoraidhean ùra ri bhi air an cur suas, agus tha dùil ri timeannan a bhi gu math trang.

Tha ’n t-side a’ fuireach fuar, greannach. Thainig latha blàth no dha air t-seachdain so, agus dh’ fhalbh roinn mhath de’n t-sneachda leotha, ach bha ’n t-side gu math fuar a’ chuid eile dhe’n uine. Thuit beagan sneachda Dior-daoin. Cha’n eil dùil ris an t-side dhol moran na’s fhearr gus am falbh an deigh mhor.

Tha an t-Onarach G. A. Kirkpatrick, Riaghladair Ontario, tinn le cansair anns an stamaig o chionn treis a dh’ ùine. Chaidh e null do Lunnainn gu dhol fo làimh lighichean an sin, ach an deigh dhaibh sin na b’urrainn daibh a dheanamh ais a shon, cha’n eile dad na’s fhearr. Cha’n eil e ro choltach gu’m bi e fada beò.

Bha coinneamh ann an oifis a bhaile oidhche Dior-daoin air son fhaicinn ciod bu chòir a dheanamh air son iubili na ban-righ’nn a choimhead. Cha robh moran a làthair, air do’n t-side bhi mi-fhreagarrach, ach chaidh àireamh dhaoine a thaghadh gu dhol còmhla ri Comhairle a bhaile air son a chuis a chur air adhart. Cha’n eil teagamh againn nach dean muinntir Sidni agus nam bailtean eile timchioll air, an dilseachd agus an gradh do bhan-righ Victoria a nochdadh air doigh a bhios creideasach dhaibh féin, agus taitneach ann an sùilean muinntir eile.

Thatar a bruidhinn anns an Ard-phàrlamaid air reachd a dheanamh leis am bi an ceathramh latha fichead de’n Mhàigh, latha-breith na Ban-righ’nn, air a ghleidheadh mar latha saor eadhon an deigh a bàis. Mar reusan air son sin a dheanamh tha a Bhan-righ a nise air a chrùn na’s fhaide na bha righ no ban-righ am Breatuinn riamh roimhe, ’s mar an ceudna thainig barrachd adhartais air an Iompaireachd Bhreatunnach, agus an an t-saoghal gu h-iomlan, ri linn a riaghlaidh-se, ’sa thainig orra ann an tri fichead bliadhna sam bith de ’n eachdraidh. Tha e uime sin iomchuidh gu leòr cur mu dheibhinn an latha bha air a chumail mar chuimhneachan dhaibhsan a tha teachd nar deigh air na bliadhnaichean sona soirbheachail a chuireadh seachad fo riaghladh Victoria.

Tha am fearann gu math saor ann am Boston. Chaidh piosan beag a reic ann Di-satharna s’a chaidh a bha 72 troigh a dh’ fhad, agus 32 troigh a leud, air da cheud mile dolair.

Bha an soitheach mor ceithir-chrannach a chaidh a chuir air sàl am Portland o chionn ghoirid, ann an Louisburg air an t-seachdain s’a chaidh, agus thug i leatha luchd guail. Giùlanaidh i tri mile ’s coig ceud tunna.

’Se màireach Di-dònaich nam Pailm, agus seachdain o màireach Di-dònaich na Càisge Cha bhi an t-earrach gle fhad air chùl na Càisge air a’ bhliadhna so, agus ma bheir sinn creideas do ’n t-seann radh, bheir sin side bhriagha dhuinn.

Chaidh fear do’m b’ainm Davignon, a bha ri ceannachd ann an Farnham, an Cuibeic, a losgadh gu bàs oidhche Luain. Chaidh an stòr aige ’na teinne, agus ’s ann a’ feuchainn ri pairt de ’n chuid bu luachmhoire de ’n bhathar a shàbhaladh a bha e ’nuair a thug an teine buaidh air.

Tha triùir de mhinistinean Cléire Shidni an deigh cead iarraidh agus fhaotainn air son a dhol air chuairt do ’n t-seann dùthaich air an t-samhradh, an t-Urr. E. B. Mac Raing, Sidni, an Urr. I. A. Forbes, Glace Bay, agus an t-Urr. Mr. Greenlees, St. Peter’s. Tha iad gu bhi air falbh fad thri miosan.

Bha na Seinneadairean Iubilieach anns a’ bhaile oidhche Di-luain s’a chaidh. Bha an talla gu math làn, agus chord a’ cho-sheirm gu math ris na bha ’ga h-éisdeachd. Tha na daoine-dubha cho math air seinn ’sa bha iad riamh mur eil na’s fhearr. Tha iad an dràsda air tighinn thairis air a chuan an degh cuairt a chur air an Roinn-Eorpa.

Bha réis each air an deigh ’sa Bhai ’n Iar air an t-seachdain s’a chaidh. Fhuair each le Mr. Lamey a’ cheud duais, each le Murchadh Mac-a- Phearsain an darra duais, agus làir le Coinneach Ros an treas duais. Tha ’n deigh a nise a’ fàs dona—ann an àiteachan air falbh gu buileach—agns tha àm nan réis mar sin air a dhol seachad.

Ghoid duine ann an Toronto ochd dolair à bùth feoladair anns a bhaìle sin. Nuair a fhuaireadh a mach e ’sa chaidh a ghlacadh shluig e na notaichean. An deigh a thoirt gu cùirt thugadh dha deoch de stuth a thug air diobhuirt, agus fhuaireadh anns na chuir e mach coltas nan notaichean. Tha aige nise ri cùirt eile sheasamh.

Bha geamhradh fada, cruaidh, aca ann an Kamloops, an Columbia Bhreatunnach, air a bhliadhna so. Cha b’ abhaist do na tuathanaich a bhi biathadh an cuid spréidhe ach mu dha mhios gach geamhradh, ach air an turus so thainig an geamhradh toiseach Nobhember, agus cha d’ fhalbh e fhathast. Tha am fiar air teisgsinn, agus tha eadar da mhile dheug us coig mile deug ceann cruidh a bàsachadh le cion a bhidh.

Chaìdh soitheach-smùide mhor a bhristead air na creagan aig Seal Island faisg air Cape Sable, mu mheadhon-latha Di-luain s’a chaidh. Bha an cuan gu math garbh aig an àm, ach bha ’n latha soilleir saor o cheò, agus cha’n eil fhios ciod a b’aobhar gu’n do bhuail an soitheach na creagan. Chaidh gach duine bh’ air bòrd a shàbhaladh, ge do fhuair iad tàire gu leor, ach bha ’n luchd gu h-iomlan air a chall. Bha an soitheach a ruith eadar St. John, N. B., agus Libherpool, an Sasuinn; bha i air a turus gu St. John an uair so, agus i air a luchdachadh le bathar luachmhor. Bha moran de’n bhathar air an t-slighe gu Montreal, agus tha iad ag radh gu’n cuireadh e bochduinn air neach a bhi faicinn pasgannan aodaich a’ falbh leis an t-sruth ’s iad air an tur mhilleadh. Tha iadsan a bh’ air clàr-uachdar na luinge ag radh nach robh dad ri fhaicinn air a chuan aig an àm a bhuail i, a dh’ innseadh gu robh na creagan fodha.

C . P. MOORE.
THA SINN A CREIC,
Paipear-tearra Tairnnean
Luaidhe Glaine
Glasan Tuaghannan
Saibh Olla
Sguabaichean Bucaidean
Lainntearan Fudar
Sgeinein Siosaran
Paipear-tubhaidh.
SAOR AIR SON AIRGID.

THA D. J. Domhnullach air son rùm a dheanamh do bhathar an earraich, agus tha e ’creic na th’ aige de bhathar geamhraidh gle shaor. Reicidh e ni sam bith a tha ’san stor, ach a mhain brogan, 20 p. c. na’s isle na bha iad roimhe so. Rud air am pàigheadh tu $1 .00 roimhe so, cha chosg e dhut an drasda ach 80c. Cha mhair so ach mios. Thig trath agus faigh bargan.

NIALL DOMHNULLACH,
CEANNAICHE.
Ti, Siucar, Amhlan, Milseanan, &c .
Leabhraichean Gailig dhe gach seorsa.
Mu choinneamh Tigh-Osda Dhunlap.
BADDECK , C. B,
Tha e na fhear-gnothuich do’n MHAC-TALLA, agus faodar pris a phaìpear, agus ainmean luchd-ghabhail thoirt dha.

---

[310]

[Vol . 5. No. 40. p. 6]

(Air a leantuiun o thaobh 307.)

cruinn. Tha ’n Talla diuth air geata ’chaisteil so. Cha ’n urrainn domhsa bhith cìnnteach c’aite am bheil ise a’ cur seachad na h uine an uair nach bi i comhladh risan far am bheil e ’na laidhe. Ach a h-uile madainn aig eirigh na greine tha i ’dol g’ a amharc. Na dheigh sin tha i ’tighinn an so a dheanamh dioghaltais ormsa, mar a dh’ innis mi dhuibh: agus tha sibh a’ faicinn nach urrainn domhsa mi fhein a dhion uaipe. Tha i ’toirt dibhe dha uair ’san latha, leis am bheil i ’g a chumail o bhasachadh; agus tha i an comhnuidh a’ gearain nach do bhruidhinn e riamh rithe o’n latha ’lotadh e.”

“Bu tu ceann a’ chruaidh-fhortain,” ars’ an righ; “cha ’n urrainnear truas gu leor a bhith riut! Cha do thachair a leithid de chruaidh-fhortan ri duine riamh roimhe ’s a thachair riutsa, agus ge b’e a sgriobhas eachdraidh do bheatha, bi iomadh ni aige ri sgriobhadh a bheir barr-urram ann an iongantas air ni sam bith a chaidh a sgriobhadh riamh roimhe. Is e trom-dhioghaltas a dheanamh oirrese air son mar a rinn i ortsa, an ni a tha nis ri dheanamh, agus ni mise na ’s urrainn mi a chum sin a dheanamh.”

Na dheigh sin dh’ innis an righ do’n phrionnsa, co e, agus an t-aobhar air son an d’thainig e do’n chaisteal. Dh’ innse e dha mar an ceudna an doigh anns an robh e ’smaointean a b’ fhearr a rachadh aige air dioghaltas a dheanamh air an droch bhoirionnach. An uair a chuir iad an comhairle ri ’cheile mu’n chuis, shuidhich iad gu’n rachadh an righ an ceann a’ ghnothaich an l’ar-na-mhaireach.

Anns an am bha moran de’n oidhche air a dol seachad, agus chaidh an righ a ghabhail mu thamh. Chuir am prionnsa seachad an oidhche mar a b’ abhaist dha gun norradh cadail; oir cha do dhuin a shuil riamh o’n latha ’chuireadh fo gheasan e. Ach bha dochas aige gu ’m faigheadh e fuasgladh an uine ghoirid.

An la’r- na-mhaireach dh’ eirich an righ mu’n do shoilleirich an latha, agus, a chum an ni a bha ’na bheachd a cur an gniomh, chuir e an t-aodach uachdair a bha uime ann am falach, agus chaidh e do Thalla nan deur. Bha aireamh mhor do choinnlean geala, ceireach, laiste anns an Talla, agus bha bocsaichean briagha oir ann luma-lan de dh’ olla chubhraidh de gach seorsa agus iad fosgailte, agus air an cur ann an ordugh gu ciatach. Cho luath ’s a chunnaic e an leabadh anns an robh a duine dubh ’na laidhe, ghabh e far an robh e, agus thug e’n ceann dheth leis a’ chlaidheamh. Shlaod e an corp am mach as an Talla, agus thilg e ann an tobar e. ’Na dheigh sin chaidh e do’n leabaidh anns an robh an duine dubh, agus an claidheamh aige am falach fo’n aodach.

Cha robh e fada ’na laidhe an uair a thainig a bhan-draoidh. Chaidh i an toiseach do ’n t-seomar anns an robh am prionnsa, agus thug i dheth an t-aodach, agus ghabh i dha leis a’ chuip mar a b’ abhaist dhi. Bha am prionnsa truagh ’a caoidh ’s a’ glaodhaich cho ard ’s gu’n cluinnteadh an taobh am muigh de’n taigh e; ach cha deanadh sin feum dha. Ged a ghuidh e gu durachdach oirre truas a ghabhail dheth, cha stadadh i gus an d’thug i dha coig fichead buille. “Cha robh truas agad fhein ri mo leannan-sa,” ars’ ise, “agus cha ruig thu leas duil sam bith a bhith agad gu ’n gabh mise truas riut.”

An uair a thug i dha na coig fichead buille, chuir i uime a t-aodach mar a bha e roimhe. ’Na dheigh sin chaidh i do Thalla nan Deur, agus cha bu luaithe a chaidh i steach na thoisich i ri caoidh ’s ri tuiream mar a b’ abhaist dhi. An sin chaidh i dluth do ’n leabaidh, agus i’n duil gur e a leannan a bha ’na laidhe innte. “Nach cruaidh-chridheach an gnothach,” ars’ ise, “dragh-innitinn a chur air aon a thug gradh seachad cho teith ’s cho durachdach riumsa! O thusa ’tha ’toirt beum dhomhsa a chionn gu ’m bheil mi deanamh dioghaltais ort! a phrionnsa chruaidh-chridhich! nach ’eil an gniomh borb a rinn thusa moran ni ’s miosa na ’n dioghaltas a tha mise a’ deanamh ortsa! Ah, mhealltair, an uair a thug thusa oidhirp air beatha ’n fhir do’n d’ thug mise gradh a thoirt air falbh, nach d’ thug thu uamsa mo bheatha fhein? Ochan,” ars’ ise ’s i labhairt ris an righ, an duil gu’n robh i ’labhairt ris an duine dhubh, “mo ghrian, mo bheatha, am bi thu ’nad thosd a ghnath? Am bheil thu suidhichte gu’n leig thu leam am bas fhaotainn gun a thoirt dhomh de thoileachadh na dh’ innseas dhomh gu ’m bheil gaol agad orm? Tha mi guidhe ort, a ghaoil mo chridhe gu’n abair thu aon fhacal rium.”

Thug an righ smuaisleachadh air fhein mar gu’m biodh e air dusgadh a trom chadal, agus fhreagair e ann an cainnt nan daoine dubh, “Cha ’n ’eil neart no cumhachd ann an neach sam bith, ach ann an Dia, a mhain.”

An uair a chuala i na briathran so, ghlaodh i le mor-aoibhneas “Mo mhaighstir graidh,” ars’ ise, “am bheil mi ’toirt orm fein ni a chreidsinn nach ’eil fior? Am bheil e fior gu ’m bheil mi ’g ad chluinntinn a labhairt rium?”

“A chreutair thruaillidh,” ars’ an righ, “am bheil thu airidh gu ’m freagrainn-sa do bhriathran?”

“Ochan!” ars’ ise, “c’ar son a tha thu ’toirt maslaidh dhomh mar so?”

“Tha glaodhaich is osnaich is deoir d’ fhir,” ars’ esan, agus am masladh ’s an cruas cridhe leis am bheil thu ’deanamh dioghaltais air a h-uile latha, ’g am chumail-sa gun norradh cadail a dh’ oidhche ’s a latha. Is fhad’ o ’n a bha mise slan fallainn, agus comasach air bruidhinn riut, nan do thog thu dheth do gheasan. Is e an droch dhiol a th’ agad air a tha ’g am chumail-sa gun chomas bruidhne.

“Gle cheart,” ars’ ise, “gu slainte, agus fois inntinn a thoirt dhut, tha mise deas gu ni sam bith a dheanamh a dh’ iarras tu orm. Am bu mhiann leat mi ’ga chur ’s a’ chruth ’s an robh e roimhe?”

Bu mhiann,” ars’ an righ; “greas ort, agus thoir a shaorsa dha, a chum nach bi a ghlaodhaich ’s a ghearain a’ cur dragh’ orm tuilleadh.”

(Ri leantuinn.)

‘Pickle’ am Brathadair.

Mu thoiseach a gheamhraidh so dh’ fhalbh, chuirear a mach leabhar ùr le Anndra Lang an Albainn, leabhar anns am beil luchd-leughaidh am bichiontas ag gabhail moran uigh. ’S e“Pickle the Spy”ainm a leabhair, agus ’se is ceann-criche dha soillearachadh a thoirt air eachdraidh Phrionns’ Tearlaich eadar 1750 agus 1763. Agus ’s bronach a sgeul a tha aige ri innse, chionn tha e ’leigeil fhaicinn dhuinn ged a bha a chuid mhor de na Gaidheil dileas do’n phrionnsa gu ruig am bàs, ged a thug iad dha an cridheachan gu h-iomlan, gidheadh gu robh na ’m measg feadhainn

“A thionndaidh an colair ’s an cleoc
Airson a sporain bu mho,”

agus gu h araid aona cheann-feadhna de ’n fhuil cho uasal ’s a bha ’n Albainn, a reic e-fhein mar fhear-brath ri luchd-driachd Righ Deorsa.

Ann an roi’ -radh “Redgauntlet” tha Sir Ualter Scott ag radh gun do chum luchd-comhairle Dheorsa am falach innleachdan uire an Dr. Chamshroin air eagal le ’n toirt an aird gun nochdadh iad do ’n t-sluagh na meadhoinean a bh’ ac’ air lan fhiosrachadh fhaotainn mu gach ni a bhuineadh do Phrionns’ Tearlach. Air reir Lang ’se Tighearna og Ghlinne-Garaidh, Alasdair Ruadh, a thug roinn mhor de’n fhiosrachadh so do na Sasunnaich, agus ’s ann fo ’n ainm “Pickle” a tha e am bichiontas ag sgriobhadh ’g an ionnsuidh. Agus gu mi-fhortanach cha ’n ’eil teagamh sam bith nach ’eil Lang ceart, a chionn a bharrachd air iomadh dearbhadh eile, tha “Pickle” na litir mu dheireadh ag iarraidh air an luchd-riaghlaidh a chuid litrichean a sheoladh gu“Alexander Macdonell of Glengarry by Foraugustus. ”

Bu ogha Alasdair Ruadh no “Pickle” do dh-Alasdair Dubh Ghlinne-garaidh a ghearr sios dithis leis a h-uile buille do ’n chlaidheimh mhoir ann am blar Raoin-Ruairidh. Anns a bhatal so chaill e ’bhrathair agus a mhac Domhnull Gorm a mharbh ochd deug de ’n namhaid. Bha e rithist aig Siorramuir agus ’n uair a thuit Mac- ’ic-Ailein, thilg e ’bhoineid ’s an adhar ag eigheach “Dioghaltas! Dioghaltas! an diugh, caoidh am maireach.” A sios aig ceann a chuid daoine ruaig e na bha mu choinneamh de na Sasunnaich.

Co a shaoileadh gu ’m biodh ogha cho foilleil? Ach cha robh coille riamh gun chrionaich; agus ged a bha “Pickle” na mhealltair agus na bhrathadair cha ’n ’eil sin idir ag isleachadh cliu an dream uasail

---

[311]

[Vol . 5. No. 40. p. 7]

bho ’n tainig e. Agus bha sona bhuaidh air “Pickle.” Bha e na dhuine briagha; cha do sheas riamh air urlar damhsaidh duin’ uasal bu tlachdmhoire. Pearsa dheas, dhireach; aghaidh fhlathail, aoibheil—bu duilich a chreidsinn gu robh ’n fhoill na chridhe. Agus cha robh dhith misneach air. Shiubhail e gun sgath an Fraing, Albainn, agus Sasunn, ’s fios aige gum biodh an sgian ri mhuineal na faighte mach e. Agus ’se an ni a’s iongantaiche gun d’ fhuaradh a mach e, agus gun deachaidh casaid a chuir air a dh’ ionnsuidh an “Righ bha bhuainn,” le banntrach Ghilleasbuig Camshroin. Ach bha ’s an àm sin am mi-chordadh eadar Seumas agus Prionns’ Tearlach cho mor, agus gu robh am brathadair na chompanach dlùth aig a phrionnsa, agus a faighinn bocsa snaoisean oir bhuaithe mar thiodhlaic, ’n uair a bha fios ac’ air fhoill anns a Roimh.

Dh’eug Alasdair Dubh ann an 1724, agus thainig a mhac Iain, a dh’ ionnsuidh na h-oighreachd. Bha Iain posda da uair agus bha ceathrar mhac aige. Dhiu so b’e Alasdair Ruadh, am fear bu shine, “Pickle.” Bha Alasdair na chaiptein ann an reiseamaid Ghaidhealach anns an arm Fhrangach. Cha do dh’ eirich seana Ghleanna-Garaidh leis a phrionns’ idir, ach bha roinn mhor de chuid daoine a muigh fo chomannda Tighearna Locha-Garaidh. Rugadh air Alasdair mu dheireadh 1745, air dha ’bhi tighinn tarsuinn bho ’n Fhraing le buidheann de shaighdearan Gaidhealach. Chuir na Sasunnaich ann an tur Lunnainn e. Anns a chiad mhios de 1746 bha e ’sgriobhadh gu Paris ag iarraidh airgid. ’Sann mu ’n àm so a chaidh a bhrathair Aonghas a mharbhadh le urchair a dh’ fhalbh gun fhios á gunna Domhnullaich do reiseamaid Mhic- ’ic-Ailein. Chaidh an saighdear bochd a chuir gu bàs, agus dh’ fhag moran de na Domhnullaich arm a Phrionnsa. Leigeadh mar sgaoil e mu mheadhon 1747, ach cha ’n ’eil cinnt againn c’uin a reic e e-fhéin ri muinntir Shasuinn. Bha e gun stad gun fhois ag iarraidh airgid air Righ Seumas, ach so ni nach robh furasda do Sheumas bochd a thoirt dha. Cha ’n ’eil teagamh nach robh e ann an cruaidh chas, chionn ann an July, 1749, b’ fheudar dha a chlaidheimh agus a bhucail-bhrog a reic gu airgead fhaotainn. Mu dheireadh na bliadhna so bha airgead gu leoir aige, ach co-dhiu fhuair e e gu h-onarach no nach d’ fhuair, tha e duilich a dhol roimhe. Chaidh a chiad litir a tha lathair de ’n fheadhainn a chuir “Pickle” gu luchd riaghlaidh Shasuinn a sgriobhadh air Nov. 1752. Anns gach litir tha e ag gearain nach ’eil iad ’ga phaigheadh airson a sheirbheis. Fhuair na Sasunnaich na bha dhith orra bhuaithe ach mar bu dual daibh cha tug iad moran dha air a shon. Thainig e stigh air an oighreachd ’n uair a dh’ eug athair ann an Sept. 1754. Rinn e droch fhear-fearainn. Bha e bosdail is taireil air an tuath agus dh’ fhiach e gu cruaidh riutha. Thairg e reiseamaid de chinneadh a reic ri Sasunn na faigheadh e-fhéin na choirneal oirre, ach cha deachaidh so leis. Tha mi creidsinn nach b’ urrainn do na Sasunnaich moran earbsa chuir as. Air Dec. 1761, dh’eug Alasdair Ruadh agus dh’ fhalbh “Pickle” maille ris. Cha d’ fhag e duine cloinne, agus ’s math nach d’ fhag. Na ’m biodh a shliochd a lathair air an latha ’n diugh bu mhor an t-aobhar tamailt e dhaibh. ’S duilich ri radh co dhiu rinn e math no cron. Mur a biodh e ma dh’ fhaoidte gun d’ eirich na Gaidheil a rithist agus gu b’e mar a rachadh a chuis, bhiodh iomadh call deanta.

Cha d’ fhuilinn bas troi’ fhoill “Phickle” ach aona duine an Dr. Gilleasbuig Camshron, agus bu mhor an diubhail. Bu bhrathair Gilleasbuig de’n uasal chliuteach Domhnull Camshron Loch-Iall. Dh’ ionnsaich e bhi na lighiche ann an Dun Eideann, agus anns an Fhraing; shuidhich e e-fhein a sin ann a Lochabair agus phos e bean-uasal de na Caimbeulaich. Bha e comharraichte airson caomhalachd a nadair, agus cha robh toil sam bith aige eiridh leis a Phrionnsa ann a 1745; chaidh a leon ann am blar Sliabh a Chlamhain, agus bha e rithisd ann am blar Chuilfhodair ach fhuair e teichealt do’n Fhraing maille ri Loch-Iall. Na dheigh so bha e air ais agus air adhart eadar Albainn agus a Roinn Eorpa ann a seirbheis a Phrionnsa. Anns a 1752 fhuair na Sasunnaich greim air agus chaidh a dhiteadh gu bas airson a bhi muigh ann a 1745. Rinn a chairdean na b’urrainn dhaibh go mathanas fhaotainn dha ach b’fhaoin an gnothach fiachainn ri taiseachadh a thoirt air cridhe cruaìdh Righ Deorsa. Chaidh a bhean a

(Air a leantuinn air taobh 312.)

CARADH
Uaireadairean
Glanadh, $0 .50
Mainspring , .60
An da chuid, 1.00
W . H. WATSON
Air an t seann Laraich.
Baddeck , C. B.

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca do
bhathar de gach seorsa agus
e ri reic gu saor.
Math ar uthcha tha ’nar beachd

D. A. Mac FHIONGHAIN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, E. P. I.

Ioseph A. MacGillios, Q. C., M. P.
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, &c .
SIDNI, . . . C. B.

Dr. G. T. Mac GILLEAIN
DOTAIR FHIACAL,
OIFIG—Os cionn Stor Harrington,
SIDNI, C. B.

A. J. G. MacEachuinn,
Fear-tagraidh. Comhairliche
Notair, &c .
Fear-ionaid ard chuirteanNova Scotia
QuebecagusNewfoundland .
SIDNI, - - - - C. B.

Siosal & Crowe,
Fir-Tagraidh, Comhairlichean Notairean &c .
SIDNI, C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE.

D . A. HEARN.
Fear-Tagraidh, Notair &c . &c .,
SIDNI, C. B.

McDonald Hanrahan & Co,

Tha sinn a’ fosgladh stoc mor de Bhathar Tioram a fhuair sinn direach
A ALBA.

Tha ar prisean iosal, agus tha ’m bathar dhe ’n t-seorsa ’s fhearr. A bharrachd air stoc mor de Bhathar Tioram, tha sinn a cumail
GACH SEORSA CEANNACHD.

MACDONALD HANRAHAN & Co.
Mai 4.; ’95

---

[312]

[Vol . 5. No. 40. p. 8]

(Air a leantuinn o thaobh 311.)

ghlasadh suas comhla ris air eagal i ’bhi ag cuir trioblaid air an teaghlach rioghail le h-achanaich. Chaidh a chrochadh air June 8, agus a choluinn a reubadh ann an doigh ghraineil. Tha litir á Lunnainn ag radh gun do dh’fhuilinn e mar dhuine treum, mar Chriostaidh, is mar dhuin-uasal, agus ’si so an teist tha gach aon a’ toirt dha.

Airson a Phrionnsa ris na bhuin Pickle cho foilleil feumar aideachadh gun deach e bhuaithe air a cheann mu dheireadh, agus gu robh a ghiulan na aobhar dorrain agus doilgheadais do gach aon bu dillse dha. Ach chaidh a spiorad a bhriste, agus ’s iomadh rud mi-chiatach a bheir amhghar, an dochas, agus briste-cridhe air duine a dheanamh. ’S fhearr leinn gu mor, ma ta, smaoineachadh air Tearlach mar a bha e na aois a choig bliadhna fichead na Phrionnsa cho eireachdail agus cho flathail ’s a tharruinn riamh claidheamh á truaill. Dhearbh e chruadal ’s a ghaisge ’n uair nach robh e ach ceithir bliadhn’ diag, agus fhiughantachd, iochd, agus fhoighidinn nochd e uair agus uair. Ann am beagan fhacal tha Lang ag radh gu robh de dheifir eadar e-fhein agus Diuc Uilleam ’sa bhiodh eadar ceannard flathail, foghluimte agus Innseanach an-iochdmhor, meallta na coille. Cha ’n urrainn teagamh sam bith bhi mu’n phuing so. Thairg na Sasunnaich duais mhor airson Thearlaich beo no marbh. Thuirt Cumberland ri shaighdearan nach robh priosanaich a dhith air. ’San Roinn-Eorpe dh’ fhiach iad iomadach uair ri cuir as da le foill. Agus mu choinneamh so cha ’n fhuiligeadh Tearlach d’a chuid daoine ionnsaidh sam bith ’thoirt fos laimh air teaghlach Hanobher, agus tha a naimhdean fhein ag aideachadh iochd ris na priosanaich.

So am Prionnsa, Prionns Tearlach mar a bha e ann an 1745, do’n tug na Gaidhil gaol, gaol nach d’ fhuair prionnsa riamh roimhe, ’s nach fhaigh prionns’ eile na dheigh, gaol a chaidh a dhearbhadh le fuil ghaisgeach cho calma ’s cho duineil ’s a sheas riamh air faiche; agus fhad ’s a bhios fraoch a fas air beanntanan garbha na h-Alba thig blaths ann an cridhe gach Gaidhil agus gach mac Gaidhil ’n uair a chluinneas e iomradh air an Righ

“A thainig air tir am Muideart
Righ nan Gaidheal, Tearlach Stiubhart”

MAC-IAIN.

Iul an Eileanaich.

LEIS AN OLLAMH URRAMACH IAIN MAC LEOID, NACH MAIREANN.

Tha Eilean Thireadh cho iosal chòmhnard, ’s nach ’eil e furasd’ a thogail ’s an oidhche leis na maraichean tha ’g iarraidh ’ga ionnsaidh. Tha e na chleachda cumanta, uime sin le muinntir an eilean, ’n uair a tha càirdean a mach air cuan agus sùil aca riutha, teine a lasadh air àite airidh air an dean am maraiche a ghabhail. Is iomad bàta agus sgioba a thearnadh leis a chleachda chairdeal bhàigheil so. ’S e ’n ’fhaireachadh so a thug air Iain Mor na Morairne an Dan a leanas a sgriobhadh.

FIONN.

Bha ’ghrian ’si air luidhe
Fo smal is fo ghruaim,
Agus cuantan a’ beuchdaich
Le gàirich nan stuadh;
Ach tha ’n eithear gu treun
Ris a ghaillinn a’ strì,
Ag iarradh gun luasgan
Gu cala na sìth.

Bha dui-neoil nan doinionn
A’ siubhal nan speur,
Is fearann no fasga
Do ’n sgioba cha leur,
Ach gun mheatachd gun imcheist
Air cridhe nan sonn,
Shior ghleidh iad an gabhail
Air Eilean nan tonn.

Deir am maraiche aosda
A shuidh air an ailm,
Na striochdaibh mo ghillean
Fo uamhar no stoirm;
Bidh ar n-earbsa gu daingeann
An Ard-Righ-nan-Dùl,
Oir dheònaich a mhaitheas
Na bheir soills agus iul.

Agus feuch! mar a labhair
Air carraig nan stuadh,
Suas dh’éirich le deàrsadh
Ard lochran nam buadh;
An deur nach do dh’ fhasgadh
Le gabhpadh o shùil,
Shil an t-athair ’nuair thuirt e
“A leanabh mo rùin.”

’S bha leanabh cho sona,
’S bu mhiannach le crìdh,
’Nuair chunnaic i ’n t-eithear
An cala na sìth;
’S O! b’ aoibhneach a choinneamh
’Nuair rainig i ’n tràigh
’S a thuirt i le aiteas—
“O, athair mo ghraidh.”

Banarach Dhonn a Chruibh.

A bhanarch dhonn a chruibh,
Chaoin a chruibh, dhonn a chruibh,
Cailin deas, donn a chruibh,
Cuachag an fhàsaich.

A bhanach mhìogach,
’S e do ghaol ’thug do ’n tir mi;
’S math thig làmhainean siod’
Air do mhìn-bhasaibh bàna.

’S mòr bu bhinne bhi d’ èisdeachd,
’S tu bleodhann na sprèidhe,
Na smeòrach ’s a Chétein
’M bàrr gèig’ ann am fàs-choill’.

’S nu’r sheinneadh tu ’choilleag,
’Leigail mairt ann an coille,
Dh-ialaidh ianlaidh gach doire
Dh-èisdeach caoiril do mhànrain.

’S gum bu mhòthar mo bheadrach
Tigh’n do ’n bhuaile mu ’n ead’ thra,
Seamh, seang-chorpach, beitir,
’S buarach, ’greasad an àil, aic’.

Dà mhaoth bhois bu ghrinne,
Fo ’n dà ghàirdein bu ghile,
’N u’r a shìnnt’ iad gu sgilail,
Fa sininean fhàsgadh.

’N u’r thogadh i ’bhuarach,
Cuach ’us currasan na buaile,
B’ èu-coltach a gluasad
Ri guanaig na Stràide.

ALISTAIR MAC DHÒNUILL.

AN DA LEIGHEAS
AGUS
K . D. C. PILLS
Leigsidh iad an da Eucail Mhor
CION-CNAMHAIDH agus TEANNTACHD.
Cuir a dh’ iarraidh sampuill, teisteannais us urrais.
K . D. C. COMPANY, Ltd.,
New Glasgow,Nobha Scotia. —agus—127 State St., Boston, Mass.

NUAIR THEID THU ’BHADDECK
taghail an stor
Albert I. Hart.
Tha Stoc mor aige dhe na h-uile seorsa bathair.
Bathar Tioram, Bathar Cruaidh
Amhlan, Aodaichean, Caiseart,
Adan, Curraichdean, agus iomadh ni eile.
An seorsa ’s fhearr ’s a’ phris a’s isle.
ALBERT I. HART.
Baddeck, Aug. 1, ’90.

Tha so air a chumail do
Niall Mac Fhearghais, Taillear.
Ma tha aodach a dhith ort, feuch nach teid thu seachad air.

Indurated Fibreware
Tha an seòrsa so na ’s daoire na na bucaidean ’s na tubaichean cumanta, ach ’s math is fiach iad sin; tha iad na ’s buaine, agus mar sin ’siad a’s saoire.
THE E. B. EDDY Co LIMITED
HULL, CANADA.