---

[137]

[Vol . 6. No. 18. p. 1]

MAC-TALLA.

AN NI NACH CLUINN MI AN DIUGH CHA’N AITHRIS MI MAIREACH

VOL. VI. SIDNI, C. B., DI-HAOINE, 29OCTOBER , 1897. No. 18.

Freagairt.

DO BHARBARA C LEITCH.

A mhaighdean ainmeil gur duilich searbh leam,
Cho buileach doirbh ’sa tha d’ ainm ri inns’
’Sa chanain Ghàilig bha aig mo mhàthair,
’S le ’n deach mo thàladh ’s mi air a chìch;
A chanain àluin, gur mor mo ghràdh dhi,
Cha ghabh mi nàir dhi ri fad mo linn.
Bha i ’sa ghàradh roimh thighinn Adhamh
’S bidh i gu bràth ann gu’n teirig tìm.

Gach focal riamh de ’n a chànain bhragh ud
Bhi lan do sgiolt agus lan do bhrigh,
Cha ghabh i fiaradh no cur far riaghailt
Gu ni a chiallachadh nach eil innt’.
Am moran chànain nach feud mi àireamh
Tha focail àraidh is seadh ’g an dìth,
Am measg an àireamh (na gabh mar thàmailt e)
Gheibh sibh “Barbara,” ’s “Leitch,” us “C.”

Cha ghabh Gàilig a chur nan àite;
Feumair am fàgail aig tàmh ’us sìth,
’U gu ma slàn leat an diugh a Bhàrbara,
’S a h-uile latha nach faic ’s a chì.
Iunnsaich Gàilig ’s MAC-TALLA làn-dhi,
’S na biodh àireamh dheth ga do dhìth.
An gille còir ’tha ’ga chur an clò dhuinn
Is Gaidheal bòidheach e ’tha gun mhnaoi.

S. M. G.
October22, 1897.

Litir aConnecticut .

A CHARAID:— ’S fhada bho’n a bha duil agam sgriobhadh a dh’ ionnsuidh a MHIC-TALLA chum gu’m faodadh e bhi taitneach le cuid de ’chuid leughadairean beagan sgeòil fhaotainn air mar a thathas a toirt an aire air an fheadhain a tha cho mi fhortanach ’s gun deach iad as an rian anns a chearn so dhe na Staidean.

Anns an Staid so(Connecticut)tha tigh-caothaich, no ospidal nan daoine gòrach, air a shuidheachadh air cnoc àrd os cionn a bhaile ris an abair iadMiddletown .

Thatar a cumail na feodhnach a tha as an rian ann an ochd taighean air an ainmeachadh mar so: —an t-Ospidal Mor, an t-Ospidal Meadhon, an t-Ospidal Deas, agus an t Ospidal Tuath, an Taigh Mor, (Main Cottage) ,Taigh Hubberts, Taigh Roberts, agus Taigh Tallon. Cha’n eil anns na tri taighean mu dheireadh ach taighean mora, math, a bh’ aig na tuathanaich a bha fuireach air a chnoc so mu’n do cheannaich an Stait am fearann airson an fheum a thathas a cur air aig an àm so.

Tha an talamh mu’n cuairt agus eadar na h-Ospidail so air a cumail gle bhoidheach fad an t-samhraidh. Tha garaidair iunnsaichte a toirt an aire orra fad na h-ùine, agus de chuideachadh aige na dh’ iarras e. Tha na h-Ospadail agus an taigh mor air an togail de bhrick agus clach ach an t-Ospidal Mor a tha air a thogail de chlach ruaidh ghlas gu h-iomlan.

Tha an t-Ospidal Mor mu ochd ceud troigh air fad agus ceithir stòraidhean air àirde. Tha an taobh a deas dheth air son fhirionnach agus an taobh tuath airson bhoirionnach. Tha an taobh a deas dheth air a roinn na dha earrainn a thaobh fad; anns a h-uile h-earrainn tha ceithirwardsfear air a h-uile stòri, a deanamh ochdwardsairson fhirionnach air an taobh deas. Tha an taobh a tuath na’s fhaide agus leis a sin tha e air a roinn na thri earannan. Leis nach eil anns an earainn mu dheireadh ach dawardcha’n eil ach deichwardsair an taobh a tuath.

Eadar na sgiathan air gach taobh anns a bheil nawardstha taigh ris an abair iad ancentreanns a bheil oifig an àrd-dhotair, agus oifig aig pairt dhe na dotairean eile; air an ath ùalar, an stòiri os cionn oifig nan dotairean, tha seòmraichean bidh nan dotairean agus pairt eile dhe’n luchd-dreuchd. Tha seomar bidh aig cuid eile dhe’n luchd-dreuchd air a cheud urlar fodh oifig nan dotairean a tha air an darna urlar. Comhla ri seomar bidh nan dotairean tha talla mor air an treas urlar air son iunnsachadh a thoirt do luchd-faire na feadhnach a tha as an rian, mar is còir dhaibh iad fein a ghiulan agus gu de a’s còir dhaibh a dheanamh ann an iomadh càs a dh’ fhaodadh tighinn mu’n coinneamh cho fad ’sa bhios iad ann an seirbheis an Ospidail, agus ma dh’ fhaoidte a bhios feumail ann an iomadh àite far a faodadh gin dhiubh a bhi ann an am sgiorradh tachairt agus gun dotair deiseil—far an sabhaileadh beagan eòlais beatha gus am biodh ùine air sgil ceart fhaighinn. Air a cheathramh ùrlar tha mnathan agus searbhantan nan dotairean a fuireach.

Anns an Ospidal Mheadhon tha triwardsairson fhirionnach agus ceithir airson bhoirionnach. Tha iad so ann an sgiathan air gach taobh dhe ’ncentrefar am bheil oifig an dotair air am bheil an t-Ospidal so mar chùram. Tha an dotair so ’s a bhean a fuireach anns acentre ’s an Ospidal so. Tha an t-àrd-thuathanach agus pairt dhe na ban-fhuaigheachan, tri freiceadan oidhche, ochd searbhantan, an cocaire agus a bhean, agus bana-mhaighistir an taighe, uile fuireach anns ancentreagus seòmar air leth aig gach aon dhiu.

Tha an t-Ospidal Deas agus an t-Ospidal Tuath anns a cheart dòigh air an suidheachadh ach nach eil anns an Ospidal Dheas ach boirionnaich uile le ceithirwardsair gach taobh dhe ’ncentre .Tha ceithirwardsair gach taobh anns an Ospidal Tuath, firionnaich air an dara taobh agus boirionnaich air an taobh eile. Thathas a togail pios ùr air gach taobh dheth a chumas tri na ceithir a chiadan eile ’nuair a bhios na piosan deas. Tha an Taigh Mor anns a cheart doigh ach nach eil dotair idir a fuireach ann agus nach eil ach aonwardair gach taobh dhe’n mheadhon. Tha dotair a dol sgriob da uair ’san latha as an Ospidal Mhor thun an Taighe Mhoir. Tha dotair an Ospidail Deas a dol da uair ’san latha gu Taigh Roberts. Tha dotair an Ospidail Mheadhon a dol gu Taigh Tallon agus dotair an Ospidail Tuath a dol gu TaighHubberts .Tha coig dotairean a fuireach anns an Ospidal Mhor—ochd dotairean uile fuireach anns na h-Ospidail.

Eadar na taighean anns a bheil pairt de’n luchd-obair a fuireach agus na saibhlean agus a h-uil taigh-stòrach a th’ ann, ’s ann a tha an Ospidal ri fhaicinn fad as coltach ri baile mor leis fhein; ach cha’n e h-uile baile-mor anns a bheil urad sluaigh, oir tha naoidh ceud deug pearsa as a rian anns an Ospidal, agus tha an luchd-faire, na searbhantan, agus an luchd-obrach eile a deanamh còrr agus da chiad eile.

Tha moran costas ann an cùram nam mi-fhortanach so dha’n dùthaich. Tha cosgais an Ospidail a tighinn gu corr agus da mhile thar fhichead dolair ( $22 ,000) ’sa mhios, no da chiad ’s tri fichead ’s coig mile ( $265 ,000), ’sa bhliadhna.

Tha ’n t-àm agam sgur air eagal ’s gu ruig mi foighidin a chlo bhualadair ro fhada a ceartachadh na tha de mhearachdan ann an litreachadh na litir so, agus gun tilg e an darna taobh i air son lasadh na piob. Na’m biodh m’ eolas air sgriobhadh Gaidhlig cho math ri ’m dhùrachd, dheanain na b’ fhearr. Slan leibh.

IAIN I. MAC RAING.

Tha fathunn a’ dol mu’n cuairt am measg nam paipearan-naigheachd gu bheil Iompaire na Gearmailt uaireannan car beag as rian, agus gu dearbh ’sann ri sin fhéin a tha cuid de àmhuiltean coltach. Thatar ag radh eadhon gu bheileas a’ bruidhinn air a chur bhar na cathrach, agus a bhràthair a chur ’na àite, ach cha’n eil e coltach gu’n deanar sin an dràsda co-dhiu.

---

[138]

[Vol . 6. No. 18. p. 2]

A’ Ghaidhlig.

COMUNN GAILIG INBHIRNIS.

Is e Comunn Gaidhealach Inbhirnis an Comunn a’s modha cliu am measg gach Comuinn Gaidhealach a tha ’n diugh air an t-saoghal. Buinidh do ’n Chomunn so Gaidheil uasal, ghasda, ’tha measail orra fein, air an canain, agus air gach ni ’tha maith, urramach, agus tarbhach, ann an eachdraidh ’s ann an abhaistean nan Gaidheal bho aimsir fad air chul Tha paipearan foghluimte air an leughadh air iomadh cuspair leis na buill a bhuineas do ’n Chomunn so. Chuir an Comunn so cheana ’mach fichead leabhar anns am bheil eolas ’us sgoilearachd a tha fior thapaidh ’us taitneach air an tabhairt seachad. Tha ’n Comunn so ’tabhairt dearbhaidh gasda seachad gu bheil nithean luachmhor ’us ionnsuichte aig na Gaidheil ri aithris mu dheibhinn an canan ’s an dùthcha fein. Bha Mairi Nic Ealair ’na ban-bhard do ’n Chomunn so ré iomadh bliadhna; agus da rireadh bu taitneach, bu ghasda, ’s b’ fhonnmhor a bardachd, agus is ann di fein a b’ aithne rannan milis, boidheach, teoma, ’chur an ordugh. Tha aobhar aig gach Gaidheal thall ’s a bhos a bhi proiseil gu robh anns an linn so ban-bhard Ghaidhealach co innleachdach, morail, beusach, stuama, ri Màiri Nic Ealair. Is e Niall Mac Leoid a’s bard a nis do Chomunn Inbhirnis, agus is maith a’s aithne dha cruit-chiuil nan dàn a ghleusadh gu surdail, ’us gu binn.

EACHUNN MAC ILL-LEATHUINN.

Bha gun teagamh anns na linntean a tha fad’ air chul, aighear ’us coimhearsnachd fhaoilidh, eadar Gaidheil Eirinn agus Gaidheil Albuinn. Duain Ultach: is e so an t-ainm a thug Eachann Mac Ill-leathuinn do dhuain a thrus e, ’s a chuir e a mach ann an doigh phongail. Is e Gaidheal Ileach foghluimte, agus sar-sgoileir eireachdail a bh’ ann am Mac Ill-leathuinn. Anns na Duain Ultach, (The Ulternan Ballads) ,a dheasuich e, ann am Beurla ’s an Gaidhlig, nochd e moran eolais ’us dichill, agus thug e moran tlachd do gach neach aig am bheil meas air na duain a bu nos do na seana Ghaidheil a bhi ’seinn o chein. An uair a chaochail an sgoilear malda, geur, dichiollach so, rinn na h-Ilich moran caoidh thairis air, agus thog iad, clach-chuimhne shnasmhor a bheir ainm ’us beusan an sgoilear so sios do na ginealaich a tha ri teachd. Cha ’n eil am measg nan Gaidheal an diugh Gaidheil a tha co muirneach, faoilidh, ’us dileas as leth na Gaidhlig ris na Gaidheil Ileach.

ORAIN IAIN LUIM.

Tha gach neach, aig am bheil speis do bhardachd nan Gaidheal eolach air ainm ’as òrain Iain Luim Mac Dhomhnuill. Is e bard geur, sgeigeil sgairteil, sgathach, a bha ann. Bha comas iongantach aige air tamailt a’ charadh air gach namhaid aig an robh danadas air a ghuth a thogail no air a lamh a shineadh an aghaidh Righ Tearlach II. B’ abhaist do dhaoine ’bhi ’g radh gur e bard Laibhrichte Thearlaich a bha an Iain Lom. Tha Iain Lom a’ dearbhadh gu soilleir gu bheil anns a’ Ghaidhlig briathran a tha geur, cruaidh, tamailteach, spideil, airson daoine ’chaineadh, agus deuchainn ghuineach a thabhairt do gach eascaraid, ’us namhaid, ’us do gach neach leis an aill do neach eile cron a dheanamh agus oilbheum dhruighteach a thabhairt. Thrus an t-Urramach Mac Ill-leathuin Mac na Ceardadh, orain Iain Luim, agus chuir e mach iad ann an doigh mhaith. Tha luchd-leughaidh MHIC-TALLA gle eolach air Mac na Ceardadh ’s air gach seirbhis laidir, ionnsuichte, rinn e cheana ’s a tha e deanamh fathast airson na Gaidhlig. Tha e ’sgriobhadh mar so, “Beannachd leat Iain Luim, chuir mise d’ orain a mach cho maith ’s cho ceart ’s a b’ urrainn mi. Tha mi an dochas gu tig aon eiginn am dheigh a ni na ’s fearr.”

“LYRA CELTICA. ”

Thainig a mach an uiridh leabhar beag, tlachdmhor, anLyra Celtica.Is e bean-uasal phongail d’ an ainm Sharp, a dheasuich an leabhar so. Tha duain ’us orain anns an leabhar so ’tha air an tarruing as gach canain a tha air a labhairt no bha air a labhairt leis gach meanglan de theaghlach farsuing nan Gaidheal no nan Ceilteach, ann an Eirinn, ann an Albuinn, ann an Sasunn, anns an Eilean Mhainnineach, agus ann am Breatuinnidh anns an Fhraing. Chitear gu furasda cia co aillidh ’s a tha ’s a bha smuaintean nan bard Ceilteach, agus cia co comasach ’s a bha iad air conaltradh dluth cairdeil, caomh, a chumail ri seallaidhean boidheach, iomadach naduir fein, ri faireachduinnean diomhair, ’us ri ceud-fathann an cridheachan fein, ’us ri gach gniomh, ’us beachd, ’us abhaist a bha maith annta fein, agus a tha measail, muirneach ann an inntinn ’s ann an cleachdainnean nan sinnsir calma, duineil, cruadalach bho’n tainig iad fein. Faodar a radh nach ruig anLyra Celticanaire ’bhi air an uair a bhitheas coimeas air a tharruing eadar a’ dhuain ’us orain, agus duain ’us orain nan Sasunnach, ’s nam Frangach, no fine air bith eile.

CONA.

SGEULACHDAN ARABIANACH.

VI. —EACHDRAIDH NAN TRI CHALADAIREAN AGUS NAN COIG MNATHAN-UAISLE.

CAIB. XVIII.

Labhair te dhiubh agus thuirt i, “Is clann righrean sinn uile, agus tha sinn a’ caitheamh ar beatha direach mar a chunnaic tu; ach an ceann gach bliadhna feumaidh sinn falbh a so, agus a bhith da fhichead latha air falbh air cheann gnothaich ro shonraichte a bhuineas dhuinn fhein, ach a dh’ fheumas sinn a chumail an cleith air gach neach eile. Agus an uair a theid an da fhichead latha seachad, tha sinn a’ tilleadh air ais do’n chaisteal so. B’ e ’n de an latha mu dheireadh de’n bhliadhna, agus feumaidh sinn a bhith a falbh an diugh. Ach mu ’m falbh sinn tha sinn a fàgail iuchraichean a’ chaisteil gu leir agadsa. Agus a chum an uine a chur seachad, faodaidh tusa a h-uile dorus a tha anns a chaisteal fhosgladh, ach an dorus oir. Tha moran de nithean anabarrach iongantach anns a chaisteal, agus anns na garaidhean a tha mu’n cuairt air, agus ma ghabhas tu beachd orra theid moran de ’n uine seachad gun fhios dhut. Ach air na chunnaic thu riamh na fosgail an dorus oir; ma dh’ fhosglas tu e, cha’n fhaic thu sinne gu brath tuilleadh; agus a bharrachd air sin, cuiridh tu thu-fhein ann an an croisean a bhios ’g ad leantuinn ri do bheo-shaoghail. Air an aobhar sin thoir do cheart aire nach bi thu cho amaideach ’s gu ’m bi thu ’g iarraidh fios fhaotainn air ni sam bith a th’ air a chumail am falach ort, agus mach buin duit. Tha sinn uile ann an dochas gu ’n dean thu mar a tha sinn ag iarraidh ort, agus gu ’m bi thu an so romhainn an uair a thilleas sinn an ceann da fhichead latha. Dh’ fhaodamaid iuchair an doruis oir a thoirt loinn; ach bhiodh e na thamailt do phrionnsa mar a tha thusa a bhith fo amhrus nach rachadh agad air an dorus oir fhagail duinte gus an tilleamaid.

Chuir na briathran so a labhair a’ bhean-uasal dragh mor air m’ inntinn. Thuirt mi gu’n robh mi anabarrach duilich a chionn gu robh iad a falbh. Thug mi moran taing dhaibh air son an deagh chomhairle a thug iad orm, agus rinn mi lan-chinnteach iad, gu ’n leanainn i, agus gu ’n deanainn moran a bharrachd air na dh’ iarr iad orm a chum gu ’m biodh de thoileachadh agam na bha romham dhe m’ bheatha a chur seachad ’nan cuideachd. An uair a dh’ fhag iad slan agam, agus sinn taobh air thaobh gle mhuladach dh’ fhalbh iad, agus dh’ fhag iad mise ’nam onar anns a’ chaisteal.

Bha iad cho taitneach ’s ceo geanail ’s cho cridheil ’s cho ceolmhor fad na bliadhna ’s nuch do smaoinich mi riamh air am beachd, bu lugha ’ghabhail air na nithean iongantach a bha ri ’n faicinn araon anns a chaisteal agus mu’n cuairt dha. Bha m’ aire air a togail gu buileach leis gach ni tlachdmhor a bha annta, agus leis a h-uile doigh anns an robh iad, o latha gu latha, ’frithealadh agus a’ nochdadh caoimhneis dhomh, agus ged nach robh iad gus a bhith air falbh ach an da fhichead latha bu bhliadhna leam gach latha gus an tilleadh iad.

Thuirt mi rium fhein nach dichuimhnichinn air chor sam bith a’ chomhairle a thug iad orm gun an dorus oir ’fhosgladh. Ach o ’n a bha cead agam a h-uile dorus eile ’fhosgladh, dh’ fhosgail, mi a cheud dhorus. An uair a chaidh mi ’steach, thainig mi do, gharadh mheasan, agus tha mi ’creidsinn nach robh a leithid air uachdar an t-saoghail. Bha h-uile seorsa meas a bha cinntinn anns an talamh a fas ann, agus bha na craobhan gu leir air an suidheachadh ann an ordugh cho maiseach ’s a ghabhadh deanmah. Bha

---

[139]

[Vol . 6. No. 18. p. 3]

gach aon diubh a toirt toraidh am mach ann am pailteas. Cha’n fhaca mi sealladh riamh cho briagha ris.

Bha’n garadh so air uisgeachadh mar nach fhaca mi garadh riamh roimhe no na dheigh. Bha sruthain uisge a ruith a null ’s a nall air feadh a’ gharaidh air a leithid de dhoigh ’s gu ’n robh gach craobh a’ faotainn na bha feumail dhi aig gach am de ’n uisge, agus air an aobhar sin, bha maise is toradh nach gabh innseadh air gach ni a bha fas ann. Bha cuid dhe na craobhan luchdaichte le toradh a bha lan abuich; bha cuid eile dhiubh a bha dluth air a bha abuich; bha cuid fo bhlath, agus bha cuid fo dhuilich urar, gorm. Is gann gu’m b’ urrainn domh fas sgith a bhith ’g amharc air a’ gharadh mhaiseach so; agus mur b’e ’n toil a bh’ agam na dorsan eile ’fhosgladh, is docha gu’n robh mi air a chuid bu mho de’n uine a chur seachad ann.

An uair a chaidh mi ’mach agus a dhuin mi ’n dorus, dh’ fhosgail mi ’n dorus a b’ fhaisge dha. B’ e garadh dhithean a bha ’n so. Bha e pailt cho maiseach ’s cho ordail anns gach doigh ris a gharadh anns an robh mi roimhe sin. Bha gach seorsa dithean air an t-saoghal a’ fas ann. Bha rathaidean leithinn, boidheach, grinn, glan, air fheadh; agus eadar na rathaidean so bha ditheanan a’ fas ann an leapannan dhe gach cumadh agus meudachd. Bha aireamh mhor de phoitean dhithean ann mar an ceudna anns an robh na ditheanan a b’ aille air am b’ urrainn suil duine amharc; agus bha faileadh anabarrach cubhraidh air feadh a gharaidh gu leir. Bha e air uisgeachadh le sruthain bhoidheach de dh’ uisge fiorghlan mar a bha ’n garadh eile.

An uair a chuir ni seachad greis mhath de ’n uine ’coiseachd air ’fheadh agus a gabhail beachd air a liuthad ni maiseach a bha ri ’m faicinn ann, chaidh mi ’mach agus dhuin mi ’n dorus.

Dh’ fhosgail mi an treas dorus, agus bha ’n sin taigh-eun a bha mor, farsuinn, anns an robh urlar de chloich mharmoir de na h-uile seorsa dath is cumaidh. Cha robh eun bu cheolmhoire ’s bu mhaisiche fo ’n ghrein nach robh ann. Bha cuid dhiubh ag itealaich a null agus a nall air fheadh, agus bha cuid eile dhiubh ann an ceisean ro bhoidheach far an robh biadh is deoch gu leor aca ann an soithichean a bha ro luachmhor.

Ged a bha ’n taigh-eun so mor, bha e anabarrach grinn, glan air a chumail, mar a bha ’n da gharadh anns an robh mi. Ged a bhiodh ceud pearsa ’g an cumail glan, dh’ fhoghnadh dhaibh a bhith cho glan ’s a bha iad. Ach cha robh duine ri ’fhaicinn ann an aon seach aon dhiubh. An uair a chaidh a’ ghrian fodha dhuin mi ’n dorus agus chaidh mi do m’ sheomar fhein. Bha mi suidhichte gu ’m fosglainn gach aon de na dorsan eile, ach an dorus òir.

An la-iar-na-mhaireach dh’ fhosgnil mi an ceathramh dorus, agus ma chuir na chunnaic mi an latha roimhe sin ioghnadh orm bu mho gu mor a bha dh’ ioghnadh orm an uair a chunnaic mi an sealladh a bha romham. An uair a chaidh mi ’steach air an dorus so thainig mi do chuirt a bh’ air a cuartachadh le aitreimh mhoir, mhaisich air nach ’eil e ’n comas dhomh mion-chunntais a thabhairt. Air an aitreimh so bha da fhichead dorus, agus gach aon dhiubh fosgailte. Anns a’ cheud sheomar bha torran de neamhnaidean a bha anabarrach mor; anns an dara seomar bha daoimein agus iomadh seorse de chlachan luachmhor eile; agus gu sgeula goirid a dheanamh dheth, bha na seomraichean eile lan de dh’ or ’s de dh’ airgiod, agus dhe gach ni eile a’s luachmhoire a th’ anns a’ chruthachadh gu leir. Chuir na chunnaic mi a leithid a dh’ ioghnadh orm ’s gun dubhairt mi, “Ged a bhiodh ionmhas righrean na talmhainn cruinn, cothrom, comhladh ann an aon aite, cha bhiodh uiread so ann. Nach bu mhi an ceann fortanach an uair a fhuair mi coir air an ionmhas maille ris na h-uiread de mhnathan-uaisle a tha cho maiseach ’s cho tlachdmhor anns gach doigh.”

Ged a dh’ innsinn dhiubh mu gach ni eile a chunnaic mi, cha deanainn ach bhur sarachadh ’n ’ur foighidinn. Ach faodaidh mi radh gun do chuir mi seachad naoi latha deug ar fhichead a’ fosgladh nan dorsan, agus a’ gabhail beachd air na nithean iongantach a bha mi ’faicinn. Ach gus a sin cha d’ fhosgail mi an dorus oir.

Mu dheireadh thainig an da fhicheadamh latha—an latha air an robh na mnathan-uaisle gu tighinn, agus nan do chuir mi stamhnadh orm fhein mar bu choir dhomh a dheanamh, bu mhi an diugh an duine bu shona a th’ air an t-saoghal; ach is mi nis duine cho mi-fhortanach ’s a tha beo. Bha iad gu tighinn an uine ghoirid, agus bu choir do ’n toileachadh a bha orm ri ’m faicinn a bhith air mo chumail o dheanamh an ni a thoirmisg iad dhomh a dheanamh. Ach leis an amadeis a fhuair greim orm, rinn mi ni air son am bi aithreachas orm gu latha mo bhais.

Chaidh mi thun an doruis, agus an deigh dhomh an iuchair a chur anns an toll, bha mi greis eadar dha chomhairle ciod a dheanainn. Uair a theirinn rium fhein gu ’m bu choir dhomh an dorus fhosgladh, agus da uair a theirinn nach bu choir. Ach bha mi air mo bhrosnachadh le droch spiorad eiginn a chum easumhlachd a thoirt do ’n aithne a thugadh dhomh, agus anns an droch uair chuir mi car ’s an iuchair ’s dh’ fhosgail mi an dorus. An uair a bha mi ’ga fhosgladh, bha mi ’g radh rium fhein nach beanainn do ni sam bith a chithinn ann, agus mar sin nach fhaigheadh neach sam bith am mach gu brath gu ’n d’ fhosgail mi e. Cha bu luaithe a dh’ fhosgail mi e na dh’ fhairich mi faileadh laidir a’ tighinn m’ am shroin; agus ged nach robh am faileadh mi-thaitneach, gidheadh thug e orm fannachadh. An uine ghoirid chaidh mi na b’ fhearr; ach an aite rabhadh a ghabhail agus an dorus a dhunadh mar bu choir dhomh, is ann a ghabh mi steach. Thainig mi gu stabull mor anns an robh moran de luibhean deadh-fhailidh air an sgapadh air feadh an urlair. Bha ’n stabull so lan soluis; oir bha moran de choinnlean ceirach ann an coinnlearan oir, agus moran chruisgeanan anns an robh oladh deadh-fhailidh laiste.

Ged a bha iomadh ni iongantach anns an stabull so, b’e an ni a tharruinn m’ aire gu sonraichte, steud-each dubh cho mor ’s cho briagha ’s a chunnaic mi riamh. An uair a chaidh mi na bu dluithe dha gus beachd ceart a ghabhail air, thug mi ’n aire gu ’n robh diallaid oir air, agus srian oir ’na cheann. Bha siol eorna air a dheadh ghlanadh agus uisge fiorghlan air a bheulaobh anns an fhrasaich. Choisich mi ceum na bu dluithe dha, agus rug mi air an t-srein, agus thug mi ’mach as an stabull e a chum gu ’m faicinn na b’ fhearr e ri solus an latha. Chaidh mi air a mhuin, ach cha ghluaiseadh e a ionaid nam bonn. Bhuail mi buille mhath air le slataig a fhuair mi anns an stabull. Cha bu luaithe a bhuail mi e na thoisich e ri sitrich cho uamhusach ’s gu ’n do chuir e ’n cridhe air chrith agam leis an eagal. Ged nach tug mi ’n aire dhaibh an toiseach, bha da sgeith air. Sgaoil e iad, agus dh’ fhalbh e air iteig do ’n iarmailt agus mise air a mhuin. Mu ’n do tharr mi sealtainn ugam no uam bha e cho ard ’s gu ’n do chaill mi seallaidh air gach ni a bh’ air an talamh. Ghreimich mi ris cho math ’s a b’ urrainn domh; oir bha eagal orm a h-uile tiotadh gu ’n tuitinn bhar a mhuin. An ceann greise thainig e nuas thun na talmhainn aig beulaobh caisteil mhoir, agus mu ’n gann a bhuail a chasan an talamh thilg e bhar a mhuin mi, agus le buille dhe ’earball, chuir e asam an t-suil dheas.

An uair a chaill mi mo shuil, thoisich mi ri cuimhneachadh air na thuirt an deichnear dhaoine oga rium. Anns an am dh’ fhalbh an t-each as mo shealladh. Dh’ eirich mi, agus mi fo thrioblaid mhoir air son a’ mhi-fhortain a thug mi orm fhein, Bha mi greis a’ coiseachd air beulaobh a’ chaisteil, mo lamh air mo shuil ’s mi ’fulang craidh mhoir. Mu dheireadh chaidh mi steach do ’n chaisteal, agus an uair a chunnaic mi an seomar, agus na deich langsaidean mu ’n cuairt ris a’ bhalla, dh’ aithnich mi gur ann a bha mi ’s an aite ’s an robh mi mu ’n d’ thug an roc leatha mi.

Cha robh an deichnear dhaoin’ oga ’staigh anns an am, ach thainig iad a steach ann an uine ghoirid. Cha do ghabh iad ioghnadh sam bith an uair a chunnaic iad mi, no idir a chionn gu ’n robh mi air leith shuil. Thuirt iad, “Cha ’n eil sinn a radh gu ’m bheil sinn toilichte d’ fhaicinn anns an t-suidheachadh anns am bheil thu; ach cha ’n eil coire sam bith ri’ chur oirnn air son a’ mhi-fhortain a thainig ort.”

“Cha bhiodh e ceart dhomhsa,” arsa mise, “coire sam bith a chur oirbh; oir thainig am mi-fhortan so orm le mo choire fhein, agus

(Air a leantuinn air taobh 142.)

---

[140]

[Vol . 6. No. 18. p. 4]

MAC-TALLA.

A PHRIS.
Bliadhna, . . . $1 .00
Sia miosan, . . . .50
Tri miosan, . . . .25

Tha ’phris ri bhi air a pàigheadh toiseach na bliadhna.

Cuirear am paipear gu luchd-gabhail am Breatuinn, an New Zealand ’s an dùthchannan eile air son $1 .52, neo 6s. 3d. ’sa bhliadhna.

Thugadh iad-san a bhios a sgriobhadh Gailig g’ ar ’n ionnsidh an aire nach sgriobh ad ach air aon taobh d’ an duileig, agus nach bi an sgriobhadh tuilleadh us meanbh.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu,
J . G. MacKINNON,
Publisher ‘Mac-Talla,’
Sydney, Cape Breton

SIDNI, OCTOBER29, 1897.

Chaochail duin’ ainmeil ann am Portland, an Stait Maine, o chionn ghoirid, an SeanalairNeal Dow. ’Se choisinn a chliù dha, agus a thug air ainm a dhol fad us farsuinn, mar a bha e ’g obrachadh riamh o làithean òige air taobh stuamachd agus an aghaidh reic agus òl deoch-làidir. Tre obair-san chaidh lagh a dheanamh le pàrlamaid na stàite a’ deanamh reic stuth làidir dhe gach seòrsa mi-laghail, agus ged nach deach an lagh sin a chumail no chur an gniomh cho math ’sa dh’ fhaodte, gidheadh is lagh e a rinn feum mor. BhaNeal Dowceithir fichead bliadhna ’sa tri deug a dh’ aois toiseach an earraich s’a chaidh, agus gu beagan ùine romh ’bhàs bha e cho slàn ’s cho tapaidh ’sa bha e riamh. Bhuineadh e do chomunn nan Càirdean, no mar a’s trice, theirear riutha naQuakers .Bha e na sheanalair-airm anns a’ chogadh eadar na Stàitean Tuathach agus Deasach ’s na bliadhnaichean 1861- ’65. Bha e ’na dhuine onarach ceart, air an robh mor mheas anns gach àite.

Fhuaireadh fear Tomas Buckley, tuathanach a bha fuireach faisg airKentville , N. S. ,marbh na thigh fhéin ’sa mhaduinn Di-satharna s’a chaidh. Bha peilear air a chur troimh ’cheann. Bhatar a deanamh a mach an toiseach gu’m b’e mhort a rinneadh, ach an deigh gach ceasnachadh us rannsachadh a dheanamh mu’n chùis, tha daoine dhe’n bheachd gu’m bi a lamh fhéin a chuir crioch air. ’Si daga bh’ aige fhéin a fhuaireadh ri taobh a chuirp. Thatar ag radh gu robh ’n cansair ’sa bheul aige, ’sgun do dh’ fhuiling e cràdh mor ga ghearradh as o chionn ghoirid, agus tha fear de nàbuidhean ag innse gu’n d’ thuirt e gu’m b’fhearr leis am bàs fhulang ’na dhol troimh a leithid a rithist. Thatar ag radh cuideachd gu robh meur de ’n chaothach a ruith anns an teaghlach.

Chaochail Sir Iain Orde, uachdaran Uidhist a’ chinn a Tuath, air an dara latha deug dhe’n mhios so. Bha e tinn o chionn treis a dh’ ùine, ach cha robh dùil ri ’bhàs idir. Bha e tri fichead bliadhna ’sa deich a dh’ aois. Bha e ’na dhuine a bha gle làidir ’na bharail fhéin, agus cha’n e ’n cliù a b’ fhearr a bhiodh cuid de na paipearan-naigheachd Gàidhealach a toirt air. A reir an sgeoil-san, bha e anabarrach cruaidh air na croitearan ’s air an tuath bhig a bh’ air a chuid fearainn. Bha e pòsda da uair, agus dh’ fhàg e triùir mhac agus triùir nighean. Cha bu Ghàidheal idir e; thainig an teaghlach d’ am buineadh e á ceann a tuath Shasuinn.

Tha sinn an dòchas gu’n dean na Gàidheil anns gach àite an dichioll air son cuideachadh le MAC-TALLA eadar so ris deireadh na bliadhna. Tha toil againn àireamh mhor de luchd-gabhail ùr fhaotainn, agus tha e comasach d’ ar luchd-leughaidh sin a dheanamh. Ma chuireas gach neach a tha gabhail a’ phaipeir dha fhéin ugainn ainm agus dolair aon de nàbuidhean nach eil ’ga ghabhail, bidh àireamh an luchd-gabhail air a dublachadh. So, mata, deanadh gach neach a dhichioll, agus na biodh aig Gall no eile ri radh gu bheil dith no deireas air an aon phaipear a tha feuchainn ri bhi ’cumail suas cànain nan Gàidheal.

Thainig litir ugainn air an t-seachdain so bho ar deagh charaid “Iain” ag innse mar a bha cùisean a’ dol leotha anns a’ Ghàidhealtachd o’n fhuair sinn fios uaithe roimhe. Tha sinn duilich gu robh an litir ro anmoch air son na h-àireamh so, ach gheibh i deagh àite air an t-seachdain s'a tighinn. Cha’n eil aon dhiubhsan a tha sgriobhadh dh’ionnsuidh MHIC-TALLA a bheir barrachd riarachaidh agus toileachaidh do’n luchd-leughaidh na bheir “Iain” agus ’s math leotha bhi cluinntinn uaithe gu tric. “Gu ma fada beò e us ceò as a thaigh.”

An deigh gach garg-ionnsuidh a thug Sultan na Tuirce air cur as do na Criosduidhean ann an Armenia, cha’n eil iad mile marbh fhathast. Tha air a bhliadhna so naodh ceud foghlunaich anns an oil-thigh aig Harput, air amhuinn Euphrates, oil-thigh a tha fo chùram theachdairean as na Stàitean. Mu’n do thòisich an Sultan air obair a mharbhaidh cha robh anns an oil-thigh ach sia ceud foghlumaiche.

Tha bonn-cuimhneachain(medal)ri bhi air a thoirt do gach aon a tha beò dhiubhsan a dhion Canada bho na Fenianaich ’sa bhliadhna 1866, agus a chuir fodha ceannaire Riel am Manitoba ’sa bhliadhna 1870. Tha sin gle cheart. Daoine chuir iad fhéin an cunnart bàis air son an dùthcha, cha mhor an ni dhaibh a bhi air an duaisneachadh air an dòigh so.

Ann an Iapan, ’s iad na mnathan an luchd-ciùil. Tha na fir ag amharc sios air an obair, agus cha ghadh iad gnothuch ris.

MacCoinnich & Co.

Tha sinn an deigh stòr ùr tàillearachd fhosgladh
ANN AN LOUISBURG,
agus tha sinn aig an àm cheudna a’ cumail air adhart air an t-seann laraich,
ANN AN SIDNI.

Aodaichean Matha dhe gach seorsa. Gearradair air ur-ionnsachadh ann an Sgoil ghearraidh Mhitchell, an New York.

Theid sinn an urras air an obair.
Mac Coinnich & Co.

F . W. MORLEY,
DOTAIR FRADHAIRC

An aon fhear dhe sheòrsa th’ air Eilean Cheap Breatunn.

Faodar fhaicinn anns an stòr aigF . & J Morley.

Neach sam bith aig am bheil droch fhradharc, no tha cosg speuclair nach eil a freagairt dha’s coir dha toghal air.

Tha stoc math de speuclairean ’s de ghlaineachan sùil aige, agus ni e suas nungaidhean air son leigheas agus ceartachadh shùilean.

Sidni, C. B. Feb. 1, ’96.

C . H. HARRINGTON & CO.

Soithichean Dinnearach, Soithichean Ti, Soithichean Seomar, Soithichean Creadha dhe gach seor sa, SAOR.

Caiseart dhe gach seorsa, Brogan Botainnean, Rubbers, &c ., &c . Iad uile math ’s na prisean ceart.

Amhlan, Flur, Min, Ti, Siucar, Siabunn, Molasses, Olla, Mart fheoil, Muc-fheoil, Sgadan. A seorsa ’s fhearr.

Fiodh, Buird, Laths, Clachan creadha, Aol, agus iomadh ni eile air am bi feum an am togail thaighean.

C . H. Harrington & Co.
Sidni, C. B.

H. D. MAC ILLE-MHAOIL,
NYANZA , C. B.

THA e creic CLOTH, DROGAID, agus PLAIDEACHAN “EUREKA” air a cheart phris air am beilear ’g an creic aig na muillin.

Tha Factoridh Eureka air aon de’n fheadhain a’s fhearr an Canada. Choisinn na Plaideachan a thatar a’ deanamh innte DUAIS AIRGEID aig Exhabition Chanada da uair.

Chreic e an uiridh fiach cheithir cheud deug dolair ( $1400 .00) dhe na h-aodaichean so an coinneamh Clòimhe, agus tha dùil aige barrachd air sin a chreic am bliadhna.

Tha luchd-gnothuich(agents)aige mar a leanas: —Ann an Siorrachd Inbhirnis, Niall Mac Ille-mhaoil, aig Loch Ainslie, agus D. D. MacFhionghain, Taillear,) an Orangedale; an Siorrachd Cheap Breatunn, Tearlach E. Clark, aigCross Roads Leitche’s Creek.Tha mu dheichair fhichead sampull aodaich aca, agus theid aca air seòrsa sam bith a thoirt dhuit ochd latha ’n deigh a chlòimh chur air falbh. Am bheil iad math? THIG AGUS FAIC.

---

[141]

[Vol . 6. No. 18. p. 5]

NAIDHEACHDAN.

Tha Dior-daoin, an coigeamh latha fichead de Nobhember, air a chur air leth leis an Ard-Riaghladh air son Latha Taingealachd.

Di-ciaduin air an t-seachdain s’a chaidh, bha fear Rob Mac Culloch, ann anDebert , N. S. ,air a tholladh le tarbh cho dona ’s gu ’n do chaochail e an ceann beagan mhionaidean.

Chaidh fear Micheil Dalton a bhàthadh faisg air Eilean Phictou o chionn da mhios air ais; fhuaireadh a chorp o chionn ghoirid air cladach Cheap Breatunn an iar airPort Hood.

Chaidh bristeadh a stigh do stor ann an Sidni Tuath oidhche Di-ciaduin air an t-seachdain s’a chaidh, agus bha moran de dh’ aodaichean deante air an goid. Cha ’n eil fhios co rinn a mheairle.

Chaidh muc a reic air féill ann a’ Springfield ,an Illinois, o chionn ghoirid, air coig mile ’s ceud dolair ( $5 ,100), a phris a b’ àirde chaidh a phàigheadh air muic riamh. Chaidh ceithir mile ’s tri cheud dolair ( $4 ,300), a phàigheadh air muic eile deireadh an earraich.

Bha coinneamh aig muinntir Shidni ann an talla a’ bhaile oidhche Di-luain, air son cuideachadh a chur gu muinntir Windsor. Dh’ aontaich iad mile dolair a chur g’ an ionnsuidh, agus thugadh òrdugh do luchd-dreuchd a’ bhaile an t-airgead a chur air adhart gu ’n dàil.

’S i oidhche na Sàbaid s’a tighinn Oidhche Shamhna, ach ’se ’s dòcha gu ’m bi an t-Samhainn air a’ cumail oidhche Shatharna no oidhche Luain. Tha sinn an dòchas gu ’n toir iadsan a bhios ’gan cur fhéin an céill a reir cleachdadh na Samhna, an aire nach dean iad cron no call air neach sam bith.

Bha bean Iain Mhic Amhlaidh (an t-eildear), Port Morien,air chuairt ann am Boston o chionn da mhios, ag amharc air a càirdean. Tha ceithir mic dhi anns a bhaile-mhor sin a bharrachd air càirdean eile us luchd-eòlais, agus chòrd a cuairt ’nam measg rithe gle mhath. Thainig i dhachaidh Di-satharna s’a chaidh.

Bha an stoirm a bh’ ann toiseach na seachdain s’a chaidh anabarrach doirbh timchioll airNewfoundlandagusLabrador .Bha sia soithichean air an call air cladaicheanLabrador ,agus bha coignear dhaoine air am bàthadh. Bha an stoirm gle mhor mu Eilean a’ Phrionnsa cuideachd: bha sneachd agus clach-mheallain a’ sileadh, agus bha fuachd mor ann.

ChaidhAlonzo Hawkeswortha thoirt gu cùirt air an t-seachdain s’a chaidh. Fhuair e tri miosan priosain air son rothair a ghoid, sia miosan air son stor a bhristeadh, agus sia bliadhna dhe ’n tigh-obrach air son losgadh air fear a chuireadh ’ga ghlacadh. Tha cionta no dha eile air a chur as a leth, agus bidh e air fheuchainn air an son. Faodaidh an t-olc a dhol air adhart car ùine, ach gheibh e tilleadh.

Ann a’ Halifacs, air an 20mh latha dhe ’n mhios, chaochail Domhnull Stiùbhart, 46 bliadhna dh’ aois. Bha e o chionn àireamh mhor bhliadhnaichean ag obair air an rathad-iaruinn anns an Iar-Thuath ’s an Columbia Bhreatunnach, agus bha e ’na fhear-amhairc-thairis air an iomlan dhe ’n rathad eadar Winnipeg ’s an cuan an iar. Dh’ obraich e gu cruaidh, agus ’se sin a thug tinneas a bhàis dha. Bhrist air a shlàinte gu buileach toiseach an t-samhraidh, agus thainig e gu Halifacs, far an do chaochail e mar a dh’ ainmich sinn. Chaidh a thiodhlacadh ann am Pictou. Bu mhac e do ’n Urr. Murchadh Stiùbhart a bha ’na mhinistear anns a Bhai ’n Iar agus ann a Hogamah. Bha e ’na dhuine air an robh mor chliù agus measail aig na h-uile chuir eòlas air.

Tha Sidni Tuath a toirt coig ceud dolair do mhuinntir Windsor, agus a bharrachd air sin a’ dol a thional airgeid air feadh a’ bhaile.

Chaidh bail’ Austin, am Pennsylvania, a losgadh o chiann ghoirid, agus cha robh ach mu choig taighean air am fàgail. Thoisich an teine ann an lòd feoir a bhuail ann an solus.

Tha na meairlich ag obair ann a’ Windsor, a’ goid gach ni air an gabh greim deanamh. Tha iad air fàs cho dalma ’s gu bheil geard shaighdearan air an cur a dhion cuid an t-sluaigh.

Suas gu Di-satharna s’a chaidh, bha da mhile dheug dolair air a chur cruinn air son cuideachadh le muinntir Windsor, agus thainig roinn mhor a bharrachd a stigh air an t-seachdain so. Cuirear feum air a h-uile sgillinn a ghabhas cur cruinn.

Tha baile arm an stàit Maine anns a bheil an amhach-ghoirt gle dhona, cho dona ’s nach eil e coltach gu ’n gabh casg cur oirre. Seachdain gus an Di-satharna s’a chaidh bha ceud pearsa air an leabaidh leatha, agus bha àireamh na muinntir thinn a’ sior dhol am meud.

ChaidhW . C. Anslow,fear-deasachaidh paipeir-naigheachd ann anNewcastle , N. B. ,do ’n choille a shealgaireachd aon latha air an t-seachdain s’a chaidh, agus cha d’ fhuaireas sgeul air uaithe sin. Bha sgioba dhaoine mach ’ga iarraidh ach cha d’ fhuair iad e, ’s cha ’n eil fhios gu de dh’ éirich dha.

Cha ’n eil na h-ùbhlan ach gle ghann ann an America air a’ bhliadhna so. An uiridh bha corr us naodh fichead us ceithir mile barailte de dh’ ùbhlan air an cur gu Breatunn as na Stàitean agus á Canada; ach am bliadhna cha do chuireadh a null ach beagan a bharrachd air sia mile fichead barailte.

Air a cheathramh latha deug bha tuathanach a mhuinntir Barachois, N. B., a’ dol gu Shediac. Thuit a’ chuip air, agus air dha bhi feuchainn ri ’togail thuit e as an àite-shuidhe, agus chaidh an carbad thairis air, ’ga mharbhadh air ball. B’ ainm dhaGregoire M. Boudreau;bha e da fhichead bliadhna dh’ aois, agus dh’ fhàg e bean us triùir chloinne.

Tha an carbad-iaruinn air sgur a ruith eadar Sidni agus na mèinnean oidhche Shatharna. Tha e coltach gu robh tuilleadh ’sa chòir de throimhe-chéile aca air na carbadan air sailleabh an òil, agus uime sin chunnaic cuideachd a’ ghuail iomchuidh stad a chur air a charbad. Bha an carbad a bhi tighinn a stigh na h-uile oidhche Shatharna a’ cur roinn mhath airgead an rathad a’ bhaile.

Chaidh gille beag le SeorasMcKnight ,ann anStewarton , N. B. ,a dh’ iarraidh a chruidh aon fheasgair air an t-seachdain s’a chaidh. Cheangail e rop ri adhaircean te dhe’n chrodh agus cheangail e an ceann eile mu mheadhoin fhéin. Theich am mart, agus shlaod i an gille leatha air an talamh, ’s nuair a thainig athair far an robh e, bha e marbh. Cha robh e ach aona bliadhn’ deug a dh’ aois.

Chaidh carbad-iaruinn bhar drochaid faisg airGarrison ,an stàitNew York,maduinn na Sàbaid s’a chaidh, agus bha ochd duine fichead air am marbhadh no air am bathadh. Cha ’n eil fhios gu de dh’ aobharaich an sgiorradh. Bha suas ri ceud pearsa air na carbaid uile gu leir, ach bhrist na ceanglaichean a bh’ eadar na carbaid a chaidh thairis agus na tri a bh’ air deireadh, agus mar sin bha córr us tri fichead air an tearnadh. Bha an rathad air ’n do thachair so, (anN . Y. Central), air a mheas gle shàbhailte. Bha a chuid bu mhotha dhe ’n luchd-turuis ’nan cadal, agus bha an latha teannadh ri soilleireachadh. Cha do thachair a leithid de sgiorradh air an rathad ud riamh roimhe.

LEABHRAICHEAN GAILIG.

Clarsach an Doire, le Niall MacLeoid, $1 .00
’Na Baird Ghaidhealach, bho 1775 gu 1825, Leis an Urr. A Mac G. Sinclair .35
Orain Iain Luim .30
Gramar Gailig, le Dr. H. C. Mac ’Illiosa 1.10
Gaelic Class Book .35

Cuirear aon sam bith de na leabhraichean so leis a phosta air son na pris ainmichte.
Sgriobh gu
J . G. MACKINNON,
Publisher “Mac-Talla,”
Sydney, C. B.

J. E. EISAN.
Pianos agus Orgain.
An seorsa ’s fhearr a thatar a creic.
PRISEAN GLE REUSANTA.
SIDNI, - - C. B.

BADDECK, - - C. B.
Airson a stor a dheanamh na ’s deiseile ’s na ’s feumaile dhaibhsan a tha ’deanamh gnothuch ris, tha
Albert I. Hart
a’ nise deiseil air son taillearachd bhan a dheanamh. Tha a’ chuid sin de ’n ghnothuch fo churam Miss Isabel Nic Thearlaich, a fhuair a h-ionnsachadh am Boston ’sanNew York.Gheibh iadsan a thig g’a h-ionnsuidh an
DEAGH RIARACHADH.
BADDECK , - - C. B.

BATHAR UR.
Moran de Churaicean Geamhraidh, eadar 10c. us $5 .00.
Brogan matha saor.
Ti mhath mar a b’abhaist.
Beagan de Cheannachd Thioram.
Olla 25c. an galan; 5 galain air $1 .00.
NIALL DOMHNULLACH,
BADDECK , - - C. B.

---

[142]

[Vol . 6. No. 18. p. 6]

(Air a leantuiun o thaobh 139.)

cha b’ ann le coire neach sam bith eile.”

“Ma tha e ’na aobhar toileachaidh do dhaoine air an d’ thainig mi-fhortan companaich a bhith aca, dh’ fhaodamaid toileachadh a bhith oirnn. Thachair a’ cheart ni dhuinne ’s a thachair dhutsa. Bhlais sinn air gach seorsa soluais fad bliadhna iomalan; agus dh’ fhaodadh a’ cheart sholas a bhith againn gus an latha ’n diugh mur b’e gu ’n d’ fhosgail sinn an dorus oir am feadh ’s a bha na bana-phrionnsachan air falbh. Cha robh thusa na bu ghlice na sinne, agus rinneadh a’ cheart pheanas ort ’s a rinneadh oirnne. Bhiomaid toilichte gu leor leigeadh leat fuireach comhladh rinn, a chum gu ’n deanadh tu am peanas a tha sinn fhein a’ deanamh, ged nach eil fhios againn cia fhad a leanas sinn air; ach dh’ innis sinn mar tha dhut an t-aobhar air son nach fhaod thu fuireach maille ruinn. Air an aobhar sin, bi falbh agur rach gu ruige Bagdad far an tachair an righ riut. Nochdaidh esan caoimhneas dhut.”

Dh’ innis iad dhomh an rathad a ghabhainn, agus dhealaich mi riutha.

(Ri leantuinn.)

Cumhachd Dhe.

Cha ’n e a mhain gun do “chruthaich Dia na neamhan agus an talamh,” ach tha e ’g an riaghladh agus ’g an stiuireadh air gach ial. Tha an cruthachadh marbh, gun smuain, gun chomas; agus cha ghluais ni ach mar a ghluaisear e le cumhachd a Chruitheir. Cha ruith uisge sios an gleann ni ’s motha na ruitheadh e suas, mur eignichear e.

Tha cuid de dhaoine a cumail a mach gur e “laghan Nàduir,” a their iadsan, a tha cumail gach ni air aghart. Ach is faoineas sin. A reir a Bhiobuill, ’s e Dia a tha cumail a chruthachaidh air ghluasad. Agus tha sin a co laidheadh ri réusan. Oir cha ’n eil an “Nàdur” ach Dia agus oibrean Dhé; agus cha ’n eil brigh an “lagh” gun an reachdadair.

Chithear cumhachd Dhé air feadh an t-saoghail gu léir. Tha na neoil ag eiridh, na frasan a tearnadh, agus na h-uisgeachan a ruith anns gach tir. Agus cha bheag am meud no ’n àireamh. Is iomad fuaran agus sruth a tha ’s a Ghaidhealtachd a mhàin; agus is beag sin de ’n t-saoghal mhor, anns am bheil iomad amhain a tha corr a’s mìle mhìltean air fad, agus mìltean air leud. Ma tha aig duine ri aon acha uisgeachadh, is saothair mhor e; ach uisgichidh an Tighearna tìr fharsuinn le frasaibh tròm, agus tha an lan-mara a’s sruthan mora a chuain a cuartachadh an t-saoghail air fad. Cluinnear a ghuth ’s an tairneineach, agus chithear a neart ’s an dealanach, a sgoilteas an darach agus na creagan am prioba na sula.

Tha an Cruithear a toirt fàs a’s toradh do gach luidh a’s craobh de ’m bheil corr a’s ceud mile seorsa air thalamh. Tha craobhan giubhais an California a tha corr a’s ceithir cheud troidh air aird, agus thair leth-cheud troidh an cuairt. Leagadh cuid diubh, agus fhuaras a mach gun robh iad eadar da a’s tri mile bliadhna dh’ aois.

Cha ’n e a mhain gum bheil an Cruithear a toirt bith a’s beatha do chunntas gun àireamh do bheo-chreutairibh, an doigh do rannsachadh, air feadh an t-saoghail air fad, ach tha e a toirt fas daibh, agus ’g an cumail laidir a’s fallain gu ’n crich. Ged is mor neart an leomhainn, tha eagal air roi’ adhaircibh a bhuabhuill, agus cha teid e an gaoth do ’n elephant. Pronnaidh fiaclan a chroghaill claidheamh an fhir a lotadh e; agus tilgidh a mhuc-mhara a luchd-marbhaidh agus am bata ’s an speur, le aon bhéum d’a h-earaball.

Cha ’n ann air tìr a mhain a chithear oibrean a Chruitheir, gheobhar iad an doimhne na fairge maraon. Tha an cuan mor lan de bheothaichibh, dh’ iomad seorsa, eadhoin gu ghrunnd, miltean fo ’n uisge, far nach ruig solus no blàths na gréin’ iad.

Chithear cumhachd a Chruitheir gu ro shoilleir ’s an doinnein, ’s a chrith-thalmhainn agus ’s na beanntaibh teinntidh. Chunnaic mise, air aird a chuain, croinn long mhor a crith mar shlataig fo neart na sìd; agus dh’ fhairich mi deire luing a crith leis na stuaghabh a bha bualadh a toiseach: agus is tric a chitheas creagan mora air an tilgeadh a mach air tràigh, le spairn nan tonn.

Anns a chrith-thalmhainn mhòir, aigLisbon, amPortugal, ’s a bhliadhna 1755, dh’ fhairicheadh a chrith air feadh na Roinn-Eòrpa gu leir, anAfrica-mu-thuath, agus anns na h Innsibh Shuas. Thogadh tonn air oir-thir na Spainn tri fichead troidh air aird, agus ghluaiseadh uisge Loch Nis. ’S a bhliadhna 1822, thog crith-thalmhainn oir-thir Chili, an America-ma-dheas, their tri troidhean, fad corr a’s ceùd mìle.

Chaidh EileineanSandwich , ’s a chuan mhor Pasific, ardachadh as an t-sàile, air dhoigh ’s gum bheil cuid de na beanntaibh beul ri ceithir mile deug troidh air aird; agus thogadh iomad eilein eile air an doigh cheudna.

Na’m faiceamaid meall talmhainn, mìle gach rathad, air fad, air leud ’s air aird—shaoileamaid gum biodh e ro mhòr; ach cha bhiodh ann ach neoni an coimeas ris an t-saoghal: agus ma sheallas neach air a chuan, o mhullach beinne, is farsuinn an sealladh; ach is ro bheag de ’n t-saoghal mhor a chithear. Gidheadh tha an t-Uile-chumhachdach a tionndadh a chruinne mu’n cuairt gach latha, air dhoigh ’s gum bheil an cearcall-meadhoin a ruith corr a’s mile mhiltean gach mionaid mu ’n cuairt do ’n ghréin. Nan gluaiseadh carbad thun na gréine, agus gun siùbh’leadh e leth-cheud mile ’s an uair, dh’ oidhche ’sa latha, ghabhadh e corr a’s da cheud bliadhna a ruigsinn na greine; ach tha ’n cruinne a dol mu ’n cuairt do ’n ghrein, an aon bhliadhna, astar a tha corr as sea uairean ni ’s fhaide na astar na gréine.

Anns a chruthachadh tha iomad saoghal eile, a bharr air a chruinne so, agus cuid diù moran ni ’s motha. Tha planaideanJupiter , Saturn, UranusagusNeptuniomad uair ni ’s motha na ’n saoghal so; thaJupitera mhain mu dha cheud deug uair cho mor ris an talamh: agus tionndaidh i mu ’n cuairt an taobh a staigh de dheich uairean thìm. Ach is beag na planaidean uile, an coimeas ris a ghréin. Tha ’n lòchran mor so corr a’s da cheud deug mile uair ni ’s motha na ’n cruinne; agus cuiridh i ceithir cuir dhi an coig latha fichead gu leith, air dhoigh ’s gum bheil a cearcull meadhoin a ruith corr a’s ceithir mile mhiltean gach uair agus tuigear gur uamhasach an teas ’s an dealradh soluis air a h-uachdar, nuair a bheirear fanear gum bheil i corr as ceithir fichead muillein mile ’s a deich air astar.

Nuair a sheallar air a ghréin troimh ghloineachan-amhairc, chithear moran de bhuill dhorcha oirre. Tha cuid diù sin corr a’s dà cheud uair ni ’s motha na ’n saoghal gu leir; agus tha iad ag atharrachadh bho àm gu àm, gun allsachd; agus tha tuinn dheisneach theineil a sruthadh, agus gaothan loisgeach a seideadh mar dhoinionn garg mu ’n cuairt daibh. Nach eagallach cumhachd an Ti a bheothaich an teine mor so, agus a tha ga chumail a losgadh gun isleachadh fad linntean gun àireamh?

Tha corr a’s da cheud planaid a dol mu ’n cuairt do ’n ghrein, cuid ni ’s ealamh na ’n talamh, ach a chuid mhor dhiu ni ’s moille. Tha Mercuri a criochnachadh a cuairt an taobh a staigh de ràithe; ach gabhaidhUranuscorr a’s ceithir fichead bliadhna, agus Neptun corr a’s ochd fichead bliadhna. Tha an saoghal so mu dheich uairean air fhichead ni ’s fhaide bho ’n ghréin na ’n talamh, agus mar is fhaid as iad, ’s ann is moille an cùrsa.

Tha na reultan seasach a feuchainn neart a Chruitheir gu ro shoilleir. Nuair a chithear iad sin le gloineachaibh-amhairc mora, tha iad gun àireamh: tha iomad muillein ’s a bhainne-shlighe a mhain. Agus is grian gach aon diu: oir tha iad cho fad as ’s nach gabhadh iad faicinn le solus na gréine. Bho cheann ghoirid, fhuair speuradairean a mach astar àireamh ro bheag dhiu, le moran seoltachd agus innealaibh ro eagnaidh: oir cha ’n eil e ’n comas duine astar neart diù a thomhas. Tha an reul-sheasach a’s faisge oirnn, ris an abrar Alpha Centauri, corr as da cheud mile uair ni ’s fhaide bhuainn na ghrian. Tha an reul shoilleir so fada gu deas, air dhoigh ’s nach fhaicear i am Breatunn. Tha Sirius, no reul a choin, ceithir uairean cho fad as rithe sin: tha Polaris, no an rionnag thuathach, a choig uiread, agus Arcturus a sheachd uiread cho fad as, no mu na tuairmeisibh sin. Cha ghabh astar speurail air bith tomhas gu pongail, mar astar talmhaidh, agus gu sonraichte astar cho mor ri so.

---

[143]

[Vol . 6. No. 18. p. 7]

Nan deanteadh samhla a chruthachaidh, air dhoigh ’s gu ’m biodh oirleach a seasamh airson ceithir fichead mile mhiltean, bhiodh pairt de mar so. Bhiodh an saoghal mar ghraine beag luaidhe: bhiodh a ghealach mar ghraine mìn gainneamh, tri oirlich air astar, agus a ghrian mar chruinne, mu throidh crosgach, agus mu cheud troidh air astar. Bhiodh Iupiter mar pheileir, oirleach crosgach, agus mu choig ceud troidh air astar; agus bhiodh Neptun mar éitein peasrach, mu mhile slat air astar. Bhiodh Alpha Centauri corr a’s ceithir mile mhiltean air astar; Sirius, faisg air fichead mile mhiltean, agus Arcturus, deich mile fichead mile air astar.

Cha ghabh meud nan reultan-seasach tomhas, oir cha ’n fhaicear an còm; ach ma bheirear breith bho ’n solus, tha cuid diù moran ni ’s motha na ghrian. Tha Alpha Centauri a toirt tuille ’s a dheich uiread soluis ris a ghrein, agus Sirius corr ’s a cheud uiread.

Nuair a sheallar air na reultaibh seasach troimh ghloineachaibh-amhairc, chithear gum bheil da reult an cuid, tri am pairt eile, agus ceithir anns na h-uibhir dhiu; agus tha iad sin a dol mu ’n cuairt air a cheile gun tamh.

Bho cheann beul ri ceud bliadhna air ais, thug speuradairean an aire gun robh na reultan-seasach a gluasad gu mall: agus chunncas mar an ceudna gun robh cuid a reir coltais, a sgaoileadh bho cheile, am feadh ’s a bha na reultan mu ’n coinneamh a dlùthachadh. Cha robh ach aon doigh air so a shoilleireachadh. B’ eiginn gun robh a ghrian a dlùthachadh air a phairt sin de ’n iarmailt far an robh na reultan a sgaoileadh, agus a falbh bho ’n phairt eile.

Mar so fhuaras a mach gum bheil an cruthachadh mor farsuinn uile air ghluasad gach ial, fo laimh an Ti Shiorruidh a dhealbh e. Gun teagamh, “Is mor an Tighearn, agus is ro airidh e air moladh; agus cha ’n fhaodar a mhòrachd a rannsachadh.”

Saoil nach gabhadh àireamh mhor de luchd-gabhail ùr fhaotainn do ’n MHAC-TALLA eadar so us Bliadhn’ Ur. Cuimhnich gu bheil sinn a tairgse na tha romhainn de ’n bhliadhna so a nasguidh do neach sam bith a chuireas dolair ugainn; gheibh e am paipear gu deireadh na bliadhna 1898. Innis so do d’ choimhearsnaich, agus feuch ri toirt orra cur g’a iarraidh. Bu chòir do na Gàidheil uile bhi gabhail MHIC-TALLA, agus cha Ghàidheil cheart iad mur eil iad ’ga ghabhail.

Tha cuid a dhaoine a’ smaoineachadh gu bheil an saoghal gu leir ag amharc orra fhéin, ach gheibh iad sin a mach an ùine ghoirid gu bheil obair a’s fhearr aig an t-saoghal ri dheanamh.

’Nuair nach eil an t-side a’ còrdadh ri cuid a dhaoine, tha iad a’ cur dhiubh mar gu ’m b’ iad an càirdean is coireach.

’S Caochlaideach Gach Ni.

EADAR. LE FIONN.

C’ àite ’bheil an comunn àbhach
Leis am b’ àbhaist dhuinn ’bhi òg?
Comhladh cruinn an tigh na céilidh
’G éisdeachd sgeulachdan gun ghò;
No air feasgar cùbhraidh Céitein
’Ruith ’s a leum air feadh nan lòn—
Chaidh an sgaradh is an sgaoileadh
Mar a ruaigeas gaoth an ceò.

An duth’chaibh céin tha cuid a comhnuidh,
Am measg slòigh a tha gun bhàigh,
’S tha cuid eile ’nis a seòladh
Air cuan mor nan stuadhan àrd’;
Chaill sinn buidheann dhiu gu siorruidh
Cha b’e ’m miann ’bhi ’n saoghal a bhroin,
Fhuair iad furan fialaidh ’s fàilte
Ann an Aros Rìgh na gloir!

Aon no dha dhiu tha air ’fhàgail
Thoirt na bha a’m’ chuimhne ’ris,
Ach cha ’n fhada theid ar caomhnadh,
Leis gu ’r caochlaideach gach nì;
Tha gach bliadhna nis mar thiota
’S beag ’tha fhios dhuinn ciod ’tha ’n dàn—
Oir mu ’m faic sinn crioch na té so
Bith’dh na ceudan aig a’ bhàs.

Tha Stàit Mhassachusetts an deigh ochd ceud mile dolair a chur air leth air son na ròidean mora a chur ann an deagh òrdugh. Cò, am measg ar leughadairean, aig am bheil dùil a bhi beò gus an cuir mor-roinn Nobha Scotia a cuid ròidean fhéin air dòigh? Tha eagal oirnn nach eil iad ach gann.

Thatar air fhaotainn a mach gu ’n deachaidh barrachd mor ’sa b’ àbhaist de dhaoine as an rian ann an Sasunn ’s an Wales an uiridh. B’e ceud mios an t-samhraidh an t-àm bu mhiosa air an son. Cha ’n eil fhios ciod a b’ aobhar.

Cha ’n eil ach aon eaglais Chléireach ann am baile-mor Lunnainn anns nach eil òrgan, ’s i sin eaglaisRegent ’s Square.Bha eaglaisBelgravegun òrgan gus o chionn ghoirid.

Cha bhi na cairtean-iùil a’s fhearr agus na combaistean a’s cuintiche a chum buannachd sam bith dhàsan nach dean cleachdadh dhe bhi ’gan cur gu feum.

C . P. MOORE.
THA SINN A CREIC,
Paipear-tearra Tairnnean
Luaidhe Glaine
Glasan Tuaghannan
Saibh Olla
Sguabaichean Bucaidean
Lainntearan Fudar
Sgeinein Siosaran
Paipear-tubhaidh.
SAOR AIR SON AIRGID.

D. A. MacFHIONGHAIN,
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, Etc.
Baile-Sheorais, E. P. I.

Ioseph A. MacGillios, Q. C., M. P.
Fear-Tagraidh, Comhairliche, Notair, &c .
SIDNI, . . . C. B.

Dr. G. T. Mac Gilleain
DOTAIR FHIACAL,
OIFIG—Os cionn Stor Harrington,
SIDNI, C. B.

A. J. G. MacEachuinn,
Fear-Tagraidh. Comhairliche
Notair, &c .
Fear-ionaid ard chuirteanNova Scotia
QuebecagusNewfoundland .
SIDNI, - - - - C. B.

Siosal & Crowe,
Fir-Tagraidh, Comhairlichean Notairean &c
SIDNI, C. B.
CAILEAN SIOSAL. W. CROWE.

D . A. HEARN.
Fear-Tagraidh, Notair &c . &c .
SIDNI, C. B.

Indurated Fibreware

Tha an seòrsa so na ’s daoire na na bucaidean ’s na tubaichean cumanta, ach ’s math is fhiach iad sin; tha iad na ’s buaine, agus mar sin ’siad a’s saoire.

THE
E. B. EDDY Co
LIMITED
HULL, CANADA.

---

[144]

[Vol . 6. No. 18. p. 8]

Seann Oran.

Thoir fios gu taobh thall nan garbh-chrioch,
O’n ’s ni e ’chordas ri meanmne,
Gu ’n d’ thòisich taobh tuath na h-Alba
Ri marbhadh a chéile,

Faodaidh fear ’bhios fuar, falamh,
Cruaidh, smearail, foinnidh, fearail,
Fead a thoirt an cluais ballaich
Mur a bi e réidh ris.

Fios gu Eobhain, fios gu Ailein,
Fios gu Domhnull Bàn nan cailleach,
Ciod an truaighe ’chum aig bail’ iad
’S a ghealach ag éirigh.

’S ann mu dha thaobh baile ’ghobhain
Tha na fir nach faoin r’ an clomhadh,
Bheir iad taomadh air na Rothaich
Fhad ’s a gheibhear spréigh aca.

Tha maolanaich ann an Airceig,
Bu mhaith gu slaodadh na creich iad,
’S fhad ’sa mhaireas ni aig Catach
Cha bhi ac, ach leum air.

Cloinn a Phi is cloinn ic Uaraig
Gu de ’n t-aon ni chumadh bhuain iad,
Mar sin ’s clann Leadhair nan cuaran
An guaillibh a cheile.

N’an gabhadh na cruachan iomain
Mar ghabhas crodh Chille-Chuimein,
Bheireadh mid air bodaich Mhorro
Gu ’m biodh dollaidh beidh orra.

Gun mharbhadh bean uasal thapaidh
Ann an tuasaid o chionn seachdain,
’S feudaidh sibhse crodh is capuill
Thoirt dhachaidh ’na h-éirig.

Tha crodh is eich air an leathad
Aig bodaich nach dean an gleidheadh
’S mar be dhomhsa bhi ’am laidhe
Dheanainn rathad réidh dhoibh.

Cha’n fhaca mi ’n t-òran so sgriobhte riamh ’s cha chuala mi riamh ’ga chantain ach an neach o’n d’ ionnsaich mi e. Bha ’n duine sin ag innse dhomh gu ’m b’e fear Iain Mac Rath de mhuinntir Chinntàile a rinn e. Is e ’n neach ceudna o’n d’ d’ ionnsaich mi Oran na Spàintich; bha e ’g innse dhomh gu ’n do dh’ ionnsaich ’athair fhéin Oran na Spàinntich bho bheul Mhic Leoid an t-Asainteach air an d’ thug mi iomradh roimhe. Bha an Leòdach a gabhail còir air an òran mar a bhàrdachd fein A reir mar a dh’ fhoghlum mi o’n duine ud tha mu 125 bliadhna bho ’n dh’ ionnsaich an duine e bho Mhac Leòid. Chi sinn mar an ceudna Iain Mac Codrum (cha’n e Odrum) a cur aon de òrain bhàrdail fein air fonn òran a ghunna ris an canadh iad an Spàinteach. Air dhòigh ’s gu bheil e dearbhte gur ann mu ’n àm ud a rinneadh e. Tha mi duilich a chur an teagamh co b’e bàrd an òrain chomharraichte ud.

Cha b’e Dòmhnullach am fear a bheireadh suas iobairt gun chostas. Bha iad rioghail air son a leithid a dheanamh; ach bu mhiann leam a chluinntinn ’sa MHAC-TALLA an t-àm anns an robh an Dòmhnullach ann. ’S ma bha e ’san là ud faodaidh sinn an dara h-aon a chreidsinn cho math ris an aon air thoiseah.

Is ann aig àm tagail nan creach a rinneadh an t-oran leis an t-Sàileach.

AONGHAS MAC AOIDH.

Leanabh An Aigh.

LE MAIRI NIC DHUGHAILL.

’S e leanabh an aigh an leanabh bh’aig Mairi,
A rugadh an stabull Righ nan dul,
Thainig do’n ibasach dh’fhulang ’n ar n-aite—
Is sona do’n aireamh bhitheas dha dluth.

’S ann o Bhethelem a thainig an sgeul,
Is binne d’a threud na teudan ciuil,
Armailt na Flaithis ’us ainglean neimh
Ag ard-mholadh Dhe ’s a seinn a chliu.

Iriosal striochdadh thainig an Ti so;
’S deacair dhomh innseadh meud a chliu;
Prionnsa na Sith a rugadh mar chiochran
Ann an staid iosail ’us e gun mhuirn.

Eisdibh an fhuaim, le sgeula nam buadh,
A dh’ aithris na buachaillean o thus,—
“Gheibh sibh an t-Uan ’s a phraisich na shuain;
’S e shaoras a shluagh le buaidh ’s le cliu.

“ ’S e teachdaire ’n aigh a thainig o’n airde,
A dh’ innis le gradh na bha ’n a run;
Gheibh sibh ’s an stabull, fochar a mhathar,
Naoidhean thug barr air each ’s gach cuis.”

“Seallaibh, ged a tha e’m praisich ’s an stabull,
An armailt ro laidir air a chul,
Ainglean o ’n aide frithealadh dhasan.
Cumhachd ’us gras ’us gradh a ghnuis.”

Ged a bhios leanabain aig righribh na talmhainn,
Le greadhnachas garbh ’s le anabarr muirn;
’S gearr gus am falbh i ’s fasaidh iad anfhann,
An ailleachd ’s an dealbh a’ searg ’s an uir.

’S ioma fear treubhach, gaisgealach, gleusda,
Chaisg air an steud, ’s nach eirich dhiubh
A chaoidh gus an seidear tiompaid Mhic Dhe
Ag ard-mholadh Dhe ’s a seinnn a chliu.

Cha b’ ionnann ’s an t-Uan a thainig g’ ar fuasgladh;
Iriosal, stuama ghluais e ’n tus;
E naomh gun truailleachd, cruithfhear an t-sluaigh
A dh’eirich a suas le buaidh o ’n uir.

Seallaibh ciaard e nis ann am Parras,
Ag ullachadh aite d’ a chairdean ruin;
O’n cheannaich a bhas dhoibh sonas do-aireamh,
A ghealladh gu brath cha teid air chul.

Athair nan gras! neartaich ar cail
Chum moladh gu brath thoirt dha le cliu,
Do’n Ti a ’s ro airde a dh’ ullaich dhuinn Sanuighear
A dh’ fhuiling am bas ’n ar n-aite ’s ’n ar rum.

Teagaisg, a Righ! dhuinn slighe na sith;
A ’d cheumaibh direach cum sinn dluth;
Thusa bha dileas dhuinne bho shiorruidheachd
Urras ro chinnteach air ar cul.

Neartaich ar dochas; meudaich ar n-eolas;
Cum sinn ’n ad roidean direach dluth;
Le oladh ’n ar lochrain mar ris na h-oighibh
A’ seinn ann an gloir an orain uir.

So leanabh an aigh mar dh’ aithris na faidhean
’S na h-ainglean ard, b’e miann an sul;
’S e ’s airidh air gradh ’s air urram thoirt dha—
Is sona do’n aireamh bhitheas dha dluth.

Faisg air
da bhliadhna air ais, sgriobh an t-Urr. Job Roadhouse,áSeeley ’s Bay, Ont. , ’g ar n-ionnsuidh: —Ceadaichibh dhomh innse dhuibh cho measail ’sa tha mi air K. D. C. Bha mo stamag cho dona ’s gu robh i deanamh coire do m’ amhaich, air uairibh bhiodh eagal orm gu ’n caillinn mo ghuth, ach thug K. D. C. a leithid a dh’ fhaoth’chadh dhomh, ’s gu bheil mi creidsinn gur h-e leigheas stamaig a’s fhearr a dh’ fheuch mi riamh.

A RITHIST sgriobh e air Maigh 25, 1896, mar a leanas:— “Cha chuala mi neach sam bith a dh’ fheuch K. D. C. ag radh dad ’na aghaidh, ach tha gach aon ’ga mholadh mar leigheas math. Tha e ’ga mholadh fhein ’s gach àite ’n teid e.”

Cha toir tim smal air a chliù, agus gun teagamh ’s e ’n leigheas air cion-cnàmhaidh a’s fhearr a gheibhear an Canada. ThaK . D. C. Pillsmar an ceudna anabarrach math air son a chuim.

Sampuill a nasguidh.
K . D. C. Company Limited, New Glasgow, N. S., and 127 State St., Boston, Mass.

Taghail aig Stor
MATHESON , TOWNSEND & CO. ,
agus faic na tha aca do
bhathar de gach seorsa agus
e ri reic gu saor.
Math ar duthcha tha ’nar beachd

NIALL Mac FHEARGHAIS,
Taillear.
SIDNI - - - - C. B

$1 .00 air 80c.
Tha tuilleadh ’sa choir de bhathar tioram againn, agus fad da sheachdain bheir sinn seachad fiach dolair de bhathar air ceithir tasdain (80c.) a dh’ airgead. Thig mu ’m bi ’n t-am seachad agus
FAIGH BARGAN.
McDonald Hanrahan & Co.
Sidni, Iulaidh 16, ’97.

FLUR AGUS MIN
direach as na muillnean.
(Ann am barailtean, leth-bharailtean agus cairteil.)
TI, SIUCAR, TOMBACA, etc.
Am bathar a’s fhearr air na prisean a’s isle an coinneamh AIRGEID.
ALASDAIR MARTUINN.
Sidni, C. B., Sept. 1, 1897.