---

[345]

[Vol . 5. No. 45. p. 1]

MAC-TALLA

AN NI NACH CLUINN MI AN DIUGH CHA’N AITHRIS MI MAIREACH

VOL. V. SIDNI, C. B., DI-SATHAIRNE, MAIGH 15, 1897. No 45.

Fearas-chuideachd nan Gaidheal.

FEAR A’ GHILL BHOIDHICH BHUIDHE.

Tha a’ chuideachd a nise air suidhe mu’n cuairt a rithist, agus tha fear a dol mu’n cuairt le a cheann-aodach agus a’ faotainn geall air bith bho gach aon ’s a’ chuideachd, agus ga ’n caradh uile anns an aid, aguus ga ’n ruaimleadh air feadh a cheile. Tha e an sin a’ suidhe agus an ad aige na laimh, agus fear-eigin a dol air a ghluinnean le ’dha shuil duinte, direach mar thachair aig “Trom an oir.” Bheireadh am fear aig an robh na gill a mach aon, agus ga chumail os cionn ceann an fhir a bha gu h-iosal, dh’ aithriseadh e na facail so:— “Ciod a ni fear a ghill bhoidhich, bhoidhich, bhuidhe so?” Bha am fear a bha gu h-iosal ag ainmeachadh ni eigin do gach aon, agus ge b’ e air bith de cho cruaidh ’s a dh’ fhaodadh am peanas a bhith, dh’ fheumteadh dol na ’dhail. Thigeadh air fear, theagamh, na reultan a chunntas, air fear eile ruith ceithir-thimchioll an tighe air a leth chois, agus air maighdinn oig ceithir oisnean an tighe a phogadh, agus dh’ fhaodadh tu a bhi cinnteach nach biodh na h-oisnean aig an am sin falamh. An uair a bha crioch air na gill’ agus gach aon an deigh a chuid fein a dheanamh, bha crioch air a chleas so cho math ris a’ chorr agus chaidh tarruinn a thoirt air fear eile.

GILLIDE GOC.

Is cleas so, tha mi creidsinn, nach ’eil ach ainneamh ri fhaicinn ga chluich a nis, ach a bha gle fharumach aon uair. Bha an comhlan na ’n suidhe gu socair soinbheirt mu’n chagailt, agus bha fear a’ faotainn bior caol fiodha agus a’ cur an dara cinn deth anns an teine, gus am biodh lasair as. Bha so ga chur ann an laimh an fhir a bha aig ceann na sreatha agus a’ dol o aon gu aon mu ’n cuairt a’ chuideachd, agus a h-uile h-aon riabh ag aithris, cho luath ’s a’ dheanadh a theanga dha—

“Cha ’n ’eil clach no crann,
No maide caol, cam,
’S a’ choill ud thall,
Nach tuit mu d’ cheann,
Ma leigeas tu bàs Gillide-goc.”

Mar a dh’ fhaodar a thuigsinn, cha mhaireadh an lasair air a’ bhioran fada, agus co sam bith lamh anns an rachadh i as bha a pheanas fein a’ feitheamh air. Bha so a’ cur tuilleadh spread anns gach aon gus an rann aithris cho luath ’s a bha e na chomas, agus is ann an so a bha a’ chuid a bu mho de thoil-inntinn a’ chleas so ri fhaotainn. Cha luaithe bha am fear so seachad na thainig fear eile air bonn.

BIORAN BEO.

Tha an cleas so anns gach doigh cosmhuil ri “Gillide-goc,” ach a mhain gur e a’ bheolach a tha ri bhi air a’ bhioran anns an fhear so an aite na lasrach anns an fhear eile. Tha e air a ghiulan air aghaidh anns a’ cheart doigh ris an fhear a dh’ ainmich mi; is e sin, am bioran a’ toiseachadh aig ceann na sreatha agus a h-uile h-aon mar a rachadh a shineadh dha ag aithris, cho clis ’s a b’ urrainn da—

“Bioran, bioran beo,
Fhad ’s is beo am bioran,
Ma theid am bioran bas,
Bidh an geall ort.”

Am fear aig an d’ thug am bioran suas an deo, bha an geall air, agus bha a dhuais fhein aige ri fhaotainn cho math agus anns a’ chorr de na cleasan a dh’ ainmich mi; agus cho math ris a’ chorr bha a thoil-inntinn agus a lan-aighear daonnan a’ leantainn a chleas so. Tha a nis tarruinn ga thoirt air fear eile d’ an cheart seorsa.

SIMON AGUS NA SAOIR.

Tha a’ chuideachd fhathast na ’suidhe agus cha ruig iad a leas eirigh air son a’ chleas so. Tha gach aon a’ cur am basan air an gluinean gu teann, gramail, agus tha am fear air an ramh-ghuailne ag aithris nam facal so, agus aig a’ cheart am a’ togail agus a leagail a bhasan a’ freagairt nam facal—

“Dh’ iarr Simon air na saoir
A bhi ’g obair, a bhi ’g obair;
Dh’ iarr Simon air na saoir
A bhi ’g obair—sin gun stad.”

An uair a gheibheadh e air siubhal iad gu math, agus “hugan” aca air a chluich so, a h-uile h-aon a’ toirt barr a’s barrachd air a cheile ann an cur an òrdugh an gniomha, bha atharrachadh beag a’ tighinn anns an rann, an uair nach robh fiughar ris, agus bha fear-na-stiurach ag aithris mar so—

“Dh’ iarr Simon air na saoir
A bhi ’g obair, a bhi ’g obair;
Dh’ iarr Simon air na saoir
A bhi ’g obair—sin stad.”

Is ann aig a so a bha an ceol air a chur feadh na fidhle. Am fear a b’ fhaide bha gun a bhasan a leagail cha robh a’ toirt grad gheill do dh-ordugh Shimon, agus, leis a sin b’ esan an ciontach anns a’ chleas so.

Bha moran tuille de chleasan a dol, mar bha “Cruidheadh na laire bain,” “Falach-fead,” “Cuir air luing,” “Thug so gradh,” “An tigh mor a thog m’ athair dhomh,” “Lura bocan,” agus sgaoth eile de chleasan agus de thoimhseagain air nach comasach dhomh iomradh a dheanamh.

Leis nach robh ach roinn de dh-uine na ceilidh air a toirt suas leis na cleasan a dh’ ainmich mi, feumaidh sinn a chuimhneachaph gu ’n robh moran eile de fhearas-chuideachd aig na Gaidheil a bu choir dhuinn tighinn thairis air. Cha ’n e a mhain gu ’n robh gach aon de na cleasan taitneach ud a dh’ ainmich mi (agus cuid nach d’ ainmich mi idir) ach bha orain de gach seorsa dol agus a’ phiob mar bu choir an teis-meadhoin na cuideachd.

Cha’n ’eil e comasach ann an òraid ghoirid de’n t-seorsa so tighinn thairis air gach fearas-chuideachd a “bha” agus a “tha” aig na Gaidheil. Ach anns an t-suil aithghearr a thug sinn air a chuspair so chunnaic sinn gu bheil cleas no dha ann a tha an cunnart a bhi air an di-chuimhneachadh, mur am bheil iad cheana ann. Nach sona a bhiodh a liuthad dachaidh ’nar measg na’n robh cuid de na cleasan ud air an cumail beo fhathait, seach an fhearas-chuideachd a tha air ullachadh air son oigridh. Bha sonas, sith, agus duinealas a’ riaghladh eadar duine agus duine ri linn do na cleasan so a bhi air an cleachdadh, agus ma bha iad na ’n aobhar sonais ’san am a dh’ fhalbh, cha’n fhaod e bhith gu bheil sinn cheana air atharrachadh cho mor ’s nach tugadh iad toil-inntinn duinne mar an ceudna. Agus ma ’s e is gu bheil sinn air fas sgith de ghnothaichean d’an t-seorsa so (rud tha fhios agam nach eil) is urrainn duinn mar is lugha an cumail beo le bhi ga’n cruinneachadh ri cheile, agus mar so, aite bhann an eachdraidh nan Gaidheal air son an cleasan, cho maith ri an sean-fhocail, ri an ceol, agus ri an iomadh cleachdadh uasal, ionmholta. Fhad ’s is beo mi bidh cuimhne agam air a liughad feasgar a chaidh a chur thairis anns an doigh so, far an d’ fhuair mi m’ arach, agus ìs i mo bharail ma tha cearn eile d’an Ghaidhealtachd anns nach robh an leithide so de chleasan a’ dol air aghaidh, nach ’eil moran aobhair moit aca as cho Gaidhealach sa tha iad, agus mar is luaithe gheibh iad an teagasg anns an ni so, is ann is fhearr. Thigeadh fasan ur gach la; biodh toileachas inntinn ur ri fhaotuinn gach laidhe greine; siubhladh gach seana chleas seachad ma dh’ fheumar, agus siolaidheadh gach ni Gaidhealach ann an cuan na’n nithean a threig—

Is toigh leam na cleachdanna ceanalta bh’ ann;
Na biodh iad air diochuimhn’ a nis aig a chloinn;
An caoimhneas, an cairdeas a’ bhàigh a’s an t-eud,
Thug cliu dhoibh ’s gach aite fo chuairtean nan speur.

—AONGHAS OG ’saHighland News.

---

[346]

[Vol . 5. No. 45. p. 2]

COMHRADH

EADER MURACHADH BAN AGUS COINNEACH CIOBAIR.

MUR. Thainig thu mar a gheall thu, a ghoistidh, agus a dh’ innseadh na firinn’ cha robh dùil agam riut gu feasgar. An d’ thug thu an gearran donn leat, an uair a chuir thu an t-slighe seachad co luath, oir cha bheag an t-astar a ta eadar so agus an Goirtean-Fraoich?

COINN. Ma ta, a Mhurachaidh, rinn mi an t-slighe na bu luaith’ na bu mhaith leam, oir cha robh cruidhean air a’ ghearran agam fein, agus thug mi leam Eolus aig Sir Séumas, a bha diomhain aig a’ bhaile; agus ruith agus leum e fodham, air chor ’s gu ’n robh mi a’ dian-ruith ré na slighe mar a ghaoth.

M. Cha ’n ioghnadh sin, a Choinnich, oir tha fios agad gur e Eolus dia na gaoithe, ceart mar a dh’ innis mi dhut roimhe gu ’n b’e Morpheus dia a’ chadail. Tha dorran orm nach fhaca mi thu na d’ dheann-ruith air muin Eoluis, oir chuireadh tu ’na m’ chuimhne “Iain Gilpan” mu ’n cual mi mòran an uair a bha mi am bhallachan òg.

C. Coma co dhiubh, a Mhurachaidh, gheall thu dhomh an uair a bha sinn cuideachd mu dheireadh, gu ’m mìnicheadh tu dhomh iomadh ni mu nàdar agus cleachdanna nan diathan-bréige sin d’ an robh na Cinnich Ròimheach agus Ghréugach a’ toirt geill.

M. Tha thu gle fhior, a charaid; rinn mi sin gu ’n teagamh, ach aig an àm leigidh sinn ar n-inntinn air naigheachdaibh eile, agus air gach ni a thachair o’n chunnaic mi mu dheireadh thu.

C. Cha ’n eil ùrachd idir agam, a Mhurachaidh, uime sin buaileamaid an t-iarunn an uair a tha e dearg, agus faigheamaid sgeul air gnathannaibh nan Cinneach iodhol-aorach sin an uair a tha iad againn os làimh.

M. Ma ta, a Choinnich, is fhad o’n chual sinn “Nach tig ubh mòr á nead an dreathain-duinn,” ceart mar sin na biodh dùil agadsa, a ghraidh nam fear, gu ’m faigh thu cunntas farsuing air na nithibh sin o dhuine aineolach mar a ta mise.

C. ’S eadh, ’s eadh, a charaid ionmhuinn, ’se tìm a bheir teisteanas, mar a thubhairt an sean-fhacal, rach air d’ aghaidh, agus cha ’n eagal idir nach téid a’ chùis leat, oir tha deagh eòlas agad air na cleachdannaibh eugsamhla a bha ann bho chéin.

M. Cha ’n fhurast dol as bho d’ liontaibh, a ghoistidh, ach thainig ni àraidh na ’m bheachd leis am bi thu, feudaidh e ’bhi, air do riarachadh gus am bi tuilleadh ùine againn gu léudachadh na’s farsuinge air na cùisibh sin. Bha mi a’ léughadh sgéul iongantach an raoir ann an Cuairtear nan Gleann mu thimchioll Neptuin, dia a’ chuain. Sgriobhadh i le do charaid an Seann Sgiathanach, o cheann tri bliadhna deug thar fhichead, agus do bhrigh gu ’m bheil i ùr dhutsa, feudaidh mi ruith thairis oirre gu luath chum do thoileachadh.

C. Dean sin, ma ta, a ghoistidh, agus ma thugadh an sgeul riamh seachad leis an Sgiathanach, mo làmhsa dhuit gu ’m bi iomradh air na sithichibh ann, no air glòrais éigin mu na réultaibh, oir bha dùil agam riamh gu ’n robh seillean ann an ceann an Sgiathanaich sin.

M. Ud, ud! a Choinnich, na bi co bras, oir is dona a thig e dhuitsa a bhi ’cur sios air neach sam bith a thaobh nan sìthichean, oir bu dian an caraid thu fein dhoibh.

C. Tha mi ’g iarraidh maitheanais, ort, a ghoistidh choir: chuir mi stad ort na d’ sgeul; rach air d’ aghaidh agus bheir mise deagh chluas duit. Tha e na ’aobar taingealachd, gu ’m bheil an Ti a thug comas labhairt dhuitsa, a’ toirt comais eisdeachd dhomhsa.

M. Ma ta, a Choinnich, cha mhor nach eil mi ’smuaineachadh gur h-ann na d’ cheann fein a tha ’n seillean, agus gu ’n do chuir an steud-each Eolus ear na d’ eanchainn; ach coma co dhiubh, theid mi air aghaidh le m’ sgeul. Tha moran, gun teagamh de luchd-leughaidh a’ phaipeir nach cual guth riamh air na cleasaibh iongantach a ta ga’n gnàthachadh air longaibh an uair a bhios iad a’ seòladh a null air crios-meadhoin an talmhainn. Nithear dichioll, uime sin, air cunntas goirid a thoirt air na cleasaibh sin, do bhrigh gu ’m bheil iad air an cleachdadh gu ruig an là ’n diugh air moran de na longaibh a ta ’seòladh thar a’ chrios sin do dh’ Innsibh na h-Airde-near, Astralia, no àite air bith eile ann an cuantaibh na h-Airde-deas.

C. Tha mi gu tur aineolach air na nithibh sin, ach rach air d’ aghaidh, a ghoistidh choir.

M. Biodh fios agad gu ’m faicear a’ ghrian anns an rioghachd so deas oirnn aig meadhon-là, ach na ’m biomaid ann an Astralia chitheamaid i mu mheadhon là tuath oirnn. Tha ’n talamh cruinn, agus leth-char air chumadh uibhe; tha, uime sin, àite sònraiche aig meadhon an astair eadar ceann deas agus ceann tuath an talmhainn, far am bheil a’ ghrian aig meadhon-là direach os ar ceann, agus ’se sin an t-àite ris an abrar anns a’ Bheurla an Line no an Equator ’s e sin an crios, no an cearcall, a tha ’cuairteachadh an talmhainn bho ’n àirde-near, gus an àirde-niar, agus ga ’roinn na ’dha leth. Ach chum gu ’n tuig thu so gu ceart, a Choinnich, feumar a thoirt fanear, mar a dh’ innis mi dhuit a cheana, gu ’n robh moran de dhiathaibh bréige aig na Cinnich bho shean d’ an robh iad a’ toirt geill. Is gann nach robh dia no ban-dia aca air son nan uile nithe. Mar so b’e Mars dia a’ chogaidh; Baccus dia an fhiona; Pan dia nan coilltean, agus nan ciobair; Ceres ban-dia an arbhair; Minerbha ban-dia a’ ghliocais, agus mar sin sìos.

C. Ochan! nach iad a dhealbh an armailt chumhachdach, chum iad fein a dhìon! Nach cianail tréun-mhealladh agus doille-inntinn a’ chinne-dhaonna! Ach tha mi ’faicinn nach d’ rinn iad dearmad air na ciobairibh bochda, oir thug iad Pan dhaibh.

M. Thug gun teagamh, ach tha eagal ormsa ma tha na cìobairean uile cosmhuil ri mo dheagh charaide-sa, nach bi mòran aig Pan bochd ri dheanamh.

C. Coma leat sin, a ghoistidh, gabh air adhairt le d’ sgeul, agus thoir cead a choise do Phan.

M. Ro cheart, a Choinnich, ach tha e cinnteach, air do na Cinnich a bhi mar so a’ dealbhadh dhiathan na ’n inntinn fein gu bhi ’riaghladh thairis air gach ni, agus air creutairibh co suarach ris na ciobairibh, nach fàgadh iad an cuan mor agus doinionnach gun a dhia fein mar an ceudna. B’e uime sin, Neptun dia mor a’ chuain, agus b’i Amphitrite a chéile rioghail, ban-dia a’ chuain. An uair nach robh eòlas sam bith aig na cinnich thruagha sin air an AON DHIA bheò agus fhior, a chruthaich nèamh agus talamh bha iad gu diomhain ’an dùil gu ’m b’e Neptun a b’ aobhar do gach anradh agus doinionn air a’ chuan mhor, agus gu ’n robh uile uisgeachan an domhain aigesan fo ’smachd fein.

C Ochan! b’e Neptun gun teagamh sam bith an diùlnach tapaidh, ach bha gu leòir aige r’a dheanamh. Ach lean air d’ adhart.

M. Chum sùgradh agus cridhealas a chumail suas air na longaibh a tha ’seòladh do dhùthchannaibh céin, tha na seòladairean a’ leagail orra gu ’m bheil Neptun ann, agus gu ’m bheil an t-àite-comhnuidh aige direach aig crios-meadhoin an talmhainn anns a’ chuan mhor; agus nach ceadaich e do luing sam bith a dhol seachad air a’ chrios sin gun fhàilt a chur oirre. An uair, ma ta, a ruigeas long an t-àite sin dhe ’n chuan, theid seòladair suas gu mullach a’ chroinnmhoir a ghabhail fradhairc air a’ chuan ceithir thimchioll, agus cha ’n fhad gus an glaodh e le uile neairt— “Tha mi ’faicinn ni eigin cosmhuil ri sgoth air taobh an fhuaraidh.” Ann an ùine ghoirid an déigh sin, cluinnear guth anns a’ chuan aig toiseach na lùinge d’an toir oifigeach àraidh freagradh. Their an guth ris an oifigeach so, “Cuir an long air an laidh-thuige, oir tha Neptun a’ teachd air bord.” Air ball cuirear suas an long, agus air a’ cheart mhionaid sin leumaidh òganach sgiamhach suas air a’ chlàr-uachdair, air a sgeudachadh gu riomhach le briogais ghoirid, le bucullaibh na ’bhrògaibh, agus leis gach ni eile a reir sin. Grad chuiridh e mòran cheistean, ag iarraidh fios air ainm na luinge, cia as di, c’àit am bheil i ’dol, agus ciod leis am bheil i air a luchdachadh?

C. Cha chuala mi leithid sin riamh, a Mhurachaidh; cuiridh mi geall gur e sin Neptun fein.

M. Air do shocair, a charaid, cha ’n e idir, ach an gille aige, oir innsidh e gu modhail gur seirbhiseach le Neptun esan, agus gu ’n do chuireadh e a thoirt brath gu ’m bheil a mhaighstir a’ teachd gu grad

---

[347]

[Vol . 5. No. 45. p. 3]

air bòrd. An sin, tha seòl mor air a thilgeadh tarsuing air meadhon na luinge, leis am bheil a toiseach air fhaluchadh o a deireadh. Ann an ùine ghoirid thig Neptun agus a luchd-frithealaidh a mach bho chùl an t-siùil sin, agus nochdaidh iad iad féin na ’m buidhinn eagallaich air a’ chlàr-dheiridh.

C. Ochan! a ghoistidh, b’ fhearr leam a bhi ’s a’ Ghoirtean-Fhraoich, cruaidh creagach mar a ta e, na ’bhi maille riu; ach cia mar a streap iad air bòrd?

M. Dean foighidinn, a Choinnich, agus cuimhnich nach ’eil annta so gu léir ach na seòladairean fein air an sgeudachadh le culaidhibh iongantach, agus air an cur as aithne le dathaibh geala, dearg, agus dubh, agus le h-aghaidhibh coimheach dheth gach dealbh agus cruth. An sin, tha Neptun ga ’nochdadh fein na ’shuidh air carbad a ta air a tharruing le seisear ghillibh tréuna. Tha na gillean sin ag gluasad mar bheathaichibh ceithir-chosach, le ’n corpaibh ach beag ruisgte, agus air an còmhdachadh le ballaibh dearg’ agus geala fa seach. Tha feamainn agus luibhean-mara mar fhalt air an cinn, agus tha sligean àraidh aca na ’n làmhaibh, leis an dean iad fuaim, agus gleadhraich eagallach. Tha Neptun na ’shuidh gu h-àrd air a charbad fein, le coron rioghail air a cheann, air a deanamh de chòrcaich-chalcaidh, agus tha féusag mhor, robach dhe ’n stuth cheudna a’ tuiteam sios air ’uchd! Aig uachdaran cumhachdach so a’ chuain, tha moran luchd-frithealaidh a ta air an sgeudachadh le trusganaibh a thogas gàire na sgioba, agus leis gach ni eile a chuireas iad fo choslas fiadhaich agus gruamach.

C. Ubh, ubh! a Mhurachaidh, cha ’n eil dùil agam gu ’n seasainn ri leithid sin de shealladh fhaicinn, oir tha e eagallach air meadhon a’ chuain mhoir; ach, tha mi ’g iarraidh maitheanais, rach air d’ aghaidh agus innis ciod tuilleadh a chithear.

M. Ciod tuilleadh! Cha d’ thainig a’ chuid a’s fhearr fhathast, a Choinnich. Air doibh a bhi mar so cruinn air clàr-uachdair na luinge, chithear ’am measg chàich leigh Neptuin, leis gach cungaidh-leighis na ’làimh, agus mar an ceudna bearradair Neptuin, aig am bheil ealtuinn da throidh air fad, eadhon mìr mor de chearcall iaruinn, a tha dearg le meirg. Aig a’ bhearradair so tha gille mòr, dubh, drabasda, a tha ’giulan cuinneige na ’làimh mar bhocsa-siabuinn, a tha làn tearra agus trusdaireachd eile.

C. Mo bheannachd agad, a Mhurachaidh, is ann agad féin tha ’chòisridh eagallach; ach am bheil an luingeas ré na h-ùine so a’ seòladh?

(Ri leantuinn.)

Cha ghlòir gun cheannach glòir nan cailleach.

Cha ’n e ’n ro-sgoilearachd a’s fearr.

An do phàigh thu MAC-TALLA

Na Saoghail Eile.

Nam faiceamaid meall talmhainn, mìle gach rathad, air fad, air leud, ’s air àird—shaoileamaid gu’m biodh e ro mhòr; ach cha bhiodh ann ach neoni an coimeas ris an t-saoghal: agus ma sheallas neach air a chuan, o mhullach beinne, is farsuinn an sealladh; ach is ro bheag de’n t-saoghal mhor a chithear. Gidheadh tha an t-Uile-chumhachdach a tionndadh a chruinne gach latha, air dhoigh ’s gu’m bheil an cearcal-meadhoin a ruith corr a’s mile mhiltean ’s an uair; agus tha an cruinne a ruith corr a’s mile mhiltean gach mionaid mu’n cuairt do ’n ghrein. Na ’n gluaiseadh carbad thun na greine, agus gu’n siùbhleadh e leth-cheud mìle ’s an uair, dh’ oidhche ’s a latha, ghabhadh e corr a’s da cheud bliadhna a ruigsinn na greine; ach tha ’n cruinne a dol mu’n cuairt do ’n ghrein, an aon bhliadhna, astar a tha corr as sè uairean ni’s fhaide na astar na greine.

Anns a chruthachadh tha iomad saoghal eile, a bharr air a chruinne so, agus tha cuid diu moran ni’s mugha. Tha na planaidean Jupiter, Saturn, Uranus, agus Neptun iomad uair ni ’s mugha na ’n saoghal so; tha Jupiter amhain mu dha cheud deug uair cho mor ris an talamh; agus tionndaidh i mu’n cuairt an taobh a staigh de dheich uairean a thìm. Ach is beag na planaidean uile an coimeas ris a ghrein. Tha ’n lòcran mor so corr a’s da cheud deug mile uair ni’s mugha na’n cruinne; agus cuiridh i ceithir an coig latha fichead gu leith, air dhoigh ’s gum bheil a cearcal-meadhoin a ruith corr a’s ceithir mile mhiltean gach uair agus tuigear gur uamhasach an teas ’s an dealradh soluis air a h-uachdar, nuair a bheirear fanear gu’m bheil i corr as ceithir fichead muillein mile ’s a deich air astar.

Nuair a sheallar air a ghrein troi ghloinneachan-amhairc, chithear moran de bhuill dhorcha oirre. Tha cuid diù sin corr a’s da cheud uair ni ’s mugha na ’n saoghal gu leir; agus tha iad ag atharrachadh bho àm gu àm, gun allsachd; agus tha tuinn dheisneach theineil a sruthadh, agus gaothan loisgeach a seideadh mar dhoinnionn garg mu’n cuairt daibh. Nach eagallach cumhachd an Ti a bheothaich an teine mor so, agus a tha ga chumail a losgadh gun isleachadh fad linntean gun àireamh?

Tha corr a’s da cheud planaid a dol mu’n cuairt do’n ghrein, cuid ni’s ealamh na’n talamh, ach a chuid mhor dhiubh ni’s moille. Tha Mercuri a criochnachadh a cuairt an taobh a stigh de ràithe; ach gabhaidh Uranus corr a’s ceithir fichead bliadhna, agus Neptun corr a’s ochd fichead bliadhna. Tha an saoghal so mu dheich uairean air fhichead ni’s fhaide bho ’n ghrein na ’n talamh, agus mar is fhaid as iad, ’s ann is moille an cùrsa.

Tha na reultan seasach a feuchainn neart a Chruitheir gu ro shoilleir. Nuair a chithear iad sin le gloinneachan-amhairc mora, tha iad gun àireamh; tha iomad muillein ’s a bhainne-shlighe amhain. Agus is grian gach aon diu: oir tha iad cho fad as ’s nach gabhadh iad faicinn le solus na greine. Bho cheann ghoirid, fhuair speucadairean amach astar àireamh ro bheag dhiu, le moran seòltachd agus innealaibh ro eagnaidh; oir cha’n eil e ’n comas duine astar neart diu a thomhas. Tha an reul-sheasach a’s faisge oirnn, ris an abrar Alpha Centauri, corr us da cheud uair ni’s fhaide bhuainn na ghrian. Tha an reul shoilleir so fada gu deas, air dhoigh ’s nach faicear i am Breiteann. Tha Sirius, no reul a choin, ceithir uairean cho fad as rithe sin: tha Polaris no an rionnag thuathach, a choig uiread, agus Arcturus a sheachd uiread cho fad as, no mu na tuairmeisibh sin. Cha ghabh astar speurail air bith tomhas gu pongail, mar astar talmhaidh, agus gu sonraichte astar cho mor ri so.

Nan deantadh samhla a chruthachaidh, air dhoigh ’s gu’m biodh oirleach a seasamh airson ceithir fichead mile mhiltean, bhiodh pairt de mar so. Bhiodh an saoghal mar ghraine beag luaidhe: bhiodh a ghealach mar ghrainne mìn gainneamh, tri òirlich air astar, agus a ghrian mar chruinne, mu throigh crosgach, agus mu cheud troidh air astar. Bhiodh Iupiter mar pheileir, òirleach crosgach, agus mu choig ceud troidh air astar; agus bhiodh Neptun mar éitein peasrach, mu mhile slat air astar. Bhiodh Alpha Centauri corr a’s ceithir mile mhiltean air astar; Sirius, faisg air fichead mile mhiltean, agus Arcturus, deich mile fichead mile air astar.

Cha ghabh meud nan reultan-seasach tomhas; oir cha ’n fhaicear an còm; ach ma bheirear breith bho ’n solus, tha cuid diu mòran ni ’s mugha na ghrian. Tha Alpha Centauri a toirt tuille ’s a dheich uiread soluis ris a ghrein, agus Sirius corr ’s a cheud uiread.

Nuair a sheallar air na reultaibh seasach troi ghloineachaibh-amhairc, chithear gum bheil da reult an cuid, tri am pairt eile, agus ceithir anns na h-uibhir dhiu; agus tha iad sin a dol mu ’n cuairt air a cheile gun tamh.

Bho cheann beul ri ceud bliadhna air ais, thug speuradairean an aire gun robh na reultan-seasach a gluasad gu mall: agus chunncas mar an ceudna gun robh cuid a réir coltais, a sgaoileadh bho cheile, am feadh ’s a bha na reultan mu’n coinneamh a dlùthachadh. Cha robh ach aon doigh air a so a shoilleireachadh. B’ eiginn gun robh a ghrian a dlùthachadh air a phairt sin de ’n iarmailt far an robh na reultan a sgaoileadh, agus a falbh bho ’n phairt eile.

Mar so fhuaras amach gum bheil an cruthachadh mòr farsuinn uile air ghluasad gach ial, fo laimh an Ti Shiorruidh a dhealbh e. Gun teagamh, “Is mòr an Tighearn, agus is ro airidh e air moladh; agus cha ’n fhaodar a mhòrachd a rannsachadh.”

Cha robh cù luath riamh nach d’ fhuair a leòr obair.

Cha téid gad air gealladh.

---

[348]

[Vol . 5. No. 45. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS.
Bliadhna, $1 .00
Sia miosan, .50
Tri miosan, .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu luchd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air son $1 .52, neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gailig g’ ar ’n ionnsidh an aire nach sgriobh iad ach air aon taobh d’ an duileig, agus nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu,
J . G. MacKINNON,
Publisher ‘Mac-Talla,’
Sydney, Cape Breton

SIDNI, MAIGH 15, 1897.

Cha’n eil teagamh sam bith nach eil an cogadh eadar a Ghreig ’s an Tuirc seachad, agus nach eil a Ghreig air call gu dona. Cha bu chòir dhi tòiseachadh, oir bha i tuilleadh us lag airson na Tuirce, agus ged a bha taobh mor aig na Criosduidhean anns gach cearna dhe’n t-saoghal rithe, cha d’ rinn sin feum sam bith dh’i, oir cha do chuir iad cuideachadh sam bith uice. Tha na rioghachdan mora a nise feuchainn ris an réit a dheanamh; tha a’ Ghreig an deigh striochdadh dhaibh gu buileach, agus cha’n eil ri dheanamh a nise ach cumhachan sithe. Cha toir na rioghachdan do ’n Turcach ach na chi iad fhéin iomchuidh; ’s cha mho ni iad de lagachadh air a Ghréig ach cho beag ’sa ’s urrainn daibh, oir ’se gle bheag a tha ’n dùthaich bhochd sin comasach air a ghiùlan.

Cha ’n eil an réit air a dheanamh eadar Breatunn agus an Transvaal fhathast. Tha Cruger agus luchd-riaghlaidh eile na dùthcha sin an dùil gu bheil iad ’nan daoine cumhachdach, agus gu ’m b’ fhurasda dhaibh buaidh fhaotainn air Breatunn nan tòisicheadh cogadh. Tha iad mar sin a’ cur dragh nach beag air Riaghladh Bhreatuinn, agus air Riaghladh nan dùthchannan a bhuineas do Bhreatunn timchioll air an Transvaal. Ach tha sinn a’ cluinntinn gu ’n do tharruinn iad air an ais o chionn ghoirid, air dhaibh a thuigsinn gu robh iad a’ dol tuilleadh us fada air adhart, agus nach cuireadh Breatunn suas leis a’ chòrr.

Tha cuid de dhaoine mora New York a’ cur rompa nach bi muinntir nan Stàitean air deireadh air an t-saoghal ann a bhi nochdadh an deagh-ghean do Bhan-righ Victoria ’nuair a chriochnaicheas i an tri ficheadaibh bliadhna de ’rioghachadh. Tha iad air son muillein gu leth dolair a chur cruinn gu bhi air a chur mar thiodhlaic d’a h-ionnsuidh. Ma ni iad sin cha ruig iad a leas eagal a bhi orra nach cuirear gu deagh bhuil e.

Comunn Gailig Halifacs.

Tha sinn toilichte chluinntinn gu bheil soirbheachadh math leis a chomunn so. Tha na coinneamhan air an cumail gu riaghailteach, agus tha na buill a cheart cho riaghailteach ann a bhi ’g am frithealadh. Air oidhche Dior-daoin, an 29mh latha de’n mhios s’a chaidh, thaghail an t-Urr. A. Mac Gilleain Sinclair orra, agus rinn e ’m feasgar a chur seachad dhaibh ann an doigh gle thaitneach. Labhair e ann an Gàilig, gu math agus gu fada, agus thug e òraid dhaibh nach cluinnear a leithid na h-uile latha. Thainig e thairis air eachdraidh na Gàilig bho thùs a h-òige, agus shamhlaich e i ri cànainean eile. Chuir e beachd “Lachuinn na Gàilig,” gu’m b’ i a chainnt a bh’ aig Adhamh us Eubh, bun os ceann, agus thug e seachad iomadh reusan air son i bhi air a cumail beò. An dràsda ’sa rithist dh’ aithriseadh e sgeula beag, éibhinn, a chur soluis air na bha e ’g radh, agus chum e na bha ’san talla a’ dian éisdeachd ris fad còrr us uair de thìm. Agus ’s math a b’ fhiach e éisdeachd ris; cha toireadh iadsan a bha lathair an aon oidhch’ ud seachad air son iomadh bliadhna de’n Bheurla. Tha buill a chomuinn gle thaingeil do’n uasal urramach air son na h-òraid thaitnich a thug e dhaibh, agus tha iad an dòchas nach fhada gus am bi e ’na chomas an comain ceudna chur orra rithist.

Ceistean Chloinne.

Tha e iongantach cho math ’sa theid aig cloinn òg air nithean a reusonachadh a mach ’nan inntinn féin. An àite bhi ’gan cur seachad le freagairt fhaoin a thoirt air ceist sam bith a chuireas iad, ’s fhearr a bhi foighidneach riutha, agus cothrom a thoirt daibh air a fuasgladh air an son féin. Chaidh nighean bheag, aois shia bliadhna, far an robh a seanair, agus thuirt i ris,— “O, nach cluinn sibhse ’n rud a tha Rob (bràthair a h-athar) ag radh.” “ ’S eadh, a ghraidh,” ars a seanair, “gu de sin.” “Tha e ’g radh,” ars ise, “nach eil anns a’ ghealaich ach mullachag chàise. ’N saol sibhse ’m bheil sin ceart?” “Ma ta, cha ’n eil dòigh a’s fhearr na feuchainn ri sin fhaighinn a mach dhuit fhéin,” ars a ’seanair. “Ciamar a gheibh mise mach e?” ars ise. “Faigh am Biobull, agus faic ciod a chi thu ann,” arsa esan. “Ach càite ’n tòisich mi?” ars an te bheag. “ ’S an toiseach,” ars a seanair. Shuidh i air cathair, agus thòisich i ri leughadh. Mu ’n d’ fhuair i troimh ’n cheud chaibideal de leabhar Ghenesis, agus a leugh i mu chruthachadh nan reul agus nan ainmhidhean, thainig i far an robh a seanair a rithist. “Fhuair mi e,” ars ise “Cha ’n e caise tha ’sa ghealaich idir, a sheanair, a chionn bha a ghealach air a cruthachadh mu ’n robh an crodh.”

Di-ciaduin s’a chaidh bha stoirm mhor shneachda ann an ceann a tuath Shasuinn ’s ann an Alba, agus bha ’n t-side cho fuar ’sa bhiodh i ceud mios a gheamhraidh.

STOR UR TAILLEARACHD.

Aodaichean Matha dhe gach seorsa. Gearradair air ur-ionnsachadh ann an Sgoil ghearraidh Mhitchell, an New York.

Theid sinn an urras air an obair.
MacCoinnich & Co.
Sidni, C. B.

F . W. MORLEY,
DOTAIR FRADHAIRC

An aon fhear dhe sheòrsa th’ air Eilean Cheap Breatunn.

Faodar fhaicinn anns an stòr aigF . & J. Morley.

Neach sam bith aig am bheil droch fhradharc, no tha cosg speuclair nach eil a freagairt dha ’s coir dha toghal air.

Tha stoc math de speuclairean ’s de ghlaineachan sùil aige, agus ni e suas nungaidhean air son leigheas agus ceartachadh shùilean.

Sidni, C. B. Feb. 1, ’96.

C . H. HARRINGTON & CO.

Soithichean Dinnearach, Soithichean Ti, Soithichean Seomar, Soithichean Creadha dhe gach seorsa, SAOR.

Caiseart dhe gach seorsa, Brogan, Botainnean, Rubbers, &c , &c . Iad uile math ’s na prisean ceart.

Amhlan, Flur, Min, Ti, Siucar, Siabunn, Molasses, Olla, Mart-fheoil, Muc-fheoil, Sgadan. An seorsa ’s fhearr.

Fiodh, Buird, Laths, Clachan-creadha, Aol, agus iomadh ni eile air am bi feum an am togail thaighean.

C . H. Harrington & Co.
Sidni, C. B.

H. D. MAC ILLE-MHAOIL,
NYANZA , C. B.

THA e creic CLOTH, DROGAID, agus PLAIDEACHAN “EUREKA” air a cheart phris air am beilear ’g an creic aig na muillin.

Tha Factoridh Eureka air aon de ’n fheadhain a’s fhearr an Canada. Choisinn na Plaideachan a thatar a’ deanamh innte DUAIS AIRGEID aig Exhabition Chanada da uair.

Chreic e an uiridh fiach cheithir cheud deug dolair ( $1400 .00) dhe na h-aodaichean so an coinneamh Clòimhe, agus tha dùil aige barrachd air sin a chreic am bliadhna.

Tha luchd-gnothuich(agents)aige mar a leanas: —Ann an Siorrachd Inbhirnis, Niall Mac Ille mhaoil, aig Loch Ainslie, agus D. D. Mac Fhionghain, (Taillear,) an Orangedale; an Siorrachd Cheap Breatunn, Tearlach E. Clark, aigCross Roads Leitche’s Creek.Tha mu dheich air fhichead sampull aodaich aca, agus theid aca air seòrsa sam bith a thoirt dhuit ochd latha ’n deigh a chloimh chur air falbh. Am bheil iad math? THIG AGUS FAIC.

---

[349]

[Vol . 5. No. 45. p. 5]

NAIDHEACHDAN.

Chaidh boirionnach as a rian aigLow Pointo chionn ghoirid, agus theich i dh’ an choille. Fhuaireadh a lorgan far an deach i troimh àite bog, ach an deigh sin chailleadh iad, agus cha d’ fhuaireas sgeul oirre fhathast.

An deigh do ’n deigh mhoir a bhi stigh ’san acarsaid fad cheithir no choig de lathaichean, chaidh a fuadach a mach mu mheadhon na seachdain so. Thòisich na bàtaichean-aiseig air ruith Di-ciaduin, agus tha sinn an dòchas nach sguir iad tuilleadh gus an cur deigh a’ gheamhraidh s’a tighinn stad orra.

Bha teine mor ann am baile New York, air an t-seachdain s’a chaidh, agus an àm a bhi feuchainn ri chur as, chaidh leth-cheud duine a chur o fheum, agus aon fhear a mharbhadh. Bha an ceò cho tiugh ’s cho mairbhteach ’s gu robh na daoine ’tuiteam ’nan dusain. Thatar a’ deanamh a mach gu ’n do loisgeadh fiach leth muillein dolair leis an teine.

Chaochail seann chàraid, Iain Graham agus a’ bhean, ann am Maria, faisg airBeaverton , Ont. ,air an t-seachdain s’a chaidh, an deigh dhaibh a bhi cuideachd tri fichead bliadhna ’sa coig deug. Chaochail an duine oidhche Di-luain, agus a bhean oidhche Di-ciaduin. Bha esan còrr us ceud bliadhna dh’ aois, agus bha ise ceud ’sa, dha. Thatar a’ deanamh a mach gu ’m b’ iad a’ chàraid bu shine bha ’n Canada.

Tha dùil aig luchd-riaghlaidh Lunnainn gu ’m bi naodh muilleanan sluaigh anns a’ bhaile air latha Iubili na Ban-righ’nn, agus tha eagal orra ma thachras sgiorradh sam bith gu ’n deanar call uamhasach ’nam measg. Tha ’m barrachd eagail orra leis mar a thachair ann am Paris air an t-seachdain s’a chaidh, agus ann an St. Petersburg aig crùnadh an t-Sàir an uiridh. Tha iad uime sin a’ cur rompa a bhi air am faiceall. Cha ’n fhaod, air an latha sin, eich no carbadan a bhi air an t-sraid idir, agus tha buidheann mhor de mhaoir air an cur a stigh air son riaghailt a chumail air an t-sluagh.

Bha ceud ’sa h-aon deug air am marbhadh no air an losgadh gu bàs anns an teine a bh’ ann an Paris a sheachdain gus an Di-mairt s’a chaidh. ’Se bu cheann-aobhair do ’n ghnothuchd mhuladach so lampa a bhrist ’sa chaidh ’na teine. Am measg na chaill am beatha bhan Ban-diùc D’ Alenson, piuthar do Bhan-iompaire Austria, aon de na boirionnaich a b’ uaisle ’s bu mheasaile bha ’san Fhraing. Chuir a bàs mulad mor air muinntir na Roinn-Eòrpa air fad. A bharrachd oirre-se bha moran eile de mhnathan-uaisle a bhaile air an call. Bha am bazaar aig an robh iad ’ga chur air adhart air son airgead a dheanamh gus a riarachahh air na bochdan.

Thainig sgeul deireadh na seachdain s’a chaidh air gniomh treun a rinneadh le gill’ òg ann am Michigan. Bha e ’g obair ann am mèinn-ghuail a’ frithealadh do ’n inneal a bhiodh a leigeadh nan daoine sios us suas. Chuir cuid de ’n luchd-obrach bocsa làn dynamite ann an cùil gus am biodh feum ac’ air. Aig meadhon latha chaidh an gille so, do ’n ainm Iain Thomas, a dh’ amharc air a’ bhocsa, agus fhuair e ’na thein ’e. Gun dàil sam bith thug e rabhadh do na daoine bhi fàgail na meinne, chuir e ’n inneal an obair, agus ged a bha ’n dynamite mu fhaisg dheich troighean dha, cha do chairich e as an àite ’san robh e gus an robh na daoine sàbhailte. An sin theich e, agus an taobh a stigh de chairteal mionaid, spraidh an dynamite, a’ cur na h-inneil agus gach ni mu ’n cuairt di ’nan spealgan. Shàbhail an gille am beatha do àireamh mhor dhaoine, agus a’ deanamh sin chuir e a bheatha fhéin gu mor an cunnart. Cha b’e h-uile fear a dheanadh e.

Chaidh oifieach Breatunnach agus deich air fhichead nàisinnich a bha ’g obair aige, a mharbhadh le beum-sleibhe anns na h-Innsean air an t-seachdain s’a chaidh.

Thatar an deigh roinn mhor curachd a dheanamh ann am Manitoba ’s anns an Iar-Thuath. Ann an cuid a dh’ àiteachan tha ’m fochan air fàs gu math cheana, agus tha ’n aimsir mu thri seachdainean air thoiseach air mar a bha i bliadhnaichean eile. Tha barrachd mor fearainn fo bhàrr ’sa bha ann riamh roimhe.

Tha seana-bhean a’ fuireach ann an Oregon a chunnaic, na h-ighinn òig, Blàr Waterloo. Bha i fada uaithe, ach coltach ri Sacheus shreap i suas ann an craoibh, agus chunnaic i ceò agus chual’ i tailmrich an latha mhoir a chur as do chumhachd Bhonipart. Is bana-Pholach i, agus tha i ceud bliadhna ’sa h-aon a dh’ aois.

Rinn deigh nan aimhnichean, an am dhi bhi falbh, call mor ann an cearnan de New Brunswick air an earrach so. Aig Deeside chaill aireamh de na tuathanaich an cuid shaibhlean agus an spréidh a bh’ annta. Chaill aon duine a chuid uile ach ceithir caoraich: chaill fear eile ochd eich, fichead ceann cruidh, agus fiach da mhile dolair de dh’ fhiodh.

Bha mor-roinn Chuibeic a’ taghadh pàrlamaid ùr Di-màirt s’a chaidh, mar a rinn mor-roinn Nobha Scotia air an fhicheadaibh latha de ’n mhios s’a chaidh. ’S iad na conservatives a bha riaghladh roimhe so, ach air an turus so bha na liberals air an cur a stigh. Bha leth-cheud sa air dhiubh air an taghadh mu choinneamh aon air fhichead de ’n phàirtidh eile.

Chaidh a cheud phòsadh Mormonach a rinneadh riamh an Canada a dheanamh ann an Toronto air an t-seachdain s’a chaidh. Thòisich an t-seirbheis le seinn us ùrnuigh. An sin chuireadh aon cheist an urra air fear ’s air bean na bainnse, ’s air dhaibh a cheist sin a fhreagairt thugadh am fàine air lom, agus an sin bu duine ’s bean iad. Thug an t-abstol earrail ghoirid orra, agus chuireadh crioch air an t-seirbheis le seinn us ùrnuigh. Cha ’n eil ach ùine ghoirid o’n rinn na cùirtean a mach gu robh e laghail do na Mormonaich pòsadh a dheanamh ann an Canada.

’S lionmhor innleachdan mhic an duine. Tha e gle choltach nach teid moran bhliadhnaichean seachad gus am bi innealan-itealaich cho cumanta measg dhaoine ’sa tha carbadan no bàtaichean air an latha ’n diugh. Tha àireamh dhaoine an deigh innealan dhe ’n t-seòrsa sin a dheanamh cheana, agus an la roimhe chuir duine ann an Nashville, an stàit Tennessee, aon air obair leis ’n d’ rinn e astar choig mile deug anns an adhar; rachadh aige air barrachd astair a dheanamh, ach bhrist rud-eigin anns an inneil, agus b’ fheudar dha tilleadh. Cha robh e ach uair gu leth eadar falbh us tilleadh.

Chaidh sia duine deug a losgadh gu bàs, ’sa mhaduinn Di-dònaich s’a chaidh, air bòrd soithich a bha ruith eadar New York us Galveston. Bha luchd mor aice air bòrd, am measg nithean eile moran cotain. Mu dha uair ’sa mhaduinn, nuair a bha gach aon air bòrd ’nan cadal ach an luchd-faire, bhrist an teine mach am measg a chotain, agus ghabh e le leithid de neart ’s nach robh doigh air casg a chur air. Bha àireamh mhor de na bh’ air bòrd, anns an steerage; fhuair cuid dhiubh sin teicheadh mu ’n deach an teine ro fhad air adhart, ach bha sia duine deug a bha air an cuartachadh leis an teine mu ’n do dhùisg iad; bha iad air an dùnadh a stigh leis, cha robh dòigh aca fhéin air teicheadh no aig càch air an cuideachadh, agus chaidh an losgadh gus bàs. Fhuaireadh casg a chur air an teine mu dheireadh agus thill an soitheach gu New York. Tha cuid a coireachadh an sgiobair air son cho beag ’sa rinn e gus na daoine shàbhaladh, ach cha ’n eil fhios fhathast co-dhiu tha gus nach eil sin ceart.

C . P. MOORE.
THA SINN A CREIC,
Paipear-tearra Tairnnean
Luaidhe Glaine
Glasan Tuaghannan
Saibh Olla
Sguabaichean Bucaidean
Lainntearan Fudar
Sgeinein Siosaran
Paipear-tubhaidh.
SAOR AIR SON AIRGID.

Seall an so air an ath sheachdain.

NIALL Mac FHEARGHAIS,
Taillear.
SIDNI - - - - C. B.

NIALL DOMHNULLACH,
CEANNAICHE.
Ti, Siucar, Amhlan, Milseanan, &c .
Leabhraichean Gailig dhe gach seorsa.
Mu choinneamh Tigh-Osda Dhunlap.
BADDECK , C. B,
Tha e na fhear-gnothuich do’n MHAC-TALLA, agus faodar pris a phaìpear, agus ainmean luchd-gabhail a thoirt dha.

---

[350]

[Vol . 5. No. 45. p. 6]

Teaghlach a’ Mhisgeir.

Bha Ralph Ros na sheasamh an dorus an t-sabhail, ag amharc thairis air na h-achaidhean far ’n do dh’ obraich e cho cruaidh fad an earraich ’s an t-samhraidh, ri teas ’s ri fuachd, moch us anmoch; dh’ obraich e gu dileas agus gu dòchasach, agus a nise bha e ’dol a chall na dachaidh, oir cha robh dòigh air cùisean a thoirt gu crìch eile.

Bha neul dorcha air a ghnùis òig, agus dh’ fhàs e na bu duirche mar a dh’ amhairc e uaithe, agus labhair e ann am boil-inntinn; “Cha chuir mi suas leis idir; an deigh na rinn mi, gach ni fhaicinn a falbh air son na deoch làidir; tha eadhon an t-seann dachaidh ri dhol gu Seumas Ailein air son ruma. Fàgaidh mi an dùthaich ’s leigidh mi leis gach ni falbh.”

Chaidh lamh lag a leagadh air a ghuallainn, agus labhair guth muladach: “A Ralph, am fàgadh tu do mhathair agus do pheathraichean beaga a ghiùlan na trioblaid leotha fhéin! An i do dhachaidh an aon ni do ’m bheil gràdh agad?

“A mhàthair, tha fhios agaibh nach i. ’S ann air ur sgàth-se ’s air sgàth mo pheathraichean a tha leithid de mheas agam oirre; ach gu de ’s urrain dhomh ’dheanamh ’s an dachaidh cho trom ’s na fiachan, oir tha fhios agaibh gu bheil e ’n deigh na ghabhas faotainn an geall an fhearainn òl cheana, agus creicidh e ’m bàrr an deigh dhuinne obrachadh cho cruaidh g’a thogail; agus ’s ann air eigin a theid againn a bhi beò co-dhiu, gun ghuth a thoirt air ainbhfhiach a phàigheadh. A bharrachd air sin, is leibh-sa am fearann, agus cha’n eil còir aig duine air a thoirt uaibh air son ni sam bith, no idir airson ruma.”

“A Ralph, cha teid am fearann a chreic idir. Cha’n eil còir sam bith agam-sa air dachaidh mo chuid cloinne a leigeil air falbh, agus cha mhò na sin a ni mi e. Cha ’n urrainn do d’ athair a chreic gun m’ aonta-sa, agus tha m’ inntinn air a deanamh suas gu ’m bi dachaidh aig mo chloinn fhad ’s is beò iad.”

“Ach, a mhàthair, bualaidh e sibh, —agus ma bhuaileas gu cinnteach marbhaidh mis’ esan. Cha sheasainn ri fhaicinn ’g ur bualadh a chaoidh.”

“Bi sàmhach! a mhic, O, bi sàmhach! Cha dean math dhut labhairt mar sin mu d’ athair. Cha’n esan a tha feargach no an-iochdmhor rium idir, ach an deoch. B’ àbhaist da a bhi cho caoimhneil agus cho gaolach ruinn, agus cuimhnich gur-a d’athair e, ’s gur còir dhut an urram sin a thoirt da.”

“Urram! nuair a tha e ’ga dheanamh feéin na’s isle na na brùidean, agus a’ deanamh droch dhiol oirbh-se, a mhàthair, a bhean a’s fhearr a th’ air thalamh; agus Sine! seallaibh oirre-se—air a cur á cumadh ri beò aige. Agus sibh-se ’g iarraidh orm gràdh agus urram a thoirt da! A mhàthair, tha gràdh us urram agam dhuibh-se o ghrunnd mo chridhe, agus bheir mi umhlachd dhuibh anns gach ni ’an urrainn mi, ach cha’n urrainn domh aona chuid gràdh no urram a thoirt dhà-san.”

“Na labhair mar sin, a mhic, tha mi guidh’ ort. Feuch ri bhi foighidneach, agus bi ’g ùrnuigh air a shon gu’m biodh e air a thoirt gu bhi ’na dhuine stuama, ceart a rithist. Cha leig mise leis an dachaidh falbh, agus feumaidh tusa fuireach a thoirt an aire dhomh fhéin ’s do d’ pheathraichean. So Fearchar a tighinn. Tha mi cinnteach gu’n dean mo ghillean aon a cheile chuideachadh, agus gu’n cuidich iad leamsa mar an ceudna.”

Bha na deòir ann an sùilean Ralph agus bha ’ghuth car bristeach, nuair a fhreagair e; “Ni sinn mar a’s fhearr is urrainn duinn, a mhàthair, mur bean e dhuibh féin no do’n chloinn, ach ma bheanas—cha dean mi gealladh sam bith. Thiugainn Fhearchair; bitheamaid a’ dol gu ’r n-obair. Tha mise ’nam thàmh tuilleadh is fada mar tha,” agus ghreas iad air falbh, am feadh ’s a shil am màthair gu frasach na deòir a bha i ’cumail air ais fhad ’sa bha na gillean ’na fianuis. Thuit i air a glùinean, agus ré ùine fhada ghuidh i gu dùrachdach gu’m biodh an trioblaid so air a toirt air falbh air sheòl eigin nach cuireadh bròn bu mhotha ’na h-àite.

’Nuair a dh’ éirich i, ged nach robh i faicinn rathad sam bith as an trioblaid, bha i ’faireachadh innte fhéin gu’n deanadh Esan a bha beathachadh ianlaith an adhair cùram a ghabhail dh’ i fhéin ’s de ’cloinn, agus chaidh i air ais gu h-obair a’ làn-earbsa ’na Cruthaidhear, ged a bha a cridhe fhathast trom gu leòr.

Bha Ralph Ros a nise ochd bliadhn’ deug a dh’ aois, agus bha Fearchar a bhràthair da bhliadhna na b’ òige na e; bha iad le cheile ’nan gillean tapaidh, calma, agus o chionn còrr us ceithir bliadhna bha iad ag obrachadh an fhearainn leotha fhéin, agus an athair a’ cur seachad na h-ùine gu diomhain, ag òl gach sgillinn air am faigheadh e greim, agus ’nuair nach biodh airgead aige gheibheadh e air chreideas e, gus an robh e nise ’n deigh bristeadh air a shlàinte, agus cho trom anns na fiachan ’s gu robh seann Seumas Ailein an t-Osdair a cur roimhe a chuid fhéin fhaotainn mu’m biodh e ro anmoch; mar sin bha Iain Ros a’ feuchainn ri toirt air a mhnaoi sgriobhadh a thoirt do Sheumas air an àite, agus ’nuair a dhiùlt i sin a dheanamh, bhuail e i, agus mhionnaich e gu’n toireadh i seachad a’ còir air an àite neo gu ’n creanaicheadh i air.

(Ri leantuinn.)

An Oighreachd a’s Luachmhoire.

Bha duin’ uasal àraidh a bha ro uaibhreach mu ’chuid fearainn. Thachair do charaid diadhaidh a bha air aoidheachd ’na thigh, a bhi mach maille ris air mullach àrd, o’n robh sealladh maith aige air an dùthaich mu ’n cuairt. Thòisich e air farsuingeachd na h-oighreachd a leigeil ris da. “Sud,” deir esan, ’s e sìneadh a mach a làimhe, “crìochan mo chuid fearainn-sa; agus seall chum na h-àird ud eile, an léir dhuit na tighean ud? is leams’ am baile sin mar an ceudna: agus tionndaidh do shùil chum na h-àirde so, innis domh am faic thu ’n aitreabh ùr ud a tha iad a’ togail?” “Chì,” deir am fear eile, “gu beachdaidh.” “Buinidh sin dòmhsa cuideachd.” “Amhairc thusa nis,” thubhairt a charaid ris, “mar a stiùras mise do shùil-sa. An leir dhuit am bothan beag ìosal ud aig iomall a’ bhail’ ud thall?” “Is léir gu soilleir; ’dé dheth sin?” “Tha,” deir a charaid, “a chionn gu bheil boirionnach bochd anns a’ bhothan ud, is urrainn barrachd a ràdh mu ’saoibhreas, na thubhairt thusa fhathast.” “An ann da rìreadh a tha thu?” thubhairt esan, “cionnus a dh’ fheudas sin a bhith?” “Tha, chionn gum feud ise a ràdh, Is leamsa Criosd.” Thionndaidh am fear eile air falbh fo nàire, agus cha d’ thug e iomradh tuillidh air farsuingeachd ’oighreachd, am fad ’sa dh’ fhuirich a charaid maille ris.

Amhuinn Iordain.

Tha atharrachadh mor air tigh’nn air tir Phalestine o chionn beagan bhliadhnaichean. Tha rathad-iaruinn o chionn treis a dh’ ùine eadar Irusalem agus Ioppa, agus a nise tha bàtg-smùide air Amhuinn Iordan, leis am faodar a dhol bho Iericho gu ruige Tiberias—astar tri fichead ’sa deich no ceithir fichead mile—ann an còig uairean a thìm. Ged a bha àireamh mhor a taghal na dùthcha gach bliadhna, agus a toirt dhachaidh shearragan làn de dh’ uisge Iordain, cha robh eòlas sam bith aca air bruachan na h-aimhne. Tha ’n amhuinn a’ ruith ann an clais dhomhainn, a tha eadar 680 us 1200 troigh na ’s isle na ’n cuan-mor, agus tha a bruachan ann an iomadh àite anabarrach cas agus doirbh an ruigheachd.

Feudaidh sibh caraid na firinn a chlaoidh agus a shàruchadh, ach mairidh an fhirinn fein gu’n truailleadh. Feudaidh sibh am Bàrd, am fear-eadhlain, agus an Criosduidh irioslachadh gu mor, ach cha’n eil e ’n ’ur comas a’ bhàrdachd, no ealadhain, no ’n Creideamh Criosduidh a mhilleadh, no a mhaslachadh air sheol sam bith.

Feudar a radh nach ’eil ann an Gamhlas ach “domblas na seirbhe agus cuibhreach na h-eucarach.” ’Se Gamhlas an toradh a’s seirbhe a dh’ fhàsasas air craoibh a pheacaidh, agus cha ’n urrainn ni sam bith ach teas-ghradh an Ti a’s Airde a smàladh as an anam.

Cha’n e ’n rud a bha, an dràst a dh’ fhoghnas.

Cha ’n fhacas fear na mnatha ruaidh riamh na bhantraich.

Cha ’n fhaod (cha chòir) an cionntach a bhi rosgach.

Cha ’n fhiach gille nan car, ’s cha ’n fhiach gille gun char.

Duine gun seòl ’s còir a chrochadh.

---

[351]

[Vol . 5. No. 45. p. 7]

Litir a S. W. Margaree.

FHIR MO CHRIDHE, —Tha ’n geamhradh mòr, fada a nise air dol seachad, agus tha toileachadh aig gach creutair ri blàths an t-samhraidh. Cha ’n eil sin na iongantas; oir is mòr am fuasgladh e do gach duine ’us beathach a bha air a chrampadh suas fad na dubhlachd, a nise cead a choise fhaighinn.

Tha ’n samhradh mar so a toirt seachad saorsa agus toilinntinn nach eil ao-coltach ri faighinn mar sgaoil á prìosan no ri tilleadh à tir chéin. Ach ’s iomadh fear a chaidh a leigeal a mach as a’ phrìosain, agus b’ fhearr dha ’n dùthaich gu ’n deach a chumail a stigh; a chionn cha luaithe a fhuair e mar sgaoil, na thoisich e a rithist air na sean chleachdanan. Direach mar so a tha ma chuid de bheathaichean na coille agus creutairean eile a fhuair saorsa ri tighinn an t-samhraidh, —am mathan ’s am madadh ruadh thig a nis air lom, seang, acrach, agus cha bheag an call a ni iad an iomadh aite, ’measg nan caorach ’s nan uan; toisichidh na cuileagan air criomadh ar n-aodann ’s air srannraich mu ’r cluasan, agus, gle thric, cha ’n ann leis a’ chainnt a’s fhearr a theid an iomain air falbh.—

“Na mathain bhéisdeil, gu’n dean iad éirigh,
Dhol feadh an tréud ’s gur a mor an call;
’S a’ chuileag inneach gu socach, puinsionta,
’Ga ’m lot gu lionmhor le roinn a lainn.”

Ach a dh’ aindeoin so uile, is math gu ’n d’ thainig an samhradh. Tha ’n deigh mhor air togail a mach bho na cladaichean agus “bliadhna mhath ’na deigh;” thig an t-iasg gu aite far an gabh e glacadh; teannaidh soithichean ri siubhal o phort gu port; gheibh sinn frasan de dh’ uisgeachan blatha, agus bruchdaidh am feur a mach le teis na gréine.—

“ ’Nuair thig an samhradh geugach oirnn,
Theid siann nan spéur o’n ghruamaiche,
Thig tlus a’s blàths a’s aoibhneas—
Theid gach ni g’a reir am buadhalachd.
Thig feart le neart na gréin’ oirnn
’Ni ’n saoghal gu leir a chuartachadh;
Thig teas o ’slios ’nuair dh’ eireas i
’Ni feum ’s cha tréigear uainne e.”

Tha na tuathanaich a nis ’an teas na cuireachd, agus, da rireadh, cha ghnothuch ro dhuilich curachd a dheanamh anns an t-saoghal a th’ ann an diugh. Is ann a bha am miomhagh aig ar n-athraichean ’s aig ar sean-athraichean bho chionn leth cheud ’us tri fichead bliadhna air ais, ’nuair nach robh uidheamnan no innleachdan a b’ fhiach ainmeachadh aca gu reiteach an talmhainn no gu cur fodh an t-sil. Cha b’e obair dhaoine gun treoir a “choille ghruamach” a leagail le droch thuaigh, a cur na teine, agus a’ siol a chuir am falach le tal-fuinn no le sgrioban, agus sin air uairibh ann an ùine gle ghoirid. Cha robh na ceud chroinn-treabhaidh no na ceud chliathan a theann na daoine còire so ri dheanamh cho math idir airson an gnothuich ris na h-uidheaman leis am bi òganaich an lath’ an diugh ag obair gu spaideil. A’ chiad chrann a fhuair Domhnull Bàn ’s e Raghail a rinn e. Dh’ fhaighneach coimhearsnach dheth ciamar a bha e ’g a chòrdadh. Thuirt e gu ’n robh gle mhath, —gu ’n robh e urramach air gearradh! Tha e coltach nach tionndadh e ’n fhoid ach athaiseach, ach bu mhor an gearradh fhein a thoirt á laimh Dhomhnuill bhochd. ’S ioma crann math a rinn Raghail as deigh sin, dha fhein agus do fheadhain eile, agus tha àireamh mhath bhliadhnaichean ann a nis bho ’n a fhuair Domhnull Bàn, coltach ri choimhearsnaich, fear de na croinn chaola, ghuineacha, Ghallda.

Do charaide,
NIC-NEC.
Am Maigh, 4mh la, 1897.

Moch-eirigh.

“ ’N am bithinn-sa ’nam righ cha ’n éirinn ’sa mhaduinn gus an tograinn fhéin.” So inntinn iomadh gill’ agus nighean òg a tha leisg air éiridh ’sa mhaduinn, ach tha iad ann am mearachd mhor ma tha iad a’ saoil sinn nach eil na righrean ag éiridh gus an togair iad fhéin. Tha Iompaire na Gearmailt a’ gabhail a bhraiceist a h-uile maduinn romh shia uairean, agus ’san t-samhradh, ’s tric leis sgriob a thoirt a’ marcachd a mach air an dùthaich romh ’n àm sin. Tha Ban-Iompaire Austria ag éiridh aig leth-uair an deigh ceithir, agus an deigh a’ braiceist, tha i coiseachd àireamh mhiltean. Tha Ban-righ na Spainne ag éiridh aig seachd uairean, Ban-righ na h-Eadailte aig sia, agus Righ na Spainne aig sia. Tha Prionnsa Wales air fear de na h-urracha-rioghail a’s leisge air éiridh trath; tha teaghlach-rioghail Bhreatuinn air deireadh air teaghlaichean-rioghail na Roinn-Eòrpa a thaobh moch-éiridh.

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca do
bhathar de gach seorsa agus
e ri reic gu saor.
Math ar uthcha tha ’nar beachd

CARADH
Uaireadairean
Glanadh, $0 .50
Mainspring , .60
An da chuid, 1.00
W . H. WATSON
Air an t seann Laraich.
Baddeck , C. B.

D. A. Mac FHIONGHAIN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, E. P. I.

Ioseph A. MacGillios, Q. C., M. P.
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, &c .
SIDNI, . . . C. B.

Dr. G. T. Mac GILLEAIN
DOTAIR FHIACAL,
OIFIG: —Os cionn Stor Harrington,
SIDNI, C. B.

A. J. G. MacEachuinn,
Fear-tagraidh. Comhairliche
Notair, &c .
Fear-ionaid ard chuirteanNova Scotia
QuebecagusNewfoundland .
SIDNI, - - - - C. B.

Siosal & Crowe,
Fir-Tagraidh, Comhairlichean Notairean &c
SIDNI, C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE.

D . A. HEARN.
Fear-Tagraidh, Notair &c . &c .
SIDNI, C. B.

McDonald Hanrahan & Co,

Tha sinn a’ fosgladh stoc mor de Bhathar Tioram a fhuair sinn direach
A ALBA.

Tha ar prisean iosal, agus tha ’m bathar dhe’n t-seorsa ’s fhearr. A bharrachd air stoc mor de Bhathar Tioram, tha sinn a cumail
GACH SEORSA CEANNACHD.

MACDONALD HANRAHAN & Co,
Mai 4.; ’95

---

[352]

[Vol . 5. No. 45. p. 8]

Bas Peathar.

Bu trom ar n-osnaidhean, ’s bu phailt ar deòir;
Oir b’ ionmhuinn ise ’dh’ fhalbh, s bu ghràdhach leinn.
Urail ’n ar cuimhne—ùr mar an là dé,
Tha ’n latha Céitein air an d’ fhuair i bàs.
Oigridh na Cruitheachd bha gu h-aoibhinn, ait
A’ briosgail ann an gathan blàth na gréin’,
’S a’ gealltainn lànachd inbh’: a’s aoibhinn fòs
Bha sinne, agus léum an fhnil ’n ar crìdh’
Le aiteas fallain, ’n uair a fhuair sinn sgèul
Gu ’n d’ rugadh leanabh: ’s thainig fios a rìs
Gu ’n robh an té ’thug breth dha tinn gu bàs.
Cia dluth air sàiltean aoibhnis, céuma bròin!
M’ an cuairt a leaba thionail sinn gu léir,
A’s lùb ar glùn an guidhe dhùrachdaich
Ri Cathair Tròcair, a’s le ’r n-urnaighean
Chaidh osnan agus deura treibdhireach;
Ach ’s ann bha sinn a’ strìth ri aingeal naomh
A chumail air an talamh—spiorad deas
Chum glòir; a’s Trocair ann a maitheas dhiùlt
Ar n-iarrtas faoin: na ’s trocairiche ruinn
An uair a’s lugha shaoil sinn! grasmhor fos,
Mar ’s tric, ’n uair shaoileas sinn i bhi fo ghruaim!
An seomar, a’s an leaba ’s cuimhne leam,
Anns an do laidh i, a’s na h-aodainn fòs
A chruinnich dlùth a’s muladach m’ an cuairt.
A h-athair, a’s a màth’r, a’ cromadh, sheas;
’S a sìos an gruaidhean aosda thuit na deòir
Gu lìonmhor, goirt; a’s mar an ceudn’ an sin,
Bha a fear-posda gràidh, ’s a braithrean caomh,
’S a peathraichean, a’ caoidh gun chomhfhurtachd;
Gach nì ’s an tigh fo mhulad bha ’s fo bhròn.
So ’s cuimhne leam gu maith; ach ’s mòr is feàrr
Am bheachd, ’s gu bràth cha di-chuimhnichear leam,
An t-sùil—an t-sùil a mhàin ’bha soilleir, glan,
’S a dh’ fhàs an soilleireachd mar dhlùth’ch am bàs!
Amhuil mar chunnaic mi am flùran séimh
Ag amharc na bu ghrìnn’ ’s an aiteal ghréin’
A thilgeadh air troimh nèul dubh tàirneanaich,
Gu grad a dh’ iadh a nuas, a bhuail, ’s a sgap
Am flùran àillidh, sgiamhach, air an raon.
Smèid i an leanabh òg a thabhairt dlùth;
A’s chàirich sinn an naoidhean aig a taobh,
Dhearc i gu caoin air ’aghaidh, nach d’ rinn gàir’
No gal, ’s nach d’ aithnich co bha ’sealltainn aìr;
Leag i a làmh air ’uchd, a’s dh’ aslaich i,
Le sealladh drùighteach suidhichte ri nèamh,
Do ’n leanabh, beannachdan do-labhairt mor,
’Bheir Dia a mhàin, aig ùrnaigh-bhàis na dream
Tha ’fàgail naoidheana ’n an déigh ’s an t-saogh’l.
“Dhia gleidh mo leanabh!” chuala sinn i ’g radh,
’S cha chual’ ach sin. Gu dìleas mar a gheall,
Sheas Aingeal a’ Chomh-cheangail, deas gu triall
’N a cuideachd troimh Ghleann Dorcha Sgail a’ Bhàis.
’S a nis a sùilean las, ’s cho dealrach dh’ fhàs,
Nach b’ urrainn duinne amharc air a gnùis
Le ’r sùilean déurach lan: dhùin iad gun néul,
Chaidh ’n solus as mar réul na maidne gloin,
Nach teid a sìos feadh néula dorch ’s an iar,
’S nach folaichear ’measg ghaillionn garg nan spéur,
Ach ’shìolaidheas air falbh an solus nèamh.

Eadar. le MAC-MHARCUIS.

Oran.

Rinneadh an t-òran a leanas le Calum mac Iain ’ic Phàdruig, ann am Beàrntraigh ’s na h-Earradh, do charaide dha tha fuireach ann am Manitoba.

Cia mar tha thu ’Dhòmhnuill?
Am bheil thu féin gu dòigheil?
Am bheil an fheadhainn og
Agus Mor uile slàn?
’S maith leinn a bhi feòrach a leithid so an còmhnuidh,
Is gach naigheachd bhios ri sheachnadh agaibh anns an ait.

’S iad naigheachd na seann dùthcha
A chuireas sinn do ’r n-ionnsuidh;
’Nuair ruigeas iad a null
’S i ’n té ’s uire dhiùbh ’s fhearr:
Ged a bheir mi cùnntais air càirdean a tha dluth dhomh,
Ruigidh mi ceann thall na h-Earradh ’s theid mi feadh na’m bàgh.

Cha bhi mise ’sgriobhadh
Aon lide ach an fhirinn,
Biodh i searbh na binn,
Mar a chi mi ’s gach àit.
Bi’dh mo litir cinnteach, ’s na meoirean tha cur innte,
’S iad nach cuireadh thugad facal nach biodh ceart gu bràth.

Tha mheud ’sa tha dhe ’d’ chàirdean
A’ fuireach ann am Beàrntraigh,
Gun uireasbhuidh, gun fhàilinn,
Lan tàbhachd a ghnàth:
’S do pheathraichean ’s na bàigh is an teaghlaichean gu stàtail,
Cha’n eil beud a tigh’nn na caramh, tha iad fallain slàn.

Tha na gillean òg
An deigh togail ris an t-seòladh,
Is ris na bailtean mòra,
Is co ann ach iad!
Ach ma bhios iad gòrach gu milleadh an cuid stòrais,
Bu cho math bhi aig a bhaile gu bhi dol do ’n tràigh.

Ach gillean gasda, ciallach,
Fanaidh iad aig riaghailt,
’S cha dean iad cron na miathlachd
Gu siorruidh air cach.
Faodaidh fear bhi fialuidh, ’s faicilleach mar an ciadna,
’M fear a mhilleas a chuid uile, bidh a’ bhuil sin da.

’S iomadh gille cliuiteach
Tha mach aisde, is diùmhlaich,
Cha ’n eil, tha mi ’n dùil,
A aon dùthaich ni ’s fearr;
Cha ’n eil mi dol ’gan cunntadh seach gu bheil iad grunnd ann,
Be ’n toileachadh a bhi ga ’m faicinn a tigh’nn dhachaidh slàn.

’Nuair a thig ann euslaint,
Lòinidh agus déideadh,
Cuiridh e o fheum sinn
Le lèireadh ’s le cràdh;
Sguiridh sinn a réist a bhi sgriobhadh thun a chèile,
Theid na naigheachdan ma seach oirnn gus a dean iad carn.

Bi mi ’sa cho-dhùnadh,
’Cuir bheannachd, le deagh dhùrachd,
Thugad fein a null
’S gus a giùlan gu càch,
Air dhòigh ’s gun toir thu m’ iomradh a dh’ ionnsuidh mo luchd-dùthcha,
Innis dhoibh gu bheil mi maireann ’nuair thig iad nad’ dhàil.

Thoir beannachd, ’s na dean dearmad,
Gu Mor ni’n Dhomh’ll ’ic Thormaid,
Bha mi uair a dh’ aithnichinn
Mo bhana-charaid ghràidh;
Co-dhiu sann moch na anmoch a ruiginn i cha ’n fhalbhainn;
Cha robh eis gu bhi air Calum ann an talla ’n àigh.

A Dhòmhnuil, ’s mor an caochladh
A thainig air an t-saoghal;
Cha ’n eil an diugh na daoine
Cho faoillidh ’sa bha:
’S tric a bhios mi smaointinn mar chunnaic mi iad aon-uair,
Bu choma dhomh c’ait an tachrainn, gheibhinn tlachd is blàths.

Cuimhnichidh tu orm
’Nuar a leughas tu mo rannaghail;
Bha mi uair dhe m’ aimsir
A dh’ aithnichte mo làmh,
Ged tha i nís air bhalla-chrith le aois a dh’ fhàgas cearbach.
Is lugach cam a h-uile facal mar nach d’ chleachd i tràth.

AN DA LEIGHEAS
AGUS
K . D. C. PILLS
Leigsidh iad an da Eucail Mhor
CION-CNAMHAIDH agus TEANNTACHD.
Cuir a dh’ iarraidh sampuill, teisteannais us urrais.
K . D. C. COMPANY, Ltd.,
New Glasgow,Nobha Scotia. —agus—127 State St., Boston, Mass.

NUAIR THEID THU ’BHADDECK
taghail an stor
Albert I. Hart.
Tha Stoc mor aige dhe na h-uile seorsa bathair.
Bathar Tioram, Bathar Cruaidh
Amhlan, Aodaichean, Caiseart,
Adan, Curraichdean, agus iomadh ni eile.
An seorsa ’s fhearr ’s a’ phris a’s isle.
ALBERT I. HART.
Baddeck, Aug. 1, ’90.

Indurated Fibreware
Tha an seòrsa so na ’s daoire na na bucaidean ’s na tubaichean cumanta, ach ’s math is fiach iad sin; tha iad na ’s buaine, agus mar sin ’siad a’s saoire.
THE E. B. EDDY Co LIMITED
HULL, CANADA.