---

[129]

[Vol . 6. No. 17. p. 1]

MAC-TALLA

AN NI NACH CLUINN MI AN DIUGH CHA ’N AITHRIS MI MAIREACH

VOL. VI. SIDNI, C. B. DI-HAOINE, 22OCTOBER , 1897. No. 17.

Litir a Ontario.

Tha an samhradh ’s a foghradh air a dhol seachad agus bha side againn ré na buana nach robh againn riamh na b’ fhearr. Bha miosSeptemberfuathasach tioram blàth agus a chuid a chaidh seachad doOctobergle mhath gus a nis. Ach tha anail na gaoithe tuath ag innseadh cheana gu’m bheil an geamhradh a tighinn, ’s nach bi an uine fada gus am bi sneachd againn. Tha gach comharra ri fhaicinn—tha ’n duilleach a tuiteam bhar nan craobh, tha na luibhean gorma air an gearradh sios leis an reothadh, tha na oidhcheanan air fàs fada, tha ’n latha air dol an giorad agus feumaidh an gealbhan a bhi air a chumail nis fhearr ’san inneal theannaidh na bha e roimhe so; a h-uille ni dhe so a teagasg dhuinn a bhi deiseil air àm a theachd; dh’ fhalbh maise agus àilleach an t-samhraidh ’s tha stoirm a gheamhraidh a teachd dlùth oirnn.

Cha’n eil fios agam, gu ceart de a sgriobhas mi air an àm so. Bu mhaith leam nithean blasda do ’n luchd-leughaidh agus cha’n eil sin fuathasach furasda a dheanamh—ma dh’ fhaoidte an rud a chòrdas ri aon neach nach cord e ri neach eile, agus gu cinnteach cha’n eil ioghnadh orm dheth. ’Nuair a leughas mi thairis mo sgriobhadh fein ’sann a thig teum fotham a thilgeadh ’san teine leis cho mi-òrdail ’s a bhios e—ach am fear a fhuair an aon tàlant, nan do chuir e am buil i bhuanaicheadh e te eile.

Bha an t-Urr. Iain Moireastan againn an so ’san eaglais Chleirich fo cheann da Shàbaid, fear a mhuinntir Cheap Breatunn. Tha e na shearmonaiche math. ’S ann air deuchain a thoirt da air son gairm a tha e an so. ’S ann aige tha ’Ghailig a tha math, agus cha’n eil rud ann a ruigeas cridhe duine cho mor ri cainnt bhriagha, bhlasda a mhathar. Fhritheil an duine còir an Comanachadh air an t-Sàbaid s’a chaidh ann an Gailig, agus bha moran cruinn.

Tha ’m bàrr gle mhaith, ach air a shon sin tha sinn ri gearain, mar thuirt mi roimhe. Thainig an grodadh ’sa bhuntata ach cha’n eil e cho dona ’sa bha sinn a smaointeachadh a bhiodh e. Tha e a reic air son 50c am poca. Tha flùr air fas saor a rithisd—tha so a tighinn a reir rùn cuid agus an aghaidh cuid eile, ach ’s math am biadh a bhi saor.

Chaidh duin’ òg a mharbhadh faisg air an àite so an latha roimhe. Bha e a fuasgladh an eich as a bhuggie agus bhuail e breab air anns a chorp, ’s cha robh e beo ach da latha na dhéigh. ’Se Alasdair Stiubhart a b’ ainm do’n òganach.

Chunnaic mi caraid dhomh a thainig áKlondykeair an t-samhradh so—Niall Mac Artair, mac do Sheumas Mor Mac Artair (piobaire), a dh’ fhàg tìr Eargain ann am Muile o cheann faisg air leth-cheud bliadhna. Cha’n eil sgeul fuathasach math aig Niall airYukonnoKlondyke .Cha’n eil beatha duine ’theid an sud fuathasach tearuinte. Tha fuachd us acras ri fhulang, agus ma gheibh duine òr ann cha’n ann gun deuchainean fhulang. Tha ’n reothadh, tha e ’g ràdh, ceud troigh a dhoimhneachd. ’S e ’n dòigh a tha iad a cladhach, tha iad a dol sios ’san reothadh da throigh ’s an sin a togail dùn mor do chonnadh ’san toll agus a cur teine ris; tha sin a toirt air falbh an reothaidh troidh no dha eile agus tha na meineadairean a toirt a nios na h-ùrach ’s a toirt an òir aisde agus mar sin gus an teid iad fodha doimhneachd mhòr. Cha toireadh Niall comhairle air duine falbh ann aig am bheil tigh’nn-beo sam bith san àite so. Rinn e fhéin moran beartais ann, ach cha’n fhaigh duine am mach gu de ’s fhiach e.

’S mor an cunnart ’s an cuir daoine iad fein airson an òir, agus ’s mor an gaol tha aig cuid air an òr ’s air an airgiod. Tha cuid ann do dhaoine agus tha iad cosmhuil ris a bhoirionnach a bha ’san t-seann dùthaich. Bha moran airgid agus òir aice; dh’ fhàs i tinn aon latha agus shaoil i gu’n robh i dol a bhàsachadh agus bha i fo throm iomagain gu de a dheanadh i ri a cuid airgid. Bu mhaith leatha a thoirt leatha an taobh a rachadh i fhéin agus bha eagal oirre nach cuireadh a mhuinntir a bhiodh ga cur ’sa chiste an t-airgiod còmhla rithe. Thuirt a bhean a bha frithealadh dhi gu’n d’ fhuair ise seòl a mach air son i bhi cinnteach gu’m biodh a cuid airgid air a chur leatha. Thuirt a bhean bhochd i ’ga innse dhi gu luath. Ni mi sin, ars a bhan-altrum; innis thusa dhomh cait am bheil do chuid òir agus airgid. Tha e ann am poit fo’n talamh ann an ceann shios an tighe, ars a bhean. Fhuair a bhan-altrum an t-òr agus thuirt i ris a bhean a bha tinn gu’n leaghadh i air bainne e agus gu’m feumadh i òl, agus gu’m biodh i an sin dearbh chinnteach gun robh e leatha. Ach an àite an òir a leaghadh ’s ann a leagh a bhan-altrum cnap mor de ìm agus dh’ òl a bhean bhochd e an ait an òir. Cha d’ fhuair i bàs idir, agus bha i ’n sin gu tùrsach gu’n d’ òl i an t-òr. Ach ghleidh a bhan-altrum an t-òr dhi féin, agus a bhean bheairteach dh’ fhàs i bochd agus an te bha bochd dh’ fhàs i beairteach.

Tha eagal orm gu’n d’ thuirt mi tuilleadh ’sa chòir de ghòraiche.

IAIN MAC ILLEASBUIG.
Priceville , Oct.10, 1897.

Posadh Furasda.

Tha ’n sgeul a leanas air innse mu phòsadh càraid a bha fuireach a mach air an dùthaich ann an stàitNew Hampshireo chionn leth-cheud bliadhn’ air ais. Bha muillean-sàbhaidh aig a’ mhinisteir, agus bha e ’cosg roinn mhor de ’n t-seachdain ag obair innte. Bha e ’na sheasamh an dorus na muillne aon mhaduinn briagha foghair, ’nuair a chunnaic e each a tigh’nn a nuas an rathad-mor, a bha dol seachad gle fhaisg air a’ mhuilinn. Air muin an eich bha duin’ òg a mhuinntir a choithionail aige, agus nighean òg bhòidheach a bhuineadh do aon de na bailtean a b ’fhaisge. Sheall am ministeir orra gu caoimhneil car mionard, agus an sin thuirt e riutha, “Tha mi cinnteach gu bheil sibh air son pòsadh,” “Tha,” ars an duin’ òg, ’s e ’fàs dearg leis an nàire. “Am bheil thu ’gabhail na mnatha so mar do bhean-phòsda? Cha leig sibh a leas tigh’nn bhar an eich,” ars am ministear. “Tha,” ars an duin’ òg. “Agus am bheil thusa ’gabhail an duine so mar d’ fhear-posda?” ars am ministear. “Tha,” ars a’ chaileag. “Ma tha, tha sibh pòsda, ’s bithibh a’ gabhail air adhart dhachaidh,” ars am ministear, ’s chaidh e air ais gu ’chuid sàbhaidh.

Tha boirionnach d’ an ainm Mòr Russel a’ fuireach faisg air Belleville, an Ontario, a tha ceud bliadhna ’sa tri a dh’ aois. Rugadh i ann an siorrachd Ghlinn-garaidh, agus tha piuthar dhi an sin a tha ceud bliadhna dh’ aois. Bha a h-athair ceithir fichead bliadhna ’sa sia deug ’nuair a chaochail e, agus bha a màthair ceud ’sa ceithir deug. Tha e coltach gu bheil an t-seann aois a ruith ’san fhuil aca.

Tha e air a mheas gu ’n gabh e da acair air fhichead de fhearainn gus aon duine a chumail suas air feòil. Bheir an tomhas ceudna de dh’ fhearann seachad de chrithneachd na chumadh da fhichead duine ’sa dha, de chorca na chumadh ceithir fichead ’sa h-ochd, agus de bhuntàta, de chorn ’s de rice, na chumadh biadh ri ochd fichead ’sa sia deug.

---

[130]

[Vol . 6. No. 17. p. 2]

SGEULACHDAN ARABIANACH.

VI. —EACHDRAIDH NAN TRI CHALADAIREAN AGUS NAN COIG MNATHAN-UAISLE.

CAIB. XVI.

B’ e miann is iarrtus laidir mo chridhe am bas fhaotainn anns an am. Ach mar is trice, cha’n faigh daoine an ni a’s miannach leotha. An uair a thug mi fa near nach deanadh gul is caoidh feum sam bith dhomh fhein, no dhasan a bha sinte marbh air mo bheulaobh, agus a smaoinich mi gu’m faodadh ’athair tighinn gun dail sam bith, agus mo ghlacadh ’s mo chur gu bas, thuirt mi rium fhein gu’m b’fhearr dhomh mo chasan a thoirt as, agus mi fhein ’fhalach an aite eiginn anns an eilean. Ghrad dhirich mi suas an staidhre, agus an uair a leig mi a’ chlach air an dorus, agus a chuir mi an talamh air a muin mar a bha e roimhe, thug mi m’ aghaidh air a’ choille.

Faisge air aite anns an robh an taigh-fo-thalamh bha craobh mhor air an robh duilleach tiugh. Dhirich mi suas do’n chraoibh so, agus suil gu ’n d’ thug mi air a’ chuan chnnnaic mi an long a’ seoladh o thir-mor a dh’ionnsuidh an eilein. Thuirt mi rium fhein, “Ma chi an seann duine mi, is docha gu’n toir e air na seirbhisich mo ghrad mharbhadh an uair a chi e gu’m bheil a mhac marbh. A ’dh’ aindeoin na their mi ris gus mo leithsgeul a ghabhail, cha chreid e mi. Is fhearr dhomh mi fhein a chumail am falach cho math ’s a theid agam air.” Air dhomh so a radh, dhirich mi na b’ airde anns’ chraoibh.

An uine ghoirid na dheigh sin thainig an long gu aite acaire, agus thainig an seann duine agus na seirbhisich gu tir. Bha coltas air an t-seann duine a bhith ann an dochas math gu’m faigheadh e a mhac beo an uair a ruigeadh e an taigh-fo-thalamh. Ach an uair a rainig iad far an robh e, agus a chunnaic iad gu’n robh an talamh air ur-chladhach, ghabh iad mi-mhisneach mhor. Thog iad a’ chlach, agus chaidh iad sios; agus an uair a ghairm an seann duine air an duine og air ’ainm agus nach d’ thug e freagradh dhaibh, thuit an cridhe buileach glan. Chaidh iad do’n t-seomar anns an robh e, agus fhuair iad fuar, marbh e, agus an sgian ’na chridhe. An uair a chunnaic iad mar a bha leig iad uile an aon ghlaodh cianail asda, agus ann an tiotadh thuit an seann duine ann an neul. Thug na seirbhisich am mach as an taigh-fo-thalamh e feuch an duisgeadh e as an neul an uair a gheibheadh e an t-aile, agus leig iad ’na shineadh e aig bonn na craoibh anns an robh mise. Ach a dh’ aindeoin gach doigh a dh’ fheuch iad ri’ thoirt as an neul, bha e uine mhath ann mu ’n do dhuisg e. Is ann a bha eagal orra nach duisgeadh e gu brath.

An uair a dhuisg an seann duine as an neul, chaidh na seirbhisich sios do’n taigh-fo-thalamh, agus thug iad a nuas corp a mhic. Chladhaich iad uaigh, agus chuir iad an corp innte. Le cuideachadh dithis dhe na seirbhisich bha ’n seann duine comasach air seasamh ag bruaich na h-uaghach fhad ’s a bha e ’cur a’ cheud lan no dha spaide de’n uir air corp a mhic. ’N a dheigh sin lion na seirbhisich an uaigh.

An sin thug iad leotha an t-innsreadh agus gach ni eile a bh’ anns an taigh-fo-thalamh do’n luing. Bha ’n seann duine cho fann le bron ’s le bristeadh cridhe ’s nach robh e ’n comas dha ceum coiseachd a dheanamh. Thog na seirbhich leotha air mhaidean e do ’n luing, agus gun dail sam bith sheol iad gu tir-mor.

An uair a chaidh an long as mo shealladh, thainig mi ’nuas as a’ chraoibh. Chaidil mi anns an taigh-fo-thalamh an oidhche sin. An la-iar-na-mhaireach dh’ fhalbh mi air feadh an eilean, agus an uair a thainig an oidhche chuir mi seachad i anns an aite a b’fhasgaiche a thachair rium.

Bha mi fad mhios a’ falbh air feadh an eilein air an doigh so. Latha dhe na laithean thug mi an aire gu’n robh am muir air traghadh anabarrach mor, agus nach robh ach astar beag ri shnamh gus am faighinn gu cladach tir-mor. An deigh dhomh snamh tarsuinn air a’ mhuir, bha astar math agam ri choiseachd air feadh na bha de lathaich ann an iochdar a’ chladaich. Bha mi gle sgith mu ’n d’ rainig mi talamh tioram. Shuidh mi greis a leigeadh m’ analach. ’N a dheigh sin an uair a choisich mi astar math air m’ aghaidh troimh duthaich, chunnaic mi, ar leam, meall mor teine astar math uam. Thug an sealladh so toileachadh mor dhomh: oir bha fhios agam gu’m biodh daoine faisge air far am biodh teine. Ach an uair a chaidh mi gu math na bu dluithe dha, chunnaic mi nach e teine a bh’ ann ach caisteal copair a bha anabarrach mor, maiseach; agus an uair a bhiodh a’ ghrian a’ dearrsadh air, shaoileadh duine a bhiodh fada uaithe gur e meall mor teine a bh’ann.

An uair a rainig mi faisge air a’ chaisteal so, shuidh mi car uine a leigeadh m’ analach, agus a ghabhail beachd air; oir cha’n fhaca mi aitreamh riamh cho briagha ris. Cha robh mi fada ’nam shuidhe an uair a chunnaic mi deichnear dhaoine oga cho deas, dealbhach, dreachar ’s a chunnaic mi riamh a’ tighinn an rathad a bha mi. Ach ghabh mi ioghnadh mor an uair a thug mi ’n aire gu’n robh an t-suil dheas air a cur as gach fear dhiubh. Bha seann duine ard, liath, a bha gle thlachdmhor ’na choltas, a’ coiseachd maille riutha.

Cha b’ urrainn domh gun ioghnadh a ghabhail an uair a chunnaic mi uiread so de dhaoine comhladh air leith shuil, agus an aon t-suil a dhith orra gu leir. Am feadh ’s a bha mi ’dol fo m’ smaointean cia mar a thachair dhaibh a bhith ann an cuideachd a cheile, thainig iad far an robh mi ’nam shuidhe, agus, a reir choltais, bha iad gle thoilichte m’ fhaicinn. An deigh dhaibh failte a chur orm dh’fheoraich iad dhiom ciod e a chuir an sid mi. Thuirt mi riutha gu’n tugadh e uine fhada dhiom fios an aobhair innseadh; ach nam b’e an toil suidhe laimh rium, gu’n innsinn mo naigheachd dhaibh o thoiseach gu deireadh. Shuidh iad ri m’ thaobh, agus dh’ innis mi dhaibh a h-uile ni a thachair dhomh o’n latha ’dh’ fhalbh mi as mo rioghachd fhein. An uair a chual’ iad mu gach ni a dh’eirich dhomh ghabh iad ioghnadh mor.

An uair a chuir mi crioch air mo naigheachd, dh’ iarr na daoine oga orm a dhol do ’n chaisteal maille riutha. Ghabh mi an tairgse gu toileach, agus an uair a chaidh sinn a steach ’s a choisich sinn troimh mhoran sheomraichean, rainig sinn seomar mor, farsuinn, anns an robh deich langsaidean, air am biodh an deichnear dhaoine oga nan suidhe air an latha, agus ’nan cadal air an oidhche. Bha na langsaidean so mor-thimchioll an t-seomar, agus bha ’n langsaid air am biodh an seann duine ’na shuidhe ’s ’na chadal, ann am meadhain an t-seomair. Ach o nach toilleadh air aon seach aon de na langsaidean ach aon duine, thuirt fear de na daoine oga rium, “A chompanaich, suidh thusa aìr an lar-bhrat ann am meadhain an t-seomair, agus na cuir ceisd mu thimchioll ni sam bith a buineas dhuinne, agus na fheoraich c’ar son a tha ’n t-suil dheas g’ ar dith ’nar deichnear; gabh beachd air na chi thu, ach na farraid mu dheidhinn ni sam bith.

An uair a bha sinn greis ’nar suidhe dh’ eirich an seann duine bhar na langsaid, agus chaidh e am mach as an t-seomar. An uine gun bhith fada thill e steach. Thug e an sin a steach an t-suipear, agus thug e a chuid fhein do gach fear air leith. Thug e dhomhsa mo shuipear mar an ceudna, agus ghabh mi i air leith leam fhein mar a rinn cach. An uair a ghabh sinn ar suipear thug e cupan fiona do gach aon dhinn.

Chuir an naigheachd a dh’innis mi dhaibh mu gach mi-fhortan a thachair dhomh a leithid a dh’ ioghnadh orra ’s gu’n do ghuidh iad orm a h-innseach dhaibh a rithist. Dh’ innis mi dhaibh i o thoiseach gu deireadh, agus bha cuid mhor dhe’n oidhche air a dhol seachad mu ’n do chuir mi crioch oirre.

Thuirt fear dhe na daoine oga gu’n robh moran de ’n oidhche air a dhol seachad, agus mu’n rachadh iad a laidhe gu’m feumadh iad an dleasdanas a dheanamh mar a b’ abhaist dhaibh. A n uair a’ chual’ an seann duine so dh’ eirich e agus chaidh e steach do sheomar beag a bha faisg air, agus thug e ’mach as deich miosan anns an robh luath is smurguail is dath dubh air am measgadh feadh a cheile. Thug e mios an t-aon do gach fear de’n deichnear dhaoine oga. Shuath iad an stuth so ri ’n aghaidhean, agus chuireadh an dreach a bh’ orra eagal air dearg mheirleach. Thoisich iad ri gul ’s ri bualadh an cinn ’s an uchd, agus ri radh, “So an toradh a th’ againn air son cho diomhain ’s cho mi-bheusach ’s a chaith sinn ar beatha ’s an am a dh’ fhalbh.”

Lean iad air an obair so gus an robh e dluth air a’ mhadainn. An uair a sguir iad, thug an seann duine a steach uisge. Nigh

---

[131]

[Vol . 6. No. 17. p. 3]

iad an lamhan ’s an aghaighean, agus chuir iad umpa aodach glan.

Chuir an obair a bh’ aca ioghnadh mor orm. Bha fior thoil agam bruidhinn riutha a chum gu’m feoraichinn dhiubh ciod bu chiall do’n obair a bh’ aca; ach bha eagal orm mo bheul ’fhosgladh o’n a chuireadh gasaidean cruaidh orm gun aon fhacal a radh mu thimchioll ni sam bith a chithinn no ’chluinnninn. Chuir na chunnaic ’s na chuala mi a leithid a dh’ ioghnadh orm ’s nach d’ thainig norradh air mo shuil fad na h-oidhche.

An la-iar-na-mhaireach cha bu luaithe a dh’ eirich sinn na ghabh sinn ceum am mach o ’n chaisteal. Thuirt mi riutha, “A dhaoine uaisle, ged a thuirt sibh rium nach robh mi ri ceisd a chur oirbh mu thimchioll ni sam bith a chithinn no chluinninn, cha ’n ’eil e an comas dhomh fuireach samhach na ’s fhaide. Tha lan fhios agam gur daoine turail, tuigseach sibh. Ach chunnaic mi sibh a’ deanamh nithean nach deanadh daoine glice sam bith gun aobhar sonraichte, agus bu mhath leam fios an aobhair a chluinntain. C’ar son, ma ta, a dhubh sibh bhur n-aghaidhean an raoir? C’ar son a tha gach fear dhibh air leith shuil? Tha aobhar sonraichte air a shon so, agus bu mhath leam fios an aobhair ’fhaotainn am mach.”

Thuirt iad rium nach robh gnothach sam bich agam a bhith feorach ceisdean de’n t-seorsa dhiubh, agus gu’m b’e ’n gnothach bu ghlice dhomh mo bheul a chumail samhach. An uair a chuala mi so dh’ fhan mi samhach.

Chuir sinn seachad an latha gu caoimhneil, cairdeil a’ chomhradh mu chaochladh nithean. Ach an uair thainig an oidhche ’s a ghabh sinn ar suipear, thug an seann duine a steach na miosan, agus dhubh gach fear dhiubh ’aodann, agus rinn iad gul is caoidh mar a rinn iad an oidhche roimhe sin, agus ghlaodh iad, “Is e so an toradh a th’ againn air son cho diomhain agus cho mi-bheusach ’s a chaith sinn ar beatha ’s an am a dh’ fhalbh.” Rinn iad a’ cheart ni an treas oidhche.

Mu dheireadh, cha robh e ’n comas dhomh fuireach samhach, agus ghuidh mi orra gu durachdach gu ’n innseadh iad dhomh c’ar son a bha iad ris an obair ud a h-uile oidhche, air neo iad a dh’ innseadh dhomh cia mar a gheibhinn air ais do m’ rioghachd fhein. Thuirt mi riutha mar an ceudna gu’n robh e neo-chomasach dhomh fuireach na b’ fhaide comhladh riutha mur iunseadh iad dhomh aobhar na h-obrach a bh’ aca a h-uile oidhche.

Fhreagair fear dhiubh, agus thuirt e, “Na biodh ioghnadh sam bith ort ged nach d’ thug sinn dhuit am fiosrachadh a bha thu ag iarraidh. Is ann air son do mhath fhein a tha sinne a’ fuireach samhach, ’Nan innseamaid dhuit gach ni mur deidhinn, bhiodh tu anns an aon suidheachadh ruinn fhein.”

Thuirt mi ris gu’n robh mi suidhichte air fios an aobhair fhaotainnn am mach ciod sam bith na dh’ fhuilinginn air a shon.

“Is e mo chomhairle dhut,” ars’ esan, “gun an corr cheisdean a chur oirnn, air neo ma chuireas, caillidh tu do shuil dheas air a shaillibh.”

“Tha mi cearta coma,” arsa mise, “tha mi ’g innseadh dhut nach cuir mi coire sam bith ortsa, ged a thachradh dhomh mar a tha thu ’g radh.”

CAIB. XVII.

Thuirt e rium mar an ceudna, nach ruiginn a leas dochas sam bith a bhith agam gu’m faighinn cead fuireach comhladh riutha anns a’ chaisteal, ged a bhiodh toil agam, do bhrigh nach robh aite ann air son duine tuilleadh.

Thuirt mi riutha gu’m biodh e ’na thoil-inntinn gle mhor dhomh cead ’fhaotainn fuireach maille riutha; agus ciod sam bith mi-fhortan a dh’ fhuilinginn air a’ shaillibh, gu ’n robh mi ’guidhe orra am fiosrachadh a bha dhith orm a thoirt dhomh gun dail.

An uair a chunnaic iad nach robh mi deonach an comhairle a ghabhail, fhuair iad caora, agus mharbh iad i. An uair a thug iad dhith an craicionn, thug iad dhomh sgian, agus thuirt iad rium gu ’m biodh i feumail dhomh an uine gun bhith fada.

“Feumaidh sinn innseadh dhut,” ars’ iadsan, “gu ’m bheil sinn a’ dol ’g ad fhuaghal anns a’ chraicionn so, agus an uair a dh’ fhagas sinn air cnoc thu, thig eun anabarrach mor ris an canar an roc, agus togaidh e air falbh leis thu ’na chruidhean, an duil gur e caora a bhios aige. Ach na biodh eagal sam bith ort; leigidh e as thu air mullach beinne. An uair a leigeas e as air an talamh thu, gearraidh tu an craicionn leis an sgidhinn, agus tilgidh tu dhiot e. Cho luath ’s a chi an roc thu, teichidh e air falbh leis an eagal, agus faodaidh tu do rathad a ghabhail. Ach na stad gus an ruig thu caisteal anabarrach mor, maiseach, a th’ air a thogail de chlachan luachmhor, agus air a chomhdachadh le or fiorghlan. Tha ’n geata fosgailte aig gach am, agus cha ’n eil agad ach gabhail a steach air. Bha sinne sinn-fhein anns a’ chaisteal cho fad ’s a bha sinn an so; ach cha ’n innis sinn dhut ni sam bith mu thimchioll ciod a chunnaic no ’chuala sinn, no ciod a thachair dhuinn an uair a bha sinn ann. Gheibh thu fios air thu-fhein; ach faodaidh sinn a radh gur ann air saillibh a dhol ann a chaill gach fear dhuinn a shuil dheas, agus am peanas a chunnaic tu sinn a’ deanamh a h-uile oidhche, feumaidh sinn a dheanamh a chionn gu ’n robh sinn anns a’ chaisteal. Tha eachdraidh gach aon dhinn cho lan de dhriod-fhortan iongantach ’s gu ’n lionadh iad leabhar mor. Cha ’n fhaod sinn an corr innseadh dhut.”

An uair a chuir am fear a bha ’labhairt crioch air na bh’ aige ri radh rium, dh’ fhuaigh iad ann an craicionn na caorach mi, agus an sgian ’nam laimh. Chuir iad air cnoc mi, agus thill iad do ’n chaisteal.

Cha robh mi fada air a’ chnoc an uair a thainig an roc mar a thubhairt iad, agus thog e leis mi ’na chruidhean mar gu ’m biodh caora aige, agus thug e gu mullach beinne mi. Cho luath ’s a leig e as mi ghearr mi an craicionn leis an sgidhinn, agus thilg mi uam e. An uair a chunnaic an roc mi, theich e air falbh cho luath ’s a bh’ aige. Is e eun geal, anabarrach mor, a th’ anns an roc, agus tha e cho laidir ’s gu’n tugadh e elafant leis gu mullach beinne gus a h-itheadh.

Gun dail sam bith choisich mi air falbh feuch an tachradh an caisteal orm. Leis cho cabhagach ’s a choisich mi, rainig mi e ann an leith latha; agus feumaidh mi ’radh gu’n robh e moran ni bu bhriagha na dh’ innis iad dhomh. Fhuair mi an geata fosgailte, agus an uair a chaidh mi steach, thainig mi gu cuirt cheithir chearnach a bh’ ann an teis-meadhain a’ chaisteil. Sheas mi tiotadh, agus sheall mi mor-thimchioll orm, agus thug mi ’n aire gu ’n robh coig fichead dorus air a’ chuirt. Bha ceithir fiichead ’sa naoi deug dhiubh air an deanamh dhe na h-uile seorsa fiodha a b’ fhearr agus bu mhaisiche na cheile, agus bha ’n dorus eile air a dheanamh de dh’ or fiorghlan. Ghabh mi steach air an dorus a b’ fhaisge dhomh, agus an uair a chaidh mi beagan air m’ aghaidh thainig mi gu seomar mor, farsuinn, lan innsridh cho maiseach ’s cho luachmhor ’s a chunnaic duine riamh. Anns an t-seomar so bha da fhichead bean-uasal ’nan suidhe, agus bha iad gu leir ’nam boirionnaich oga cho briagha ’s a chunnaic suil duine riamh; agus bha iad uile air an eideadh ann an trusgain cho riomhach ’sa b’ urrainn boirionnach a chur uimpe.

Cho luath ’s a chunnaic iad mi dh’ eirich iad uile ’nan seasamh, agus ghabh iad far an robh mi gu failte a chur orm. Thuirt iad a beul a cheile “Uasail urramaich, is e do bheatha.”

An sin labhair te dhiubh rium ann an ainm chaich, agus thuirt i, “Tha uine fhada o’n a bha sinn an dochas gu ’n tigeadh do leithid de dhuin’ uasal an rathad so. Tha choltas ort gur duine thu a tha anns gach doigh freagarrach air son cuideachd a chumail ruinn, agus tha sinn an dochas gu ’m bi ar comunn-ne taitneach gu leor dhutsa.”

Thug iad orm suidhe anns a’ chathair a b’ fhearr a bh’ anns an t-seomar. Ach an uair a leig mi ris dhaibh nach robh mi ’meas gu ’m b’ airidh mi air a’ leithid so a dh’ urram ’fhaotainn uatha, thuirt iad, “Sin agad d’ aite; aig an am is tu ar tighearna, ar maighstir, agus ar breitheamh, agus tha sinn uile gu bhith umhail dhut anns gach ni a chuireas tu mu ’r coinneamh.”

Chuir an caoimhneas a bha iad a’ nochdadh dhomh, agus an toil a bh’ aca bhith ’deanamh gach frithealadh dhomh, ioghnadh anabarrach mor orm. Thoisich te dhiubh ri nigheadh mo chas ann an uisge blath;

(Air a leantuinn air taobh 134.)

---

[132]

[Vol . 6. No. 17. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS.
Bliadhna, . . . $1 .00
Sia miosan, . . . .50
Tri miosan, . . . .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu luchd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air son $1 .52, neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gailig g’ ar ’n ionnsidh an aire nach sgriobh ad ach air aon taobh d’ an duileig, agus nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu,
J . G. MacKINNON,
Publisher ‘Mac-Talla,’
Sydney, Cape Breton

SIDNI, OCTOBER 22, 1897.

Bha teine mor ann a’ Windsor la na Sàbaid s’a chaidh, a loisg cha mhor am baile gu h-iomlan, a’ fàgail mu dha mhile ’s coig ceud sluaigh gun dachaidh. Thòisich an teine mu thri uairean ’sa mhaduinn ann am bothan sabhail anns an robh àireamh de dhaolne daoraich a’ cur seachad na h-oidhche. Bha dùil an toiseach gu ’n gabhadh an teine cur as, ach mu cheithir uairean dh’ eirich an soirbheas, agus an sin sgaoil an teine cho luath ’s nach robh doigh air a chasg. Bha an sluagh uile air an dùsgadh, agus thòisich iad air na b’ urrainn daibh a dheanamh gus an cuid a shabhaladh, ach ’se gle bheag dhe sin a rinneadh. Bha chuid bu mhotha dhe na thugadh as na taighean air a losgadh air na sràidean, agus b’ fheudar do ’n t sluagh gach ni fhàgail agus teicheadh le ’m beatha. Mu naodh uairean ’sa mhaduinn cha robh ach mu ’n ochdamh cuid dhe ’n bhaile air fhàgail, agus mur b’e gu ’n d’ thainig cuideachadh á Halifacs bha sin fhéin air falbh. Cha ’n eil a nis an lathair de ’n bhaile ach aon eaglais (an eaglais Shasunnach), aon tigh-òsda, an colaiste, muilleann, agus mu choig air fhichead de thaighean-còmhnuidh. Bha làrach a bhaile na shealladh uamhasach. Bha ’n t-astar air ’n do ruith an teine mu mhile dh’ fhad ’s mu leth-mhile leud, agus bha sin uile lan de làraichean ceòthach. Chaidh cuideachadh a ehur dh’ ionnsuidh a bhaile cho luath ’sa ghabhadh deanamh, agus chaidh an sluagh a chur fo fhasgadh ann am bùithean. Bhatar an dùil fad dha no tri lathaichean nach do chailleadh beatha sam bith anns an teine, ach fhuaireadh uaithe sin da chorp ann an làrach aon da na taighean. Bu sheana charaid iad d’ am b’ ainm Kelly, agus tha e coltach gu ’n d’ thainig an teine orra cho grad ’s nach b’ urrainn daibh teicheadh. Bha iad le chéile mu thri fichead bliadhna dh’ aois. ’Se so an teine ’s motha rinn de chall a bha riamh ann an Nobha Scotia. Thatar a’ meas gu robh fiach tri muillein dolair air a losgadh, agus cha robh ach mu leth muillein de dh’ airged-urrais air.

Bha an t-OnarachA . G. Blair,Ministear nan Rathaidean-Iaruinn ’s nan Rathaidean-Uisge, ann an Ceap Breatunn air an t-seachdain so. Ràinig e-fhéin us Priomhair Murray, D. C. Friseal, Cailean Mac Isaic, agus uaislean eile, Sidni Tuath feasgar Di-màirt, agus rinn muinntir a bhaile sin cuirm mhor dhaibh an oidhche sin. Di-ciaduin chaidh iad air adhart gu Louisburg, agus air dhaibh tilleadh beagan an deigh coig uairean feasgar, rinn iad dàil bheag ann an Sidni, agus an sin chaidh iad an iar. Bha dùil aig muinntir Shidni gu ’m biodh e aca ùine na b’ fhaide na bha e, agus tha iad gle dhiombach dhe air son cho beag cothrom ’sa thug e dhaibh air an iarratusan a thoirt fa chomhair. Bha e an toiseach ri bhi ’sa bhaile air deich uairean ’sa mhaduinn; ’nuair nach d’ thainig e aig an àm sin, bha e gu bhi ann mu dha uair feasgar; cha d’ thaing e aig da uair, agus an sin bhiodh e ’sa bhaile air ceithir uairean, ach bha e ’n deigh coig mu ’n d’ thainig e. Tha cuid de mhuinntir a’ bhaile dhe ’n bharail gur h ann a bha e ’deanamh falach-fead orra, ach tha sinn an dòchas nach eil sin ceart. Ach tha sinn ’ga mheas mar ni mi-fhortanach nach fhaca Mr. Blair iomchuidh, air a cheud turus do ’n eilean so, barrachd ùine chur seachad anns a’ cheanna-bhaile.

Rinn an soitheach-smùide tha gu bhi ruith eadar am port so agusNewfoundlanda ceud thurus toiseach na seachdain so, agus rainig i Sidni Tuath ’sa mhaduinn Di-màirt. ’Se ’s ainm dhi am“Bruce, ”agus tha i ’na soitheach math agus anabarrach freagarrach air son a chuain troimh am bheil aice ri bhi ruith. Tha i gu bhi ruith eadar Sidni Tuath agusPlacentiada uair ’san t-seachdain gus am bi crioch ais a chur air na laimhrigeah ann amPort au Basque;an deigh sin bidh i ruith guPort au Basque,agus a deanamh turuis tri uairean ’san t-seachdain. Bha dùil gu’m biodh i tigh’nn gu Sidni, agus dh’ fhaoidte gu’m bi, ach air an turus so cha d’ rinn i ach tigh’nn a nios an acarsaid a ghabhail seallaidh air a’ bhaile, agus, gun a dol gu laimhrig idir, tilleadh air a h-ais.

Bha fear Ferdinand Carriere air a chur an greim ann an Ottawa Di-màirt air son a bhi feitheamh gus ionnsuidh a thoirt air beatha Sir Wilfred Laurier. Bha daga aige, agus bha e ’g radh gu robh e ’dol a thilgeadh a’ Phriomhair a chionn nach d’ thug e obair dha. Tha cuid ag radh gu robh an duine air an daoraich, ach co-dhiu bha no nach robh, ’s e ’m priosan an t-àite ’s fhearr dha leithid.

Chuir muinntir Halifacs coig mile dolair cruinn an la roimhe air son cuideachadh le muinntir Windsor. Tha Pictou a cur mile dolair g’ an ionnsuidh, Moncton , N. B. ,mile dolair; St . John, N. B. ,ceithir mile. Cha’n eil teagamh nach dean bailtean eile an cuid fheìn, agus gu dearbh tha feum air uile.

MacCoinnich & Co.

Tha sinn an deigh stòr ùr tàillearachd fhosgladh
ANN AN LOUISBURG,
agus tha sinn aig an àm cheudna a’ cumail air adhart air an t-seann laraich,
ANN AN SIDNI.

Aodaichean Matha dhe gach seorsa. Gearradair air ur-ionnsachadh ann an Sgoil ghearraidh Mhitchell, an New York.

Theid sinn an urras air an obair.
Mac Coinnich & Co.

F . W. MORLEY,
DOTAIR FRADHAIRC

An aon fhear dhe sheòrsa th’ air Eilean Cheap Breatunn.

Faodar fhaicinn anns an stòr aigF . & J Morley.

Neach sam bith aig am bheil droch fhradharc, no tha cosg speuclair nach eil a freagairt dha ’s coir dha toghal air.

Tha stoc math de speuclairean ’s de ghlaineachan sùil aige, agus ni e suas nungaidhean air son leigheas agus ceartachadh shùilean.

Sidni, C. B. Feb. 1, ’96.

C . H. HARRINGTON & CO.

Soithichean Dinnearach, Soithichean Ti, Soithichean Seomar, Soithichean Creadha dhe gach seor sa, SAOR.

Caiseart dhe gach seorsa, Brogan Botainnean, Rubbers, &c ., &c . Iad uile math ’s na prisean ceart.

Amhlan, Flur, Min, Ti, Siucar, Siabunn, Molasses, Olla, Mart fheoil, Muc-fheoil, Sgadan. A seorsa ’s fhearr.

Fiodh, Buird, Laths, Clachan creadha, Aol, agus iomadh ni eile air am bi feum an am togail thaighean.

C . H. Harrington & Co.
Sidni, C. B.

H. D. MAC ILLE-MHAOIL,
NYANZA , C. B.

THA e creic CLOTH, DROGAID, agus PLAIDEACHAN “EUREKA” air a cheart phris air am beilear ’g an creic aig na muillin.

Tha Factoridh Eureka air aon de’n fheadhain a’s fhearr an Canada. Choisinn na Plaideachan a thatar a’ deanamh innte DUAIS AIRGEID aig Exhabition Chanada da uair.

Chreic e an uiridh fiach cheithir cheud deug dolair ( $1400 .00) dhe na h-aodaichean so an coinneamh Clòimhe, agus tha dùil aige barrachd air sin a chreic am bliadhna.

Tha luchd-gnothuich(agents)aige mar a leanas: —Ann an Siorrachd Inbhirnis, Niall Mac Ille-mhaoil, aig Loch Ainslie, agus D. D. Mac Fhionghain, Taillear,) an Orangedale; an Siorrachd Cheap Breatunn, Tearlach E. Clark, aigCross Roads Leitche’s Creek.Tha mu dheichair fhichead sampull aodaich aca, agus theid aca air seòrsa sam bith a thoirt dhuit ochd latha ’n deigh a chlòimh chur air falbh. Am bheil iad math? THIG AGUS FAIC.

---

[133]

[Vol . 6. No. 17. p. 5]

NAIDHEACHDAN.

Chaidh an stòr aig Tomas Mac Gill-fhaollain, ann an Sidni Tuath, a bhristeadh oidhche Di-haoine s’a chaidh, agus chaidh airgead agus nithean eile a ghoid aisde.

Tha cuideachd a’ ghuail an dràsda ’cur mu dha fhichead mile tunna de ghual ’san t-seachdain suas AmhuinnSt . Lawrence,agus leanaidh iad air sin a dheanamh gach seachdain gus an dùin an amhuinn.

Ann amPreston , N. S. ,sheachdain gus an Di-ciaduin s’a chaidh, chaidh an tigh aig PàdrugDowney ,duine dubh, a losgadh, agns bha dithis a bha fuireach ann, Artur agusHarry Willis,air an losgadh gu bàs.

Chaidh fearAlonzo Hawkeswortha chur an greim ann a’ Wolfvilleair an t-seachdain s’a chaidh air son meairle. Bha àireamh stòraichean air am bristeadh ann an ceann an iar na mor-roinne, agus tha àmhrus gu’m b’esan a bha ris an obair.

ThaMr . Peters,Priomhair Eilean a’ Phrionnsa, an deigh an dreuchd sin a leigeadh uaithe, agus tha e-fhéin agus Sir TearlachH . Tuppera’ dol gu Columbia Bhreatunnach, far am bheil iad gu bhi ’n cuideachd a cheile mar luchd-lagha. Isliberal Peters,agus isconservative Tupper,ach a dh’ aindeoin sin tha iad a dol a dh’ obair cuideachd.

Rinn na teintean a bh’ ann an cearnan de dh’ Ontario o chionn da sheachdain air ais call mor. Bha aireamh mhor sluaigh air am fàgail gun dachaidh agus chaill cuid dhiubh na bh’ aca ris an t-saoghal. Thatar a’ cur moran airgeid cruinn air son cuideachadh a dheanamh leotha; thug Morair Obaraidhean seachad da cheud dolair air an son.

Thainig fear Domhnull Mac Philip a mhuinntir a Bhaigh an Iar ri bheatha fhein air an t-seachdain s’a chaidh. Ghearr e a sgòrnan le ràsar. Cha’n eil fhios gu de bha ’cur air a thug air an gniomh a dheanamh; bha e air a dheagh dhòigh agus cho fad s’a b’ fhiosrach na coimhearsnaich, cha robh ni sam bith a cur deagh air. Bha e ’na sheann duine air an robh eòlas farsuinn, agus bha e gle mheasail.

Chaidh fear Uilleam Mac Iamhair a ghoirteachadh anns a’ mhèinn an Seana Bhridgeport seachdain gus an dé. Chaidh a lamh a bhirsteadh agus a cheann a ghearradh ’sa bhruthadh gu dona. Aig a mhèinn cheudna, thuit fear Tomas Mac Fhearghais fo na carbadan guail, agus chaidh iad thairis air ’ga leòn cho dona ’s nach robh e beo ach mu ochd uairean. Thachair an da sgiorradh so ’san aon seachdain.

Bha dithis de luchd-reic an stuth làidir air beulaobh fir-ceartais ann an Sidni Tuath air an t-seachdain s’a chaidh, agus fhuaireadh iad ciontach ’s chaidh càin leth-cheud dolair am fear a chur orra. Bha duin’ aig cùirt ann an Sidni cuideachd, agus chuireadh càin air. Tha e coltach gu bheil muinntir an da bhaile, cho math ri muinntir na Méinne Tuatha ’s nam méinnean eile a’ cur rompa cur as do reic an stuth làidir ma ghabhas deanamh.

Tha muinntir Halifacs agus bhailtean eile air feadh na dùthcha an deigh airgead a chur cruinn air son cuideachadh a dheanamh leis na daoine bochda a chaill an taighean ’s an cuid ann aWindsorDi-dònaich s’a chaidh. Tha baileNew Glasgowa’ toirt mile dolair dhaibh; tha Toronto a’ toirt mile eile dhaibh; tha aon duine, Uilleam Cunard, a tha thall ann an Sasuinn, a’ cur mile dolair a nall air an son, agus fear eile coig ceud dolair. Cha’n eil teagamh nach bi suinn mhor airgeid air a chur d’ an ionnsuidh, na dh’ fhoghnas dhaibh gus am faighear am baile thogail.

Chaochail Mabel, nighean do IainCove ,anAmherst ,gle aithghearr, toiseach na seachdain s’a chaidh. Ghoirtich i i-fhein ’s i a’ gàireachdaich, ’s cha robh i beò ach uine gle ghoirid.

Bha toiseach na seachdain so gle fhuar. Bha stoirm mhor ann latha agus oidhche na Sàbaid. Tha na lathaichean fuara, stoirmeil so ag innse dhuinn nach fhada gus am bi an geamhradh againn.

Bhuail da charbad-smùide ’na cheile faisg airOttawaseachdain gus an dé, agus bha ceathrar dhaoine air am marbhadh; bu thramps dithis dhiubh a bha ’goid an turuis; b’e ’n dithis eile fear-na-h- inneil, agus an cléireach-posta

Tha cuid de na méinnean ag obair gu trang, cho trang ’sa bha iad riamh, ach tha cuid dhiubh anns nach eileas a’ deanamh a bheag sam bith de dh’ obair. Anns a che’ -la-deug a chaidh seachad cha do dh’ obraich méinn Ghowrie ach tri latha.

Tha an gual gu math saor ann an Sidni air an fhoghar so, na’s saoire na bha e o chionn iomadh bliadhna. Gheibhear an dràsda uiread guail(slack)air 40c ’sa gheibhte an uiridh us bliadhnaichean eile air 60c. ’Se ’s aobhar dha sin gu bheil barrachd us aon chuideachd a creic guail am bliadhna; mur bitheadh bhiodh e cho daor ’sa bha e roimhe.

’Nuair a bha ’n t-Ard-Riaghladair ann an Sidni bha àireamh thaghte de luchd na bataraidh air an gairm a mach le òrdugh a mhàidsear air son fàilte chur air an uasal mar bu dligheach. Bha seachdnar no ochdnar de na h-òganaich nach d’thainig air lom idir, agus tha iad sin a nise air an cur ’san lagh agus tha aca ri cùirt a sheasamh air an ath mhios.

Tha an t-Urr Andra Mac Gillebhràth, sagart Lios-mhoir, an siorrachd Phicton, an deigh am paraiste sin a leigeil dheth, agus tha an t-Urr. Alasdair Siosal, D. D., sagart Loch Ainslie, a dol ’na àite. Tha mar an ceudna an t-Urr. R. H. Dùghlach, sagart Mhargaree, a’ dol do pharaiste Thorburn, an siorrachd Phictou, agus sagart a pharaiste sin, an t-Urr. A. Mombourquette, a dol do Mhargaree.

Bha fear Mac Neill, a mhuinntir na Meinne Tuatha, air an robh àmhrus gu’n do ghoid e sleighe ’sa gheamhradh s’a chaidh, air a ghlacadh o chionn ghoirid, agus tha e nise anns a phriosan ’sa bhaile so a’ feitheamh cùrtach. Dh’ fhàg e an dùthaich nuair a bhathas ’ga iarraidh ’sa gheamhradh, ach thill e o chionn beagan ùine air ais. Bhuineadh an t-sleighe chaidh a ghoid do na Bràithrean Mac Aoidh ann an Sidni.

A reir sgeòil nam paipearan-naigheachd, tha da bhoirionnach fhialuidh ann am Montreal, ’nan robh fhios cò iad. Tha tigh mor anns a bhaile sin ris an abrar Dachaidh nan Gillean, anns am bheil gillean bochda a faotainn am beathachaidh ’s am foghlum gu saor. Air an t-seachdain s’a chaidh, thug aon bhoirionnach coig mile dolair seachad air son cuideachadh le cumail suas an taighe sin, agus thug té eile seachad tri mile. Cha’n eil té seach té dhiubh air son a h-ainm a dheanamh follaiseach.

POSAIDHEAN.

Ann anRoxbury , Mass. ,air an treas latha deug de dh’ October, leis an Urr. A. D. Mac Fhionghain, B. A., B. D., air a chuideachadh leis an Urr. Aonghas Mac ’Ille-mhaoil, as a Bhàigh ’n Iar, C. B. Domhnull S. Mac Gilleain, áMalagawatch ,C. B., us Mor A. Nic Dhomhnuill, á Amhuinn Dhennis, C. B.

Ann amBoston , Mass. ,air an treas latha deug de dh’ October, leis an Urr. A. D. Mac Fhionghain, B. A., B. D., ministear eaglaisSt . Andrew’s, air a chuideachadh leis an Urr. D. Mac Ille-mhaoil, as a’ Mhéinn a Tuath, C. B., Donnachadh A. Mac Fhionghain, a Loch Ainslie, C. B., us Mairi Nic Coy, am Boston.

LEABHRAICHEAN GAILIG.

Clarsach an Doire, le Niall MacLeoid, $1 .00
’Na Baird Ghaidhealach, bho 1775 gu 1825, Leis an Urr. A Mac G. Sinclair .35
Orain Iain Luim .30
Gramar Gailig, le Dr. H. C. Mac ’Illiosa 1.10
Gaelic Class Book .35

Cuirear aon sam bith de na leabhraichean so leis a phosta air son na pris ainmichte.
Sgriobh gu
J . G. MacKINNON,
Publisher “Mac-Talla,”
Sydney, C. B.

J. E. EISAN.
Pianos agus Orgain.
An seorsa ’s fhearr a thatar a creic.
PRISEAN GLE REUSANTA.
SIDNI, - - C. B.

BADDECK, - - C. B.
Airson a stor a dheanamh na ’s deiseile ’s na ’s feumaile dhaibhsan a tha ’deanamh gnothuch ris, tha
Albert I. Hart
a’ nise deiseil air son taillearachd bhan a dheanamh. Tha a’ chuid sin de ’n ghnothuch fo churam Miss Isabel Nic Thearlaich, a fhuair a h-ionnsachadh am Boston ’sanNew York.Gheibh iadsan a thig g’a h-ionnsuidh an
DEAGH RIARACHADH.
BADDECK , - - C. B.

IUBILI!
THIG AGUS FAIC!
Ceannachd ur us Prisean ura.
A h-uile ni cho saor ’s nach fhaod mi innse.
Niall Domhnullach.
Ceann an Iar a Bhaile.
BADDECK , - - C. B.
A Ghàilig ’sa Bheurla air an aon phris.

---

[134]

[Vol . 6. No. 17. p. 6]

(Air a leantuiun o thaobh 131.)

bha te eile a’ nigheadh mo lamhan ann an uisge fuar; bha ’n treas te a’ faighinn aodaich deiseil a chuirinn umam; bha cach a’ faighinn a bhidh deiseil, agus a’ deanamh gach ni a ghabhadh deanamh a chum a’ chuirm a bha gus a bhith againn a chur an ordugh gu math ’s gu ro-mhath. An uair a ghabh sinn na thainig ruinn de ’n bhiadh ’s de ’n deoch a bha cho pailt air ar beulaobh, shuidh iad mu ’n cuairt orm, agus dh’ iarr iad orm mo naigheachd innseadh dhaibh. Dh’ innis mi dhaibh m’ eachdraidh o thoiseach gu de readh, agus mu ’n do chuir mi crioch air na bh’ agam ri innseadh dhaibh, bha’ m feasgar anamoch ann.

An uair a thainig dubhar an fheasgair las iad aireamh mhor de choinnlean ceireach, agus cha mhor nach robh an seomar cho soilleir ’s ged a bhiodh a’ ghrian na h-airde. Beagan uine ’na dheigh sin fhuair iad an t-suipear deiseil, agus bha gach seorsa bidh is dibhe air am b’ urrainn duine smaoineachadh air ar beulaobh air a’ bhord. Shuidh sinn aig an t-suipear, agus bha cuid mhath dhe ’n oidhche air a dhol seachad mu ’n d’ eirich sinn o’n bhord. An uair a bha ’n t-suipear thairis, thoisich cuid diubh ri cluich air innealan-ciuil dhe gach seorsa, agus thoisich cuid eile ri dannsa. Bha e ’n deigh a mheadhain oidhche mu ’n do chuireadh crioch air a’ cheol ’s air an dannsa. Mu dheireadh thuirt iad rium, “Is cinnteach gu’ m bheil thu sgith an deis na rinn thu de choiseachd an diugh. Tha ’n t-am agad a dhol a ghabhail mu thamh. Tha ’n seomar-cadail deas.”

Thuirt mi gu ’n robh mi toileach gu leor a dhol a laidhe o’n a bha mi sgith agus air dhroch cadal iomadh oidhche roimhe sin. Thugadh do sheomar anabarrach maiseach mi far an do chaidil mi cho trom ris a’ chloich gus an do shoilleirich an latha.

Mu ’n gann a chuir mi umam mo chuid aodaich ’s a’ mhadainn, thainig na mnathan-uaisle gu leir a steach do ’n t-seomar far an robh mi a chur failte na maidne orm, agus a dh’ fheorach cia mar a fhuair mi cadal, agus cia mar a bha mi. Thug iad deise riomhach do m’ ionnsuidh, agus an uair a thainig mi as an taigh-fharagaidh chuir mi umam i.

Chaith sinn earrann mhath de ’n latha mu ’n bhord a’ gabhail bidh agus dibhe, agus an uair a chuir sinn seachad earrann mhor de ’n oidhche ri ceol ’s ri orain ’s ris gach toileachas-inntinn eile a bha freagarrach agus iomchuidh air son ar leithidean, ghabh sinn mu thamh. A chum sgeula goirid a dheanamh dheth, chuir sinn bliadhna seachad leis gach sogh is subhachas air an urrainn duine ainm a chur.

An ceann na bliadhna an uair a thainig na mnathan-uaisle steach do ’n t-seomar a chur failte na maidne orm mar bu ghnath leotha ’dheanamh, thug mi an aire gu ’n robh coltais mulaid air gnuis gach te dhiubh, agus chuir so ioghnadh mor orm; oir bu ghnath leotha a bhith anabarrach cridheil, aoidheil. Rug te an deigh te dhiubh orm na gairdeanan, agus thuirt iad, “Slan leat, a phrionnsa, slan leat! oir feumaidh sinn dealachadh riut.” An uair a chunnaic mi iad a’ sileadh nan deur, cha b’ urrainn domh cumail orm fhein. Dh’ fheoraich mi dhiubh c’ar son a bha iad cho tuirseach, agus ciod a b’ aobhar gu ’n robh iad a’ dol a dhealachadh rium. “An ainm an aigh, innsibh dhomh e, agus ma tha e idir ’nam chomas comhfhurtachd no cuideachadh a thoirt dhuibh, ni mi e,” arsa mise.

Ach an aite mo fhreagairt thuirt iad, “B’ fhearr nach fhaca sinn riamh thu! Ged a chuir iomadh duine uasal greis dhe ’n uine seachad ’n ar cuideachd, cha ’n fhaca sinn fear eile riamh fhathast a bha cho fior thlachdmhor anns gach doigh ’s a bha thusa; agus cha ’n eil fhios againn cia mar a bhios sinn beo as d’ aonais.”

An uair a thuirt iad so, thoisich iad a rithist ri gul ’s ri caoidh.

“A mhnathan-uaisle coire,” arsa mise, “na bithibh ’g am chumail an an-fhios na ’s fhaide. Innsibh aobhar bhur broin dhomh.”

“Ochan!” ars iadsan, “is i an eiginn anns am bheil sinn a chionn a bhith dealachadh riut a tha ’g ar fagail cho bronach. Is docha nach fhaic sinn a cheile gu brath tuilleadh. Ach ma thogras tusa stamhnadh a chur ort fhein, faodaidh e bhith gu’ n coinnich sinn a cheile fhathast.”

“A mhnathan-uaisle,” arsa mise, “cha ’n eil mi ’tuigsinn ciod a tha sibh a’ ciallachadh; an ainm an aigh innsibh dhomh gu soilleir mu ’n chuis.”

(Ri leantuinn.)

Na Spainntich.

“Fuaim mhor a bolg fas.” ’S gailbheach an fhuaim a tha Cona a deanamh anns a’ MHAC-TAHLA! Na’m biodh e ’n Cuba, agus na Spaintich cho truagh ’s a tha e ’g radh, ’s cinnteach gun tugadh a chuid boilich orra teicheadh gun dail. Ach cha toir daoine tuigseach moran aire do leithid so de spagluinn. Cha d’ thuirt Mac-Iain gu robh na Spainntich riamh foghluimte, ach thuirt e gu robh iad foghluimte, agus mu tha corr dearbhaidh a dhith air neach sam bith leughadh e anEncyclopedia Britannicaair litreachas na Spainnteach agus air an taighean leabhraichean. Leughadh Cona a rithisd eachdraidh beathaCholumbusleIrving—leugh Mac-Iain i o chionn fada—agus mur a bheil e gu tur dall chi e nach robh na Spainntich ’s a linn ud idir “gun tuaiream, gun toinisg,” ThaIrvingag radh gu ’m bu Iseabail Banruinn na Spain aon de na feadhainn a b’ airde cliu ’s bu ghlainne beusan air am bheil iomradh an eachdraidh; ach ’s math le Cona sinn a chreidsinn gun robh an cinnidh ’s an d’ fhuair i ’h-arach ’s a foghlum ’s air an robh i na riaghladair “riamh gun tuaiream gun toinisg.” A reir Cona ’s i amaideachd uamhasach a bh’ anns an Armada. Ma dh’ fhaoidte! ach na fiachainn ri cunntas a thoirt seachad air a h-uile amaideachd agus anaceart a rinn Breatunn chumainn a MAC-TALLA lan gu ceann bliadhna, ach cha bhiodh sin na dhearbhadh do dhuine tuigseach sam bith gu robh na Breatunnaich “riamh gun tuaiream gun toinisg.” Cha teid mi idir as aicheadh gun d’ rinn na Spainntich iomadh ni aingidh, ana-ceart, ann an America, ach sheall mi cheana gu soilleir gu robh iad na b’ fhearr do na h-Innseanaich na bha na Breatunnaich, agus cha d’ rinn Cona uibhir agus fiachainn ri mo dhearbhadh a bhreugnachadh. Thug mi dha teisteannas feadhnach a mheoraich air a ghnothuch, agus cha ghabh teisteannas de ’n t-seorsa so a thoirt gu neoni le facal sgriobhadair gun ainm ge b’e de cho ard ’s a labhras e. Gun teagamh thuit a Spainn bho ’n inbhe aird anns a robh i; ach thuit, mar an ceudna, a’ Ghreig, a’ Roimh, agus iomadh cinneadh cumhachdach eile, agus co an neach aig am beil tur a their gu robh na Ròmanaich ’s na Greugaich “riamh gun tuaiream, gun toinisg.”

Tha mi ’n dochas gu bheil Cona an nisd sgith cainidh. Chain e na Spainntich, agus sin chain e Mac-Iain chionn gun do ghabh e pairt cinnidh nach b’ urrainn freagairt air a son fhein. Ann an caineadh ’s cinnteach gu faigh Cona a chiad dhuais. ’S ainneamh an neach a’s urrainn seasamh na aghaidh, agus ma chumas e aig caineadh, agus ma leanas e air reusan a sheachnadh cha chluinn e ’n corr bho

MHAC-IAIN.
Oct .16mh, 1897.

A’ Ghaidhlig.

Tha ’m bàrd dileas, fonnmhor, Niall Mac Leoid, ag radh:

Duisg suas, a Ghàidhlig, ’s tog do ghuth,
Na biodh ort geilt no sgaig;
Tha ciadan mile dileas duit,
Nach diobair thu ’s a’ bhlar.
Cho fad ’s a shiubhlas uillt le sruth,
’S a bhuaileas tuinn air traigh,
Cha ’n aontaich iad an cainnt no ’n cruth,
Gu ’n teid do chur gu bas.

Nam biodh gach Gàidheal thall ’s a bhos co foghainteach, eudmhor, ris a’ bhard Mac Leoid, bhitheadh a’ Ghàidhlig a’ mealtuinn cairdean ’us cuideachaidh a bheireadh dhi onoir, ’us urram, ’us soirbheachadh, a bhitheadh da rireadh, gasda, boidheach, suilbhir agus taitneach. Bhitheadh MAC-TALLA, mar an ceudna, ’faotuinn baigh ’us molaidh a dh’ fhagadh e proiseil, agus a bheireadh dha comas iomchuidh air canain ’us abhaistean aosmhor nan Gaidheal a’ chumail suas gu gleusda, gu togarrach, ’us gu duineil treubhach. Is iomadh latha ’s bliadhna fada ’thainig ’us a dh’ fhalbh o’n bha Oisean nan caomh dhàn ’s nan beusan ciuin, ’us Malaidh-mhine nan seod le cheile ann an Seallama, ’deanadh iomraidh muladach, ’us milis, air euchdan ’us gniomharan àillidh, ’us feartan malda, caoimhneil na Feinne. Ma dh’ fhaoidte nach robh àm eile ann o’n chaidh an fhoid ghorm a chur thairis air Oisean agus air a’ bhana-charaid

---

[135]

[Vol . 6. No. 17. p. 7]

ghasda Malaidh-mhine, ’tha co eudmhor ris an àm a tha ’nis ann as leth na Gaidhlig agus gach ni ’tha Gaidhealach agus airidh air meas, ’us gradh, ’us greadhnachas fhaotuinn bho na Gaidheil ann an tir an fhraoich agus ann an tirean iomallach an t-saoghail, oir ciod e an cearna anns nach eil na Gaidheil a’ tuineachadh agus a’ deanamh moran maith. Tha ’Ghaidhlig co laidir, reachdmhor, agus buinidh dhi buaidhean co eireachdail, ’us co treun, air chor ’s nam bitheadh sgoilearan le inntinnean geura, ’toirt aire dhi, bhitheadh aice an diugh, moran leabhraichean, moran ionnsachaidh, agus aite ard, measail, am measg canainean an t-saoghail gu leir. Tha luchd-leughaidh MHIC-TALLA ’faotuinn fios gach bliadhna mu na Mhod a’ chuir Gaidheil thapaidh, ard-inntinneach, fhoghluimte, air chois bho cheann sea bliadhna. Tha aig naCymri (Welsh)bho cheann iomadh linn cruinneachadh airson an canain ’s abhaistean, an daoine ’s an dùthcha ’chumail suas, ann an doigh ainmeil, sheasmhach, onorach. Is eEisteddfodan t-ainm a tha ’n comunn so ’giulan. Tha e ’nis air a ghleidheadh gach bliadhna. Tha na Cuimrich mar so ro-dhileas d’ an canain fein, agus do gach eachdruidh ’us abhaist a tha measail, ciatach mu dheibhinn nan daoine bho ’n tainig iad agus a bha geamnaidh, mor-chridheach anns na laithean a dh’ aom. Tha leabhraichean-lann aca anns am bheil moran eolais ’us bardachd ’nan canain reachdmhor fein. Is e ceatharnaich ghasda ’tha anns na Cuimrich. Tha iad lionmhor ann am bailtean mora Shasuinn, agus le dichioll ’us le neart cuirp ’us inntinn, tha iad a soirbheachadh gu math. Tha baigh bhlath daonnan aca d’ an dùthaich fein agus do na duaisean luachmhor a tha air an tabhairt doibhsan a’s modha cliu, ’us eolas, ’us treise foghlum ’us inntinn, anns gach rann ’us rosg, anns gach ceol ’us buadh, a tha measail ann am beachd ’s ann an sgeula aosmhor nan Cuimreach. Mar tha MAC-TALLA ’cur an ceill le gairdeachas, tha ’m Mod Gaidhealach a’ trusadh cairdeis gasda, bho na Gaidheil uasal ’us iosal aig am bheil speis cheart do gach ni ionmholta ’rinn na Gaidheil riamh do gach bardachd mhilis, ghrinn, a bha taitneach leo; ’us do gach feart inntinn, ’us piob-mhoir, ’us clarsaich air am bheil meas ’us gradh gu dligheach aca. Is e Inbhirnis, baile-mor nan Gaidheal agus na Gaidhlig an diugh, ged tha ’n t-Oban a’ deanadh oidheirp ghaisgeil airson a’ cheud aite ’shealbhachadh anns a’ Ghaidhealtachd uile. Is e ’a Gaidheal grinn, foghluimte, am Frisealach Mac-an-Toisich, a tha ’na cheann-suidhe air a’ Mhod air a’ bhliadhna so. Anns an stri ard, urramach, a tha ’m Mod le dhuaisean, a’ dusgadh suas ann an cridheachan nan Gaidheal, tha àrd, ’us iosal, baird ’us luchd-ciuil, ’us ministeirean an t-soisgeil mar an ceudna, le sgairt, ’us gaisge, ’s dùrachd shonruichte, a nochdadh cia co mor ’us maith a tha ’m muirn ’s an gradh do na laoch bho ’n tainig iad le ’n canain liath, bhlasda. Gun dragh air bith faodaidh sinn a bhi ’creidsinn gu b’ fhearr gu robh am Mod air a shuidheachadh bho cheann iomadh bliadhna. Bitheamaid toilichte gu bheil e ’nis ann, agus gu bheil e eadhon ann an laithean oige ’fas gu laidir, fallain, gu bheil snuadh àillidh na slainte ’s na h-uaisle air a ghnuis; gu bheil maithean Albuinn dileas air a chul, agus gu bheil euchdan cheana air an deanamh leis, a tha ’tabhairt tlachd, ’us misnich, ’us toileachais, do na Gaidheil a tha fada bho thir nam beann, agus a tha taingeil do MHAC-TALLA airson gach eolais a tha e ’tabhairt seachad mu ’n Mhod ’us mu gach gniomh ’us eud a tha na Gaidheil a’ deanamh as leth an canain ’s an dùthcha.

CONA.

Laoidh.

Feuchaibh, ’naoimh, tha ’n sealladh glòrmhor
Faicibh Fear-a’ -bhròin ’s na tàir’,
Tigh’nn air ais o ’n chath le mhòrachd;
Theid gach glùn da sios gu làr;
Crùnaibh, crùnaibh,
Crùnaibh gaisgeach mor nam blàr!

Aingle, crùnaibh Criosd, an Slàn’ghear!
’S mor a chobhartach ’s a bhuaidh;
Glòir is cumhachd thugaibh dhàsan,
’S biodh a chliù gu h-àrd ga luaidh;
Crùnaibh, crùnaibh,
Crùnaibh Iosa, Righ nam buadh!

Naimhdean rinn, le crùn ’s le smugaid,
Fanoid air Messiah caomh;
Nis tha ainglean ’s naoimh na chuideachd,
A’ toirt cliù d’ a ainm ro naomh;
Crùnaibh, crùnaibh,
’S cuiribh mach a chliù gach taobh!

Cluinnibh a’ bhuaidh-chaithream àghmhor!
Iolach àrd gun sgur, gun sgios!
Criosd ga chrùnadh anns na h-àrdaibh,
Coimeas da cha robh ’s cha bhi!
Crùnaibh, crùnaibh
Triath nan Triath, is Righ nan Righ.

Am MAC-TALLA gu deireadh na bliadhna 1898 air son dolair. Cuir dolair ’ga iarraidh gun dàil.

C . P. MOORE.
THA SINN A CREIC,
Paipear-tearra Tairnnean
Luaidhe Glaine
Glasan Tuaghannan
Saibh Olla
Sguabaichean Bucaidean
Lainntearan Fudar
Sgeinein Siosaran
Paipear-tubhaidh.
SAOR AIR SON AIRGID.

D. A. MacFHIONGHAIN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, E. P. I.

Ioseph A. MacGillios, Q. C., M. P.
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, &c .
SIDNI, . . . C. B.

Dr. G. T. Mac GILLEAIN
DOTAIR FHIACAL,
OIFIG—Os cionn Stor Harrington,
SIDNI, C. B.

A. J. G. MacEachuinn,
Fear-Tagraidh. Comhairliche
Notair, &c .
Fear-ionaid ard chuirteanNova Scotia
QuebecagusNewfoundland .
SIDNI, - - - - C. B.

Siosal & Crowe,
Fir-Tagraidh, Comhairlichean Notairean &c
SIDNI, C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE.

D . A. HEARN.
Fear-Tagraidh, Notair &c . &c .
SIDNI, C. B.

Indurated Fibreware

Tha an seòrsa so na ’s daoire na na bucaidean ’s na tubaichean cumanta, ach ’s math is fhiach iad sin; tha iad na ’s buaine, agus mar sin ’siad a’s saoire.

THE E. B. EDDY Co
LIMITED
HULL, CANADA.

---

[136]

[Vol . 6. No. 17. p. 8]

Iorram na h-Imrich Chuain.

[Chaidh na rainn dhrùidhteach so a chur r’a chéile, bho chionn timchioll air da bhliadhn’ deug air fhichead, leis an Urramach D. Mac Rath, an sgireachd Nis, ann an Leòdhas, air do àireamh mhor de ’n choimhthional aige—agus ’n am measg a’ chuid a b’ urramaiche de na seanairean, d’ an robh mor spéis aige— ’bhi air dol air imrich do Chanada. ]

Chaidh sinne gu tràigh,
A choimheadachd chaich:
Cha till iad gu bràth,
An taobh so!
Long iaruinn fo ’m bonn,—
A’ sadradh nan tonn:
Tha feadhainn am fonn,
’S cuid tursach.

Clann bheaga ri gàir’;
A’ mhathair fo phramh;
Fir mhor’ ann an sas
’S iad ciurrta,
’Fras-shileadh nan deur
Gu tosdach, ach geur;
A’ sealltainn ’n an déigh,
Le curam.

Iad fein ’dol an iar,
’S an talamh ’dol siar;
Cha ’n fhaicear leo sion
Ach Mùirneag.
Seall! Mùirneag ’dol uap’
’Dol fodha ’s a’ chuan;
Fir a’s mnathaibh gun tuar,
’G a h-ionndrainn.

Ionndrainn eil’ ac’ ma ta,
’Toirt cridh’ goirt agus cnamh,
Luchd an gaoil a’s an dàimh,
’Toirt cul doibh.
Dh’ fhag sud iad ’n an déigh,
Ni nach fagar ’s nach treig,
Comunn blath latha Dhé
’S a’ chùbaid.

Mu ’n tric ’chruinnich an sluagh,
A Shàbaid ’s a Luain,
Le mor aire ’s cluas,
Do ’n sgeula.
Leigeam seachad an dan;
’S deanam urnuigh a ghnath,
Gu ’n ruig iad cala a’s fearr
Na Quebec!

Beir an t-soraidh so uam,
Gu America Tuath,
Thun caoirich a’s sluagh
Mo churam.
’N deadh Bhuachaill’ e fein,
Biodh rompa ’s ’n an déigh
Gu ’n dion o gach beud:—
Sin m’ urnuigh.

Cumha

Air Eobhan Mac Lachluinn, am filidh Abrach, Fear-riaghlaidh sgoil nan Cànan ann am baile seann Abareadhain; a dh’ éug ann an tréine a làithean, agus an àirde a bhiùthais, ’s a’ bhliadhna 1822. Leis an Urramach an t-Olla Mac-an-t- Saoir, nach maireann, Aodhaire Chill-Math-Niobhaig.

’S mi siubhal fo dhubhar a’ Mhìll
Tha ’sgàileadh nan Cill so shuas,
Tha m’ aigne trom osnachail tìom,
’S mo shòlas cha till ri luaths.

Tha mulad, tha mulad ’g am chràdh,
Bho ’n chaireadh tu ’a tàmh nan leac,
A-chaoimhich ’bu dealasaich gràdh,
Mhic Lachluinn nan dàn lan beachd!

Mo chreach! ged a’ b’ òrdhearc do ghnàs,
Ge b’ iomadach d’ aireamh bhuadh,
Gu ’m b’ éudar dhut strìochdadh do ’n bhàs,
’Us laidhe ’n caol-thamh na h-uaigh.

Mo leòn gu ’n do striochd thu cho tràth!
Mo bhron gu ’n do thàmh cho luath!
Dh’ fhag so sinn fo airteal ’s fo phràmh
’S fo smalan ’s an Airde tuath.

Gu ’n d’ thug thu lom-sgrìob oirnn, a bhàis,
A dh’ fhag sinn gu cràiteach, bochd,
Ar n-ùr-choill, an àilleachd a fàis.
A rùsgadh bho bhàrr gu stoc!

Gu ’n d’ fhag thu Lochabar fo bhron
Cha leighis ar leon ri luaths;
Gur geur so a chneidh a laidh oirnn
Bho ’n mheath thu ar dòchas bhuainn!

Gu ’n spùinn thu bhuainn tuigsear nan téud,
A rianadh an t-séis le doigh;
Ard-iùlair na fileachd ’s gach séud
Bha ’n ealaidh na Gréig ’n na Ròimh.

Fear-eòlais gach, cainnte measg sluaigh;
Sàr thuigsear gach buaidh fo ’n ghréin;
Sàr ghliocair gach rùnachd tha shuas
Feadh chian-imeachd cuairt nan speur,

An t-Abrach, Mac Lachluinn nan dàn,
An Gaidheal is airde cliu:
A bha de gach nàisinneachd làn
’S a dh’ fhòghlum gach gnàs a b’ fhiù.

Bu mhilis do chomhradh ’s do cheòl,
’S gu ’m b’ fhileanta gloir do bhéil;
Co nis chuireas ranntachd air seol,
Mo nuar! bho ’n nach beò thu féin?

Tha filidh nan aimsir gun lùth,
Air breothadh ’s an ùir bho chian;
Cha dearrs gath na gréin’ air a shùil,
’S tha spiorad a chiùil gun mhiann.

Thig earrach, thig samhradh mu ’n cuairt,
’S thig foghar nan sguab ’n an déigh,
Thig geamhradh, le ’ghailbhinnean fuar,—
Ach co ’rannas duan g’ an seinn?

Ach, nochdaidh an t-earrach, ’n a thrà,
Gu ’m beil e am baigh do ’n t-seod,
Oir sgaoilidh e ’ghorm-fhalluinn àidh
Gu driùchdach, trom, tlàth, air ’fhoid.

’S an samhradh, le dhìtheanan snuagh,
Ni cionthar mu bhruaich do theach;
’S ’n a dhéigh, thig am foghar, fo ghruaim
A sgeadachadh d’ uaigh le dreach.

’S ge colgach, neo-bhàigheil, dubh-ghruaim
A gheamhraidh neo-thruacant’, ghnùth,
Gu ’n siubhail e ’g osnaich mu d’ thuam,
A’ sileadh nam fuar-fhras dlùth.

Tha mulad, tha mulad ’g am chràdh,
Bho ’n chàireadh tu ’n tàmh nan leac,
A chaoimhich ’bu dealasaich gràdh,
Mhic Lachluinn nan dàn lan beachd.

AN DA LEIGHEAS
AGUS
K . D. C. PILLS
Leigsidh iad an da Eucail Mhor
CION-CNAMHAIDH agus TEANNTACHD.
Cuir a dh’ iarraidh sampuill, teisteannais us urrais.
K . D. C. COMPANY, Ltd.,
New Glasgow,Nobha Scotia. —agus—127 State St Boston, Mass.

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca do
bhathar de gach seorsa agus
e ri reic gu saor.
Math ar duthcha tha ’nar beachd.

NIALL Mac FHEARGHAIS,
Taillear.
SIDNI - - - - C. B

$1 .00 air 80c.
Tha tuilleadh ’sa choir de bhathar tioram againn, agus fad da sheachdain bheir sinn seachad fiach dolair de bhathar air ceithir tasdain (80c.) a dh’ airgead. Thig mu ’m bi ’n t-am seachad agus
FAIGH BARGAN.
McDonald Hanrahan & Co.
Sidni, Iulaidh 16, ’97.

FLUR AGUS MIN
direach as na muillnean.
(Ann am barailtean, leth-bharailtean agus cairteil.)
TI, SIUCAR, TOMBACA, etc.
Am bathar a’s fhearr air na prisean a’s isle an coinneamh AIRGEID.
ALASDAIR MARTUINN.
Sidni, C. B., Sept .1, 1897.